-
Datu batzukKONTSUMOA ETA NAGUSIAK 2010
2011 URTEA
KONTSUMOAETA NAGUSIAKIRUDIETAN
Datu batzukKONTSUMOA ETA NAGUSIAK 2010
KONTSUMOAETA NAGUSIAKIRUDIETAN
ontsumoa eta nagusiakD
. L.:
BI-
3914
-07
ZENBAKIA5
ESTABLEZIMENDUTIK KANPOBAINA ESKUBIDEEN BARRUAN
ELIKADURASEGURTASUNA
ESTABLEZIMENDUTIK KANPOBAINA ESKUBIDEEN BARRUAN
URREAREN PREZIOADUTEN DEIAKURREAREN PREZIOADUTEN DEIAK
ELIKADURASEGURTASUNA
Revista Consumo eusk 9/12/10 09:43 Página 1
-
2010ko “kontsumoa eta nagusiak” programari buruzko datu
batzukontsumoaeta nagusiak
������
������
��������
������
������
��������� ���������������
���������
���������
������
�������
������ ��� �
��������
�������
���������
�����
���� �������
�������
�������
KONTSUMOA ETA NAGUSIAK programa, kontsumoaren alorreko
prestakuntza-programa bat da, eta astero garatzen da hori eskatzen
duten EAEko nagusienzentroetan. 2010ko edizioari buruzko datuak
ondorengo grafiko hauetanirudikatuta daude.
������������� �����
�
�
�
!
"
#
�
�
$
! !
�
�����%������
����������������
$
&
!
#
�
$!
$#
$�
$
&
!
#
�
jatorria60 hitzaldi, beste hainbeste pres-takuntza-gela eta 20
bisita egindira.
egindako jarduerak
bisitatutako zerbitzueta ekoizpen zentroak
1225
1050
875
700
525
350
175
0Hitzaldiak Prestakuntza
IkastaroakBisitak
Emakumeak
Gizonak GizonakGizonak
Emakumeak
Emakumeak
Danok Aurrera (Galdakao)Danontzat (Mungia)
Zubiartea (Arantzazu)Ereñozar Jubilatuen Elkartea (Ereño)Gure
Bakea Zentroa (Portugalete)
Santa Engracia Jubilatuen Elkartea (Legutiano)Esc.Hogar
Parroquia Sagrada Familia (Bilbao)Evacuados Guerra Civil Jubilatuen
Elkartea (Bilbao)
Zornotza Alargunen Elkartea (Amorebieta)CSCM Arana
(Vitoria-Gasteiz)
Amigos de los Mayores Elkartea (Bilbao)Centro Municipal de
Personas Mayores (Durango)
Artziniega Jubilatuen Elkartea (Artziniega)Lemoatx Jubilatuen
Elkartea (Lemoa)
BBK Jubilatuen Etxea Casco Viejo (Bilbao)Bego-Oña Elkartea
(Bilbao)
Toki Argi (Arrasate)Ntra. Sra. De Unza (Okondo)
Santa y Real Casa de Misericordia (Bilbao)Landatxope Jubilatu
eta Pentsionisten Elkartea (Antzuola)CSCM El Pilar
(Vitoria-Gasteiz)BBK Jubilatuen Etxea (Galdakao)
Biltoki (Villabona)San Juan del Rompeolas (Santurtzi)BBK
Jubilatuen Etxea (Bermeo)
Santiago Apostol Jubilatuen Elkartea (Llanteno)Virgen de Oro
Jubilatuen, Alargunen eta Pentsionisten Elkartea (Murguia)BBK
Jubilatuen Etxea (Astrabudua)BBK Jubilatuen Etxea (Erandio)Berrio-
Otxoa (Elorrio)
zentro parte-hartzaileak
parte-hartzaile kopurua2.578 pertsonek parte hartu dute
pro-gramako jardueretan, grafiko hone-tan ikusten den bezala:
2 kontsumoa eta nagusiak ‘11
Guztira, Bizkaiko, Arabako etaGipuzkoako Nagusien 30
Zentrokparte hartu dute 2010.urtean.
Segurtasunaren eta osasunaren eremuarekin lotutako gaiak
eskatzendituzte gehienbat.
eskatutako edukiak
Revista Consumo eusk 9/12/10 09:43 Página 2
-
BBK Jubilatuen
Etxea (Berme
o)El Corre
o
Santa Engracia Jubilatuen Elkartea (Legutiano)Kontsumo Gelak,
Gasteiz
BBK Jubilatuen Etxea (Astrabudua)
Getxoko Ingurugiro Aretoa
Evacuados Guerra Civil Jubilatuen Elkartea (Bilbao)Nestlé
HIzozkiak
LEMOATX Jubilatuen Elkartea (Lemoa)
Bilboko Metroa
Virgen de Oro
Jubilatuen, A
largunen eta
Pentsionisten
Elkartea (Mu
rguia) Petronor
3kontsumoa eta nagusiak ‘11
kontsumoa eta nagusiak irudietan ontsumoaeta nagusiak
kontsumoa eta nagusiak...
irudietan
Revista Consumo eusk 9/12/10 09:43 Página 3
-
elikadura segurtasuna
4 kontsumoa eta nagusiak ‘11
ontsumoaeta nagusiak
Etiketak informazio erabilgarria biltzen du(iraungitze-data,
osagaiak, kontserbazio-modua…) eta, beraz, etiketa arretaz
begiratzeagarrantzitsua da.Erosketa egiterakoan, elikagai izoztuak,
hoz-tuak edo freskoak erostea azken unerako utzi.Elikagai horiek
ondo kontserbatzeko, erostendiren unetik etxera iritsi bitartean ez
du ordubetebaino denbora gehiagorik igaro behar.Autozerbitzuko
produktuak erosterakoan, ez daahaztu behar produktu horiek hartzeko
esku-larruak erabiltzea eta soilik erosiko diren aleakukitzea.
Lehenik, hozketabehar duten elika-gaiak jaso. Elikagai-ren bat
desizoztenhasita badago, ez daberriro izoztu behar.
Elikagai freskoakbanaka kontserbatubehar dira, elikagai-mota
desberdinen(gordinak, kozina-tuak, landareak etaabar) arteko
kontak-tua saihestuz, plasti-ko gardenarekin
etaaluminio-paperarekinbilduta, adibidez.Beste
elikagaiekikokontaktua eta kutsa-durak gertatzea saihestuko da.
Elikagaiak bero-iturrien inguruan biltegira-tzea saihestu,
bero-iturriek intsektuak azaltzeaeta elikagaiak hondatzea errazten
dutelako.
Elikagaiak etiketan azaltzen diren argibideenarabera kontserbatu
(adibidez, erdikontser-bak).
Fabrikatzailearen argibideen arabera kokatuelikagaiak
hozkailuan.
Kontsumitzaileok gauza asko egin ditzakegu elikagaien
kontsumoari loturiko gaixo-tasunak eragiten dituzten arrazoiak
saihesteko.
Garbi jokatu elikadura-segurtasunaren aurreanGure ardura da
honako hauek jakitea: zein elikagai erosi eta non erosi,
elika-gaiak nola kontserbatu eta nola kozinatu eta higiene-neurri
egokiak nolamantendu.
Erosten jakitea
Nola kontserbatu
elikadurasegurtasuna
Revista Consumo eusk 9/12/10 09:43 Página 4
-
elikadura segurtasuna
5kontsumoa eta nagusiak ‘11
ontsumoaeta nagusiak
Mikroorganismo patogenoak suntsitu direla ber-matzeko,
elikagaiak 70˚C-tik gorako tenpera-tutan kozinatu behar dira.
Elikagai bat desizozteko, hozkailuan utzi etaez
giro-tenperaturan edo ur azpian, kalitate-galerak eta bakterio
kaltegarrien garapena sai-hesteko.Plater berean osagai gordinak eta
osagai kozi-natuak biltzen direnean, ez dira batera jarribehar
azken unera arte.
Segurtasunez manipulatu
Ororen gainetik, garbitasuna
Edozein elikagai manipulatu aurretik, manipu-latzean eta
manipulatu ondoren eskuak garbi-tu behar dira. Nahikoa da ura eta
xaboiarekinondo igurztea 20 segundoz, interes berezia
jarrizazazkalak eskubilatzean.Mozteko taulak eta sukalde-gainekoak
maizgarbitu ur beroa eta xaboiarekin eta noizeanbehin, lixibarekin.
Hori egin ezaugarri desberdine-tako elikagaiak ebakitzen direnean
(adibidez: eli-kagai gordinak, hegaztiak, landareak eta
abar).Ke-kanpaia, labearen barrualdea eta mikrou-hin-labea
aldian-aldian garbitu bertan egondaitezkeen janari-zipriztinak
kentzeko.Sukaldeko zapiak bi edo hiru egunean behingarbitu, zikinak
daudela ez badirudi ere.
Kontuz etxeko kontserbekin! Etxeko kontserben prestaketa gaur
egun oraindik familia askokegiten duten praktika tradizionala da.
Horretarako baliatzen dituz-ten metodoek muturreko tenperaturak
erabiltzen dituzte mikroor-ganismo patogenoak suntsitzeko edo
baretzeko. Kontuan izanbehar da bakterioek erraz kutsatzen
dituztela elikagaiak, baitahermetikoki itxitako ontzietakoak
ere.
Arriskuak saihesteko nahikoak dira aholku xume batzuk:
■ Elikagai freskoak eta egoera onean daudenak hautatzea (kolpe
edo ubeldurarik gabekoak).
■ Higiene-neurriekin kontu handiz ibiltzea: eskuak, tresnak eta
taulak, garbiak eta desinfektatuak.
■ Kontserbetarako ontzi egokienak beirazko ontziak dira, ur
irakinean 15 minutuz esteriliza-tuak eta ondo xukatuak.
■ Produktua biltzen duen ontzia irakiteko denbora eta
tenperatura barruan duen produktu-kantitatearen araberakoa izango
da.
■ Hutsean ontziratutako kontserbak 12 hilabete igaro aurretik
kontsumitzea komeni da.
■ Eguzkiaren argi zuzenetik urrun dagoen leku batean eta
30˚C-tik beherako tenperaturanbiltegiratu behar dira kontserba
horiek.
Revista Consumo eusk 9/12/10 09:43 Página 5
-
establezimendutik kanpo baina eskubideen barruan
6 kontsumoa eta nagusiak ‘11
ontsumoaeta nagusiak
Gaur egun fisikoki saltoki batean egon gabe eros-teko modu asko
daude:
Abisatu gabe saltzaile bat gure etxera berta-ratzen da zerbait
saltzeko.
Produktu baten merkatu-aurkezpenera berta-ratzen gara hotel
batean edo txango batean.
Salmenta-modalitate horiei merkataritza-estable-zimendutik
kanpoko salmentak deritze bainahorietan ere saltoki batean erosten
deneanbaliatzen diren eskubide berak balia daitezke.
Salmenta mota horien berehalakotasuna dela-eta, ezda beste
produktuekin konparaketa egiteko denbo-rarik izaten eta batzuetan,
gehiegizko merkataritza-praktikak erabiltzen dira. Garrantzitsuena
burua hotzedukitzea izaten da, eta erabakia hartu aurretik:
Geure buruari galdetzea benetan produktu horibehar ote
dugun.
Erosketa bero-beroan egitea saihestea. Lasaipentsatzea komeni
da.
Idazki bidezko xehetasunezko dokumenta-zioa eskatzea
(produktuaren ezaugarriak, zer-gak eta entrega-gastuak biltzen
dituen azkenprezioa eta abar).
Iritzia aldatzen den kasurako, produktua itzul-tzeko moduari
buruzko azalpenak eskatzea(atzera egiteko eskubidea).
KONTRATUAK honako baldintzahauek bete beharko ditu:
Idazki bidez formalizatzea bi aleetan (horietakobat
kontsumitzailearentzat).
Enpresaren identifikazio osoa jasotzea.
Data eta eskuz sinatutako sinadura —bi alde-tatik— biltzea.
Atzera egiteko dokumentua erantsi, horretara-ko dela
azalduta.
Atzera egiteko eskubidea:Erosketa deuseztatzeko 7 eguneko epea
dago,produktua jasotzen denetik kontatzen hasita, kon-tsumitzaileak
atzera egiteko arrazoiari buruz inola-ko azalpenik eman beharrik
gabe eta hori egiteakkontsumitzaileari inongo gasturik ekarri
gabe.
Eskubide hori atzera egiteko dokumentua enpre-sara —kontratuan
azaltzen den helbidera— bidalizedo jasotako produktua itzuliz
gauzatzen da. Bidal-keta postaz egitea gomendatzen da (gutun
ziurta-tua edo burofaxa), benetan bidalketa egin zela
fro-gatzeko.
establezimendutikkanpo
baina eskubideenbarruan
Revista Consumo eusk 9/12/10 09:43 Página 6
-
urrearen prezioa duten deiak
7kontsumoa eta nagusiak ‘11
ontsumoaeta nagusiak
Zer dira tarifikazio osagarriko deiak?Ohiko deiek baino tarifa
handiagoa duten deiakdira. Telebistako programetara, lehiaketetara
edoprofesionalen zerbitzuetara egindako deiak…
Dei horiek identifikatzeko moduaTarifikazio osagarriko
zerbitzuek honako aurrezen-baki hauek izaten dituzte:803: soilik
helduei zuzendutako zerbitzuak.806: aisialdiko eta denbora-pasako
zerbitzuak.807: zerbitzu profesionalak.905: dei masiboak (inkestak
eta lehiaketak).907: Internet bidez emandako zerbitzuak.
Telebistako lehiaketak
“Auto bikain hau irabazi nahi baduzu27455 zenbakira SMS mezu
batbidaltzearekin edo 905 22 35 18
zenbakira deitzearekin nahikoa duzu”
“Deitu orain eta 3.000€ eramatekoaukera izango duzu”
Tentazioa erakargarria da, dei soil bat eginda autobat edo
diru-kopuru handi bat irabaztea…norkeutsi diezaioke tentazio
horri?
Igarotako azkeneko hamar minutuetan lehiake-tan parte hartzeko
asmoarekin jasotako deikopurua zehazten duen informazio-errotulu
batagertu behar da une oro telebista-pantailan.
Telebistako lehiaketa batean parte hartzeko dei bategiten
denean, zerbitzuari buruzko informazioajaso ondoren, deia amaitu
nahi den edo ez era-bakitzeko 3 segundo izaten dira (une hori
arte,operadoreak ezarritako prezioan fakturatzen dudeia); deiak
aktibo jarraitzen duen kasuan, zerbi-tzuaren enpresa titularrak
fakturatuko du tarifa osa-garriaren prezioan une horretatik aurrera
zenbatu-tako denbora, hain zuzen ere, lehiaketan partehartzeko
erabilitakoa.
Kontuan izan beharreko alderdiak
Entzun arretaz deiaren prezioariburuzko informazioa; deia egin
etaberehala ematen dute informazio hori.Pantailan agertzen den
informazio-errotuluari erreparatu. Informazio horibaliagarria
izaten da lehiaketan benetanparte hartzeko zenbaterainoko
aukeraizango duzun jakiteko.Ez egon denbora luzez itxaroten eta
ezberriz deitu lehiaketan parte hartzeko auke-ra askorik ez duzula
ikusten baduzu.
Zure telefonotik horrelako deirik egitea ezbaduzu nahi, zure
telefonia-konpainiarieskatu behar diozu Tarifikazio
OsagarrikoZerbitzu horietatik deskonektatzeko.
Urrearenprezioaduten deiak
Revista Consumo eusk 9/12/10 09:43 Página 7
-
“5 zentzumenekin kontsumitu” goiburua duen
informazio-kanpainajarri du abian Eusko Jaurlaritzaren Kontsumo
Zuzendaritzak. Hel-burua herritarrek arduraz kontsumitu dezaten
kontzientzia hartzeada. Gure zentzumen guztiak erabiliz kontsumitu
behar dugu, hone-tarako:
■ Begiak ondo ireki eta kontratatzera goazen produktu edo
zerbi-tzu ororen hizki txikiak arretaz irakurtzeko.
■ Produktua egoera onean dagoela egiaztatzeko.■
Erosketa-baldintzak beti kontsultatzeko.■ Merkatuko eskaintza
guztiak konparatu eta erabakirik onena
hartzeko.■ Arretaz entzun, eta erosi aurretik produktuari
buruzko informa-
zio egokia izateko.
Kanpaina
“5 zentzumenekinkontsumitu”
8 kontsumoa eta nagusiak ‘11
ontsumoaeta nagusiak
Kontsumoko prestakuntza-jarduerak eskatu ahalizango dira
KONTSUMO GELAK zentroetan, EuskoJaurlaritzaren Kontsumo
Zuzendaritzaren Presta-kuntza Zentroetan. Informazio gehiago: •
Vitoria-Gasteiz 945 016 601, • Bilbao 944 032 220 • Donostia-San
Sebastián 943 022 590.
kontsumo gelak
kontsumitzaileei eta erabiltzaileei arreta emateko
doako telefonoa900 600 500
eskerrakGure jardueretan parte hartu dutenNagusien Zentroei.
Zekitenaren berri eman digutenlaguntzaileei.
Bisitak egiten uzten diguten ekoizpeneta zerbitzu zentroei.
Telefono honek eskaintzen duen zerbitzuak bi zati ditu:1.
Kontsumitzailearen deia jaso eta arazoa ebaluatzen da. Erantzun
erraza badu,
lehenbailehen erantzuten zaio.2. Arazoa konplexuagoa bada, edo
beste izapide-lanik eskatzen badu, kontsumitzai-
leari eta erabiltzaileei kasu egiteko zerbitzuetako batera
bidaliko da deia.
Kontsumitzailearen eta erabiltzailearen arretarako 900 600
500telefonoa Eusko Jaurlaritzaren Kontsumo Zuzendaritzak guztiz
dohainik eskaintzen duen zerbitzu bat da.
Revista Consumo eusk 9/12/10 09:43 Página 8