Konsep Penilaian Pengujian Dan Pengukuran Repaired)

1.0 PENGENALAN

Kursus BMM 3103 memfokuskan kepada konsep dan prinsip pengujian,

penilaian, dan pengukuran serta teori-teori kognitif, afektif dan psikomotor. Di

samping itu, mata pelajaran ini juga turut mengandungi jadual spesifikasi ujian,

pembinaan ujian, jenis dan kaedah penilaian bahasa serta penilaian kemahiran

bahasa dan tatabahasa.

Tugasan yang diberikan pada kali ini bertujuan supaya guru pelatih dapat

menghasilkan folio yang memperlihatkan kefahaman kami tentang konsep

pengujian dan pengukuran. Selain itu, supaya kami dapat menjelaskan domain

kognitif taksonomi Bloom dan membina Jadual Spesifikasi Ujian (JSU) serta item

ujian Bahasa Melayu.

Oleh itu, kami harus mendapatkan terlebih dahulu pelbagai maklumat dari

semua sumber yang berkaitan tentang konsep pengujian, penilaian dan

pengukuran serta domain kognitif taksonomi Bloom. Kemudian menghuraikan

dan menjelaskan tentang konsep pengujian, penilaian dan pengukuran serta

domain kognitif taksonomi Bloom. Seterusnya, menghasilkan soalan berasaskan

JSU dan menulis refleksi.

2.0 KONSEP PENILAIAN, PENGUJIAN DAN PENGUKURAN

Penilaian dan pengukuran merupakan satu istilah yang biasa digunakan untuk

membawa maksud yang sama. Seorang guru haruslah mempunyai fahaman

yang jelas tentang maksud pengujian dan penilaian. Penilaian dan pengujian

juga sering kali melibatkan pengukuran. Sehubungan itu, pengujian, pengukuran

dan penilaian adalah saling berkaitan antara satu sama lain.

1

2.1 Konsep Penilaian

Penilaian merupakan suatu proses membuat keputusan yang sistematik

melibatkan pengenalpastian, pemerolehan dan pentafsiran maklumat

yang berguna bagi mempertimbangkan pilihan keputusan berasaskan

kepada sesuatu objektif pendidikan.

Dari sudut pengajaran dan pembembelajaran di sekolah, penilaian

juga boleh dikatakan secar ringkasnya sebagai satu proses sistematik

untuk menentukan sejauh mana objektif pengajaran dan pembelajaran di

dalam bilik darjah dicapai. Penilaian ini boleh dijadikan sebagai satu alat

penilaian supaya guru dapat memastikan sejauh mana kefahaman murid

terhadap pelajaran di kelas.

Menurut Azizi Ahmad & MOhd Isha Awang (2008) penilaian ialah

konsep yang digunakan dalam pelbagai bidang yang mempunyai

matlamat tersendiri. Hal ini bermakana, setiap guru mempunyai matlamat

tersendiri dalam setiap pengajaran yang ingin disampaiakn seperti

berharap objektif pengajaran tercapaiaku kepada yang lebih baik dan

sebagainya. Oleh itu, melalui penilaianlah guru dapat menilai adakah

matlamat mereka tercapai. Anggaran boleh dibuat sama ada matlamat

yang telah ditetapkan itu tercapai atau sebaliknya.

2.2 Konsep Pengujian

Menurut Azizi Ahmad & Mohd Isha Awang (2008) pengujian merupakan

proses penyerahan set soalan yang piawai yang perlu dijawab, atau satu

set instrument atau prosedur yang bersistem bagi mengukur sampel

tingkah laku atau perubahan seseorang individu atau murid.

2

Menurut Cronbach (1970), ujian ialah satu prosedur yang bersistem

untuk memerhatikan perilaku atau tigkah laku seseorang individu dan

membuat huraian dengan bantuan skala bernombor atau satu sistem

berkategori. Hasil setiap jawapan yang diberikan oleh murid, satu ukuran

iaitu market (skor) akan diberikan kepada individu berkenaan.

Seseorang guru dapat mengetahui sama ada murid telah

menguasai kemahiran yang dipelajari bermula dari peringkat persediaan,

diikuti peringkat pelaksanaanujian dan berakhir dengan pemeriksaan hasil

uijan.

Pengujian juga bermaksud memperolehi maklumat dengan cara

yang objektif dan bersistem. Contohnya, guru meminta murid meminta

mengisi borang biodata diri supaya guru dapat mengenal murid dengan

lenih dekat. Perkara ini boleh dikategorikan sebagai pengujian. Hal ini

juga menunjukkan pengujian merupakan satu proses mengaturkan satu

siri tugasan untuk diselesaikan supaya pemerhatian tepat dapat dibuat

tentang penguasaan murid dalam kemahiran yang dipeljari dalam kelas.

Uijian merupakan alat ukur. Ujian digunakan mengukur

‘penguasaan’ murid dalam sesuatu pelajaran. Ujian harus mempunyai

satu set tugasan berdasarkan kemahiran yang dipelajari bagi

merangasang murid untuk memperlihatkan tahap penguasaan mereka

dalam pelajaran tersebut. Contohnya, dalam pelajaran bahasa Melayu.

Guru memberikan satu set instrument yang berkaitan bahasa

Melayu kepada murid untuk menguji tahap penguasaan mereka. Sebagai

3

guru, kita perlu memastikan penilaian terhadap keberkesanan pengajaran

dan pembelajarn dapat dilakukan dengan sempurna dan boleh

dipertahankan. Satu daripada cara-cara memastikan ini boleh berlaku

ialah dengan menjalankan pengujian yang berkualiti.

2.3 Konsep Pengukuran

Pengukuran ialah pemberian angka kepada objek atau peristiwa mengikut

criteria tertentu dengan menggunakan satu skala yang ditetapkan. Secara

ringkasnya, pengukuran merupakan cara menggunakan nombor untuk

mewakili maklumat yang diperolehi dengan ringkas dan mudah.

Pengukuran juga membawa maksud yang lebih meluas berbanding

dengan pengujian. Hali ini bermakna, pengukuran bermaksud sebagai

satu proses mendapatkan penjelasan secara numeric atau melalui angka

tentang sebanyak mana individu atau murid-murid mempunyai ciri yang

diukur dengan menggunakan instrument dirujuk dalam definisi oleh Azizi

Ahmad & Mohd ISha Awang (2008).

Apabila seseorang murid itu , contohnya Ahmad mendapat

mendapat markah 70 peratus dalam bahasa Inggeris. Kita sebagai guru

tidak menyatakan prestasi Ahmad sama ada baik atau sebaliknya. Tetapi,

kita hanya mengukur sahaja tanpa penilaian. Sehubungan itu, pengukuran

hanyalah merupakan penentuan tahap atau status.

Pengukuran boleh dilakukan tanpa pengujian dan pengukuran juga

tidak bersifat mutlak. Contohnya, seseorang murid itu tidak boleh

dikatakan tidak me memahami pelajaran walaupun dia tidak mendapat

4

markah yang tinggi begitu juga sebaliknya. Oleh itu, seorang guru

mestilah menggunakan instrument yang tepat agar mendapat pengukuran

yang tepat..

3.0 DOMAIN KOGNITIF TAKSONOMI BLOOM

Taksonomi merupakan satu pengelasan. Kamus Dewan (2005) mentakrifkan

taksonomi sebagai satu kajian tentang prinsip, peraturan dan amalan dalam

pengelasan organisma hidup berdasarkan persamaan dan perbezaan sifat

organisma itu.Ia pertama kali disusun oleh Benjamin S.Bloom pada tahun 1956.

Domain pula bermaksud cabang. Kognitif pula merupakan satu aspek yang

berkaitan dengan pemikiran.

3.1 Aras-aras Taksonomi Bloom

Taksonomi Bloom membahagikan domain ini kepada enam aras iaitu aras

pengetahuan, kefahaman, aplikasi, analisis, sintesis, dan akhir sekali ialah

penilaian. Aras-aras tersebut pula terbahagi kepada 2 aras iaitu aras

rendah dan dan tinggi. Aras rendah ialah pengetahuan, kefahaman dan

aplikasi manakala aras tinggi pula ialah analisis, sintesis dan penilaian.

Aras-aras tersebut ditunjukkan dalam gambar rajah 1 di bawah.

5

Rajah 1: Aras-aras Taksonomi Bloom

Taksonomi Bloom penting dalam pembinaan soalan ujian kerana

setiap aras tersebut bermula dari peringkat mudah kepada peringkat yang

lebih mencabar bagi menggalakkan pelajar untuk berfikir.

3.1.1 Pengetahuan

Aras ini merupakan aras paling rendah dalam Taksonomi Bloom

dan aras yang amat mudah dalam soalan. Ia meliputi kebolehan

untuk mengingat kembali perkara-perkara khusus dan universal,

kaedah-kaedah dan proses, corak, struktur serta latar. Aspek

tingkah laku yang diutamakan dalam pada peringkat ini ialah aspek

daya ingatan untuk mengingat.

Aras pengetahuan juga terbahagi kepada tiga tahap iaitu

pengetahuan tentang sesuatu perkara yang khusus seperti yang

berkaitan dengan yang berbentuk perkataan atau simbol.

Contohnya simbol ‘’=’’ dalam Matematik bermasuk jumlah atau

sama dengan. Seterusnya ialah pengetahuan tentang cara

6

mengendalikan sesuatu seperti pengetahuan tentang proses, aliran

atau pemeringkatan, penjenisan, kriteria dan teknik atau prosedur

dalam menyelesaikan masalah. Selain itu, pengetahuan juga

terbahagi kepada pengetahuan tentang perkara yang bersifat

umum dan abstrak dalam sesuatu bidang, iaitu pengetahuan

mengenai sesuatu prinsip, teori dan struktur sesuatu perkara.

D

Jadual 1: Ciri-ciri soalan berdasarkan aras pengetahuan, kata tugas yang biasa digunakan, dan contoh soalan aras pengetahuan.

7

Ciri-ciri soalan berdasarkan aras pengetahuan

1. Menggunakan proses mental.

2. Memerlukan maklumat atau kandungan yang serupa dengan

pengajaran guru dan buku teks.

3. Soalan tidak memerlukan murid-murid mengolah isi dalam

bentuk baru.

4. Jawapan dapat ditentukan dengan mudah sama ada betul atau

salah.

Kata tugas yang biasa digunakan

Nyatakan, terangkan, namakan, labelkan, siapa, apa, di mana,

bila,definisi.

Contoh soalan aras pengetahuan

Isi tempat kosong dalam ayat di bawah dengan jawapan yang paling sesuai.

Amin ____________ basikal barunya ke sekolah.

A) memandu

B) menuntun

C) membonceng

D) menunggang

3.1.2 Kefahaman

Kefahaman merupakan aras rendah yang kedua selepas aras

pengetahuan. Ia juga merupakan aras pengelasan yang paling

rendah dalam penaakulan dan merujuk kepada kebolehan untuk

memahami dan menaakul bentuk-bentuk komunikasi serta boleh

menggunakan idea dengan betul. Dalam aspek pemahaman,

murid-murid akan mengubah bentuk pemahamannya dalam bentuk

tulisan, lisan atau simbol tertentu.

Pemahaman dibahagikan kepada tiga aspek iaitu kebolehan

menterjemah sesuatu yang melibatkan bentuk komunikasi diubah

kepada bentuk lain tanpa mengubah mesej asal komunikasi

tersebut. Contohnya membuat ringkasan daripada sebuah petikan

yang panjang.

Aspek pemahaman yang kedua pula ialah kebolehan

menginterpretasi pelbagai bentuk komunikasi apabila mesej

berkenaan dikemukakan dalam bentuk tersirat atau tersurat.

Setelah murid-murid faham terhadap sesuatu perkara, mereka

akan menterjemahkan apa yang difahami mengikut kefahaman

mereka sendiri. Contohnya setelah murid-murid melakukan

eksperimen bagi menguji adakah cahaya boleh mempengaruhi

proses fotosintesis. Setelah murid-murid mengetahui hasilnya,

mereka akan menterjemahkan kefahaman mereka dalam bentuk

jadual.

Seterusnya ialah aspek ekstrapolasi. Ekstrapolasi

bermaksud membuat anggaran atau aliran yang wujud daripada

8

komunikasi yang ditunjukkan. Contohnya murid-murid akan dapat

menyimpulkan apa yang akan terjadi sekiranya hujan lebat turun

berpanjangan.

9

Ciri-ciri soalan berdasarkan aras kefahaman

1. Menggunakan proses mental untuk memahami melalui langkah-

langkah seperti terjemahan, tafsiran dan ekstrapolasi.

2. Maklumat asas telah diberikan kepada murid.

3. Memerlukan objek, data, atau alat komunikasi yang lain untuk

diterjemah, ditafsir dan dilanjutkan.

4. Murid mengolah dan mengemukakan kefahaman mereka dalam

ayat mereka sendiri.


Huraikan, bandingkan, nyatakan, bezakan, nyatakan dalam ayat anda

sendiri, pilih, terangkan, tulis semula.

Contoh soalan aras kefahaman

Pilih ayat yang sama maksud dengan ayat bergaris.

“ Jangan mandi di lombong itu”, larang ayah kepada abang.

A) Abang melarang ayah mandi di lombong itu.

B) Ayah memberitahu abang supaya mandi di lombong itu.

C) Ayah tidak membenarkan abang mandi di lombong itu.

D) Ayah menjangankannya mandi di lombong itu.

Jadual 2: Ciri-ciri soalan berdasarkan aras kefahaman, kata tugas yang biasa digunakan, dan contoh soalan kefahaman.

3.1.3 Aplikasi

Aplikasi merupakan aras ketiga dalam Taksonomi Bloom. Abu

Bakar Noordin (1986) mentakrifkan aplikasi sebagai penguasaan

ciri-ciri yang terdiri daripada konsep, prinsip, teori, hukum, prosedur

dan cara am dalam situasi khusus dan situasi umum. Pada

peringkat ini, murid-murid perlu menguasai ciri-ciri asas yang

terdapat pada aspek-aspek berkaitan agar mereka dapat

mengaplikasikan penggunaan sesuatu item dengan betul.

Contohnya, murid telah memahami faktor-faktor yang

mempercepat tempoh pengeringan. Oleh itu, bagi memastikan baju

yang dijemur cepat kering, mereka akan menjemur pakaian mereka

di kawasan yang berangin dan panas.

Soalan pada peringkat ini juga memerlukan murid

memahami, meneliti dan mengingat semula idea-idea daripada

kandungan teks, mengaitkannya dengan pengetahuan dan

pengalaman sedia ada seterusnya menggunakannya semula

dalam situasi baru yang berlainan daripada kandungan teks untuk

tujuan member huraian atau menyelesaikan masalah.

10

Bloom (1971) berpendapat murid akan dapat menguasai

peringkat aplikasi jika mereka dapat menyatakan alasan yang

munasabah untuk menyokong penggunaan dalam sesuatu situasi.

Selain itu juga, murid tersebut akan boleh menentukan sesuatu

tindakan atau keputusan dalam situasi baru menggunakan prinsip

dan generalisasi yang sesuai.

11

Ciri-ciri soalan berdasarkan aras aplikasi

1. Menggunakan proses mental aplikasi.

2. Soalan objektif memerlukan tiga frasa, iaitu kebolehan

menggunakan, prinsip atau generalisasi dan masalah atau

situasi baru.

3. Situasi soalan yang ditanya mestilah situasi baru dan tidak boleh

sama dengan situasi yang biasa berlaku dalam bilik darjah.


Gunakan, pilih, buat, kira, selesaikan, ramalkan, cari, bina alat.

Contoh soalan aras aplikasi

Pilih ayat-ayat yang menggunakan perkataan bergaris dengan betul.

A) Cuaca pagi ini paling tercerah.

B) Air sungai yang keruh itu sangat cerah dan pekat.

C) Perutnya cerah apabila selalu lulus dalam ujian.

D) Kulit adik lebih cerah jika dibandingkan dengan abang.

Jadual 3: Ciri-ciri soalan berdasarkan aras aplikasi, kata tugas yang biasa digunakan, dan contoh soalan aplikasi.

3.1.4 Analisis

Peringkat analisis merupakan salah satu aras tinggi dalam

Taksonomi Bloom. Peringkat ini mempunyai fungsi tertentu dengan

membahagikan dan menentukan bahagian-bahagian kecil atau

unsur bagi sesuatu perkara yang dikemukakan atau dengan kata

lain sesuatu yang kompleks dipecahkan kepada struktur yang kecil.

Pada peringkat ini, seorang murid itu akan mampu menganalisis

maklumat yang diterima dan membahagikannya atau

menstrukturkan maklumat tersebut ke bahagian yang lebih kecil

untuk mengenali pola atau hubungannya.

Analisis terbahagi kepada tiga iaitu analisis unsur, analisis

perhubungan dan analisis prinsip organisasi. Analisis unsur

menentukan fungsi kenyataan yang terdapat dalam sesuatu

komunikasi. Bagi analisis perhubungan pula, ia menentukan

perhubungan unsur-unsur yang terdapat dalam pelbagai bentuk

bahagian komunikasi. Murid dikehendaki menentukan perkaitan

antara bukti atau hujah, bukti dengan hipotesis dan hipotesis

dengan kesimpulan. Seterusnya ialah analisis prinsip organisasi.

Analisis ini merupakan penyediaan sesuatu dengan tujuan,

pandangan, pendirian, dan sikap.

Menurut Bloom (1971), analisis mempunyai ciri-cirinya yang

tertentu. Antaranya ialah murid dapat mengelaskan perkataan,

frasa dan kenyataan dalam satu set dokumen. Selain itu, murid

12

juga dapat mengenalpasti kualiti tertentu atau sifat yang tidak

dinyatakan dengan jelas daripada petunjuk yang diperoleh. Di

samping itu juga, murid akan dapat menggunakan kriteria yang

relevan dan menyusun kriteria tersebut mengikut sebab dan akibat.

JJadual 4: Ciri-ciri soalan berdasarkan aras analisis, kata tugas yang biasa digunakan, dan contoh soalan analisis.

3.1.5 Sintesis

13

Ciri-ciri soalan berdasarkan aras analisis

1. Menggunakan proses mental analisis iaitu dengan

menganalisis sama ada analisis itu merupakan analisis

unsur atau analisis prinsip organisasi.

2. Situasi masalah mestilah baharu dan berbeza dengan apa

yang diajar oleh guru.

3. Situasi, dokumen atau bahan yang hendak dianalisis perlu

ada pada murid.

4. Soalan ini memerlukan pengetahuan yang kritis dan bukan

mengulang pengetahuan yang dipelajari.


Mengapa, kenapa, apakah faktor, buatkan rumusan, buktikan,

bezakan, pastikan, pilih, ramalkan, bandingkan, lakarkan.

Contoh soalan aras analisis

Terangkan kepentingan air kepada manusia dan benda hidup.

______________________________________________________

_

______________________________________________________

_

Aras tinggi yang kedua dalam Taksonomi Bloom ialah sintesis.

Sintesis merupakan penggabungan unsur dan bahagian supaya

komunikasi itu lebih berstruktur dan tersusun. Menurut Bloom

(1971), bentuk penghasilan sintesis adalah seperti menghasilkan

komunikasi unik dalam bentuk penulisan esei, puisi atau lukisan.

Sintesis terbahagi kepada tiga jenis iaitu peringkat

menghasilkan komunikasi yang unik dengan menumpukan

perhatian kepada aspek penyampaian dengan tujuan tertentu

seperti menghibur, menghuraikan, menarik minat atau

menunjukkan perasaan marah yang meluap-luap. Contohnya

seorang murid bercerita mengenai kisah binatang dengan nada

suara yang berbeza-beza bagi setiap watak dalam cerita tersebut.

Seterusnya ialah peringkat cadangan bagi menghasilkan

satu himpunan perlakuan dan yang terakhir ialah mengaitkan set

hubungan yang abstrak melalui analisis yang dilakukan terhadap

perkara yang dikemukakan. Murid juga dapat menggunakan data

dalam menghuraikan sesuatu dan dapat membuat andaian dalam

ayat mereka sendiri.

Menurut Bloom (1971), terdapat beberapa bentuk

penghasilan sintesis. Bentuk-bentuk tersebut ialah menghasilkan

komunikasi unik dalam bentuk penulisan esei, puisi atau lukisan,

menghasilkan perancangan atau set operasi yang dicadangkan,

dan akhir sekali ialah menghasilkan penerbitan atau satu set

hubungan abstrak seperti membuat hipotesis.

14

Jadual 5: Ciri-ciri soalan berdasarkan aras sintesis, kata tugas yang biasa digunakan, dan contoh soalan sintesis.

3.1.6 Penilaian

Peringkat penilaian merupakan paling tinggi dan peringkat terakhir

dalam Taksonomi Bloom. Peringkat ini memerlukan murid tahu

akan kriteria yang digunakan bagi menilai perkara yang berlainan.

15

Ciri-ciri soalan berdasarkan aras sintesis

1. Soalan perlu sesuai dengan proses mental sintesis.

2. Masalah, tugas atau situasi hendaklah baru kepada pelajar dan

berbeza dengan pengajaran guru di dalam bilik darjah.

3. Memberikan kebebasan kepada murid untuk menjawab sama

ada dari segi isi atau masa.

4. Hasil dinilai oleh “pengguna” seperti pembaca atau pemerhati.

5. Soalan tidak perlu terperinci kerana ia akan membataskan

kreativiti.

6. Bentuk soalan objektif dan esei memerlukan masalah untuk

diselesaikan dalam bentuk daya kreatif.


Ramalkan, hasilkan, tuliskan, cadangkan apa akan berlaku, bina,

susun, kembangkan.

Contoh soalan aras sintesis

Kamu telah mengikuti satu perkhemahan unit beruniform. Tuliskan sebuah catatan

mengenai perkhemahan unit beruniform yang telah kamu ikuti itu.

Murid perlu membuat pertimbangan tentang nilai bagi sesuatu

tujuan atau idea, hasil kerja, penyelesaian bahan, dan sebagainya.

Ciri-ciri soalan berdasarkan aras penilaian

1. Soalan menguji proses mental peringkat penilaian.

2. Situasi masalah mesti berbeza dengan pengajaran guru di dalam

bilik darjah.

3. Mutu penilaian boleh dibandingkan dengan penilaian pakar.

4. Soalan dibentuk oleh tiga bahagian iaitu apa yang hendak dinilai,

arahan tindak balas dan kriteria yang digunakan dalam penilaian

tersebut.


Pertimbangkan, taksirkan, tentukan, pertahankan, pilih, berikan alasan,

kritikan, buktikan.

Contoh soalan aras penilaian

Pilih jawapan yang betul bagi soalan di bawah.

I Berguni-guni padi telah musnah dalam kebakaran itu.

II Projek Sekolah Sihat telah dilancarkan ke seluruh Negara.

III Segala-gala persiapan Hari Anugerah Cemerlang dibiayai oleh ibu bapa.

IV Setiap orang rakyat harus menunjukkan kesetiaan mereka terhadap

negara.

A) I dan II sahaja.

B) III dan IV sahaja.

C) I, II dan III sahaja.

D) II, III dan IV sahaja.

Jadual 6: Ciri-ciri soalan berdasarkan aras penilaian, kata tugas yang biasa digunakan, dan contoh soalan penilaian.

4.0 JADUAL SPESIFIKASI UMUM (JSU)

16

Jadual Spesifikasi Umum (JSU) merupakan jadual yang menggambarkan ciri-ciri

sesuatu ujian dari segi kandungannya. JSU dikenali juga sebagai rancangan

persediaan item atau soalan di samping dikenali sebagai “ Test Blue Print” dan

“test Specification”.

Ujian dan penilaian ialah alat pengukuran yang mempunyai pelbagai

kegunaan di sekolah. Ujian boleh digunakan sebagai alat untuk mengesan

kelemahan murid-murid. Di samping itu, ujan juga boleh dijadikan sebagai

peramal kajayaan dalam aktiviti pembelajaran masa hadapan. Tambahan lagi,

ujian-ujian yang boleh digunakan untuk pemilihan murid bagi menempatkan

mereka di dalam kelas tertentu mengikut tahap pegetahuan mereka.

4.1 Prinsip-prinsip JSU

Bagi pemastian ujian dan penilaian itu menepati tugas dan fungsinya, ia

haruslah mempunyai prinsip-prinsip tertentu. Ujian haruslah mempunyai

prinsip seperti berikut:

4.1.1 Kandungan Ujian tentang topik-topik pelajaran.

Ujian perlulah mengandungi topik-topik pelajaran yang telah

dipelajari. Kandungan ujian merupakan kandungan ujian yang

paling penting dalam sesuatu ujian. Kadungan ujian akan mewakili

kandungan sukatan dan onjektif-objektif pembelajaran.

Kandungan ujian tentang topik-topik pelajaran menekankan

bahawa isi ujian perlu ditentukan seperti kandungan sukatan

pelajaran, penekanan yang diberi kepada tajuk-tajuk dalam sukatan

pelajaran, dan peringkat atau kategori objektif pelajaran bagi tiap-

tiap tajuk. Setiap ujian yang dibina hendaklah dititikberatkan

mengenai tajuk-tajuk yang berkaitan pengetahuan yang telah

dipelajari secara menyeluruh. Kita dapat simpulkan bahawa

17

pengetahuan dan kemahiran yang disenaraikan dalam JSU

haruslah berupa pengetahuan dan kemahiran yang terkandung

dalam sukatan pelajaran serta yang telah diajar di dalam bilik

darjah.

4.1.2 Aras Kemahiran yang mengikut taksonomi objektif

pendidikan.

Dalam ujian yang dibina, aras kemahiran yang diselitkan hendaklah

mengikut aras taksonomi bloom. Aras taksonomi bloom ini

terbahagi kepada enam peringkat iaitu pengetahuan, kefahaman,

aplikasi, analisis, sintesis,dan penilaian.

Penentuan aras-aras kemahiran untuk diuji bergantung

kepada mata-mata pelajaran, tajuk-tajuknya dan peringkat pelajar-

pelajar. Pada amnya, boleh dikatakan bahawa aras kemahiran

pengetahuan dan kefahaman adalah lebih ditekankan pada

peringkat sekolah rendah, manakala di sekolah-sekolah

menengah penggunaan dan penganalisaan memainkan peranan

yang lebih besar. Pada peringkat institut pendidikan guru, selain

daripada aplikasi dan analisis, aras sintesis dan penilaian adalah

ditekankan juga. Pada prinsipnya, untuk mencapai dan menguasai

kemahiran pada peringkat yang lebih tinggi, kemahiran asas atau

kemahiran sebelumnya perlulah dibina dahulu.

4.1.3 Pemberatan (%) pada kandungan aras kemahiran

berdasarkan lama masa mengajar dan kepentingan sesuatu

kemahiran itu diajar.

18

Bilangan item ujian bagi setiap topik dan kemahiran itu pula

ditentukan oleh jumlah masa yang diperuntukkan untuk

pengajarannya. Contohnya, jika topik 1 memerlukan dua minggu

untuk diajar dan topik 2 cuma memakan masa seminggu, maka

bilangan soalan bagi topik 1 seharusnya lebih banyak daripada

soalan topik 2.

Rajah 2:

Aras-aras Taksonomi Bloom

4.1.4 Bentuk ujian sama ada berbentuk objektif, esei, amali,

kertas kursus dan lain-lain.

JSU juga menetapkan bilangan soalan yang dikatakan senang,

sederhana dan susah dari segi aras kesukarannya. Aras

kesukaran soalan lebih kurang memadai aras kemahiran yang diuji,

mengikut taksonomi yang digunakan.

4.1.5 Bilangan item yang mengikut bentuk, kandungan dan aras

kemahiran.

19

Soalan aras pengetahuan biasanya adalah lebih mudah

berbanding dengan soalan aras kefahaman, aplikasi dan analisis

yang merupakan soalan sederhana. Manakala soalan yang

menguji kemahiran sintesis dan penilaian pula adalah merupakan

soalan yang susah. Namun begitu, aras kesukaran soalan ini

merupakan satu perkara yang relatif. Yakni, satu soalan yang

didapati senang bagi sekumpulan pelajar mungkin susah untuk

sekumpulan pelajar lain. Jadi, dalam ujian buatan guru, guru harus

membina soalan mengikut kebolehan pelajarnya.

4.1.6 Kepayahan atau kesukaran item yang berada dalam

lingkungan 20 % - 80%.

Setiap soalan dibina berdasarkan aras kepayahan atau kesukaran

item yang berada dalam lingkungan 20% hingga 80%. Soalan

yang dibina berdasarkan pemberatannya, akan menentukan

kedudukan soalan itu. Berikut merupakan rumus bagi menetapkan

bilangan item dalam sukatan :

Bilangan item = Jam Masa × Jumlah Soalan

Jam Masa Keseluruhan

4.2 Kepentingan JSU

JSU ini diwujudkan bukan hanya sekadar mencukupi syarat tetapi

terdapat sebab musabab mengapa JSU ini dibina. Bagi mengetahui

sebab pembinaan JSU ini, kita boleh melihat kepada kepentingan JSU

kepada semua penggubal soalan.

Pembinaan ujian berdasarkan JSU ini dapat mengelakkan daripada

membina ujian secara sembarangan. Di sampingitu, ia juga menjamin

20

kesahan isi kandungan sesuatu ujian. Hal ini kerana kesahan kandungan

isi merupakan kesahan paling pening bagi sesuatu ujian dalam bidang

pendidikan. Kesahan isi menegaskan setakat mana ujian tersebut

meliputi bidang pelajaran yang harus diuji. Kebiasaanya, ujian yang

mempunyai kesahan isi yang tinggi akan mencerminkan bahasa isi

kandungnya mempunyai sampel yang baik bagi mewakili kandungan

sukatan dan objektif-objektif pembelajaran.

Seterusnya, berdasarkan JSU penggubal soalan akan sedar untuk

menimbulkan rasa kepentingan topik-topik dan aras-aras kemahiran. Di

samping itu, penggubal soalan juga perlu menentukan perseimbangan

antara topik-topik dengan aras-aras kemahiran yang diuji. JSU banyak

memberi panduan untuk membentuk format ujian. Tambahan lagi, JSU

juga memberi panduan untuk membentuk soalan. Lantas, menstabilkan

taraf serta aras kesukaran ujian dari setahun ke setahun. Justeru, JSU ini

juga mengambil kira bilangan masa yang diperuntukkan untuk sesuatu

topik. Apabila terdapatnya JSU, penggubal dapat mebuat perbandingan

dibuat antara satu ujian dengan ujian yang lain.

4.3 Langkah-langkah Pembinaan

Dalam pembinaan JSU, empat langkah utama yang harus dititikberatkan

iaitu:

4.3.1 Tentukan topik kandungan

Antara aspek-aspek yang dikaji antaranya ialah skop dan

kedalaman pengajaran bagi sesuatu tajuk. Di samping itu,

pendekatan yang telah diambil dalam pengajaran sesuatu tajuk

juga perlu diberi keutamaan bagi membentuk soalan. Seterusnya,

perbandingan di antara satu tajuk dengan tajuk-tajuk lain amat

penting bagi menentukan bilangan soalan bagi setiap tajuk.

Kompleksiti sesuatu tajuk serta masa pengajaran yang

diperuntukkan bagi sesuatu tajuk juga perlu diambil berat.

21

Jadual 1 : Senarai tajuk dan masa belajar

4.3.2 Menentukan soalan yang ingin dibina

Seterusnya, kita harus menentukan soalan yang akan dibina iaitu

soalan objektif sebanyak 30 soalan. Jumlah soalan bagi setiap

topik dikira berdasarkan rumus di bawah:

Bilangan item = Jam Masa × Jumlah Soalan

Jam Masa Keseluruhan

4.3.3 Tentukan model aras kesukaran

Bagi menentukan JSU, kebiasaannya menggunakan taksonomi

objektif pendidikan Bloom. Objektif pendidikan Bloom terdiri

daripada tiga domain iaitu kognitif, afektif dan psikomotor. Dalam

22

Bil Tajuk-tajuk Pengajaran dan Pembelajaran Masa

Belajar

1.1 Sejarah Perkembangan Bahasa Melayu 5

• Asal usul BM, BM sebelum merdeka, dan

selepas merdeka

1.2 Linguistik BM 15

• Pengenalan linguistik

Definisi, Sejarah , Linguistik, Diskriptif

1.3 Fonologi 20

• Definisi, alat artikulasi, cara penghasilan

• Fonem segmental

• Fonem suprasegmental

Jumlah 40

pembentukan ujian, kita merujuk kepada Domain Kognitif. Domain

kognitif telah dijelaskan arasnya dari aras mudah sehinga kepada

sukar. Berikut merupakan Domain kognitif beserta aras:

4.3.4 Jenis ujian

Bagi menyediakan ujian, perkara yang harus dititikberatkan adalah

kita harus menentukan jenis ujian yang akan diuji. Guru perlu

memastikan ujian yang hendak dibina itu sama ada ujian objektif,

ujian struktur, ujian esei, dan lain-lain.

4.3.5 Menentukan bilangan soalan.

Kita harus menentukan bilangan soalan bagi setiap komponen

ujian sama ada ujian objektif, ujian struktur, ujian esei, dan lain-lain.

Penentuan bilangan ujian perlulah mengikut aras kesukaran soalan

iaitu dari soalan mudah kepada soalan sukar.

Bil Bidang/Topik/Topik Kecil Masa Belajar Anggaran

Jumlah Item

Jumlah Item

1.1 Sejarah Perkembangan

Bahasa melayu

5 5 x 32

40

4Asal usul BM, BM sebelum

merdeka dan selepas

merdeka

1.2 Linguistik BM

- Pengenalan linguistik

23

15

5 x 32

40 12

- Definisi, Sejarah,

Linguistik Diskriptif

1.3 Fonologi

20 20 x 32

40

16

Definisi, alat artikulasi,

cara penghasilan

Fonem segmental

Fonem

suprasegmental

Jumlah 40 32

Jadual 7 : Bilangan soalan mengikut topik

4.3.6 Pemarkahan

Akhir sekali, perkara yang perlu dinilai ialah prestasi murid-

muridnya dalam menghujah sesuatu fakta dengan mengunakan isi

dan bahasa yang berkesan. Skim pemarkahan amatlah penting

dalam menilai ujian. Markah bagi setiap item perlu ditetapkan

seperti contoh 1 markah bagi setiap item.

4.4 Jenis Ujian

24

Jenis ujian yang biasa dijalankan dalam bilik darjah terbahagi kepada dua

iaitu ujian objektif dan ujian subjektif. Ujian objektif hanya memerlukan

murid menandakan jawapan pada kertas soalan sahaja manakala ujian

subjektif pula memerlukan murid menulis jawapan pada ruangan yang

disediakan. Penilaian ini bertujuan untuk menumpukan kemajuan dan

penguasaan murid terhadap pembelajaran berdasarkan objektif-objektif

pelajaran itu.

4.4.1 Ujian Objektif

Ujian ini terdiri daripada soalan yang memerlukan jawapan yang

pendek sahaja. Jawapan bagi soalan ini adalah terbatas dan murid

hanya boleh memilih jawapan daripada beberapa pilihan jawapan

yang diberikan.

Dalam pemeriksaan jawapan bagi ujian objektif, jawapan

bagi setiap soalan telah disediakan dan pemeriksa tidak boleh

untuk membuat pertimbangan sendiri terhadap jawapan yang

diberikan oleh murid. Justeru itu, pemeriksa yang tidak mempunyai

pengetahuan terhadap subjek yang diperiksa juga boleh

menyemak kertas jawapan murid.

Terdapat ciri penting dalam item ujian objektif. Ciri tersebut

ialah setiap item itu hanya tertumpu kepada pengetahuan atau

kemahiran. Item itu adalah spesifik dan tidak menguji banyak

perkara sekaligus dan dirangka secara berstruktur bagi

memudahkan calon untuk menjawabnya.

Ujian objektif terbahagi kepada dua bentuk iaitu jenis item

respon bebas (gerak balas bebas) dan jenis item tetap (gerak balas

tetap). Bagi gerak balas bebas, item ini hanya memerlukan calon

25

memberikan jawapan yang pendek sahaja manakala bagi item

tetap pula memerlukan calon memilih salah satu jawapan yang

diberi.

4.4.2 Ujian Subjektif

Ujian ini juga dikenali sebagai ujian esei atau ujian bertulis. Bagi

soalan ini, calon dikehendaki menulis jawapan dalam ayat mereka

sendiri pada ruangan yang disediakan. Bagi pemeriksa yang

memeriksa jawapan calon, pemeriksa tersebut perlu teliti dalam

menyemak dan memberi markah kepada jawapan calon

berdasarkan kriteria yang telah ditentukan.

Bagi soalan ini, calon bebas memilih, merancang,

menceritakan atau membentangkan hujah, idea dan isi dalam ayat

mereka sendiri semasa menjawab soalan. Seperti ujian objektif,

ujian subjektif juga terbahagi kepada dua iaitu jenis respons (gerak

balas) terhad dan jenis respons lanjutan.

Jenis respons terhad hanya meminta calon memberikan

jawapan pendek sahaja bagi setiap soalan yang dikemukakan.

Kata kunci yang biasa digunakan ialah tuliskan, nyatakan, berikan,

senaraikan, dan takrifkan. Bagi respons lanjutan pula member

kebebasan kepada calon untuk menulis sebarang jawapan yang

difikirkan tepat. Kata tugas yang biasa digunakan ialah seperti

huraikan, terangkan, bezakan, tafsirkan, atau tulis sebuah

karangan.

26

4.5 Jenis Penilaian

Terdapat enam jenis penilaian dalam bilik darjah. Jenis-jenis penilaian

tersebut ialah melalui ujian formatif, ujian sumatif, ujian kefasihan, ujian

kemajuan, ujian bakat dan ujian pencapaian.

4.5.1 Ujian Formatif

Ujian Formatif merupakan ujian yang dijalankan oleh guru setiap

kali selepas proses pengajaran dan pembelajaran dijalankan. Ia

bertujuan untuk menguji kefahaman murid-murid terhadap

pengajaran guru. Ujian ini merupakan satu pentaksiran yang

sistematik kerana maklumat daripada ujian ini dapat digunakan

terus oleh guru untuk membantu guru merancang objektif

pembelajarannya dan mengesan kelemahan murid-murid. Selain

itu, guru juga boleh menyediakan satu ujian penguasaan (mastery

test) yang pendek bagi mendapatkan maklumat yang menunjukkan

penguasaan murid terhadap apa yang diajar oleh guru.

Penilaian formatif boleh dijalankan secara informal melalui

latihan dan pemerhatian. Jika penilaian ini mahu dilakukan secara

formal, ia perlu melalui beberapa langkah. Langkah-langkah

tersebut ialah menentukan unit atau topik pembelajaran yang

dinilai, menetapkan peringkat pencapaian yang dikehendaki,

menyenaraikan perkara-perkara yang akan diuji dalam unit itu dan

membetulkan item ujian.

4.5.2 Ujian Sumatif

Ujian sumatif merupakan penilaian keseluruhan satu proses

pengajaran dan pembelajaran. Matlamat ujian ini adalah untuk

27

menguji sejauh mana objektif pengajaran telah dicapai dan

skopnya juga meliputi sebahagian besar perkara dan kemahiran

yang dipelajari. Ujian ini juga dijalankan secara formal.

Antara contoh ujian sumatif ialah seperti peperiksaan

penggal dan tahunan sekolah, Ujian Pencapaian Sekolah Rendah

(UPSR), Penilaian Menengah Rendah (PMR), dan Sijil Pelajaran

Malaysia (SPM). Item ujian hendaklah menyeluruh dan aras

soalannya disusun dari mudah kepada susah mengikut aras

Taksonomi Bloom. Ujian sumatif dibuat bertujuan untuk

menggredkan pelajar mengikut taraf kedudukan mereka dalam

pencapaian pembelajaran dan menentukan taraf pensijilan.

4.5.3 Ujian Kefasihan

Untuk kefasihan digunakan untuk menentukan tahap sejauh mana

seseorang murid itu dapat mengetahui dan menguasai sesuatu

bahasa secara keseluruhan. Selain itu ia juga digunakan untuk

menempatkan seseorang dalam kumpulan pembelajaran yang

sesuai dengan pengetahuan dan kebolehan mereka.

Namun begitu ujian kefasihan berbeza dengan ujian

pencapaian kerana ujian kefasihan tidak berpandukan kepada

sesuatu isi pelajaran sebaliknya menilai kebolehan keseluruhan

terhadap bahasa yang dipelajari murid. Terdapat beberapa aspek

yang dinilai dalam ujian ini.

28

Antara aspek-aspek penilaian tersebut ialah dari segi

penyebutan dan pengucapan sesuatu bahasa dengan betul dan

jelas. Selain itu, aspek intonasi dan penggunaan nada yang

sesuatu semasa berkomunikasi juga dinilai. Di samping itu,

pemilihan ungkapan yang betul, ekspresi mimik muka yang dapat

membayangkan sesuatu maksud dengan jelas, dan posisi tubuh

badan yang betul serta pergerakan mata juga akan diberi penilaian.

4.5.4 Ujian Kemajuan

Ujian Kemajuan digunakan di dalam bilik darjah dan hanya akan

dinilai oleh guru kelas. Selain itu, ujian ini bertujuan untuk

mengukur dan menilai sejauh mana seseorang murid itu telah

menguasai topik satu-satu pelajaran. Namun begitu, ujian ini juga

perlu berpandukan kepada objektif pengajaran, program

pembelajaran yang telah diikuti oleh murid dan pengetahuan yang

ingin diuji. Hasil daripada ujian ini membolehkan guru mengetahui

dengan lebih lanjut mengenai kemajuan setiap murid dan juga

kemajuan darjahnya secara keseluruhan.

4.5.5 Ujian Bakat

Ujian bakat digunakan untuk mengelas individu kepada kumpulan

mengikut kebolehan setelah individu tersebut dipilih ke dalam

kursus yang sama. Ujian bakat juga boleh diguankan untuk

mendiagnos masalah pelajar. Contohnya guru tersebut boleh

menjalankan Ujian Kesediaan kepada pelajar tersebut bagi

menentukan sama ada pelajar tersebut telah menguasai

kemahiran membaca, menulis dan mengira. Jika tidak, guru

tersebut akan menjalankan pemulihan ke atas murid itu.

29

Selain itu, terdapat juga beberapa jenis ujian bakat yang

spesifik yang digunakan untuk menguji pelbagai jenis kemahiran

seperti bakat seni lukis, muzik, kreativiti, perkeranian dan

mekanikal. Contohnya seperti Minnesota Clerical Test yang

digunakan untuk memilih pegawai kerani manakala Minnesota

Assembely Test pula menguji kebolehan calon untuk memasang

kembali tiga puluh tiga objek mekanikal dalam masa yang terhad.

Salah satu ujian bakat yang sesuai dijalankan di peringkat

sekolah rendah ialah ujian Metropolitan Readiness Tests.ujian ini

bertujuan untuk mengenalpasti kelemahan-kelemahan murid dalam

menguasai kemahiran membaca. Menurut Sax (1974), ujian ini

mengandungi enam sub ujian. Sub-sub tersebut ialah makna

perkataan, pendengaran, pemadanan, abjad, nombor, dan

menyalin.

Terdapat dua kaedah ujian bakat dapat dijalankan dalam

membuat keputusan pemilihan. Kaedah-kaedah tersebut ialah

kaedah komposit dan kaedah penentu.

4.5.5.1 Kaedah Komposit

Melalui kaedah ini, calon diberi beberapa ujian bakat yang

ingin diuji yang berkaitan dengan beberapa kriteria. Markah

bagi semua ujian itu akan dijumlahkan. Dengan itu,

pemilihan calon boleh dibuat mengikut markah yang

diperoleh tadi.

30

4.5.5.2 Kaedah Penentu

Berbeza dengan kaedah komposit, markah yang diperoleh

individu adalah berasingan bagi setiap sub ujian. Individu

akan dipilih berdasarkan markah sub ujian yang diperoleh

dan bukan bepandukan markah keseluruhan.

4.5.6 Ujian Pencapaian

Ujian ini digunakan bagi menilai tahap pengetahuan, kemahiran,

dan kecekapan semasa. Ujian pencapaian akademik berbeza

daripada ujian bakat akademik iaitu dari segi tujuan dan kaedah

pengesahan.

Ujian bakat diberi kepada calon sebelum calon dipilih dan

ditempatkan manakala ujian pencapaian diberi sesudah murid

menerima pengajaran guru. Selain itu juga, ujian bakat dan ujian

pencapaian juga berbeza kegunaannya. Ujian pencapaian

akademik digunakan untuk mengukur pengetahuan yang diperoleh

daripada pembelajaran formal manakala ujian bakat akademik juga

digunakan untuk mengukur pengetahuan dan tingkah laku yang

tidak diajar secara formal.

Ujian prestasi pula digunakan untuk menilai setakat mana

seseorang itu dapat melakukan sesuatu perkara. Ujian ini tidak

boleh diketahui oleh calon. Ujian ini boleh dilakukan melalui

pemerhatian atau laporan kendiri. Pemerhatian boleh dibuat

semasa diberi tugas seperti perbincangan dalam kumpulan dan

sebagainya.

31

Melalui kaedah laporan kendiri juga maklumat mengenai

personaliti seseorang juga dapat diperoleh. Ini kerana seseorang

itu sentiasa menilai dirinya sendiri melalui soal selidik tetapi

seseorang individu itu perlu jujur dalam melakukan ujian ini bagi

mendapatkan keputusan ujian yang tepat.

5.0 SOALAN TATABAHASA TAHUN 3

(RUJUK LAMPIRAN A)

6.0 RUMUSAN

Dalam penilaian, JSU memainkan peranan yang penting. Individu-individu yang

berkaitan dengan ujian seperti calon, pendidik yang mengajar dan ibu bapa

mempunyai hak dalam maksud kata sebenarnya menolak sesuatu ujian tersebut

jika diragukan kesahannya. Justeru, data-data yang terhasil daripada ujian

sedemikian tidak layak digunapakai untuk tujuan pemilihan, pengkelasan atau

bimbingan. Konkulsinya, penekanan yang wajar terhadap objektif pembelajara,

dan prosedur penilaian perlu dititikberatkan.

7.0 REFLEKSI

(RUJUK LAMPIRAN B)

32

Konsep Penilaian Pengujian Dan Pengukuran Repaired)

Documents