Petrol-iş Araştırma KİMYA SEKTÖRÜ ARAŞTIRMASI (Ön Araştırma) Dünyada ve Türkiye’de Sektörün Genel Dinamikleri Aralık 2004
Petrol-iş Araştırma
KİMYA SEKTÖRÜ ARAŞTIRMASI(Ön Araştırma)
Dünyada ve Türkiye’de Sektörün
Genel Dinamikleri
Aralık 2004
Petrol-İş Araştırma 2
Araştırma Yöntemi
Kimya Sektörü Araştırması 2004 çalışmasında, sektörün dünya ve Türkiye’deki genel dinamiklerinin ortaya konulması hedeflenmiştir. Bu amaçla, Özel İhtisas Komisyonu Raporları, DPT sektör verileri ve İstanbul Sanayi Odası İlk ve 2. 500 Büyük Firma Raporları ve sektörün çeşitli kurumlarından elde edilen diğer raporlar taranmıştır.Dünyadaki durum için; CEFIC, OECD STAN verileri ve bu konudaki çeşitli çalışmalardan yararlanılmıştır.
Petrol-İş Araştırma 3
Sektörün sınıflandırılması
KİMYA SANAYİ35
ANA KİMYA351
DİĞER KİMYASALLAR
352
PETROLRAFİNERİLERİ
353
ÇEŞ. PETROL VE KÖMÜR TÜREV.
354
LASTİK ÜRÜNLERİ
355
PLASTİK ÜRÜNLERİ
356
Ana Kimyasal Mad.(İnorganik ve Organik)
Kimyasal Gübre
Kauçuk-Plastik Hammadde
Sentetik Lifler
Boya, VernikMürekkep
İlaç
Parfüm, KozmetikTemizlik Ürünleri
Akaryakıt dağıtım
LPG Dolum
Madeni Yağ Hazırlama ve Harm.
Petrol Rafinerileri Tekerlek Lastiği Yapımı
Kauçuk Ürünleri
Plastik Ürünleri
Petrol-İş Araştırma 4
Kimya sektörü ve gelişimi
Kimya sektörü, sayısız kimyasal üretim süreçleri ve ürünleriyle temel gereksinim alanlarına olduğu kadar, ileri teknoloji gerektiren alanlara da sağladığı girdilerle yüksek katmadeğer yaratan bir sanayi dalıdır.Sektörde üretilen ürünlerin, %30’u nihai ürün olarak, %70’i diğer sanayiler tarafından kullanılmaktadır.
Petrol-İş Araştırma 5
Kimya sektörü ve gelişimi
Kimyasal üretim, ilk defa 12. yüzyılda Arap dünyasında simyacılar tarafından bir tür sanat olarak geliştirilmiştir.18. yüzyıldan itibaren kimyasal yapım teknikleri, İngiltere’de uygulama alanı bulmuştur.İnorganik kimyasal madde üretiminde yoğunlaşmanın yaşandığı 19. yüzyılda İngiltere lider konumdadır.
Petrol-İş Araştırma 6
Kimya sektörü ve gelişimi
Sentetik boya üretiminin başlaması, bilimsel bilgi ve teknoloji kullanımının hız kazanmasıyla kimyasal üretimde liderlik, yüzyılın ikinci yarısında İngiltere’den Almanya’ya geçmiştir. Daha sonra, II. Dünya Savaşı döneminin ileri teknoloji ürünü olan sentetik polimerelyafları üretimi ile ABD üstünlüğü ele geçirmiştir.
Petrol-İş Araştırma 7
Kimya sektörü ve gelişimi
Bugün, sektörde araştırma geliştirmeye dayalı ve ileri teknolojinin yoğun kullanıldığı kimyasal proses dönemine girilmiştir.
Günümüzde kimyasal üretimde liderlik AB ülkelerine geçmiştir.
Dünyada Kimya Sektörü
Kaynak: European Chemical Industry Council (CEFIC)OECD STAN Database
Petrol-İş Araştırma 9
Petrol-İş Araştırma 10
Kimyasal ürün, üretim ve satışında AB bölgesi en yüksek paya sahiptir.
Dünyada kimyasal ürün üretiminin 2003 yılı itibariyle 1,6 trilyon Euro’ya ulaştığı tahmin edilmektedir.
Toplam satışların % 34’ü AB’de, % 25’i ise ABD’de gerçekleşmektedir.
Japonya’daki satışların payı ise %11’dir.
Petrol-İş Araştırma 11
Petrol-İş Araştırma 12
AB, dünya kimyasal ürün ticaretinde de lider durumdadır.
Dünya kimyasal ürün ihracatının %65’i, ithalatının ise %53’ü AB tarafından yapılmaktadır.
AB’yi Asya ve Kuzey Amerika izlemektedir.
AB bölgesi, kimyasal ürün ticaretinde net ihracatçı olan tek bölgedir. Asya ve Kuzey Amerika net ithalatçı durumdadır.
Petrol-İş Araştırma 13
Petrol-İş Araştırma 14
En büyük 30 kimya şirketi dünya kimyasal satışlarının %29’unu gerçekleştirmektedir.
Bu şirketlerin 15’i AB, 6’sı ABD ve 6’sı ise Japonya menşelidir.
En büyük 30 şirket içerisinde AB, ABD ve Japonya menşeli şirketlerin pazar payları ise sırasıyla %51, %26 ve %16’dır.
Söz konusu AB menşeli şirketler tüm dünya satışlarının %15’ini, ABD şirketleri % 8’ini ve Japon şirketleri de % 5’ini gerçekleştirmektedir.
Petrol-İş Araştırma 15
Petrol-İş Araştırma 16
Kimya sanayinin toplam sanayiye oranla daha hızlı büyüdüğü görülmektedir.
İtalya dışında başlıca AB ülkelerinde 1998-2003 yılları arasında kimya sektörünün büyüme oranları toplam sanayi büyümesinin oldukça üzerindedir.AB kimya sektörü bu dönemde %2,7, toplam sanayi ise ortalama %1 oranında büyümüştür.Japonya’da da kimya sektörü toplam sanayiye oranla daha hızlı büyümüştür. ABD’de ise durum kimya sektörünün aleyhinde gözükmektedir.
Petrol-İş Araştırma 17
Petrol-İş Araştırma 18
AB, kimyasal ürün üretiminde de lider konumdadır.
Kimya sektöründe üretim, 1993-2003 yılları arasında AB’de %3,5, ABD’de ve Japonya’da %1,7 oranında artmıştır.
Sektörde üretim, 1997 yılına kadar AB, ABD ve Japonya’da paralel bir artış göstermiştir.
1997 yılından sonra ise AB’de sektörün üretim artışı ortalama %2,6 iken ABD’de bu oran %0,9’da kalmıştır.
Petrol-İş Araştırma 19
Petrol-İş Araştırma 20
Kimya sanayi işgücü maliyetleri ABD’de AB ve Japonya’dan daha yüksektir.
Kimya sektöründe 2003 yılında çalışan işçi başına işgücü maliyeti, ABD’de 97 bin, AB’de 63 bin ve Japonya’da 43 bin dolar düzeyindedir.
1993-2003 döneminde işgücü maliyetleri ABD’de yıllık ortalama %5 artarken, AB’de artış %3,5 ve Japonya’da %0,5 olmuştur.
Petrol-İş Araştırma 21
Petrol-İş Araştırma 22
İstihdamdaki daralma trendi, kimya sektöründe de gözlenmektedir.
Kimya sektöründe en büyük pazar payına sahip olan AB’de üretim artışına karşın istihdamın azaldığı görülmektedir.
Benzer şekilde ABD’de de 1993-2001 yılları arasında sektörün istihdamı yaklaşık %5 oranında azalmıştır.
Türkiye’de Kimya Sektörü
Kaynak: DPT İstanbul Sanayi Odası
Petrol-İş Araştırma 24
Türkiye’de kimya sektörünün gelişimi
Türkiye’de Cumhuriyet öncesinde kimya sanayinden söz etmek mümkün değildir. Varolan tek şey yabancı şirketlerin elinde bulunan cevher tekelleridir.Cumhuriyet sonrasında, 3’ü yabancı ortaklı 5 şirkette sabun, tıbbi ve kimyasal madde üretimi ile kimya sanayi başlamıştır.1930-1946 döneminde Sümerbank kurulmuş, II. Dünya Savaşı sonrasında dış finansman kaynaklı şirketlerde artış gözlenmiştir.
Petrol-İş Araştırma 25
Türkiye’de kimya sektörünün gelişimi
1950-1960 döneminde daha çok montaja dayalı küçük ölçekli özel sektör işletmelerine rastlanmaktadır.1960-1975 planlı kalkınma döneminde kimya sanayi üretiminde hızlı ve önemli gelişmeler yaşanmıştır.
Petrol-İş Araştırma 26
Kaynak:Ekonomik ve Sosyal Sektörlerdeki Gelişmeler 2004, DPT.
100.014,810,581100.011,618,827100.036,937,915TOPLAM İMALAT SANAYİİ
15.92,352,3747.1830,7174.51,674,714Diğer
10.01,479,46210.91,262,3326.42,347,669Motorlu Kara Taşıtları
6.81,000,2796.0698,3153.01,109,200Elektronik
15.22,246,2028.6996,3965.01,836,587Makine ve Teçhizat
1.7255,0183.6417,0142.91,077,623Metal Eşya
49.57,333,33536.24,204,77421.88,045,793YATIRIM MALI SANAYİLERİ
3.2475,6951.4165,2254.51,670,195Diğer
8.71,287,1837.8908,7225.92,161,612Ana Metal
1.3190,9684.6529,7374.81,755,900Metalik Olm. Mineral Ürünler
21.93,241,2518.3968,69210.53,877,395Kimyasal Ürünler
2.9426,1490.9109,1396.32,308,633Kok ve Petrol Ürünleri
38.05,621,24623.12,681,51531.911,773,735ARA MALI SANAYİLERİ
1.1162,4440.9101,5205.11,877,454Diğer
1.5216,58018.42,138,5228.12,991,492Giyim ve Kürk Ürünleri
6.8999,96516.11,869,24212.34,526,725Tekstil Ürünleri
3.2477,0115.4623,25420.97,722,716Gıda ve İçecek Ürünleri
12.51,856,00040.74,732,53846.317,118,387TÜKETİM MALI SANAYİLERİ
% Payİthalat% Payİhracat% PayÜretim Değerleri(1998 fiyatlarıyla, milyar TL)
İMALAT SANAYİNDE BAŞLICA SEKTÖRLER (2003 yılı gerçekleşmeleri)
Petrol-İş Araştırma 27
Türkiye’de kimya sektörü imalat sanayi içinde oldukça önemli bir paya sahiptir.
Kimya sektörü üretiminin, 2003 yılında imalat sanayi içerisindeki payı %16,8’dir.
Sektörün ihracat içindeki payı aynı yıl, %9,2, ithalatta ise %24,8 olarak gerçekleşmiştir.
Türkiye, kimya sektöründe net ithalatçı konumundadır. 2003 yılında yapılan ithalat, ihracatın 3 katından fazladır.
Petrol-İş Araştırma 28
Kaynak:Ekonomik ve Sosyal Sektörlerdeki Gelişmeler 2004, DPT.
78.471.640.131.5TOPLAM İMALAT SANAYİİ
35.3190.1140.549.6Diğer
85.3116.863.053.8Motorlu Kara Taşıtları
69.8153.190.263.0Elektronik
44.4176.6122.354.3Makine ve Teçhizat
163.562.423.738.7Metal Eşya
57.3143.491.152.3YATIRIM MALI SANAYİLERİ
34.738.428.59.9Diğer
70.6101.659.542.0Ana Metal
277.441.010.930.2Metalik Olm. Mineral Ürünler
29.9108.683.625.0Kimyasal Ürünler
25.623.218.54.7Kok ve Petrol Ürünleri
47.770.547.722.8ARA MALI SANAYİLERİ
62.514.18.75.4Diğer
987.478.77.271.5Giyim ve Kürk Ürünleri
186.963.422.141.3Tekstil Ürünleri
130.714.26.28.1Gıda ve İçecek Ürünleri
255.038.510.827.6TÜKETİM MALI SANAYİLERİ
İhracat/İthalat
Dış Ticaret/ Üretim
İthalat/Üretim
İhracat/Üretim(%)
İMALAT SANAYİNDE ÜRETİM VE DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ(2003 yılı gerçekleşmeleri)
Petrol-İş Araştırma 29
İmalat sanayi içerisinde kimya sanayi, ithalata bağımlılığı en yüksek olan sektördür.
2003 yılında imalat sanayinde ihracatın ithalatı karşılama oranı %78,4’tür.
Yatırım malı sanayilerinde ihracatın ithalatı karşılama oranı %57,3 iken aynı yıl, kimya sektöründe bu oran %29,4 olarak gerçekleşmiştir.
Petrol-İş Araştırma 30
Kaynak:Ekonomik ve Sosyal Sektörlerdeki Gelişmeler 2004, DPT.
100.03,652,692100.01,092,882100.06,082,674TOPLAM
4.8173,94317.9195,7717.6462,213Kauçuk Ürünleri
7.1257,97421.1230,6209.5577,415Plastik Ürünleri
11.8431,91739.0426,39117.11,039,627LASTİK VE PLASTİK ÜRÜNLERİ
11.3412,48210.0108,92336.32,205,279PETROL ÜRÜNLERİ
15.4560,76113.5147,75113.8840,259Diğer
2.796,90712.2132,7896.3382,207Kozmetik ve Temizlik Ürünleri
2.280,4822.628,2413.7225,040Boya
16.9617,1276.773,27010.7649,164İlaç
37.11,355,27735.0382,05134.52,096,669DİĞER KİMYASALLAR
3.8140,5041.415,6181.062,450Diğer
12.0438,3904.043,2972.5152,324Organik Kimyasallar
2.8103,8446.065,0362.9178,071İnorganik Kimyasallar
3.8140,5110.55,5242.4143,672Gübre
17.2629,7674.246,0423.4204,582Petrokimya
39.81,453,01616.1175,51712.2741,099ANA KİMYA SANAYİİ
% Payİthalat% Payİhracat% PayÜretimDeğerleri(1998 fiyatlarıyla, milyar TL)
KİMYA SEKTÖRÜ(2003 yılı gerçekleşmeleri)
Petrol-İş Araştırma 31
Ülkemizde kimya sektörü üretimi, gelişmiş ülkelerin tersine tüketici ürünlerinde yoğunlaşmaktadır.
Petrol ürünleri üretimi %36,3 ile toplam üretim içindeki en büyük paya sahiptir.
Tüketici kimyasal ürünleri üreten diğer kimyasalların payı ise %34,5’tir.
Yüksek katmadeğer üreten organik kimyasalların payı ise %2,5 gibi çok küçük bir orandadır.
Petrol-İş Araştırma 32
Kimya sanayi ticareti yapısal bir bağımlılık sergilemektedir.
Lastik ve plastik sanayi %39 pay ile ihracatta ilk sırayı almaktadır. Bunu %35 ile tüketici kimyasalları üreten diğer kimyasallar izlemektedir.
Ana kimya sanayi %39,8 pay ile ithalatta ilk sırada yer almaktadır.
Petrol-İş Araştırma 33
Kaynak:Ekonomik ve Sosyal Sektörlerdeki Gelişmeler 2004, DPT.
29.978.060.118.0TOPLAM
112.580.037.642.4Kauçuk Ürünleri
89.484.644.739.9Plastik Ürünleri
98.782.641.541.0LASTİK VE PLASTİK ÜRÜNLERİ
26.423.618.74.9PETROL ÜRÜNLERİ
26.384.366.717.6Diğer
137.060.125.434.7Kozmetik ve Temizlik Ürünleri
35.148.335.812.5Boya
11.9106.495.111.3İlaç
28.282.964.618.2DİĞER KİMYASALLAR
11.1250.0225.025.0Diğer
9.9316.2287.828.4Organik Kimyasallar
62.694.858.336.5İnorganik Kimyasallar
3.9101.697.83.8Gübre
7.3330.3307.822.5Petrokimya
12.1219.7196.123.7ANA KİMYA SANAYİİ
İhracat/İthalat
Dış Ticaret/ Üretim
İthalat/Üretim
İhracat/Üretim(%)
İMALAT SANAYİNDE ÜRETİM VE DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ(2003 yılı gerçekleşmeleri)
Petrol-İş Araştırma 34
Sektör kendi içinde değerlendirildiğinde ana kimya sanayinin ithalata bağımlılığı daha yoğundur.
Ana kimya sanayinde ihracatın ithalatı karşılama oranı yalnızca %12,1’dir. Kimya sanayinin genelinde ise bu oran %29,9’tur.
Aynı oran diğer kimyasallarda %28,2, lastik ve plastik ürünlerinde %98,7’dir.
Petrol-İş Araştırma 35
Kaynak: "Sector Profiles of Turkish Industry: A General Outlook", Şubat 2004, DPT.
-20.716.823.034.6(2)/(3) (%)
-74.872.848.936.3[(2)+(3)]/(1) (%)
-62.062.339.827.0(3)/(1) (%)
-12.910.59.29.3(2)/(1) (%)
9.814,71913,7076,9084,539İthalat (3)
5.53,0532,3081,5921,571İhracat (2)
2.923,75221,99517,37816,814Üretim (1)
KİMYA SEKTÖRÜ
-19.018.021.432.3(2)/(3) (%)
-108.992.973.253.2(3)/(1) (%)
-20.716.815.717.1(2)/(1) (%)
9.612,52811,1206,1453,971İthalat (3)
5.22,3832,0071,3151,281İhracat (2)
3.611,50611,9718,3907,470Üretim (1)
Kimya Sanayi
-30.611.636.351.1(2)/(3) (%)
-17.925.88.56.1(3)/(1) (%)
-5.53.03.13.1(2)/(1) (%)
11.22,1912,587763568İthalat (3)
7.0670301277290İhracat (2)
2.312,24610,0248,9889,344Üretim (1)
Petrol Ürünleri
Yıllık Artış (%) (1990-2002)2002200019951990(milyon ABD $,
1998 fiyatlarıyla)
YILLARA GÖRE KİMYA SEKTÖRÜNDE ÜRETİM VE DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ
Petrol-İş Araştırma 36
1990-2002 döneminde sektörde üretim artışı ithalat artışının altında kalmıştır.
Bu dönemde kimya sektöründe ithalat yıllık ortalama %9,8 artarken, üretim artışı %2,9’da kalmıştır.
İhracat artışı ise %5,5 olarak gerçekleşmiştir.
Sektörde, %34,6 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı azalarak %20,7 olmuştur.
Aynı durum kimya sanayi alt sektörleri için de geçerlidir.
Petrol-İş Araştırma 37
Sermayesinin %50'sinden fazlası yabancı sermayeli olan firmalarKaynak: İSO İlk 1000 Firma Verileri
SYNGENTA TARIMNOVARTIS28312627252219Yabancı firma sayısı*
AKZO NOBEL KEMİPOLROCHE100.0100.0100.0100.0100.0100.0100.0Toplam
SHELLBAYER TÜRK16.314.113.113.88.713.512.1Yabancı
BPTÜRK HENKEL54.146.343.546.339.337.131.0Özel
İLSAN İLAÇLEVERELİDA29.539.743.539.952.049.356.9Kamu
Başlıca Yabancı Firmalar2003200220012000199919981995
KİMYA SEKTÖRÜ(Toplam Öz Sermaye içinde % pay)
2003 yılında sektörde kamunun payı %29,5’e gerilerken, özel sektör payı %70,4’e ulaşmıştır.
Sektördeki yabancı sermaye payı, düşük bir hızla da olsa artma eğilimindedir. Ancak, yabancı sermayenin sektörün katma-değeri görece düşük alanlarını tercih ettiği görülmektedir.
Petrol-İş Araştırma 38
27.228.929.727.623.922.433.735KİMYA SANAYİİ (Tüpraş hariç)
48.551.152.851.343.755.161.835KİMYA SANAYİİ
47.037.232.835.037.236.746.2356Plastik Ürünleri (Başka Yerde Sın.)
96.895.2100.0100.095.198.4100.0355Lastik Ürünleri Sanayii
78.678.276.572.875.275.581.9354Çeş. Petrol ve Kömür Tür. San.
100.0100.0100.0100.0100.0100.0100.0353Petrol Ürünleri İmali
27.127.928.626.428.826.827.2352Diğer Kimyasal Ürünler
65.870.273.976.067.866.474.2351Ana Kimya Sanayii
2003200220012000199919981995ISIC
Rev.2
Kimya Sanayinde İlk 5 Firmanın Payı(Sektörde Toplam Üretimden Satışlar içinde % pay)
KİMYA SANAYİİ
Plastik Ürünleri (Başka Yerde Sın.)
Lastik Ürünleri Sanayii
Çeş. Petrol ve Kömür Tür. San.
Petrol Ürünleri İmali
Diğer Kimyasal Ürünler
Ana Kimya Sanayii
Sektörler
36SASA, FIRAT PLASTİK, POLİNAS PLASTİK, KOROZO AMB., NAKSAN PLASTİK
142TÜPRAŞ, AYGAZ, PETKİM, İPRAGAZ, MİLANGAZ
6BRİSA, TÜRK PİRELLİ, GOODYEAR, TEKLAS KAUÇ., POLİMER KAUÇ.
17AYGAZ, İPRAGAZ, MİLANGAZ, MOGAZ, PETROL OFİSİ
3TÜPRAŞ, TPAO, İSTANBUL ASFALT
55ABDİ İBRAHİM, ECZACIBAŞI İLAÇ, HAYAT KİMYA, LEVERELİDA, BAYER TÜRK
25PETKİM, AKSA AKRİLİK, TOROS GÜBRE, TÜRK HENKEL, SODA SANAYİİ
Firma Sayısı2003 yılında ilk 5 firma
Kaynak: ISO İlk 1000 Firma Verileri
Petrol-İş Araştırma 39
Kimya sektörü büyük ölçüde tekelci bir pazar yapısına sahiptir.
Petrol ürünleri imali ve lastik ürünleri sanayinde piyasa az sayıda şirketin elindedir.
Kimya sektöründe en büyük 142 firma içerisinde ilk 5 firmanın payı ise %48,5’e ulaşmaktadır.
Aynı rakam TÜPRAŞ hariç hesaplandığında pay %27,2’ye kadar düşmektedir.
Petrol-İş Araştırma 40
17.911.717.720.822.221.944.935KİMYA SANAYİİ (Tüpraş hariç)
70.360.261.569.572.269.267.435KİMYA SANAYİİ
39.430.5-4.528.935.134.046.9356Plastik Ürünleri (Başka Yerde Sın.)
96.396.6100.0100.096.097.9100.0355Lastik Ürünleri Sanayii
87.914.291.866.070.888.876.7354Çeş. Petrol ve Kömür Tür. San.
100.0100.0100.0100.0100.0100.0100.0353Petrol Ürünleri İmali
26.634.63.025.726.424.323.6352Diğer Kimyasal Ürünler
57.365.469.275.069.569.583.1351Ana Kimya Sanayii
2003200220012000199919981995ISIC
Rev.2
Kimya Sanayinde İlk 5 Firmanın Payı(Sektörde Toplam Brüt Katmadeğer içinde % pay)
142TÜPRAŞ, AYGAZ, PETKİM, İPRAGAZ, MİLANGAZKİMYA SANAYİİ
36SASA, FIRAT PLASTİK, POLİNAS PLASTİK, KOROZO AMB., NAKSAN PLASTİKPlastik Ürünleri (Başka Yerde Sın.)
6BRİSA, TÜRK PİRELLİ, GOODYEAR, TEKLAS KAUÇ., POLİMER KAUÇ.Lastik Ürünleri Sanayii
17AYGAZ, İPRAGAZ, MİLANGAZ, MOGAZ, PETROL OFİSİÇeş. Petrol ve Kömür Tür. San.
3TÜPRAŞ, TPAO, İSTANBUL ASFALTPetrol Ürünleri İmali
55ABDİ İBRAHİM, ECZACIBAŞI İLAÇ, HAYAT KİMYA, LEVERELİDA, BAYER TÜRKDiğer Kimyasal Ürünler
25PETKİM, AKSA AKRİLİK, TOROS GÜBRE, TÜRK HENKEL, SODA SANAYİİAna Kimya Sanayii
Firma Sayısı2003 yılında ilk 5 firmaSektörler
Kaynak: ISO İlk 1000 Firma Verileri
Petrol-İş Araştırma 41
Üretilen brüt katmadeğer verileri de sektörün tekelci yapısına işaret etmektedir.
Sektörde ilk 5 firmanın üretilen brüt katmadeğer içindeki payı %70,3 gibi yüksek bir rakama ulaşmaktadır.
TÜPRAŞ hariç tutulduğunda ise pay %17,9’a kadar inmektedir.
Petrol-İş Araştırma 42
Kaynak: İSO İlk 1000 Firma Verileri
100.0100.0100.0100.0100.0100.0100.035KİMYA SANAYİİ
14.83.810.19.22.29.117.0356Plastik Ürünleri (Başka Yerde Sın.)
17.95.85.36.92.45.58.3355Lastik Ürünleri Sanayii
13.535.126.722.119.717.010.6354Çeş. Petrol ve Kömür Tür. San.
25.138.322.825.466.234.213.5353Petrol Ürünleri İmali
14.915.221.419.16.419.932.6352Diğer Kimyasal Ürünler
13.81.813.717.43.114.317.9351Ana Kimya Sanayii
İhracatDönemKârı
NetAktifler
ÖzSermaye
Brüt Katmadeğer
ÜretimdenSatışlar
Kayıtlıİstihdam
ISIC Rev.2
KİMYA SANAYİİ(2003, % Pay)
Kayıtlı istihdamda en büyük pay %32,6 ile tüketici kimyasalları üreten diğer kimyasallardadır.
Üretimden satışlar ve brüt katmadeğerde ise petrol ürünleri imali ilk sırada yer almaktadır.
Brüt katmadeğerde petrol ürünleri imali ve çeşitli petrol ürünleri sanayi dışındaki alt sektörlerin payı 2003 yılında ihmal edilebilir düzeylerdedir.
Petrol-İş Araştırma 43
Kaynak: İSO İlk 1000 Firma Verileri
4534,253336,404173,560283,852389,03435KİMYA SANAYİİ
397,566199,36394,09035,878208,265356Plastik Ürünleri (Başka Yerde Sın.)
9823,900213,989143,94783,207258,674355Lastik Ürünleri Sanayii
57113,203846,627361,831526,676623,102354Çeş. Petrol ve Kömür Tür. San.
8497,053567,659325,2491,388,310983,411353Petrol Ürünleri İmali
2115,950220,070101,37355,662237,003352Diğer Kimyasal Ürünler
353,539258,312168,26549,906310,547351Ana Kimya Sanayii
İhracatDönem
KârıNet
AktiflerÖz
SermayeBrüt
KatmadeğerÜretimden
Satışlar ISIC
Rev.2
KİMYA SANAYİİ(2003, Kişi başına, cari)
Kişi başına verilerde de TÜPRAŞ’ın içinde yer aldığı petrol ürünleri imali ilk sırada yer almaktadır.
Bunu, petrol ürünleri dağıtım sektörü izlemektedir.
Petrol-İş Araştırma 44
İSO verilerinin kârlılık ölçütlerine göre değerlendirilmesi
Aktif, özsermaye, istihdam, katmadeğer, satış kârlılığı ölçütlerine göre çeşitli petrol ve kömür türevleri ilk sırada yer almaktadır.
Bunu, petrol ürünleri (rafinerileri), lastik ürünleri ve diğer kimyasallar izlemektedir.
Petrol-İş Araştırma 45
İSO verilerinin verimlilik ölçütlerine göre değerlendirilmesi
İstihdam ve satış verimliğine göre ise benzer biçimde çeşitli petrol ve kömür türevleri ilk sırada yer almaktadır.
Bu sektörü, petrol ürünleri (rafinerileri), lastik ve plastik ürünleri izlemektedir.