KOM‹TE RAPORLARI ‹STANBUL SERBEST MUHASEBEC‹ MAL‹ MÜfiAV‹RLER ODASI ISTANBUL CHAMBER OF CERTIFIED PUBLIC ACCOUNTANTS 865 ‹fi HUKUKU KOM‹TES‹ ‹fi HUKUKU KOM‹TES‹ KENAN MÜLAY‹M BAfiKAN TAYFUN DAL BAfiKAN YARDIMCISI YILDIZ CEBESOY YEKSAN SEKRETER MÜfiERREF ALAYAT ÜYE NEVZAT BAKIR ÜYE GÜLSEREN YILDIRIM ÜYE MERAL YILDIZ ÜYE MEVH‹BE ULAfi ÜYE YILMAZ BEBEK ÜYE EM‹NE MANAV ÜYE GÜL‹ZAR ÖZEV ÜYE
122
Embed
KOM‹TE RAPORLARIarchive.ismmmo.org.tr/docs/yayinlar...hukukun temel kavramlar›, ifl hukukunun konusu ve nitelikleri, ifl hukukunun özel ve ge-nel kaynaklar› ele al›nacakt›r.
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
KOM‹
TERA
PORL
ARI
‹STANBUL SERBEST MUHASEBEC‹ MAL‹ MÜfiAV‹RLER ODASIISTANBUL CHAMBER OF CERTIFIED PUBLIC ACCOUNTANTS
Mesleki Etik Kurallar› Komitesi Oda Yönetim Kurulumuzun 10 Kas›m 2008 tarih, 31no'lu karar› ile oluflturulmufltur.15 meslektafl›m›zdan oluflan komitemiz ilk toplant›s›n›ayn› tarihli yaz›l› talimat ile 15 Kas›m 2008 Cumartesi günü saat:13.00'de yapm›flt›r.
Mesleki Etik Kurallar› Komitesi 2. kez 01 Aral›k 2008 Pazartesi Saat:18.00'de yap›lan ye-mekli toplant›da bir araya gelme olana¤› bulmufltur.
Ve sonra s›ras›yla 25 Aral›k 2008 Perflembe, 27 Ocak 2009 Sal›, 03 Mart 2009 Sal› vebu raporun yaz›ya al›nd›¤› tarihten hemen önce 03 Nisan 2009 Cuma günü ‹SMMMOHizmet Binas›’nda biraraya gelmek suretiyle çal›flmalar›n› sürdürmüfltür.
1. G‹R‹fi
Meslek eti¤i, mesleki faaliyetlerin sürdürülmesi aflamas›nda ahlaki ve mesleki ilkele-re göre hareket etme disiplini olarak kabul edilir. Muhasebe mesle¤ini düzenleyen mev-zuatlarda meslek eti¤i ayr›ca düzenlenmemifl ancak ba¤›ms›zl›k, tarafs›zl›k, dürüstlük,güvenilirlilik, mesleki özen ve titizlik, reklam yasa¤› ve s›r saklama gibi genel anlamdaetikle ilgili uyulmas› gereken kurallar belirlenmifltir. Nihayet SERBEST MUHASEBEC‹-LER, SERBEST MUHASEBEC‹ MAL‹ MÜfiAV‹RLER VE YEM‹NL‹ MAL‹ MÜfiAV‹RLER‹NMESLEK‹ FAAL‹YETLER‹NDE UYACAKLARI ET‹K ‹LKELER HAKKINDA YÖNETMEL‹K19 Ekim 2007 Cuma Tarih, 26675 Say›l› Resmi Gazete’de yay›mlanarak yürürlü¤e girmifl-tir. Bu ba¤lamda muhasebe mesle¤inde etik kavram›ndan söz ederken yasalar›n yan›n-da mesleki davran›fl› belirleyen kurallar›n önem tafl›d›klar› görülmektedir.
2. ET‹K KAVRAMI VE MUHASEBE MESLE⁄‹NDE ET‹K
2.1. Eti¤in Tan›m›
Etik kavram›n›n temelinde sorumluluk duygusu yer almaktad›r ve etik, topluma kar-fl› sorumlulu¤un bir çeflit ifade tarz›d›r. Bireysel ve toplumsal iliflkilerde topluca benim-senmifl ve olmas› gereken kurallar› ve bu kurallara uymak suretiyle gerçekleflen davra-n›fllar› etik de¤erler olarak adland›rabiliriz.
‹nsanlar›n topluma karfl› tafl›d›klar› sosyal sorumluluk duygusu, bireyin davran›fllar›n-da do¤ru-yanl›fl, iyi-kötü ayr›m› yapmas›n› zorunlu hale getirmifltir. Bu ayr›m›n yap›lma-s›nda insanl›¤›n var oldu¤u günden itibaren de¤iflime u¤rayan ölçütler ise etik olarakkarfl›m›za ç›kar.
2.2. Meslek Eti¤i
Mesleki etik, mesleki faaliyetin sürdürülmesi aflamas›nda ahlaki ve mesleki ilkeleregöre hareket etme disiplini olarak kabul edilir.20
09YI
LIOD
AFA
AL‹Y
ETRA
PORU
‹STANBUL SERBEST MUHASEBEC‹ MAL‹ MÜfiAV‹RLER ODASIISTANBUL CHAMBER OF CERTIFIED PUBLIC ACCOUNTANTS
926
KOM‹
TERA
PORL
ARI
‹STANBUL SERBEST MUHASEBEC‹ MAL‹ MÜfiAV‹RLER ODASIISTANBUL CHAMBER OF CERTIFIED PUBLIC ACCOUNTANTS
927
Herhangi bir mesle¤in yerine getirilmesinde meslek mensuplar› meslek eti¤ine nekadar ba¤l› kal›rlarsa, o meslek, toplum içinde o kadar sayg› ve güven kazanacakt›r.
Baz› etik kurallar›n›n bütünü, belirli bir mesle¤i temsil edebilir. Birbirinden farkl› nekadar meslek varsa o kadar da, etik vard›r denilebilir. Üstelik farkl› olmakla da kalmaz,birbiriyle z›tl›k içine dahi düflebilirler. Örne¤in; bir doktorun görevleri ile tüccar›n gö-revleri farkl›d›r. Bazen doktorlar bildi¤i gerçe¤i gizlemek zorunda kalabilirler. Bu bak›flaç›s›yla etik kurallar üç grupta toplanabilir:
• Düzenleyici kurallar: Tart›flma gerektirmeyen, davran›fl ve kurallar aras›nda tam ör-tüflme sa¤layan ba¤lay›c› etik kurallar›d›r.
• ‹lham veren: Kiflinin ulaflmaya çal›flt›¤› standartlar› belirleyen etik kurallar›d›r.• E¤itsel: ‹flle ilgili durumlarda kiflisel bilincin önemini ön plana ç›kar›r. Meslek eti¤inin
ay›rt edici özelli¤i, kamu vicdan›n›n ona karfl› gösterdi¤i ilgisizliktir. Bir mesleki görevi ye-rine getirmede yap›lan hata, söz konusu meslek çevresinin d›fl›nda pek elefltirilmez. Çün-kü, herkes o mesle¤in gerektirdi¤i sorumluluklar›n ne oldu¤unu tam olarak bilemeyebilir.Örne¤in; ticaret ve sanayi çevrelerinde kredi de¤erlili¤ini zay›flatan bir fiilde bulunmak iti-bar› zedeler. Baflka bir çevrede ise, mesleki suçlar kamu vicdan›n› etkilese de önemi, suç-lar›n a¤›rl›k derecesine göre de¤iflir. Bir meslek kuruluflu ne kar iyi organize olmuflsa, vic-danlar üzerindeki etik kontrolleri de o kadar etkili olacak ve mesleki etik geliflecektir.
2.3. Muhasebe Mesle¤inde Etik
Bir iflletme yöneticisi, iflletmenin karl› çal›fl›p çal›flmad›¤›n›, finansal sorumluluklar›n›yerine getirip getiremeyece¤ini muhasebe verilerine dayanarak ö¤renmektedir. Muhase-be, iflletme faaliyetlerin yürütülmesinde ve denetlenmesinde yöneticilerin en büyük yar-d›mc›s›d›r.
Muhasebeden gelen bilgiler veya muhasebe verilerinin analizi yoluyla gelifltirilen bil-giler, al›nacak iflletme kararlar›n›n temelini oluflturur. ‹flletmelerin alacaklar› kararlar›ngerçekçi olabilmesi muhasebe verilerinin gerçe¤i yans›tmas›na ba¤l›d›r. Muhasebe mes-le¤inin konular›, muhasebe meslek elemanlar›n›n farkl› sonuçlara ulaflmas›na neden ola-bilecek bir yap›ya sahiptir. Muhasebeciler de, her meslek grubunda oldu¤u gibi çeliflki-de kald›klar› ve karar vermekte zorland›klar› durumlarla karfl›laflabilmektedirler. Bunla-r›n nas›l çözümlenece¤i, meslek elemanlar›n›n uygulamada en çok ihtiyaç duyduklar›konulardan biridir14.
Bu olumsuzluklara karfl›n, muhasebe meslek örgütleri, mesle¤in etik kurallar›n› olufl-turmufllard›r. Etik kurallar›n varl›¤› ahlak d›fl› davran›fllara bir s›n›r getirerek, olas› belir-siz durumlarda yol göstermeye çal›fl›r niteliktedir.
Muhasebe mesle¤inin dünyadaki en üst kurumu, Uluslararas› Muhasebeciler Fede-rasyonu (International Federation Of Accountants - IFAC)’ dur. Günümüz itibariyle 118ülkeden 159 kurulufl IFAC’›n üyesidir ve IFAC dünya muhasebecilerinin yüksek kalite-de hizmet vermelerini destekleyerek, kamu yarar›n› korumak amac›yla faaliyet göster-mektedir. IFAC üyeleri; kamuda, sanayide, ticarette, devlette ve akademide hizmet ver-mekte olan 2,5 milyon meslek mensubunu temsil etmektedir.
Türkiye’den de, “Türkiye Muhasebe Uzmanlar› Derne¤i” (TMUD) 1977 y›l›nda KurucuÜye olarak IFAC’a üye olmufltur. 1994 Y›l›nda da “Türkiye Serbest Muhasebeci, Serbest Mu-hasebeci Mali Müflavir ve Yeminli Mali Müflavirler Odalar Birli¤i” (TÜRMOB) IFAC’a üye ol-mufltur. IFAC, ettik kurallar› ile de meslek mensuplar›n›n tüm dünya çap›nda dürüstlük, flef-fafl›k ve uzmanl›k gibi de¤erlere sahip ç›kmalar›n› teflvik etmektedir.
Türkiye'de 13.06.1989 Tarih ve 20194 Say›l› Resmi Gazete'de yay›nlanan 3568 say›l›Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müflavir ve Yeminli Mali Müflavir'in Ça-l›flma Usul Esaslar› Hakk›ndaki Yönetmelik, muhasebe mesle¤inin genel standartlar›n›ortaya koyar21. Bunlar; Mesleki Unvan ve Yeterlilik, Mesleki E¤itim ve Bilgi, Dürüstlük,Güvenilirlik ve Tarafs›zl›k, S›r Saklama, Sorumluluk (Sosyal Sorumluluk, ‹flletme Sahipve Yöneticilerine Karfl›, Meslektafllara Karfl› Sorumluluk), Ba¤›ms›zl›k, Haks›z Rekabet'tir.
18.10.2001 tarih 24557 say›l› Resmi Gazete’de etik ilkeler, “Serbest Muhasebecilik,Serbest Muhasebeci Mali Müflavirlik ve Yeminli Mali Müflavirlik Meslek Ahlak› Kurallar›‹le ‹lgili Mecburi Meslek Karar›” ad› alt›nda yay›nlanm›flt›r.
Son olarak SERBEST MUHASEBEC‹LER, SERBEST MUHASEBEC‹ MAL‹ MÜfiAV‹RLER VEYEM‹NL‹ MAL‹ MÜfiAV‹RLER‹N MESLEK‹ FAAL‹YETLER‹NDE UYACAKLARI ET‹K ‹LKELERHAKKINDA YÖNETMEL‹K 19 Ekim 2007 Cuma Tarih, 26675 Say›l› Resmi Gazete’de yay›m-lanarak yürürlü¤e girmifltir.
3. MUHASEBE MESLE⁄‹NDE ET‹KLE ‹LG‹L‹ DÜZENLEMELER
Ülkemizde ahlak ve moral de¤erlerle ilgili kurallar Sermaye Piyasas› Yasas›’nda, Ser-maye Piyasas› kurulu Tebli¤lerinde, Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci MaliMüflavirlik ve Yeminli Mali Müflavirlik Yasas›'’da ve Serbest Muhasebeci, Serbest Muha-sebeci Mali Müflavir ve Yeminli Mali Müflavirlerin Çal›flma Usul ve Esaslar› Hakk›ndakiyönetmelikte ayr›nt›l› bir biçimde s›ralanm›flt›r. Bunlar afla¤›daki paragraflarda özel birbiçimde sunulacakt›r.
3.1. 2499 say›l› Sermaye Piyasas› Yasas›’n›n 46/e maddesinde “mevzuat uyar›ncaaç›klanmas› gerekirken aç›klanmam›fl bilgileri ve mevzuatta ayk›r›l›klar›” kurul kamu-oyuna duyurmakla yükümlüdür denilmekle, kamu yarar› ilkesi göz önünde tutulmufltur.20
09YI
LIOD
AFA
AL‹Y
ETRA
PORU
‹STANBUL SERBEST MUHASEBEC‹ MAL‹ MÜfiAV‹RLER ODASIISTANBUL CHAMBER OF CERTIFIED PUBLIC ACCOUNTANTS
928
KOM‹
TERA
PORL
ARI
‹STANBUL SERBEST MUHASEBEC‹ MAL‹ MÜfiAV‹RLER ODASIISTANBUL CHAMBER OF CERTIFIED PUBLIC ACCOUNTANTS
929
Sermaye Piyasas› Kurulu taraf›ndan yay›nlanan “Sermaye Piyasas›nda Mali Tablo ve Ra-porlara ‹liflkin ‹lke ve Kurallar Hakk›ndaki 1 No’lu tebli¤’in birinci bölümünde 3. maddedemuhasebenin temel kavramlar› s›ralanm›fl ve muhasebe politikalar›n›n seçilmesinde ve bupolitikalar›n uygulanmas›nda bu kavramlar›n esas al›naca¤› aç›k olarak belirtilmifltir. Ayn›Tebli¤in üçüncü bölümünde Mali Tablolara ‹liflkin fiekil ve esaslar s›ralanm›fl ve mali tab-lolar›n iflletmelerin varl›klar›, kaynaklar›, mali durumu ve kar veya zarar› hakk›nda gerçe¤ive do¤ruyu yans›tacak bir biçimde haz›rlanmas› gerekti¤i aç›kça vurgulanm›flt›r.
Yine SPK taraf›ndan yay›nlan›n “^Sermaye Piyasas›nda Ba¤›ms›z Denetim” hakk›ndaki16 say›l› Tebli¤in ikinci bölümünde 7-16. maddelerinde denetçilerde aran›lan nitelikler ay-r›nt›l› biçimde aç›klanm›flt›r. Bu niteliklerden mesleki ahlak ve moral de¤erlerle ilgili olan-lar› flöyle s›ralamak olanakl›d›r.
- Mesleki yeterlilik (8. madde)- Ba¤›ms›zl›k ilkeleri (9. madde)- Mesleki özen ve titizlik. (12. madde)- Ticaret ve mesle¤e ayk›r› faaliyet yasa¤›. (13. madde)- Reklam yasa¤› (14. madde)- S›r saklama yükümlülü¤ü (15. madde)- Karfl›l›kl› iliflkiler ve haks›z rekabet (16. madde)- Ekip çal›flmas›nda görev, yetki ve sorumluluk da¤›l›m› (17. madde)3.2. 3568 say›l› Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müflavirlik ve Yemin-
li Mali Müflavirlik Yasas›’nda da mesleki ahlak ve moral de¤erlerle ilgili baz› hükümleryer alm›flt›r. Bu hükümler yer alm›flt›r. Bu hükümler flunlard›r;
- Meslek s›rlar› (43. madde): Bu madde meslek mensuplar›n›n ifl elde etmek için rek-lam say›labilecek faaliyetlerde bulunmalar›n› yasaklam›flt›r.
- Reklam yasa¤› (44. madde): Söz konusu madde meslek mensubunun ba¤›ms›zl›¤›-n› vurgulamakta ve mesle¤in icra biçimini belirlemektedir.
- Yasaklar (45. madde): Söz konusu madde meslek mensubunun ba¤›ms›zl›¤›n› vur-gulamakta ve mesle¤in icra biçimini belirlemektedir.
- Ücret (46. madde): Bu maddede meslek mensubunun haks›z rekabet yaratacak birücret talebinde bulunamayaca¤› ve bu nedenle saptanan asgari ücretin alt›nda ücret ta-lebinde bulunamayaca¤› hükme ba¤lanm›flt›r.
3.3. Maliye ve Gümrük Bakanl›¤› taraf›ndan yay›nlanan Serbest Muhasebeci, SerbestMuhasebeci Mali Müflavir ve Yeminli Mali Müflavirlerin Çal›flma Usul ve Esaslar› Hakk›nda-ki Yönetmelikte de mesleki ahlak ve moral de¤erlerini iliflkin hükümler yer alm›flt›r. Bu hü-kümler yönetmeli¤in ikinci bölümünde ve afla¤›da gösterilen biçimde s›ralanm›flt›r.
- Meslek Ünvan› ile Yeterlilik ‹lkesi. (4. madde)- Mesleki E¤itim ve Bilgi. (5. madde)
4. MESLEK‹ DE⁄ERLER VE ET‹K KAVRAMLARININ ‹ÇSELLEfiT‹R‹LMES‹
4.1. Mesleki de¤erler, etik ve tutum standard›n›n amac›, muhasebe meslek mensup-lar›n›n, yeterlili¤e yönelik e¤itim program› süresince uygun mesleki de¤erler, etik ve tu-tumla donanmalar›n› öngörmektedir.
4.2. Mesleki de¤erler, etik ve tutum, muhasebe mensuplar›na meslek kimli¤i kazand›r›rve faaliyetlerini flekillendirir. Karar alma süreçlerinde etkin görevler üstlenen muhasebemeslek mensuplar›n›n, mesleki ve yönetsel kararlar›n olas› etik sonuçlar›n› de¤erlendirebi-lecek düzeyde mesleki etik prensiplerini ve k›s›tlamalar›n› anlamalar› sa¤lanmal›d›r.
4.3. Muhasebe meslek mensuplar›n›n e¤itiminde etik kurallar pozitif ve kat›l›mc› biryaklafl›mla ele al›nmal›d›r. Muhasebe e¤itiminde etik de¤er ve tutumlar, “kamu ç›karla-r›na ve sosyal sorumlulu¤a duyarl›l›k”, “sürekli geliflim ve yaflam boyu ö¤renme”, “gü-venilirlik”, “sorumluluk”, “zamanl›l›k” ve “sayg›” ile “yasalar ve düzenlenmeler” konula-r›na uyum sa¤layacak içerikte sunulmal›d›r.
4.4. Meslek mensuplar› etik ilkelerin rolünü araflt›rma ve de¤erlendirmeye yönlendi-rilmelidir. Meslek mensuplar›n›n bu alandaki mesleki bildirimleri, güven ve dürüstlükiçinde çal›flabilecekleri bir ortam›n yarat›lmas›na katk› sa¤layan olumlu çabalar olarakgörmeleri sa¤lanmal›d›r. Meslek mensuplar›n›n, di¤er mesleklere iliflkin etik ilkeleri in-celemeleri ve muhasebe mesle¤i ile ilgili potansiyel yaklafl›mlar› tart›flmalar› önerilmeli-dir. ‹lkelerin mekanik olarak ö¤renilmesi ve daha sonra ezberlenme derecelerinin s›nan-mas› beklenen sonuçlar› yaratmayacakt›r.
4.5. Mesleki de¤erler, etik ve tutumun meslek mensuplar›na sunumunda, çok bo-yutlu örnek olaylar› inceleme, drama, seçilmifl okuma parçalar›n›n, video kasetlerininanalizi, gerçek ifl yaflam› örnekleri üzerinden etik ikilemleri analiz etme, disiplin karar-lar›n› ve bulgular›n› tart›flma, ifl yaflam›ndan deneyimli kiflileri konuflmac› olarak davetetme gibi kat›l›mc› yaklafl›m benimsenmelidir.
4.6. Bu tür kat›l›mc› çal›flmalar, meslek mensuplar›n›n gelecekte karfl›lar›na ç›kabi-lecek bireysel ve kamusal çat›flmalar ve etik uygulamalar konusunda bilinçlenmelerinisa¤layacakt›r. Uzaktan e¤itim programlar›nda kat›l›mc› yaklafl›m uygulamas› yetersiz ka-labilir. Bununla beraber ö¤renme deneyimlerini gelifltirebilecek bir çok yaklafl›mdan ya-rarlan›labilir.
4.7. Ayr›ca meslek mensuplar›n›n kendi mesleki deneyimlerinden yararlanarak ö¤-2009
YILI
ODA
FAAL
‹YET
RAPO
RU‹STANBUL SERBEST MUHASEBEC‹ MAL‹ MÜfiAV‹RLER ODASIISTANBUL CHAMBER OF CERTIFIED PUBLIC ACCOUNTANTS
930
KOM‹
TERA
PORL
ARI
‹STANBUL SERBEST MUHASEBEC‹ MAL‹ MÜfiAV‹RLER ODASIISTANBUL CHAMBER OF CERTIFIED PUBLIC ACCOUNTANTS
931
renmeleri de önemli bir ö¤retim tekni¤idir. Bu kapsamda e¤itim programlar›nda ö¤ren-cilerden mesleki deneyimlerinde neyin iyi oldu¤u, neyin çal›flmad›¤› ve olas› benzer du-rumlar gerçekleflti¤inde izleyebilecekleri yaklafl›mlar› yans›tmalar› önerilir.
4.8. Mesleki de¤erler, etik ve tutum muhasebe meslek mensuplar›n›n çal›flmalar›n› et-kiler ve mesleki yaflamlar›nda teknik yetkinlikler kadar önem tafl›r. Mesleki kurulufllaradaylar›n yeterli e¤itim ve staj deneyimi kazanmalar›n› zorunlu k›lmal›d›r. Bu nedenle,e¤itim ve staj deneyim süresi adaylara ifl ortam›nda mesleki de¤erler, etik ve tutum uy-gulamalar›n› gözleme f›rsat› verecek flekilde yap›land›r›lmal›d›r.
4.9. Staj sorumlular›, adaylara, ifl ortam›nda muhasebe elemanlar›n›n oynad›klar› ro-lün etik boyutlar›n› vurgulamal›d›rlar. Böyle bir e¤itim, adaylar›n ifl yaflam›nda çat›flma-lar› ve etik sonuçlar› tan›malar›n› ve bu durumlar› staj sorumlular› ile tart›flmalar›na yön-lendirilerek gerçeklefltirilebilir.
4.10. ‹fl yaflam›nda her zaman etik sorunlar ve ikilemler ortaya ç›kabilir. Bu gibi du-rumlarda adaylar, ifl ortam›nda veya mesleki kurulufl içindeki referans noktalar›na bafl-vurarak uygun hareket yönünü araflt›rabilirler.
5. SONUÇ
1. yol : Mesleki etik kurallar›n› hiçe sayanlara dahil olmak 2. yol : Bu durumu izleyenlerden olmak3. yol : Etik anlay›fla sonuna kadar ba¤l› her flart her koflulda bu durumun takipçisi olmak Biz bu yollardan üçüncüyü seçtik… Sizinde mesle¤e ve size uygun bu yolu seçmeniz
ümidiyle…
MESLEK‹ ETIK KURALLARI KOM‹TES‹Nisan 2009
MESLEK‹ ET‹K KURALLARI KOM‹TES‹MESLEK‹ ET‹K KURALLARI KOM‹TES‹ ARA RAPORARA RAPOR
Mesleki Etik Kurallar› Komitesi Oda Yönetim Kurulumuzun 10 Kas›m 2008 tarih, 31
no'lu karar› ile oluflturulmufltur.15 meslektafl›m›zdan oluflan komitemiz ilk toplant›s›n›
ayn› tarihli yaz›l› talimat ile 15 Kas›m 2008 Cumartesi günü saat:13.00'de yapm›flt›r.
yemekli toplant›da bir araya gelme olana¤› bulmufltur.
Ve sonra s›ras›yla 25 Aral›k 2008 Perflembe, 27 Ocak 2009 Sal›, 03 Mart 2009 Sal›, 03
Nisan 2009 Cuma, 28 Nisan 2009 Sal›, 26 May›s 2009 Sal›, 27 Ekim2009 Sal› ve bu rapo-
run yaz›ya al›nd›¤› tarihten hemen önce 08 Aral›k 2009 Sal› günü ‹SMMMO Hizmet Bi-
nas›’nda biraraya gelmek suretiyle çal›flmalar›n› sürdürmüfltür.
MESLEK‹ ET‹K
Mesleki etik, mesleki faaliyetin sürdürülmesi aflamas›nda ahlaki ve mesleki ilkelere
göre hareket etme disiplini olarak kabul edilebilir. Herhangi bir mesle¤in ifas›nda mes-
lek elemanlar› mesleki eti¤e ne kadar ba¤l› kal›rlarsa o meslek toplum indinde o kadar
sayg› ve güven kazan›r.
Genel anlamdaki etik yaklafl›mlar›n›n meslek alanlar›nda somutlaflan biçimlerine
meslek eti¤i denilmektedir: muhasebe eti¤i, t›p eti¤i vb. Ancak kimi görüfllere göre mes-
lek eti¤inden söz etmek yerine meslek ilkelerinden söz etmek daha do¤rudur.
MUHASEBE MESLE⁄‹NDE ET‹K
Muhasebe ve denetim mesle¤inde etik denince; meslek mensuplar› taraf›ndan su-
nulan mesleki bilgilerin bilgi kullan›c›lar›na yararl›l›¤› göz önüne al›nmaktad›r. Tan›m-
layacak olursak; kanunlara uygun ifllemlerin yan›s›ra toplumun güncel de¤er yarg›lar›na
da önem vererek güvenilir bilgilerin topluma sunulmas› diyebiliriz.
Muhasebe mesle¤inin dünyadaki en üst kurumu, Uluslararas› Muhasebeciler Fede-
rasyonu (International Federation Of Accountants -IFAC)’ dur. Günümüz itibariyle 118
ülkeden 159 kurulufl IFAC’›n üyesidir ve IFAC dünya muhasebecilerinin yüksek kalite-
de hizmet vermelerini destekleyerek, kamu yarar›n› korumak amac›yla faaliyet göster-
mektedir. IFAC üyeleri; kamuda, sanayide, ticarette, devlette ve akademide hizmet ver-
mekte olan 2,5 milyon meslek mensubunu temsil etmektedir. 2009
YILI
ODA
FAAL
‹YET
RAPO
RU‹STANBUL SERBEST MUHASEBEC‹ MAL‹ MÜfiAV‹RLER ODASIISTANBUL CHAMBER OF CERTIFIED PUBLIC ACCOUNTANTS
932
Türkiye’den de, “Türkiye Muhasebe Uzmanlar› Derne¤i” (TMUD) 1977 y›l›nda KurucuÜye olarak IFAC’a üye olmufltur. 1994 Y›l›nda da “Türkiye Serbest Muhasebeci, SerbestMuhasebeci Mali Müflavir ve Yeminli Mali Müflavirler Odalar Birli¤i” (TÜRMOB) IFAC’aüye olmufltur. IFAC, ettik kurallar› ile de meslek mensuplar›n›n tüm dünya çap›nda dü-rüstlük, fleffafl›k ve uzmanl›k gibi de¤erlere sahip ç›kmalar›n› teflvik etmektedir.
Türkiye'de 13.06.1989 Tarih ve 20194 Say›l› Resmi Gazete'de yay›nlanan 3568 say›l›Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müflavir ve Yeminli Mali Müflavir'in Ça-l›flma Usul Esaslar› Hakk›ndaki Yönetmelik, muhasebe mesle¤inin genel standartlar›n›ortaya koyar. Bunlar; Mesleki Unvan ve Yeterlilik, Mesleki E¤itim ve Bilgi, Dürüstlük,Güvenilirlik ve Tarafs›zl›k, S›r Saklama, Sorumluluk (Sosyal Sorumluluk, ‹flletme Sahipve Yöneticilerine Karfl›, Meslektafllara Karfl› Sorumluluk), Ba¤›ms›zl›k, Haks›z Rekabet'tir.
18.10.2001 tarih 24557 say›l› Resmi Gazete’de etik ilkeler, “Serbest Muhasebecilik,Serbest Muhasebeci Mali Müflavirlik ve Yeminli Mali Müflavirlik Meslek Ahlak› Kurallar›‹le ‹lgili Mecburi Meslek Karar›” ad› alt›nda yay›nlanm›flt›r.
Son olarak 19 Ekim 2007 tarih ve 26675 say›l› Resmi Gazete’de Serbest Muhasebeci-ler, Serbest Muhasebeci Mali Müflavirler ve Yeminli Mali Müflavirlerin Mesleki Faaliyet-lerinde Uyacaklar› Etik ‹lkeler Hakk›nda Yönetmelik yay›mlanm›flt›r.
Söz konusu yönetmelik ile 3568 say›l› Kanununa göre bir meslek unvan›na sahipolan, ba¤›ms›z veya ba¤›ml› olarak çal›flan tüm meslek mensuplar› ile bunlar›n olufltur-du¤u flirketlerin faaliyetlerine yönelik olarak en üst derecede meslekî bilgiye sahip, sos-yal sorumluluk bilinci olan, etik de¤erlere ba¤l›, rekabet anlay›fl› daha kaliteli hizmet su-numu biçiminde oluflmufl, güvenilir ve sayg›n bir meslek mensuplar› kitlesi oluflturmakhedefine ulaflmak için muhasebe meslek mensuplar›n›n meslekî iliflkilerinde uymalar›gereken asgari etik ilkelerini belirlemek amaçlanm›flt›r.
Mesle¤imizi düzenleyen özel mevzuatta (3568, ÇUEHY.vb.) meslek eti¤i ve meslekahlâk olarak ayr›ca düzenlenmifl bir kavram olmay›p, uyulmas› gereken kurallar olarakbaz› düzenlemeler yer alm›flt›r. Genel anlamda etikle ilgili mesleki düzenlemeler; ba-¤›ms›zl›k, tarafs›zl›k, dürüstlük, güvenirlilik, mesleki özen ve titizlik, reklam yasa¤›, s›rsaklama vb. unsurlar› içermektedir.
Bunlar› s›ralayacak olursak:
* 3568 Say›l› Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müflavirlik ve Yemin-li Mali Müflavirlik Kanunu (13.06.1989 tarih 20194 say›l› R.G.)
Madde 1. Kanunun amac› iflletmelerde faaliyetlerin ve ifllemlerin sa¤l›kl› ve güveni-lir bir flekilde iflleyiflini sa¤lamak....
Madde 2. Meslek mensubunda bulunmas› gereken flartlar
KOM‹
TERA
PORL
ARI
‹STANBUL SERBEST MUHASEBEC‹ MAL‹ MÜfiAV‹RLER ODASIISTANBUL CHAMBER OF CERTIFIED PUBLIC ACCOUNTANTS
933
Madde 3. Unvanlar›n haks›z kullan›lmamas›
Madde 4. Genel flartlar (kamu haklar›ndan mahrum bulunmama, a¤›r hapis memu-
riyetten ç›kar›lmama, meslek fleref ve haysiyetine uymayan davran›fllar)
Madde 11 Yemin
Madde 12 Tasdik ve tasdikten do¤an sorumluluklar
Madde 13 Meslekle ilgili çal›flt›r›lamayacaklar ve iflbirli¤i dahi yap›lamayaca¤›
Madde 29 Mesleki ahlak, düzen ve gelenekleri korumak
Madde 43 Meslek s›rlar›
Madde 44 Reklam Yasa¤›
Madde 45 Yasaklar ( ticaret yasa¤›, hizmet akdi vb.)
Madde 46 Ücret
Madde 48 Disiplin suçlar›
* Serbest Muhasebeci, Serbest Muhasebeci ve Mali Müflavir ve Yeminli Mali Müflavir-
lerin Çal›flma Usul ve Esaslar› Hakk›nda Yönetmelik (ÇUEHY) (3 ocak 1990 tarih ve
20390 say›l› R.G.)
Madde 4 Meslek unvan› ile yeterlilik ilkesi
Madde 6 Dürüstlük, güvenilirlik ve tarafs›zl›k
Madde 7 S›r saklama
Madde 8 Sorumluluk (sosyal s. ‹flletmelere ve meslektafllara karfl› s.)
Madde 9 Ba¤›ms›zl›k
Madde 10 Haks›z rekabet
Madde 42 Meslek ve meslek onuru ile ba¤daflmayan haller
Madde 43 Ticari faaliyette bulunmama
Madde 44 Hizmet akdi ile çal›flmama
Madde 45 Reklam yasa¤›
Madde 46 En az ücretin karfl›s›nda ifl kabul edememe
* MUHASEBE S‹STEM‹ UYGULAMA GENEL TEBL‹⁄LER‹
Muhasebenin Temel Kavramlar› (Sosyal sorumluluk kavram›, kiflilik kavram›, taraf-
s›zl›k ve belgelendirme kavram›, tutarl›l›k kavram›, tam aç›klama kavram› vb.)
2009
YILI
ODA
FAAL
‹YET
RAPO
RU‹STANBUL SERBEST MUHASEBEC‹ MAL‹ MÜfiAV‹RLER ODASIISTANBUL CHAMBER OF CERTIFIED PUBLIC ACCOUNTANTS
934
* SERBEST MUHASEBEC‹L‹K, SERBEST MUHASEBEC‹ MAL‹ MÜfiAV‹RL‹K ve
‹STANBUL SERBEST MUHASEBEC‹ MAL‹ MÜfiAV‹RLER ODASIISTANBUL CHAMBER OF CERTIFIED PUBLIC ACCOUNTANTS
939
AHMET CEYLAN BAfiKANAL‹ RIZA GÜREL BAfiKAN YARDIMCISIESRA BOY SEKRETERSERAP ARKUN ÜYESAVAfi ÇAKIR ÜYEEBRU MUSULLULU ÜYE‹KBAL YILDIZ ÜYEZEL‹HA M‹NE YILDIRIM ÜYECAN KARA ÜYENURCAN ALTINTAfi ÜYERECEP ÖNEM ÜYEHIZIR GÖKHAN HARUNO⁄LU ÜYESERVET OKTAY ‹fiÇ‹MEN ÜYE
Mesleki standart bir mesle¤in gereklerinin kabul edilebilir standartlarda yerine getirile-bilmesi için ihtiyaç duyulan asgari bilgi, beceri, tutum ve davran›fllar› gösteren normlard›r.
Her mesle¤in kendi içinde belirlenmifl standartlar› vard›r. Komitemizin özünü olufl-turan MESLEK‹ KAL‹TE YÖNET‹M‹ STANDARTI ile amac›m›z; mali müflavirlik mesle¤i-nin standartlar›n› ve gereklili¤ini 13.06.1989 tarihli Resmi Gazetede yay›nlanan 3568 sa-y›l› SERBEST MUHASEBEC‹L‹K, SERBEST MUHASEBEC‹ MAL‹ MÜfiAV‹RL‹K VE YEM‹N-L‹ MAL‹ MÜfiAV‹RL‹K kanununda belirtilen yap›lmas› gereken ifllerin Kalite Yöne-tim Standartlar› çercevesinde toparlayarak KAL‹TE EL K‹TABI (KEK) oluflturmakt›r.
Mesleki Kalite El Kitab›m›z fiu Bölümlerden oluflacakt›r:
0 Girifl Kapsam
1 Kalite Yönetim Sistemi
2 Yönetim Sorumlulu¤u (Vizyon – Misyon)3 Kaynak Yönetimi (çal›flanlar, altyap›, çal›flma ortam›, bilgi tedarikçiler ve ortaklar
ile do¤al ve mali kaynaklar)
4 Hizmet Süreçleri
4a Muhasebe Hizmet Süreci : ‹çeri afla¤›da belirtilen hususlarda oluflacakt›r.
3568 Say›l› Kanun gere¤i ; Gerçek ve tüzel kiflilere ait teflebbüs ve iflletmelerin;• Genel kabul görmüfl muhasebe prensipleri ve ilgili mevzuat hükümleri gere¤i,• Defter kay›tlar›n› tutmak, kay›tlara uygun olarak beyannameleri ve di¤er belgeleri
düzenlemek: SM ve SMMM’ler Gerçek ve tüzel kiflilerin ilgili kanunlarda belirtilen tu-tulmas› zorunlu Defter kay›tlar›n› tutar,bu kay›tlara uygun olarak afla¤›da belirtilen be-yanname ve di¤er belgeleri düzenlemeler,
Vergi dairesine verilmesi gereken beyannameler :• Ayl›k veya üç ayl›k dönemde K.D.V beyannamesinin düzenlenmesi,• Ayl›k veya üç ayl›k dönemde Muhtasar beyannamenin düzenlenmesi,• Üç ayl›k dönemlerde verilen geçici vergi beyannamesinin düzenlenmesi,• Y›ll›k olarak verilen kurumlar veya gelir vergisi beyannamesinin düzenlenmesi,• Ba,Bs formlar›S.S.K.’na verilmesi gereken bildirgeler :
RU‹STANBUL SERBEST MUHASEBEC‹ MAL‹ MÜfiAV‹RLER ODASIISTANBUL CHAMBER OF CERTIFIED PUBLIC ACCOUNTANTS
940
Bölge Çal›flma Müdürlüklerine yap›lan bildirimler :Çal›flma ve Sosyal Güvenlik Bakanl›¤› ve Bölge Müdürlüklerine verilen iflçi bildirim
listeleri• Yeminli Mali Müflavirler taraf›ndan istenen KARfiIT ve ALT inceleme raporlar›• Mali Tablolar›n Haz›rlanmas›:Yasal dayanaklar›n› Vergi Usul Kanunu’nun 175’inci
ve mükerrer 257’inci maddelerinden alan ve 26.12.1992 tarihli Resmi Gazete’de yay›nla-nan Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebli¤i ile bilanço esas›na göre defter tutan ifl-letmelerin Temel ve Ek Mali Tablolar› düzenleme zorunlulu¤u getirilmifltir. (MSUG Teb-li¤ine Göre; Temel Mali Tablolar; Bilanço ve Gelir Tablosu Ek Mali Tablolar; Sat›fllar›nMaliyeti Tablosu, Fon Ak›m Tablosu, Nakit Ak›m Tablosu, Özkaynak De¤iflim Tablosu,Kar Da¤›t›m Tablosu’ dur.
• Muhasebe hizmetinin Kalite kontrolu
4b Denetim Hizmet Süreci: ‹çeri afla¤›da belirtilen hususlarda oluflacakt›r.
Denetim Hizmetleri: Ba¤›ms›z Denetim ve Y.M.M, SMMM, fiirketlerinde denetim hiz-metleri vererek denetçi olarak görev yapmak.
• Denetim yap›lacak kuruluflun belirlenmesi• Denetim Planlanmas›• Denetim Program›n›n Yürütülmesi• Denetimin tamamlanmas› ve raporlanmas›• Denetimin kalite kontrolu
4c Dan›flmanl›k Hizmet Süreci: ‹çeri afla¤›da belirtilen hususlarda oluflacakt›r.
(Dan›flmanl›k Hizmetleri: ‹flletmelerin muhasebe sistemlerini kurmak,gelifltirmek ‹fl-letmecilik,muhasebe,finans,mali mevzuat ve bunlar›n uygulamalar› ile ilgili ‹fllerini dü-zenlemek veya bu konularda müflavirlik yapmak.
Meslek mensuplar›n›n yapacaklar› dan›flmanl›k konular›n› afla¤›daki gibi s›n›fland›r-mak mümkündür:
a) Vergi Dan›flmanl›¤›
Meslek mensuplar› yapacaklar› vergi dan›flmanl›klar›nda müflterilerine hem malimevzuatta meydana gelen güncel bilgileri aktaracak hem de stratejik konularda bilgivermek. Ayr›ca mükelleflerinin kay›tlar›n›n vergi mevzuat›na uygunlu¤u çerçevesinde ifl-lenmesini sa¤lamak. KO
M‹TE
RAPO
RLAR
I
‹STANBUL SERBEST MUHASEBEC‹ MAL‹ MÜfiAV‹RLER ODASIISTANBUL CHAMBER OF CERTIFIED PUBLIC ACCOUNTANTS
941
b) Yönetim Dan›flmanl›¤›
Yönetim Dan›flmanl›¤› iflletme yöneticilerine hangi konularda yard›mc› olabilecektirbuna bir göz atal›m;
* Aktif ve pasif yönetimi* Performans denetimi* ‹flletmelere iç kontrol yap›s›n›n kurulmas›* Yabanc› sermaye ortakl›¤›* fiirket birleflmeleri* Elektronik ticaret * Kar planlamas›* Mamuller baz›nda karl›l›k hesaplamalar›* Yat›r›mlar›n karl›l›¤›* Sat›fl politikalar›n›n belirlenmesi (indirim ve iskonto oranlar›n›n belirlenmesi)* Kapasite boflluklar›n›n de¤erlendirilmesi* Makine ve teçhizat yenileme kararlar›* Siparifl kabul-ret kararlar›* Mamullerin üretimine devam edip-etmeme kararlar›* Fiyatland›rma kararlar›* Bütçeleme ve kontrol* fiirket De¤erlemesi* Raporlama
c) Bilgi Sistemleri Dan›flmanl›¤›
Günümüzde muhasebe; geleneksel olarak, iflletme eylemlerini kay›tlama, s›n›flama,özetleme ve raporlama ifllevini korumaktad›r. Bu ifllev temelinde muhasebe, iflletmeiçindeki ve d›fl›ndaki kiflilere gereksindikleri bilgileri sa¤lamay› amaçlar.
Meslek Mensubu; Muhasebe Bilgi Sistemi, Yönetim Bilgi Sistemi ve karar alma ol-gular› art›k teknolojiden ba¤›ms›z olarak düflünemez, bu sebeple bu konuda da dan›fl-mal›k hizmeti vermelidir. Çünkü iflletme faaliyetlerinin ve yönetsel yap›lanman›n Yöne-tim Bilgi Sistemi yaklafl›m›yla ele al›nmas›n›n ön plana ç›kmas›nda bilgisayar teknoloji-sinin de önemli bir pay› bulunmaktad›r.
d) Bilirkiflilik Hizmetleri ‹flletmecilik, muhasebe, finans ve mali mevzuat; belgele-rine dayan›larak,inceleme,tahlil,denetim yapmak,mali tablo ve beyannamelerle ilgili ko-nularda yaz›l› görüfl vermek,rapor ve benzerlerini düzenlemek,tahkim,bilirkiflilik ve ben-zeri iflleri yapmak)20
09YI
LIOD
AFA
AL‹Y
ETRA
PORU
‹STANBUL SERBEST MUHASEBEC‹ MAL‹ MÜfiAV‹RLER ODASIISTANBUL CHAMBER OF CERTIFIED PUBLIC ACCOUNTANTS
942
5 Hizmet Sunumu Sonras› Kalite Çal›flmalar› (‹zleme – Ölçme
ve ‹ç Denetim)
6 Prosedürler (Hizmet sürecindeki ifllerin ayr›nt›l› uygulama prosedürleri):• 6a Muhasebe Hizmeti ‹fl Prosedürü• 6b Denetim Hizmeti ‹fl Prosedürü• 6c Dan›flmanl›k Hizmeti ‹fl Prosedürü
Sonuç olarak;
Ekonomik düzenin denetiminin ve gelifliminin sa¤l›kl› bir flekilde yap›labilmesinde;Meslek mensubunun önemli görevler üstlenece¤i ve bu görevlerde baflar› koflulununda muhasebe mesle¤inde e¤itim, teknolojiye uyum ve meslekte kalite standartlar› ilesa¤lanacak olmas›d›r.
Muhasebe mesle¤inin icras›nda müflteri beklentileri 3568 say›l› yasada 2. Maddedeaç›klanm›flt›r. Muhasebe mesle¤inde kaliteyi yakalamak istiyorsak müflterilerin beklenti-leri ile meslek mensubunun üretti¤i hizmeti çak›flt›rmak gerekir.Bunun içinde meslekikalite standartlar›nda hizmet vermek gerekir. Günümüzde meslek mensuplar›n›n kalite-de güvenceyi yakalamalar› için komitemizin oluflturaca¤› Mesleki Kalite Standartlar› Elkitab› d›fl›nda, TÜRMOB’un haz›rlad›¤› ve flu an üzerinde çal›flt›¤› BÜRO STANDARTLA-RI KAL‹TE GÜVENCE STANDART tasla¤› yol gösterici olacakt›r.
Mesleki sorumluluk sigortas› ile genel flartlar› içeren düzenlemeler devlet bakanl›¤› tara-f›ndan haz›rlanarak 16 Mart 2006 Tarih ve 26110 say›l› resmi gazete ile yürürlü¤e girmifltir.
Bu düzenlemeyle;
• Sözleflme süresi içinde meydana gelen olay sonucu do¤an sorumluluk hükümleriuyar›nca tazmini sözleflme süresi içinde ya da sonras›nda talep edilen zararlara karfl› veya
• Sözleflme yap›lmadan önce veya sözleflme yürürlükteyken meydana gelen bir olaynedeniyle sadece sözleflme süresi içinde sigortal›ya karfl› do¤abilecek taleplere karfl› söz-leflmede belirtilen miktara kadar tazminat verilecektir denilmektedir.
Mesleki sorumluluk sigortas› genel flartlar›n› düzenleyen 03 May›s 2007 tarih ve 26511say›l› resmi gazete ile yay›nlanan ikinci düzenlemeyle ise;
Bu ba¤lamda Mesleki sigorta genel flartlar›na göre 2 y›l olarak belirlenen süre,SerbestMuhasebeci,Serbest Muhasebeci Mali Müflavir ve Yeminli Mali Müflavirler için 5 y›l ola-rak uygulanacakt›r.
‹lgili düzenlemeler ve geçen süre göz önüne al›nd›¤›nda, Sigorta flirketlerinin karfl›-laflaca¤› riskleri ve poliçe getirilerini hesaplayamad›¤›ndan poliçe üretmekten imtina et-tikleri,Yap›lan yasal düzenlemelerle genel flartlar›n belirlenmifl olmas›na ra¤men poliçe-lerde yer almamas›, ve sigorta flirketlerinin üretmifl oldu¤u poliçelerde çok ciddi fiyatfarkl›l›klar› taraf›m›zdan tespit edilmifltir.
Örnek
Ayn› sigorta flirketinin ayn› teminat tutar› üzerinden yapm›fl oldu¤u bir sene araylapoliçedeki fiyat art›fl› %100’ün üzerindedir.
Komite olarak özellikle üzerinde durdu¤umuz;
SÖZLEfiMEDE ÖZEL HÜKÜMLERLE GEN‹fiLET‹LEB‹LECEK TEM‹NAT VE
TAZM‹NAT TALEPLER‹:
K›sm›nda ise;Biz meslek mensuplar›n›n yaflad›¤› s›k›nt›lardan yola ç›karak…a) Herhangi bir bilgisayar esasl› veya elektronik ortamda saklanabilir,yaz›l›,bas›lm›fl
veya herhangi bir yöntem ile ço¤alt›lm›fl olsun veya olmas›n her tür belge kayb› veyasigortal›n›n bak›m,ve gözetim ve kontrolüne verilmifl bilgi ve malzemenin kayb›, suisti-mali veya imha edilmesi maddesine istinaden,
Bilgisayar ortam›ndaki veri kayb›n›n belirli bir süre ile s›n›rl› kalmak kayd›yla ifl gücükayb› noktas›nda temin edilmesi hususunun poliçemizde olmas› gerekti¤i kan›s›nday›z.20
09YI
LIOD
AFA
AL‹Y
ETRA
PORU
‹STANBUL SERBEST MUHASEBEC‹ MAL‹ MÜfiAV‹RLER ODASIISTANBUL CHAMBER OF CERTIFIED PUBLIC ACCOUNTANTS
950
Örnek verecek olursak,
• Meslek mensubunun veri iflleme ünitesinden her 15 günde bir yedek ald›¤› varsa-y›m›yla bilgisayar›n çal›nmas› veya herhangi bir nedenle harddisk’te oluflacak veri kay-b›na iliflkin ilgili sürede göz önüne al›narak personele ücreti,meslek mensubuna ise ön-ceden belirlenecek tutar›n ödenmesi fleklinde temini.
• Harddisk’teki veri kayb›ndan dolay› program sat›c›lar› taraf›ndan program›n tekraryüklenmesi amac›yla istenecek ücretlerin temini.(Harddisk’te oluflan veri kayb›ndan do-lay› baz› program flirketlerinin lisansl› olmas›na ra¤men meslek mensubundan lisans be-deline yak›n ücret istedikleri bilinmektedir.)
• Her türlü belge kayb›ndan dolay› sigorta flirketlerinin k›rtasiye anlam›nda giderle-ri ödemek istemesi taraf›m›zdan gözlemlenmifltir. Halbuki meslek mensubunun mükel-lefin genel kontrollerinin yap›lmas› veya ifllenmek üzere alm›fl oldu¤u faturas›n› kaybet-mesi durumunda karfl›laflaca¤› zarar›n sadece faturan›n yeniden bast›r›lmas›na dönük birgider olmad›¤›,bu durumda idarece kesilebilecek cezan›n da sigorta flirketi taraf›ndankarfl›lanmas› hususunun da poliçede olmas› gerekti¤i kan›s›nday›z.
b) Genel hükümler ile belirlenmifl olmas›na karfl›n,Vergi kanunlar›na göre poliçe dü-zenlendi¤inde geriye dönük 5 y›l içinde yap›lan hatalardan dolay› poliçe döneminde isegelen hasarlar ile sözleflme süresi içinde ya da sözleflme sona erdikten sonra 5 y›l içeri-sinde talep edilen zararlara karfl› teminat alt›na al›nmal›d›r.‹lgili durum SGK ve TTK ka-nunlar› aç›s›ndan ise 10 Y›l olarak uygulanmal›d›r.Yine V.U.K.mükerrer 227.maddesi ile29.06.1997 tarih ve vergi beyannamelerinin S.M..Mali Müflavirlerce imzalanmas›na iliflkin4 s›ra nolu tebli¤ uyar›nca verilen hizmetlerden kaynaklanan hasarlar ile müteselsil so-rumluluk gere¤i ödeyece¤i SGK pirimi,SGK gecikme zamm›
SGK gecikme faizi,SGK idari para cezas›,Vergi,Vergi gecikme faizi,Vergi cezas›,Vergigecikme zamm›,TTK hükümlerine göre;Sanayi ve Ticaret bakanl›¤›,sanayi ve TicaretOdalar› para cezalar› da teminat alt›na al›nmal›d›r.(Belirli k›s›mlar Sigorta flirketleri tara-f›ndan karfl›lanmaktad›r.)
c) Her türlü haks›z rekabet (21.11.2007 Tarih 26707 Say›l› Resmi Gazete)Burada özellikle mesle¤imize iliflkin haks›z rekabetin tan›m›n›n tam olarak yap›larak
bu konuda gerekli madde veya maddelerinde poliçede olmas› gerekti¤i kan›s›nday›z.d) Mesleki sorumluluk sigortas› poliçelerinde sigorta flirketleri olabilecek de¤ifliklik-
lere karfl› zeyilname yapmamaktad›r. Bu durumda mesle¤imizi ilgilendiren her türlü ka-nun,yönetmelik ve tebli¤ hükümleri sigorta kapsam›na al›nmal› ve sigorta süresi içindekanunlarda meydana gelen de¤ifliklerin de sigortal› lehine olacak flekilde düzenlenme-si gerekti¤i kan›s›nday›z. KO
M‹TE
RAPO
RLAR
I
‹STANBUL SERBEST MUHASEBEC‹ MAL‹ MÜfiAV‹RLER ODASIISTANBUL CHAMBER OF CERTIFIED PUBLIC ACCOUNTANTS
951
e) Yine özel flartlarda Ek bir kloz ile meslek mensuplar›n›n hastal›k,yaralanma,ölümvb. durumlarda mesle¤i icra edememesinden dolay› ifl gücü temini,vefat› halinde ise ge-ride kalanlara hayatlar›n› idame ettirebilmelerine dönük önceden belirlenen tazminat tu-tar›n›n ödenmesi.Meslek mensuplar›n›n varislerine üçüncü flah›slar taraf›ndan aç›lacaktazminat taleplerinin de karfl›lanmas› poliçemizde olmas› gerekenler aras›nda say›labilir.
Sigorta flirketlerinin birbirinden çok farkl› içeriklerde poliçe üretmesi biz meslekmensuplar›n› yan›ltaca¤›ndan,
Sorumluluk sigortas› yap›l›rken dikkat edilecek hususlar konusunda bir metin veyakitapç›k fleklinde bir düzenlemenin de yap›lmas› gerekti¤i kanaatindeyiz. Bu konuyailiflkin çal›flmalar›m›zda devam etmektedir.
Dikkat edilecek hususlardan bir kaç›n› sayacak olursak,
a) Düzenlenen poliçelerde geçmifle yönelik mi,yoksa ileriye yönelik mi teminat verildi-¤i ve kaç seneyi içerdi¤inin göz önünde bulundurulmas›
b) Sigorta poliçesinde bafllang›ç tarihinin dönemsellik kavram› gere¤i y›lbafl› olmas›hususuna dikkat edilmesi gerekti¤i,
c) Muafiyetler k›sm›nda; limitlerin belirlenmesi ve tutar›n yaz›lmas› gerekti¤i. Aksihalde ciro üzerinden belli bir oran olarak verilen muafiyetlerin ileride meslek mensup-lar›n› zarar›n tazmini konusunda s›k›nt›ya düflürecektir.
d) Sigorta flirketlerinin Poliçenin yenilenmemesi durumunda geçmifle dönük teminatvermedi¤i göz önünde bulundurulmal›d›r. Meslek Mensuplar›n›n poliçe yenilemesiniunutmaya karfl› otomatik yenileme garantisi olan sözleflmeleri tercih etmesi gerekti¤in-de hat›rlat›lmal›d›r.
e) Poliçe teslim tarihinde peflinat›n ödenmemesi halinde veya peflinat›n ödenip tak-sitlerin ödenmemesi durumunda poliçenin Borçlar kanunun 107 maddesinin 3.bendiuyar›nca Herhangi bir mehile gerek kalmadan fesh olaca¤›ndan konuya iliflkin meslekmensubunun ödemelerini talimatla kredi kart›na ba¤latmalar› gerekti¤i
f) Meslek mensubunun haberdar oldu¤u andan itibaren rizikonun gerçekleflti¤ini,poliçede öngörülen süre içerisinde bildirmesi gerekti¤i aksi halde poliçenin teminat kap-sam› d›fl›nda kalaca¤› hususunun bilinmesi gerekti¤i,(Poliçelerde bu süre 5 gün olarakbildirilmektedir.)ilgili süreninde çok k›sa oldu¤u kan›s›nday›z.
g) Meslek mensubunun Müteselsil sorumluluk gere¤i ödeyece¤i SSK pirimi,Ver-gi,Vergi cezas›,gecikme zamm›, ve gecikme zamm› ibaresinin mutlak poliçede geçmesigerekti¤i
h) Serbest Meslek Mensubunun mutlak suretle mükellefleri ile aras›nda sözleflmeyapm›fl olmas› hususu da gözden kaçmamal›d›r.20
09YI
LIOD
AFA
AL‹Y
ETRA
PORU
‹STANBUL SERBEST MUHASEBEC‹ MAL‹ MÜfiAV‹RLER ODASIISTANBUL CHAMBER OF CERTIFIED PUBLIC ACCOUNTANTS
952
Dikkat edilecek hususlara iliflkin daha bir çok husus taraf›m›zdan tespit edilerek ka-y›t alt›na al›nmaktad›r.
Önümüzdeki süreçte;
• Özel hükümlerin gelifltirilmesi • Türkiye deki tüm sigorta flirketlerinin tek tip poliçeleri incelenerek dikkat edilecek
hususlar›n zenginlefltirilmesinin sa¤lanmas›,• Sigorta flirketlerinin hasar durumlar›n›n teminin nas›l yap›ld›¤› konusunda örneklerin ha-
z›rlanmas›,• Sigorta konusunda uzman bir Avukat’dan poliçenin incelikleri ve özellik arz eden
hususlar›n tespiti hakk›nda gerekli bilgilerin temini.• Di¤er Serbest meslek mensuplar›na iliflkin poliçe örneklerinin gözden geçirilmesi.• Sigorta flirketleri taraf›ndan yap›lan poliçelere iliflkin istatistiki bilgilerin temini(ya-
sa ç›kt›ktan bu güne kadar kaç poliçenin üretildi¤i,Üretilen poliçelerin bölgeler baz›n-da da¤›l›m›, Üretilen poliçelere iliflkin ne kadar hasar›n karfl›land›¤› ve vb.hususlar›naraflt›r›lmas›,gibi konular hedefledi¤imiz çal›flma program›n›n aras›nda say›labilir.
Çal›flmalar›m›z›n Tüm Meslek Mensubu arkadafllar›m›za Faydal› olmas› dile¤iyle…
MESLEK‹ TAZM‹NAT S‹GORTASI KOM‹TES‹Nisan 2009
KOM‹
TERA
PORL
ARI
‹STANBUL SERBEST MUHASEBEC‹ MAL‹ MÜfiAV‹RLER ODASIISTANBUL CHAMBER OF CERTIFIED PUBLIC ACCOUNTANTS
953
MESLEK‹ TAZM‹NAT S‹GORTASI KOM‹TES‹MESLEK‹ TAZM‹NAT S‹GORTASI KOM‹TES‹ ARA RAPORARA RAPOR
Bilgi teknolojilerinde gerçekleflen bafl döndürücü geliflmeler ve idarenin buna para-
lel olarak hayata geçirdi¤i internet vergi dairesi uygulamalar›, biz meslek mensuplar›n›n
ifl yükünü azaltmam›fl, aksine sürekli bir koflturma can›n ve kargaflan›n içerisinde mes-
le¤i ifa etmemize neden olmufltur. ‹darenin yap›lan hatalara karfl› düzeltmeyi bile hofl
görmeyen anlay›fl› ve uygulad›¤› para cezalar› ise meslek mensubunun bu anlamda çok
büyük s›k›nt›lar içerisinde mesle¤i sürdürmelerine neden olmaktad›r.
Tüm bunlar›n sonucunda, komite olarak meslek mensuplar›m›z üzerindeki bu bas-
k›y› en aza indirecek ve mesle¤i icra ederken ortaya ç›kabilecek cezai durumlara karfl›
kendisini güvende hissetmelerini sa¤layacak bir poliçenin hayata geçirilmesi amac›yla
yapt›¤›m›z çal›flmalarda öne ç›kan hususlar› afla¤›da k›saca özetledik.
1) Meslek Mensubunun Poliçe yapt›r›rken dikkat etmesi gereken hususlar:
a) Düzenlenen poliçelerde geçmifle yönelik mi, yoksa ileriye yönelik mi teminat ve-
rildi¤i ve kaç seneyi içerdi¤inin göz önünde bulundurulmas› gerekir. Yapt›r›lacak poliçe-
lerde özellikle geriye yürürlülük tarihinin 5 y›l olmas› hususuna dikkat edilmesi gerekir.
b) Sigorta poliçesinde bafllang›ç tarihinin dönemsellik kavram› gere¤i y›lbafl› olmas›
hususuna dikkat edilmesi gerekir.
c) Muafiyetler k›sm›nda; limitlerin belirlenmesi ve tutar›n yaz›lmas› hususu önemli-
dir. Aksi halde ciro üzerinden belli bir oran olarak verilen muafiyetler ile yüksek tutar-
l› verilen muafiyetler zarar›n tanzimi konusunda s›k›nt›lara neden olacakt›r.
Örnek: Yapt›r›lacak poliçede muafiyetin 2.000 TL olmas› durumunda beyanname ve-
rememe dolay›s›yla kesilecek idari para cezalar›n›n sigorta flirketince karfl›lanmas› söz
konusu olamayacakt›r.
d) Poliçenin yenilenmemesi durumunda geçmifle dönük teminat al›namayaca¤›ndan
poliçe yapt›r›l›rken özellikle otomatik yenileme garantisi olan sözleflmelerin tercih edil-
mesi gerekir.
e) Poliçe teslim tarihinde peflinat›n ödenmemesi halinde veya peflinat›n ödenip tak-
sitlerin ödenmemesi durumunda poliçenin Borçlar kanunun 107 maddesinin 3.bendi
uyar›nca herhangi bir mehile gerek kalmadan fesih olaca¤›ndan konuya iliflkin meslek
mensubu nun ödemelerini talimatla kredi kart›na ba¤latmalar› gerekir.2009
YILI
ODA
FAAL
‹YET
RAPO
RU‹STANBUL SERBEST MUHASEBEC‹ MAL‹ MÜfiAV‹RLER ODASIISTANBUL CHAMBER OF CERTIFIED PUBLIC ACCOUNTANTS
954
f) Meslek mensubunun haberdar oldu¤u andan itibaren rizikonun gerçekleflti¤ini,
poliçede öngörülen süre içerisinde (5 gün) bildirmesi gerekti¤i aksi halde poliçenin te-
minat kapsam› d›fl›nda kalaca¤› hususunun bilinmesi gerekir.
g) Meslek mensubunun müteselsil sorumluluk gere¤i ödeyece¤i SSK pirimi, Vergi,
Vergi cezas›, gecikme zamm› ve gecikme zamm› ibaresinin mutlak poliçede geçmesi ge-
rekir.
2) Üretilen Poliçelerdeki Genel Farkl›l›klar :
a) Poliçe fiyatlar›n›n sigorta flirketleri aras›nda anormal farkl›l›k göstermesi ve ayn› si-
gorta flirketinin ise bir er y›l arayla yapt›¤› poliçelerdeki fiyatland›rma konusundaki tu-
tars›zl›klar dikkat çekmektedir.
b) Poliçeler aras›ndaki muafiyet tutarlar› 150 TL ile 2.500 TL aras›nda de¤iflmektedir.
‹STANBUL SERBEST MUHASEBEC‹ MAL‹ MÜfiAV‹RLER ODASIISTANBUL CHAMBER OF CERTIFIED PUBLIC ACCOUNTANTS
957
AHMET TURAN KARABULUT BAfiKANYUSUF YILDIZ BAfiKAN YARDIMCISIGÜLAY AKSAKAL SEKRETERERKAN ERAYABAKAN ÜYEBARIfi TAN ÜYESEV‹NÇ KAYA ÜYEVARTEVAR CAVAK ÜYEEL‹F DEM‹RC‹ ÜYERAMAZAN ÇAKIRCA ÜYESEÇ‹L ÇALIfiKAN ÜYEM. OSMAN BAYHAN ÜYEEM‹NE FUNDA ÜÇÜNCÜ ÜYEFARUK YENER ÜYE
Geçmiflten günümüze muhasebe mesle¤inin geliflimi de¤erlendirildi¤inde; basit bir
flekilde al›fl sat›fl, borç alacak iliflkileri ile bafllayan kay›tlama ve muhasebe ihtiyac›; eko-
nomik ve ticari hayat›n geliflmesi ve çeflitlenmesiyle önem ve de¤er kazanm›fl, ve eko-
nomik yaflam›n zorunlu bir parças› haline gelmifltir.
Özellikle bilimsel geliflmeler birçok alanda sektörel geliflim ve de¤iflimlere öncülük
ederken muhasebe mesle¤i de bu geliflmelerden önemli bir flekilde etkilenmektedir
Elde edilen geliflmeler sonucunda her bilim dal›nda oldu¤u gibi muhasebe bilimi ve
mesle¤inde de klasik bak›fl aç›s› gitmifl yerine geliflmeleri izleyen, analiz eden, yön ve-
ren bir muhasebe anlay›fl› ortaya ç›km›flt›r .Buna ba¤l› olarak da; Muhasebe mesle¤inin
fonksiyonlar› geliflmekte, de¤iflmekte ve artmaktad›r, ekonomik olaylar, gelifltikçe de¤ifl-
tikçe muhasebe mesle¤inden beklenen hizmetler de artmaktad›r.
SMMM Mesle¤i tüm dünyada oldu¤u gibi ülkemizde de teknoloji ve bilgi de¤iflimin-
den en fazla etkilenen mesleklerden biridir.
10 Y›l önce hayal bile edilemeyen birçok mesleki uygulama bugün teknoloji saye-
sinde uygulan›r hale gelmifltir.
Mesle¤in 10 y›l sonras›n› hayal etti¤imizde bugün yapt›¤›m›z bir çok ifl olmayacakt›r.
Bu nedenle ileriki y›llarda oluflacak mesleki geliflmeleri uygulayabilmemiz için de¤i-
flimi gerçeklefltirmemiz gerekiyor.
Bu de¤iflim öncelikle mesleki uzmanlaflma ile bafllay›p, kurumsallaflma ile devam
edecek bir süreçtir.
Mesle¤imizde her geçen gün uzmanlaflman›n gere¤ini hissediyoruz.
Komite olarak uzmanlaflma süreci ile çal›flmalar›m›z devam etmektedir.
‹lk çal›flma döneminde “mevzuat uzmanl›¤›” alan›nda çal›flmalar yapm›flt›k.Ancak ka-
t›ld›¤›m›z toplant› ve forumlarda, komite üyeleri aras›nda yapt›¤›m›z tart›flmalarda ve
meslek mensuplar›n›n genel görüflleri sonunda “sektör el uzmanlaflma” da ön plana ç›k-
m›flt›r.Mevzuat Uzmanl›¤› ve Sektör el Uzmanl›k la ilgili yol haritas› çal›flmalar›m›z de-
vam etmektedir.
Önümüzdeki dönemde TESMER ile ifl birli¤i yaparak uzmanlaflma alanlar› netlefltiri-
lecek, bu alanlarda ilgili e¤itim flekli ve süresi ile ilgili çal›flmalar yap›lacakt›r.
MESLEK‹ UZMANLAfiMA KOM‹TES‹Nisan 2009
2009
YILI
ODA
FAAL
‹YET
RAPO
RU‹STANBUL SERBEST MUHASEBEC‹ MAL‹ MÜfiAV‹RLER ODASIISTANBUL CHAMBER OF CERTIFIED PUBLIC ACCOUNTANTS
958
MESLEK‹ UZMANLAfiMA KOM‹TES‹MESLEK‹ UZMANLAfiMA KOM‹TES‹ ARA RAPORARA RAPOR
Komite olarak uzmanlaflma süreci ile ilgili çal›flmalar›m›z bu dönemde de devam et-mifltir. Özellikle bu dönemde meslekte uzmanlaflman›n gereklili¤i ön plana ç›km›fl,mes-lek mensuplar› taraf›ndan benimsenerek, her mesleki toplant›da uzmanlaflman›n önemivurgulanmaya bafllam›flt›r.
Odam›z›n yönetim kurulu bu konuda bir hayli hassas davranm›fl, baflar›l› bir çal›flmasonras› do¤ru kriterleri belirleyerek k›sa bir sürede sertifikaya dayal› uzmanl›k e¤itimiverilmek üzere ‹.S.M.M.M.O Akademiyi kurmufltur.
‹lk uzmanl›k e¤itimini vermeye bafllayan ‹.S.M.M.M.O Akademinin kurulmas›n›n,mesle¤imizin geliflmesinde çok önemli bir ad›m oldu¤unu düflünmekteyiz.
Yeni bir komite olarak,‹.S.M.M.M.O Akademinin kurulmas› ve uzmanl›k e¤itimi ver-meye bafllamas› bizleri memnun etmifltir.
Önümüzdeki dönemlerde komitemiz, yeni uzmanl›k alanlar›yla ilgili çal›flmalar›n›sürdürecek ve bu çal›flmalarla ilgili oda yönetim kuruluna ve ‹.S.M.M.M.O Akademiyegörüfl bildirmeye devam edecektir.
Sayg›lar›m›zla.
MESLEK‹ UZMANLAfiMA KOM‹TES‹Aral›k 2009
KOM‹
TERA
PORL
ARI
‹STANBUL SERBEST MUHASEBEC‹ MAL‹ MÜfiAV‹RLER ODASIISTANBUL CHAMBER OF CERTIFIED PUBLIC ACCOUNTANTS
Koflullu Varl›klar14 TMS: 38 Maddi Olmayan Duran Varl›klar15 TFRS: 1 Türkiye Finansal Raporlama Standartlar›n›n
‹lk Uygulamas›
MUHASEBE STANDARTLARI KOM‹TES‹MUHASEBE STANDARTLARI KOM‹TES‹ ARA RAPORARA RAPOR
Komitemiz 325 sayfal›k “KOB‹’lere Yönelik Seçilmifl Türkiye Muhasebe Standartlar›”isimli kitab› haz›rlay›p Oda yönetimine teslim etmifltir. Kitap afla¤›daki bölümlerdenoluflmaktad›r.
Muhasebe Standartlar›na Genel Bak›flTMS 1- Finansal Tablolar›n SunulufluTMS 2- StoklarTMS 7- Nakit Ak›fl Tablolar›TMS 11- ‹nflaat SözleflmeleriTMS 12- Gelir VergileriTMS 16- Maddi Duran Varl›klarTMS 17- Kiralama ‹fllemleriTMS 18- Has›latTMS 19- Çal›flanlara Sa¤lanan FaydalarTMS 23- Borçlanma MaliyetleriTMS 36- Varl›klarda De¤er Düflüklü¤üTMS 37- Karfl›l›klar, Koflullu Borçlar ve Koflullu Varl›klarTMS 38- Maddi Olmayan Duran Varl›klarTFRS 1- Türkiye Finansal Raporlama Standartlar›n›n ‹lk Uygulamas›
MUHASEBE STANDARTLARI KOM‹TES‹Aral›k 2009
2009
YILI
ODA
FAAL
‹YET
RAPO
RU‹STANBUL SERBEST MUHASEBEC‹ MAL‹ MÜfiAV‹RLER ODASIISTANBUL CHAMBER OF CERTIFIED PUBLIC ACCOUNTANTS
962
SOSYAL ETK‹NL‹KLER KOM‹TES‹SOSYAL ETK‹NL‹KLER KOM‹TES‹
KOM‹
TERA
PORL
ARI
‹STANBUL SERBEST MUHASEBEC‹ MAL‹ MÜfiAV‹RLER ODASIISTANBUL CHAMBER OF CERTIFIED PUBLIC ACCOUNTANTS
963
SEZER AS‹YE KARAN BAfiKANfiÜKRAN TOLU BAfiKAN YARDIMCISIAYfiEGÜL GÖKÇEN ÖZÖLMEZ SEKRETERAYÇ‹N DEN‹ZER DEVRAN ÜYEB‹LGE AVCI ÜYECANAN DURMAZ ÜYEZÜLAL ASAL ÜYE
Bu dönem yapm›fl oldu¤umuz toplant›larda çocuklarla ilgili proje üretmek için ko-
mitemiz di¤er komite üyeleri ile iflbirli¤i yaparak toplant›lar yapm›flt›r.
Çevre komitesi ile yap›lan toplant› sonunda üretilen fikirler tart›flmaya aç›lm›flt›r. Ko-
mite üyeleri ile proje çal›flmalar›m›z devam etmektedir. Sonuçland›¤›nda yönetime su-
nulacakt›r.
Web sayfam›zda yay›nlanan indirim listesini güncellemek ve yenilerini ilave etmek
için komitemizin çal›flmas› devam etmektedir.
8 Mart Dünya Emekçi Kad›nlar Günü Naz›m Hikmet Vakf› Baflkan› Rutkay AZ‹Z ve
sanatç› Do¤a RUTKAY ile Mor Çat› Kad›n S›¤›nma Vak›f Temsilcilerinin kat›l›mlar› ile
günümüzde kad›n olman›n zorluklar› ve kad›n sorunlar› hakk›nda söylefli düzenlendi ve
daha sonra kokteylde konuklar›m›z› a¤›rlad›k
Befli bir yerde ad›n› verdi¤imiz bedensel engelli okuyan ve yoksul olan befl çocu-
¤a tekerlekli iskemle çal›flmam›z› bitirdik. Daha sonra hayata geçirmek üzere Yönetim
Kurulu’muza dosyalar› sunduk. Önümüzdeki süreç içinde sosyal sorumluluk projemiz
üzerine çal›fl-malar›m›z devam edecektir.
SOSYAL ETK‹NL‹KLER KOM‹TES‹Nisan 2009
2009
YILI
ODA
FAAL
‹YET
RAPO
RU‹STANBUL SERBEST MUHASEBEC‹ MAL‹ MÜfiAV‹RLER ODASIISTANBUL CHAMBER OF CERTIFIED PUBLIC ACCOUNTANTS
964
SOSYAL ETK‹NL‹KLER KOM‹TES‹SOSYAL ETK‹NL‹KLER KOM‹TES‹ ARA RAPORARA RAPOR
Komitemiz olarak geçen dönem üzerinde çal›flt›¤›m›z projeler sonuçlanm›flt›r. Buprojelerimiz Yönetim Kurulumuza sunulmufltur. Birinci projemiz meslek mensuplar› veailelerinin kat›laca¤› Resim Yar›flmas›, ikinci projemiz Bedensel Engelli Okuyan ve Yok-sul Çocuklara Burs Projesi ve Odam›z›n üstlenece¤i Sosyal Sorumluluk Projelerimizi ha-z›rlad›k ve Yönetim Kurulumuzun onay›na sunduk. Ayr›ca yapmay› düflündü¤ümüz et-kinlikler aras›nda sinema ve tiyatro etkinlikleri bulunmaktad›r.
8 Mart 2010 tarihinde yapaca¤›m›z Dünya Emekçi Kad›nlar Günüyle ilgili çal›flmala-r›m›z› da planlam›fl bulunmaktay›z. Önümüzdeki süreçte bu çal›flmalarla ilgili projeleri-mizi Yönetim Kurulumuza sunaca¤›z.
SOSYAL ETK‹NL‹KLER KOM‹TES‹Aral›k 2009
KOM‹
TERA
PORL
ARI
‹STANBUL SERBEST MUHASEBEC‹ MAL‹ MÜfiAV‹RLER ODASIISTANBUL CHAMBER OF CERTIFIED PUBLIC ACCOUNTANTS
965
SOSYAL GÜVENL‹K MEVZUATI KOM‹TES‹SOSYAL GÜVENL‹K MEVZUATI KOM‹TES‹
2009
YILI
ODA
FAAL
‹YET
RAPO
RU‹STANBUL SERBEST MUHASEBEC‹ MAL‹ MÜfiAV‹RLER ODASIISTANBUL CHAMBER OF CERTIFIED PUBLIC ACCOUNTANTS
Mesleki bilgi ve disiplin ilkeleri ›fl›¤›nda çal›flmalar›na bafllayan Sosyal Güvenlik Mevzuat›Komitesi, ilk toplant›s›n› 15/11/2008 tarihinde gerçeklefltirmifltir. Tam da bu süreçte tüm Tür-kiye'yi yak›ndan ilgilendiren 5510 say›l› Sosyal Sigortalar ve Genel Sa¤l›k Sigortas› Yasas›'n›nyürürlü¤e girmesi nedeniyle Komitemiz de çal›flmalar›n› bu yönde yo¤unlaflt›rm›flt›r.
Çal›flma yaflam›na getirdi¤i olumlu geliflmelerin yan› s›ra pek çok aksakl›¤› da içinde ba-r›nd›ran bu genifl kapsaml› Yasa, Komitemizce ifl bölümü yap›larak masaya yat›r›lm›flt›r. Arafl-t›r›lan konular, ayda bir gerçeklefltirilen toplant›lar›m›zda di¤er meslek mensubu üyelerimizingörüfl ve önerilerine sunulmufltur. Titizlikle gerçeklefltirilen bu çal›flmalar, özellikle;
• ‹ste¤e Ba¤l› SSK'daki son de¤ifliklikler • 5510 Say›l› Yasa'n›n 4b'lilere etkileri • 5510 Say›l› Yasa'ya göre emeklilik flartlar› • Genel Sa¤l›k Sigortas›,konu bafll›klar›nda yo¤unlaflt›r›lm›flt›r. Komitemizin di¤er meslek mensubu arkadafllar›m›za da ›fl›k tutmas› amac›yla gerçek-
Olumlu geliflmeler;• Bafllang›çta aranan 1080 gün prim ödeme flart› kald›r›ld›• Part-time çal›flanlara eksik günlerini iste¤e ba¤l› prim ödeyerek tamamlama olana-
¤› sunuldu.• ‹ste¤e ba¤l› sigortal›lar için GSSP ödeyerek sa¤l›ktan faydalanmalar› sa¤land›.Olumsuzluklar;• * ‹ste¤e ba¤l› prim ödeyenlerin emeklilik koflullar› a¤›rlaflt›r›larak 5000 günden
9000 güne ç›kar›ld›. Komitemiz Yasa'n›n bugüne kadar prim ödeyenleri de kapsayacakflekilde yürürlü¤e girmesini do¤ru bulmamakta ve 9000 gün flart›n›n 1/Ekim/2008 son-ras› ilk defa prim ödeyenleri kapsayacak flekilde de¤ifltirilmesini önermektedir.
• ‹ste¤e ba¤l› primde yap›lan de¤ifliklikten zarar gören bir di¤er kesim ise eski ad› ileEmekli Sand›¤›'na tabi olarak çal›flanlar yani yeni ad›yla 4c'liler olmufltur. Geçmiflte 10 y›l›doldurduktan sonra memurluktan ayr›lmalar› halinde iste¤e ba¤l› prim ödeyerek memurstatüsünde emekli olabilen 4c'liler yeni uygulama ile birlikte bu flanslar›n› kaybetmifltir. Budurumdaki 4c'liler iste¤e ba¤l› prim ödemeleri halinde 4b'ye göre emekli olabileceklerdir.Kanun burada da ciddi bir hak kayb›na yol açm›flt›r.
4B'L‹LER AÇISINDAN 5510 SAYILI YASA
Olumlu geliflmeler;• 5510 Say›l› Yasa ile avukat ve noterlere 4b (Ba¤-Kur) sigortal›s› olma flart› getiril-
KOM‹
TERA
PORL
ARI
‹STANBUL SERBEST MUHASEBEC‹ MAL‹ MÜfiAV‹RLER ODASIISTANBUL CHAMBER OF CERTIFIED PUBLIC ACCOUNTANTS
967
mifltir. Avukat ve noterlerin serbest çal›flan di¤er meslek gruplar› ile ayn› sigorta kolunatabi tutulmas›, bu alandaki haks›zl›¤› ortadan kald›rm›fl ve eflitlik sa¤lanm›flt›r.
• Ba¤›ms›z çal›flanlara da 4a'l›lar gibi ifl kazas› ve meslek hastal›¤› halinde sa¤l›k hiz-metinden yararlanma imkan›n›n tan›nm›flt›r. Bu sayede sosyal devlet olman›n gere¤iolan eflitlik ilkesi de hayata geçirilmifltir.
Olumsuzluklar;• 5510 say›l› Kanun'da 4b'lilerin ödeyecekleri prim tutar›na esas kazanc›n yanlar›nda çal›flan
personelin kazanc›ndan düflük olamayaca¤› flart› getirilmifltir. Komitemiz bu yapt›r›m nedeniyleiflverenin iflçisi için ödedi¤i primi düflürece¤i ve kay›t d›fl›l›¤›n artaca¤› endiflesini tafl›maktad›r.
• 4b emeklilerinin yeniden bir iflyeri açmalar› halinde emekli ayl›klar›ndan yap›lacakkesintide yüzde 10 olarak uygulanan oran yüzde 15'e ç›kar›lm›flt›r. Yine bu durum dagünümüz Türkiye'sinde emekli olduktan sonra zorunlu olarak çal›flanlar› kay›t d›fl›l›¤aitecek ve ciddi vergi kay›plar›na yol açacakt›r.
5510 SAYILI YASA'YA GÖRE EMEKL‹L‹K fiARTLARI
Olumlu geliflmeler:• Yeni yasa ile 4a ve 4b'lilerin ölümü halinde hak sahiplerine ölüm ayl›¤› ba¤lana-
bilmesi için en az 1800 gün flart› getirilmifltir. 4a ve 4b aç›s›ndan bu durum olumsuz ola-rak görünse de Komitemiz 4c'lilerdeki 10 y›l flart›n›n da 1800 güne düflürülmesi nede-niyle farkl› kollara tabi sigortal›lar aras›nda eflitlik sa¤land›¤› görüflündedir.
• Baflka birinin sürekli bak›m›na muhtaç derecede malul oldu¤una karar verilen ço-cu¤u olan kad›n sigortal›lar›n emeklilik koflullar›nda iyilefltirmeye gidildi.
• Kad›n sigortal›lara ilk defa sigortal› çal›flmaya bafllad›¤› tarihten sonra iki defayamahsus olmak üzere do¤um tarihinden itibaren geçen iki y›ll›k süreyi, iflten ayr›lm›fl ol-mas› ve çocu¤un yaflamas› flart›yla talepte bulunmas› halinde borçlanma olana¤› tan›nd›.
prim ödeme gün say›s› da 7200 güne ç›kart›ld› .Öncesinde 5200 ifl gününü dolduranlar içinemeklilik flart› yerine getirilmifl say›l›rken yeni yasa ile bu durum ortadan kalm›flt›r.
• Ayr› ayr› dönemler ve hesaplamalardaki farkl›l›klar nedeniyle zaten hayli kar›fl›kolan emeklilik flartlar›na bir yenisi daha eklenerek 'ne zaman emekli olaca¤›m?' sorusuüç bilinmeyenli denkleme eflde¤er hale getirilmifltir.
• Sakatl›k halinde emeklilik koflullar› süreç içinde getirilen her yeni düzenleme biraz da-ha a¤›rlaflt›r›lm›fl, 5510 say›l› yasa ise bu durumdaki sigortal›lara son darbeyi vurmufltur.
2009
YILI
ODA
FAAL
‹YET
RAPO
RU‹STANBUL SERBEST MUHASEBEC‹ MAL‹ MÜfiAV‹RLER ODASIISTANBUL CHAMBER OF CERTIFIED PUBLIC ACCOUNTANTS
968
GENEL SA⁄LIK S‹GORTASI
Olumlu geliflmeler;• Genel Sa¤l›k Sigortas› ile tüm vatandafllar sa¤l›k riskleri ve sa¤l›k harcamalar› yö-
nünden güvence alt›na al›nm›flt›r. • 4a, 4b ve 4c ayr›m› ortadan kald›r›larak sa¤l›k hizmetlerinden yararlanmak için son
bir y›l içinde 30 gün prim ödenmesi yeterli say›lm›flt›r. • ‹flsizlik ödene¤ine hak kazanan 4a'ya tabi sigortal›ya iflsiz kalmas› halinde ödene-
¤in devam etti¤i süre boyunca sa¤l›k yard›m›ndan faydalanma olana¤› sa¤lanm›flt›r. An-cak Komitemiz azami 10 ay ile s›n›rland›r›lan iflsizlik ödene¤inde süre art›r›m›na gidil-mesi gerekti¤ini düflünmektedir.
• 4b'liler ifl kazas› ve meslek hastal›¤› ya da acil hallerde prim borcuna bak›lmaks›-z›n GSS'den yararlanma imkan› getirilmifltir.
Olumsuzluklar;• GSS sonras›nda tüm vatandafllar ayr›m olmaks›z›n eflit, ancak ayl›k gelirine göre
kademeli ücret ödeyerek sa¤l›k hizmetinden yararlanacakt›r. Yani ihtiyac›m›z olan hiz-mete kavuflabilmek için prim ödemek yetmeyecek ve kat›l›m pay› ad› alt›nda ayr›ca birpara daha ödememiz gerekecektir. Özellikle ortopedi, gözlük cam ve çerçevelerindedevlet katk›s› tamam›yla kalkm›fl bu tarz sa¤l›k gereksinimlerinin ücretleri vatandafl›n s›r-t›na yüklenmifltir.
• Eski uygulamaya göre iflten ç›kart›lan sigortal›n›n efl ve çocuklar› 6 ay süre ile sa¤-l›k yard›m›ndan yararlanmakta iken 5510 say›l› Yasa ile birlikte bu durum ortadan kalk-m›fl ve iflten ç›kart›lan sigortal›n›n ve eflinin sa¤l›ktan yararlanabilmesi için GSSP ödeme-si flart› getirilmifltir.
Sonuç itibariyle biz komite üyeleri 5510 say›l› yasan›n olumlu ve olumsuz yönleriniaraflt›rma, inceleme, ö¤renme ve meslek mensuplar›yla paylaflma noktas›nda çal›flmala-r›m›za devam edece¤imizi bildirir sayg›lar›m›z› sunar›z.
SOSYAL GÜVENL‹K MEVZUATI KOM‹TES‹Nisan 2009
KOM‹
TERA
PORL
ARI
‹STANBUL SERBEST MUHASEBEC‹ MAL‹ MÜfiAV‹RLER ODASIISTANBUL CHAMBER OF CERTIFIED PUBLIC ACCOUNTANTS
969
SOSYAL GÜVENL‹K MEVZUATI KOM‹TES‹SOSYAL GÜVENL‹K MEVZUATI KOM‹TES‹ ARA RAPORARA RAPOR
Sosyal Güvenlik Mevzuat› Komitesi olarak bizler oluflturdu¤umuz ayda bir çal›flma toplant›la-r› do¤rultusun da faaliyetlerimizi sürdürmekteyiz.
Sosyal güvenlik, “Toplumu oluflturan bireylerin ekonomik ve sosyal ihtiyaçlar›n›n toplumsal birçabayla karfl›land›¤›” sistemi ifade eder. Yani, her insana, insan onuruna yarafl›r bir hayat düzeyi sa¤-lamay› ve insanlar›n yar›nlar›n› güvence alt›na almay› hedefler.
Bu hedefler ulaflmak içinde reformlar yap›l›r yasalar haz›rlan›r. Ülkemizde de reform diye sunulan ve haz›rlanan 5510 say›l› yasa ile maalesef 70 milyonluk
nüfusun tamam› yepyeni bir sosyal güvenlik sistemi ile karfl› karfl›ya b›rak›lm›flt›r. Kurumlar›n bir-lefltirilmesi neticesinde oluflturulan SGK dönemi ile birlikte sosyal güvenlikte yeni uygulamalarard› ard›na yürürlü¤e girmifl, tart›flmalar› da beraberinde getirmifltir.. Bir yandan “devrim, reform,yeniden yap›lanma vb.” nidalar› at›l›rken di¤er yandan belirsizlikler karfl›s›nda afallayan ‘iyi mi,kötü mü, flimdi ne olacak?’›n yan›t›n› arayan halk›n iyice kafas› kar›flm›flt›r.
Tam da böyle sanc›l› bir dönemde çal›flmalar›na bafllayan Komitemiz, yeni yasay› objektif biranlay›fl çerçevesinde tart›flmaya açm›fl, Yasadaki ve uygulamadaki belirsizlikler karfl›s›nda bir neb-ze de olsa ›fl›k tutmay› hedefleyen Komite Üyeleri çal›flmalar›nda; reform mu, de¤il mi? sorusunayan›t aram›flt›r.
Ne yaz›k ki yapt›¤›m›z araflt›rmalar olumlu baz› getirilerine karfl›n, yeni sistemin sosyal güven-lik yerine “sosyal koruma” anlay›fl› üzerine kuruldu¤unu yani daha dar ve s›n›rl› bir yap›n›n sözkonusu oldu¤unu göstermifltir.
fiöyle ki sistem bireylerin yar›nlar›n› güvence alt›na almak bir yana iyiden iyiye karartm›flt›r.Özellikle sisteme yeni dahil olanlar emeklilik inançlar›n› kaybetmifltir. Yine sa¤l›k gibi son dere-ce önemli bir konuda, özel sektörün öne ç›kar›lmas› verilen hizmeti ve harcamalar› tart›fl›l›r halegetirmifltir. Bunun yan› s›ra ‘herkes sa¤l›ktan faydalanacak’ manfletleri de bir y›l gibi k›sa bir sü-rede yerini artan katk› paylar›na b›rakm›fl, bununla da kalmam›fl SGK, sa¤l›k harcamalar›ndaki ar-t›fl nedeniyle k›s›nt›lara gitmifltir.
Bu genel sorunlar›n yan› s›ra spesifik olarak biz meslektafllar›n durumunda da herhangi bir iyi-leflme söz konusu olmam›flt›r.
• Kurumlar birleflmifl ancak uygulama birli¤i sa¤lanamam›flt›r. • ‹fl-Kur muammas› devam etmektedir.• ‹dari para cezalar›nda halen her hata (insani dahil) ayn› kefede de¤erlendirilmektedir.• Mesleki angaryalarda azalmadan ziyade art›fl söz konusudur.Sonuç olarak; Komitemiz, sürecin takipçisi olmaya ve yasan›n eksikliklerinin ve aksakl›klar›-
n›n giderilmesi için ‹SMMMO’nun çat›s› alt›nda tüm gayretiyle çal›flmaya devam edecektir.
SOSYAL GÜVENL‹K MEVZUATI KOM‹TES‹Aral›k 200920
09YI
LIOD
AFA
AL‹Y
ETRA
PORU
‹STANBUL SERBEST MUHASEBEC‹ MAL‹ MÜfiAV‹RLER ODASIISTANBUL CHAMBER OF CERTIFIED PUBLIC ACCOUNTANTS
maktad›r. Komitemiz, çal›flmalar›nda herhangi bir flikayete gerek kalmadan da stajyer zi-
yaretleri yapmay› planlamaktad›r.
Komitemiz, Staj flartlar›na ve disiplin ilkelerine uygun flekilde çal›flmayanlar›n tespiti
ya da gelen ihbarlar do¤rultusunda çal›flacakt›r. Ayr›ca gerekli görülen hallerde de ça-
l›flmalar›na devam edecektir. Komitemizin afla¤›da belirtilen ve Staj yönetmeli¤inde De-
netim ve Staj›n iptali bafll›¤› alt›nda yer alan ve komitemizin çal›flma konular› aras›nda
yer alan 23. Ve 24. Maddeler oldukça önem tafl›maktad›r.
Staj Yönetmeli¤inin 24. Maddesi Uyar›nca, Staj ‹lkelerine Uygun davranmayan Staj-
yerlerin Stajlar›, Ba¤l› Olduklar› Odalar›n Yönetim Kurulu Karar› ‹le ‹ptal Edilip, Meslek-
le ‹liflkileri Kesilecektir.
Bu tespit esnas›nda; Kanunun 23. Maddesinde belirtilen flekilde meslek ve meslek
onuru ile ba¤daflmayacak ifller, ayn› uygulamayla aday meslek mensuplar› içinde geçer-
lidir. Buna göre; aday meslek mensuplar›, yan›nda staj yapt›klar› kiflilerin d›fl›ndaki mes-
lek mensuplar› nam ve hesab›na çal›flmazlar; kendi nam ve hesaplar›na da meslek men-
suplar›n›n yapabilecekleri iflleri yapamazlar.
Komitemizin amac›; sadece denetim yapmak de¤il, aday meslek mensuplar›na staj
esnas›nda meydana gelebilecek, meslek mevzuat›na ve staj yönetmeli¤ine ayk›r› ve göz-
den kaçan ve takip edilemeyen birçok konuda bilgi vermek, ayd›nlatmakt›r. Komitemiz,
stajyerle birlikte ayr›ca yan›nda, denetiminde yada gözetiminde staj yap›lan meslek men-
suplar›na da bu yo¤un ifl ortam›nda meslek mensuplar›n› ilgilendiren meslek mevzuat› ve
hukuku hakk›nda da bilgiler vermek ve yap›lan hatalar› düzeltmektir. Bu amaçla; denetim
yap›lacak ilçelerimiz belirlenmifl ve ziyaret yap›lacak ifl ve büro adresleri denetim komite-
mize sunulmufltur.
KOM‹
TERA
PORL
ARI
‹STANBUL SERBEST MUHASEBEC‹ MAL‹ MÜfiAV‹RLER ODASIISTANBUL CHAMBER OF CERTIFIED PUBLIC ACCOUNTANTS
975
Staj komitemiz çal›flmalar›n›,Staj Yönetmeli¤ine ve meslek mevzuat›na uygun flekildetakip etmekte dir. Komitemiz, staj yönetmeli¤inde belirtilen afla¤›daki hallerde staj ya-p›lmas›na izin verilmemesi uygulamas› gere¤i, çal›flmalar›na bafllam›flt›r.
• Haks›z yere staj yönetmeli¤inde belirtilen ve Yönetmeli¤in 7. maddesindeki flartla-r› tafl›mad›¤› anlafl›lanlar
• Yönetmeli¤in 11.maddesine göre verilen belgeleri do¤ru olmayanlar veya bu belge-lerinde tahrifat yapt›¤› sonradan anlafl›lanlar (Baflvuruda)
• Yönetmeli¤in 16. maddesine göre staj› iptal edilmifl olanlar, (1 y›lda 3 defa staj ye-rinde bulunmayanlar)
Yukar›daki Hallerde, Aday Meslek Mensuplar›n›n Staj› Tamamlamalar›na ‹zin veril-mez. Oda Yönetim Kurulu Karar›yla Meslekle iliflikleri kesilir. Denetimlerde staj koflul-lar›na ve staj yönetmeli¤ine uygun çal›flmayan adaylar, odam›z yönetim kuruluna sevkedilerek staja devamlar› ya da disiplin kuruluna sevki hakk›nda karar verilmesi sa¤lan-maktad›r.
Yukar›da belirtilen flekilde; staj koflullar›na uygun staj yerinde çal›flmayan, staj yönet-meli¤inde belirtilen staj koflullar›n› tafl›mad›¤› sonradan anlafl›lan kifliler karfl›s›nda, sta-j›n› zor koflullar alt›nda yapan stajyerlerimizin ma¤dur edilmemesi ve haklar›n›n korun-mas› Staj Denetim Komitemizin en temel görevidir.
Komitemiz çal›flmalar›na bu misyon ve vizyonla bafllam›fl olup, çal›flma raporlar›n› busistem do¤rultusunda sunacakt›r.
STAJ DENET‹M KOM‹TES‹Aral›k 2009
2009
YILI
ODA
FAAL
‹YET
RAPO
RU‹STANBUL SERBEST MUHASEBEC‹ MAL‹ MÜfiAV‹RLER ODASIISTANBUL CHAMBER OF CERTIFIED PUBLIC ACCOUNTANTS
976
TÜRK T‹CARET TÜRK T‹CARET MEVZUATI MEVZUATI KOM‹TES‹KOM‹TES‹
KOM‹
TERA
PORL
ARI
‹STANBUL SERBEST MUHASEBEC‹ MAL‹ MÜfiAV‹RLER ODASIISTANBUL CHAMBER OF CERTIFIED PUBLIC ACCOUNTANTS