Konin2050 podsumowanie badań (runda 2)

FORMAT: wyniki prognozbranża energetyczna, zmiany demograficzne, aktywność

Konin, wrzesień 2015

o projekcie

Miasta2050 to przedsięwzięcie, którego celem jest wprowadzenie nowego modelu zarządzania przyszłością polskich miast. We współpracy z samorządami i mieszkańcami wypracowujemy realne wizje rozwoju na kolejne 35 lat. Dzieje się to wszystko w oparciu o autorski model foresightu miejskiego.

Konin2050 był projektem pilotażowym i zarazem pierwszym z serii. Stworzyliśmy w jego ramach cztery scenariusze rozwoju Konina - 80-tysięcznego miasta z przemysłową historią i bogatym dziedzictwem.

Niniejsza prezentacja zawiera podsumowanie drugiej rundy prac prognostycznych, które realizowaliśmy w oparciu o metodologię FORMAT. W ramach badania opracowane zostały wizje rozwoju trzech obszarów wskazanych przez lokalnych eksperów jako kluczowe dla przyszłość miasta.

FORMAT

Miasta2050

Konin2050

2

jak korzystać z dokumentu?Przedstawiliśmy wyniki prognoz dla wszystkich trzech obszarów rozwoju miasta w oparciu o następujący schemat:

1. Opis systemu - w jaki sposób funkcjonuje i z jakich elementów składa się wybrany obszar.

2. Matryca przeszłość-dziś-przyszłość - w jaki sposób system, podsystem i nadsystem rozwijały się w ostatnich dekadach i jakie są prognozy.

3. Analiza danych statystycznych - wyznaczamy krzywą opisującą rozwój systemu.

4. Opis cech systemu przyszłości - jak będzie wyglądał optymalnie rozwinięty system.

3

jak czytać krzywą S?

Środek krzywej tm - moment, na który przypada środek krzywej, połowa danej krzywej 4

Poziom nasycenia K - strop, sufit, asymptota

Okres wzrostu DT - czas od 10% do 90% wysokości krzywej

prognozowany okres

zmiany demograficznestarzenie się społeczeństwa

5

SKĄD JEST DOSTARCZANA

ENERGIA?

GDZIE ENERGIA JEST

PRZETWARZANA NA POLE

ODDZIAŁYWANIA LUB NARZĘDZIE?

PRZEZ CO PRZEKAZYWANA JEST ENERGIA?

CO JEST ELEMENTEM,

KTÓRY BEZPOŚREDNIO ODDZIAŁUJE NA

PRODUKT? GDZIE PRZEKAZYWANA JEST ENERGIA?

CO JEST ELEMENTEM, KTÓRY MUSI BYĆ PRZETWORZONY/

ZMIENIONY?

KTÓRE ELEMENTY ZMIENIAJĄ CECHY POZOSTAŁYCH? [KONTROLA]

finansowanie osobiste seniora, finansowanie otoczenia (NGO, kościół etc.), motywacja wolontariuszy,

firma/organizacja, przychodnie, szpitale, domy opieki, kościół, NGO, Uniwersytet III Wieku, Dom kultury

system zarządzania usługą, kompleksowa oferta

“zaopiekowany” senior

opiekun, wolontariusz, lekarz

W jaki sposób funkcjonuje w Koninie system opieki senioralnej?Przyglądamy się funkcjonowaniu oferty skierowanej do seniorów

6

ZUS, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, MOPR, PCPR, firmy prywatne

W jaki sposób funkcjonuje w Koninie system opieki senioralnej?

7

Przyglądamy się funkcjonowaniu oferty skierowanej do seniorów

Nad

syst

emS

yste

mP

od

syst

em

8

1980 2015 2050

1. Usługi finansowe: system ubezpieczeń społecznych

2. dostawcy usług: instytucje państwowe3. ochrona zdrowia: przewaga publicznej4. kształcenie opiekunów: na potrzeby

instytucji państwowych, duża liczba pielęgniarek

5. System świadczeń ZUS: wyższa jakość usług, gorsza rentowność

6. Przestrzeń miejska dla seniora: mniej ułatwień

7. Imigranci: wew. kraju w wieku produkcyjnym

1. Usługi finansowe dla seniorów: system ubezpieczeń społecznych, kredyty odwrócone

2. dostawcy usług3. ochrona zdrowia (prywatna i publiczna)4. kształcenie opiekunów: lokalny nadmiar

pielęgniarek5. System świadczeń ZUS: niższa jakość usług,

pogorszona rentowność6. Przestrzeń miejska dla seniora: usuwanie

barier architektonicznych7. Imigranci: ujemny przypływ

1. Usługi fin.: szeroka oferta, kredyty odwrócone; usunięcie niepotrzebnych pośredników, np. opiekun wybierany z poziomu rynku, a nie za pośrednictwem szpitala; wypracowanie formuły finansowania, która umożliwia dodatkowy obrót pieniędzmi (np. system niemiecki czynszowy) lub WTZ

2. dostawcy usług: lokalni, krajowi, roboty, 3. ochrona zdrowia: automatyzacja, zdalny

nadzór, przewaga prywatnej, specjalizacja, centralne monitorowanie stanu zdrowia, marginalizacja lekarzy i opiekunów ogólnych

4. kształcenie opiekunów: większe zapotrzebowanie na opiekunów wyspecjalizowanych, opiekun staje się zasobem dostępnym dla wielu organizacji.

5. System świadczeń ZUS: marginalizacja udziału w finansowaniu emerytury

6. Przestrzeń miejska dla seniora: w pełni dostępna i dostępna, miasto zwarte (blisko do usług)

7. Imigranci: nieznaczny poziom8. Skoordynowanie potrzeb seniora i oferty

opieki

1. Zbiór usług: ograniczony pakiet usług publicznych,

2. Państwowe domy opieki1. Zbiór usług: brak istnienia branży2. Osiedla dla seniorów: brak celowo stworzonych

1. Zbiór usług: rozwinięta branża usług2. Osiedla: kilka form, kilka ośrodków

1. senior: • żył krócej, • bardziej mobilny w skali kraju,

mniej mobilny w skali miasta2. posiadał mieszkanie3. mniej liczni4. mieszkania: zakładowe, komunalne5. ograniczony dostęp do usług6. opiekunowie: mniej, organizowane przez

instytucje państwowe, organizowana w zakresie rodziny

1. senior: • żyje dłużej, • poprawa mobilności w skali miasta• większa liczebność

2. powierzchnia mieszkaniowa: zakładowe i komunalne wykupione

3. pojedyncza usługa: organiczona oferta4. opiekunowie: opieka społeczna i większa oferta

prywatna, NGO

1. senior: • żyje dłużej, • większa liczebność (30% ludności tj.

ok.15 tyś.), • mniej środków finansowych

2. mieszkanie: organizacja w osiedla, budynki dostosowane do seniorów

3. usługa: szeroka oferta, biura pośredniczące4. opiekunowie: opieka seniora nad seniorem

nadchodzące “srebrne tsunami”

Rosnący udział osób starszych w strukturze społeczeństwa wynikający z niekorzystnej sytuacji demograficznej wymaga opracowania systemu opieki nad seniorem. Według prognoz w 2050 roku w Koninie 30% mieszkańców będzie w wieku emerytalnym. Niestety równocześnie poziom emerytur z dużym prawdopodobieństwem będzie spadał.

Liczba ludności 65+ (prognoza GUS) Powiat koniński, powiat m. Konin

Ludność <65 i >65 roku życia. Powiat koniński, powiat m. Konin

9

Silne powiązanie lokalnej oferty edukacyjnej dla kadry medycznej i opiekuńczej z popytem rynkowym, głównie lokalnym.

Szerokie możliwości wyboru miejsca zamieszkania (własne mieszkanie, dom dla seniorów, osiedla senioralne, domy dostosowane do potrzeb osób starszych).

Rozbudowana baza usług opiekuńczo–medycznych, rozrywkowych, kulturalnych i innych, sprofilowanych pod potrzeby osób starszych.

Jakie cechy będzie miał w 2050 roku system opieki senioralnej w Koninie?Przyglądamy się elementom wpływającym na jakość życia seniorów

finanse seniora

sprofilowana edukacja

usługi dla seniora

mieszkanie seniora

Komplementarne w stosunku do emerytury formy wsparcia finansowego seniora (odwrócona hipoteka, itp.).Duża liczba osób po 65 roku życia będzie wciąż aktywna zawodowo.

10

rynek pracy Prognozy Komisji Europejskiej mówią, że w 2040 roku seniorzy będą stanowić niemal 1/4 siły roboczej. Oznacza to potrzebę przygotowania zarówno seniorów, jak i rynku pracy do nadchodzących zmian.

Usługi dla seniorów dostarczane są za pomocą nowoczesnych technologii (tele-medycyna, tele-edukacja, etc.)

Powstają nowe ośrodki kształcenia na kierunkach medycznych i opiekuńczych,

aktywność społecznaprzedsiębiorczość, filantropia, aktywizm

11

W jaki sposób rozwijała się aktywność społeczna i gospodarcza w Koninie?Przyglądamy się procesowi rozwoju i wspierania aktywności

12

SKĄD JEST DOSTARCZANA

ENERGIA?

GDZIE ENERGIA JEST

PRZETWARZANA NA POLE

ODDZIAŁYWANIA LUB NARZĘDZIE?

PRZEZ CO PRZEKAZYWANA JEST ENERGIA?

CO JEST ELEMENTEM,

KTÓRY BEZPOŚREDNIO ODDZIAŁUJE NA

PRODUKT? GDZIE PRZEKAZYWANA JEST ENERGIA?

CO JEST ELEMENTEM, KTÓRY MUSI BYĆ PRZETWORZONY/

ZMIENIONY?

KTÓRE ELEMENTY ZMIENIAJĄ CECHY POZOSTAŁYCH? [KONTROLA]

finansowanie, kompetencje , dobre praktyki

NGO, Instytucje Otoczenia Biznesu, administracja lokalna, szkoły, przedsiębiorstwa, partnerstwa (edu-przeds.)

wsparcie (organizacyjne i finansowe), działania zorganizowane zintegrowane

mieszkaniec aktywny społecznie i gospodarczo

pośrednik pracy, doradca zawodowy, pracownik projektu, animator, nauczyciel/trener

dyrektor szkoły, manager przedsiębiorstwa (zarządzający), Ministerstwo Edukacji i Szkolnictwa Wyższego, administracja lokalna

W jaki sposób rozwijała się aktywność społeczna i gospodarcza w Koninie?Przyglądamy się procesowi rozwoju i wspierania aktywności

13

Nad

syst

emS

yste

mP

od

syst

em

14

1980 2015 2050

1. centralnie sterowany, większa l. miejsc pracy, zapełnione

2. większa regulacja3. brak4. brak5. młodsza, czyn społeczny

1. Liczba wolnych miejsc pracy: mniejsza niż w 1980, niezapełnione miejsca pracy, jednocześnie bezrobotni nieodpowiadający miejscom pracy

2. System edukacji: zasady programowe uwolnione

3. Trzeci sektor: jest, niezintegrowany, mało aktywny

4. Systemy wsparcia: środki publiczne, unijne5. Społeczność lokalna: niski kapitał społeczny,

liczebność spada, przewaga starszych

1. Więcej miejsc pracy, mniej osób w wieku produkcyjnym

2. Dokształcanie online3. Sprofesjonalizowany (NGO z dział. gosp.),

Wysoki poziom współpracy międzysektorowej.4. Ograniczone środki unijne, Szeroka oferta

instrumentów wsparcia, które się wzajemnie uzupełniają i nie wymagają dodatkowej koordynacji i nadzoru, rozwój ciągły powiązany z długofalowym finansowaniem, projekty/programy zapewniające ciągłość aktywizacji; środki rozdysponowywane sa w oparciu o bieżącą analizę podaży

5. Mniejsza liczba, więcej osób starszych, aktywizacja społeczna klasy średniej

1. Powiązanie: silniejsze szkoły dla kopalnia, huta, energetyka (obsługa).

2. Zintegrowany system wspierania przedsiębiorczości: brak

1. Powiązanie lokalnego rynku pracy z dostosowanym systemem edukacji: szczątkowe - energetyczna (ograniczona: górnicza),

2. Zintegrowany system wspierania przedsiębiorczości: rozproszony, relacje wew. szczątkowe; dostępne środki finansowe na rozwój przedsiębiorczości

1. rozszerzenie rynku pracy o telepracę i tele-edukację

2. oferta zróżnicowana, bliższe relacje między sektorami

1. uczniowie: procentowo więcej2. prywatnych brak, państwowe3. mało przedsiębiorców4. dominująca rola pracodawców publicznych5. brak zmian - jakość6. brak organizacji wspierających aktywność

społeczną7. ICT narzędzi brak

1. uczniowie: w większości w wieku szkolnym2. szkoły:

• prywatne: więcej ok.7÷10• państwowe: kilka nowych szkół

3. przedsiębiorcy: więcej, 4. pracodawcy: publiczny znaczący, zwiększa się

udział prywatnych5. nauczyciele: brak zmian w jakości6. PUP, ARR, KIG, Urz. Miasta: niezintegrowani,

rozpoczęcie podzlecania7. ICT - rozwiązania istnieją ale nie są stosowane

1. uczniów w wieku szkolnym mniej, więcej osób uczących się całe życie

2. więcej szkół prywatnych3. więcej przedsiębiorców4. więcej zdalnych pracodawców5. wyspecjalizowani nauczyciele6. prywatne firmy wspierające rozwój

przedsiębiorczości, usługi sektora publicznego podzlecane (#2) ewolucja: odbiurokratyzowany system pozwalający na dynamiczną wymianę informacji, wiedzy i doświadczeń pomiędzy IOB oraz pomiędzy IOB i klientem.

7. wyższy poziom wykorzsytania, niższe koszty

wzmacnianie aktywności koninian i koninianek

Poziom nasycenia obecnych form aktywności społecznej i gospodarczej został osiągnięty, w związku z czym diagnozuje się początek wykształcania się nowej krzywej liczby przedsiębiorstw prywatnych oraz stowarzyszeń i organizacji społecznych. Wystąpienie nowej krzywej wiąże się z zaistnieniem nowych specjalności, nowych form prowadzenia biznesu i realizacji działań organizacji pozarządowych. Obecnie funkcjonujące formy aktywności nie wykorzystują w pełni potencjału.

Liczba stowarzyszeń i organizacji społecznych na 1000 mieszkańców Powiat koniński, powiat m. Konin

Liczba przedsiębiorstw prywatnych na 1000 mieszkańców Powiat koniński, powiat m. Konin

15Poziom nasycenia: K=84 [1/1000 mieszk.] Czas wzrostu: dt = 25 lat Czas połowy: tm =1995

Poziom nasycenia: K=2,5 [1/1000 mieszk.] Czas wzrostu: dt = 17 lat Czas połowy: tm =2002

Wykształcenie się nowych form aktywności gospodarczych, zmiana struktury obecnych firm.Coraz więcej firm będzie niezależnych od miejsca prowadzenia biznesu (sprzedaż internetowa dóbr i usług, mikropraca, telepraca).

Bliskie relacje międzysektorowe (m.in. podejmowanie działań w formule social impact bonds), współpraca, tworzenie klastrów i sieci powiązań gospodarczych.

Edukacja odpowiada potrzebom uczniów, stawia duży nacisk na kształcenie praktyczne i jest sprofilowana pod potrzeby lokalnego rynku pracy.Z oferty edukacyjnej (w tym z tele-edukacji) korzystają osoby w wieku pozaszkolnym.

Czym będzie się charakteryzował system wspierania aktywności mieszkańców Konina w 2050 roku?Przyglądamy się elementom niezbędnym do wykorzystania pełni potencjału

wspieranie przedsiębiorczości

wsparcie ICT

nowe formy prowadzenia biznesu

sprofilowane kształcenie

relacje międzysektorowe

Prywatni przedsiębiorcy przejmują część funkcji realizowanych przez Instytucje Otoczenia Biznesu.

Szerokie wykorzystanie nowych technologii w pracy i edukacji pozwala na uniezależnienie miejsca zamieszkania od decyzji zawodowych czy edukacyjnych.

16

social impact bonds Formuła finansowania zadań będących w zakresie odpowiedzialności samorządu w oparciu o wiedzę i zasoby osobowe organizacji pozarządowych przy jednoczesnym zaangażowaniu (w formie inwestycji) środków prywatnych.

Większa aktywizacja seniorów i NGO w kierunku prowadzenia działalności gospodarczej

branża energetyczna

produkcja energii hardware

17

Zasoby energetyczne: węgiel brunatny

Wybudowanie kopalnii i elektrownii Szkoła górniczo-hutnicza

Ulepszanie procesu produkcji energii i powstanie przedsiębiorstw około-energetycznych

Rozwinięta gospodarka energetyczna w obszarze Konina

Pozyskanie siły roboczej

Prywatyzacja

W jaki sposób rozwijała się branża energetyczna w Koninie?

1926 r.Zbadanie i udokumentowanie pokładów węgla.

1958-1974 r.Budowa elektrowni Pątnów-Adamów-Konin.

1999 r.Przekształcenie zespołu elektrowni w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa.

Przyglądamy się procesowi budowania nowej branży

18

Nad

syst

emS

yste

mP

od

syst

em

19

1980 2015 2050

1. PPP - brak2. brak wolnego rynku3. UE nie obejmowała PL 4. Szkoły: dwie (górnicza (w tym energetyka),

hutnicza - 2 technika), 5. Instytucje/organizacje wspomagające

przekazywanie wiedzy/doświadczenia, testowanie rozwiązań, projektowanie PPP - brak

6. marka miasta/regionu - kopalnia + elektrownie

1. PPP - istnieje, ale jest wykorzystywane w malym stopniu

2. rynek energetyczny uwolniony3. UE (normy, przepisy, limity, ochrona

środowiska)4. System edukacyjny dla branży en.: dwa

technika, WSKM: kier. energetyka, PWSZ: mech. bud. maszyn

5. Instytucje/organizacje wspomagające przekazywanie wiedzy/doświadczenia, testowanie rozwiązań, projektowanie PPP - brak lub pojedyncze usługi

6. marka miasta/regionu - związana ze starymi wymiarem branży energetycznej (kopalnia+elektrownie)

1. PPP: znaczący system finansowania2. rynek energetyczny: prosumenci3. UE (normy, przepisy, limity, ochrona

środowiska): zaostrzenie przepisów4. System edukacyjny dla branży en.:

jakość ponadprzeciętna, w pełni odpowiadające potrzebom lokalnym

5. Instytucje/organizacje wspomagające przekazywanie wiedzy/doświadczenia, testowanie rozwiązań, projektowanie PPP - działają, synchronizacja sposobów pomocy/wsparcia, pełna/dynamiczna współpraca w celu maksymalizacji wyników

6. marka miasta/regionu (produkcja, wiedza) - zbudowana na firmach i “szkołach” branży hardware

1. branża energetyczna - obecna, większa niż w 2015 (wyższe zatrudnienie, monokultura węgla)

•obciążenie dla środ. natur. większe•rekultywacja minimalna•produkcja hardware dla kopalni

2. “Narzędzie”: B+R w Elektrowni3. Samorząd (PPP): brak4. Firmy (PPP): brak 5. promocja miasta/regionu - jako

ośrodka hardware - umiarkowanie słaba

1. Branża energetyczna•zmniejszone obciążenie środ. naturalnego (odsiarczanie, usunięcie elektrolizy z huty) •rekultywacja - istnieje temat• produkcja ‘hardware’ brak

2. Narzędzie naukowo-technologiczne: w planach3. Samorząd: brak kompetencji w PPP4. Firmy zainteresowane PPP: brak5. promocja miasta/regionu - jako ośrodka

hardware - brak

1. Branża energetyczna•obciążenie środ. nat. niskie•rekultywacja zakończona•produkcja hardware do technologii wytwarzania energii

2. Narzędzie naukowo-technologiczne: w pełni rozwinięte

3. Samorząd: zrealizowane inwestycje PPP4. Firmy zainteresowane PPP: grupa firm

zainteresowanych5. promocja miasta/regionu - jako ośrodka

hardware - spójna z pozostałą działalnością

1. kopalnia: zatrudnienie większe niż 2015, mniejszy teren

2. elektrownia: bloki węglowe, 3. Huta Al: elektroliza, pełen proces4. Wody geotermalne bez odwiertów5. kadra: więcej6. węgiel brunatny: eksploatacja ciągła

1. kopalnia: połączenie przedsiębiorstwa z elektrownią, sprywatyzowana,

2. elektrownia: współspalanie biomasy, blok gazowy

3. Impexmetal (Huta Aluminium): walcowanie, brak elektrolizy

4. Wody geotermalne - odwiert wydobywczy5. kadra: mniej niż w 1980, brak kadry,

jednokierunkowe (brak kształcenia kadry twórczej tj. naukowców, badaczy)

6. węgiel brunatny: eksploatacja ciągła, prognozy wyczerpania do 2035

1. kopalnia: rekultywacja wyrobisk, rola marginalna2. elektrownie: istnieją, główne paliwo??, bloki

gazowe3. “Huta” Aluminium: walcownia, podnoszenie

efektywności4. Wody geotermalne: eksploatacja zasobów

obecnych5. kadra: pełne spektrum specjalności (kształcenie,

pracująca kadra)6. węgiel brunatny: eksploatacja zakończona w

2035

czas na budowę branżyNowa specjalność w zakresie energetyki zacznie się kształtować około roku 2025. Początkowy okres będzie chaotycznie zmienny pomiędzy wzrostem i spadkami, które będą trwać do około 2040 roku. W tym czasie kształtować się będzie nowa krzywa opisująca liczbę firm tworzonej branży energetycznej. Przybliżony kształt nowej krzywej będzie znany po osiągnięciu poziomu dojrzałości, czyli 10% całkowitej wysokości.

14000$

15000$

16000$

17000$

18000$

19000$

20000$

21000$

22000$

23000$

24000$

1994$ 1996$ 1998$ 2000$ 2002$ 2004$ 2006$ 2008$ 2010$ 2012$ 2014$

Zatrudnieni*branża:*przemysł*199572008;*przemysł*i*budownictwo*200972013;*powiat*

koniński,*powiat*m.*Konin*

Zatrudnieni w branży: przemysł (1995-2008); przemysł i budownictwo (2009-2013). Powiat koniński, powiat m. Konin

Podmioty gospodarcze, branża: energetyka. Powiat koniński, powiat m. Konin

Poziom nasycenia: K= 1619 Czas wzrostu: dt = 47 lat Czas połowy: tm = 1994 20

Urzędnicy podnoszą kompetencje związane z obsługą firm i rozwojem branży. Urząd kładzie nacisk na strategie długoterminowe, jednocześnie wybierając modele usprawniające realizację inwestycji (np. PPP).

Powstaje system koordynacji programu nauczania z potrzebami branży, w wyniku czego szkoły techniczne w Koninie blisko współpracują z nowo tworzoną branżą.

Konin tworzy warunki pracy i życia atrakcyjne dla projektantów, inżynierów produkcji, inżynierów produktu, programistów.Konin rozwija współpracę z wiodącymi ośrodkami naukowymi i technologicznymi.

Jakie cechy będzie miała w 2050 roku branża energetyczna tworzona w Koninie?Przyglądamy się elementom niezbędnym do wykorzystania pełni potencjału

zalążek branży

doradztwo

kompetencje urzędników

pracownicy umysłowi

edukacja

Konin przyciąga dużą firmę (“gwiazdę”), wokół której zaczynają się skupiać małe firmy.Konin osiąga masę krytyczną firm skupionych wokół tworzonej branży

W mieście powstaje mechanizm dzielenia się wiedzą, który wspiera tworzenie branży. Funkcjonuje konsulting niezależny, ale lokalny przechodzący fazę rozdrobnienia aż do integracji z rosnącymi firmami branży.

21

marka miasta Dzięki skoordynowanym i zdecydowanym działaniom, miasto buduje sobie markę wspomagającego tworzenie dynamicznie rozwijającej się branży. Odgrywa to znaczącą rolę w przyciąganiu wiedzy, ludzi, firm, wydarzeń.

Chcesz wypracować wizję rozwoju Twojego miasta? Skontaktuj się z nami.

22

Justyna Król [email protected]

691 130 686

Marie Curie IAPP-GA-2011-286305