Geslachtelijke Geslachtelijke ontwikkeling ontwikkeling Dr. R. Schats Dr. R. Schats IVF Centrum IVF Centrum VUmc VUmc
Geslachtelijke Geslachtelijke ontwikkelingontwikkeling
Dr. R. SchatsDr. R. SchatsIVF CentrumIVF Centrum
VUmcVUmc
OnderwerpenOnderwerpen
GeslachtsdifferentiatieGeslachtsdifferentiatie
Embryologie voorplantingsorganenEmbryologie voorplantingsorganen
Embryologie endocriene systeemEmbryologie endocriene systeem
Geslacht: drie “soorten”Geslacht: drie “soorten”
Chromosomaal geslachtChromosomaal geslacht
Gonadaal geslachtGonadaal geslacht
Phenotypisch geslachtPhenotypisch geslacht
Enkele vuistregelsEnkele vuistregels
Het basispatroon is vrouwelijkHet basispatroon is vrouwelijk
Y chromosoom: TDF productie: Y chromosoom: TDF productie:
leidt tot ontwikkeling testisleidt tot ontwikkeling testis
Testis produceert testosteron Testis produceert testosteron
en MIFen MIF
Mannelijke en Vrouwelijke Mannelijke en Vrouwelijke geslachtsorganen: uitwendiggeslachtsorganen: uitwendig
Indifferent stadium: Indifferent stadium:
sinus urogenitalissinus urogenitalis
Onder invloed testosteron: Onder invloed testosteron:
mannelijke richtingmannelijke richting
Ontwikkeling uitwendige Ontwikkeling uitwendige genitalia bij man en vrouwgenitalia bij man en vrouw
Mannelijke en Vrouwelijke Mannelijke en Vrouwelijke geslachtsorganen: inwendiggeslachtsorganen: inwendig
Vrouw: Vrouw:
ovarium en buizen van Müllerovarium en buizen van Müller Man: Man:
testis en gangen van Wolfftestis en gangen van Wolff
Vrouwelijke geslachtsorganenVrouwelijke geslachtsorganenOvarium en Buizen van MüllerOvarium en Buizen van Müller
OvariumOvarium
EileidersEileiders
Baarmoeder (corpus + cervix)Baarmoeder (corpus + cervix)
Bovenste 2/3 deel vaginaBovenste 2/3 deel vagina
Mannelijke geslachtsorganenMannelijke geslachtsorganenTestis en Gangen van WolffTestis en Gangen van Wolff
TestisTestis
EpididymisEpididymis
Vas deferensVas deferens
ZaadblazenZaadblazen
Embryologie van het Embryologie van het Endocriene SysteemEndocriene Systeem
HypothalamusHypothalamus
Hypophyse: zakje van RathkeHypophyse: zakje van Rathke
Portaal vaatstelselPortaal vaatstelsel
Al volledig ontwikkeldAl volledig ontwikkeld
Enkele syndromenEnkele syndromen
Syndroom van TurnerSyndroom van Turner
Syndroom van KlinefelterSyndroom van Klinefelter
Testiculaire feminisatieTesticulaire feminisatie
Syndroom van Mayer - RokitanskySyndroom van Mayer - Rokitansky
Syndroom van TurnerSyndroom van Turner
Chromosomen: 45, X0Chromosomen: 45, X0
Dus vrouw: maar…….Dus vrouw: maar…….
Geen ovaria, infertielGeen ovaria, infertiel
Andere afwijkingenAndere afwijkingen
Syndroom van KlinefelterSyndroom van Klinefelter
Chromosomen: 47, XXYChromosomen: 47, XXY
Dus man: maar…….Dus man: maar…….
Kleine testes, geen Kleine testes, geen
spermaproductie: infertielspermaproductie: infertiel
Soms andere afwijkngenSoms andere afwijkngen
Testiculaire feminisatieTesticulaire feminisatie
Chromosomen: 46, XYChromosomen: 46, XY
Gonade: testisGonade: testis
Phenotype: vrouwPhenotype: vrouw
Oorzaak: testosteron werkt nietOorzaak: testosteron werkt niet
““Hairless women”Hairless women”
Syndroom van Mayer – Syndroom van Mayer – Rokitansky - KüsterRokitansky - Küster
Chromosomen: 46, XXChromosomen: 46, XX Gonade: ovariumGonade: ovarium Phenotype: vrouw Phenotype: vrouw Complete fusiestoornis van de Complete fusiestoornis van de
buizen van Müller buizen van Müller Gevolgen: geen baarmoeder en Gevolgen: geen baarmoeder en
daardoor geen bovenste 2/3 deel daardoor geen bovenste 2/3 deel van de vaginavan de vagina
Indeling uterus anomalieën Indeling uterus anomalieën
S. van Mayer-Rokitanski-KusterS. van Mayer-Rokitanski-Kuster::aplasie vagina / uterus 1:5000aplasie vagina / uterus 1:5000