Kontr-gerilla

8/6/2019 Kontr-gerilla

1/248


2/248

2

3.BASKI

Bask: afak Matbaas

Necatibey Caddesi Hanmeli Sok.No:49ANKARA

KTAP STEME ADRES:P.K.50, Kkesat, ANKARA

Posta ek No: 528521

THAFBu kitabm, Trkiyede, 12 Eyll ncesi

dnemde srdrlen Kontr-Gerilla

kampanyasna hedef seilmekle, bana

dnk olarak ortaya atlan yalan,

yanl, iftira ve isnatlarn zntsn

benimle birlikte paylaan deerli eim

ve ocuklarma ithaf ediyorum.

M.Cihat AKYOL


3/248

3

NDEKLER

7 nsz

10 Giri

10 Kampanya Balatlyor Kontr-gerilla konusu i politikada gndeme getiriliyor. Atlan ilk yanl adm. Yaplmayan grev.

13 Kontr-gerilla Kampanyasnn Amac Hedefleri, Ara ve Uygulama Yntemleri 12 Mart dneminin tatbikatn eletirmek asl ama deildir. Devletin ypratlmas iin hedefler ve aralar ok iyi seilmitir. Propaganda, maksatl yayn, kavram saptrmas, yalan ve iftira bu kampanyann

yntemleri arasnda yer almtr.

30 Gayr Nizami Harp (Gerilla Harbi) Gayr Nizami Harbin tarifi, bu harbin dierharp ekilleri arasndaki yeri, ksa

tarihesi. Gayri Nizami Harbin hedef ve gayeleri. Gayri Nizami Harbin kuvvetleri. Gayri Nizami Harbin faydalar. Gayri Nizami Harbin nemi ve askeri stratejideki yeri.

41 Gayri Nizami Kuvvetlere Kar Harekat (Kontr-Gerilla) Gayri Nizami Kuvvetlere kar harektn anlam ve kapsam. Gayr Nizami Kuvvetlere kar harektn nemi. Gayr Nizami Kuvvetlere kar harektn eitleri, hedefleri, prensipleri ve kuvvetleri.

48 Ziverbey Kk Kontr-Gerilla adnn doduu yer. Kk iin yneltilen iddialar. Kk-Kontr-gerilla ilikisi Kk-zel Harp Dairesi ilikisi Kkte grev yapanlar arasnda byk bir yanllkla ve kt niyetle ben de

saylyorum. Sorumluluktan kaanlar ve sorumlularn yetersiz cevaplan.

59 zel Harp Dairesi Silahl kuvvetlerde saldrlan hedef, solun imeklerini zerine eken daire. Bu dairenin 4 yl bakanln yaptm.


4/248

4

Dairenin grevi. Dairede reorganizasyon almalar. Daire ve ahsmla ilgili ithamlar. Daireninbakanlndan ayrlyorum. Kontr-gerilla kampanyas bu daireden ve Silhl Kuvvetlerden neler gtrd?

88 Milli Ordu, Yeni Ulusal Savunma Kavram Eletirilen ve nerilen hususlar. Hangisi Milli, hangisi doru

95 Kontr-Gerilla kampanyasnn dier hedefi: MT Devletin Milli stihbarat Tekilat kampanyay ynetenlerce ele alnyor. MT nedir? stihbarat ihtiyac MT'teki grevim.

MT'ten ayrlyorum. Yneltilen ithamlar. MT'i mstear savunmuyor. Kampanyann MT'ten gtrdkleri.

106 Sivil Savunma Kontr-Gerilla kampanyasnda sivil savunma gndeme getiriliyor. Sivil Savunma Nedir? Olmayan sivil savunma istihbarat. Sivil Savunma daresi Bakanl grevine niin ve hangi koullarda atandm?

Anlalmayan ve kurulamayan rgt, gelitirme abalar. Grevden ayrlyorum. Ecevit Hkmetinin bu kurulua verdii yasal olmayan grevler. Kbrs'ta sivil savunma Kampanya bu devlet rgtnden neler gtrd? rgtn gelecei.

126 Kontr-Gerilla Kampanyas Kbrs'ta Kbrs gndeme getiriliyor. Hedef Kbrs Trk Mukavemet Tekilt. thamlar cevapsz kalyor, tekilat kltlyor. Yalnz Rauf DENKTA

129 Resmi Makamlar Susuyor Yaptm mracaat ileme konmuyor. Bu makamlar kamuoyuna aklama yapmyor. Resmi makamlarn en sonunda bana verdii cevaplar. Ecevit'in kamuoyuna aklamas.

147 Susmak m, Konumak m? Konuarak nereye ulaabilirdim? Tekzip daha m iyi olurdu? Adalet nnde hesaplamak.


5/248

5

157 Gndeme Getirilen Makalem Okumadan fetva karanlar Makalem meslek ii bir yaynd. Bunda dmana dnk askeri bir konu ileniyordu. Alnma ve gocunmann sebebi olmalyd. Kampanyadan soma, yazdm daha ok beendim. Trkiye'de devlete yasaklanmasna ramen, gerilla yaynlar oalyor, sol evreler

Kontr-gerilla yaynlarna kar ar bir hassasiyet gsteriyorlard.

171 Evime Bomba Atlyor ' nceleri hedefin ben olduumu aklma getirmemitim. Kampanyadan sonra, bomba hedefinin ben olduumu zlerek anladm. Sonusuz kalacak bir aratrma.

174 12 Mart Dneminde Trakya'da Tmen Komutan dim

12 Mart dneminin hocas kimdir? Genelkurmay zel Harp Dairesi Bakanlndan srarl isteimle ayrlmtm. stanbul'da izinliydim. Biralbayn mektubu. Havaclara sempati. Tmene veda ediyorum. Trk Silahl Kuvvetlerinden ayrlyorum.

190 Neden Ben? Ben aktif memleket grevlerinin dnda, apkasnn altnda bir insandm. Politikann iinde deildim. Muarzlarmla tanmyordum. Bu sebeple evveliyat sz konusu olamazd. Kampanya iin hedef seilmek zere baz niteliklerim vard. Gelecee dnk ince hesaplar m yaplmt? amur at izi kalr.

194 Kr D Bilgisiz, incelemesiz iddialar. Yaplan hatalar. Kavram kargaas, saptrmalar. Belirsiz ifadeler. Arap sana dnen tartma.

203 Kontr-Gerilla Kampanyas ve Kamuoyu Kampanya genellikle baz evreler zerinde etkili oluyordu. Bu, solu birletiren ve glendiren atlm saylmaldr. Nemelazmclk ve susma alkanl. Asker parlamenterlerin reaksiyonu. Silahl Kuvvetlerde suskunluk. Siyasi partilerin vaziyet allar.

210 Kontr-Gerilla kampanyasnn sonu ve sonular

Kampanyann son tartmalar. Gzden kaan en nemli husus: Devlet grevine sahip kmyordu.


6/248

6

Kampanya baarl olmutur. Bu olayn devletten gtrdkleri.

222 Kontr-Gerilla Kampanyas Karsnda Devlet Nasl Hareket Etmeliydi? Susmak, ya da zlerek mektup yazmak are olmamtr. Bilgi verilerek, bilgisizlikle atlan yanl admlar nlenebilirdi. Hukuk yolu ak tutulur, devlet bunun takipisi olurdu. Devlet bu kampanyann tahribatn tahmin ederek, balangtan itibaren yerini

almalyd. Devlet propaganda insiyatifini ele almal, kampanyann tahribat ortaya konarak

halkn destei salanmalyd. Tarafszlk yorumu doru yaplmalyd. Devlete resmi bir aratrmann yaplmas uygun olurdu.

229 ahsmz tham Edenler Yarg nnde

Demokrasinin faziletine, adalete ve Trk Hakimine inanyor gveniyorum. Mahkeme kararna gre Niyazi nsal yalanc ve mfteridir. Bir baka vesile ile yargtayn ald, ahsen alkladnz, vgye lyk kararn

Trkiye'nin milli yapsnda nemli bir yeri olacaktr.

233 Son Olay Boy hedefine kolay ate edilir. Grevli ve ilgililerin tepkisini bekledim.

238 Kitab Tamamlarken

Ek-1 Genelkurmay Bakannn 9 ubat 1979 tarihli yazs.Ek-2 General M.Cihat Akyol'un biyografi zeti.Dipnotlar


7/248

7

NSZ

12 Eyll 1980 ncesi dnemde, yllarca kamuoyunu megul eden vezerindeki perde kaldrlmad, hakknda kamuoyuna doru bilgileraktarlmad iin bu gn de nemini koruyan ve nce bir tartma eklindebalayan Kontr-gerilla Kampanyasnn hikyesi, dier bir deyimle bukampanya dneminin hatralar kitabmzn konusu oluyor.

Hatrlanaca zere, lkemizde belirgin izgileri ile 1973'lerde bir Kontr-Gerilla kampanyas balatlmtr.

Bu kampanyann balangc toplumda Kontr-Gerilla kavramnn genellikle

bilinmedii bir dneme rastlar. Kampanya toplumun sol kesimini ynetenlerce balatlm, o tarihlerdemuhalefette bulunan bir byk siyasi parti, Cumhuriyet Halk Partisi, bir blmile bu kampanyann iinde olmu, partinin bakan ve bir ksm parlamenteri ilesola ve bu partiye yaknlklar ile bilinen yazarlar ve baz basn organlar yksekkademede bu kampanyay yrtenler arasnda yer almlardr.

Kampanyaya katlanlarn bir de bilinmeyen, karanlkta kalan ve tahminedilebilen blm var.

Hemen ifade edelim ki, askeri sevk ve idarede ve askeri literatrde yer alanKontr-gerilla kavram amzdaki harp trlerinden birisi saylan Gayri NizamiHarbin (Gerilla Harbinin) kar harekt anlamna geldii halde, propaganda vepolitikalarnn desteklenmesi iin bu kavram kampanyay yrtenlercesaptrlm olarak, yani Kontr-gerillann manas deitirilmi olarakkullanlmtr.

Mesel, 12 Mart hkmetleri dneminde skynetimblgelerinde kurulansorgu merkezlerinde yapld iddia edilen ikencelerin tertipilii Kontr-gerilladiye adlandrlmtr. Bu sorgu merkezlerinden stanbul'daki merkez "ZiverbeyKk" bu sebeple mehur olmu ve belgelere gemitir.

Baz parlamenterler ve yazarlarca devletin ileri Bakanl bnyesindeki

Sivil Savunma Tekiltnn faaliyetine "Kontr-gerilla" denilmitir.Bir yazarmza gre de Kontr-gerilla eitli lkelerde belirli ekilde kurulan

gizli rgtler iin kullanlan bir addr.1978'lerin Babakan Ecevit'in tarifi daha bakadr(l). "Trkiye'de Kontr-

gerilla diye sz edilen rgtn devlet iindeki blmnn resmi ad zelHarpDairesidir."

Tecrbeli bir general arkadam ok ciddi olarak bana demez mi ki: "Bengerilla kursu grdm. Bu bakmdan Kontr-gerilla saylrm."

ok byk rtbeli bir generalimiz basna verdikleri demete "Kontr-gerilla

baz faist lkelerinin benimsedii zel kurululardr" demitir.


8/248

8

Trkiye'nin ansszl, yukarda da ifade ettiim gibi balatlankampanyann gerilla harbi ve Kontr-gerillann genellikle bilinmedii bir dnemerastlamasdr.

nce basnda, daha sonra Trkiye Byk Millet Meclisinde yrtlen

tartmaya deiik niyetli, bilen bilmeyen herkes karm ve adeta kr dvhalinde srdrlen bu tartma, sonunda arap sana dnmtr.Kampanyann hedefi aka ortaya kmasna ramen, devlet uzun sre

susmu, yetkililer adeta kaarcasna bu kampanyaya el atmam, gerek anlamdaKontr-gerillann bir devlet grevi olduunu maalesef sylememilerdir.

Bylece n ak tutulan bu kampanyann devletten gtrdkleri bir tarafa,kampanya boyunca ikence ve cinayet tertipilii ile tanmlanan Kontr-gerillann kurucusu olarak itham edildiimi okurlarm hatrlayacaklardr.

Bu suretle, tartma srasnda konunun bir de ahsmla ilgili ynolumutur.

Bu dnemde propaganda iin yalan ve iftiray kullanmak o derecelerdegeerli olmutur ki, milletinin emrinde olarak, devlete 43 sene 10 ay hizmetetmi bir grevli ve erefli byk Trk ordusuna unutulmamas gerekenhizmetler vermi bir Trk generali olan beni, M. Cihat AKYOL'u, T.B.M.M'ninyce krssnden CHP'li bir parlamenter1977 seimlerinde yaanan acolaylarn dzenleyicisi ve CIA ajan olarak itham edebilmitir.

ddia sahipleri ile eit artlar iinde deildim. Yaptm ilk basntoplantsnda yalan, iftira ve kastl adi bir oyun olarak nitelediim bu isnatlarcevaplandrdm. Ama, bu yolla da szlerim kamuoyuna tam ve doru olarak

yansmad.ddialar mazideki grevlerimle ilgili olarak ortaya atldndan, devletin

kamuoyunu akla kavuturmas iin yetkililerin hepsine bir ka kere bavurdum. Maalesef devlet kendisi iin konumad gibi, mracaatmnkarl olan bir grev anlayyla benim iinde konumuyordu.

Genelkurmay Bakanmz deimiti. Orgeneral Sayn Kenan Evrenyenilediim mracaatma karlk, kendi takdirleri iinde kamuoyuna aklamayapmamakla beraber, bana bir cevap yazs ltfettiler(2). kran borluyum.

" Hakknzda hi bir esasa dayanmad herkes tarafndan ok iyi bilinen

ithamlar .................................." diye balayan Genelkurmay Bakanmznyazs, "Silahl Kuvvetlerimizde uzun yllar feragat ve baar ile srdrmolduunuz hizmetleriniz, bu kabil iddia ve ithamlarla karalanamayacak kadartemiz ve ereflidir." diye bitiyor.

Bu yazy okuyunca iddia sahiplerinin yzleri kzarm olmaldr.Aradan yllar gemesine, kampanya etkisini kaybetmekle durulmu bir

ortam iinde konunun anlalm olaca tahmin edilmesine ramen banarastlayan arkadalarm diyorlar ki,

"zlmeyin, sizi herkes tanyor. Bilirler ki birey yaplmsa buna devlet

emir vermitir."


9/248

9

Kampanyann benimle ilgili yannn yalan ve iftiradan ibaret olduunuanlatmak durumundaym, ama anlatamyordum. Konunun bir de bu yan skcve zcyd.

Tartma sonucu oluan arap san, yalnz gerekleri kullanp zmeye

alarak, kampanyann i yzn gstermek ve asl amacn sergilemek, bumenfi uran devletten neler gtrdn belirtmek, zarara uramamak iinnasl hareket edilmeliydi hususunu vurgulamak ve bylece devlete bir hizmetdaha vermek, bu meyanda hakknzda ileri srlen iddialar zorunlu ve faydalgrdm yerlerde baz anlarm da ekleyerek cevaplamak ve aklakavuturmak zere bu kitab yazm bulunuyorum.

Bu kitap ayn zamanda Trkiye'nin 11 Eyll 1980 gnne geliininsebeplerinden birini ve bir ynn de aydnlatacak, dolaysyla 12 Eyll'n biradan aklamas olacaktr.

Kitabm yayna hazrladm u anda Cumhurbakanmz Sayn KenanEvren'in 16 Temmuz 1984 tarihinde Gelibolu'da yaptklar bir konumada"Vatan hainlerinin memleketi tekrar o gnlere getirmemesi iin 12 Eyll ncesiyaanan gnler unutulmamaldr.O gnleri her yl hatrlayp ocuklarmza daanlatalm." eklindeki direktiflerini ahsen yerine getirmi olmaktan byk birhuzur duyuyorum.

Deerli okurlarmn yarglaryla yukarda sraladm amalara ulaabilmekmutluluumu oaltacaktr.

Sayglarmla

Ankara, 29 Ekim 1985M.Cihat AKYOL


10/248

10

GR

TARTIMA BALIYOR

Kontr-gerilla konusu i politikada gndeme getiriliyor. Atlan ilk yanl adm. Yaplmayan grev.

Tartmann nezaman ve nasl baladn tespitle konuya girmek istiyorum.19 Ekim 1978 tarihli Tercman gazetesinde yaynlanan yazsnda Ahmet

Kabakl kamuoyuna baz bilgiler sunuyordu. Bu yaznn ilgili blmn aayaalyorum.

" Dnk yazda, Maocu ve Sovyeti gazetelerin Kontr-gerilla bahanesialtnda ordumuzu nasl ypratmak istedii, hkmetin bu zehirli yaynlarkarsndaki garip suskunluu ve askerlerin buna olan tepkileri anlatld.

Gittike aztan ve ordumuzun en temiz komutanlarn halk ve asker nndekaralamak hedefi gden bu yaynlara hkmet ve adalete hi bir mdahaleyaplmamas bizzat hkmetin bu neriyat istedii hatta tevik ile desteklediihissini uyandrd. O neden?

nk Ecevit'in bu yaynlara yatkn inanlar, kiilii, karakteri ve buyaynlardan ok nce yapt Kontr-gerilla ithamlar biliniyordu.

Ecevit, komnist rejimde, burjuva devlet ve ordusunu ypratmak iin

kullanlan bu Kontr-gerilla davasnnbadavacsdr.1973, CHP seim bildirisi, bu gazetelerdeki ithamlara benzer iddialara yer

vermiti.Nitekim, Kontr-gerilla sulamalarnda hal srar ettii 7 Mays 1977 gn

Cumhurbakanna verdii mektupta orduyu aka itham etmesinden deanlalmaktadr."

Ecevit ne zaman ne demiti?8 ubat 1978 tarihli Milliyet gazetesinde rsan ymen yle yazyor:"Bakn son gnlerde sz ok edilen 1973 tarihli Giresun konumasnda ne

demi Ecevit?


11/248

11

12 Mart sonras dnemde ad san ortaya kan ve tedbirlerin hattasoruturmalarn hukukiliine de, insaniliine de glge dren Kontr-gerillaadl rgtn bu resmi grntl, fakat gayri resmi rgtn nitelii ve amaczerindeki rt kaldrlmaldr.

Bu r t kaldrlmadka, bundan byle ve normal rejime tam dnengelleme, yeni karklklar ve bunalmlar kartma, ortal kartrc haberle,sylentiler yayma ynnde grlecek bu hareket, ad geen rgt veya resmigrevlerinden kuvvet alan baka baz perde arkas kii veya rgtlerin yeni birtakm karanlk roller oynamakta olduklar ihtimalini hatra getirecektir"(3)

rsan ymen yazsn yle srdryor:"Kamuoyunda bunca tartmaya yol aan ve 12 Mart dneminin sorgulama

operasyonlarndaki nitelii aa, be yukar ortaya kan Kontr-gerillaumacsnn zerindeki rt kaldrlmaldr."

4 ubat 1978 tarihli Tercman'da Rauf Tamer, Ecevit'in yukardaki iddiasnadeinerek yle yazyor:

"Bakn u tesadfe ki, tam o gnler (20 Austos 1973) 256 sankl THKPdavasnn 2 nolu mahkemesindeki san Trkay Altay soruturmalarda Kontr-gerilla basks olduunu syleyerek bir yaklam getiriyor ayn iddiaya."

2 ubat 1978 tarihli Milliyet gazetesinde zamann ana muhalefet partisilideri olan Demirel'in tespiti olarak unlar yazl:

"Halk Partisi Genel Bakannn seim konumalarnda belirttii bir hususvar. Ayrca bu konu Akgnler adl CHP seim bildirisinin 173 ve 174'ncsayfalarndau ekilde yer almtr.

Bir resmi devlet rgt olan Milli stihbarat Tekilatnn bu gibiilemlerdeki rol inkr edilemeyecek kadar ortaya kmtr.

Skynetim kanad altndafaaliyet gsterdii anlalan Kontr-gerilla diyebir rgtn faaliyeti, btn dnyada duyuldu u halde, resmimakamlarcazerinde bile durulmamtr."

5 ubat 1978 tarihli Gnaydn gazetesinde Demirel'in demecinin bir blmolarak unlar yazlyordu:

"Halk Partisi Genel Bakannn bir laf kalabal ierisinde meselenin znegirmekten kamasnn nemli sebepleri vardr.

Tartlan konu savunma kavram veya savunma modeli deildir. ddia, lkede Kontr- gerilla diye bir tekilt vardr ve bu tekilt devleteaittir. Ve lkedeki cinayetleri bu tekilt tertipler."

5 ubat 1978 tarihli Gnaydn gazetesinde yer alan Teoman Erel'in iddiasise yle:

"Sleyman Bey bilir ki, Trkiye'de Kontr-gerilla diye sz edilen rgtndevlet iindeki blmn ad Genelkurmay zel Harp Dairesidir. Bunu Babakanifade etmitir."

7 ubat 1978 tarihli Milliyet gazetesinde Orhan Duru unlar yazyor:


12/248

12

"1971 ylndan beri Kontr-gerilla sz duyulur, yazlr, izilir. 12 Mart'tansonra tutuklanan szne gvenilir basn yeleri de, yazarlar da anlattlar buolguyu, mahkeme nnde anlatld da oldu."

Yaklak 1 yl saklandktan sonra, 4 ubat 1978 tarihli Hrriyet gazetesinde

Ecevit'in 6 Mays 1977 gn Cumhurbakan ile yapt grme konusu ve 7Mays 1977 gn Cumhurbakanl makamna sunduu yaz kamuoyunaaklannca durum aydnlanmtr.

yle ki, ileride ayrca temas edeceimiz bir mektup yaz ile Ecevit'inkonuyu bandan alp, bakalarnn sylediklerine de sahip karak, btniddialar daha belirgin izgilerle ortaya koyduu kesinlik kazanmtr.

Bu belge ve bilgilere gre, Trkiye'de Kontr-gerilla kavramnn saptrld,deiik yorumlarla yazld, urada burada sylenip duyulduu, Ecevit'in 1973ylndan itibaren CHP ve Ana Muhalefet Partisi lideri olarak arln koymaksuretiyle yazlp sylenenleri ekillendirip, i politikada kullanmaya balad veinanla bu iddiann takipisi olduu anlalyor.

Ecevit gibi umuru devlet grm bir kiinin balangta sylenen ekildeolan bu iddialar Ana Muhalefet Partisi lideri sfatyla normal olarak kaplarnnak olmas gereken resmi makamlardan tahkik etmesi icap ederdi. Bunubugni politika hayatmzda mehur olmu olan "diyalog" szcn de hatrlayarakmtalaten sylyoruz.

Bu yolu tercih etmedikleri, takdirleri gerei bu olguyu i politikadakullanmak istedikleri anlalyor.

Biz Ecevit'in katlmasyla arlk kazanan bu tartmann balatlmasn,

atlm ilk talihsiz ve yanl adm olarak niteliyoruz.Bilindii zere sol, ar sol ve blc evreler baz sonulara ulamak zere

bu tartmay bir kampanya haline dntrp srdrmlerdir. Dier taraftan, susmak yerine devlete ynelik iddia ve ithamlar daha

balangtan itibaren reddederek, Kontr-gerilla konusunda kavram saptrmasyapldn, aslnda Kontr-gerilla'nn bir rgt (tekilat) olmadn, bunun birfaaliyetin ad olduunu, bunun da gerek anlamyla bir devlet hizmeti olduunukamuoyuna aklamak, tartmay devlete zarar verecek boyutlara ulamadannlemek devletin ve devlet grevlilerinin byk birduyarllkla vazifesi

olmalyd.leride ayrca temas edeceimizbu hususu imdiden yaplmayan bir grevolarak nitelediimizi birbakamtalamz olarak belirtmeliyim.

Uzun sre sustuktan sonra, baz grevlilerin iddia ve ithamlara karlkdevletin Kontr-gerilla tekilat yoktur demeleri, Kontr-gerillann kastl olarakdeitirilen manasn kabul edi olarak yorumlanm, ileri srlen iddialar adetadorulayarak istemeyerek de olsa devlet zararnn devamna yardmc olmutur.


13/248

13

KONTR-GERLLA KAMPANYASININAMACI, HEDEFLER, ARA ve

UYGULAMA YNTEMLER

12 Mart dneminin tatbikatn eletirmek asl ama deildir. Devletin ypratlmas iin hedefler ve aralar ok iyi seilmiti. Propaganda, maksatl yayn, kavram saptrmas, yalan ve iftira bu

kampanyann yntemleri arasnda yer almt.

Bir mddet geriye dnersek, sol evrelerce 12 Mart dnemi tatbikatnn, budnemin iinde ve zellikle bu dnem biter bitmez eletirilmeye balandhatrlanacaktr.

12 Mart dnemindeki skynetim uygulamas ele alnarak balananeletiriler arasnda skynetim sorgu merkezleri hakknda zel sayfalaralmtr.

Bu dnemde stanbul Erenky'deki Ziverbey Kk herkese bilinir olmu,1.Ordu sorgu merkezinde ikence yapld iddias her tarafa yaylmtr.

Bu suretle Kontr-gerilla deyimi sorgu srasnda ikence yapanlara verilen adolarak kamuoyuna sunulmutur.Ulalan sonuca bakarak sylememiz mmkndr ki, toplumumuzda da bir

insanlk suu saylan, bu sebeple asla tasvip grmeyecek olan ikencenin biriddia olarak ortaya atlmas Kontr-gerilla kampanyasnn baars iin atlmok uygun biradm saylmaldr.

Hatrlanaca zere, ikence iddias buradan Trk Silhl Kuvvetlerinin birparas olan Genelkurmay zel Harp Dairesi'ne, Devlet stihbarat rgt'nn ennemli bir blm olan Milli stihbarat Tekilat'na yneltilmitir.

Bylece bu aamada Kontr-gerilla kampanyasnn devleti ypratmak iinsetii hedefler ortaya kyordu:


14/248

14

Genelkurmay zel Harp Dairesi ve MT

Daha sonra olaylarn gelimesiyle ileri Bakanl'na bal Sivil Savunma

daresi Bakanl ile Kbrs Trk Mukavemet Tekilatnn da hedefler arasnaalnd grlmtr.Bize gre hedefler, zellikle Genelkurmay zel Harp Dairesi ve MT olarak

ok iyi seilmiti. Devletin en nemli iki kuruluu, Silahl Kuvvetler vestihbarat Tekilat ypratlrsa yol alm ve kampanya mteakip atlmlar iinitibari bir g kazanm olacakt.

Devleti ypratmak iin devlet kurulular hedef alnrken kamuoyu ilgisiz ve bu sebeple bilgisiz olduu bir alanda ok tesiri altnda tutularak ustalklayeniden kavram saptrmas yaplm ve Kontr-gerilla'ya "ikence tertipcilii"nden sonra bu defa da "Cinayet ebekelerini ynetme" gibi yeni bir tarifkazandrlmtr.

30 Nisan 1977 tarihli Cumhuriyet gazetesinde "Bu kanda boulacaklar"balkl yazsnda Uur Mumcu unlar yazyordu:

"Gn getike, kanl ekya etesinin amalar iyiden iyiye ortaya kyor.Artk herkes Kontr-gerilla ekyasn parmak izlerindentanyor.

stanbul'un orta yerinde, gpegndz gen kzmz Kontr-gerillaekyasnn at yaylm atei ile kana bulanyorlar.

Sokak ortasnda yurttalarmz zerine yaylm atei aan Kontr-gerillaekyas, perde arkas yneticileri ile birlikte hesap verecektir."

Sonradan devlet terr diye adlandrlan bu tr ileri devletin yapmaselbette hayal bile edilemezdi.

Bu ok ar bir ithamd. Herkes bulatrldn hisseder etmez bu amurdankaacakt. Amma bu hareket tarznn doruluu kadar, kampanyann etkisi iledevletin Kontr-gerilla grevine sahip kmamas da son derece yanlt (4).

Kontr-gerilla kampanyasn yrtenlerce taktik gene ustaca tespit edilmiti.Propaganda iyi yryordu.

Devlet duvarndan tulalar skme yntemi bilerek uygulanyor, icraattansorumlu devlet kurulularnn balar imdilik bir kenara braklarak tali

grevlerde bulunanlar, hatta benim gibi devlet grevinden ayrlanlar gndemegetiriliyordu.Bylece "Paralar ypratarak btn tahrip etme" taktii baar ile

uygulanyordu.Grevlerinden bilealkonduu halde, devlet kendisini savunmuyor, ithamlar

akla kavuturmuyor, sadece o da clz bir sesle devlette Kontr-gerillatekilat yok demekle yetiniyordu.

Mesela zamann Genelkurmay Bakan Org. Semih Sancar, her halde birsebebi olmal ki, yllarca bekledikten sonra, emekli olaca gnden bir gn evvel

ancakKontr-gerilla diye bir ey yoktureklinde bir deme verebilmitir(5).


15/248

15

Silhl Kuvvetlerin ypratlmas iin hedef olarak seilen zel HarpDairesi'nin ne olduu, Genelkurmay Bakanlnca kamuoyuna anlatlamam,buna mukabil kampanyay yrtenlerce propaganda ustaca kullanlm, yalan veiftira makinesi de iletilerek daire zerinde, dolaysyla Silahl Kuvvetler

hakknda phe ve tereddt yaratlmtr.Bilindii gibi, talimnamelerSilahl Kuvvetlerin muharebeye hazrlanmasnsalayan en nemli eitim aralardr.

Kampanyay yrtenler malzeme olarak bu talimnameleri ele almaktagecikmemilerdir. Sanki kimse bilmiyormuasna bunlarn Amerika BirleikDevletleri talimnamelerinden tercme edildiklerini ne srerek Trk SilahlKuvvetlerini yanl olarak gstermeye almlardr.

Trk ordusu 1'nci Dnya Harbinden sonra da genellikle Almantalimnamelerinden yararlanmt. II'nci Dnya Harbi tecrbeleri ise dahagelitirilmi bulunan A.B.Dtalimnamelerindemevcut idi.

Faydal btn bilgilerin ve eletirilerin toptan yararlanlaca yerGenelkurmay Bakanl olduu halde, tartmann kamuoyu nndeyaplmasnn bir maksad olmalyd.

Silhl Kuvvetlerin birliklerine yaynlad gizlil ik dereceli eitimdirektiflerinin ele geirilerek kamuoyuna aklanmas ve ters yorumlarla arafaraf gazetelerde yaynlanmas gene bu dneme rastlar.

Bununla bir hizmet yaplmak istenmitir, bir yere zarar verilmekyelenmitir. Ama nereye ve kime?

Ayn dnemde, Trk Silahl Kuvvetlerinin Gneydou Anadolu'da yapt

tatbikatlarn da blge halkna ynelik olduu iddias ile Genel KurmayBakanlnn icraatna kar klmtr.

Resmi makamlarn aklamasna gre, nceden hazrlanm plnl eitimalmalarndan olduu anlalan bu tatbikatlardan kuku duyuluyordu. Bu,Ordu-Millet kavramn tarihi gelenekleri iinde en iyi uygulayan Trk milletinindavranlarndan olamazd. Yadrganma sebebi de buydu.

Bir tesadf olarak, o tarihlerde Fransa'da yaynlanan "L'est Republican" adlbir gazetenin 19.02.1978 tarihli nshas elime gemiti.

Bizdeki solun yukarda szn ettiimiz iddias ile byk paralellik

gsterdii iin bu gazeteden aldmz Amiral Sanguinetti (6) nin demecinimuhtevi bir haberyazy aada sunuyorum:

"Amiral Sanguinetti: Ordu i harbe hazr. Son senedir baz kk olaylar gstermitir ki Fransz ordusu lke

iinde bu sava yrtecek ekilde yeniden tekilatlandrlm.Bu beklenmedik beyanat, dn Amiral Sanguinetti tarafndan Metz ehrindeki

sosyalist partisi merkezinde yaplmtr. Emekli amiral Sanguinetti yapt aklamada Fransa'nn Atlantik ttifaknn

piyade tmeni (sonuncular yakn tarihlerde kurulan) muhafaza eden tek yesi

olmasna da hayret ettiini ifade etmitir.


16/248

16

Nkleer ada bu tercihin yerinde olmadn belirten Sanguinetti, bubirliklerin Saint-Malo, Limoge, Lyon, Grenoble, Paris gibi nemlimerkezlerdekurulduuna dikkati ekmi ve bu ehirlerin dou blokundan gelecek birtehlikeden korunmak iin en ideal yerler olmadn ilve etmitir. Amiral bu

birliklerin aslnda gelimi CRS birlikleri olduunu (7)yani yaptklar talimlergerei, ehirlerde yaplacak atmalarda kullanlacaklarn aklamtr.Amiral aklamalarnn devamnda seimlerdensonra eer sa kazanrsa

Fransa Cumhurbakannn Anayasann kendisine verdii olaanst haldur umu ye tk is in i kullanarak bu birlikleri hareketegeirebileceinikaydetmitir."

Bizdeki ve Fransa'daki ayn evrelerin iddialar arasnda benzerlik vardr.CHP yneticilerinden bazlarnn:"D gvenlik nlemlerinin i gvenlie uygulanmas i bar bozar.""Ordunun yalnz da dnk olarak kullanlmasndan yanayz." gvenliin salanmasnda siyasal, sosyal ve ekonomik tedbirler

uygulayacaz." eklindeki beyanlar baz evrelere cesaret vermi ve bunlarSilahl Kuvvetlerin yurt iinde yaptklar tatbikatlar bile eletirirdurumagelmilerdi.

Ordunun yurt iinde elinin kolunun balanmasna ynelik bu yorumlar kaygverici bir gelime olarak zamannda dikkatimizi ekmiti.

Dier Hedef zerindeki Uygulama:

kenceci yapldktan sonra ayn taktikle cinayet tertipilii ile de sulananMilli stihbarat Tekilat'nn zerindeyounlatrlan kampanya almalarndantr faaliyetinin yavalad ve zellikle tekilatn ie dnk faaliyetinindurdurulduu tahmin edilebilir. Kamplara blnd anlalan bu millimessesede, Aydnlk gazetesinin aka ortaya koyduu yntemle personelinin

birbirini Kontr-gerilla faaliyetine karmakla itham etmeleri salanmtr.Hatrlanaca zere, belli bir aamadan sonra ileri Bakanl Sivil

Savunma daresi Bakanl da Kontr-gerilla kampanyasnn hedefleri arasnaalnmtr.

Bu kurulu cinayet tertipilii ile sulannca, anari ve terr olaylarnnlemede balca grev sahibi bulunan ileri Bakanlna engel atlmoluyordu.

Bakanlk ithamlar karsnda kendisinin bir paras olan bu kurulua sahipkmaynca anlalmaz bir duruma dm, hele ileri Bakanlarndan

bazlarnn cani ve katilleri ziyaret ile terristlere yakn bulunular gibiiddialarn ortaya atlmasyla bu durum daha da anlalmaz olmutur.

Bilindii zere, anlamalardan doan hakkn kullanlarak Kbrs Trktoplumunun yok edilmesiyle Enosis'in gerekletirilmesi arefesinde, Kbrs'a

kan Trk Bar Kuvvetleri Trkiye'de baz evrelerce tpk dmanlarn yaptgibi, saldrgan olarak nitelenmitir.


17/248

17

Bu anlaya gre, Kontr-gerilla kampanyasnn Kbrs'a sratlmasnormaldi. Buras Kontr-gerillann merkez ss olarak takdim ediliyor, KbrsTrk Mukavemet Tekilat'n ypratmak zere bu rgt de hedefler arasnaalnyordu (8).

Kontr-gerilla kampanyasnn yrtlmesinde ara olarak u imknlardanyararlanldna tank olduk:a) Basn, radyo ve televizyonb) Kitaplar, tiyatro oyunlar,duvar sloganlarc) TBMM krss.Trk basnndan zellikle sol basndan baz kalemler Kontr-gerilla

kampanyasnn basndaki yrtcleri olmulardr.Bilindii zere, hr basn, dier bir deyimlebasn hrriyeti demokratik

lkelerde sz konusudur. Bunun artlar ile kullanlmas, o dnem yrrlktebulunan 1961 Anayasasnn 22. maddesinde aklanmtr.

Buna gre basn, haber vermek suretiyle aydnlatarak gerekleri ortayakoyacaktr. fade edilir ki, Amerikan basn 1787'lerde federal anayasadateminatna kavumu ilk i koludur. Bunun sebebi basnn ilk iletmecilik koluolduu deildir. Sebebi basnn gerekleri bulup halk aydnlatmasdr.

Dier taraftan, basn yine Anayasamzn ngrd kamu dzeni ile kamugvenliini, kiilerin haysiyet ve erefini gzeten bir sorumluluk iinde elealacaktr.

Kontr-gerilla konusu tartlrken Anayasa llerine gre basnn grevinidoru ve tam yapt kansnda deiliz. zlediimiz kadar ile ve kanaatimize

gre basndaki baz kalemler hem aratrmac, savc, hem de adeta yarg gibihareket etmilerdir.

Bu konudaki haber kprleri yan yana konularak incelenecek olursagrlecektir ki yaplan aratrmalar ok kere undan bundan duyulanadayatlm, iddialar en basit konularda bile incelenmeden ortaya konmutur.

Bazan da gerek ortada olduu halde,maksatl iddialar ileri srlmtr.Kanmzca konunun arapsana dnmesinde bu kesimi ile basnn da rol

olmutur.Dier taraftan tartma sebebi ile iddiann getirdii devlet srlar ve gizlilik

dereceli bilgiler saknca grlmeden sergilenmi, kiilerin eref ve haysiyetikonusunda gerekli titizlik gsterilmemitir.

Bu konuya basn mesleinin iinden, deerli kalem sahiplerinin grleriniaktararak aklk getirmek istiyorum.

19 Kasm 1979 tarihli Tercman gazetesinde Nazl Ilcak unlar yazyor:"Bugn bir gazeteci eline kalemi alp istedii hakknda gnlnn ektiini

yazar. Fazla tahkike lzum grmez. Yazdklar hatal olsa, bir bakasnnhaysiyeti ile oynasa gazeteci bilir ki cezasz kalacaktr. nk ou zamanmuhatab ona iliemez, ekinir. Mahkemeye verseniz dava uzar da uzar. Sonra

kamuoyuna mahkemenin neticesini duyurmak ta gtr.


18/248

18

Gazeteci, keskin birkl gibi kulland kalemi ile dnmeden kafalarkeser de keser."

01.11.1979 tarihli Ankara Bayram gazetesinde ise Kurtul Altu, mesleinahlak, meslein ahlakszlar balkl yazsnda unlar yazyordu:

"Ak rejimin fazileti elbette serbest ve zgr tartma ortamnn varldr.Yine ak rejiminfazileti o rejimi savunan dnrlerin ve yazarlarn, hattasradan muhabirlerin bir belli ahlak, bir belli sorumluluk duygusu iinde grevyapmalardr.

erefli bir cemiyetin ynetimine deil, yazar haklarna saldranlardantutunuz elindeki kalemi bir zamanlar demokrasi d glerin emrine kiralaypahkam kesenlere, kendi hanelerindeki pislikleri grmemezlikten gelip suretihaktan grnp bilgi bilgiz yaz dktrenlere kadar bu meslein iinde kimlererastlamadk ki................

Ellerindeki kalemi bir dman klc gibi sallamak bir yana sapkdnyalarnn hatta sapkzevklerinin aynas haline getirdikleri stunlarndanatlayp nasl da yasal haklara saldry bir marifet sayarlar?

Bunlardan birini tanrm. Devletin silhl kuvvetlerinin yedek subaylnbile gvenip teslim edemedii birisi...............

Bir sakncal kiiyi ..............Hangi karanlk tezgh kaldrrsanz onu grrsnz. 12 Mart sonlarnda Mamak durumalarnda nasl da klm, nasl da

ufalm, nasl da kalngzlklerinin altndan acmal acmal kendisinin solcudeil, bir Atatrk olduunu syleyip merhamet dilenirdi."

Kanaatimi ifade etmeliyim ki, Kontr-gerilla kampanyasnn merhale merhaleoluturulduu, kamuoyunun haber ve yorumlarla kampanyann etki alan iinesokulduu yer bir ksm basn organ olmutur.

nceleri de belirttiimiz gibi, kavram saptrmas yaptrlarak ilkinikenceciler anlam verilen Kontr-gerilla ileZiverbey Kkndeki sorgu merkezizerinde durulurken, daha sonra bu mefhum cinayet tertipilii manasndakullanlm ve kalemler hedef olarak seilen Genelkurmay zel Harp Dairesi,MT, Sivil Savunma daresi Bakanlile Kbrs zerinde konuyu ileyen haberve yaynlar oluturmulardr.

12 Eyll harektnn 1. yldnm sebebiyle bir deme veren AnkaraGazeteciler Cemiyeti Bakan Beyhan Cenki ok hakl bir otokritikle ylediyordu:

"Kalem, ateli silah haline getirilip, devlet varln millet btnln verejimi yok etmek iin kullanlrsa bunun adna kalem anarisi denir.

Bu kalemlerin basn zgrl anlay iinde yerleri olamaz. Anayasal 12Eyll harekt kalem anaristlerine de gereken dersi vermitir."

Zamann Devlet Bakan Sayn Kenan Evren, 12 Eyll'den sonra yurtsathnda yaptklar uyar ve neri konumalarndan birinde sparta'da, 2 Ekim

1982'de yle demilerdir:


19/248

19

"imdi size 12 Eyll'den evvel baz basnda kan yazlar hakkndahatrlatma yapacam:

Bir gazete, devletin istihbarat rgt olan Milli stihbarat Tekilat iindekielemanlarn, her gn birisinin fotorafn veriyor, ev adresini veriyor, telefon

numarasn veriyor, anaristlere gidip onlar vurmas iin jurnalcilik yapyordu.Nitekim bunlardan bazlar vuruldu.Ondan sonra, bir savata yurt igale urasa, igal altndaki topraklarda

gerekli direnmeyi yapmak iin kurulmu bir tekiltmz olan askeri birkuruluumuzu kontr- gerilla diye vasflandrmaya balad. Her gn bir yazvard, bir fotoraf vard kontr- gerillann filan adam, filan kiisi diye fotoraflaryla, rtbesiyle, adresiyle vesairesiyle.........

imdi bu gibi gazetelerle uramak mmkn olmad. O tarihte niyeolamad? O gazetenin basld adres var. Filan yerde baslyordiye. Yaz ileriMdrnn ismi var, adresi var.

Kanunsuz olarak yapt bu baskdan tr gazete hakknda takibatageiyorsunuz. Gidiyorsunuz o adrese, adreste bir kasap kyor. Matbaa yokorada. Bambaka bir ey var. Yaz ileri mdrn aryorsunuz, Yaz leriMdrn bulamyorsunuz. Aradan ay geti mi, mruruzamana uruyor.Mahkemeye de veremiyorsunuz.

Bu yzden, bu gibi birokgazete mahkemeye verilemedi. Ondan sonra bakaar sada olan gazeteler de milleti cihada davet ediyordu. Bunlar iinde birey yaplamad."

Basnmzda konuyu gerekleri ile kavrayan ve devletten yana olarak kalem

kullanan, hedef alnan nemli devlet kurulularnn dolaysyla devletinypranmasna engel olma mcadelesi veren yazarlarmz burada takdirduygular ve kranla anmak durumundayz.

Bunlardan bazlar vardr ki, tabiri amiyanesiyle kelleyi koltua alarak enazndan kamuoyunda kampanya sebebiyle oluan oku ortadan kaldrp gereigstermek zere, kalemleri ile ve byk bir cesaretle, tpk bir mcahit gibi,konunun zerine gitmi ve devlet iin byk yararlar salamlardr.

Sras gelmiken ifade edelim ki, ayet devlet bu kalemlerin yolunu daha okaydnlatabilmi olsayd, Kontr-gerilla kam panyas balatld yerde

nlenebilirdi.ahsen benim basnn gndemine getirilmem 13 Mays 1976 tarihinde

Cumhuriyet gazetesinde yaynlanan "kinci Cihat Paa" balkl yaz ile balar:Belli kalemlerin hakkmda kamuoyunda phe ve tereddt yaratan, ypratma

amac tayan, yalan ve iftira eklindeki maksatl ve tek tarafl yazlar srpgitti.

7 Aralk 1977 tarihinde Ankara Gazeteciler Cemiyeti lokalinde ve CemiyetBakannn da tank olduu basn toplantsnda sylediklerimiz, konu ile ilgiliaklamalarmz maalesef basnda yer alarak kamuoyuna aksetmedi.

27 Ocak 1978 tarihinde evimde yaptm 2nci basn toplants ncekine grebaarl oldu. Buna ramen ben tatmin edilmi deildim.


20/248

20

u tecrbeyi kazanm oldum ki, yazar sayn Nazl Ilcak'n yukarda birblmn sunduumuz yazlarnda da dile getirdikleri gibi, gazetede hergnyaz yazabilecei bir stunu bulunan bu gazeteci ile basnn dndan birvatandan tartmas kolay bir i deildir.

Yasalarla alnm btn tedbirlere ramen, istense bile, basnda kanyazlarn tek tarafll giderilememektedir.1961 Anayasasnn 22nci maddesinde yer alan " Basn ve haber alma

hrriyeti ancak kiilerin haysiyet, eref ve haklarna tecavz nlemek iinkanunla snrlanabilir" hkm ise o tarihlerde yrrlkte idi.

Yaptm basn toplantlarnda baz gazeteci ve muhabirler, sylediklerimideil, ama unlar yazmlard:

Akyol, kristal avizeleri, minesi ve bol koltuklar olan salondakonumasn yapmtr.(9)

Akyol'un evinde piyanosu vard, plastik ieklerinin stnde yapma kularvard. Kapsnn zel ama tertibat vard.

Akyol'un deilecek gzlerinin arkasnda ......,(10)Bu ayrntlar sunmamn sebebi, gazeteciliimizden rnekler vermektir.Grld zere, bir yazarmz koyu ve kat dmanln simgesi olarak

gzlerimi demektenbahsedebilmitir. stelik bu gazeteci bir kadndr. 12 Mart dneminden sonra Kontr-gerilla ile ilgili pek ok kitabn

yaynlandn gryoruz. Burada sz konusu olan kontr-gerilladan maksatdevletin grevi olan ve gerillalarla mcadeleyi ieren faaliyet deildir.

Bu kitaplar Kontr-gerilla kavramn saptrlm olarak ele alan, ieriini yeni

yorumlarn tekil ettii ve nemli devlet kurulularn ypratmay amalayankitaplardr.

Gerek anlamda gerilla ile mcadele konusunu ileyen yaynlara budnemde hemen hemen rastlanmamtr. Bulunabilinenleri de kamuoyunabilinli olarak sanki su unsuruymu gibi takdim edilmilerdir.Bu kitaplarn yok denecek kadar azl anari ve terrle mcadelede toplumunhazrlksz oluunun sebeplerinden biri olaraksylenilebilir.

Buna mukabil ileride ayrca deineceimiz gibi, sol kesimin eitim veeylemlerine temel yapt gerilla konulu kitaplar, yasak olmalarna ramen,

kampanya dneminde ok sayda baslp datlm, tezgh ve vitrinler adeta bukitaplarla doldurulmutur.Kontr-gerilla konusunda gene ayn amal filmler yaplm, tiyatro oyunlar

yazlp sahnelenmitir. Ve gerei sylemek gerekirse bunlar uzun sre kapalgie oynamlardr.

Bylece bu aamada Trkiye'de bir Kontr-gerilla edebiyatnn olutuunusylemek mmkndr.

Eski tabii senatrlerden arkadam Suphi Karaman'a yanl ve zararl olarakgelitirilmek istenen bu konuyu endielerimle birlikte anlatmak istediimde:

"Ooo! Bu konu ok derin, bunun edebiyat bile gerekleti" demiti.


21/248

21

Karaman, bu ifadesi ile bir bakma inancn da belirtmi oluyordu. zlerekdurakladm sylemeliyim.

Kontr-gerilla kampanyas, solcu, ar solcu, komnist ve blc evreler veduvar sloganlar ile de destekleniyordu.

"Kontr-gerilla datlsn, MT kapatlsn."Devlete ramen, ona emir verirmiesine bu cret gsterilebiliyordu. Bupropaganda da MT'ten ayrca bahsedilmekle kontr-gerilla olarak askeri kanat,yani Genelkurmay zel Harp Dairesi kastedilmi oluyordu.

"Kontr-gerilladan hesap sorulacak."Skynetime ramen, bu sloganlar ustaca yaplan kavram saptrmasndan

dolay, ok yanl bir kamuoyu dncesinin olumasna yardm olmasnntesinde taraftarlar iin moral kayna da oluturuyordu.

Kontr-gerilla kampanyas, basndan sonra TBMM krslerine intikaletmitir.

Hatrlanaca zere, bu konu CHP'nin belli szcleri ile gndeme getirilmi,bilhassa bte grmeleri vesilesi ile kontr-gerilla hemen her bakanlk btesigrmelerinin deimezmevzuu yaplmtr.

Sleyman Gen ve Niyazi nsal adlar, Kontr-gerilla zerine yaptklarkonumalarla hergn basnda sz edilen, kamuoyunda sivri klar ile dikkatieken isimler olmulardr.

Bunu istiyorlardysa bir bakma baarl olmulardr. Ama devletin ennemli kurulularnn ypratlmas pahasna...

Kontr-gerilla tartmas vesilesi ile meclis krslerinden Genelkurmay zel

Harp Dairesi, MT ve ileri Bakanl Sivil Savunma daresi Bakanl, ilgiliblmlerinde rmeklerini sunacam ok ar ithamlar altna alnmtr.

Bana gelince:ddia sahipleri altm btn devlet hizmet yerlerini grmezden gelerek

adeta benimle dalaarak ahsma itham ynetmede birbirleriyle sankiyarmlardr.

Bu iddialar gyabmda ve tek tarafl olduu iin kolay yaplyordu. Bunlaraayn krsden cevap verme imknm yoktu.

Hatta, T.B.M.M nde hakkmda savrulan yalan ve iftiralar zamannda

renmem bile mmkn deildi. Konuyu yazabildikleri lde gazetelerden, oda dostlarm haber verdike takip edebiliyordum.Meclis tutanaklarnn ancak bazlar ok ge olarak elime geiyordu. Bunlar

okuyunca keke bu bilgilere daha evvel muttali olsaydm da zamannda hareketegeseydim diye hayflanyordum.

Beni hedef alanlar ite bu avantajlardan yararlanyorlard.27.1.1978 tarihinde evimde yaptm basn toplantsnda ancak basnn

aktard kadar ile renebildiim Niyazi nsal ve Sleyman Gen'iniddialarn cevaplandrarak sonu olarak unlar sylemitim:

"Bu aklamalardan u sonulara gelmek istiyorum: Bu senatr ve milletvekilleri ele aldklar konuyu iyice incelememilerdir.


22/248

22

lgilendikleri konular renmeleri iin en kolay yol, bunlar resmimakamlardan renmeleridir.

Dokunulmazlklar da olan bu kiilerin meclis krslerinden yaptklar tektarafl iddialarn renerek zamannda ve yerinde karlk veremeyecek olan

kimselerin eref ve haysiyetleri ile oynamalar belki kendileri iin kolay bir itir.Fakat doru ve resmi sfatlarna yakan bir i deildir.Bana, T.B.M.M nde sayn senatr ve milletvekillerinin nnde yaplan

yalanve iftira eklinde nitelediimiz ok talihsiz ve kastl bu iddialar basnmzaracl ile kamuoyuna da aksetmi bulunmaktadr.

Bunlar hemen reddediyorum."Parlamenterlerin meclis krslerinden yapacaklar konumalarda kendilerine

tannan ayrcalklar suiistimal etmemeleri, yapacaklar eletirilerde objektifller iinde kalmalar gereklidir.

Bilindii gibi, o zamann yrrlkte bulunan 1961 Anayasas, 79 uncumaddesi ile T.B.M.M. yelerine "yasama dokunulmazl" tanmtr.

Bu maddeye gre:"Trkiye Byk Millet Meclisi yeleri meclis almalarndaki oy ve

szlerinden, mecliste ileri srdkleri dncelerden ve bunlar meclis dndatekrarlamak ve aa vurmaktan sorumlu tutulamazlar."

Hr demokratik lkelerde devletin bir parasn tekil eden yasamameclisinde, seilen yelerin herhangi bir etki altnda kalmadan dncelerinirahata ortaya koyabilmelerini salayan ok gerekli ve nemli bir maddedir bu.

Ne var ki, parlamenterlere tannan bu sorumsuzluk mutlak ekilde ve snrsz

deildir. zellikle kiisel kin ve gayzn etkisi ile yaplm ve yasama almasile hi bir ilgisi olmayan ar hakaretler ve ithamlar zarar grene tazminat istemehakk verir. (Yargtay 4 nc Hukuk Dairesi 965/3400sayl itihat karar)

Niyazi nsal, yaklak 1,5 sene her konumasnda benden bahsetmi vegyabmda yalan, iftira ve ithamlarn dokunulmazlk zrhna brnerektekrarlamtr.

T.C. Anayasasnn 79 uncu maddesinin mantki yorumu ve yargtaynszn ettiimiz itihat karar uyarnca parlamenterler, bir vatanda aleyhindehakarette bulunursa bundan dolay hakknda kanuni takibat yaplabilir. Zira

vatandaa hakaret etmek parlamenterlerin vazifesi iine girmez.Dokunulmazlklarndan dolay parlamenterler aleyhine ceza davasalmamaktadr. Alan davann yryebilmesi iin parlamenterindokunulmazlnn meclis karar ile kaldrlmas lzmdr. Aksi takdirde davadevre sonuna braklmaktadr.

ayet, parlamenter tekrarseilirse dava gene bekletilmektedir. Ama parlamenter eer isterse dokunulmazln bir tarafa brakr adalet nnekabilir.

Her halkrda, kanunla tannan ayrcal kullanmada meclis yesinin

ls, kanun koyucunun dncesini anlamas olacaktr.


23/248

23

Bu hrriyeti suiistimal etmek, kendisini ayn yerde savunamayacak olanlara,frsat, bu frsattr diyerek her trl iddia ve ithamda bulunmak, her eyden ncemeclis evrelerinde ho karlanmamal kamuoyu da buna raz olmamaldr.

Bu konuyu CHP Erzincan senatr Niyazi nsal'n yapt konumalardan

birini rnek vererek balamak istiyorum.T.B.M.M. Bte karma komisyonunda 1979 yl ileri Bakanl btesigrlrken konuan Niyazi nsal sz bana getirmi, beni en'i bir iftiraeklinde ve hesabn mahkeme nnde vermeye mecbur olaca CIA ajanolmakla itham etmitir(11).

Elbetteki bu ithama karlk "Padiahn bile arkasndan sylerler" demekmmkn deildir.

Bu ok ar itham duyar duymaz yaadm znty, Kontenjan SenatrZeyyat Baykara ile baz AP'li meclis yelerinin yaptklar konumalar vetakndklar tavr renmem ksmen gidermiti.

Senatr Zeyyat Baykara'nn yapt konumay zetle aaya alyorum(12)...............ve bu arada kendisi burada olmayan bir generalimize, srtnda

generallik niformasn erefle tayan bir generalimize hite lyk olmadbaz szler ve gerek d olduuna yrekten inandm baz eyleri ajan olaraktavsif ederek sylemi olmaktadr. Bu hepimizin bir kusurudur.

nk biz burada Sayn nsal gibi olanlar nlemek usuln henzkoyamamz.

Bu daha ok bakanlk divann ilgilendirir.Sayn nsal arkadam tarafndan ye olsun veya olmasn syledii baz

szlerinin de dzeltilmesini salaynz.Niyazi nsal'n bu ithamna isyan edercesine AP Antalya Milletvekili sayn

hsan Atav'n "O halde sen de Rus ajansn" demesi zerine nsal, inekendisine batrld iin, konunun tazminat davas olacan sylemi (13),komisyon bakan CHP'li Ylmaz Alpaslan, Niyazi nsal'n meclis dnda olan

bana dnk ithamn kaale almaz bir tavrla, hsan Atav'den evvel siz diyehitap ederek, "Meclisteki yelere bu ekilde szler sylenmez" demek suretiyleszlerini geri aldrmaya almtr(14).

Bir arkadamn haber vermesiyle meclis zabtlarndan yukarda zet olarak

sunduum konumalar renince, Sayn Zeyyat Baykara ile hsan Atav'eaada metinlerini bulacanz mektuplar gnderdim.

Ankara,29/Ocak/1979Sayn Zeyyat Baykara,

23 Ocak 1979 tarihli gazetelerde 22 Ocak 1979 gnk T.B.M.M. Bte-Plankarma komisyonunda bir senatrn maalesef adet haline getirerek, bu yl da

ahsma ynelttii yalan ve iftira dolu ar ithamn okuyunca byk teessrduydum.


24/248

24

Kendisi dokunulmazlk zrh iinde sanki parlamenter deilmiesine, amameclisin kutsal ats altnda konuuyor, ben ise sz ve savunma hakkna sahipolmayarakdarda bulunuyorum.

htiya duyarak komisyon zabtlarn okudum.

Burada zatalinizin yapt mdahaleyi, bir Trk generali iin sylediinizszleri, gerek bir devlet adam tutum ve vekar iinde komisyon bakannayaptnz teklifi okuduum vakit duygulandm ifade etmeliyim.

Sayn Baykara,Mtecavizleri er cephesinde cr'etli yapan hususun kitlelerin reaksiyon

gstermemesi ve duyarsz oluundan kaynaklandn dnyorum.Kamuoyuna, yaptm basn toplantlarnda yanstabildiim oranda,

akladm gibi belli mihraklarn kontr-gerilla kampanyas iinde banaatfettikleri sulamalar, devlete yaptm hizmetlerim ve hizmet yerlerimle irtibatkurularak ortaya atlmaktadr.

Toplumda ok byk bir deiiklik olmal ki, hizmet verdiim devletorganlar byk bir vefaszlk rnei vererek susmak suretiyle tahribata gzyummakta, hatta rf ve adeti de silerek gelecei terhin etmektedirler.

Zatalinizin konumas, demokrasiye, hkmete ve devlete kar gvenduygularn yitirmeme abas iinde bulunduum u sralarda benim iin bir kve yeni bir mit kayna olmutur. kranlarm sunuyorum.

Bu vesile ile en iyi dileklerimin kabul buyrulmas ricas ile sayglarsunuyorum.

General M.Cihat AKYOL

Sayn ihsan Atav,

23 Ocak 1979 tarihli gazetelerde T.B.M.M. Bte-Plan komisyonundaileri Bakanl btesi grlrken bir CHP 'li senatrn ahsmla ilgiliyalan ve iftira dolu ar ithamn okudum.

Belli mihraklarn szcln yapan bu ahs, kavram saptrmas ileyrtmeye alt Kontr-gerilla kampanyas iinde, engel olunamad ldekendi amaline hizmete devam etmektedir.

Kamuoyuna yaptm basn toplantsnda aksettirebildiim lde,akladm gibi, bu mihraklarca bana atfedilen sulamalar devlete yaptmhizmetlerim ve hizmet yerlerimle irtibat kurularak ortaya atlmaktadr.

Mtecavizleri er cephesinde cr'etli yapan hususun kitlenin reaksiyongstermemesi ve duyarsz oluundan kaynaklandn dnyorum.

Toplumda ok byk bir deiiklik olmal ki, hizmet verdiim devlet

organlar byk bir vefaszlk rnei vererek susmak suretiyle tahribata gzyummakta, hatta rf ve adeti silerek gelecei terhin etmektedirler.


25/248

25

Zatalinizin konumasnn demokrasiye, hkmete ve devlete kar gvenduygularm yitirmeme abas iinde bulunduum u sralarda benim iin okdeerli bir mit kayna olduunu ifade etmeliyim. kranlarm sunuyorum.

Basndan izleyebildiim kadar ile AP'li dier sayn yelerin yaptklar

mdahaleve konumalar saduyunun reaksiyonu ve verilmi ok gzel hizmetrnekleri olarak mtalaa ediyorum.Araclnzla bu sayn yelere de kranlarm sunmaya msaade eder

misiniz?Bu vesile ile en iyi dileklerimin kabul buyrulmas ricas ile sayglar

sunuyorum.


Bu arada Cumhurbakan ile Senato ve Meclis bakanlarna derinzntlerimi ifade eden, metinlerini aaya aldm telgraflar sundum.

24 Ocak 1979Sayn Fahri KorutrkCumhurbakanANKARA

lkemizde srdrlen maksatl Kontr-gerilla kampanyas, n aktutulduundan, tahribat yaparak baarl olmaktadr.

T.B.M.M nde bu yl da yalan ve iftira dolu ar ithamlara urambulunuyorum. Duyduum teessr byktr.

Bu tecavzler devlete verdiim hizmetlerimden ve hizmet yerlerimdenkaynakland halde, grevlilerce gelecee ok kt rnek olacak ekilde bykbir vefaszlk rnei sergilemektedir. Bu makamlara mteaddit kere bavurdum.

nanlarm yitirmemenin gayreti iindeyim.

Son mracaat merci olarakkonuyu yksek katnza sunuyorum.Emir buyrulduu takdirde ayrntl bilgi sunabilirim.Sayglarmn kabul buyrulmasn arz ederim.


Bu telgrafma herhangi bir cevap alamadm gibi, mracaatmla ilgili

herhangi bir davrana datank olmadm.


26/248

26

Sayn Srr AtalaySenato Bakan-AnkaraSayn Cahit Karaka

Meclis Bakan-AnkaraYce meclisin kutsal ats altnda ahsma ar ithamlarda bulunulduunu

23 Ocak tarihli gazetelerden renmi bulunuyorum. Bundan byk teessrduydum.

Dokunulmazln cevap ve savunma hakkna sahip olmayan bir vatandaatecavzde kullanlmamas gerektiine kani olduktan baka, eref ve haysiyetkonusunda meclis dndakilere ayrcalk gsterilmemesinin doru olacan dadnyorum.

nanlarm yitirmemenin gayreti iindeyim.Sayglar sunarm.


Baka demokratik lkelerdede byle mi olurdu? Bir ey diyemeyeceim.Diyebileceim ey u ki, bu telgraflarm da cevapsz kalmtr.

Sras gelmiken, Kontr-gerilla kampanyasnda bir yntem olarak hemen her

zaman kullanlan iftira konusuna da ksaca temas etmek istiyorum. Ergun GzeTercman'da yaynlad "ftira Mafyas" balkl yazsnda iftira konusunda ugrlere yer veriyor:

"Milletlerin ilan edilmemi, silhla yaplmayan bir harbi srdrmek iinkullanacaklar en tesirli silah phesiz iftiradr. Hele bu iftiray hedef aldmilletin iinden temin ettii ajanlara sureti haktan gzkerek yaptrr ve millimukavemet kaynaklarn zayflatrsa ne al...

Bu gn reklamn da,propagandann da zirvesi iftiradr. Bu, bu gn deil,dn de byle idi. Yarn da byle olacaa benzemektedir. ftiracnn hi bir

ahlki kayt tanmad, insani hi bir deere inanmad ortadadr. yleolmasa aksini bildii halde iftiralar sralar, srar gsterir miydi?

Bu iftiraclarn, bir kuruyasca huylar da kendi haklarnda sylenengerekleri, bize iftira ediyorlar, diye yaygara ile karlamalardr. Mesel, baz samimi meclislerde komnist olduklarn iftiharla sylerler de siz onlarakomnistsiniz dediniz mi mahkemeye koarlar, iftiraya uradm derler.

Bunlar en olmadk iftiray nasl yaparlar? nk bilirler ki, en olmadkiftiralarn bile (Acaba ?) phesi uyandrd bir itimai zelzele an vardr.

Bu gn ise Sovyet ajanlarnn, iftira taktii daha tekniklemitir. Hukuki

kalplara daha riayetkar hale gelmitir.


27/248

27

Mesel, filan kii yledir, demez de filan kiinin yle olduuna dair biriddia var der. Amma bunu st ste ayr ayr stunlardan tekrarlar ve yle birhava yaratr ki, (gerek bu amma kanun korkusundan yazamyorum siz anlaynite) ye getirir.

Sayn Devlet Bakanmzn 1981 ylnda Manisa'da yapt bir konumadaaklad on sekiz maddelik komnist talimat maddelerinden birisi de, antikomnistlerin, hret ve itibarnn lekelenmesi iin her trl iftirann yaplmasdirektifidir. Bu, onsekiz maddelik karar 1958 de Moskova yazarlar kongresindealnm bulunmakla beraber tatbikat ok eskidir, Komnizmle beraberdir.Trkiye'de en azndan 1935 senesine kadar iner.

Lenin'in1915 ylnda bu konuda verdii direktif yledir:"Halkn baland bir kiiyi ele alacaksnz. Arkadalarn alacaksanz ve

ypratacaksnz.Devlet zerine phe ekti mi, syledikleriniz de kulaklar doldurur. O

zaman manevi deerleri ortadan kaldrmak, orduyu ikiye blmek ve devletizaptetmek, devletsizlii tesis artk mmkndr."

Bilindii gibi, iftira mslman dinine gre ayptr ve gnahtr.Buna ramen, toplumumuzda ok eskilerden beri kullanlr."amur at, izi kalr" deyimi bu yntemin tesirli oluunu gstermektedir.Tarihten beri kimlere amur atlmamtr ki, rahmetli Mareal Fevzi

akmak'a bile Meclis krslerinde "Komnist" denildii hatrlanmaldr.Rahmetli smet nn'nn yalan ve iftiray amura benzeterek "Ama bu

amur benim ancak kelerime bulaabilir" dediini dinlemiizdir.

Tarihimizde ka kiinin kiilii smet nn gibidir?Kontr-gerilla kampanyasn yrtenler bana amur atnca evrenin benden

uzaklatn, bana yeniden grev verilmek sz konusu olduu zaman bir bykyetkilinin bu kampanyann tesiri altnda kaldn ibretle belirtmeliyim.Hakkmda sylenen ve yazlanlard bu tesiri salayan.

Evet hakkmda ok ey yazlm, izilmi ve sylenmiti.Burada dikkat edilecek husus bu yazan, izen ve syleyenlerkimlerdi?-Solcular ve komnistler, yalanc ve mfteri olduklar yarg karar ile sabit

olan kiiler.

Bunu neden mi vurguluyorum?-Kampanyann etkisini belirtmek iin.Bilim gerei kaynak aratrmas yapmak, basit deyimi ile syleyene bakmak

zamanmzda lzumlu grlmyordu.T.B.M.M nde kontr-gerilla tartmas srp giderken konu ile ilgili olarak

dikkatimizi eken ve kaydetmeyi yararl bulduumuz baz hususlar aadazetlemeye alacam.

Basn ile ilgili ksmda da ifade ettiimiz gibi parlamenterlerin meclisdndaki olaylar ve ahslar ortaya koyarken hem savc ve hem de hakim gibi

tavr taknmalarn uygun bulmadmz sylemeliyim.


28/248

28

Parlamenterlerin dier demokratik lkelerdeki meslektalarnn yaptklargibi, ilgilendikleri konuyu bizzat incele-melerine gerek vardr.

Bu i parlamenterler iin ok da kolaydr. ki admda resmi kurulularziyaret edebilirler. Telefonla bilgi isteyebilirler, gereken konularda brifing

alabilirler.Basnda yayn su olan baz konularn meclis zabtlarndan alnarakyaynlanmasnn su olmamas bu yndeki arzuyu artran bir amil olabilir.

Nitekim, Niyazi nsal'n ileride bir baka vesile ile ksaca zetinisunacamz, krtlk veblclkle ilgili yapt meclis konumas basnaintikal etmi, baz evrelerce mutlaka alklanm ve dllendirilmitir.

Devlete zarar getirecek konumalarn kapal olmayan celselerde mecliskrssnde dile getirilmesinin sakncalar aka ortadadr.

Gerek d ve zararl Kontr-gerilla tartmalarn nlemek iin "Ne yapalm,grup karar alamayz, konumaclara bask yapamayz" eklinde verilenkarlklar inandrc olmamtr.

Olaylarn gelimesini ksaca tespit edersek:6 ubat 1978 tarihli Hrriyet gazetesinde u haber yer alyordu:"nsal ve Gen susuyorlar."Bte komisyonunda yaptklar konumalarda Kontr-gerilla zel Harp

Dairesi ve MT konusunda tartmalara yol aan CHP'li senatr Niyazi nsal vemilletvekili Sleyman Gen, parti iinde eletirilmeye balandlar.

Ayn gazetede Blent Ecevit'in direktifi byk puntolarla yer alyordu."Kontr-gerilla tartmas bitirilmelidir."

Gecikmi de olsa, bu konuda gsterilen ufak bir ilgi Trkiye Byk MilletMeclisindeki Kontr-gerilla konumaclarn bir sre iin de olsa susturmayayetmiti.

Geriye ne kalmt?Bunun cevabn 6 ubat 1978 tarihli Tercman gazetesinde yaynlanan

Ahmet Kabakl'nn yazsndan aldmz bir blmle vermek uygun olacaktr.Yazar yle diyor:"nsal ve Gen Kontr-gerillaya yeni bir tarif getirmilerdir. lkede Kontr-

gerilla diye birtekilat vardr, devlete aittir. Ve lkedeki cinayetleri bu tekilat

tertipler."Bize gre geride kalan yalnz bu tarif deil, tarife ilaveten kafalarda phe

ve tereddtle ekillenen bir soru iareti ile kurumlarn tahribatdr.Buraya kadar, genel birgiri niteliinde olmak zere konuya ana hatlar ile

ve zet olarak yaklatk.Bundan sonrablmler halinde sunacamz konu paralarnda ayrntlar

zerinde duraraksizlere tartmann yksn naklederken, gerekleri gnna karmak suretiyle szn ettiimiz soru iaretini ortadan kaldrmaya,baz ibret verici olaylar zellikle vurgulayarak yararl olmaya alacaz.


29/248

29

lkin, Kontr-gerilla kavramnbtn dnyann kabul ettii gerek anlam ileaklamak zere, gerilla faaliyetlerini de ieren gayri nizami harp hakknda ksa

bilgiler sunmak istiyorum.Sanyorum ki, bu kampanya vesilesi ile topluma verilmek istenilen mesajlar

ve oynanmak istenilen oyunlar bu bilgilerin nda daha iyi deerlendirmekmmkn olacaktr.


30/248

30

GAYR NZAM HARP(Gerilla Harbi)

Gayri Nizami Harbin tarifi, bu harbin dier harp ekilleri arasndakiyeri, ksa tarihesi

Gayri Nizami Harbin hedef ve gayeleri Gayri Nizami Harbin kuvvetleri Gayri Nizami Harbin faydalar Gayri Nizami Harbin nemi ve askeri stratejideki yeri

Gayri Nizami Harp, Silahl Kuvvetlerle mtereken ve onun emrinde olarak,savunma stratejisi iinde bir memleketin veya bir parasnn igaline maniolmak, ayet igal edilirse, kurtarlmasn salamak; taarruz stratejisi iindedman gerisinde taarruz kuvvetlerine yardm etmek zere Gayri Nizami Harpkuvvetlerinin yapt harekttr.

Bu harp, klasik harbin dnda kalan harp harektm ihtiva eder. Buna sadeceGerilla Harbi diyen lkelerde vardr.

Gayri Nizami Harp aslnda Dnya tarihinde hi de yeni olmayan bir harp

trdr.zellikle ok yakn tarihlerde Gney Vietnam'da Amerika Birleik

Devletleri Silhl Kuvvetlerininsilah,eitim, say veteknikgynnden ezicistnlne ramen, Kuzey Vietnam kuvvetleri ve Vetkong'lara karsrdrd muharebelerde Vietkong'larn uygulad Gayri Nizami Harbinyenilmezliinin vurgulanmasndan beri askeri yazarlarn ve yneticilerindikkatleribuharpeklivemetoduzerinedaha oktoplanmbulunmaktadr.

Tarihte toplumlar, dmanlarndan zayf olduklar durumlarda nizamikuvvetleri dndaki her eit kuvvet ve vastadan faydalanarak ve zellikle gizli

harekt teknii kullanarakhasmlar ilemcadeleyedevam imknlararamlar;

hasmlarna e veya ondan kuvvetli olanlar ise "kalenin iindenfethedilmesi"veya "Dmann geriden vurulmas" g i b i tekniklerle baarlarnkolaylatrmlardr. rnekler saylamayacak kadar oktur.

-Kendi tarihimizde, Cengiz Handan itibaren, kurulan Trk devletlerindeGayri Nizami Harbin lzumu kavranarak gerei kadar kullanlm, eteler veaknc mfrezeleri bu harekatn gizli olmayana kuvvetlerini oluturmulardr.

Osmanl mparatorluu dneminde Balkan harbi sonrasnda dman igalialtndaki Edirne'nin geri alnmas, Bat Trakya Trk Devletinin kurulmas gibi

kahramanlk menkbeleriyle

dolu inanlmaz olaylar Eref Kuuba, Aslan bey,Salih bey vebir avu yiitten ibaret Aknc mfrezesi ile gereklemitir.


31/248

31

Inci dnya harbi arefesinde ve iinde ok baarl faaliyet gstererekDnya'nn ilgisini eken "Tekilat- Mahsusa" bu harekt tarihinde nemli biryer igal etmitir.

Trk Kurtulu Sava, ete savalar, blgenin mahalli halk tarafndan

kahramanca savunulmas veya direnilerek kurtarlmas gibi ok baarl GayriNizami Harp rnekleri ile doludur.Kurtulu sava byle balatlmtr. Gazeteci Hasan Tahsin tarafndan

zmir'de Anadolu'yu istila iin limana kan dmana sklan ilk kurun buharektnher zaman hatrlayacamz simgesi olmutur.

"Kuvay Milliye" uuru ile btnleen ve Kuvay Milliye adn alan buharekatn tarihe altn sahifelerle geen Trk Kurtulu Harbi mucizesinde (Dnyabuna Le miracle Turc diyor) oynad rol bilinmektedir.

Dnya tarihinde, gerillalarn bu isimle ortaya k ve bunlarn ordubirlikleri ile ibirlii yapmalar 1808 de spanya'daNapolyon ordularna karverilensavalarda belirlenmitir.

Bunu takiben Napolyon'un mehur Moskova seferinde Rus gerilla birliklerizor k artlarndan da yararlanarak nl Fransz ordusunun yenilgisini vebozgununu hazrlamlardr.

Amerika sivil harbi gerilla savalar eklinde cereyan etmitir.Rusya'da 1917 Komnist htilali Gayri Nizami Harp tekniklerine gre

gelimitir.spanya i harbinde gerilla harektyla birlikte ykc faaliyetlerde ele

alnm, General Franko'nun mehur "Madrid'e ynelen kralc kuvvetlere

mensup drt koldan nce beinci kolun ehre el atabilecei" eklinde dikkatlerieken sznden sonra 5 nci kol terimi askeri edebiyata girmi ve Gayri NizamiHarp harekt trlerinden birinin ad olmutur(*).

Alman yldrmharekatn byk lde engelleyen Rus partizan harekt,mttefiklere geni destek salayan Fransz Maquis tekilatnn mukavemeti,Yugoslavya'nn Chetnik ve partizanlar ile giritii harekt, Hollanda veBelika'nn kurtulu hareketleri bunun balca rnekleri olarak saylabilir.

Silahlarn ve taktiklerin denendii bu harp, denilebilir ki Gayr Nizami Harptekniklerinin gelitirilmesi iin de bir tecrbe alan olmutur.

Hitler Almanyasnn IInci Dnya Harbi arefesinde 5nci koldan faydalanmateknikleri ilgi ve ibretle takip edilmitir.IInci Dnya Harbinde Gayr Nizami Harp tekniklerinin bir arada ve daha

mull olarak kullanldn gryoruz.IInci Dnya harbinden sonra uyanan milletler kurtulu savalarn Gayr

Nizami Harp trnde yapmlardr ve yapmaktadrlar. ok yaknmzda OrtaDou'da Filistin kurtulu cephesinin El Fetih tekilat, Gayri Nizami Harptipinde birharekt srdrmektedir.

Son olarak, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birlii'nin kzl ordusu ile

Afganistan' igali karsnda, Afgan gerillalarnn (Mcahitlerinin)


32/248

32

srdrdne tank olduumuz direni harekt btn ekli ile bir Gayri NizamiHarptr.

Elverili olduu iin, Dnya'nn eitli blgelerinde komnizmin yaylmasve ihtill eklinde icras da Gayri Niza-mi Harp tekniklerine gre yaplmaktadr.

Gayri Nizami Harbin ilm bir etd eklinde ele alnarak prensiplerinin ortayakonulmas komnist in'in eski lideri Mao Tsetung devrine rastlar.Bundan evvel Lawrence'nin yapt incelemeler de kayda deer olmakla

beraber bu konuya ait eserlerin ou Mao'nundur veya Mao'dan mlhem olarakyaynlanmtr.

Bayo, Giap, Che Guevara bu ekoln takipileri olmulardr.Bu gn Gayri Nizami Harp konusunda yabanc memleketlerde yaynlanm

pek ok eservardr. Bizde ise bu konuda Silahl Kuvvetlerimize ait ok azsayda ve ilgili personelin yararlanabilecei resmi yayn mevcuttur.

Piyasada bu konuyu ieren tercmeler, sol kitaplar meyanndayaynlanmakta ise de ters maksatlar iin faydalanlr mlhazas ile bunlarn daou yasak yaynlar listesine alnm bulunmaktadr.

unu ifade etmek isterim ki, Trkiye'de, taktik ve tekniklerindenyararlandklar anlalan anarist ve terristler dnda kamuoyunun GayriNizami Harp konusu ile ilgisi ve dolaysyla bilgisi baka lkelerin toplumlarnagre hemen hemen yok gibidir.

Oysa, bu harp ekli tarihten beri seyri iinde gelierek bu gn iin genikapsaml ve nemli bir konu haline gelmitir.

Bununla beraber, geliimi srasnda biriken terimler ve tarifler konu zerine

eilenleri yanl anlamalara sevk edecek kadar ok ve karktr.ngilizlerin "Unorthodox Warfare", Amerikallarn "Unconventional

Warfare" Franszlarn "La guerre non conventionelle" diye adlandrdklar buharp ekline mezkr isimlerin verilmesi tarihi olduka yenidir. Harbin bu ismialmas IInci Dnya Harbinden sonraki dnemde kapsam ve neminin artmaszamanna rastlar.

Askeri edebiyatta, evvelce kullanlm olan ete harbi, gerilla harbi, sivilharp, partizan harbi, ykc harp (La guerre subversive) 5'inci kol harekat gibiterimler bugnk anlamda Gayri Nizami Harbin muayyen ksmlarn ifade

edebilmektedir."Unconventional Warfare" terimi dilimize gayri muntazam harp, serbest

harp, klasik olmayan harp, teaml d harp terimleri ile tercme edilmise debunlar tutulmam, talimname ve askeri resmi dkmanlarda kullanlan "GayriNizami Harp" terimi bu harbin resmi ad olarak dilimize yerlemi bulunmak-tadr.

"Gayr Nizami" deyiminebakarak bu harbi ba bozuk, nizamsz, kuralsz,bir harp diye niteleyenlere rastlanmaktadr.

Hemen ifade edelim ki, bu anlay yanltr. Gayr Nizami Harbin kendisine

zg kurallar, dzeni ve metodlar vardr.


33/248

33

Tekrarlayalm, Gayri Nizami Harp muntazam ordubirlikleri dnda kalankuvvetlerle yaplan harp manasnda anlalmaldr.

Gayri Nizami Harp iin balangta yaptmz tarifin dnda, bu konudayaynlanm olan kitaplarda deiik ve geni kapsaml tariflere de rastlamak

mmkndr.Bu tariflerin mterek ksmlarn alarak aadaki tanmlamadabirleilebilir.

"Gayri Nizami Harp, dman lkede veya dmann igal etmi olduu birblgede hakim otoriteyi ykmak veya zayflatmak, harektn engellemek veblgeye sahip olmak maksadyla ounlukla halkkuvveti ve destei ile yaplanasker, siyas ve iktisad hedeflere ynelen bir harekattr."

Gayri Nizami Harpler, hedef ve gaye bakmndan balca iki balk altndamtalaa edilir.

a.Gayri Nizami Harbin Askeri Stratejinin Bir Paras OlarakKullanlmas

Bu durumda Gayri Nizami Harp kuvvetleri silhl kuvvetlerin emrindeolarak ynetilir. Gayri Nizami Harbin sorumluluu Silhl Kuvvetlere aittir.

Silhl Kuvvetler henz yoksa, Gayri Nizami Kuvvetlerin ynetimi merkeziidarece stlenilir.

Hatrlanaca zere, Trk Kurtulu Savanda Gayri Nizami Harbin hedefiaskeri strateji iinde tayin ve tesbit edilmitir.

Ordular datlm, tersaneleri elinden alnm, dman kuvvetleriyle yeryer igal edilmi bulunan Anadolu'nun kurtarlmas iin Atatrk Kuvay milliyegerilla faaliyetleri ilegenel olarak u maksatlar gerekletirmeye almtr:

(1) Dnya kamuoyuna ve Osmanl yneticilerine Trk halknn igali kabuletmedii gereini duyurmak.

(2) Mstevlinin yurdun igal edilmeyen ksmlarn ele geirmesini nlemek.(3)Nizami ordunun hazrlanmas iin gerekli zaman kazanmak.Bilindii gibi, bu hedefler elde edilmitir. Gayri Nizami Harp sonularnn

da katksyla, milletin barndan doan Trk Ordular ona byk zaferi armaan

etmitir.Bu balk altnda Franszlarn IInci dnya harbi iinde yrttkleri Maquis

mukavemet harektn zikretmekmmkndr.Hatrlanaca zere, gl ve usta Alman ordular yldrm harbi uygulamas

ile Fransa'y sratle igal ederek Atlantik kylarna ulamlar, bu kesin vebyk sonutan tr nceleri dayankll Dnya'ca mehur olan Majino hattalay mevzuu olmu ve Fransz askeri klmtr.

Bu ortamda Maquis mukavemet tekilatnn kurulmas ve gelitirilmesi ciddive vatansever bir adm telkki edilmelidir.


34/248

34

Alman taarruz gc krldktan sonra, bu mukavemet ha-rekt, mttefiklerinNormandiya karmas ile koordine edilerek, cephedeki silhl kuvvetlerinharekat etkin bir biimdedesteklenmitir.

Bu safhada uygulamaya konulan yeil plna (Plan vert) gre Alman

savunma cephesine ulaan ikml yollar Gayri Nizami Harp kuvvetlerincesrekli baskn ve pusularla taciz ve tahrip edilmitir.Plnn yrrle konduu 5 Haziran 1944 den bir hafta sonra plnlanm

bulunan 1050 demiryolu tahribinden 960' baar ile sonulanm, Austos'akadar 668 lokomotif tahrip edilmi, demiryollarna 2900 baskn ve pusugerekletirilmitir.

Loire gneyindeki mukavemet gruplarnn faaliyeti, Normandiya'yagnderilecek takviye kuvvetlerini 48 saat alkoymu, 2 nci Alman SS zrhltmeninin cepheye ulamasn 2 hafta geciktirmitir.

Gney Fransa'ya yaplan karmadan sonra ise 10-12 Alman tmeni geriekilme yollar tkand iin teslim olmutur.

Bu dnemde dier mttefik lkelerdeki mukavemet harekat da baar ilesrdrlmtr.

Avrupa Mttefik Kuvvetleri Bakomutan General Eisenhower, uygulananGayri Nizami Harp'la ilgili deerlendirmesini yle dile getirmitir:

"Mttefik ordularna byk yardmlar salayan Mukavemet harekatAvrupa'daki harp, yani zaferin kazanlma sresini yarya indirmitir."

Bu deerlendirme Gayri Nizami Harp tarihine geecek byk bir baarnnifadesidir.

II nci Dnya Harbinde dou cephesinde Almanlara kar Sovyetler Birliininuygulad partizan harekt Gayri Niza-mi Harbin silhl kuvvetlerin desteindekullanlmasna bir baka rnek tekil eder.

Bilindii zere, Alman ordular, tarihte Napolyon ordularnn akbetinihatrlamadan Sovyetler Birliinin geni topraklar zerinde hzla ilerliyordu.Sovyet ordular inisiyatifi ele alamamann aresizlii iinde idi.

Stalin'in gerilla harbinin her yerde tevik edilmesini, kpr ve yollarnhavaya uurulmasn, telefon ve telgraf hatlarnn tahrip edilmesini, orman, depove trenlerin atee verilmesiningren Komnist partisi tekilatna dnk ars,

zamannda yaplmt.1943 ylnda Alman merkeziordular grup komutan Feld Mareal Bush Rustaarruzunu gneyden bekliyordu.

Bu sebeple, ihtiyatlarn gneye kaydrmt. Bu ie Rus gerillalar adetamsaade etmiti.

Oysa ki, Rus taarruzu kuzeyden balatld. Alman cephe komutanihtiyatlarn bu defa da kuzeye kaydrmak istedi.

Ama, Rus gerillalarnn vazife zaman gelmiti. Almanlar gerillalarnengelleri yznden ihtiyatlarn dman taarruz cephesine yetitiremediler ve

neticede zaferi kaybettiler.


35/248

35

Alman geri ekilmesi iyice geliinceye kadar, partizanlar nispeten hareketsizve sakin kaldlar. 2/3 Austos gecesi Moskova'dan aldklar emre uyarak orta

blgede demiryolu ebekesine 8.422 tahrip kalb ve mayn yerletirdiler. 266lokomotif ve 1378 vagon tahrip edildi. Yedek demiryolu malzemesi depolar

havaya uuruldu.Bu alanda partizanlar o kadar baarl olmulard ki, Almanlar baz yollara 6metre aralkla nbeti dikmek mecburiyetinde kaldlar. Partizanlar demiryollarndnda konvoylara, ikml tesislerine ve muhabere ebekesine de taarruzdan gerikalmamlardr.

Abartma pay dikkat nazarna alnmak kaydyla Rus kaynaklarnn partizanharektnnbaars ile ilgili olarak verdii bilgiler enteresan olarak nitelenebilir.

Bu harekat Moskova'dan idare eden Korgeneral Panomerenkonun ifadesinegre, gerilla kuvvetleri tarafndan iki yl iinde 30'u general, olmak zere300.000 Alman ldrlm, 3.000 tren raydan karlm, 3.269 demiryolu vekarayolu kprs tahrip edilmi, bine yakn cephane ve malzeme deposu havayauurulmu, tank ve zrhl aralardahil 10.000 tat tahrip edilmitir.

Dier bir Sovyet kaynanagre, harp sresince sadece Ukrayna'da 300.000den fazla Alman ldrlm, 4.000 lokomotif tahrip edilmi, 40.000'e yakn ykvagonu havaya uurulmutur.

b.Gayri Nizami Harp, bir memlekette hakim otoriteyi ykarak iktidarele geirmek, bir ideolojiyi yerletirmek veya mevcut iktidardan muhtariyetve zel haklar temin etmek zere yaplr.

htilal harpleri bu trdendir. Tarihte Endonezya dahil, Gneydou Asyamemleketlerinin yaptklar harpler Gayri Nizami Harp eklinde cereyan etmitir.

Cezayir ve Kba da bu tip harekt yaplmtr.Smrge halindeki Afrika ve Asya milletlerinin kurtulu harpleri Gayri

Nizami Harp biiminde olan harplerdir. Kbrs'ta Rumlarn ngilizlere karyrtt harekt Gayr Nizami Harp tipinde olmutur. Gney Vietnam'daVietkonglarn yaptklar ise, Gayri Nizami Harp iin en yakn rneklerdir.

Hatrlanaca zere Irak'ta Barzani'nin srdrm olduu i harp muhtariyet

hedefine ynelmitir.Yukarda da ifade ettiimiz gibi, Filistin Kurtulu Tekilt bu trden bir

faaliyetin iinde olmutur.Kuzey rlanda'da, Korsika'da, spanya'da, Gney Amerika ve Afrika'da

anari ve terr olaylar ile balatlan bu tip hareketlere tank oluyoruz.Birinci Dnya Harbi ve sonras alnan derslerle Lenin, kendi ideolojik ve

politik gayesinin tahakkuku iin gerilla savan bu gnk anlam iinde elealm ve kullanmtr.

Lenin'in konumuzla ilgili olarak ortaya koyduu doktrininin zeti yledir:

"Mesele gerilla savalarn dnya ihtilli istikametinde gelitirmektir. Gerillaunsurlar, kuvvetlerini hayati hedefler zerine teksif ederken kendi taraflarna


36/248

36

cesaret verir. Toplumda terr korkusu yaratlarak halkn silhl kuvvetleridestekleme-si nlenir."

Mao, an Kay ek ynetiminde Japonlarla mcadele ederken gerillasavalar ile dmana kar koymutur. Bu safhadaki harekt bundan nce ele

aldmz kategoriye girmektedir. AmaMao, komnist olduktan sonra da aynmetotlarla mcadele vererek in'de komnist ihtillini baarmtr.Mao, 1937 ylnda yaynlad "Gerilla Harbi" adl kitab ile bu alandaki

dncelere k tutmutur.Mao'nun grn yle zetleyebiliriz;"Gerilla harbi, genel harp iin bir basamaktr.Ayn zamanda ihtilalci bir mcadeledir. Politik gayesi olmayan gerilla

sava, baarszla urar."Grlyor ki, hedef ve gaye bakmndan yukarda "a" ve "b" fkralarnda

ksaca akladmz zere 2 tip Gayri Nizami Harp vardr.Bunlardan birincisinde devletin dmana kar harekt sz konusudur. Bu

tip Gayri Nizami Harp silahl kuvvetlerin mevzuu olarak grevleri arasnagirmektedir.

kinci tip Gayr Nizami Harp devlete kar ynelen bir Gayri Nizami Harptr.Bu harekat terrle balar ve ihtilalle noktalanr.

htilal tipi olan bu Gayr Nizami Harp, askerlerin ve ordularn itigalsahasnn dnda kalr. Devletin grevi ihtilli nlemektir. Silahl Kuvvetlerin

bu savataki yeri ise devletin yannda olmaktr. Milletinin de emrinde olacakSilhl Kuvvetler ihtilali nlemekle milletin btnln, vatann

blnmezliini egemenlik ve bamszln koruyarak devletin devamllnsalayacaktr.

Hedef ve gayeleri ayr olmakla beraber, her iki tip Gayri Nizami Harpharektnn uygulanmasnda, kullanlan taktikve teknikler genellikle birbirininayndr. Bu benzeyile Gayri Nizami Harp, taktik ve tekniklerinin iki tarafkeskin bir kl gibi bir devlet bnyesi iinde hayra da, erre dekullanlabileceini ifade etmemiz mmkndr.

Gayri Nizami Harbin Kuvvetlerine gelince:Bu kuvvetleri aadaki balklara gre sralayp mtala edebiliriz;

a)Gerilla birlikleri (Bu birlikler halktan oluan Gayri Nizami Harbin ak

silahl kuvvetidir. Gerilla Harbi, adn bu kuvvetten alr.)b)Yeralt tekilat (Pasif ve aktif mukavemet tekilat olarak ta adlandrlan

bu teekkllerde grevli halk, tabiri mahsusu ile,gndz klhl, gece silhlolarak alr.)

c)Yardmc kuvvetlerd)zel kuvvetlerGayri Nizami Harbin baz tahditlerine ramen askerler tarafndan gz

nnde bulundurulmas gereken pek ok ve nemli faydalar vardr.


37/248

37

Bunlardan en nemlisi, bu harp taktik ve tekniklerini kullanarak az kuvvetlestn kuvvetlere kar savamann ve harbi uzun sre devam ettirebilmeninmmkn olmasdr.

Bu zelliinden tr, Gayri Nizami Harp kuvvetlerinin yenildiinin nadiren

grld ifade edilmektedir. Bu husus sz konusu harbin asker stratejidekinemini artran faktrlerden birisidir.Bu gn iin harpte nizami birlikler (ordu birlikleri) gibi, GayriNizami

Kuvvetlere de ihtiya olduu kabul edilmektedir. Hatta, Gayri Nizami Harbinneminin artmasndan dolay stratejide Gayr Nizami Harbe yzde ka oranndayer verilmesi hususu, bu nisbetin artlara vehedeflere gre hangi kuvvet lehinedeiecei mnakaa edilmektedir.

Neticelerden hkme varmak iin ortada rnekler vardr.Bir taraftan, bu gne kadar vazedilen prensipler muvacehe-sinde, istisnalar

olmakla beraber, Gayri Nizami Harbin yenilmezlii bahis konusudur. Diertaraftan da Dien-Bien Fu'da olduu gibi, istisnalar olmakla beraber, GayriNizami Harple kesin sonu alnamayacana dair hkmler vardr.

Mnakaa edilmeden kabul edilen husus, bir harp pln iinde klsik harple,Gayri Nizami Harbin mezcedilmesinin gerekliliidir.

Bu bahsi kapamadan ve sras gelmiken Kontr-gerilla tartmas boyuncaGayri Nizami Harple ilgili olarak ilerisrlen baz hususlara da aklk getirmekisterim.

Kontr-gerilla kampanyas dneminde, bilenin bilmeyenin iyi veya ktniyetle pek ok ey yazp sylediini hatrlarz.

Bir yazarmz yazsnda hrszlarn en iyi gerilla olacan ifade etmitir.Bu ifadeyi, yaptmz basn toplantsnda byk ve zararl bir yanl olarak

niteleyerek, yetkili makamlar konuya sahip kmazsa, muharebede Mehmetikniteliinde olmas gereken gerillalar nereden buluruz demitim.

12 Mart 1971 ncesi dnemden balayarak, devletin paralanmasn veyklmasn amalayan ve bu sebeple devlete kar silhl eyleme geenterristlere kr gerillas, ehir gerillas veya sadece gerilla denilerek yaptklarsempatik grlm baz evrelerce bilerek, bazlarnca da bilmeyerekdesteklenir olmutu.

Yneticilerin geciktiini kaydederek, bu yanl ve ok zararl davranaverilmesi gerekli en gzel ve doru cevab zamann Genelkurmay BakanOrgeneral Sayn Kenan Evren'in demecinde buluyoruz.

Sayn Evren yle demilerdi: (15)"Gerilla, dman igali veya tehdidi altndaki bir blgede, bu igale mani

olmak gayesi ile dmana kar vatan iin mcadele veren vatansever bir kiidir.Eer gerilla tabiri, mevcut anayasal devlet dzenini ykmak, devletin lkesi

ile milletin btnln bozmak gayesi ile eyleme geen kii veya kiiler (yanidman amaline hizmet eden kiiler) iin kullanlmak isteniyorsa ki bunlar

bizim iin gerilla deil, anarist, asi ve ekiya olabilir..."


38/248

38

Bu demecin 12 Eyll'den nce verildiine okuyucularmn ayrca dikkatiniekmek isterim.

Gecikmi de olsa, son zamanlarda ok iyi bir yaklamla banka ve otobssoyanlarla, uak ve insan karanlara, adam ldrenlere gerilla denilmediini,

bunlardan ekiya, cani ve katil olarak bahsedildiini memnuniyetle izliyoruz.Bunlarla, mcadele verirken memleketleri uruna hayatlarn kaybedenlere,hedef kiilerle ayn kefeye konulmayarak, ehit denilmesini de isabetli ve hayrl

bir grev bilinci olarakniteliyoruz.Eski CHP genel bakan Blent Ecevit zamann babakan olarak 4 ubat

1978 tarihli gazetelerde yaynlanan Kontr-gerilla ile ilgili aklamasnda,nedense dolayl sava ve Gayri Nizami Harp konusunda da mtalasnserdetmitir(16).

Bu mtalaalara genellikle katlmadmz ifade ederek, yanl anlamalarnlemek bakmndan bu blmdeki konumuzla ilgili bir ka noktaya ksacatemas etmek istiyorum.

Blent Ecevit'in yapt gibi "Dolayl savala" Gayri Nizami Harp arasndabir irtibat kurmaya gerek yoktur.

Bu sebeple ve yukarda da akladm gibi, yeni olmayan ve tarihten beriGayri Nizami Har bi (ete ve gerilla harbini) ustalkla kullanarak gelmiolmamzdan dolay bu harp konusunu Amerika Birleik Devletlerinin telkini ileele aldmz tesbiti doru deildir.

Dier taraftan, lkemizde Gayri Nizami Harbin Genelkurmay Bakanlnnuhdesine verilmi bir grev olduu bilinince, askeri literatrmzde mevcut

Gayri Nizami Harp kelimesinin baka anlamlara alnarak sakncal uygulamalarasebep olabileceini dnmek yerinde olmaz. ok byk gven duyulmasgereken bu harple grevli byle bir kuruluu incitebiliriz.

Kald ki, Genelkurmay Bakan Babakann emrindedir. Duyulabilecekphe ve tereddtler, kamuoyunda gveni sarsmayacak ekilde karlklgrme ile kolayca giderilebilir.

Konuya girerken yaptmz tariften de kolayca anlalaca zere, askeristratejide Gayri Nizami Harp kuvvetlerinin kullanlmas silhl kuvvetlerlemtereken ve onun emrinde olmak kaydyla sz konusudur.

stiklal harbimizde Gayri Nizami Harbi uygulayan gerilla birimlerinin yanizellikle efeler ynetimindeki etelerin faaliyeti harp tarihi belgeleri ile mevcutiken, Blent Ecevit'in " Kurtulu savamzda Gayri Nizami Harpten

yararlanlmamtr" eklindeki beyanna mana vermek mmkn deildir. Aynparalelde bulunan baz basn mensuplar yaptm basn toplantsnda verdiimizbilgileri deitirmekistemilerdir.

Herkesin bildii gibi, Trk Kurtulu Sava kesin sonu salayan bykzaferi ile milletinin desteinde olan Trk ordularnn eseridir. Geri Sevranlamas, Trk ordusunun tmn datmak istemiti, ama baz komutanlarn

birlikleriyle beraber Mustafa Kemal'in emrine girerek milli mcadeleyekatldklar da bir gerektir.


39/248

39

Tes bit edilen plna gre, ordularn tekil, tehiz ve eitimi kurulanT.B.M.M'nin grevlerinden birisi olmutur.

Dman kuvay milliye ruhu ile oluan etelerle, bugnk deyimi ile gerillakuvvetleriyle yenmek elbetteki kimsenin aklndan gememitir. Ama bu

kuvvetlerden yukarda izahatmz iinde belirttiimiz ve Atatrk tarafndanngrlen balca maksadn salanmas iin yararlanlmtr.Bilindii zere, Gayri Nizami Harp kuvvetleri, nizami kuvvetin bulunmad

yer ve zamanda dman karsnda savarlar. Muntazam ordu birlikleriylekurulan bir cephe sz konusu olunca Gayri Nizami Harp kuvvetleri dmanniinde kalarak, Dnya Harp tarihinden verdiimiz rneklerde olduu gibihareket ederek ordulara yardmc olurlar.

Ordular ilerleyip dman blgesini ele geirince veya igal blgesidmandan kurtarlnca bu blgelerdeki Gayri Nizami Harp kuvvetleri ordularnemrine girer, ordu bnyesinde reorganize edilir.

Kurtulu savamzda, deerli asker sayn smet nn'nn hakl olarakyaknd Kuvay Seyyare nam ile bilinen erkez Ethem kuvvetlerinin durumufarkldr.

Bilindii gibi, blgede kendiliinden teekkl eden bu kuvvetler CepheKomutanl emrinde grev yapaca yerde, kaideyi bozarak ona ba kaldrm,padiahtan ve dmandan yana olmutur.

Kanaatimizce, zellikle topyekn harp kavramnn sz konusu olduuzamanmzda, toplumumuzda var olan kuvay milliye ruhunu daha dagelitirerek canl tutmak ok gereklidir.

Gnmzde en yeni rnei, Afganistan'da buluyoruz. lkeleri istila ve igaledilen, dini inanlar ve milli heyecanlar yksek Afgan gerillalarnn(mcahitlerinin) yurtlarn savunma abalar doru ve vgye deer deil midir?

19 ubat 1985 gn Tercman'da verilen bir habere gre "Ali Medari:Afganistan'daki Sovyet ordusuna 52 bin kayp verdirdik. galin ilk gnlerindensonra Ruslara bir kar bile toprak vermedik. Afganistan'n %80 topra halenkontrolmz altnda bulunmaktadr." diyordu.

Bu bilginin altnda Gayri Nizami Harbin nemini teyiden ifadeetmemiz mmkndr.

Afgan gerillalar srdrdkleri Gayri Nizami Harple kurtulu savalarnbalatmlardr. Afgan milli ordular bundan sonra teekkl edip grevidevralabilir.

Blent Ecevit'in devlet tecrbesi olmasna ramen aklamalarna esas olanincelemelerini, bu konuda o zaman iin emirlerinde olan ve kendilerineuzmanlklar ile mavirlik yapmas gereken Genelkurmay Bakanl dndayapt anlalyor. Bu yntemi yadrgadmz ifade etmeliyim.

Konuyu, Ankara Kurtulu Sava Mzesinden aktaracamz bir belge iletamamlamak istiyorum. Bu da tarihin aklamasdr.


40/248

40

"1919-1920: Milli cephelerin teekklMilli kuvvetler muntazam ve ok stn dman yalnz kanlarndan aldklar

yenilmez gle nlemeye balam ve onu her tarafndan mteaddit basknlarlabykbir emniyetsizlik iine sokarak uzun bir zamann kazanlmasn temin

etmitir."


41/248

41

GAYR NZAM KUVVETLERE KARIHAREKAT

(Kontr-Gerilla)

Gayri Nizami Kuvvetlere Kar Harektn Anlam ve Kapsam Gayri Nizami Kuvvetlere Kar Harektn nemi Gayri Nizami Kuvvetlere Kar Harektn eitleri, Hedefleri,

Prensipleri ve Kuvvetleri

Gayri Nizami Kuvvetlere kar harekt, Gayri Nizami Harbe kar koyma,Gayri Nizami Harp Kuvvetleri ile muharebe manasnda kullanlan bir deyimolup, Gayri Nizami Harbe bal olarak nem ve zellikleri olan bir harekteklini ifade eder.

Bu harekt, Gayri Nizami Harbin harekt alannda uygulanan btnekillerini kapsamna alr.

nceki blmde de ifade ettiimiz zere, tarihte nizami olmayan kuvvetlerleyaplan harplere ok sayda ve deiik isimler verilmitir.

Bu sebeple, Gayri Nizami Harple mcadeleyi belirtmek iin kullanlan

terimler de ok ve deiiktir.Balcalarn u ekilde sralayabiliriz; Gerillaya kar koyma (Counter Guerilla ngi liz ler bu ismi

kullanmaktadrlar)etelerin ortadan kaldrlmasBeinci kolla mcadeleYkc faaliyetlere kar koymasyanlarn bastrlmashtillin nlenmesi veya ihtilale kar koyma (Counter Insurgency -

Amerikallar bu terimi kullanrlar)Mukavemetin bertaraf edilmesi.Yabanc memleketlerde bu tr harekta "stikrar harekt"(Stability

Operation) veya Franszlarn Cezayir'de kullandklar gibi, "Psikolojik tesir"(Action Psychologigue) diyenler de vardr.

nceki blmde de ifade ettiimiz gibi, tarihte Gayri Nizami Harp kavramiin kullanlan deyimler nasl ki bazen mevzuu btnn ifade etmiyor, birksmn belirliyor veya yanl kullanmla btn iin eksik bir deyim halindeyse,Gayri Nizami Harple mcadeleyi belirtmek iin kullanlan yukardaki terimlerin

bazlar eksik, bazs harektn bir trlsne verilmi bir isim, bazlar da galatolarak kullanlm ifadelerdir.


42/248

42

Aada bu tip harektn eitleri akland zaman daha iyi anlalacazere, bizim askeri edebiyatmza resmi bir terim olarak giren (Gayri NizamiKuvvetlere Kar Harekt) deyimi konuyu btn kapsam ile belirleyen bir ifadeoluyor.

Baz lkelerin kontr-gerilla dedikleri ve mahiyetini ksaca akladmz bufaaliyete Trkiye'de (kontr-gerilla) diye ad taktklar kampanyay yrtenler,byk bir kavram saptrmas yaparak, byle bir faaliyete tekilt adn vermiler,bu tekiltn ikence ve cinayet tertipisi olduunu ifade etmilerdir.

Mteakip aklamalarmzla ustaca yaplan kavram saptrmasn ortayakoyacak, gerek manadaki kontr-gerilla faaliyetlerini kampanyaya konu edilenkontr-gerilla tekilt ve bunun ileri srlen fonksiyonu ile uzaktan yakndan herhangi bir ilikisinin olmadn belirtmee alacaz.

Konuyu tam ve doru olarak aklamas ve kontr-gerilla kampanyasnyrtenlerin yaptklar kastl kavram saptrmasn vurgulamas bakmndan,Orgeneral Kenan Evren'in Genelkurmay Bakan iken basnda yaynlanandemecinin ilgili ksmn aaya alyorum (17).

Sayn Kenan Evren yle diyorlar:"Trk Silahl Kuvvetlerinde Kontr-gerilla isimli bir kurulu bulunmad

gibi, bu tabir askeri terimlerimiz iinde de mevcut deildir.Gayri Nizami Harbe kar koyma harekt yerine kontr- gerilla tabiri baz

evrelerce maksatl olarak kullanlmaktadr.lke iinde kabilecek bir ayaklanmay bastrmak veya harp zamannda

igal edilmi dman blgesinde dman tarafndan balatlacak bir gerilla

harektn sndrmek konularn iine alan (Gayri Nizami Harbe kar koyma)harektnn planlanmas ve gerektiinde icras da silahl kuvvetlerimizin birgrevidir."

Gayri Nizami Harbin zamanmzda nem kazanmas, Gayri Nizami Harplemcadelenin nemini de artrmtr.

Tarihte Gayri Nizami Harp kuvvetleri genellikle kk grlmt. "Kkharp" terimi baz evrelerce bu kuvvetlerin katlmasyla meydana gelen harbeverilen isim olmakla byle bir kanaatin ahidi saylabilir.

Gayri Nizami Harp kuvvetlerinin neler yapabilece i i y i c e

deerlendirilemedii iin bunlarla mcadelenin kmseme ile ele aln tarzzerine pek ok rnek verilebilir.Bunlardan en belirgini ve mehur olan IInci Dnya Harbinde Dou seferini

icra eden Alman ordularna Hitler'in verdii emrin, konumuzla ilgili ksmdr.Hitler Rusya seferine balarken verdii emirde "Dman gerillalar

kknden imha edilecektir."diyordu.stelik Gayri Nizami Harbi tamamen yanl anladn ve gerilla tehdidini

nemsememi olduunu gsteren Hitler'in bu emri, grdkleri eitim icab,gerillalar kk gren profesyonel subaylara intikal edecekti. phesiz bu

husus Sovyetler Birlii partizan harektnn nceki blmde akladmzbyk baarsnda balca amil olmutur.


43/248

43

Buna mukabil, Avrupa mttefik kuvvetlerine Bakomutanlk yaparak, buordular zafere ulatran IInci Dnya Harbinin byk askeri, GeneralEisenhower, Vietnam'da Gayri Nizami Harple mcadele eden kuvvetlerinkomutan Amerikal General Westmorland iin:

"Tarihte bu kadar sorumluluk yklenen komutan ender grlmtr."demekle Gayri Nizami Harplemcadelenin nemine iaret etmek istemitir.General Eisenhower bu kansn yle aklyor:"Ben dmann nerde olduunu biliyordum.Vietnam'da ise, cephe diye bir ey gremezsiniz. Her yer bataklk ve orman.

Karnzdakinin nereden, nasl ve ne zaman saldracan bilemezsiniz. ehiriinde dolaan halktan hangisinin dost, hangisinin dman olduunu kesinolarak ayrt edemezsiniz.

Dman ok iyi eitilmi ve silahlanmtr. Arkasnda ise gl lkelerindestei var."

Gayri Nizami Kuvvetlerle mcadelenin neminin, Gayri Nizami Harbinmessiriyeti yannda, yaplacak mcadelenin klsik harekttan farkl zellikleriihtiva etmesinden de ileri geldii ifade edilebilir.

Kuvvetli Fransz ordularnn Hindiini'nde ve Cezayir'de, ngiliz ordusununKbrs'ta, stn Amerikan kuvvetlerinin Vietnam'da zafer kazanamam olmalarGayri Nizami kuvvetlerle mcadelenin kolay olmadn gstermektedir.

nceki blmde hedef ve gaye bakmndan Gayri Nizami Harbin iki trlolduuna iaret etmitim.

Gayri Nizami Kuvvetlere kar harekt da bu harp trlerinin karlklar

olmak zere iki balk altnda mtalaa etmek mmkndr.

a.Dmann, asker maksatl olarak harekt alannda grevlendirdiiGayri Nizami Kuvvetlere kar harekt

Klsik bir harbin iinde, taraflarn nizami kuvvetlerince yapacaklar harekt,faydalarndan tr Gayri Nizami Harp harekt ile destekleyecekleri kabuledilince, buna bal olarak taraflarn gene karlkl olarak Gayri Nizami Harpkuvvetleri ile mcadele etmeleri zorunlu olmaktadr.

yle ki, taarruz eden taraf harekt pln iine dman cephesi gerisindemeydana getirecei mukavemet gruplarnn ykc faaliyetlerine (5. kol faaliyetivb.) ilveten taarruzlarn kolaylatrmak zere mmkn olan ak aktiffaaliyetini ve dier tedbirleri dahil edecektir.

Bu durumda savunan kuvvetlerin, ok hassas olan cephesi gerisindeki bu tipdman faaliyetini ncelikle bertaraf etmesi gereklidir.

Dier taraftan, savunan cephe kuvvetleri, taarruz eden kuvvetleri kendimemleketlerinde veya en ge igal ettikleri blgelerde tanzim etmi olacaGayri Nizami Harp kuvvetleriyle karsna alacak, ilerlemesine engel olmaya,

igal edilen blgelerin kurtarlmasna alacaktr.


44/248

44

Bu durumda ise, taarruz eden kuvvetlerin igal ettii blgelerdahil, cephegerisi ve derinliklerinde dman kuvvetlerinin yrtecei Gayri Nizami Harpfaaliyeti ile mcadele etmesi gereklidir.

IInci Dnya Harbinde Almanlarn batda Fransz Maquis mukavemet

tekilat ile, douda Sovyetler Birlii Partizan kuvvetleriyle, BalkanlardaYugoslavlarn etmik mukavemet gruplar ile, mttefik devletlerin Alman 5. kolfaaliyeti ile mcadeleleri harektn bu trls iin verilebilecek rneklerinbalcalardr.

b.Gayri Nizami Kuvvetlere kar harektn ikinci eidi ayaklanmalarakar koyma trnde olandr

Bu tip harekt kendi tarihimizde isyanlarn bastrlmas olarak isim almtr.Franszlarn Hindiini'de ve Cezayir'de, ngilizlerin Malezya ve Kbrs'ta,

Amerikallarn Vietnam'da srdrdkleri harekt bu nevidendir.Irak kuvvetleri Barzani'ye kar bu tip bir harekt uygulamlardr.Burada ksaca deinelim ki, isyanlarn sebeplerini ortadan kaldrmak,

isyanlar bastrma harektndan daha akllca bir uygulama olur.Gayri Nizami Kuvvetlere kar harektnprensiplerine gelince;Bu prensiplerin balcalar unlardr:a. stihbarat byk bir ihtiyatr.b. Gayri Nizami Harbi ve dmann Gayri Nizami Harp taktiini ve

tekniini bilmeye lzum vardr.

c. Kar harektta gecikmemek lazmdr.d. Hedefin iyi seilmesi ok nemlidir.e. Mcadelede, Gayri Nizam

Kontr-gerilla

Documents