KINH DIỆU PHÁP LIÊN HOA HUY N TÁN - nigioikhatsi.netnigioikhatsi.net/.../KinhDieuPhapLienHoaHuyenTan_ThichChanThuong.pdf · Lược Sớ – Pháp Hoa Dụ Ý – Pháp Hoa Luận

1

KINH DIU PHP LIN HOA HUYN TN i S Khuy C bin son

Vit dch: C Ha thng Thch Chn Thng Bin son: Gio s Trng nh Nguyn

Tu chnh v hiu nh: T kheo: Thch ng Bn Nh Xut Bn Tn Gio, H Ni 2005

Li Gii Thiu

Mt trong nhng b kinh quan trng nht ca h t tng Pht gio Bc truyn, khng nhng c nh hng to ln i vi tn Pht gio m cn li cun c s quan tm ca gii nghin cu, hc gi ng Ty, l Kinh Diu Php Lin Hoa. y l b kinh n cha nhiu ngha l su sc, vt tm t duy v suy lun ca i thng. gip mi ngi c th lnh hi c trit l cng nh tnh thc tin

2

ca n, nhiu tc phm nghin cu, lun gii, trc tc rt cng phu v c gi tr ra i. Php Hoa Huyn Tn ca i s Khuy C l mt trong s y.

Vit Nam, Kinh Diu Php Lin Hoa c mt v tr v cng quan trng trong vic hc v hnh tr li Pht dy, v a s Pht t theo truyn thng Bc tng. Vi tm nguyn gip Pht t Vit Nam thc hnh ng tn ch v mc ch ca Php Hoa, C Ha thng Thch Chn Thng, mt bc cao tng thc c, c bit dnh nhiu thi gian v tm lc chuyn dch tc phm Php Hoa Huyn Tn t ch Hn ra ch Vit. Tuy nhin, do iu kin v hon cnh khch quan, bn dch ny cha c nhn duyn n hnh su rng.

hon thnh tm nguyn ca bc Tn s, hng mn php quyn ca C Ho thng dy cng bin tp, hiu nh v kt hp vi Vin Nghin Cu Pht Hc Vit Nam in n tc phm nghin cu c gi tr ny.

Nay, chng ti knh gii thiu n ch Tng Ni, Pht t v cc c ga b Php Hoa Huyn Tn ny.

Vin Nghin Cu Pht Hc Vit Nam

Li Dch Gi

3

Kinh Diu Php Lin Hoa l b kinh i tha thm thm vi diu ca Pht gio. c nhiu b kinh s gii nh :

Php Hoa Huyn Ngha ca ngi Php Vn i Lng.

Php Hoa Tam i B ca ngi Thin Thai Tr Khi i s i Ty.

Php Hoa Ngha S Php Hoa Huyn Lun Php Hoa Lc S Php Hoa D Php Hoa Lun S ca ngi Gia Tng i s Ct Tng i Ty.

Php Hoa Kinh Yu Gii ca ngi Gii Hon i Tng.

Song c bit vn l b Kinh Diu Php Lin Hoa Huyn Tn ca ngi Khuy C T n i s bin son i ng. B kinh lun ny gm 10 quyn, mi quyn chia lm hai phn : Bn v Mt. Nhm gii thch ngha thm thm vi diu ca b kinh i tha Diu Php Lin Hoa.

Trong phm Php S, c Pht dy rng : Ny Dc Vng ! Kinh in ca ta ni nhiu v lng nghn mun c, ni, ng ni, s ni m trong Kinh Php Hoa rt l kh tin, kh hiu Sau khi Nh Lai dit ngi no c th bin chp, th tr c tng cng dng, v ngi khc m ni, thi c Nh Lai ly y trm cho, li c cc c Pht hin ti phng khc h nim cho. Ngi c sc tin ln, sc tr nguyn v sc cn lnh, phi bit ngi cng Nh Lai chung, c Nh Lai ly tay xoa u.

4

Nhn thy li ch ln lao nh vy, ti khng qun ti s tr hp, thnh tm phin dch b kinh ny ra ngha ting Vit vi bn nguyn Phc v chng sinh tc cng dng ch Pht. Trong khi phin dch chc chn c nhiu phn khim khuyt, knh mong cc bc cao minh thin tri thc t bi hoan h ph chnh cho.

Champigny, ma Pht n nm Qu Du

Pht lch 2537 T Kheo Chn Thng kh th

MY LI GII THIU V TC GI TC PHM KINH DIU PHP LIN HOA HUYN TN

B Kinh Diu Php Lin Hoa Huyn Tn ny l do i s Khuy C i ng bin son ra. i s vn tc danh l Ut Tr Hng o, ngi Trng An (nay thuc thnh ph Ty An, Thim Ty, Trung Quc), xut gia lm t ngi Huyn Trang (tc gi l ng Tam Tng), theo hc tng ch ca Du Gi, Duy Thc.

Ngi l bc Cao Tng, mt v i Lun s vit tt c 100 b lun gii thch kinh Pht, c bit l kinh in i tha. Do vy, Ngi c ngi ng thi gi l Bch bn Lun s. Trn ng vn du thuyt php, ngi thng

5

dng 3 c xe, nn cn c gi l Tam xa Php s. Ngi tng theo ngi Huyn Trang dch kinh ti Phin Kinh vin cha T n thuc Trng An, ngi rt sing trong cng vic trc tc, dch thut.

Cc tc phm ca ngi t y truyn i c gi l T n gio, sau c tn l Php tng Hin l tng. Ngi vit s gii cho nhiu b kinh, nh cc Kinh Di Lc Thng Sinh, Diu Php Lin Hoa v.v S gii ca Kinh Php Hoa chnh l b sch Kinh Diu Php Lin Hoa Huyn Tn ny.

Sch ny cn gi l Php Hoa Huyn Tn, c ch cn gi l Php Hoa Kinh S, l mt trong nhng b s gii quan trng nht, ni ting nht v Kinh Php Hoa. Mi ngi hc Pht iu bit Kinh Diu Php Lin Hoa, thng gi tc l Kinh Php Hoa, l mt trong s kinh in quan trng nht ca Pht gio i tha. Cho nn cc nc theo Pht gio i tha, ngoi vic phin dch kinh ny ra ngn ng bn quc, cc v Cao Tng thc hc u vit cc sch s gii v kinh ny.

gii thch Kinh Php Hoa, ta thy ngoi b Huyn Tn ny, Trung Quc cn c rt nhiu b lun s khc nh Php Hoa Huyn Lun, Php Hoa Ngha S ca Ct Tng i Ty, Php Hoa Huyn Ngha ca Tri Khi i Ty, Php Hoa Kinh Hi Ngha ca Tr Hc i Minh v.v.

6

Vit Nam ta, ngoi bn din Nm Diu Php Lin Hoa Kinh ca ngi Huyn C Thin Gic, sch Php Hoa Quc Ng Kinh ca Lo Thin Dic Ngu ra, cn c mt s sch s gii v Kinh Php Hoa nh thi Minh Mng triu Nguyn c b Php Hoa Cng ca Minh Chnh thuyn s, hoc nh thi nay c Php Hoa Cng Yu Ngha ca Ha thng Thch T Thng

Cc sch ni trn, mi b mi v, u nhm gii thch Kinh Php Hoa, u gip cho vic tm hiu ngha l su xa ca b kinh ny. Ring b Php Hoa Huyn Tn ca ngi Khuy C (cn gi l i s T n) c coi l quan trng bc nht, bi l sch ny ngoi vic nu ra cc ngha l tinh yu ca Kinh Php Hoa, cn gii thch cn k n tng cu tng ch ca kinh ny thng qua bn Hn dch, ng thi cn gii thch vn t ca bn Hn dch. Php Hoa Huyn Tn cn ch ra mt s t dch sai so vi nguyn bn gc Phm. C th ni nhng ai mun hiu thu ngha l thm diu ca Php Hoa, khng th khng c sch ny.

Sch ny chia thnh 10 quyn. Mi quyn li chia thnh hai phn : Bn v Mt (trc, sau). V b cc, sch ny i th c th chia lm hai phn :

Phn u tc gi gii thch mt cch tng qut v Kinh Php Hoa t tn gi, tng ch ca b kinh ny cho n tnh xc tn v v tr ca kinh ny trong Pht gio i tha.

7

Phn sau tc gi gii thch kinh vn ln lt tng phm theo th t sp xp trong Kinh.

Khi gii thch mi phm, u tin tc gi cng nu ln v gii quyt cc vn c tnh cht tng qut ca phm , theo phng php m tc gi t tn l :Tam mn phn bit.

Tam mn phn bit nhm gii quyt 3 vn :

1. Lai : dng ca phm , hoc v sao m c phm .

2.Thch danh : gii thch tn gi ca phm , thng qua vic gii thch tn phm nu ln ni dung c bn ca phm .

3.Gii phng : gii p cc thc mc quanh phm .

Sau phn ny, tc gi ln lt gii thch tng phn, tng on, tng cu kinh vn trong phm, bng cch u tin dn kinh vn, sau gii thch. Khi dn kinh vn, khi rm r tc gi ch nu ln my ch u v my ch cui ca on c dn, phn b tnh lc gia c thay bng ch ch (ti). Cch dn kinh c th theo cng thc sau : [-Kinh vn : XXX ch XXX ], X l ch c dn.

Phn gii thch c m u bng : Tn vit (Tn rng), cng c khi c m u bng Lun vn (Lun rng).

8

Chnh l qua phn gii thch ny, m ngi c c th hiu c ngha thm diu ca Kinh Php Hoa.

Hn na, qua phn gii thch ny cn c th gip cho ngi tu Pht c c cc tri thc phong ph v Pht gio i tha, v trong phn ny tc gi vin dn rt nhiu kinh in i tha.

i vi ngi tu Pht, b Php Hoa Huyn Tn ny c th coi l b sch gio khoa v Kinh Php Hoa, v Pht gio i tha. i vi ngi ging kinh, c th coi y l b gio n qu bu ging kinh ny. i vi ngi nghin cu, c th coi y l b sch tham kho rt c gi tr. Tm li, ni theo ngn ng ca nh Pht, b sch ny em li li ch to ln trong vic hong php li sinh.

Chnh v nhn thy ngha hong php v cng to ln ca b Php Hoa Huyn Tn ny, m c Ha thng Thch Chn Thng, mt v chn tu c nhiu cng c trong s nghip hong dng Pht php, ngi tng phin dch, t chc phin dch n tng nhiu b kinh in nh Pht, cng l ngi sau khi lm nhiu cng c hong php ti qu hng li cng mt s Cao Tng Vit Nam kh,c em Pht gio sang truyn b ti Chu u v l ngi xy dng ln cha Quan m ngay ti Paris, th nc Php.

Khi cn ti th, Ngi tng c tm nguyn tha thit l mun phin dch v n tng b sch ny li lc qun sinh. tic thay cng vic cha xong th ngi vi v ci

9

Pht. Nay cc Php t, Php tn cng Php quyn ca ngi, tun theo li di hun ca ngi, ni tip v hon thnh cng vic to ln kh khn ang cn dang d ca ngi. Cng qu y vin thnh, ngi ci Cc Lc hn mn nguyn.

Ti l ngi t lu tm vo vic nghim cu Pht hc, tng c c sch ny, nay li c may mn l ngi u tin c c bn tho bn dch ra ting Vit. Ti v cng tn thn cng c to ln ca c Ha thng Chn Thng v nhng v ni ch ngi bi l phin dch, t chc phin dch, n tng b sch ny l mt cng vic v cng to ln v cng kh khn. (To ln v sch ny rt s, gn bng na b S K ca T M Thin, vic bin dch in n phi tn nhiu sc ngi, sc ca. Kh khn v ngn ng vn bn rt kh, phm vi tri thc Pht hc m tc gi cp n, hoc vin dn t Kinh Lut Lun rt rng). Vy m nay cng vic y c hon thnh.

Tuy nhin, ti thin ngh cng nh mi cng vic to ln khc trong thin h, vic phin dch in n b sch ln nh th ny d hon thnh song kh c th ni l Vn v nht tht. Nhng mong c gi c bn dch sch ny vi thin tm ty h s gp phn gip cho bn dch sch ny c hon thin hn, bi l bt c mt s hon thnh no u ch l tng i, cng nh trong kinh Dch, sau qu K t p cui tng trng cho s hon thnh, n qu

10

V t l qu cui cng tng trng cho s vn cha hon thnh.

H ni, ngy 2 thng 9 nm 1995 Gio s Trng nh Nguyn

S LC TIU S DCH GI THCH CHN THNG

(1912 1993)

o hiu : Thch Chn Thng, php hy Bn Nh. Th danh : Trn c K, sanh nm Nhm T 1912. Qu qun : lng Tr Trung, tng Tr L, ph Xun Trng, tnh Nam nh. Xut gia : nm Canh Thn, lc 38 tui. Sn mn : u Pht vi T Tr Trung Linh ng. Th gii : th C tc gii nm 1950 ti bn t. Hc o : T Tu Tng, cha Vng Cung, Nam nh.

Hnh o: nm Gip Ng 1954, vo Si Gn, chuyn tu php mn Tnh v bt u s nghip hong php li sanh y.

Kin to : nm Mu Tut 1958, kin to cha An Lc, ng Phm Ng Lo, qun Nht, Si Gn. Ngoi ra, ngi

11

cn kin to 2 Tnh x, mt Bin Ha v mt Th Du Mt.

Tham hc:

Nm 1961, sang nc Cao Min nghin cu gio l Theravd. Nm 1968, sang n nghin cu Mt gio. Nm 1972, sang Trung Quc nghin cu C bn. Hong dng : L ngi khai sng 2 ngi cha Vit Nam u tin trn t Php : Nm Gip Thn 1964, sang Php khai sng cha Linh Sn, Joinville Bon, ngoi Paris. Sau ny giao li cho Ha thng Thch Huyn Vi k nhim. Nm Mu Thn 1968, khai sng cha Qun m, Champigny sur Marne, ngoi Paris. Thnh lp Hi Pht gio Qun m Paris, tr s ti cha Quan m, cng l tr x hong o ca Ngi trn t Php cho n lc cui i.

S nghip phin dch v n hnh :

Ch kinh Nht tng. (bin son) Kinh A Di . (phin dch) Kinh i Phng Tin Pht Bo n. (phin dch) Kinh i Bt Nit Bn. (bin son) Kinh Php Hoa Huyn Tn. (phin dch) Th gii An Lp , (phin dch) Kinh a Tng. (bin son)

12

Kinh Ph Mn. (phin dch) Kinh V Lng Th. (phin dch) Ph sn d truyn. (phin dch) Kinh Diu Php Lin Hoa. (bin son)

Cng c vin mn : Ngi vin tch ngy 18 thng 12 nm 1993 (tc ngy 6 thng 11 nm Qu Du) ti cha Quan m Paris, Php Quc.

Tr th : Ngi th mnh 82 tui i v c 42 tui o.

QUYN TH NHT (PHN TRC) Sa mn KHUY C, cha I T N son.

O . DN NHP

Tng nghe : ng Ch Gic kho khai quyn hin thc, nhn c duyn ca mun vt m trnh by v s tng, bc thnh nhn nhiu phng php diu mu theo phm loi ca chng sinh m ging gii v ni dung. Rung ni dung ha m lm p cho c ci i thin. Dng biu y thun m lm bn lm b hng tm vn. Rp my t m che rng, ma php mt xa. Ti hai cy cho cy c n hoa, nhun ba c c cng ti tt. Song v l li tr mt v ng xa him tr, nn ngi mi dn d dn dn ti li ha thnh; n con th quen nghch vi xe d, nn ngi cui cng phi ging gii cho chng tn ti dng xe tru ln.

13

Do vy, bc thnh vng tng nh bi mi qun ci ht chu sng trong bi tc, ng y vng tng lp ra bt trao cho liu thuc hay trong tay. Li vn hay ra ngoi s l, ngha su sc vt c trm tng. Tm c tht a m ch p cu phn, ng u ng tha m ring ni ngn thu. Ln lao thay ! Nu mt thc m bao trm ci thi h, rung hai quyn tm thu c vn tng. H c th dng cc m t bao la, cao diu hnh dung tng ch cao xa su sc ca kinh ny c !

dn vo nhn duyn Pht thuyt Kinh Diu Php Lin Hoa ny, l phn Tng lun.

I. PHN TNG LUN

A . GII THCH KINH PHM

u tin nu tn Kinh Diu Php Lin Hoa, l nu tm tt ngha cao ln tuyt vi, nu ln tn gi chung ca c mt b kinh. - T phm nht : l soi t cc tiu to ln v ngha loi, ni r cc mc c ngha khc nhau. - Php : bao hm ngha php tc ng li noi theo. V bao gm mi iu tt lnh nn gi l Diu. - Hoa : ch chung cho cc loi hoa, nhng nu Lin (l hoa sen) ln, v hoa ny gm mi v p ca cc loi hoa (trong kinh ny). Th v nghip u c trnh by, php

14

v d u c nu ln. ng bn, mn khi hiu ri, li th x mi c ni r. - Kinh : l Thng l Php, l Nhip l Qun. Thng, l ng li cho trm vua; Php, o c cho ngn thu. Nhip, l tp hp mi o l nhim mu; Qun, iu phc cc chng sinh dung tc. Nhng mong cho tt c u la bn kh, cui cng c ln b gic. - T : l do l thy, trnh by nhn do gio khi, lm bc m u php c hng sng.

- Phm : l loi l bit, khu bit cc loi khc nhau ca tng ch huyn diu, phn tch cc ngha khc bit ca gio ngha su xa. Kinh c 28 phm loi nhm ni r chn tng. Phm ny v th t th ng u, nn gi l nht. l th, ch ngi v. Nht l cao nht, l ng u.

B . GII THCH BNG SU MN

Trc khi i vo gii thch kinh vn, u tin l dng su mn m phn thch: I. Duyn khi ca kinh. II. Tng ch ca kinh. III. Tn gi ca kinh phm. IV. Vic t b kinh phm. V. Th t ca kinh phm. VI. B cc v Gii thch kinh vn.

I . DUYN KHI CA KINH

15

Nhn duyn Pht thuyt Kinh Php Hoa c trnh by tm lc qua nm ngha : Mt l th p nhn thnh. Hai l ph nghi chp. Ba l nu r k hnh. Bn l li ch cho by gi v mai sau. Nm l nu bt thi c.

I. 1- TH P NHN THNH Trong th p nhn thnh c hai ngha : A. TH NHN B. TH THNH. A. TH NHN Th nhn c su nhn : 1. Th hnh nhn. 2. Th nguyn nhn. 3. Th cu nhn. 4. Th tr nhn. 5. Th tng nhn. 6. Th thuyt nhn. Pht qu chng c th t dng m thnh, m phi do nghip hnh mi c. Hnh chng khi l l, t v nguyn li sinh. Hnh nguyn khi t khi ln, nhng khng c duyn th chng th mt mnh m gp c. Du gp duyn cu trng, nhng khng th khinh xut m thnh qu c. Phi do tu tr hc tp, mi c th c qu c. c qu vin mn ri, th s trnh by p ng yu cu ca ngoi vt. Mun nu r tnh cht thm diu ca tng ch kinh vn, th trc ht th hin ci nhn i tng.

16

i tng t, l phi ph trn, cho nn nu r Pht vn xut th l mt vic ln vy. Do th nhn c su ngha ny. 1) Th hnh nhn : Trong phm Phng Tin bn lun, gii thch v tm php thm thm, ni rng: Pht tng thn cn trm ngn vn c v s ch Pht, thc hnh ht thy v lng o php ca ch Pht, dng mnh tinh tin, danh ting vang khp, thnh tu c php thm thm (rt su) cha tng c. Cc php kh hiu, Nh Lai bit c ty nghi m thuyt ngha kh hiu, l php m cc hng Thanh vn, Bch chi Pht chng th bit c. Tm php thm thm gm : mt l th tr c tng thm thm, hai l tu hnh, ba l qu hnh, bn l tng trng cng c tm, nm l khoi diu s tm, su l v thng, by l nhp, tm l bt cng Thanh vn, Bch chi Pht s tc ch tr thm thm. Kinh ch c su php, khng c php th by th tm, ti di s bit. o php ch Pht thc hnh ht ri, tu hnh y ci nhn ca Nht tha chng tr, mi c Pht qu. Cho nn nay th nhn m thuyt diu php ny khuyn tu nhn hnh. 2) Th nguyn nhn : c ngha l trong phm Phng Tin ni rng : ny X Li Pht ! hy nghe cho k, ta vn t li th nguyn mun khin cho ht thy chng sinh u c bng ta khng khc. Nh iu nguyn xa kia nay y , ha ht thy chng sinh khin h ng nhp Pht o. Phm Th Lng vit rng: ta thng t ngh nh

17

vy : lm cch no khin chng sinh c nhp Pht o, mau chng thnh tu Pht thn. D trong cc nhn xa kia hay qu ngy nay, ta u lun lun pht nguyn khin cho chng sinh c ging nh thn ta, c nhp Pht o. Cho nn th p bn nguyn m thuyt kinh ny, cng l khin chng sinh cng pht nguyn ny, hnh v nguyn ph hp vi nhau, t ti mc xut th. 3) Th cu nhn : c ngha l nh phm Thin Th ni: ta trong thi qu kh cu Kinh Php Hoa khng h l l mi mt, trong nhiu kip thng lm quc vng cu o B , chng h thoi chuyn, nh trng ra lnh cho khp bn phng. By gi c v tin n bch vi quc vng rng : ta c kinh i tha gi l Kinh Diu Php Lin Hoa. Nu chng tri ta, ta s tuyn thuyt cho. Quc vng nghe tin ni th, th vui mng phn khi, lin nghe theo tin cung cp mi th cn dng cho tin, thm ch ly thn mnh lm ging lm gh, thn tm chng mi, phng s tin tri hng ngn nm, v mc ch cu php m khin tin khng thiu thn th g. Quc vng thi nay l thn ta y. V tin thi nay l B t a. V Pht qu kh nguyn hnh s d thnh t do duyn hi, hng trng kinh ny. ni thin hu, chuyn s cu kinh ny, cho nn ta nay tuyn thuyt khin mi ngi sinh tm cu trng 4) Th (ng) tr nhn : c ngha l nh trong tm php thm thm ng trc : - Th nht l Pht tng thn cn trm ngn vn c v s

18

ch Pht, gi l th tr c tng thm thm. u tin y B tt cng nm hng sa Pht. - Th hai y B tt cng su hng sa Pht. - Th ba y B tt cng by hng sa Pht. - Th t y B tt cng tm hng sa Pht; gp nhiu thin hu, th tr lu di. Thm na, Thch Ca Nh Lai thi qu kh t thn l Thng Bt Khinh B tt, sau khi Uy Sn Vng Pht nhp dit, ngi tu hnh hnh bt khinh, lc lm chung nghe trong h khng thuyt hai mi ngn vn c bi k ca Kinh Php Hoa, ngi u th tr c c, c su cn thanh tnh, li tng thm th mnh hai trm tm vn c na-do-tha tui, ging rng kinh ny, sau lc mnh chung c gp hai ngn c Pht u gi l Nht Nguyt ng Minh, ngi thng tr kinh ny, nh nhn duyn y li gp hai ngn c Pht cng gi l Vn T Ti ng Vng. Ngi cng trong php ch Pht ny m th tr kinh ny, thng c su cn thanh tnh. V B tt Thng Bt Khinh chnh l thn ta y, v thi xa thng tr kinh ny, cho nn nay ta thuyt kinh ny khuyn thng th tr. 5) Th (p) tng nhn : sau khi thnh Pht ri, lc sp thuyt kinh ny, trc tin Pht thuyt Kinh V Lng Ngha cho B tt, sau nhp V Lng Ngha X tam mui. Tri ma bn hoa, t rung su loi, bn chng chim ngng, tm b hoan h. Ngi phng ho quang thu sut

19

xa rng, chng thy th ri sinh nghi. Di Lc pht vn, Vn Th bo rng : c nh ta suy on th nay Pht Th tn nh thuyt i php, ma ma i php, thi loa i php, khua trng i php, din ngha i php. Ta thi qu kh tng thy im lnh ny. Ch Pht phng ho quang ny ri th thuyt i php, thm ch thuyt rng. Ngy nay Nh Lai hn s thuyt kinh i tha gi l Kinh Diu Php Lin Hoa. Ch Pht ba i lc sp thuyt kinh ny, t trc tin c by nhiu tng ln, chng ging kinh khc, v cc kinh khc khng c tng ln ban u ny. Tng phi thng, nn cn phi ni r iu ny, tc l sp thuyt kinh ny th trc tin th hin tng ln, trc tin th hin tng ln chnh l thuyt kinh ny. 6) Th (p) thuyt nhn : nh kinh phn di ni rng, ch Pht Nh Lai ch v mt i s nhn duyn m xut hin i, cho ti thuyt rng ra : khng c t Thanh vn, ch gio ha B tt, cu cnh khin h c Nht thit chng tr. Cho nn ch Pht ba i thnh o, cu cnh t thuyt nht tha, u l phng tin th cu trong nhn. Tu hc tuy mn, cha tng din thuyt. Ngy nay c hi khng th b ung, nn theo nhn c m thuyt diu php ny. Ngha loi nh trn kinh vn nu rt nhiu, v e rng di, nn ch lc thut qua. B. TH THNH Th thnh c ngha l th p li cu thnh. Trong kinh ni

20

: B tt mi sanh ra bc by bc, phng i quang minh chiu khp mi phng nhn xem bn pha, lm ting s t gm m thuyt k rng: Ta sinh thai phn ht, y l thn cui cng. Ta c gii thot, S li chng sinh. Th nh vy ri thn dn khn ln, ra chi bn ca thy tng gi, m, cht, v tng Sa mn. hi bit ri lin mun b thn thuc, cu qu v thng. Na m quan st thy cc k nhn, hu phi, th n dng nh xc thi rt ng chn ngn. Lin sai Xa Nc thng nga Kin . Ch thin nng chn, na m ra khi thnh, i mi bn do tun ti trong rng ni v tin Bt Gi B , ly dao gt tc, em o p bu i ly o da hu, sai Xa Nc tr v bo vi vua cha, ri ch lc s ngoi o cnh sng Ni Lin hng phc h. Ngi phi su nm kh hnh, cn c kh s hn h, hng ngy phi n vng n la mch. Sau, ngi chn v h chng tu ng o, bn n cho sa, nhn c Ct tng, ti cy B , ngi ta Kim cng, dng lc tr tu hng phc qun ma, chng i B mi mi vt ra khi ba ci. By gi cha ca tam thin i thin gii cng ch thin khc ko n ch Pht thnh chuyn php lun. Ha Pht tn dng, khuyn hy tm dng cch quyn nghi m thuyt. Thi c cha chn, hy thuyt phng tin, cha thuyt thc php.

21

Nay hp c nghi, nhm cc ngi Thu T thnh Pht thuyt v cnh gii ci quyn tha v thc tha. Nhm cc ngi Vn Th thnh thuyt v hnh an lc ca tha. Nhm cc ngi Di Lc thnh thuyt v qu Chn ng thn, nn kinh phn di ni rng : lc ta mi ngi o trng, quan st cy ci v kinh hnh, trong hai mi mt ngy, thng ngm s ny. Thm ch tm nim v lc phng tin m ch Pht qu kh vn hnh, ta nay c o cng nn thuyt tam tha. Khi ta suy ngh nh vy th mi phng Pht u th hin Phm m m y d ta rng : Lnh thay! Thch Ca Vn, hy theo nh ht thy ch Pht m s dng lc phng tin. Do phng tin y hy thuyt tam tha. Nay c nghi chn, nhm cc ngi Thu T thnh ging r chn tng, ni r Nht tha thc tng . Cho nn kinh phn di ni rng: ngi tha thit thnh cu ba ln. Ta nay u th chng thuyt. Trong phm An Lc Hnh, Vn Th pht ra li thnh, Th tn thuyt rng v bn An lc hnh. Trong phm Th Lng, cng li nh vy, Di Lc thnh cu ba ln. Pht dy : cc ngi nn tin, nn hiu li thnh thc ca Nh Lai, ba ln khuyn tin, mi thuyt v s Chn ng thn. Bi vy v th thnh m thuyt Kinh Php Hoa ny.

I. 2- PH NGHI CHP Trong ph nghi chp c hai: A. PH NGHI. B. PH CHP. A. PH NGHI . C ngha l Pht t khi thnh o ch ghi nhn B tt s

22

c lm Pht, chng ni Thanh vn c c Pht qu. Hng Thanh vn nghi rng mnh mi mi chng thnh Pht, nn X Li Pht rt t cm thng ni mnh b mt Nh Lai v lng tri kin. Cho ti thuyt rng ra, m nay tng Pht c nghe php (v tng hu) cha tng c nghe, on tr iu nghi hi. Cc v tiu B tt xa c nghe v i tha, cng nghi rng ch ring B tt chng c B , cn Thanh vn khng c d phn. Hoc cc v tiu B tt bt nh tnh ng rng trong qu Pht B , mnh cng khng c phn, do c ba tha u c li nghi. Bi vy, kinh ny ni: d l Thanh vn hay l B tt, c nghe php ca ta thuyt ging, thm ch ch mt bi k th cng u c thnh Pht, khng phi nghi ngi. Li ni : nhng ngi cu o tam tha nu c ai cn c iu nghi hi th Pht s on tr gip, khin khng cn mt cht no. Cng ni: B tt nghe php ny, li nghi u ph tr, mt ngn hai trm La hn cng u s c lm Pht. Trong ny va c ph nghi va c ph hi. Xa hi v tu tiu tha chng c lm Pht, nay c nghe, nn tr c hi xa v bit rng tiu tha chnh l ci nhn ca i tha. V nghi th c ba tha u c, ring hi th ch tiu tha mi c, ly rng bao hp nn ch ni ph nghi, chng ni tr hi. T trong quyn sau s gii thch iu sai bit, nn thuyt diu php ny l ph nghi. B. PH CHP

23

1. Phn loi Thanh vn a. C hai loi Thanh vn : a.1- Quyt nh chng tnh, c qu Thanh vn nh nhp v d Nit bn, thn dit tr dit. Cho nn cc kinh ni rng: ngi khc khi Nit bn th thin cn s ht, nhng thin cn ca B tt th khng th. a.2- Bt nh tnh, loi thoi ri li pht i B tm. Lc u l nh tnh, sau l bt nh tnh. b. C bn loi Thanh vn : Song Du Gi v Php Hoa lun ni rng Thanh vn c bn loi : b.1- Quyt nh chng tnh, cn gi l th tch. b.2- Tng thng mn, l loi phm phu c t thin gi l A la hn. b.3- Bt nh tnh, loi thoi ri li pht i B tm, cn gi l bt nh chng tnh. Hn na, trong s nhng ngi c th k trong hi Php Hoa, Thanh vn c gi l loi thoi B tm. Nhm cc ng X Li Pht u l loi ny, cho nn kinh phm Ta vit rng : bo cho X Li Pht bit ! ta xa dy cc ngi ch nguyn Pht o. Cc ngi nay u qun, m t cho mnh c dit . Kinh u B Tc ni : X Li Pht tu o i tha, tri su mi kip nhn v chuyn th nhn, i hnh kh thnh, nn thoi cu tiu qu. Thu T cng ni: i i tng theo Pht th ha. Phm Ha Thnh D ni : cc chng sinh c mi su v vng t gio ha, l

24

bc u kt duyn thi qu kh. Do m gi l thoi B tm. Chng phi hng bt nh tnh u l loi thoi chuyn . Cng c nhng ngi ngy xa cha cu qu i tha, ngy nay ch t qu tiu tha m hng ti i tha, v l bt nh tnh. b.4- Loi ng ha. ng ha chng phi l chn thc. Nhip i Tha lun ni rng : cc i B tt cng ch Pht ha hin lm Thanh vn, dn thc Thanh vn hng theo i tha. Nhm cc ng Ph Lu Na u thuc loi ny. 2. Th k. Php Hoa lun vit : trong ny ch c hai loi Thanh vn c th k. l loi thoi tm v loi ng ha, cn loi th tch v loi Tng thng mn th Pht chng th k v cn cha chn. B tt c th k, tuy vn ni chung rng ngi tu hnh o B tt s c lm Pht, v lun ni rng : th k cho l pht tm. Loi thoi B tm chnh ng lc cn chn mui, thuyt cho h v Nht tha chnh l ph s chp trc ca h. ng ha chng phi l chn thc, khng c iu chp g ng ph, ch th hin ra tng c th nh th. Loi tng thng mn l loi d sinh. Cn cha chn nn Pht chng th k cho. B tt c th k, tc l Thng Bt Khinh, khi y nhn tu, Pht th k cho, khin ng tin rng mnh c Pht tnh, hn na cn v dn dn pht tm tu o i tha.

25

Hng th tch khng c i tha tnh, lm sao m xt ti cn tnh ca h chn hay cha? nn ni rng: th tch do khng c i tha tnh, v cn chng chn, nn Pht chng th k cho. B tt c d th k v c y l tnh nhn, dn khin h tin tng vo i tha l php chng ngu, ch chng phi l v h cn cha chn k, sau s chn k. Cho nn chng phi l cho B tt d th k khin h pht tm hng theo i tha. Ni rng h s thnh Pht : l v B tt c nguyn tm, nn phng tin ha cho h khin h sinh tn . Nh Kinh Bt Nh ni : ta u khin nhp v d Nit bn chng phi u nhp ht cc B tt c th k. i vi hng th tch cng th, nu cho th tch ging vi tng thng mn th chng nhng chng c gi l th tch, m cn chng hp vi gio ngha. Do th tch v tng thng mn gp lm mt ch m ni, nn ngi ch tr vic phin dch cng ni l v cn cha chn nn phi khin h pht tm. ng ra phi nn ni hng th tch do cn cha chn nn chng c th k. B tt c th k ct pht tm tn gii i tha. Hng tng thng mn v cn cha chn, nn Pht chng th k cho. B tt c th k, cho h pht tm hng cho i tha. Nu hng th tch sau cng thnh Pht th tri vi gio vn mi ch nh trong Kinh Nit Bn v.v... dn. 3. B tt n ng, Tim ng.

26

B tt cng c hai loi: mt l n ng, hai l Tim ng. Tim ng c hai ngha : 1) T bc c qu nh tha th gi l Tim ng, do sinh s nh hoc hon ton khng. Nu t nh phm m qui y theo i tha th tc l n ng nhip, v cha tng ng chng qu nh tha. Sinh s cn nhiu, cng chng gi l Tim ng, cho nn Kinh Nit Bn ch ni bc thnh nhn tm vn kip v.v... chng ni kip s d sinh hi tm. 2) Ch t ch tng pht nh tha tm, tu nh tha hnh m ti theo i tha th gi l Tim ng, v c tnh y v tu hnh y. Vn t ng gii cng gi l ng, h tt phi chng ng. Hung h li cn c k sinh s nh, c ngha l nh sinh th ngay lc sinh ny cng ht thy thun Quyt trch phn. L nht tha c thuyt ging trong kinh ny, lun tuy ni l v hai loi Thanh vn, ging rng l loi thoi tm v ng ha. C mt hi Php Hoa chnh ch thuyt cho hng thoi B tm, cng cho lun c hng ng ha, v nhm Mn T T cng trong hi ny. Nug theo Nhip lun th gp dng mi ngha thuyt v nht tha. Ngha v c ba, l cng khng sai : a. V hng quyt nh chng tnh chng ngu v php. b. V hng bt nh chng tnh hi tm cu i tha. c. V hng ng ha gip cho vic ha k. Du cng c th thuyt cho c hai loi B tt, song chnh tn (tng ch ch yu) ch nhm thuyt cho hng Tim ng. Cho nn kinh phn di ni rng : B tt nghe php ny,

27

li ng u on tr . Ngha gm c n ng, v l cng khng sai. Nhip lun, trong phn thp ngha gii v nht tha vit rng : dn nhip mt loi v nhm tr cc loi khc do bt nh chng tnh, ch Pht thuyt nht tha. Mt loi c dn nhip tc l loi Thanh vn thoi B tm. Cn cc loi khc c nhm tr tc l loi B tt Tim ng. Thanh vn thoi B tm, v h chp trc tiu qu t cho l cu cnh. X Li Pht ni rng : ta tr ht mi t kin, chng c v php khng. By gi trong tm t cho l ti mc dit . i Ca Dip cng ni : c Pht khin ta vt ra khi ba ci, chng c Nit bn. Trong tm chng ny mt nim a thch i vi php B tt. u l do xa kia chp trc vo tiu tha. Tc nh Nhip lun ni rng : Ba loi luyn tam ma (tam ma bt : qun tm), on tr chng bn x, duyn theo php ngha lm cnh. Bn x gm : 1) Nh tha tc . 2) Ch nghi ly nghi. 3) i vi cc php s vn s t, ni rng ta c nh th, ngi khc chng c th. 4) T ci vn vt cho n B u chp trc phn bit. Nh tha tc : v chp qu nh tha coi l cc im, on chp ny, nn mi thuyt kinh ny. Tim ng B tt chp rng mnh khng c phn i vi

28

qu Pht B , mun sanh ra thoi bi, quay v tr nh tha. nhm tr loi ny chng loi ny thoi bi cho nn thuyt kinh ny. Cn loi cc tiu B tt n ng th chp rng ch c mnh l tu hnh theo i tha nn c th c thnh Pht. Cn hng tr Thanh vn th chng c thnh Pht. Nay ph chp ny ni r qu nh tha chng phi l cc qu; Ngi tr nh tha cng c thnh Pht, cho nn thuyt kinh ny. Do Nhip lun xt v bn x, ni rng mt l nh tha tc , hai l loi ni rng ta c nh vy, ngi khc chng hay c nh th ; cn hai loi ch nghi v.v... th l cc loi ni trn.

I. 3 - NU R K HNH Trong nu K Hnh c hai : mt l nu k, hai l nu hnh. A. NU K Pht t khi thnh o cha th k B cho Thanh vn, nay th k cho h, nn thuyt kinh ny. Nn kinh phn di ni: ta t ra phng tin ny khin cho c nhp Pht tu. Ta cha tng ni cc ngi s c thnh Pht o. Ta cha tng thuyt v cha ng thi c, nay ng l lc y, nn quyt nh thuyt v i tha. Thm na, Ca Dip ni : hn na, nay chng ti tui tc gi nua, i vi php A Nu a La Tam Miu Tam B m c Pht gio ha cho B tt, trong tm chng ny sinh mt nim a thch no. Chng ti nay trc Pht c nghe th k A Nu a La Tam Miu Tam B cho hng Thanh vn, trong tm u hoan h v c php cha

29

tng c. Li ni : hc thuyt Tu a la, Gi , cng cc php Bn sinh, Bn s, V tng hu. Cn thuyt v Nhn duyn, Th d cng K-d v kinh u-b--x, ch thuyt cho hng Thanh vn chn b ny, chng thuyt Th k, Phng qung, T thuyt. Ngha l t trc n nay, cha th k cho h, nn nay thuyt kinh ny. B. NU HNH Nay thuyt v hnh ca hng nht tha B tt. Nht tha chnh l hnh ca B tt. Nn phn sau ca kinh ni rng : c Pht t tm thanh tnh, nhu nhuyn, li cng li cn ch v lng ch Pht m hnh o thm diu, v cc Pht t y m thuyt kinh i tha ny. Li ni : d l Thanh vn hay l B tt, c nghe php ca ta thuyt thm ch ch mt bi k cng u thnh Pht, khng c iu g phi nghi ng c. Li ni : ny X Li Pht ! ch Pht Nh Lai ch gio ha B tt, v tt c mi vic thng v mt s : phi do tu hnh phc tu, qun chiu l hu khng, tm hiu gio ngha, xt l huyn diu, chn gii khi ng v nht tha. Thm na nht tha c nhn c qu. Nhn tc l Tht a, T B tt hnh. Di l ty ch ng dng, thy u phi . Qu tc l Pht v B , Nit bn. trong ba thn, u nhip ht. Li na, ba lt thuyt v nht tha : phm Phng Tin v.v thuyt minh cnh nht tha, phm An Lc Hnh v.v... thuyt minh v hnh nht tha, phm Th Lng

30

v.v... thuyt minh v qu nht tha. Thuyt minh v cnh, l mun h khi pht tm t hng Thanh vn. Thuyt minh v hnh, l khin h tu B tt hnh. Nhn mi mong c c Pht qu cng c, cho nn nu bt B tt hnh mi thuyt Kinh Php Hoa ny.

I. 4- LI CHO BY GI V MAI SAU. Trong phn ny c hai ngha : mt l li cho by gi, hai l li cho mai sau.

A. LI CHO BY GI V tt c k phm ngi thnh trong mt hi Php Hoa nghe Kinh Php Hoa xong hn c li ch. y l hai loi: mt l Qu k li, hai l Hin chng li. 1) Qu k li. y ni hai mc : mt l Ba lt thuyt ngha nht tha v th k, hai l Tm ch th hin th k. a) Ba lt thuyt ngha nht tha th k : - Tc l v ba c m Th tn thuyt ngha nht tha ba lt. Hi nh ph nh li ch cho hin thi by gi. T phm Phng Tin tr xung ti phm Th D, n ch Thu T c k, tm b hoan h l vng th nht. - Kinh ni rng : ch Pht Th tn ch v mt i s nhn duyn m xut hin i. Thm ch ch mt Pht tha m ch Pht dng lc phng tin thuyt thnh ba. Cho nn X Li Pht nghe thuyt ri, trong phm Th D thm sinh lnh gii. Pht thuyt xong ri Thu T lin c th k. Trong phm Th D, X Li Pht thnh Pht, ri

31

Pht thuyt Th D, gp vi phm Tn Gii, phm Dc Tho D, phm Th K, l vng th hai. - Phm Th D ni : Nh Lai cng li nh vy, ngi l cha ca ht thy chng sinh. Thm ch X Li Pht nh nhn duyn m bit lc phng tin ca ch Pht ch mt Pht tha m phn bit thuyt thnh ba. Ngi i Ca Dip nghe thuyt ny ri, trong phm Tn Gii mi sinh lnh ng. Phm Dc Tho D, Pht thut li xong, trong phm Th K Pht lin th k cho bn v gm cc ngi i Ca Dip, Tu B , Ma Ha Ca Chin Din, i Mc Kin Lin. Cn phm Ha Thnh D, phm Ng Bch T Th K, phm Th Hc V Hc Nhn K, l vng th ba. Phm Ha Thnh D, thot u thuyt v chuyn i Thng Tr Thng Pht, h nh li. Li ni: cc T kheo ! Nh Lai t bit gi Nit bn n cho n ch l lc phng tin ca ch Pht: mt Pht tha m phn bit thuyt thnh ba. Nhm cc ng Ph Lu Na nghe thuyt ny ri, trong phm Ng Bch T thm sinh lnh gii. Pht thut tch xa thnh tu ri, bn th k cho 500 t cng cc ngi thuc bc hu hc v v hc. tc l lm li cho chng Thanh vn thi by gi vy. b) Tm ch th hin th k : Trong kinh c tm ch th hin th k : - Mt l Bit k : X Li Pht cng bn v i Thanh vn l cc v m i chng u quen bit, nn th k ring cho tng v danh hiu khc nhau, gi l Bit k. - Hai l ng k : nhm cc ng Ph Lu Na 500 ngi,

32

v nhm 1200 ngi khc, th k cho mi nhm c cng mt danh, nn gi l ng (thi th) k. - Ba l Hu k : hng hu hc v v hc v.v... chng phi ngi m i chng quen bit, xp trong loi h cn, th k cho thi sau c cng chung mt hiu. - Bn l V on k : chng t l Nh Lai khng on ght, nn th k cho B t a. - Nm l Thng hnh k : hin th n nhn ti gia, xut gia tu hnh B tt u c th chng Pht qu, nn th k cho T kheo ni v thin n. Thuyt nm loi k trn ch li ngay cho thi by gi, u l Nh Lai k. - Su l C nhn k : Thng Bt Khinh B tt l bi tn thn ni: ta chng khinh cc ngi. Cc ngi u s thnh Pht. V ch by chng sinh u c Pht tnh, nn th k cho mt loi B tt ny, l thuyt v li ch thi qu kh. Ba k u v k th nm l k lm li cho ngi nghe Kinh Php Hoa. Hai k cn li chng phi l k do nghe kinh ny. Song nm k u u gi l Li cho by gi (Li kim), tc l Qu k li, nhng cc Thanh vn sau khi nghe th k s th Bin d sinh, tng trng th ngha ti sau ny s bit. 2) Hin chng li : Cng c nhiu loi, nh : - Phm B t a tuy Long n t long cung vt ra, thnh o u do Php Hoa, chng phi do li ch ca

33

hi Linh Sn, nn lc qua chng thuyt, ch c lc Long n thnh o thuyt php, B tt, Thanh vn, tri rng tm b, loi ngi v loi phi nhn th gii Sa b t xa u thy Long n thnh Pht thuyt php cho tt c ngi, tri trong hi lc , tm rt hoan h thy u knh l t xa. V lng chng sinh nghe php ng gii c bt thoi chuyn. V lng chng sinh c th o k. Th gii V Cu rung ng su ln. Ba ngn chng sinh th gii Sa b tr Bt thoi a, ba ngn chng sinh pht tm B v c th k. Hp bn v trn (bn i t) u c li ch. - Phm Phn Bit Cng c c mi mt v c chng, mt v pht tm. - Phm Nh Lai Th Lng, Pht thuyt v li ch lu di, c su trm tm mi vn c na-do-tha hng h sa s chng sinh chng c V sinh php nhn, ngn c B tt Ma ha tt chng c mn Vn Tr la ni. Li thm mt th gii vi trn s B tt Ma ha tt chng c nho thuyt bin ti. Mt th gii vi trn s B tt Ma ha tt chng c ngn vn c v lng la ni. Tam thin i thin th gii vi trn s B tt Ma ha tt chuyn c php lun bt thoi chuyn. Hai ngn quc vi trn s B tt Ma ha tt chuyn c php lun thanh tnh. Tiu thin th gii vi trn s B tt Ma ha tt tm ln sinh s chng c. Bn t thin h qua bn ln sinh s chng c. Ba t thin h qua ba ln sinh s chng c. Hai t thin h qua hai ln sinh s chng c. Mt t thin h vi trn B tt Ma ha

34

tt mt ln sinh s chng c A Nu a La Tam Miu Tam B . Li cn c tm th gii vi trn s chng sinh u pht A Nu a La Tam Miu Tam B tm. - Thuyt phm Dc Vng, tm vn bn ngn B tt c Gii thit chng sinh ng ngn la ni. - Thuyt phm Diu m, tm vn bn ngn ngi c Hin nht thit sc thn tam mui, bn vn hai ngn thin t c V sinh php nhn, Hoa c B tt c Php Hoa tam mui. - Thuyt phm Quan m, tm vn bn ngn chng sinh u pht v ng ng A Nu a La Tam Miu Tam B tm. - Thuyt phm La Ni, su vn tm ngn ngi c V sinh php nhn. - Thuyt phm Diu Trang Nghim Vng Bn S, tm vn bn ngn ngi xa la trn cu, c php nhn tnh. - Thuyt phm Ph Hin Khuyn Pht, hng h sa s v lng v bin B tt c trm vn Trin la ni, tam thin i thin th gii vi trn s B tt thc hnh o Ph Hin. Nm k u, th k cho s c lm Pht. Hai mi lm loi (nh nghe kinh m chng c) ny hin chng Nhn v. Hn na l li ch hin thi (Li kim), nn thuyt Php Hoa.

B. LI CHO MAI SAU Sau khi thuyt tam hi (thuyt ba vng cho ba c), nh Kinh Php Hoa m mi ngi c cng c, u l

35

Li cho mai sau (Li hu). - Phm Ty H Cng c ni rng : ngi th nm mi, mt ln nghe Kinh Php Hoa m hay ty h th cng c ln hn c vic b th vng bc cng by th bu cho bn trm vn c na-do-tha tam thin i thin th gii chng sinh, hn th na cn khin c qu A La Hn. Nu ngi no ti tng phng c nghe Kinh Php Hoa trong chc lt th i i thng c ci voi, nga, xe c, ngi kiu tht bo v ng cung tri. Nu li chia ch cho ngi khc nghe kinh, th i i c ngi ch ca Thch, Phm Vng. Nu li khuyn ngi i nghe Kinh Php Hoa, th i i c cng sinh vi La Ni B tt, khng bao gi b cm ngng... cho n c sau ny i i sinh ra thy Pht nghe php tin tng tip th gio ha ca Pht. - Phm Php S Cng c ni rng : nu thin nam, thin n th tr Kinh Php Hoa ny hoc c hay tng, hoc ging gii thuyt minh hay sao chp kinh ny, th ngi s c tm trm cng c mt, mt ngn hai trm cng c tai, tm trm cng c mi, mt ngn hai trm cng c li, tm trm cng c thn, mt ngn hai trm cng c , dng cng c y m trang nghim su cn khin u thanh tnh. - Thm ch phm Ph Hin ni : nu ngi i sau, c ai th tr c tng kinh in ny, th ngi chng th cn tham lam chp trc cc vt dng sinh hot nh : o qun, chn m, n thc ung v.v... iu s nguyn ca ngi

36

y s chng ung, ngay i hin ti s c phc bo. V vy kinh Di Gio ni rng : nhng ai ng , u ht. Nhng ngi cha , u gy nhn duyn c . Cho nn, v thuyt kinh ny m lm li ch ln cho mai sau, gi l Li cho mai sau (Li hu).

I. 5 - NU BT THI C. Trong ngha Hin thi c (nu r thi c) c hai phn : A. HIN THI. B. HIN C. A. HIN THI 1) n gio v Tim gio : Ch Pht t ra cch gio ha i c hai loi: mt l n, hai l Tim. - n tc l gip hng i c n ng t a v phm phu cu Pht qu, nh nht tha c thuyt trong Kinh Thng Man, v t tha l quyn, nht tha l thc. - Tim tc l gip hng t tiu c ti i c, nh nht tha ni trong kinh ny, v nht tha l thc, nh tha l quyn. Kinh ny phn nhiu gip h t nh tha m cu Pht qu, phn nhiu l c nhip th bi Tim gio i tha. 2) Nm thi gio (quan im xa). Xa c cch gii thch ni rng : Gio c nm thi. - Thi th nht : lc Pht mi thnh o thuyt cho nm trm li bun bn ng V, ngi ch thuyt Tam qui, Ng gii, Thp thin, th gian nhn qu gio. tc l Kinh V, Ng Gii, Bn Hnh Kinh v.v v bn h cha c cn kh xut th. - Thi th hai : Pht thnh o ri, ngoi 21 ngy, trong 12

37

nm ngi ch thuyt tam tha hu hnh gio, cha thuyt v l khng. l cc kinh tiu tha nh Kinh A Hm v.v... - Thi th ba : sau khi Pht thnh o ri, sut trong 30 nm (t 13 n 30 nm) ngi thuyt tam tha ng hnh Khng gio. l cc Kinh Duy Ma, T ch, i Phm v.v - Thi th t : Pht thnh o ri, trong 40 nm (t 30 n 40 nm) ch thuyt c nht tha, vn cha din thuyt r rng v Pht tnh thng tr thc tng, vn cn thuyt v Pht qu v thng, coi l chn thc. l cc Kinh V Lng Ngha, Php Hoa. V trn y cha thuyt minh ngha nht tha, v trong ny vn cha din thuyt r rng v thng tr Pht tnh. - Thi th nm : ch khi ngi trong rng Song lm thuyt rng : cc chng sinh u c Pht tnh, thng tr Pht bo. chnh l cc Kinh Nit Bn, i Bi v.v...

Nhn xt v cch chia nm thi gio.

Thuyt trn mi xem qua th thy cng c, nhng theo l m xt th li khng ng nh th.

+ Xt thi th nht : Kinh V ni rng : nm trm li bun lc sp th gii, trc tin sm hi v cc ti ng nghch, thp c, bng php v.v... ca h, c t i bn tnh, ng m bn tnh, lc trn bn tnh, ng ng bn tnh.

38

Lc bn ng V c Bt khi php nhn, ba trm li bun c Nhu thun nhn, hai trm li bun c qu Tu Hon, T thin vng v.v... c Nhu thun nhn, ba trm Long vng c Tn nhn. Ngoi ra, ch thin u pht V thng o . Mi c thin nhn u thc hnh o Thp thin ca B tt. Trng gi V dit c mi ni kh ba ci, chng c Bt khi php nhn. chnh l S a ti Bt a. Li na Kinh Ph Diu ni : sang tun by ngy th hai, nm trm li bun bn ng V dng Pht ko mch nha. Pht th k cho, ngi ni ngi n i sau s c lm Pht tn l T Thnh. Nh vy th sao li ni rng : thi th nht ch l th gian gio c ? ch v ngy y vn cha thuyt minh v Qun chung ca tam tha, nn cha gi l chuyn php lun. Ti thi nm T kheo, mi gi l chuyn php lun. + Xt thi th hai : Th n thi th hai trong 12 nm ch thuyt Hu gio. V iu ny, Gic i b rng : thnh o nm nm thuyt i Bt Nh, chnh l thuyt minh thc tng. Li na, nm th by thuyt kinh Bt Chu Tam Mui cho tm B tt, chnh l thuyt minh v l Chng sinh Ng m vn l khng. Li na, nm th chn thuyt Kinh ng Qut Ma La Tam Mui, trong nm th mi thuyt Kinh Nh Lai Tng, u thuyt minh v l thm diu ca Nit bn Pht tnh. Ngoi ra, cc Kinh V, Ph Diu u thuyt minh v B

39

tt hnh. Hn na, vic th k cho hng li bun thnh Pht chng t khi mi thnh Pht ngi thuyt v i tha ri. V li, sau khi thnh o ri, sang tun by ngy th hai, ngi thuyt Kinh Thp a. Li na, Kinh i Bt Nh ni : Pht ti Lc D chuyn t lun, v lng chng sinh pht Duyn gic tm, v lng chng sinh pht A Nu a La Tam Miu Tam B tm, thc hnh su Ba la mt, V lng B tt chng c V sinh php nhn tr S a, Nh a, Tam a cho ti Thp a, v lng Nht sinh b x B tt nht thi thnh Pht. Th th sao li bo l thi th hai ch thuyt tam tha Hu gio c ? Th mi bit rng : nh mt trn ma ti khp. Nhng do bm cht m s lnh gii khc nhau. Chng th ni l Pht thuyt gio t c trc sau. Nay theo c ngha, tm ph hai thi. + Cn ba thi kia, u nh ngi xa ph ri. Thuyt nm thi mi xem cng c, nhng theo l li khng ng nh th. S vn rm r nn ch ni s qua gi nn dng li. 3) Mt thi, ba thi gio (quan im nay) Y theo kinh mi ngy nay, n gio i tha ch c mt thi, l ch ni cho mt hng i c, chng khi t hng trin c, gio v b duy nht. Cho nn v cn c c tim th, i gio mi c ba thi. Trong Kinh Gii Thm Mt, Pht v Thng Ngha Sinh B tt, y theo ba tch m thuyt tam v tnh u l Bin k

40

s chp tnh vy, Thng Ngha Sinh B tt lnh gii rt su. Thuyt rng ra nh cc th d v thuc T Thp Phc, la cc mu sc s, sch, t, thc t, h khng th gian. Th tn khen ngi l kho l gii nhng iu Pht thuyt. Thng Ngha Sinh bch Pht rng : Pht xa trong Th Lc Lm, ni a ca ngi tin Ba La Ni T, ch v pht th (dn gii) cho hng Thanh vn tha cho nn dng t tng chuyn chnh php lun, tuy l rt k c, rt hy hu, ht thy th gian khng ai chuyn c, nhng php lun c chuyn thi c Thng c Dung, l cha liu ngha, l ni an tc ca cc mi tranh lun. Th tn trong thi th hai xa, ch v pht th (khai dn) cho hng tu i tha, y theo l ht thy mi php u khng c t tnh, khng sinh khng dit, bn lai tch tnh, t tnh Nit bn m dng n mt tng chuyn chnh php lun. Du rt k c hn, rt hy hu hn, nhng do php lun c chuyn thi cng l c loi c dung th m cha liu ngha, vn l x s an tc ca cc tranh lun. Th tn trong thi th ba ngy nay, pht th (dn gii) cho khp ht thy mi tha, y theo l ht thy mi php u khng c t tnh, khng sinh khng dit, bn lai tch tnh, t tnh Nit bn, khng c tnh t tnh, dng Hin liu tng chuyn chnh php lun. K l ht mc, hy hu tt ! Php lun do Th tn chuyn ngy nay l v thng, khng dung th th g, cng chng phi l x s an tc ca cc tranh lun.

41

Theo kinh vn ny th : - Kinh A Hm v.v l thi th nht, tng mt (bao hm ngm) thuyt Hu, nhng chng thuyt minh r v Hu c tnh cht g ? - Kinh i Bt Nh v.v... l thi th hai, tng mt (bao hm ngm) thuyt Khng, cng chng thuyt minh r v Khng y c tnh cht g ? - Kinh Hoa Nghim v.v... l thi th ba, hin liu (r by) thuyt Hu, Hu y tha vin thnh, cng hin liu thuyt Khng, khng s chp tnh cho nn Kinh Thin Gii v.v... ni rng : hu vi, v vi gi tn l Hu, ng v ng s gi tn l Khng. - Kinh Kim Quang Minh v.v... cng ni Ba php lun l Chuyn, Chiu, Tr : chuyn T php, ly Khng chiu Hu, phi Khng phi Hu ng nhm tr. - Kinh Nit Bn cng ni : xa c thy thuc bo ngi ta ung sa, do thun ung sa, ngi trong nc nhiu k b cht. Sau c thy thuc ni sa l c, bo h thy u ng ung, ngi trong nc u khi. Sau vua b m, hi nn dng thuc g ? Thy thuc thay n li cho sa ha vi thuc. Vua tc gin hi: hn trc nh ngi ni sa l thuc c. C sao ngy nay li sai ha vi thuc m ung ?. Thy thuc tr li nh vua rng : trc kia v ung thun sa, ngi trong nc nhiu k b cht, l do thng xuyn ung nhiu sa, nn ni l c. S ngi ta khng cha, nn ra lnh chung bt cha. Theo thc l, c bnh nn ung, c bnh chng nn, bnh ny nn ha

42

vi thuc m ung, v l ng phi nh vy. Pht dy : Php ta cng ging nh vy. - Kinh Php Hoa cng ni : chng ta mi vic t cho l , ch xong vic ny l khng cn vic g khc. V l gio php thi u, chng ta nu nghe v vic tnh Pht quc , gio ha chng sinh th u khng vui mng a thch. Gio l php thi th hai, Pht cng th hin s hi hu nh vy, bit k yu thch tiu tha. Ngi dng lc phng tin iu phc tm h, ri mi dy cho i tr. Chng ta ngy nay c php cha tng c, chng phi l php chng ta mong ngng t trc m nay t c. Gio l php thi th ba, th ging tam thi gio cc Kinh Kim Quang Minh, Gii Thm Mt v.v... Nu ' theo c nghi thin nin tim th (theo th t dn dn), gio ch ba thi, chng hp nht nm bc th chng c, kh th em mt ma ti khp ba c khc nhau, gio ch c mt. K c cn c n ng th mt qu chng ngay. Tc theo l ny th khng c gio php ba thi. Nu ' c thnh tim th (cn c c thnh tu theo trnh t dn dn), i sinh t tiu th gio php nht nh phi c ba, v phi ng c m thuyt gio. em l m hi vi gio th gi l mt ma. Dng gio n vi c th thuyt tam tha php. Hoc ba hoc mt, l chng tri nhau. Kinh ny ba vng thuyt nht tha x, phn nhiu gip cho hng Thanh vn. Trc tin thuyt Bt Nh, dy h v l Khng, ph ci bnh Hu ca h. H chng ngu v

43

php, tn gii ri, nay thuyt thi th ba, khin h quay v ng ng. (Kinh ny) cng gio ha cho hng n ng nhn m c pht tm, trong phn Lu thng chng c V sinh, nh trn ni cng thng n gio. Do vy bit rng cng mt trn ma m s ti nhun li ch c khc nhau, l cng ni bt gio php chn thc ca thi th ba, nn thuyt kinh ny. B. HIN C 1. Ch c mt c . C theo Kinh Nit Bn th ch c mt c, cho nn kinh ny ni: lc S t gm l quyt nh thuyt ht thy chng sinh u c Pht tnh. Li ni: chng sinh cng th, thy u c tm. Phm c tm, th thy u s chng c A Nu a La Tam Miu Tam B . Kinh ny cng ni : trong mi phng quc ch c php nht tha, khng c nh tha cng khng c tam tha, tr Pht phng tin thuyt ch gio ha B tt, khng c t Thanh vn. Cho n ging rng ra rng : d l Thanh vn hay l B tt nghe ta thuyt php u c thnh Pht. Cn c vo th ch c mt tnh i tha, kinh ny thuyt nht tha gip cho h nhn bit cn tnh i tha ca h. 2. Hai tnh : L v Hnh : Tnh i tha c hai ngha : a) L tnh, l Nh Lai tng ni trong Kinh Thng Man. b) Hnh tnh, l Nh Lai tng ni trong Kinh Lng

44

Gi. Tnh trc ai cng c, tnh sau ngi c ngi khng. Ni v Hu tng, th khng ni u thnh Pht. Theo nh trong Thin Gii Kinh, a Tr lun th ch c hai : mt l hu chng tnh, hai l v chng tnh. Kinh lun ni rng : Tnh chng tnh l t v thy th, su x th thng vn xoay ni nhau, th th theo Hnh tnh l hu chng tnh. V ngi v chng tnh khng c chng tnh, nn d c pht tm sing nng tu hnh tinh tin, rt cuc cng chng chng c v thng B . Ch nh thin cn ca loi ngi, loi tri m thnh tu c v thng B , tc l v tnh. y gip cho hu tnh chng phi l gip cho v tnh. y cn c vo Hnh tnh m thuyt Hu V. di phn nhiu l y theo Hnh tnh m thuyt, v L tnh ai cng c. Y theo Hu ch chng theo V, v hn km khc nhau cho nn Nhip lun ca ngi Thin Thn cng ni : v thng tha, h tha c s khc bit, nn B tt, Thanh vn mi loi chia ra ba tng. Thm na, ch no cng ni trong mi lc ca Nh Lai c cc loi tr lc thng cn, h cn. tc l thng tha B tt tng nhip, gip thng cn y theo Hu chng theo V, y theo D chng y theo ng, t Thng n Bit. Kinh ny cn ni : v hng cu Thanh vn m thuyt php ng vi l t , v hng cu Duyn gic m thuyt php ng vi l mi hai nhn duyn, v hng cu B tt m

45

thuyt php ng vi su Ba la mt. Kinh ny thuyt v nht tha tc l v hng cu B tt m thuyt php ng vi su Ba la mt. Phm Diu Trang Nghim Vng vn phn di kinh ny ni rng c tm vn bn ngn ngi xa la trn cu khi nghe Pht ni phm kinh ny. iu cng c th ni l gip cho Thanh vn, v lm li ch cho cc loi chung quanh mnh, Hu V u nu, i Tiu cc loi u c; y theo ng chng y theo D, ly Bit nhip Thng. Kinh Nit Bn ni : v nh ngi bnh c ba loi: mt l loi d gp lng y hay khng gp lng y cng nht nh c th khi, l B tt vy. Hai l nu gp th khi, chng gp chng khi, l nh tha. Ba l d gp hay khng, nht nh chng khi, l Nht xin . Kinh ny cng ni : Lun Vng, thch, Phm vng l loi c thuc nh; Thanh vn, Duyn gic l loi c thuc va; B tt ln nh gi l c thuc ln. Ty theo th bc tri ngc, cng u Nit bn. Nay y ch gip cho ngi c tnh B tt, v h trc tuy l Thanh vn, nhng sau lm B tt. Li cng c th l gip cho hng Thanh vn , nh trn ni y vo Hu chng y vo V, Thng Bit khc loi. Thm na, trong Kinh i Bt Nh, Thin Dng Mnh B tt ni : ch xin Th tn thng xt chng con, tuyn thuyt tng tn cho chng con v cnh tr Nh Lai. Loi hu tnh nu trong hng Thanh vn tha tnh quyt nh, nghe php ny ri c th mau chng chng c T

46

v lu a; nu trong hng c gic tha tnh quyt nh, nghe php ny ri mau chng y theo tha ca mnh m c xut ly; nu trong hng V thng tha tnh quyt nh, th nghe php ny ri s mau chng chng c v thng Chnh ng B . Loi hu tnh nu l hng cha nhp chnh tnh ly sinh v trong hng tam tha tnh bt nh, nghe php ny ri s pht v thng Chnh ng gic tm. Cc lun tuy ni : thnh cng hi tm. Nay ni chng th Bin dch sinh t, v hi tm vy, nn ni cha nhp chnh tnh ly sinh. Kinh ny gip cho cc hng i tha nh tnh. Cn Thanh vn nh tnh v bt nh tnh nh trn dn. Song khng c li vn ni gip cho hng c cn c c gic. Hu V u nu, Thng theo Bit. Li na, Kinh Thng Man ni : v nh i a mang bn gnh nng : Mt l bin c, hai l ni non, ba l c cy, bn l chng sinh. Nh vy thin nam t nhip th chnh php c th kham ni bn nhim v nng n, c ngha l i vi cc chng sinh phi php, khng nghe php, xa la bc thin tri thc th dng thin cn ca ngi, ca tri m thnh tu cho h; ai cu Thanh vn th truyn th cho h Thanh vn tha, ai cu Duyn gic th truyn th cho h Duyn gic tha, ai cu i tha th truyn th cho h i tha. y gip cho i tha, c th gip ti hng Thanh vn, ch chng gip hai tnh cn li, y vo Hu chng y vo V, Thng Bit khc loi, hin ng phi hu.

47

Kinh Lng Gi ni : Pht bo i Tu, c nm loi chng tnh chng php : mt l Thanh vn tha tnh, hai l Bch chi Pht tha tnh, ba l Nh Lai tha tnh, bn l Bt nh tha tnh, nm l V tnh, tc l Nht xin . y c hai loi : - Mt l loi thiu t ht thy thin cn tc l bng B tt tng. - Hai l loi thng xt ht thy chng sinh, c nguyn vng mun ht thy chng sinh gii u c thnh Pht. l B tt vi li nguyn : Nu chng sinh chng nhp Nit bn th ta cng chng nhp. i Tu bch rng : hai loi ny loi no thng chng nhp Nit bn ? Pht dy : B tt l loi thng chng nhp Nit bn, ch khng phi l loi thiu t ht thy thin cn. V bit cc php bn lai Nit bn, chng b ht thy mi chng sinh. Kinh ny cho cc hng Thanh vn cng Nh Lai tha tnh, cc hng Bt nh tnh cng loi B tt i bi trong hng Nht xin ; ch chng gip hng c gic tnh v hng on thin, Hu V u thuyt, Thng Bit khc loi. C nm chng tnh, bn loi u ging nh Kinh Lng Gi. Loi th nm c hai hng : mt l Thi bin, hai l Tt cnh. Thi bin tc l tm thi; Tt cnh c ngha l v nhn. Kinh ny cho bn loi u, trong tr loi c gic v tnh th nm; y vo Hu ri cp ti V, ng thnh bt thnh, Thng Bit khc loi. Du Gi li ni : c nm chng tnh, bn loi u ging nh

48

trn, loi th nm ch c mt hng gi l V chng tnh. Kinh ny cho h ging Kinh Trang Nghim. Nu coi Nht tha l tng ch th ch cho hng c B tt tnh, chng cho hng ch c Thanh vn tnh. Mt ma ti nhun, ba c mi th mi khc, c th cho Thanh vn. Kinh Du Gi cng ni : o v gin hay xa trn, o gii thot la c cu. Chng Thng tr ny gi l Php nhn tnh, tc l Kin D lu qu v.v... . Cho nn bit rng : chng phi l ch thuyt v nht tha cng Thanh vn. Kinh hi c, cho nn t Thng gio ny, v gip c nghi m thuyt kinh ny vy.

II. TNG CH CA KINH

C nhiu cch phn chia kinh lun ra lm nhiu tng.

II. 1 - CHIA THNH 4 TNG. Cc v tin c phng ny phn tch chung cc kinh lun, nn thnh bn tng : 1. Lp tnh tng, l cc Kinh Tp Tm v.v... lp ra ng t php v c th tnh. 2. Ph tnh tng, l Thnh Thc lun v.v... ph cc php c Th, v cc php ch c Tng. 3. Ph tng tng, l Kinh Bt Nh v.v... ph lun php tng trng, v tng trng cng thnh khng. 4. Hin thc tng, l cc Kinh Nit Bn, Hoa Nghim,

49

Php Hoa v.v... v nu r o ngha trong chn thc. Kinh ny tc l tng th t vy.

II.2 - CHIA THNH 4 B TNG. V li kinh lun xa, tng ch rt nhiu. y nu 4 b ngha : 1) T A Hm c v Tng K i lut l i chng b ngha. 2) Tam Di lun l Thng ta b ngha. 3) X Li Pht A T m, Phm Vng Lc, Thp Nh Kin Kinh l Chnh lng b ngha. 4) T Phn lut l Php tng b ngha. Cc kinh lun li l tng g ?

II.3 - CHIA THNH 22 TNG. Song Vn Th Vn Kinh v Tng Lun lun ni rng tiu tha c 20 b, l : i chng b - Nht thuyt b - Thuyt xut th b - K dn b - a vn b - Thuyt gi b - Ty a sn b - Ty sn tr b - Bc sn tr b - Thuyt nht thit hu b - Tuyt chuyn b - c t b - Php thng b - Hin tr b - Chnh lng b - Mt lm sn b - Ha a b - Php tng b - m quang b - Kinh lng b. Gp vi hai tng ca i tha tng cng l 22 tng.

II.4 - CHIA GIO THNH 3 TNG. Nay theo vn m phn tch v Gio th gio ch c ba. Nu theo loi m xp thnh Tng, tng li c tm.

50

V Gio, c ba tng : 1) a thuyt Hu tng, l ngha tiu tha nh cc Kinh A Hm v.v... tuy phn nhiu thuyt v Hu, nhng chng tri vi l Khng. 2) a thuyt Khng tng, l Trung lun, Bch lun, Thp Nh Mn lun, Bt Nh kinh v.v... tuy phn nhiu thuyt v Khng nhng cng chng tri vi Hu. 3) Phi Khng Hu tng, l cc Kinh Hoa Nghim, Gii Thm Mt, Php Hoa v.v... v ni rng : hu vi, v vi th gi l Hu, ng v ng s th gi l Khng.

II. 5 - CHIA THNH 8 TNG. V tng c n tm : 1) Ng php cu hu (ng php u c) : l c t b v.v... 2) Hu php v ng (c php khng ng) : nh Tt B a v.v... 3) Php v kh lai (php khng i khng n) : nh i chng b v.v... 4) Hin thng gi thc nh : Thuyt gi b v.v... 5) Tc vng chn thc : nh Thuyt xut th b v.v... 6) Ch php n danh (cc php ch c danh) : nh Thuyt nht thit hu b v.v... 7) Thng ngha giai khng (Thng ngha u khng) : nh Kinh Bt Nh... Trung lun, Bch lun... ca ngi Long Th thuyt. 8) ng l vin thc : l Kinh Php Hoa ny v.v... Trung o gio ca ngi V Trc thuyt.

51

Thnh Thc lun, Ngha Kinh B S Tng, tng ng vi tng th t l Hin thng gi thc. Tuy ngha sai bit cng l 22 loi, song theo l th hon ton sai bit khng qu 8 loi ny.

II.6 - CH C MT TNG. Song Kinh Hoa Nghim ni : Nh Lai dng mt ngn ng din thuyt bin kh kinh v b. Kinh V Cu Xng ni : Pht dng mt m din thuyt php, chng sinh ty loi u c lnh gii. Kinh V Lng Ngha ni : t khi ta thnh o ti nay hn bn mi nm, thng thuyt php chng sinh chng dit, chng i chng n, khng c ci ny khng c ci kia, khng c khng mt, ht thy khng tng, ch do chng sinh ng gii khc nhau, nn c cc qu khc nhau. Kinh Php Hoa cng ni : mt trn ma ti khp, ba c hai cy sinh trng khc nhau. Kinh u B Tc Gii ni : ba con th sang sng, phn bit c nng su. Nhip lun cng ni : nh trng tri Mt-ni, khng ngh m thnh cng vic ca mnh. Cho nn bit rng cc gio php vn khng c s sai bit, do cn c khc nhau nn phn chia ra cc gio i, Tiu, n, Tim. Kinh ny cn m ng i Tim gio. l y theo vic ha d Thanh vn h quy y theo i tha, nn gi l Tim. Trong phm Diu Trang Nghim Vng Bn S, tm vn

52

bn ngn ngi xa la trn cu, c Php nhn tnh, tc l S qu Trong phm Nh Lai Th Lng, tm th gii vi trn s chng sinh pht A Nu a La Tam Miu Tam B tm. Trong phm Ph Mn, tm vn bn ngn chng sinh u pht v ng ng A Nu a La Tam Miu Tam B tm, c th thnh n gio. Cho nn, bit rng n Tim khng khc, Gio Mn ty c m phn chia ra. Hai gio Bn Mn, thuc Mn tng ch nhip. Sinh Php hai khng, thuc Thng nh gio nhip. Hu tc, V tc, c th qun trit c hai mn. Th tc, Thng ngha, ty ng chia hai. Tuy bit Thng ch tng ngha nh vy, ty theo s thuyt minh khc nhau, nht tha chnh l tng vy. Cho nn kinh vn phn di ni : nay trong kinh ny ch thuyt nht tha v xa kia trc mt B tt ch trch Thanh vn l thch tiu php, song Pht thc ra l dng i tha m gio ha. Cho nn y nht nh l ly nht tha lm tng. Ngha nht tha ti trong phn : v mt i s nhn duyn phm Phng Tin s phn bit rng.

III. GII THCH TN GI CA KINH PHM

Kinh Diu Php Lin Hoa ny, ting Phm gi l: Tt t Ma Bn Li Ca T t Lm. Tt : c ngha l chnh diu, nn ngi Php H gi kinh ny l Chnh Php Hoa, ngi La Thp th gi l Diu Php Lin

53

Hoa. t Ma : c ngha l php. Bn Li Ca : l hoa sen trng. V Ty vc gi hoa sen trng l Bn Li Ca, nn trong kinh mi ni v bn loi hoa sen xanh vng trng, gi l hoa Un Bt La, hoa Cu M , hoa Bt c Ma, hoa Bn Li, c theo th t m phi vi nhau. Lin : y l ch qu ca cy sen. Hoa : l hoa m, hoa m th gi l hoa. T t Lm : c ngha l kinh. Ngi Ngha ng gi l Diu Php Bch Lin Kinh. Bi vy kinh vn phn di ni: phng ho quang trng, thng xe bng tru trng. Mu trng l ch y c cn bn ca cc mu, v nht tha chnh l cn bn ca cc tha. Bn ting Phm khng c ch trng ring, cho nn gi chung l Lin Hoa. Trong kinh ny ngi Thu T ba ln thnh, k c rt lui, sau Pht mi thuyt tng ch su xa ca Nht tha. Phn nhiu l da vo nhn qu ca l tr t tn Php Hoa. - Khai Pht tri kin : hai ln tn thn nu bt L v Tr, hai thn Php, Bo , v khin chng sinh a thch. - Th Pht tri kin : ch r hai loi V thng l Php thn l, cng khin chng sinh hiu c. - Ng Pht tri kin : ch r Bo thn tr, khuyn ngi ta tu hnh chng ng. - Nhp Pht tri kin : ch r ba loi tn thn trn y lm ni bt Pht qu, hai thn Php, Bo; hai th Nit bn,

54

Do tu hc B l tr, c nhp tri kin Pht l bt u t hai nhn ny : a) V tu hnh nhn nht tha th t ti cc qu. em xe tru chia u cho, l nhn nht tha. b) c xe nh vy em cho cc con chng c m c ngy tri bao kip s t ti rong chi l nhn tha. Dit Ha thnh i, dn ti Bo s l qu nht tha, v i bt Nit bn gi l Bo s, cng khng tri nhau vi vic phn tch ra thnh ba loi v thng, trung, bin. Gio nng thuyn gi tn l quyn phng tin. Tr tu s thuyn gi l chn thc tha. Trong chn thc tha mun khin cho nh tha tu hnh ci nhn t ti qu, nn thuyt nhn qu gi l Php Hoa. Cho nn bn lun gii thch phm Phng Tin ni: t y tr xung thuyt minh ci gi l tng nhn qu. Do , chnh gi nht tha Hnh Qu gi l Php Hoa. Nu y theo lun gii trong 17 danh ca Kinh V Lng Ngha th danh th 16 l Diu Php Lin Hoa. Lin Hoa (hoa sen) c hai ngha : 1) Xut thy (ra khi nc), v l s thuyn l xut ly khi nc bn c nh tha. 2) Khai ph (m by), v dng thng gio ngn m ra chn l. Ngha trc l L diu, ngha sau l Gio diu. Thm na trong cc danh trn, danh th 14 cng gi l tha. Cho nn bit rng Php Hoa cng thng c Gio ln L, mun khin B tt qun xt cn c m th o, nn

55

thuyt gio l chnh danh V Lng Ngha, bn cnh cng gi l Php Hoa. Phm Phng Tin ni : tr tu ch Pht rt su v lng. Tr tu mn ca cc ngi kh gii thch, kh chng nhp. Lun phm Ta gii thch rng : c hai th rt su. Mt l chng rt su, gi l Pht tr tu s chng tr, hai l A Hm rt su, tc l thuyt minh gio , mun qut nh tha khin sinh knh tm. Khi ln t V Lng Ngha X nh, u tin dng gio l gi tn l Php Hoa, thu tm cc vn, c thc m thuyt : Gio, L, Hnh, Qu u l nht tha, u gi tn l Diu Php Lin Hoa. Gio, L ca Diu Php th t nh trn ni. - Hnh Diu Php : lun gii thch v Nhp tri kin ni : khin chng bt thoi chuyn a, v th hin v lng tr nghip, chnh l nhn tha ca Pht qu. Phm Th D ni : thn v tay ta c lc s em qun o, bn gh chuyn t trong nh ra ngoi. Li ni: ch c mt ca m li nh hp. Li ni: ta tuy ci ca nh b chy ny, vn thot ngoi ra c yn n. i tha nhn hnh c v vi ca, v chnh l li phi i. Nhn nh tha c bi tr, dn d v vi o qun, bn gh, v l nhng th c th ty nghi vt ra. Ba tha ni trn vn cn trong cn nh tam gii chia ra tng on, nn t tn l xe (tha). Li ni: c xe (tha) nh vy cc con ngy m kip s thng t ti rong chi, cng cc B tt v Thanh vn chng ci bo tha ny thng ti o trng. Cho nn bit

56

rng nhn hnh v lu l phi ra khi nh la. Ra khi nh la chnh gi l nht tha, t ti chng b rng buc, khng da khng cu u. Cho nn phm Phng Tin ni : tu hnh ht mi v thng o php ca ch Pht. Lun ni rng tu hnh rt su, cho nn Hnh c th thnh c Pht qu cng gi l Php Hoa. - Qu Diu Php : lun gii thch Khai, Th, Ng l v thng ngha, nhn ng ngha, bt tri ngha, tc l Pht qu, Nit bn, B . Kinh vn phn di ni : ch php tch dit tng, chng dng li m thuyt. Cho nn bit rng Pht qu chn l cng gi l nht tha. Cn ni rng: v thuyt Pht tr tu, cho nn ch Pht ra i. Th th bit rng: Pht qu chnh tr cng gi l nht tha. Do , ni chung Gio, L, Hnh, Qu ca i tha u c ci c ca Lin Hoa (hoa sen) m thot ra khi nc c nh tha, v Gio c ci cng nng ph diu L, L c ci lc nng s xut thy, Hnh c ci tng t nhn ph ti Qu, Qu c kh nng kt ht lm nhn. Th nhng php phi mn th d m thuyt minh, l vi diu nh vy mi c ni r, cho nn mn hoa ht ca cy Bn li v vi qu nhn ca Tt t Ma. Php ] tm thu bn ngha, th Hoa cng bao gm bn c : a) Bn ngha ca Php l : 1) Kh hp vi ngha l vi diu ca mt tch, l Gio vy. 2) Hp vi tng ch huyn diu ca c duyn su kn, l

57

L vy. 3) Khc c o nghip thng tha, l Hnh vy. 4) Vin thnh chn tng ch gic, l Qu vy. Tt p ht mc nn gi l Diu. b) Bn ngha ca Hoa l : 1) N sen xo n thy sen, v nh Gio c tuyn dng t ng tng ch. 2) Hoa sen n ra t ao thing, v vi L ni bt vt t vn nh. 3) C hoa xe n m c ht, v vi Nhn nghim m Qu mn. 4) Nu ht kt thnh gc hoa, t r Pht tr l ngun tha. Cho nn mn hoa sen l th d, l c nguyn do vy. C theo l ny th Php c bn ngha tt p cng nh Hoa. Song quan st trong kinh tuy c c bn, phm Phng Tin nu r xa kia v quyn Gio thuyt ba tha, nay trong hi ny L thc ch c mt. Php m Pht chng c rt su, kh gii thch cho ngi khc liu ng. C dng li l thuyt minh, ngha cng rt kh bit, cho nn dng Pht tr i tr dn d hng nh tha. Gio, L hai th phi ly Lin Hoa lm th d, phi sch nh tha khin bc chn thnh hin l, cng chn nht tha, khin k gi thnh phi rt lui m i. Ba ] ln thnh ri sau Pht mi chnh thc ging cho : Mt i s nhn duyn l chnh th ca Php Hoa, tc l ly Hnh Qu coi l Php Hoa; Khai, Th, Ng l qu, v Nhp l nhn hnh. Cho nn Kinh V Lng Ngha gii

58

l Lin Hoa xut thu (Hoa sen ra khi mt nc), c hai ngha: mi u chng th tn gii tnh B tt n ng thot ra khi nh tha ; sau v d hng Thanh vn vo ngi trong i chng, nu bt vic h y theo Gio, qun chiu L nht tha m thnh Tim ng. Cng nh B tt thng ngi hoa sen, bn cnh c hng nh tha, kim thuyt Gio v L. Hoc Kinh V Lng Ngha thuyt cho B tt v lng dc ca chng sinh, phn tch ra thnh v lng dc, khin B tt dng hai th Gio v L khi gi cn c ca chng sinh. Cho nn trong lun gii 17 danh, ch dng hai th Gio v L gii thch danh t Lin Hoa. Kinh ny gio ha hng nh tha kia h pht tm cu i tha, ch ly Hnh Qu m gi tn l Lin Hoa. Thm na, kinh ny gio ha nh tha h theo v i tha. Khin h bit rng vic gio ha v l quyn nghi m tm t ra ba tha, song l th ch l mt (l nht - Pht tha) h pht tm tu hnh, cui cng thnh c Pht qu. Cho nn Gio L Hnh Qu u c tn gi l Lin Hoa, v Gio Hnh cng khai ph, L Qu u xut thy. Trong 17 danh phn di s phn bit thm. Nu ch coi chn nh l th ca nht tha Diu Php, cn Lin Hoa l hai ngha xut thy v khai ph, th d rng m php hp, v l hn chng phi nh th. Hung h lun ch gii thch tn kinh, ch chng gii thch iu ny. Php l Diu, chnh l Lin Hoa. Hai cch gii thch Tr nghip, Y ch nh th t trn cng

59

c. S Diu mu ca i Php, l Y ch thch (theo ch m gii thch). Diu Php ny nh Lin Hoa, cng l Tr nghip thch (theo cng nng m gii thch). Nay y chng mun gii thch ring v Lin Hoa, nn chng phi l gii thch tri ngc nhau. Nu L l Diu, kinh ch l Gio, th ni Diu Php Lin Hoa Kinh l Y ch m gii thch. Nu Diu Php l Gio, kinh cng l Gio th ni Diu Php Lin Hoa Kinh tc l Tr nghip m gii thch. Nu Diu Php l L, kinh cng l L, th ni Diu Php Lin Hoa Kinh cng l Tr nghip m gii thch. Nu Diu Php l Gio, kinh l L th cng l Y ch m gii thch. Y vo Thun th ngha, X trung nhn, Xut th bo, Y nhn y php, Y php y d, ly lm tn gi ca kinh nh Tng lun ni, th ngha ca phm Ta v.v u gii thch theo tn gi ca cc phm . - Kinh c 28 phm, l : phm Ta, phm Phng Tin, phm Th D, phm Tn Gii, phm Dc Tho D, phm Ha Thnh D, phm Ng Bch T Th K, phm Th Hc V Hc Nhn K, phm Php S, phm Kin Bo Thp, phm B t a, phm Khuyn Tr, phm An Lc Hnh, phm Tng a Dng Xut, phm Nh Lai Th Lng, phm Phn Bit Cng c, phm Ty H Cng c, phm Php S Cng c, phm Thng Bt Khinh B tt, phm Nh Lai Thn Lc, phm Chc Ly, phm Dc Vng B Tt Bn S, phm Diu m B Tt, phm Qun Th m B Tt Ph Mn, phm La

60

Ni, phm Diu Trang Nghim Vng Bn S, phm Ph Hin B Tt Khuyn Pht. Cc phm ny ni chung chia lm bn loi : 1) Ly mt ngha m t tn, c 15 phm. 2) Ly hai ngha m t tn, c 10 phm. 3) Ly ba ngha m t tn, c 1 phm. 4) Ly ngha bt nh m t tn, c 2 phm. Trong ] 15 phm ly mt ngha m t tn, c bn l : a) Theo php m t tn c bn, l : phm Phng Tin, phm Tn Gii, phm Khuyn Tr, phm La Ni. b) Theo th d m t tn, c ba phm : phm Th D, phm Dc Tho D, phm Ha Thnh D. c) Theo ngi m t tn, c bn phm : phm Php S, phm B t a, phm Thng Bt Khinh B Tt, phm Diu m B Tt. Phm Php S : S c php l theo trong nhn danh; Php tc l S, ly php lm theo s theo trong php danh, th no cng c. d) Theo s m t tn phm, c bn : phm Ta, phm Th K, phm Tng a Dng Xut, phm Chc Ly. Trong ] mi phm ly hai ngha lm danh, c ba l : a) Ly nhn php m t tn, c tm phm : phm Th Hc V Hc Nhn K, phm Nh Lai Th Lng, phm Php S Cng c, phm Nh Lai Thn Lc, phm Dc Vng B Tt Bn S, phm Qun Th m B Tt Ph Mn, phm Diu Trang Nghim Vng Bn S, phm Ph Hin B Tt Khuyn Pht.

61

b) Ly nng s m t tn c mt phm : phm Phn Bit Cng c. c) Ly nhn qu m t tn c mt phm : phm Ty H Cng c. ] Ly ba ngha m t tn, c mt phm : l phm Ng Bch T Th K, Ng Bch (nm trm) l s, t ch ngi, th k ch s, nn thnh ba ngha. ] Ly ngha bt nh lm danh, c hai phm : Mt l phm An Lc Hnh; hai l phm Kin Bo Thp. V ngha t An Lc thng c nhn qu, ngha ca Kin thng c Kin, Hin. An Lc ti nhn, Kin ch l Hin, th tc l trong loi tn mt ngha. Nu An Lc ti qu, Kin ch l Kin, th tc l trong loi tn hai ngha theo m ngm, c th r ht. Hn na, y ch cn c vo tng loi phn bit tn gi cc phm, cn vic v sao li c t tn nh vy, th ti tng phm s gii thch.

IV. VIC AT B TN PHM

Xt cn bn kinh ny, bn do ngi Cu Ma La Thp phin dch thi Diu Tn hng thnh, ch c 27 phm, khng c phm -B-t-a. Sch Tng a Lc ca Sa mn o Tu ni rng: Thch Php Hin cha Thng nh Lm tm c bn ting Phm kinh ny nc Vu in c

62

phm ny. Sa mn Php cha Nga Quan dch phm ny vo thng 12 nm Vnh Minh th Tm triu T, nhng vn cha t phm ny vo trong Kinh Php Hoa. Ti cui i Lng c v Sa mn nc u Thin Ni thuc Ty Thin trc, gi l Cu La Na , phng y gi l Gia Y, cn c tn Phm l B La Mt , phng y gi l Chn , cng dch phm ny v mi bt u t vo sau phm Kin Bo Thp. Li c Sa Mn Trc Php H n Hong, dch Kinh Chnh Php Hoa vo i V triu Tn, phm -B-t-a cng t sau phm Kin Bo Thp. Xa c truyn li cch gii thch ni rng : pha Ty ni Thng lnh phn nhiu c phm ny, cn pha ng phn nhiu khng c. Cu Ma La Thp vn nc Quy T, nn khng c phm ny. Nu th th ngi Php Hin nc Vu in sao li c c phm ny, v Vu in cng pha ng ni Thng lnh. Li c cch gii thch rng : phm Kin Bo Thp mnh tr v phm Khuyn Tr ng mnh, ng th lin tip nhau, th m bng nhin li c phm Thin Th ( B t a) len vo gia th vn th s on, Cu Ma La Thp s i sau c nhiu iu nghi hoc, nn lc b i. Nu th th vic ly hay b chn vn u do ngi Thp, vic lc b vn rm r tt xu u do mt ngi, th l cha c. Thch o An v thy nhng ngi dch kinh, phn nhiu

63

hay lc b kinh vn nn mi vit thin Ng Tht Tam Bt D ni : cc La Hn kt tp kinh vn nm np thn trng nh vy, bn phm phu i mt tm thng nh th m li i li su xa kn o ca ngn i trc ha theo mt tc ca trm vua i sau, h chng au sao ! Cho nn phm Thin Th, cc bn ting Phm u c. Hn na, phm Thin Th t r trng php, coi l sng ging cu th lc ln ca kinh Long cung o ra, uy lc kinh nhanh chng lm cho Long n thnh o, tn thn khuyn ha ngi ta, c sao lin ngay sau chng c phm Khuyn Tr ? Ch bit rng bn ting Phm c phm ny, m bn ca ngi Cu Ma La Thp thiu. C theo bn m dch nn khng c phm ny. chng th cn c vo ng hay Ty m phn nh, th cng chng th v ngha vt m lc b. Ch l bn ca Thp cng b thiu, v nc xa xi ho lnh nn phn nhiu b sai st. Thm na trong kinh ny phm Chc Ly c t sau phm Thn Lc, thi xa c gii thch rng: Thp cng kho nm c kinh, s d chng t cui kinh m t trc l v trong phm Chc Ly cho cc phn thn Pht ai v t ny. Nu t cui kinh th ti khi thuyt kinh xong mi phn thn Pht ai v t ny, khi h cha v trc t ny vn sch, c g Diu m ngy sau li c rn dn l ch c ny t tng km ci t y? Thm na cc v t pha di o ra rp u ly khp c cc phn thn Pht, th th Diu m ng theo l

64

chng nn ch nh l mt mnh Pht a Bo, Quan m dng chu chng nn ch chia lm hai phn ! Cc Pht phn thn v li g m chng c nhn l ? Thm na phm Chc Ly ni r l ph chc, phm Dc Vng,v.v vng li rng truyn. T m suy th chng nn sau, cho nn Thp cng t trc. Gii thuyt ni trn mi xem ra tuy c, nhng nghin cu k tng ch ngha, thy v l c tm iu tri ngc nan gii : 1) Cc bn tri ngc nhau : Kinh Chnh Php Hoa do Trc Php H thi Tn dch v trong bn Php Hoa ca hai v Qut a, Cp a thi Ty thm vo, phm Chc Ly ny u t cui kinh. 2) Lun kinh tri ngc nhau : Trong Php Hoa lun ni tu hnh lc, tm li c by loi: a) Mt l tr lc, c th hin trong cc phm Php S, An Lc Hnh, Khuyn Tr. b) Hai l thuyt lc, c th hin trong phm Thn Lc. c) Ba l hnh kh hnh lc, c th hin trong phm Dc Vng. d) Bn l gio ha chng sinh hnh kh hnh lc, c phm Diu m th hin. e) Nm l h chng sinh ch nn lc, cc phm Quan Th m, La Ni th hin. f) Su l cng c thng lc, c phm Diu Trang Nghim Vng th hin. g) By l h php lc, c phm Ph Hin v phm sau

65

th hin. ni h php lc c phm Ph Hin v phm sau th hin, th bit r phm Chc Ly c cui kinh, nu khng th th sau phm Ph Hin cn c phm no? Thm na, sau phm Thn Lc ni r l phm Dc Vng v cc phm khc u theo ng nh th t. Cho nn bit rng phm Chc Ly l ra phi cui kinh. 3) Cc gio khc nhau : Trong cc kinh khc, phm Chc Ly u cui kinh, c sao ch ring kinh ny li thuyt lng chng ? 4) Hai s tri ngc nhau : Nu cho rng phn thn Pht tr v bn th, bn th lin u tp. Nn Diu m ngy sau mi b rn bo, th th trong phm Chc Ly cng khin thp a Bo tr v bn th, c sao Quan m dng ht chu vn chia lm hai phn? 5) Hai lnh chng nht t : Nu phn thn a Bo ai ny u tr v, c sao phn thn v m thp Pht a Bo vn ? Nu ni lnh cho thp a Bo c th tr v nh c, ch l ng ca thp m thi. Nu vy th c sao Kinh Chnh Php Hoa li ni rng : c th tr v bn th ? 6) Thp khng c chn tr v : Thm na ch Pht phn thn c Thch Ca sai i. Mi ni i n ri tr v, th thp a Bo rt cuc cho ti cui kinh cng khng c ch m v. 7) Tnh u c s khc nhau : Thm na, cho rng Diu m c rn bo th

66

chng phi l tnh th, cho nn bit rng cc phn thn Pht u v nc. Th th ngy cc phn thn Pht vn tp, c sao mi v u sai th gi t tay bng hoa sen cng ti Linh Sn. Lc cm hoa rc ln trn Pht bin thnh ci tnh th, cc ni u khng thng nhau m thnh nc Pht, nm ng cng ht, lm sao li c vic t ni Linh Sn ti ch Pht cm hoa m rc. Thm na ngi Vn Th i d hi hi, lc sp ti vng ny, thy trc ni Linh Sn bng c hoa hin ra. 8) Vic i chng hoan h tri vi tnh l : Thm na phm Chc Ly lc sai phn thn tr v thp, chng i. Nu chng phi l cui kinh mi chc ly th th vic bn A Tu La i hoan h, sao m sm qu th ? Nu chng phi, th l v c nghe php bo m sinh tm hoan h, th chnh l v thy Khch - Pht i m sinh tm hoan h, tht l rt ng ngc nhin ! Ch l trc tin phng thn lc nn th hin thnh tnh. Do t ny vn u, s Diu m thy gp c u tng s sanh ra ch bai, cho nn b rn bo, chng phi l Diu m ti, phn thn Pht v m t u, nh tuy l tnh th v thy Linh Sn bin chng nhng l tnh m cn thy c u na, v t trn nhn xung di vy. V nguyn nhn g m chng hai Pht cng ngi, cho Diu m knh l ? Qun Th m dng chu l tng hai v ha ch ? ring chng chung vi cc Pht khc. Ch nh trong phm Thin Th, Vn Th t Long cung ra ch l chn hai Th tn trong thp, v by gi phn thn Pht

67

cha v bn th, lc Vn Th chng l c phn thn Pht. Cho nn bit l l knh ring, sao c th c theo l m bt l ly chung c ? cho nn bit rng phm Chc Ly phi cui kinh, v hoan h phng hnh u trong . Thm na phm Qun m Ph Mn khng c phn vn tng. C bn c t vo, l do ngi sau v rn thm chn. Th tc thng ng rng: nu l Pht thuyt ti sao tng li ni rng: Th tn diu tng. K p V Tn . chnh l cc nh dch kinh kt hp lm bi k. Nh Kinh Thng Man ni : lc sinh nim ny, Pht hin khng trung v.v... T sau bi k trc, nhn tin lm k m sanh ra bi k sau. Gia chng vn ngn, trng hng chng tin, v l cng c th thng. Li c k nghi ng, ni rng: nu l Pht thuyt, c sao li ni: Ch tr, cc thuc c, Li hi chnh ngi . L no Pht Th tn li hi sinh mnh? Xa cng tng c nghi hoc hi tin s v ngha cu : T m diu i vn. i s i chiu vi bn ting Phm thy . Bi tng ny chnh l: Mai t Lt Da Mt Na, nn ni l t ch chng phi l t m, cho nn chc chn l c, hn na c v khng u sai. chnh l ng vi c nghi m iu phc cho, nh ngi

68

th sn gii bt gu beo, cng nh thy thuc gii dng phn dc, ban u tuy c tn hi, sau t c ch li, chng phi li trc m hi sau. C tng chng tri vi tng ch, gi s khng c th c tri g vi l? Thm na, trong kinh c thm vo thi Ty, Trang Nghim Trng B tt hi v duyn do ca tn ngi Qun m. V Tn B tt quan st khp c nguyn hi trong qu kh ca ngi Qun m ri mch bo Trang Nghim Trng v thuyt bng bi k rng: Th tn diu tng , Nay ti li hi ngi Th tn diu tng K p V Tn . Vn tri nhau, nn bit l sai. Ngoi ra, trong phm Dc Tho D, na phn sau ca phm kinh l phn c thm vo. Lun gii thch rng : hai th d th mt ph chp tha, thuyt v tha th c hai u ging nhau, u ly nh mt tri lm v d. Hai kinh Chnh Php Hoa v Diu Php Lin Hoa u khng c phn na sau ca phm Dc Tho D. Lun li chng gii thch v t tng v tam nghch. Kinh cn t phm Thn Lc tri vi th t trong hai bn kinh v lun. Li ni rng : hai phm Ph Lu Na v phm Php S lc u u b st b thiu. chng c thnh vn th l cng kh tin theo. Li ni : ng ra ch c 27 phm, v cc phm

69

Thin Th v Bo Thp l cng mt phm. Bn bn tri ba, qu l cha c.

V. TH T CA CC PHM

1. Phm l mun thuyt php, trc tin phi nh thc chng sinh c duyn ha hp mi c th ng c m tuyn thuyt. Bt u ni by duyn do pht khi gi l phm Ta. 2. Phm Ta thuyt xong th tip ngay sau l ni n chnh tng (tng ch ch yu, tc ni dung chnh). i chng vn tp nhng cha thnh tho, nn cn phi trnh by tng ch dy d. Php thuyt nht tha l Thc, lc khai nh vn l Quyn. Ni nht Thc m dn h quay v, t nh Quyn khin h tr gt. Tr nn thin xo, diu ng vi hng thng cn. Li din thn cng, thng t ti l su sc. Cho nn theo th t tip n c phm Phng Tin. 3. Hng thng cn lnh ng, vic Pht trng thut thnh, mi c chuyn th k. Nn c phm ni v cc s lnh ng, trng thut v th k. Thc do Thu T (tc X Li Pht) tuy l bc thng minh xut chng nhng chng th t thu, v vn ni v lnh ng, trng thut v th k ngn gn s lc. Phm ny bc u gi gm cc lnh ng, trng thut v th k. Hng trung cn du nghe thuyt php, vn cha th lnh gii. Nu chng nh nhiu, hiu r

70

th d th cng chng lm sao m lnh gii c, cho nn mi c phm Th D. 4. Bc tr gi nh th d m tr tu lnh gii ny sinh, cho nn c phm Tn Gii. 5. Du tn gii, vn cha bit su, dp ni nghi ng, nhn thm ngha y, nn c phm Dc Tho D. 6. Bn v i Thanh vn lnh gii su, ghi nhn ci qu sau ny h s t ti, cho nn tip sau c phm Th K. 7. Hai hng thng trung tuy lnh gii, nhng hng h cn vn cn cha c v gic ng. Th tt phi nh vo s thuyt ging cn k, phi da vo s gio hun trnh trng ni cho h r thu u kt duyn trong thi qu kh thc tnh soi t bn tm h, k cho h hay rng Nit bn m h chng c vn chng phi l chn dit , khin h quay v bo s, hng ti i Nit bn, cho nn c theo th t y m c phm Ha Thnh D. 8. Hng cao nh nghe thuyt php lin c gii ng, li cng c tm tn gii thanh tnh hn, qu l do ba ln n cn thuyt ging m lnh gii. Vn s lc m s n chng cng chng rng, nn chng t ra phm ring khc. Trc ht thuyt v tng ng qu (ng qu: qu v s c, qu v tng lai) ca bc cao danh, nn c phm Ng Bch T Th K. 9. Hng h v lc y cng dn dn thng t, Pht th k cho h, nn c phm Th Hc V Hc Nhn K. 10. Ba hng cn c u gic ng, li ch ca vic thuyt php cho khp, nh khin cho cc i xa sau cng

71

trong quy c, khen ngi, ngi php khin cho i ngha hong dng, cho nn c phm Php S. 11. Y theo php m tu hc, d php hay ngi u c th lm thy lm khun mu, cho nn ph chp nh m thnh o ln, hi t ngha Quyn tha nhp chn tng, tn hc him, quy sng cng t. Pht a Bo hin thp, phn thn Pht vn tp, nhm khuyn ha chng sinh c tu tp lu di, tin chc s c chng qu nh li Pht thuyt chng sai, cho nn c phm Kin Bo Thp. 12. Tuy Pht khc thuyt tn chng kinh ny, nhng cha th hin r bn tn khuyn ngi ta quy ngng, nn hin hin r bn thn lm Quc vng v trng kinh ny, t mnh lm ging cu php nh k th on vi mnh, cn th hin r kinh ny c uy lc to ln c rt nhiu chng sinh Long cung, php lc mau thnh, ha Long N thnh o, cho nn c phm B t a. 13. th hin t, tha u l bo trng; uy lc to ln tc dng mau chng, n cn khuyn khch nhng k nghe kinh, B tt u th gio v nguyn tr nn c phm Tr. Nu y theo lun bn th gi l phm Khuyn Tr, l cng chng sai. 14. S rng n thi mt php, c khi trong vic hnh php s c nhiu iu vt ra ngoi khun php, nay ch r nghi phng d b hong php. Php d thc hnh th t nhin trnh c tn tht, cho nn c phm An Lc Hnh. 15. Tm hng h sa s B tt nghe diu php ri th nguyn tr php, nhng lc Pht chng cho. Chng t l c

72

ngi tr php hong php ri. Th l c su vn hng h sa s B tt la c cu nhim, tr Pht o lu, trc tin xin nguyn hong tuyn diu php khuyn pht c php hi lc , cho nn c phm Tng a Dng Xut. 16. i chng thy s dng xut cho l ha ch chng phi l chn: cha tr con gi nn ng chng phi l ha thn ca c Thch Ca. Nay chng minh rng l ha thn ca Pht thnh o lu, nn theo l chng phi l tr na. gii thch iu nghi vn cho nn mi c phm Nh Lai Th Lng. 17. Thn ca bo Pht th hin th lng di lu, th ca php thn cng dng phng tin tuyn dng, cho nn bit r Thch Ca nguyn do l ha Pht. Pht c thm diu, ngi nghe tin nhiu, li ch to, cng c v lng. Nay ni r i chng ng thi nghe Pht thuyt kinh ny v chng sinh i sau th tr kinh ny, u c li ch v cng c khc nhau, cho nn c phm Phn Bit Cng c. 18. V nhng ngi ng c li ch, tuy trnh by y , nhng nhng ai hay ty h, phc cng chng nh, cho nn c phm Ty H Cng c. 19. Ngi khc ty h cn c nhiu phc, ngi chnh thc c th ng ra tuyn truyn xin dng diu php cng c cng nhiu, cho nn c phm Php S Cng c. 20. Php s tr kinh, t s thnh Pht. K hu bng php s s b ti v lng. Pht t dn mnh ra lm chng, cho nn

73

c phm Thng Bt Khinh. 21. Nh Lai khuyn ha thuyt ging v phc s u nhiu, e chng sinh nghi ng cho rng Pht xng xut sung. Pht mun t r li mnh chng sai, lm sao m c th la di cc ngi l chng sinh, cho nn phng thn lc ch r cho h. V vy c phm Nh Lai Thn Lc. 22. Trc kia, Dc Vng hy sinh thn mnh tr kinh, c Pht thuyt ging bn duyn ca v ny, khuyn khch php hi ng thi, cho nn c phm Dc Vng B tt Bn S. 23. Lu hnh chnh php, mi nc u thng, Dc Vng tuyn dng t ny, nn triu Diu m bt phi truyn th t khc, cho nn c phm Diu m B Tt. 24. Chng sinh tr kinh gp nhiu chng nn, t phi nh n th hin khp ht thy cc php mn i bi cu h, cho nn c phm Qun Th m B tt Ph Mn. 25. Du nim Qun m, nh ngi cu nn, cha tr thn ch, mong php gia uy, nh khin cho c uy linh ln, tr kinh d c thnh tu t , nn c phm La Ni. 26. Lc tr kinh chng kn chn k thn ngi on. Phc c m kinh ny gip cho ta thng c sinh ni p tt lnh. Mun thuyt minh c kim gp nhau khuyn khch vic hong dng diu ch, cho nn c phm Diu Trang Nghim Vng Bn S. 27. Tuy nc ny nc kia u c vic hong kinh, nhng cha c chuyn phng ny phng kia u khuyn khch

74

vic , cho nn c phm Ph Hin B tt Khuyn Pht. 28. Tn khuyn khp, ha duyn xong, n cn ph chc c lu thng lu di, cho nn c phm Chc Ly.

y l cn c vo Kinh Chnh Php Hoa v lun, phm Chc Ly sau m gii thch th t cc phm. Nu sau phm Thn Lc, lin thuyt phm Chc Ly th ngi ta s hiu sai, khng hp vi cch sp xp chung.

KINH PHP HOA HUYN TN QUYN TH NHT - PHN TRC

XONG

QUYN TH NHT (PHN SAU) Sa mn KHUY C, cha I T N son

VI. GII THCH KINH VN

A. PHN TCH B CC. B. GII THCH KINH VN.

A. PHN TCH B CC.

A. 1- Phn tch theo ngi C Tun. Php s C Tun ni rng : 28 phm chia lm hai phn. Phm th nht ni v duyn do bt u khi ho ca Nh Lai. Cn li 27 phm ni v chnh ha ca ngi. Phm Ta

75

ni v duyn do ban u, chnh ha thuyt minh v li ch ca kinh ny, v cho n cui kinh u c ch c. A. 2- Phn tch ca ngi Ct Tng. i s Ct Tng ni rng : phm th nht l phn ta , 15 phm ri sau gi l chnh tng, tc l t phm th hai cho n phn u phm Phn Bit Cng c, n cui phn tng cch lng tr i, ch cui bi tng c Th tn p li ngi Di Lc : Hc rng hay tng tr, Ty ngha gii li Pht, Nhng ngi nh th , Ni y khng c nghi. Phn ny thuyt minh v tha quyn, tha thc, thn quyn, thn thc , l phn chnh tng. Thu T ba ln thnh Pht thuyt minh v tha quyn thc, Di Lc ba ln cu thnh Pht thuyt minh v thn quyn thc, tc l t na sau ca phm Phn Bit Cng c, l on vn xui trng hng th hai sau bi tng nu trn (c nghe ging v th lng ny v tin hiu th cng c khng c hn lng), cng 11 phm di gi l phn lu thng. A. 3- Phn tch theo ngi Ngha Tnh. Php s Ngha Tnh ni: phm th nht gi l phn ta, th n 19 phm sau th gi l phn chnh tng. T phm Thn Lc tr xung c 8 phm gi l phn lu thng. Tuy c s phn chia nh vy, nhng chng gii thch l do.

76

A. 4- Phn tch theo lun ny. a. Cch th nht, chia lm ba phn : - Phn th nht : phm th nht gi l phn ta. - Phn th hai : tm phm sau gi l phn chnh tng, chnh thuyt nht tha, th k cho ba loi cn c, lm cho ba loi ny cn bn u c li ch, v gio ha cho cc hng nh tha kia ra khi nc c. Phn cui cng ca kinh ny ni rng : Nay trong kinh ny ch thuyt nht tha, cn xa kia trc cc B tt, Pht ch hng Thanh vn a thch tiu php, song Pht thc ra l dng i tha gio ha. Thm na, trong phm B t a, Tr Tch B tt bch Pht a Bo c th tr v bn th. Cho nn bit rng cng vic xong xui mi thnh tr v, bit r ch thuyt nht tha chnh l tng ch ca c b kinh. Nu chng thuyt nht tha, h ch no thu c li ch u l chnh tng, th trong phm Ph Hin, v lng B tt c la ni, tam thin th gii vi trn s B tt thc hnh o Ph Hin, cng l chng thuyt v nht tha m c li ch, u l chnh tng. Nu th th li gii ca ngi C Tun chnh l kim ch nam. Li na, s vic nu cha xong, c sao Tr Tch B tt li na chng xin v ? Hoc gp thm na phm Php S thnh tm phm ri l chnh tng, v na u phm Php S Pht th k cho nhng ngi khc hin din trong ta bt k l bc thnh hay ngi phm, nu thy Pht nghe kinh m ty h u s

77

c chng qu B . - Phn th ba : 19 phm (hoc 18 phm ri) cn li u gi chung l lu thng, v l phn ni v cc vic chng tn, th mnh, ph chc (cho cc t) v vic hnh tr. Phm (Khuyn) Tr tuy th k cho T kheo ni hin din ti ta, nhn tha vi Pht xin tr kinh, nn Pht bn th k cho, nhng vn ni rng trc th k chung cho ht c ri, chng thuyt nht tha na, nn chng phi l chnh tng. b. Cch th hai, chia lm nm phn : - Phn u : l phn Ta nh trn khng khc. - Phn hai : t phm Phng Tin tr xung ti phm (Khuyn) Tr tt c l 12 phm u thuyt minh v Cnh nht tha. - Phn ba : hai phm An Lc Hnh, Tng a Dng Xut l thuyt minh v Hnh nht tha. - Phn bn : t phm Nh Lai Th Lng tr xung ti phm Thng Bt Khinh, tt c nm phm ny thuyt v Qu nht tha. Thuyt v Cnh cho bit r tha no l Quyn, tha no l Thc, khuyn nn b quyn m ly thc. Hng Thanh vn lnh ng c l ny th c th k. Thuyt v Hnh cho h bit ci nhn no l ng, ci nhn no l sai, khuyn nn hc ci ng v tr b ci sai, ngi hc do m tng a dng xut. Thuyt v Qu cho h bit thn no l chn, thn no l ho, ci no l qu, ci no l nhn ca s chng ng,

78

khuyn h nhn thc c ci ha, cu chng c ci chn, dn dn thu c c tt ca Nhn v v Qu v. B tt bit r l ny th s chng c o, th hin y c tt thnh tu nhn v v qu v. - Phn nm : t phm Thn Lc tr xung u gi l lu thng, v trnh by cc vic ph chc, vng mnh tun hnh. Duyn do nhng iu trn ny u s c gii thch phn sau.

B. GII THCH KINH VN.

T y n cui sch, gii thch theo th t cc phm kinh.

PHM TA TH NHT

A. GII THCH TN PHM

1- BY LOI NGHA THNH TU

Lun ni rng : phm Ta c by loi thnh tu. Thnh tu c ngha l y vin mn, mun chng minh rng trong phm Ta c y by ngha, by ngha vin mn v cc kinh khc khng c. 1) T phm thnh tu : V mi bt u cc l do chung m y vin mn. C ni, c thnh y , tng trng

79

cho s tt p c tha, cho nn ring c gi tn l phm Ta, thc ra by thnh tu u l ta c. 2) Chng thnh tu (nhiu thnh tu): mt l S; hai l Hnh; ba l Nhip cng c; bn l Uy nghi nh php tr vin mn. l thnh tu m cc kinh khc khng c. 3) Nh Lai dc thuyt php thi ch thnh tu ( ni Nh Lai n lc mun thuyt php) : l on t : v cc B tt m thuyt kinh i tha tr xung. V trc tin Pht thuyt Kinh V Lng Ngha c 17 tn gi hn hn cc kinh khc. 4) S y thuyt php ty thun uy nghi tr thnh tu ( ni nhng th da vo m thuyt php u ty theo uy nghi ca Pht m an tr) : l on t Pht thuyt kinh ny xong th ngi kt gi-phu tr xung. V y vo Ch nh (php ta thin ngng lng), Kh th gian v chng sinh, ba loi php ny kinh khc khng c. 5) Y ch thuyt nhn thnh tu : l on t by gi, Pht phng ho quang t gia lng my tr xung. V thy c cc s nng chiu, chiu cnh, s chiu, sinh hi hu tm, l nhng s kinh khc khng c. 6) i chng hin tin dc vn php thnh tu ( ni i chng trc mt ang mun nghe php) : l on t by gi Di Lc B tt ny ra ngh rng tr xung, v tuy hi mt ngi m nhiu ngi c nghe, sinh tm hy hu, cc kinh khc khng c. 7) Vn Th S Li p thnh tu : v nh Tc mng tr, hin thy tng nhn qu thi qu kh, thnh tu mi hai

80

s nh hin ti y, cho nn c th p c, iu ny kinh khc khng c. 2. PHN NH THNG BIT. Trong by thnh tu trn li chia lm hai loi : Hai thnh tu u l Thng t (ta chung). Nm thnh tu sau l Bit t (ta ring). Trong , phn Thng t c nm : 1) Tng hin d vn (th hin chung l nghe). 2) Thuyt gio thi (lc thuyt gio). 3) Thuyt gio ch (ngi ch tr vic thuyt gio). 4) S ho x (ch c gio ho). 5) S b c (cn c c gia b). Cc ngha trn ha nhp vo nhiu ngha, nhng to thnh ngha ca Ta (li m u) ch c bn ch Ti nghe nh vy, tc l li m u, khin cho ngi nghe kinh tin tng rng ngi thut li c nghe Pht thuyt kinh ny. Lun bn ch ni : Ta c hai thnh tu : mt l thnh, hai l ni. Hai ch ny tt p hn, khc vi kinh khc. S d thuyt minh thin v lc c nghe (thuyt kinh) v v Pht (thuyt kinh) chng khc cc kinh khc, l v tuy kinh c (cc iu ni trn) nhng chng nu ln lm im tri hn.

B. GII THCH KINH VN

-Kinh vn : Ti nghe nh vy. Tn rng : y l cu m u ca ht thy kinh. phm

81

ny dng ba mn phn bit : I. Nguyn do thuyt kinh. II. Mc ch t li y. III. Chnh thc gii kinh vn.

I. NGUYN DO THUYT KINH

Nh Kinh i Thut v.v thuyt v bn duyn, lc Pht sp Nit bn, lc Pht bo ai c iu nghi hoc g c hi, u Ba Ly, A Nu Lu bo A Nan xin c php hi bn iu : - Mt l sau khi Pht dit , cc T kheo v.v bit ly ai lm thy ? - Hai l y vo u m an tr ? - Ba l T kheo tnh c th tr pht th no ? - Bn l u ht thy cc kinh nn t li g? Pht dy rng : sau khi ta dit c ly Ba La Mc Xoa lm thy c ca ngi; y vo gii m tu hnh; y vo T nim x m an tr bn tm; i vi hng T kheo tnh c c dng Phm-n m tr, v Phm-n lng lng, chng cn nh chi, c lng lng ui c i; u tt c cc kinh nn t nhng li Ti nghe nh vy. Sau A Nan vo hi kt tp kinh Pht, c theo y nh li Pht dy, thut rng duyn do, u nh kinh thuyt.

II. MC CH AT RA LI Y

Mc ch l lm cho chng sinh tn thun. Tr lun ni rng : Ti nghe nh vy l sinh tn

82

vy. Tn th phng hnh l sinh tr vy. Tn th nng nhp, tr th nng . Tn l c s ban u nhp php, tr l huyn thut cu cnh. Tn th l ni ra s thun, thun th o lm thy s thnh. Do tn nn php c thuyt u c th thun tng. Do thun nn quan h thy ni tr nghe c kin lp. trong tn ny tm lc thnh mi iu gii thch : 1) l ci nhn ban u hng ti cc qu, nh theo Kinh Nhn Vng v.v... l ci nhn ban u t ti thnh v. Cho nn trong 40 tm ly tn lm u. Ban u pht tm i B , cn phi mi c, khi ba diu qun. Tm i B ly thin cn lm t th, ly thin hu lm duyn, ly khng lui st lm sch tn pht tm. Thin cn tc l tn, tinh tin, nim, nh, tu. Cho nn Nhip i Tha lun ni rng : thanh tnh, tng thng lc, kin c tm, thng tin th gi l B tt, thot u phi tu v s tam i kip. 2) l nn tng dn dn ng nhp l. Cc lun u ni : sp nhp thnh v th c tn cn, tn lc. C tn cn nn mun iu thin nhn m sinh. C tn lc nn bn loi ma u chng khut phc ni. V th u kinh t ra (my li y) ngi nghe sinh tn. 3) l s chng tnh thng vi diu chn. Nng vt khi ng c, la nhn ngho hn, nn nhp thnh ri th chng c bn bt hoi tn. V tn Tam bo, nn vt khi ng c. V tin gii, nn la c nhn ngho hn. Cho nn lun cng ni v tn hin qun.

83

4) l ch da tt ca nhng c tt vi. T-B-Sa lun ni rng : tn l tay gii n php v. Ngi hc Pht php v nh con long tng ln, ly Tn lm tay, ly X lm rng, ly Nim lm c, ly Tu lm u, trn vai gng gnh cc thin php nhm li. Con voi (tc long tng) n ung u ly vi lm tay, nn ngi hc Pht php u tin phi sinh tn. 5) l mm mng ban u ca by loi thnh ti. l php ti ban u ca ngi tu hc cng nh s vn ban u ca ngi li bun ln. Nh s gio ho ca Php bo m c thnh ti, nn u tin l sinh tn. Hin dng lun ni: by loi thnh ti l Tn, Gii, Vn, X, Tu, Tm, Qu. Tn l mt loi trong . 6) l con ng tt cho ci nhn cn bn ca cc thin php, v l cn bn ca thin php. Du Gi lun vit rng : vo cc thin php, (dc) lng ham mun l cn bn, do tc ch sinh ra, do tip xc m nhm khi, do cm th m dn nhip. Thin nh l tng thng, tr tu l ti thng, gii thot l kin c, Xut ly l ng sau. Dc l cn bn, v n khi hy vng. Do tc sinh ra, nn thng xuyn phi cnh gic. Bi t xc m nhm khi, nn ho hp cc thng duyn ca tm v tm s. Bi do th dn nhip, m lnh hi ti tm. nh l tng thng, v tm vn lng. Tu l ti thng, v la chn thin c. Gii thot l kin c, v gim b c trin phc. Xut ly l ng sau, v gic o vin mn. Tn l ch da ca dc, nn trc tin phi cho n khi ln.

84

7) l tay c m ca c duyn, v l tay tip gio. Cu X lun ni : cu vt chng sinh ra khi vng bn sinh t, hn na sau cn trnh by chnh tng cho chng sinh l tay Pht gio. Phm Ta khin (chng sinh) sinh tn, l tay chng sinh, v hai tay bt ly nhau ra khi vng bn. Cn Tr lun th ni rng : nh ngi c tay ti ni chu bu mun ly g th ly. Nu khng c tay th ung cng chng ly c g. Ngi c tn tm vo ni bu ca Pht th c cc o qu. Nu khng c tn tm, tuy hiu ngha kinh vn cng chng thu hoch c g. 8) l ht chu thanh lc cho tm thy lng trong, v n khin tm thanh tnh. Thnh Duy Thc lun ni : tn nh ht thy chu c kh nng lc c nc c,v n tr c s vn c ca Tn tnh. 9) l iu kin tt kin lp Danh o. Tuyn Ni (tc Khng T) ni rng : trong ba th binh ao, lng thc v c tin, th tn chng th b c. T xa ai cng u phi cht, nhng con ngi ta m khng c c tin th chng ng vng c, nh xe ln khng c n ngh, xe nh khng c n ngt. Con ngi ta m khng c c tin th chng bit s lm c tr trng g. 10) l s truyn cm tt v tm lng thnh. Sch Xun Thu ni rng: nu c c tin sng lng th ngay n cc loi rau di nh rau tn, rau phn, rong lc m ao sui khe cng u c th em dng qu thn, em tht vng cng, hung h l c tin m ngi qun t giao kt gia hai nc.

85

Trong mi ngha ny, tm ngha u y theo chn , hai ngha sau y theo tc . c tin quan trng nh th, cho nn u kinh mi t my ch : Ti nghe nh vy chng t rng kinh ngha nh vy ch thn c nghe t li Pht thuyt. La c ci li thm bt. khin chng sinh khi tn tm m thun lng tu hc.

III. CHNH THC GII KINH VN

-Kinh vn : Ti nghe nh vy. Tn rng : Pht a lun ni : t nh vy (nh th) chuyn theo bn ngha : 1) Theo th d, nh c ch ni rng: giu sang nh vy, nh T-Sa-Mn php c truyn, c nghe nh vy, nh li Pht thuyt, nht nh khng khc, nht nh l ci nhn ca phng tin li lc. Hoc cu vn ng thi Pht thuyt nh vy, ng nh iu xa kia ti c nghe. 2) Theo s dy bo, nh c khi ni rng : ngi nn c tng kinh lun nh vy. Trong ny nh vy xa th l s dy bo ca Pht, gn th l s gio hi ca ngi truyn php. Hoc bo vi i chng ng thi : nn nghe nhng iu xa kia ti c nghe nh vy. 3) Theo s vn p, c ngha l nu c ngi hi : ngi nh thuyt ging nhng iu xa kia chc chn c nghe ? Cho nn y p li rng : Ti nghe nh vy. 4) Theo s ng , nh c khi ni rng : ti s v ngi m ngh nh vy, m lm nh vy, m ni nh vy. C ngha

86

l khi kt tp, cc chng B tt u cng thnh rng : ngi c nghe th no th nn thuyt ging li nh vy. B tt truyn php bn ng m ni : ti s ni nh vy ng nh iu ti c nghe. Hoc tin tng khng nh m ni rng: vic y nh vy. ni php nh vy xa kia ti c nghe, s y nh vy, ng nh nhng iu ni, nht nh khng khc. Do bn ngha trn, nn u kinh u t bn ch Ti nghe nh vy. ] Ngi Chn Tam Tng ni rng : Lut vi t ni r A Nan khi ln ta kt tp php tng, thn nh ch Pht mi tng p, khi xung ta li tr li nguyn hnh. Trong Tp Tng truyn cng ni nh th. V th khin cho i chng c ba iu ng : 1/- Ng rng Pht i bi t ci Nit Bn tr dy ni thm diu php. 2/- Ng rng cn c Pht t phng khc n tr y thuyt php. 3/- Ng rng ngi A Nan kia ha thn thnh Pht m thuyt php cho i chng. Nay ni r php c thuyt nh vy l php m ch thn ti tng c nghe xa kia lc ti lm th gi cho c Pht, ch chng phi l Pht li tr dy, chng phi l Pht t ci khc ti, chng phi l A Nan ha thn thnh Pht. tr b cc iu nghi ng trn, nn u kinh t li Ti nghe nh vy, duyn kt tp nh kinh chng thuyt.

87

] Ch Php Hoa ni rng : nh c ngha l nh im lnh cm ng, v thun c m c gi. vy c ngha l khng sai. Chng sinh v thy khng sai nn cm, Pht v thy thun c nn ng. Ngi truyn kinh mun t r danh gio xut pht t s cm ng, nn t ra li nh vy. ] Ch V Lng Ngha ni rng : ti ngi thuyt php ch ni l nh, ch nh mi ng, nn ni l nh vy. ] Ngi Bo Cng ni : la khi nm iu ph bng bt b, nn ni l nh vy : - Cu th nht : nh vy kinh ny la c iu ph bng chp Hu rng c s thm tht. - Cu th hai : nh vy kinh ny tr c iu ph bng chp V rng c s bt xn. - Cu th ba : nh vy kinh ny la c iu ph bng chp va Hu va V tri ngc nhau. - Cu th t : nh vy kinh ny la c iu ph bng chp phi Hu phi V ngu si. - Cu th nm : nh vy kinh ny la c iu ph bng chp l h lun phi phi Hu, phi phi V. ] Ngi Quang Trch ni : nh vy tc l ci c nghe, s nu ln mt b kinh c nghe ging trc y, nay c truyn li. C mt b kinh nh vy, ti ch thn c nghe t Pht. Ni l ti nghe h ho ngi ta phi ch lng tai. Lng ] V ni rng : nh vy c ngha l nh th. l li Pht thuyt nn ni l nh vy.

88

Trng ] Nh Tam Tng ni : nh vy c ba ngha : - Mt l theo Pht. Ch Pht ba i u thuyt nh nhau chng khc nn gi l nh. V thuyt ging nhau, nn gi l vy. - Hai l theo Php. Thc tng cc php xa nay chng khc, nn gi l nh. V nh m thuyt, nn gi l vy. - Ba l theo Tng. V ngi A Nan hy vng rng nhng iu mnh truyn t li khng khc vi bn gio ca c Pht m ngi c nghe, cho nn gi l nh. Tuyt i chng sai nn gi