Kinh Bat Dai Nhan Giac - TT Thich Vien Giac Dich

8/3/2019 Kinh Bat Dai Nhan Giac - TT Thich Vien Giac Dich

1/57

Kinh Bt i Nhn GicTT.Thch Vin Gic Dch

Trng C Bn Pht Hc Long An

Gio n - 1998---o0o---Ngun

http://http://www.quangduc.comChuyn sang ebook 18 8 - 2009

Ngi thc hin : Nam Thin [email protected] Audio Ti Website http://www.phatphaponline.org

Mc Lc

Li Gii ThiuChng I : Nhn Thc Tng Qut

I. Tc Gi Son Dch Kinh Bt i Nhn GicII. Xut XIII. Lin H Cc Kinh Bt Nim, Anuruddha Sutta V Kinh Bt i Nhn GicIV. Gii Thiu Ni Dung "Kinh Bt Nim" Ca A-HmV. Vi Li Gii Thch

Chng II : Gii Thch Ni Dung Kinh Bt i Nhn GicA. Phn M u

Bi IB. Phn Ni Dung Kinh

Bi IIBi IIIBi IVBi VBi VIBi VIIBi VIIIBi IX

C. Phn Kt Thc KinhBi X

Chng III : Thay Li Kt Lun

Gii Thiu Mu Ngi L Tng

Li Gii Thiu
http://http//www.quangduc.comhttp://phatphaponline.org/kinh/Audio/Giang%20Kinh/Bat%20Dai%20Nhan%20Giac/http://http//www.quangduc.comhttp://phatphaponline.org/kinh/Audio/Giang%20Kinh/Bat%20Dai%20Nhan%20Giac/


2/57

Hn 2542 nm tn ti v pht trin cng nhn loi, trit l Pht gio chnh dung nh mt ci cy ang pht trin vi y ci gc, thn, cnh lv hoa tri. Nh th khi truyn b ging dy Kinh in Pht gio phi thhin tnh cht thng nht, dung thng cc h t tng Pht gio v hngn gic ng gii thot cho mi ngi.

Nhng gio n ging dy nh th Vit Nam ta cn rt him. Thng dochng ta cha t chc c nhn s chuyn trch hoc do ngi lm cngtc ging dy cha c o to y , thiu ti liu, phng tin v thiucng phu son gio n. V tinh thn trch nhim, i c Vin Gic lidnh nhiu tm huyt son tho gio n ging dy Kinh Bt i NhnGic cho Tng Ni sinh Trng C Bn Pht hc Long An. Ban gim hiuchng ti tham kho v nht tr chn gio n ny vi nhng c im sau:

1- Ni dung b cc c khoa hc, vn dch sng sa, ngha l sc tch, giol kt hp phong ph.

2- Qua chng mt tc gi trnh by xut x Kinh v so snh vi Kinhin tng ng, th hin tnh cht dung thng cc h t tng Pht gio.

3- Phn ging dy ngha l Kinh th hin tnh cht trit l ng dng voi sng hng ngy.

4- Ti liu c th ph bin rng ri cho Tng Ni, Pht t nghin cu, hchi p dng tu tp.

Vy chng ti xin tn dng cng c ngi bin son v trn trng giithiu n qu v Tng Ni, Pht t ng hng ng tham kho v cm nhniu li ch.

Ma An C Kit H PL. 2542 - DL. 1998Hiu Ph Hc V,

Trng C bn Pht hc Long An

T Kheo Thch Minh Thin

Chng I : Nhn Thc Tng Qut-oOo-


3/57

I. Tc Gi Son Dch Kinh Bt i Nhn Gic

Kinh Bt i Nhn Gic do Ngi An Th Cao dch t ch Phn ra ch Hnvo thi Hu Hn i vua Hn Tuyn , nin hiu Kin Ha nm th hai(147. TL). Ngi l Thi t nc An Tc (nay l Ba T). Ngi cn c tn lAn Thanh hay An Hu, nhng ngi vua cho ch m i xut gia. Ngi lmt ngi con hiu hnh, kin thc uyn bc, thng thin vn a l, y dcv chm cu. i vi Pht hc Ngi thng hiu Tam Tng Kinh Lut Lunnht l i vi thin hc, c bit Ngi hiu c ting chim th. Ngay khi cn ti gia Ngi gi gn gii php tinh nghim, thm cm l v thng cai sng, ch nguyn xut gia canh cnh bn lng. V vy, sau khi mn tangcha Ngi nhng ngi cho ch. y l mt yu t quan trng: Ngi thu

hiu vai tr ngi c s ti gia vn c th tu hnh thanh tnh v lm li chchng sanh. Cng c l v vy m Ngi thit lp hng i kinh Tm iuGic ng ca Bc i Nhn c ng li tu tp c bit so vi kinh Nguynthy.

Ngi An Th Cao n Trung Hoa bng ng bin vo nm 146-147, lngi u tin dch s lng kinh sch ln ra Hn vn, nht l cc kinh schv tu thin. V vy, Ngi c coi l ngi lp ra thin tng vo thi k uca Pht gio Trung Hoa. Mc d n Trung Hoa Ngi mi hc Hn vnnhng kh nng dch thut ca Ngi rt chnh xc nh Ngi o An nhnxt: "Trc sau truyn dch a s lm ln, duy ca Ngi dch ng u ttc" (HT Tr Quang). c nh vy l nh Ngi thnh lp nhng b phnchuyn mn dch kinh sch mt cch c h thng. Cuc i ca Ngi cnhiu k tch c bit nh Ngi bit trc nhng duyn nghip ca mnh,

Ngi sp t mi vic kt thc i mnh: -"Ngi nh ngi bn rngthu mt ngi gip vic v t tn cho ngi y l Phc Thin,Ngi ni l"Thin tri thc" ca ta. Qu nhin v sau ngi ny m bn hng ca Ngiv Ngi mt" (Tr Quang- Dch gii Kinh Bt i Nhn Gic).

Ngi Trung Hoa hn hai mi nm (147-171) chuyn dch kinh s lngdch t 34 n 40 bn chia lm hai loi: kinh tng v cc tc phm tu tpthin nh,tiu biu nh Kinh An Ban Th , m Tr Nhp, A T m, Ng

php T , Thp nh nhn duyn, Chuyn php lun, Bt thnh o, Thinhnh php tng, Tu Hnh o... Ngi c coi l v T khai sn ca Phtgio Trung Hoa.


4/57

II. Xut X

Kinh Bt i Nhn Gic do Ngi An Th Cao dch vo th k th II. Mcd gi l kinh nhng khng phi l mt bn kinh theo truyn thng, tc l c

Pht thuyt v i tng nghe thuyt, m ch l nhng Pht ngn hay nhngBi k c ng c rt ra t kinh tng, hoc t nhng ngha gio phptm c ca tc gi. Ha thng Tr Quang trong tc phm: "Dch gii kinhTm iu Thng Nhn gic ng" nhn nh: "Kinh ny trch lc Pht ngnm tp thnh khng phi l mt php thoi tc l mt bn kinh. Do m c

bn ghi l "Hin Thnh t n bin tp". Ti c lng c th chnh tc gitrch v dch thnh kinh ny" (sd). ng vi quan im trn, H-T Thanh Tcng nhn xt: Ngi (An Th Cao) phng tin rt tng phn tinh yu caPht php trong nhiu b kinh m dch, phn ra th nht, th hai, th ba...n th tm tp thnh kinh Bt i Nhn Gic cho ngi mi pht tm tu

hc, d nm c nhng im cn yu trong Pht php" (Kinh Bt i NhnGic ging gii, NXB Thun Ho- Hu 1996).

Nh vy, bn Kinh Bt i Nhn Gic c xc nh l trch lc t cc Phtngn trong cc kinh, tc gi ca vic trch lc v sp xp t mt n tm ldo chnh Ngi An Th Cao dch v son.

Mt vn t ra l Ngi trch lc bin son t kinh no? Ti sao li tmiu ch khng by hay chn?

Chng ti cho rng Ngi An Th Cao khng hon ton t trch lc haysng tc m c c s Ngi da vo m xy dng tm iu gic ngca Bc i Nhn. C s ny chnh l kinh tng A-Hm; chnh xc l KinhBt nim, tc l kinh tm iu suy nim ca Bc i Nhn. Ni dung cakinh Bt nim nu ln tm iu suy nim ca mt ngi trn ng giithot, nh suy nim qun chiu tm iu y m c chng t chn l tihu. Tng ng vi kinh Bt nim ca Trung A Hm, kinh Tng Chi(Anguttara Nikya) chng tm php, phm Gia ch, mc Anuruddha cnga ra tm iu t nim ca Bc i Nhn, ni dung hon ton ging nhau,

u thuc v kinh Tng Nguyn thy. Cn ni thm rng trong Di Gio tmcng c xut th chnh l tm iu t nim ny.

Nh vy, c th ni Kinh Bt nim ca Trung A-Hm v Kinh Anuruddha(Sutta) ca Tng Chi cng nh nhiu Kinh khc tng ng trong h thngKinh tng Nguyn thy, lm c s cho Ngi An Th Cao son dch KinhBt i Nhn Gic ra Hn vn.


5/57

III. Lin H Cc Kinh Bt Nim, Anuruddha Sutta V Kinh Bt iNhn Gic

1. Nhng im ging nhau

1.a. kinh: Kinh Bt i Nhn Gic dch l Tm iu gic ng ca Bci Nhn,kinh Bt nim dch l Tm iu suy nim ca Bc i Nhn trongAnuruddha Sutta dch l tm iu t nim ca Bc i Nhn. T gic ng,suy nim hay t nim ngha l mt. Kinh Bt i Nhn Gic c khi dngGic tri nh iu mt Gic ng, iu hai, ba bn dng Gic tri, iu nmGic ng, iu su Gic tri, iu by Gic ng, iu tm Gic tri. Dng tng Gic ng v Gic tri ln ln c ngha l c hai t ng l mt, c hai u

ch cho tr tu qun chiu, l t duy su sc ch khng phi nhn thc thngthng. A-Hm dch T nim hay Suy nim cng ch cho s t duy su scan tr i tng, l s thy r v thng xuyn i tng qun chiu. Nhvy, Gic ng, Gic tri, Suy nim, T nim ch l mt m thi.

Tt c cc kinh trn u dng ch i Nhn. Kinh Bt Nim, Pht dy:"Ny A-na-lut- nu thy thnh tu tm suy nim ca Bc i Nhn".Tng Chi Pht dy: "Ny Anuruddha khi no ngi suy ngh n tm tnim ny ca Bc i Nhn..."

Nh vy kinh khng c g sai khc, c th ni rng Kinh Bt i NhnGic c dch t tm t nim ca Bc i Nhn trong kinh tng Nguynthy.

1.b. Ni dung kinh:

Kinh Bt i Nhn Gic a ra tm iu th t nh sau:

1. T nim x

2. Thiu dc3. Tri tc4. Tinh tn5. Tr tu6. B th7. Ym ly8. Tu Hnh chu thay. (li tha tuyt i)


6/57

Kinh Bt Nim v Anuruddha Sutta:

1. V dc (thiu dc)2. Tri tc3. Vin ly4. Tinh tn5. Chnh nim6. nh 7. Tr tu8. Khng h lun

Nhng iu ging nhau gm c:

1. Tu T Nim X tng ng Chnh nim2. Thiu dc tng ng Thiu dc hay v dc3. Tri tc tng ng Tri tc4. Tinh tn tng ng Tinh tn5. Tr tu tng ng Tr tu6. 7. v 8 khng tng ng A Hm v Nikya

2. Nhng im khc nhau:

2.a.V hnh thc: Kinh Bt i Nhn Gic do Ngi An Th Cao son dchnh mt tc phm vn hc trnh by ngn gn, ngn t vn v, tng t nhnhng Pht ngn ca Kinh Php C, khng ni ring cho i tng c thno, khng mang hnh thc php thoi nh nhng kinh truyn thng. CnKinh Bt Nim v Anuruddha sutta l mt thi php thoi do c Pht dytrc tip Anuruddha v sau Ngi ging rng cho chng T Kheo nn kinhmang hnh thc truyn thng.

2.b.V mt ni dung: Kinh Bt i Nhn Gic c ba iu cui l b th, ymly, tu chu thay m A Hm khng c. Ngc li A Hm c ba iu vin ly,

nh v khng h lun th Kinh Bt i Nhn Gic khng c.

S khc bit gia hai kinh qua ba iu trn ni ln s khc bit v xu hngtu tp v hnh o ca Nguyn thy v i tha hay ni cch khc gia mtv T Kheo v mt v B Tt. Qua s khc bit trn chng ta c mt vinhn xt sau:


7/57

V cn bn tu tp th c hai kinh u ging nhau, nhng c tnh cn bnca ngi tu hnh gm c: Thiu dc, tri tc, chnh nim, tinh tn, tr tu,u c cp trong hu ht kinh tng Pht gio. Bi v l nhng bci phi c v mi bc ln thnh o, d l Nguyn thy hay i tha.

Con ng tu tp ca Bt i Nhn Gic khng qua thin nh. Trong khi yu t thin nh trong kinh Bt Nim l ch yu. Mc tiu ca Pht l

pht trin tr tu, kh nng on tn phin no, nhim, lu hoc chngc qu v gii thot ti hu. C th do nh pht tu nhng c th do qunnim m pht tu hoc cng c th do i nguyn m tu sanh. Con ngqun nim v i nguyn l con ng ca Bt i Nhn Gic.

Hnh b th l hnh chung ca ngi Pht t khng k l ti gia hay xutgia. Thng thng th ngi xut gia thc hnh php th, ngi ti gia th

thc hnh ti th. B th l mt trong su hnh Ba La Mt trong truyn thngi tha rt c nhn mnh. Ngi Pht t ti gia c iu kin hn bth, v theo kinh vn th ch yu l b th vt cht.

Hnh ym ly hay ly nhim chnh l xa ri nm dc, i vi ngi xut giath y l bc u, nhng i vi ngi ti gia l bc quan trng v hsng gia th tc, kinh vn t vn ny vo v tr th by tc rt coi trngn. Cho nn hnh ny nh l dnh cho ngi c s, chnh c s mi dn thnvo cuc sng thc hnh B Tt hnh, h sng th no nh hoa sengn bn m chng hi tanh mi bn.

Hnh tu chu thay l nguyn thay cho chng sanh chu kh cho chngsanh c hnh phc, y l hnh li tha tuyt i, l l tng ca B Tt,l mt hnh nguyn v i, phi l ngi c tm t bi ln v tr tu ln mithc hnh ni. Mt trong nhng B Tt tiu biu cho hnh ny l B Tt aTng. Ngi a Tng pht i nguyn rng khi no a ngc ht chng sanhth kh Ngi mi thnh Pht. Con ng B Tt rt coi trng v nguyn lc,t nguyn lc m tu gii thot sinh v d nhin cng hnh tu tp ph hpvi ngi c s ti gia sng trong bin kh. y l php mn tu tp t bit

ca Pht Gio.

Tm li ba hnh sau cng ca kinh Bt i Nhn Gic biu hin hnh ngca mt v B tt i vo cuc i ha chng sanh, chng ta cng nhnthy rng hnh nh mt v T Kheo rt kh xng xo vo i sng, v c sc nhiu iu kin hn. Ti c cm tng rng tc gi gi gm l tngny cho ngi c s hn l ngi xut gia. Ha thng Tinh Vn, trong tc


8/57

phm " Mi Bi ging kinh Bt i Nhn Gic" Ngi ni: "Phn ng cci c u tha nhn kinh ny rt thch hp cho hng Pht t ti gia thtr ... Theo ti ( Ngi Tinh Vn) ngh, kinh ny l mt quyn bo in titrn qu kin lp nhn sinh Pht gio, tu hc ti gia Pht gio" (MinhQuang dch). Mu ngi l tng ca Bt i Nhn Gic l mt ngi c sthc hin l tng gii thot ngay trong i sng vn nhiu nhim v khau. l mu ngi tiu biu cho hnh nguyn v gii thot. Trong PhtGio i tha B Tt c s c cao nh trng hp Duy Ma Ct, v trca ng c coi l siu vit hn cc v B Tt xut gia. Pht Gio BcTng, T Kheo thng th thm B Tt Gii nhng r rng l hot ng rthn ch. Trong B Tt Gii cng dnh kh nhiu gii c coi l ca ngic s. S bao hm ng li ca ngi xut gia v ti gia vo trong conng B Tt hnh lm cho cc tc phm i tha tr nn bao qut, phong

ph, rng ri nhng cng to ra mt vi trng hp thiu nht qun.

i vi ba c tnh thuc A-Hm v Nikya m Bt i Nhn Gic khngc l: Sng vin ly, thin nh v khng h lun. Ba c tnh ny c gi trkhc: Hnh nh ca mt v T Kheo sng trong rng hay xm lng vngv, khng thch t hi ng ngi, nh v T Kheo d dng tu tp tmnh v chng t chn l, t thy r bn cht ca cc php, chm dtnhng h lun v ch nhng t duy huyn hoc, t c an lc tch tnh

Nit Bn. l hnh nh ca Tng bo, biu tng ca o c v giithot. khng phi l li sng ca mi ngi, chc chn khng phi l lisng ca ngi c s. C ngi cho rng i sng nh vy hi tiu cc chli ch cho bn thn mnh... Tht ra nu sng tiu cc v ch li ch cho mnhlm sao m gii thot c! Nu s gii thot kh au cho chng sinh mkhng da trn cn bn gii thot t thn th ch xy dng lu i trn ct.Tm iu t nim ca Bc i Nhn trong A-Hm v Nikya c Pht dycho Ngi Anuruddha v chng T kheo, nh hnh tr tm iu y m NgiAnuruddha c qu A La Hn, i chng T kheo cng nh hnh tr tmiu ny m thnh tu c Bc i Nhn tc qu A La Hn hay anghng v qu A La Hn.

Qua trnh by trn chng ta ng vi so snh v ph bnh hnh nh ca v TKheo l Tiu tha hay v B Tt l i tha. V nh vy ta cha hiu htvn , chng ta khng th coi php mn no cao hn php mn no. Bi l,tt c mi php mn m c Pht dy u l phng tin l chic b quasng, dng sng sanh t. Mc ch chung v ti hu l gii thot Nit Bn.


9/57

IV. Gii Thiu Ni Dung "Kinh Bt Nim" Ca A-Hm

1. Phn duyn khi

c Pht ang ti B K Su trong Ngc Sn B Lm, vn Lc Uyn.By gi Tn Gi A- Na- Lut ti Chi Su trong rng Thy Ch.Tn Gi ang thin t nh sau: "o do v dc m chng c ch khng

phi do dc. o do tri tc m chng c ch khng phi do khng nhmchn. o do vin ly m chng c ch khng phi do s a t hi, sng ch t hi, ha ng ni t hi. o do tinh cn m chng c ch khng doni bing nhc. o do chnh nim m chng c ch khng do ni t nim.o do nh m chng c ch khng do ni lon . o do tr tu mchng c ch khng phi do ngu si".

2. Phn ni dung

c Th Tn bit c ni dung t duy ca Tn Gi A Na Lut , nnc Th Tn n gp Tn Gi, tn thn by iu m Tn Gi ang thin t,ng thi Ngi dy cho Tn Gi thm iu th tm rng:" Ngi hy th trthm suy nim th tm ca Bc i Nhn l o do khng h lun chkhng phi do h lun, thch h lun, thc hnh h lun m chng c".

c Th Tn khch l thm rng nu Tn gi thnh tu tm suy nim ca

Bc i Nhn th c th chng c t thin v thnh tu bn tng thngtm mt cch d dng, sng an lc ngay trong hin ti. Tn gi s mc yphn to m chng khc no mc hong bo, n cm kht thc m chngkhc no cao lng m v, ng di gc cy m chng khc no lu son gcta, nm ngi ch c rm chng khc nm m chn m.

Nu Tn gi thnh tu tm suy nim ca Bc i Nhn th phng ng,Ty, Nam, Bc hay bt c u Tn gi vn c an lc, khng c cc taiha au kh.

Nu Tn gi thnh tu tm suy nim ca Bc i Nhn th thin php ngym c tng trng khng c dng li v suy thoi.

Nu Tn Gi thnh tu tm suy nim ca Bc i Nhn th i vi hai qus c mt: Hoc l c cu cnh tr ngay trong hin ti, hoc nu cnhu d th c A Na Hm.


10/57

Sau khi c Th Tn khch l Tn gi A Na Lut , Ngi tr v triu tpchng T Kheo v thuyt tm iu suy nim ca Bc i Nhn mt cch chitit hn:

* o do v dc: V T Kheo chng c v dc, t bit mnh chng cv dc, khng lm cho k khc bit mnh v dc. i vi s chng c vtri tc, vin ly, tinh cn, chnh nim, nh , tr tu v khng h lun cngnh vy, gi l o do v dc.

* o do tri tc: T kheo thc hnh tri tc, o che thn, n nuithn, sng ta, dc phm cng vy.

* o do vin ly: T kheo thc hnh vin ly thnh tu hai hnh vin ly:Vin ly thn v vin ly tm.

* o do tinh cn: T kheo thc hnh tinh cn on tr c bt thin php,tu cc thin php, thng t khi chuyn nht, kin c, v cc gc r thinm khng h n h kh nhc.

* o do chnh nim: T kheo qun ni thn nh thn, ni th nh th,ni tm nh tm, ni php nh php.

* o do nh : T kheo ly dc, ly c bt thin php cho n chng ct thin thnh tu v an tr.

* o do tr tu: T kheo tu hnh tr tu qun php hng suy, chng ctr, thnh tu, minh t, phn bit r rng dt sch kh au.

* o do khng h lun: T kheo tm thng dit h lun, an lc trtrong V d Nit bn, tm thng lc th, hoan h gii.

3. Phn kt lun

c Th Tn dy i chng xong, Ngi cho bit T kheo A Na Lut thnh tu tm suy nim ca Bc i Nhn, sau an c ti Chi- - Sutrong rng Thy Ch. V T kheo y t thn chng c v an tr vthng phm hnh.

i chng T kheo nghe Pht dy xong u hoan h phng hnh.


11/57

V. Vi Li Gii Thch

1. So snh vi Kinh Tng Chi

Kinh Tng Chi III, chng tm php phm Gia Ch, mc Anuruddha. Nidung kinh hon ton ging nhau v i th v c khc nhau mt vi chi titnh: A-Hm ni v dc, Tng Chi l t dc. V tri tc, Tng Chi gii thch v " t vt dng" ca mt T kheo gm thc phm, y o, sng ta, dc

phm, cn A-Hm ch ni n v mc. V iu a sng vin ly A-Hm giithch l thn v tm u vin ly, cn Tng Chi cp n trng hp nhiungi n thm hay vn o v T kheo nhng tm v y thun v vin ly,hng v vin ly, thuyt php lin h n vin ly, y l mt chi tit rt hay.V chnh nim A-Hm cp n T nim x, cn Tng Chi ni mt cchtng qut rng thnh tu nim tu ti thng, c nh ty nim nhng iu

lm, ni d lu. V iu th tm khng h lun, Tng Chi gii thchon dit h lun, tm c phn chn, tnh tn, an tr hng n cu cnh

phm hnh, cn A-Hm gii thch tm thng dit h lun, an lc tr trongV D Nit Bn.

Tm li s khc bit thuc A-Hm v Nikya l khng ng k, ch c tnhcch s dng ngn ng m thi.

2. So snh vi kinh Di Gio

Kinh Di Gio a ra tm cng c xut th nh sau: t ham mun, bit ,siu thot (vin ly), tinh tn, chnh nim, thin nh, tr tu v khng hlun. Tm cng c xut th ny chnh l ni dung kinh Bt nim hay tmiu suy nim ca Bc i Nhn, c th ni kinh Bt nim l xut x catm cng c xut th trong kinh Di Gio. Trong tc phm dch gii kinh DiGio, H.T. Tr Quang vit: "Cng c xut th cng gi l cng c thngnhn. Cc bc Thng Nhn ( i Nhn) thng dng tm cng c ny t gic, t sot, hu nui ln phng tin v thnh tu cu cnh". "Tmcng c ny lin h v tng ng vi mi php ca i Bt Nit Bn".

Ngi Th Thn trong tc phm Di Gio kinh lun chia tm php cng cny thnh hai phn:

- Phn mt l by php u gi l nui ln phng tin.

- Phn hai l php th tm gi l thnh tu cu cnh.


12/57

Nh vy php khng h lun c ngha rt ln trong tm cng c.

Tm cng c xut th trong kinh Di Gio v tiu v th t hon tonging kinh Bt nim ch c s khc bit cht t v gii thch.

3. Vn v dc

Thng thng chng ta hiu v dc l khng tham dc, hoc t dc l t sham mun v cc nhu cu n, mc, ng ngh, dc phm (i vi T Kheo)hoc t ham mun hng th dc lc, gic quan nh ng dc... Nhng khigii thch v dc, c Pht dy v dc trong ngha rt rng mang tnh trithc hn, tc l nhng s c, kt qu tu tp, nhng thnh tu trong qu trnhqun chiu, thin nh, nhng cng hnh t c u khng chp th,khng c khoe khoang hay khi c mun mi ngi bit n mnh, n

thnh qu ca mnh. gi l v dc. y l mt nh ngha v v dc rtc bit m ni khc khng c. Qua nh ngha ny c th lm tiu chuncho chng ta v mu ngi tu tp v gii thot. V y khng khoe khoang vcc thnh qu ca mnh, k c cc thnh qu v gii, v nh, v tu v vgii thot.

4. Vn sng vin ly

y l vn c coi trng trong qu trnh tu tp theo truyn thngNguyn thy, cc kinh c A-hm v Nikya u ni n rt nhiu, cho nnthng b cc b phi cp tin ph phn cho rng xa ri qun chng, ch k,lm cho Pht gio khng ph cp mi ngi. Tht ra i sng vin ly rt cnthit cho hnh gi tu tp on tr i dc, nu ang tu tp thin nh m bquy ry hoc chi phi bi ngoi cnh th cng phu thin nh s mt. cPht v Thnh tng thi xa d sng vin ly m vn ho chng sanh, nhvin ly m "Ty duyn" vn gi c "bt bin". Nu ng qu cng iu,cc oan th i sng vin ly l tt cho c hai mt t li v li tha. KinhTng Chi khi cp n hnh vin ly cho rng khi tip xc vi mi ngimi gii hoc lm vic m tm vn an tr, hng v vin ly hay ni cch

khc nu gi tm vng chi khng b ngoi cnh tc ng th d gp cnhno cng khng b ri lon, l ngha ca vin ly. Nh vy cng c thni hnh ly nhim ca kinh Bt i Nhn Gic cng c th coi l tngng hnh vin ly ny. iu th by gic ng ni ln xu hng v quyttm t b nm dc thc hnh phm hnh ngay trong i sng th tc, lhnh vin ly c bit.


13/57

5. Vn khng h lun

Trong Kinh Bt Nim c ni r, Tn Gi Anuruddha t duy by php, cpht xut hin dy Tn Gi t nim thm php th tm l: "o do t khngh lun m chng c". Vy vn khng h lun rt quan trng v siuvit nu so vi cc vn trn. Anuruddha thin t khng pht hin o lny, m nh c pht dy, cho bit gi tr ca khng h lun rt cao. Khngh lun l g? Ngha en l khng ni chi hay lun bn mt cch v ch.Kinh Bt Nim ging rng: "An lc tr trong v d Nit Bn, tm thng lcth, hoan h, gii". H.T. Tr Quang ni rt r ngha ca khng h lun:"H lun ngha en l bn chi H lun din bin t s bn ci chi a ns tho lun v ch n vn t sai vn , cui cng th chnh l s tholun v t vn thc cht khng nh thc. Chnh ci ngha sau ny chothy tt c nhng ci g thuc phm vi t duy, m t thuc "Tm hnh x"

v "Ngn ng o" u l H lun. Vy khng h lun l "Bt t ngh" lngn ng o on, tm hnh x dit, l cu cnh hay t tnh siu thotnh y ni, l gii thot Nit Bn nh kinh i Nit Bn ni, l Khngca Bt Nh ni, l Trung o ca Trung Lun ni: "H lun l ngn ngca t tng, thc cht ca t tng l i chiu, din dch: C-khng, cngc cng khng - khng phi c, khng phi khng. Nhng s i chiu dindch ny khng ngng y m cn tin xa hn na... T tng v ngnng t tng nh vy gi l h lun. Tr tu thuc lnh vc ny gi l trtu" (dch gii kinh Di Gio - Tr Quang).

Tm li vn khng h lun l vn cu cnh siu vit ng nh kinhBt nim gii thch l an lc tr trong V D Nit Bn, tm thng lc th gii. l cu cnh gii thot, l ni dung chng c ca mt v A LaHn./.

Chng II : Gii Thch Ni Dung Kinh Bt i Nhn Gic

-oOo-

Kinh Bt i Nhn Gic, b cc thnh ba phn:

- Phn m u ch mt cu n gin nh l gii thiu tm iu gic ng.

- Phn hai l ni dung tm iu gic ng y.


14/57

- Phn ba l phn khuyn khch tu tp theo tm iu gic ng y, phn nycoi nh l phn kt thc ca kinh.

gii thch st vi kinh vn chng ti trnh by theo cch thng thng,ngha l mi Bi gm phn chnh vn, dch ngha, gii thch v kt lun.

A. Phn M u

Bi I

I. Chnh Vn

Vi Pht t

Thng tr dCh tm tng nimBt i Nhn Gic.

II. Dch Ngha

L t ca c Pht th ngy cng nh m ch thnh c tng v qunnim tm iu gic ng ca Bc i Nhn.

III. Gii Thch Ni Dung

Li m u ngn gn v n gin, c tnh cch gii thiu ch , khng nhphn m u ca cc kinh khc thng c. iu ny chng t Ngi An ThCao trch lc, son tho tm iu gic ng, Ngi ch ng gii thiu ngi c c th i thng vo ni dung.

Mc d ngn gn nhng tha thit, va ni ln trch nhim v bn phn cangi Pht t va ch dn nhng iu c th phi thc hnh.

Trch nhim ca ngi Pht t l g? y khng ni l ngi xut gia, vyt Pht t ch chung cho ti gia v xut gia. Mang danh con ca Pht th phith hin tnh ca Pht, y l ch khc bit gia ngi Pht t v khng lPht t; y l trch nhim ca ngi Pht t, nhng biu hin hnh vi vngn ng cng nh tm ca ngi Pht t lun c s cao thng, li chv hnh phc cho nhng ngi xung quanh.


15/57

xng ng vi danh ngha l con ca Pht, ngi Pht t phi c qutrnh tu tp bn thn; khng phi tng kinh, nim Pht theo thi kha nhtnh m s tu tp y phi din ra mi lc, mi ni. V vy, li m u gi lTr D, l ngy cng nh m. Nh vy mi nng lc chuyn ha tnh

phm phu ca mnh.

Tng nim khng c ngha l ng trc bn Pht tng kinh g m l .Tng l c tng, cn nim l an tr tm vo i tng, cn gi l chnhnim, l hng tm, an tr tm vo i tng, y chnh l Tm iu Gic

Ng ca Bc i Nhn. Do tng v nim thng xuyn lm hun tp chngt thin php, tr tu ngy cng ln, thn tm cng thanh tnh, cng ngycng gn vi tnh Pht nh vy xng ng l con ca Pht.

Bc i Nhn l ngi ln, l ngi trng thnh, ch cho nhng ngi

khng cn b sai khin hay b ch ng bi cc phin no, dc vng. Theotruyn thng i tha th ch cho Pht v B Tt, theo truyn thng Nguynthy, l nhng v chng qu A La Hn hay trn ng chng qu A LaHn.

IV Kt Lun

Li m u Kinh Bt i Nhn Gic tuy ngn gn nhng ni ln c mcch v yu cu ca mt ngi Pht t. D ti gia hay xut gia ngi Pht tcn phi tu tp qun chiu ngy m cc thin php tng trng cng cv thnh tu cu cnh Nit Bn.

iu quan trng l nhng g m ch Pht, cc bc Thnh hin tu tp, thnh tu th con ca Pht phi lm theo, khng nhiu th t phn noxng ng vi danh xng Pht t.

B. Phn Ni Dung Kinh

Bi III. Chnh Vn

nht gic ngTh gian v thngQuc nguy thy


16/57

T i kh khngNg m v ngSanh dit bin dH ngy v chTm th c nguynHnh vi ti tuNh th qun stTim ly sanh t

II. Dch Ngha

iu th nht, gic ng rng cuc i l v thng, v tr mong manh tmb. S cu to ca bn i l trng rng v c tc dng gy au kh, tp hpnm m l v ng, sinh dit thay i khng ngng, khng thc v khng c

ch th. Tm ta l ci ngun pht sinh iu c, thn ta l ni tch t ti li.Qun chiu nh th dn dn thot ly sanh t.


iu gic ng th nht, c coi l tu qun T Nim X. Qun T Nim Xl php tu c bit ca Pht gio, l php mn quan trng, l con ng duynht dn n Nit Bn (Ekayana-maggo). Tc dng ca php qun ny cc Pht dy rt r trong Kinh Nim X, Trung A Hm 98: "Nu T Kheono trong tng khonh khc lp tm chnh tr ni bn Nim X, nu buisng thc hnh nh vy th bui ti lin c thng tn. Nu bui ti thchnh nh vy th nht nh sng hm sau s c thng tn" (Trung A HmI. T 578). Ni dung ca chnh nim chnh l qun nim v T Nim X. Vvy iu th nht gic ng c coi l tng ng vi chnh nim cakinh Bt Nim, php qun nim v bn cht ca v tr nhn sinh c avo u tin nhm cng c ci nhn ca ngi Pht t bng chnh kin, l snhn thc r v s vt hin tng. Qun nim khng phi l ci suy ngh haynhn thc thng thng m l thc v i tng, duy tr thc y trn itng, ng thi i su vo lng i tng y, nh m ta c ci nhn r

v i tng. Kt qu ca s qun chiu i tng nh th l s hp nhtgia ch th v i tng, ta hiu i tng nh chnh ta.

i tng ca s qun chiu th nht l nhn sinh v v tr:

" Cuc i l v thngV tr mong manh tm b".


17/57

Qun chiu v tnh cch v thng ca i sng con ngi v hon cnh mcon ngi ang sng lm cho ta thy r bn cht ca s vt. Chng ta aukh v chng ta ngu si khng thy r tnh cht v thng mong manh tm bca cuc i, v khng thy r nn ta tham m chp th cuc i rng ciny l ta, l ca ta, t phin no sinh ra: tham, sn, kiu cng, hoi nghi,s st ...

* Thn th l v thng: y l iu d hiu d thy nhng t ngi chpnhn mt cch su sc, c sinh th c gi, c bnh v cht. S chuyn binhy hoi theo thi gian ca thn th l mt s tht khch quan. S au khca chng ta khng phi l do tnh v thng ca thn th m chnh l dochp th, tham m vo thn th m au kh pht sinh.

* Tm l l v thng: Tm ca ta khng ng yn mt ch m l chuynbin lin tc nh dng nc chy xit bun, vui, thng, ght, gin, lo lng,nhng quan im, khi nim ng, sai, tt, xu thay i khng ngng nhpnh nh sng bin bt tn, vui ri bun , thng ri gin... khng ailm ch c tm l ca mnh.

* Tnh cm l v thng: Tnh thng ca cha m i vi con ci, v ivi chng, anh em, bn b, qu hng t nc... khng c g l chc chn

bn b. Tnh yu ri th hn, trung thnh ri phn bi, thng nhau lm cnnhau au...

* Ti sn tin bc l v thng: C ri khng, c ri mt, giu ri ngho,ht sc mong manh tm b, d b la chy, nc tri, nh nc tch thu,trm cp v con ci ph tn.

* Danh vng a v l v thng: Cng danh s nghip chc tc a vthng ging v thng, vinh quang ri ti nhc, knh trng hay khinh bkhng c g tn ti mi.

* Hon cnh v thng: Hon cnh x hi, ng li sch lc lun lunthay i, t l, sng bi, ni non hay bin c, my gi trng sao u lunlun chuyn bin "thng hi bin vi tang in" l iu thng thy.

Tt c u nm trong qui lut : v thng, hoi dit. Qun chiu v tnh chtv thng ca v tr nhn sinh khng nhm mc ch a n thi biquan ym th m chnh l hng dn ta c ci nhn chnh xc v s tht ca


18/57

i sng. Nh c ci nhn r rng v sng sut nh vy m ta c an n,trm tnh, khng u t su mun, au kh v i sng, ta t c giithot, t do. Kinh Php C c Pht dy:

"Hy nhn nh bt ncHy nhn nh huyn cnhQun nhn i nh vyThn cht khng bt gp"

i tng qun chiu tip theo l bn i v nm un thy c tnh chtv ng ca chng, ngha l thy c s trng rng khng c ch th ca

bn i v nm un. Bn i l bn nguyn t vt cht theo quan im trithc n c i tt c hnh th vt cht u do s cu thnh ca bnnguyn t ny. Nhng khi din t s cu thnh thn th con ngi, o Pht

khng dng m thm hai nguyn t na l khng i v thc i. Nmun l nm nhm to thnh con ngi gm: Sc, th, tng, hnh, thc. Scl thn th bao gm bn i trn; th l nhm cm gic; tng l nhm trigic; hnh l nhm ng lc tm l v thc l nhm nhn thc. Ni mtcch tng qut th con ngi do bn i v nm un cu thnh, ngoi bn iv nm un khng c ci g gi l con ngi c.

Qun chiu v bn i tc l bn yu t vt cht thy r bn cht trngrng ca chng. Cn ch l vt cht y ch cho thn th ca ta. Thn tanu phn tch s thy n gm c i a, tc xng tht, cc cht rn; Thyi tc nc tiu, m hi, nc mt ni chung l cht lng; Ha i l him, nhit thn th, cn nhit l cn sng; Phong i l th kh nhkhng kh th, khong khng cha ng cc loi kh... Nu bn yu tny y iu ho th thn th ta khe mnh, nu mt trong bn yu t mtthng bng th thn th b bnh hoc kh chu ngay. Bn cht ca chng lkhng c t tnh, chng phi da vo nhau m tn ti hay ni cch khcchng tn ti do duyn sinh. V vy khng c g l chc chn bo m,chng v thng. Thn th chng ta l v thng nh php qun u tin,chng v thng v chng trng rng, ngha l v ng. Chng v ng v

chng tn ti c iu kin. l qui lut ca thc ti. V vy kinh vn ni:"S cu to ca bn i l trng rng". S v thng, v ng ca bn i lqui lut khch quan, nhng ti sao trong kinh vn cho l "kh"? Thc ra cikh khng do v thng hay v ng ca thn th m do nhn thc chp thrng thn th l thng, l ng, l ti, l ca ti m sinh ra ci kh, nn kinhvn (c) dch l "c tc dng gy ra au kh". Vy au kh y l do


19/57

khng qun chiu thy r bn cht ca thn th (hay ca bn i) l "vng" m chp vo n nn "kh".

Qun chiu v bn i tc l qun chiu v yu t sc un trong nm un.Tip tc qun chiu v bn cht ca con ngi chnh ta, bng cch soi chiusu sc vo nm un, v mt tinh thn, tm l th c chia thnh bn nhm:

1. Nhm cm gic (Vedan): L th hay cm th. Nhn su vo nhm cmth ta s nhn din b mt tht ca chng; chng sinh trng v hoi ditnh th no? Cm th c nhiu loi, khi qut c ba loi chnh: Cm thkh, cm th vui sng, cm th trung tnh (khng kh, khng vui). Mtcm gic sinh khi n ty thuc cc iu kin nhn duyn. N khng t tnti v khng c gi tr lu bn. Mt cm gic d chu thoi mi do u msinh? Ngun gc ca n c th t vt cht nh ta c mt mn tin ln hay

mt ba n ngon chng hn. Ngun gc ca n c th t tm l nh khi tathng yu hay thng thc mt Bi th hay, ta khoan khoi d chu. Qunchiu su hn ta thy cc cm th cn ty thuc rt nhiu yu t nh khnggian, thi gian, trnh vn ha, thi tit, iu kin x hi.... r rng l cicm gic bun hay vui cha ng c mt bu tri duyn sinh ch cn thiu imt yu t, chi tit no cm th vui s gim hoc mt i. Vy trongcm th ci g l ci ta, ci ca ta? Chng khng thc v khng c ch th.

2. Nhm tri gic (Tng - sannakhandha): Chng l s nhn thc, s cuthnh khi nim v i tng l vt l hay tm l. y l nhm nhn thcsau khi cc gic quan tip xc vi ngoi cnh; n thu nhn i tng v biutng ha ci i tng ca gic quan. Tng thit lp c s cc d liu chonhn thc l lun, cho s nhn thc su hn v th gii vt l hay tm linh.

Nhm tri gic c su loi tng ng vi su gic quan tip xc vi su itng m sanh nhn thc v cc i tng y.

Cng nh Th (cm gic), nhm Tng i hi v ty thuc vo rt nhiuyu t, nhiu iu kin nhn duyn, s cu thnh nhn thc, khi nim v svt l nh th no; ty thuc vo yu t khng gian, thi gian, thi tit, iu

kin vn ha, x hi ... trong chng khng c ci g gi l bn vng hayring l.

3. Nhm to tc tm l (Hnh - sankhra): Hnh l qu trnh to tc tm l,mt loi nh,ch tm. Thc ra th hay tng u thuc v hnh nhng thv tng khng to tc kt qu nghip nn c tch ring. Hnh mi c tcdng to nghip a n thin, c v ti sanh.


20/57

Nhng hin tng tm l gi chung l tm hnh, Duy thc hc gi l tm s-- cm gic v tri gic khng phi l nhng hot ng ch nn khng baogm trong hnh un. Hnh un gm nhng tm l pht sinh ng lc v totc dng thc y nng lc i ti nh tham dc, sn hn, hm hi hoc cmun, tin tng, tinh tn ... Nhng hot ng tm l thuc hnh un din rakhi su gic quan tip xc vi su i tng gic quan.V d khi mt thysc p sinh ra tham mun, s vng mc vo i tng tham m hay ginhn, n ty thuc rt nhiu iu kin khc nhau, ni cch khc n cng doduyn sinh khng c yu t to tc tm l no l c nh, t pht. Chng tythuc vo nhn duyn m sinh v nhn duyn m dit.

4. Nhm Thc (Vinnna): Thc l mt phn ng cn bn khi gic quan tipxc vi i tng, gm su loi: Nhn thc, nh thc,t thc, thit thc, thn

thc v thc. V sau, i tha duy thc trin khai thm hai thc na lMt na thc v A li gia thc, gi mt cch tng qut l tm vng. Cn

phn bit thc un v tng un. Thc th nhn bit i tng - s hin dinca i tng. V d khi mt thy sc, thc nhn thc v s hin ca mt itng nh bng hoa chng hn. Cn tng l tri gic s nhn ra y l hoahng hay hoa li, mu hay mu trng.

Thc, theo Pht gio, khng phi l mt linh hn tn ti c lp, c Phtdy: "Thc c gi tn ty theo iu kin nh m sinh khi: Nhcon mt v i tng con mt m thc pht sinh, gi l nhn thc ...". Thctn ti nh sc ...nh th ... nh hnh ..." Nh vy thc khng tn ti c lpv khng c ci ng trong thc.

Tm li qun chiu thy r bn i v nm un l trng rng, l v ng,l duyn sinh. Nh thy r bn cht ca chng m on tr c tham i vchp th vo chng. Khi bung x nim v thn ti, v ti, v t ngca ti th mi o tng v thn s tan bin gi l on tr thn kin, bcu ca bc Kin o.

i tng qun chiu th ba l kha cnh bt thin ca thn v tm, cng cngha phi thy r mt tiu cc, nguy him ca thn v tm m phng,hn ch xu hng pht trin ca chng.

Kinh vn dy: "Phi qun chiu tm ta l ci ngun pht sinh iu c, thn tal ni tch t ti li". Trc ht cn xc nh rng: iu c, iu bt thin ldo tm to tc ch khng phi t bn ngoi pht sinh, y l lp trng cn


21/57

bn ca gio l v nghip. Trong Kinh Php C, c Pht dy: "Trong ccphp tm dn u, tm lm ch, tm to tc tt c. Nu em tm nhim ni nng hay hnh ng th kt qu au kh i theo nh bnh xe ln theo convt ko xe... Nu em tm thanh tnh ni nng hay hnh ng th kt quhnh phc i theo nh bng theo hnh". Thin, c, au kh hay hnh phcu xut pht t tm . Tuy nhin y kinh ch cp n kha cnh btthin, au kh m thi. T nhng nhn thc sai lm dn n cc tm l btthin tham, sn, si, mn, nghi, to thnh ng lc cho c nghip. Cng cn

phi thy r sc mnh ca nghip bt thin n c mt t qu kh, tc lnhiu i kip v trc nn kh on tr, ng ch quan, hi ht v coithng chng; c qun chiu su sc mi thy nhng tim n vi t, gc gcsu xa ca chng. Thn th l ni tch t ti li, y cng l qun chiu thy r mt tiu cc ca thn. Thn vt l n c nhng quy lut tn ti ringca chng; chng c nhng nhu cu (tn ti ) sinh tn. Nhng i hi tha

mn nu ta khng nhn ra u l nhu cu thc v chnh ng, u l nhu cugi to khng cn thit ca thn th r rng ta b thn li cun vo ti li.Phn ln nhng ti li sinh ra do thn lm ng c, lm iu kin; tt cnhng nhu cu n, mc tha mn sinh l, nhng lc th u t thn, do thn.V vy, khng nn coi thn l quan trng m phi thy r chng s dngchng nh l phng tin tu tp v hnh o.

IV. Kt Lun

iu gic ng th nht l qun chiu thy r php n: V thng, Kh,Khng, V ng, ni thn tm ca con ngi vi mc ch b nhng vngmc tham m, chp th i vi con ngi v cuc i. Duy tr s qunchiu y trn i tng thn, tm, hon cnh ca mnh; mnh s c thi ng x thch hp vi chn l. y khng phi l li nhn bi en i sng,l li nhn tiu cc, m chnh l cch nhn ca tu nhn y tch cc, n ctc dng mang li sinh lc cho chng ta. Con ngi au kh mt mt sinhlc chnh l do nhn i ngc li. Thnh tu cc "nim x" nh kinh dy, tc l bc vo Thnh o, khng c con ng no khc. Nhn quanca o Pht v cuc i qu r nh kinh Kim cng dy:

" Nht thit hu vi phpNh mng huyn bo nhNh l dic nh inng tc nh th qun".


22/57

Bi III

I. Chnh Vn

nh gic tria dc vi khSanh t b laoTng tham dc khiThiu dc v viThn tm t ti.

II. Dch Ngha

iu th hai gic ng rng ham mun nhiu th au kh nhiu. Nhng ni

khn kh trong ci sanh t u do tham dc m sanh. Ngi t ham mun,khng to tc (nghip bt thin) nn thn tm c t ti.


iu gic ng th hai ni v ngun gc au kh l do tham dc. Tham nhiuth kh nhiu, ngi t tham dc th khng bn ba tm kim, khng tonghip bt thin, khng b cc i tng ca dc hay ngoi duyn chi phinn c thnh thi, thoi mi, an vui.

iu ny ni ln mt chn l: Kh v iu kin sanh ra kh, l lng hammun nhiu ca con ngi. Ci kh do tham l mt kinh nghim thc t mai cng kinh qua. Cc i tng mnh tham mun c nm loi tiu biu:Tin bc, sc p, danh vng, n ung, ng ngh, hay ni cch khc, sc p,ting hay, mi thm v ngon, xc chm m du. Ti sao tham mun cc itng ny l kh? Thc ra, khi ta tham mun cc i tng y l ta sngch khng phi kh, kh khng bao gi l i tng mong cu ca ai c.Kh c nhiu phng din:

1. Kh v cm th hay cm gic: sung sng, hnh phc l mt cm gic mPht hc gi l lc th, ngc li au kh cng l mt cm gic gi l khth. C hai loi cm th ny thng i i vi nhau, i khi chng lm iukin cho nhau: " ci ny c nn ci kia c" vui qu th s bun qu " tro caot nng" ... Cm gic hnh phc v kh au l bn cht ca tham dc. Khimt i tng thch c mt n em n cho ta khoi cm, nhng khi i


23/57

tng y thay i, khng c mt na n em n cho ta au kh, cng nhc thng nn mi c hn, nu khng thng th lm g c th hn!

Trong Kinh i Kh Un (Trung B Kinh I), c Pht dy: Bn cht cadc c ba kha cnh, m ngi tu hnh cn phi bit r: V ngt ca dc, vng ca dc v s gii thot khi chng.

V ngt ca dc: Cc i tng tham dc em n cho con ngi khoi lc,sung sng, thch th. V vy ai cng mong cu tham m chng, nhng lcth ny tha mn cm gic lc th ca cc gic quan v bn nng hng thca con ngi, lm cho cuc sng ca con ngi tr nn th v, c nghahn. S hp dn ca chng khng d thy c mt cch su sc. C mtchuyn ng ngn Pht gio k rng: " C mt ngi t t vt ngc, b cccon voi ca vua rt ui pha sau. Trong cn nguy kch, anh ta b ri xung

mt ci ging su, may thay anh ta nm c mt si dy leo kh chc. Cccon voi n v gm tht trn ming ging. Anh nhn quanh ging thy c

ba con rng ang h ming ch, bn gc ging c bn con rn c ang lmle chc m, nguy hn na l c hai con chut ang gm nhm hai u sidy leo m anh ang bm vo, tnh th tuyt vng. Trong lc y c mt byong bay ngang qua, anh ta ngc c h ming nhn, by ong tnh c lm rixung nm git mt ngay ming anh. "i! git mt ngt lm sao!" Anh thtln. Trong pht chc anh ta qun mt s khn cng ca mnh". Nm gitmt y d cho nm dc, n to nn lc th cho con ngi. Ni chung nhngg em n h v lc l v ngt ca ng dc.

Cm th lc th c mt tnh cht na l rt chng tn. Khi lc th qua is li tm hn ta mt ni trng tri, lc lng, n hnh thnh mt nhu cu,thc y ti to lc th y v chng ta ln ng tm kim. Nhng nhng lcth kinh nghim khng cn hp dn na, khng cn "lc"na, phi tmkim lc th mi, ngha l lc th c cng cao hn... c th m tipdin, ri ni kh xut hin...

2. Kh v u tranh: t c cc i tng lc th khng phi d dng,

phi c s mu tnh, n lc, phi tranh u, phi hy sinh... mi c c.Trong kinh i Kh Un Pht dy: V ng ca dc hay s nguy him catham dc cn phi hiu r rng:

- c cc i tng tham dc, tha mn nhu cu ca tham dc, conngi phi n lc tm kim chng, phi u tt mt ti, phi vt v, phi hysinh... may ra mi c c nhng g mnh mun.


24/57

- Nhng ngi vt v nh vy m vn hai bn tay trng khng c kt qug, tht vng bun phin.

- C nhng ngui may mn hn, c c nhng g mnh mun nhngphi lo gi gn, s hi s mt mt, hao mn.

- Do mnh c ti sn hay mnh mun ti sn, lc th m cha con tranhchp, v chng chia tay, bn b hm hi, anh em kin co nhau, di trlng gt, hm hi... xy ra.

- Do tham dc m xm lng, bng ng, quc gia... gy chin tranh mu, cht chc... xy ra cc b hay ton din.

Do tham dc m con ngi sng nh cm th, st sinh, trm cp, t dm, cnghip...

Do vy cht trong au kh, a vo o x, a ngc... l ngha cakinh vn: "Nhng ni khn kh trong ci sinh t u do tham dc m sanh".

Ngi t dc, t ham mun lc th th t khn kh hn, c thanh thn thoimi hn nh trong Kinh i Kh Un (s), c Pht dy l s xut ly khidc.

Trc ht, do nhn thc r v ngt v s nguy him ca dc nn s hp dnca chng khng lc cun ht, chi phi ta na. Sau trong qu trnhqun chiu tu tp s an lc ca thin hay ca php sanh khi, chuyn hngt duy ca ta v chuyn ha bn nng hng th dc lc. Nh , ta xut lykhi tm nh hng ca dc. gi l thiu dc v vi, thn tm t ti.

IV. Kt Lun

Ham cu nhiu th vt v,kh s nhiu; l quy lut, l con ng

phm phu ngu mui. Con ngi c tng rng h t c nhiu tin bchay a v cao l h tha mn, h c hnh phc. Nhng thc t th vui t,hnh phc t m bun su au kh th nhiu. Cui cng con ngi cng nhnra chn l n gin ny khi h buc phi t b tt c, nh khi cht chnghn...


25/57

Ni au kh ca cuc i ging nh ni nc ang si, ngn la lm chonc si l ngn la tham dc, ngn la cng ln, nc cng si v cngcn kit,ngn la cng yu th nc si s bt nhit v ht si.Cng vy,ngn la tham dc bt i th au kh s gim, gim mi hng ngy n lckhng cn g gim na (v vi) th s gii thot ti hu c thnh tu.

Bi IV

I. Chnh Vn

tam gic triTm v ym tcDuy c a cu

Tng trng ti cB Tt bt nhThng nim tri tcAn bn th oDuy tu th nghip

II. Dch Ngha

iu th ba gic ng rng tm ta khng bao gi bit chn i vi dc lc,lun mun dc nhiu, v vy ti c tng trng. Bc B Tt th khng nhvy, h lun ngh n s bit , sng an vui thanh m hnh o, ly trtu lm s nghip ca mnh.


1. Nh trnh by Bi trc, dc lc c v ngt, s hp dn nhng ngthi n cng c v ng, s nguy him. S nguy him y chnh l khng baogi tha mn. V vy, khng bao gi ngi ta bit dng li i vi cc lcth th tc. Con ngi lun tm kim lc th, nhng kch thch mi; n y

con ngi i v pha trc mt cch m qung ging nh nhng con thiuthn lao vo nh la. Mt ngi b mt lc th no hp dn, tr thnhmc tiu hay l tng ca i mnh, nh i tng l tin bc chng hn, thlng h khng bao gi bit hoc bit dng li. Lng tham ca h s l"v y", nh mt gung my khi ng l khng ngng quay cho nkhi no b h hay ht nhin liu, y l mt thc t tm l. V vy ti cngy cng nhiu do phi chim ot cho c mc ch v tn y.


26/57

Xu hng tm kim lc th l xu hng chung ca loi ngi, cc loi ngvt cng vy, l bn nng th hng. Hnh phc l t ng vn v ca tlc th; hnh phc l mc tiu ca i sng con ngi. Nhng quan nim vhnh phc thng thng l chim hu cng nhiu cng tt cc i tng dclc, tha mn nhu cu lc th ca cc gic quan m trong kinh gi l dc lc,

phm phu lc. V nhu cu hng th l bn nng nn n khng t dng lic. C ngi c cu "Ngh n thn th ng cu khng tt bnh. Vkhng tt bnh th tham dc d sanh", trong lun Bo Vng Tam Mui,ngi y cho rng i tr tham dc bng cch c cho tt bnh r r nhvy khng cn cha chy dt im. H qun rng d bnh nng tham dcvn tn ti, chng qua "lc bt tng tm" m thi.

Lm sao dng li c lng tham dc? Phi n lc tu tp, phi "rn luyn"

m thi. Kinh Trung B a ra cng thc: "Nhm chn a n ly tham, lytham a n on dit, on dit a n Nit Bn". Vy dng li thamdc phi c thi nhm chn. Bng cch no c nhm chn? giiquyt vn , o Pht a ra tm vn bn ngn php mn. Do vy, cngi cho rng o Pht l o dit dc, kh khan. o Pht ch trngdit dc nhng dc y l tham dc, dc vng v k khng phi dc hngthng, thin dc hay php dc. Vn nhm chn trc ht ty thuc vonng lc qun chiu, thy r bn cht ca dc, s nguy him v khng ngk v gi tr ca chng, mt s phng php c th c a ra trong kinh

Nht Thit Lu Hoc, An Tr Tm... nh qun thy r m on tr mmmng t duy bt thin: Dc, sn, si. Sau l s gn gi, tu tp trong chnh

php pht trin xu hng ngc li ca thi thng nh trong kinh vn gil "Thng nim tri tc".

2.V bit r s nguy him ca dc lc v lng ham mun v tn l ci ngunsanh t nn cc bc B tt khng ngh, khng lm theo thi thng ca

phm phu m lm ngc li. B tt l ch vit tt ca B Tt a(Bodhisattva). Ngha l chng sanh gic ng (Bodhi:s gic ng, tr tu,sattva:chng sanh). Ngi gic ng gi l B tt (Hu tnh gic) v lm cho

chng sanh gic ng gi l B tt (Gic hu tnh). B tt l ngi gic ngnn thy r qui lut ca hnh phc v kh au rng tham mun nhiu th tic tng trng, kh au c mt; t ham mun, bit th tr tu tng trng,hnh phc c mt...

Ngi bit l bit hi lng vi nhng g mnh c c, l hnh phcv giu c nht trn ci i ny. Ngi giu c l ngi tha mn sung


27/57

sng. Ngc li ngi ngho l ngi lun thiu thn, khao kht, ngikhng bit lun lun thiu thn khao kht, lun tm kim nn h l ngingho, cho d ti sn ca h nhiu n u i na. Giu hay ngho, thiuhay , ch trong mt nim m thi. Trong kinh Di Gio Pht dy: "Tri tcgi tuy nga a thng do vi lc, bt tri tc gi tuy x thin ng dic btxng " (Ngi bit d nm trn t cng thy an lc, cn ngi khng

bit d c thin ng cng khng va ).

- Ngi gic ng (B tt) hay l ngi Pht t khng c ngha l ngi honton v dc, v cu. V dc,v cu l i vi dc lc phm phu v k, tchi a n au kh.Ngi Pht t hng tm mong cu ca mnh v thanhn v v php m kinh Trung B gi l Thnh cu (Dhamma-chanda) kinhvn ny gi l Duy Tu Th Nghip. Kinh Thnh Cu, Pht dy: "Cu cikhng sanh, khng gi, khng bnh, khng cht, khng su, khng

nhim". l s mong cu ca B tt hay ca cc bc Thnh nhn, cc t ca c Pht.

- Ti sao tu hnh l: "An bn th o"? Phi chng o Pht mun bn cngha x hi nhn sinh? D nhin l khng. Mc tiu ca o Pht l i sngan lc v hnh phc chn tht ch khng phi l i sng giu hay ngho.Chp th vo, bm vu vo nhng ci g m bn cht chng l v thng, vng th chc chn s gt hi kh au. Lng tham l u mi ca cc bm vu,vng mc nh vy, cho nn r b i lng tham v th i sng ca ta vca ngi mi nh nhng, thanh thn, mi c hnh phc. Vy mt ngingho m tham m nhiu th s kh v cng, cn mt ngi giu m ttham m th vn hnh phc, thanh thn nh thng.

- Mt khc sng m bc hnh o d hn l sng vi nhu cu hng thcao."Giu sang hc o l kh" (Kinh T Thp Nh Chng). Tht vy, khimnh c qu nhiu nhu cu khng chn th phi hng tm tm kim, phiu t ch, tnh cm, sc khe, tr khn v thi gian t c nhng gmnh cu mong. Nh vy, con ngi ta b n l cho dc vng, b cun htvo hng i v mc tiu v b. Tri li, bit tri tc an phn thanh bn c

th gi, sc lc, ch lm giu i sng tm linh, i sng tr tu. Hng imnh vo hng i thnh thin v siu thot, ch c tr tu mi p ng chonhu cu v hng i y nn gi l Duy Tu Th Nghip.

IV.Kt Lun


28/57

C hai con ng m ta phi chn la: Mt l lao u vo i sng th tctm kim lc th v ng nhin hng th c au kh, con ng clm bng dc vng v ti li. Hai l con ng xut th siu thot ln trnmi cm d dc lc, thnh tu nhng an lc siu th, chm dt kh au, conng ny c lm bng tri tc v tr tu, y l con ng ca t xutgia, ca ngi tu s Pht gio, y l con ng ca ngi c s thc hnhB tt hnh.

Bi V

I. Chnh Vn

t gic tri

Gii i try lcThng hnh tinh tnPh phin no cTi phc t maXut m gii ngc.

II. Dch Ngha

-iu th t gic ng rng li bing s a n sa a. V vy nn thngtinh tn tu tp ph gic phin no, hng phc bn loi ma, vt thotngc t ca nm m v ba ci.


Ba iu u ca tm iu gic ng trang b cho hnh gi kh nng nhn thcv bn cht th gii (iu1), ch cho hnh gi thy r ngun gc ca au khl tham dc (iu 2) v con ng khi hnh l tri tc, khai m tr tu (iu3). n by gi iu th t, chnh l s dn thn thc hin hnh tr. Bit mkhng lm th cng nh khng bit, hc m khng hnh th khng c kt qu

thc tin.

Nhn thc l bc u, s thy bit mt cch su sc v trit v thin vbt thin, v phm phu v Thnh o s to cho tm thc hnh gi mt cvng: c vng t n mc tiu gii thot. c vng ny kch thch hnhng hng dn hnh ng, tc l s n lc hnh tr..S tu tp hnh tr c


29/57

kt qu hay khng, nhanh hay chm ty thuc vo nhn duyn m hnh gic c, nhn duyn ch yu l ch n lc, kinh gi l Tinh Tn.

Tu tp l mt qu trnh, i hi duy tr c mun v n lc thng xuyn,nh git nc tuy yu nhng c nhiu git khng ngng c th lm thngmt tng . Tng trong tm ta l mt nn tng v minh phin no c kt t rt lu ngy. V vy, ch cn thiu n lc nhit tm trong mtkhong thi gian ngn no , trong khong khng gian, hon cnh no l c th lm v ton b cng trnh m ta xy dng hoc t nht cnglm chm bc tu tp ca mnh. Nn Kinh vn gi l " li bing s a na lc".

Li bing ngha l li bing lm iu thin, bit l iu tt m khngthc hin, hoc thc hin m khng n ni n chn, na vi... a lc c

ngha l ri xung hoc thi lui, ri xung ch thp km hn h ca phmphu, thi lui tc c tin b trong tu tp m khng gi c thnh qu, khngpht huy thnh qu y c.

Ngi tu hnh nh l mt chin s ra mt trn chin u vi gic phin no.Phin no c gi l gic v chng c kh nng tn ph v gieo rc au khcho cuc i ca chnh mnh v tha nhn. Tham lam, sn hn, si m.... lnhng phin no c hot ng rng v c lc lng rt mnh m, ni cchm c, kh nng bin ha n tng kh pht hin v rt kh i ph. Thyc chng l mt chuyn, bit ch n tr ca chng l mt chuyn khc vthng n hay tiu dit c n li l mt chuyn khc na. V vy m nidung ca tinh tn c coi l T Chnh Cn, tc l bn phng din tinhtn:

1. N lc on tr cc iu c cha sinh tc chng cn trong trng nc,cha c sanh ra.

2. N lc on tr cc iu c sanh, khng cho chng pht trin.

3. N lc thc hnh, khi dy cc iu thin cha sinh c sinh ra.

4. N lc thc hnh, pht huy cc iu thin c tng trng.

Bn kha cnh ca tinh tn l nhng sch lc chin thng. Mt mt kimch, pht hin v tiu dit gic phin no; mt mt nhn chn thc y, htr cho cc thin php xut hin v tng trng. Nh vy, trc ht l chn


30/57

ng s bnh trng ca phin no, sau qun bnh lc lng gia tr tuv phin no; cui cng pht trin kh nng v sc mnh tr tu chinthng gic phin no.

Bt c mt cng vic g, mt cng trnh g, mt php mn tu tp no uphi c s n lc cn thit v a n thnh cng. Trn con ng tutp on tr cc phin no v pht trin cc hnh lnh, tinh tn l mt yu tquan trng. Tnh cht ca tinh tn l mt nng lc tng hp gia s thy

bit, c mun v chnh nim tnh gic. Mc ch ca tinh tn y ni r, l on tr gic phin no, hng phc bn loi ma, thot khi ngc t canm m ba ci.

Gic phin no l nhng tm l nhim bt thin, c loi thuc bn nngtim n, c loi thuc mi hun tp, mt ni. Cn c ca gic phin no l

v minh v chp ng.

Bn loi ma: Ma l nhng g lm chng ngi s tu tp.

a. Phin no ma: Chnh l gic phin no, khi ma ny xut hin th au kh,ri lon tng trng, thin php tn gim.

b. Ng m ma: Do chp th sai lm v thn th, b cc nhu cu bt thin cathn th li cun, chi phi m ta lm cho cc c php tng trng, thin phptn gim. Do chp th cc cm th sung sng, ght b cc cm th au khv khng tnh gic vi cm gic th khng kh, khng vui m tm ta b dndt, b y vo vng cng ta ca chng lm cho tm bt an, c php tngtrng, thin php tn gim. Do chp th, vng mc vo khi nim, t duy,thnh kin, sai lm, tc l b tng m chi phi lm ngn che s sng sutca tr tu; do vy cc tng bt thin sinh, tr tu tn gim. Do chp th,vng mc vo s hot ng thm kn, tc ng lc tm l nh tham lam,sn hn... to thnh xu hng ni tm lm cho c php tng trng, thin

php kh sanh. Do s qui nh v hn ch ca tm thc vn cht cha nnglc ca cm th, t duy, ch bt thin nhim m ta khng c c hi

tng trng thin php.

Gii thch v ng m ma, c th hiu hai phng din: Ch quan v khchquan. Ch quan ngha l do s chp th, s vng mc ca nhn thc vnm m m cn tr s hiu bit r v bn cht ca chng. Khch quan lchnh nm m y to ra nng lc chng ngi cho s gic ng nh cu ni"hu thn hu kh". C hai mt ny bao gm trong ngha ng m ma.


31/57

c. T ma: L mt loi chng ngi a n chm dt sinh mnh ca conngi, lm cho cng trnh tu tp dang d hoc khng tu tp c. Nh vynhng g c coi l t ma? C th l qu s yu tinh tc ha, l bnhtt him ngho, nhng tai nn, c th l nhng th lc hu hnh hay vhnh no . Tm li, nhng g a n chm dt sinh mnh mt cch btthng th gi l t ma.

d. Thin ma: y l mt loi ma c bit v siu hnh, cn gi l Tha HaT Ti Thin Vng Ma hay Ma-Vng-Ba-Tun, ch cho th lc siunhin trong v tr to lc cn i vi mt ngi sp sa gic ng, sp vtthot khi s cng ta ca ma gii.

Thot khi ngc t ca nm m ba ci: Nm m gii thch. Ba ci l dc

gii, sc gii, v sc gii. Ba ci c coi l ngc t, l nh la. "Tam giiv an du nh ha trch", l nhng tri buc giam hm ca dc v i. Dcgii l ni chng sanh b tri buc bi s tham dc, dc lc ca gic quan.Sc gii l ni chng sanh b tri buc bi cc i nhim ca th lc vi t. Vsc gii l ni chng sanh b tri buc bi s i nhim v tng. Dc hay iu cng mt bn cht v cng tc dng tri buc chng sanh gn cht vidng sanh t v tn. V vy, tinh tn rt quan trng, n s l sc mnh vt qua tng ca i hoc tng giai on tu tp. Nu vt qua c cc tngcp ca dc gii th s ri vo sc gii ...tip tc tinh tn s vt thot tri

buc ca ba ci.

IV. Kt Lun

S tu tp cng nh cho thuyn ngc nc khng cho l b dng li vthi chuyn, tinh tn l mt c tnh cn thit cho s cho con thuyn Bt

Nh vt bin sanh t. l mt c tnh th cng cn phi tu tp: Tinh tntu tp hnh tinh tn, khng c ci g t c hoc ngu nhin. Tt c u tunth cc quy lut nhn qu, nghip bo, duyn sinh. Nhn nh th no, duynnh th no, th qu bo nh th y.

Ht nhn hay chng t v minh chp ng phin no c tch ly nhiui, c sc mnh rt ln, khng d on tr. Cc loi phin no, bn ma,nm m, gii u nm trong . Chnh kin nhn thc c bn cht, chtr n ca chng ri mi dng tr tu, tinh tn on tr chng. Nhng khnng y cng u nm trong tm thc. Tinh tn l khai thc trit kh nngy.


32/57

Bi VI

I. Chnh Vn

ng gic ngNgu si sinh tB Tt thng nimQung hc a vnTng trng tr tuThnh tu bin tiGio ha nht thitTt d i lc.

II. Dch Ngha

iu th nm gic ng rng: Do v minh m b tri dt trong ba ci sanh t.V vy cc v B Tt thng nh rng cn phi hc rng, nghe nhiu, tngtrng tr tu, thnh tu kh nng bin ti gio ha cho tt c mi ngiu t c hnh phc chn tht.


- iu gic ng th nm ni n s quan trng ca tr tu trong vn tu tpv trong cng cuc ha chng sanh. Tr tu cng l kh nng qun chiu thy r ngun gc ca au kh phm phu l do tham dc, mong cunhiu, chm dt au kh y phi tu tp hnh t mun, bit v tr tu. ngha ny c cp iu mt, hai, ba.

Tr tu trong iu nm ny c phm vi v tc dng ln hn:

1. Tr tu l s thy r ngun gc ca sinh t, ngun gc ca sinh t l v

minh. au kh ca cuc i c mt l do tham lam, sn hn; tham lam, snhn c mt l do ngu si. Ngu si ng ngha vi v minh, cho nn cn phi rngun gc ca mi th trn dng sanh t lun hi l do v minh.

V minh l g? Chnh l s khng hiu r cuc i l v thng, v ng,duyn sinh, khng hiu r kh, nguyn nhn ca kh, s dit kh v conng a n kh dit; khng hiu r lu hoc, nguyn nhn ca lu hoc,


33/57

s on tr lu hoc v con ng a n s on tr lu hoc.... lnh ngha v v minh mt cch cn bn v truyn thng. Vy th ta hiu rcc nguyn l trn nh hc tp, nh tu tp qun chiu v c tnh v thng,v ng... V minh c chm dt hay khng? Cha th chm dt v minhhon ton c. Bi l v minh l mt ng lc tm l m qung thuc bnnng, l tp kh c tch ly qua nhiu kip sng. V vy n c cingun rt su trong tng thc ca chng sinh. C khi ta bit rng vic y l

bt thin, l khng nn lm nhng ta vn c lm, khng sc cng li.Hnh nh n c mt sc mnh tim n nm ngoi s kim sot ca chng ta.y l v minh.

V minh c tch ly, nay n ch biu hin ra nhng g m chng vnc.Tham dc, sn hn l biu hin ca v minh, cng pht trin tham sn thlc lng v minh cng c cng c vun bi v n tip tc c sc mnh

biu hin trong tng lai. V vy, chn ng dng chy ca v minh, cPht dy hy khi dy, pht trin ci "minh", ci v si c trong mi ngi.V tham, v sn, v si l nhng ng lc tch cc c th chn ng s phttrin ca v minh. pht trin c "minh", con ngi cn phi c giodc kim ch bn nng, nng cao nhn thc. Nh vy, gio dc l conng a n "minh". B Tt l ngi gic ng nn bit rt r quy lut an "minh", l "hc rng nghe nhiu". Trong kinh Kitagiri (Kinh TrungB Quyn II ) c Pht dy 14 giai on tu tp a n minh nh sau:

1) C lng tin vo bc o s: Bc u ca l trnh tu tp cn phinng ta vo mt bc o s, bc o s y mnh bit v tin tngrng c kh nng gip mnh khai m tr tu. C lng tin mnh mi an tmqui hng v o s y.

2) n gn: Phi n gn gi vi v o s y mnh mi c c hi tipnhn nhng g cn thit.

3) Tn knh: T lng tn knh o s, phc v chm sc hu h bc os nhng g cn thit, by t thnh tm ca mnh trn con ng tu hc.

4) Lng nghe: L thi thnh khn thit tha trong hc tp, sn sng lngnghe bt c iu g t bc o s. Vi thi sn sng nh vy, bc o ss sn sng dy.

5) Nghe php: y l giai on bc vo th gii Pht php, nhng iubc o s dy lun c nghe vi s phn khi cn mn.


34/57

6) Th tr php: Nh nghe mt cch phn khi thch th ta s nh nhngg c nghe mt cch y .

7) Suy t ngha: L s th tr mt cch y li dy ca bc o s.Qua , ngha su sc ca li dy dn dn hin l bi s suy t ca mnh,cng suy t ngha cng sng.

8) Chp nhn hc php: Sau khi suy t hiu r ngha l, tm khng cnthc mc chng i, tm thun theo php, chp nhn hc php y. n y,t tng thng sut.

9) c mun sanh khi: Sau khi chp nhn hc php ri, nim hoan h skhi ln trong tm, tm mun dn thn thc hin cc hc php y, mun

thc hnh.

10) N lc hnh tr: Do c mun khi ln nn tm n lc hnh tr phpm o s dy t mnh t c nhng g thng sut trong lthuyt.

11) Cn nhc: N lc nhng khng b m qung, bi s xc quyt trongqu trnh thc hnh s ny sinh nhng mu thun, lch lc. Ta cn phi tnhto cn nhc suy xt tm ra ng li thch hp nht.

12) Tinh cn tu hc: Sau khi va hc, va lm, va cn nhc y ,con ng n nh, s pht trin hng i bng s tinh tn khng ginon s c kt qu tt.

13) T thn chng s tht: Vi s tinh cn trn, ta s t c kinhnghim t thn v thc ti v ng,cm nhn c php v gii thot.

14) Tr tu th nhp s tht: t c tr tu vin mn, thnh tu giithot hon ton.Ngha l " minh" sanh, " tu" sanh, chm dt sanh t lun

hi.

Thnh tu c tr tu ti thng bng " qung hc a vn" qua 14 giai onnh trong kinh Kitagiri cp th mi tht s hu hiu. C ngi hc Phtv ngh rng cn "qung hc a vn" nn lao u vo hc tp, mn no cnghc, trng no cng hc, ai ni g cng nghe, thm nhp rt nhiu t liugi l "kin vn qung bc" nhng phin no khng v vy m c on


35/57

tr. y l mt s hiu lm tai hi, c cuc i phung ph cho kin thc baola ca th gian.

2. Tc dng ca tr tu c bit ch gio dc mi ngi t c hnhphc trong cuc sng m kinh vn gi l "Thnh tu c bin ti gioho tt c u c an lc". Tr tu bin ti l mt kh nng bn nhy v mtl lun nhip phc tha nhn. Con ngi cm nhn, tip nhn th gii quam thanh ngn ng, do gio dc ch yu vn l ngn ng, kh nngthuyt phc ca ngn ng rt cao lm cho con ngi chp nhn, hiu bit vthc hnh theo chnh o. Kinh tng Nikya a ra bn php v ngi gii.(Patisambhid) l ngha v ngi gii, php v ngi gii, t v ngi gii, binti v ngi gii. Kinh tng i tha cng c bn php bin ti: Php v ngi

bin ti, ngha v ngi bin ti, t v ngi bin ti v nho thuyt v ngibin ti.

a. Php v ngi bin ti: L thng sut h thng t tng Pht hc, phpmn no cng thng sut, cng hiu nguyn tc, ng li ca php mn y.

b. Ngha v ngi bin ti: ngha su xa ca Kinh- Lut-lun u hiu thu,d li l c xa, phng thc din t khng hin i, thut ng kh hiu,ngha l hiu c t ca bt c php no.

c. T v ngi bin ti: Hiu bit phong ph v t ng din t t tng,t ng chuyn mn ca cc lnh vc khc nhau v hiu c cc loi ngnng khc nhau.

d. Nho thuyt v ngi bin ti: Kh nng din t hp dn d thuyt phc,ph hp vi cn c, trnh vn ho, phong tc tp qun ca con ngi vx hi, lm cho ngi nghe vui v v chp nhn.

Mt ngi c c kh nng tr tu bin ti nh vy l mt ngi sao sngngi gia bu tri Pht php. H s em n li ch rt ln cho nhiu ngi,cho nhiu quc khc nhau, Pht php uc truyn rng, v hnh phc m

Pht php em n cho ngi tip nhn chnh l nim hnh phc chn thtnht.

IV. Kt Lun

V minh l ci ngun ca sanh t, ca au kh. Chm dt v minh l mctiu ca o Pht v ca ngi t Pht. Con ng on tr c v


36/57

minh l con ng pht trin tr tu, tc l lm cho " minh" xut hin th "v minh dit". Tr tu c c l qua qu trnh hc tp bit nhiu qua vnhu, t hu, tu hu. Nh hc rng bit nhiu m thnh tu c kh nng trtu bin ti tc l hiu bit v l lun sc bn.Nh vy m gio ha cnhiu loi chng sanh khc nhau, nhiu quc khc nhau. Pht php cgieo rc rng ri, s hnh phc mi loi chng sanh c ph cp.

Tr tu trong Bi gic ng th nm ny l tr tu i vo lnh vc chuynmn, ngha l pht huy tc dng sanh, tc dng gio dc thnh tmc ch ph cp ha Pht php vo i sng con ngi v x hi.

Bi VII

I. Chnh Vn

lc gic triBn kh a onHonh kt c duynB tt b thng nim on thnBt nim cu cBt tng c nhn.

II. Dch Ngha

iu th su gic ng rng s ngho kh sinh ra on hn, to thm duynnghip bt thin. V th, B tt cn thc hnh hnh b th mt cch bnhng gia k ght vi ngi thng. Hy qun i nhng iu xu c m h gy cho mnh, khng nn ght b nhng ngi c.


iu gic ng th su ni v cng hnh b th ca ngi tu B tt hnh. Biny c hai .

1. Hiu r ci vng ln qun ca ngi ngho kh: Do ngho nn con ngid sinh ra bt mn, ganh t, hn th. i vi bn thn, h khng hi lng vichnh mnh, tm l xo trn bt an. i vi gia nh v con h quu ckhng vui, d sn hn v h cm thy mnh khng ti, khng c coi


37/57

trng, d gy v tnh cm. i vi bn b xm ging, h t ty hoc nghing v sanh tm k, ganh t. Ni chung, h bt mn v khng c nimtin vo ci thin, ci chn. Do vy, ci ngho d y con ngui vo conng ti li, lm cc vic bt thin mau giu. H vi phm lut php,nh mt nhn cch, o c... V vy, cuc i ca h cng khn n hn,cng khn n h cng bt mn on hn... l ci vng ln qun ca conngi b ci ngho kh bc bch.

Ngi thc hnh hnh B Tt qun chiu thy r s ngho kh s dn conngi n phm ti, s a x hi vo s bt an. c Pht tng nu lnthc trng y rng: "Do ngho kh m trm cp bo hnh, git hi, di trtng trng lm cho bng hoi x hi" (Kinh Trng B: Chuyn LunThnh Vng v S T Hng). Ngi tng khuyn cc v vua cai trkhng nn dng hnh pht c c vi ngha rng nh m trm cp cp

git c dit tr. Ngi dy rng: " Nhng ngi no c kh nng v nngnghip, chn nui hy cp cho h thc phm v thc vt; ngi no c khnng v thng nghip th cp cho h vn u t; ngi no c kh nng vquan chc th cp cho h thc phm v lng bng... tu theo kh nngngnh ngh chuyn mn m ban cho h ci cn thit... h s chuyn tm vocng vic ca mnh, c phng tin sng nn khng cn phm ti quynhiu tr an m cn ng gp vo ngn sch quc gia" (Trng B Kinh,Kutadanda). cho s ngho kh gim bt p lc, cho tm t ca ngingho c an n v cho x hi c bnh an thnh vng, B Tt phtnguyn thc hnh b th, ngha l b th tin bc, vt cht an i phn no niau ca s ngho kh. Chng ta c th thy rng y l mt cng hnh tutp m phn ln l kh nng ca ngi B Tt ti gia, tc ngi Pht t cs.

C th chng ta c mt cch l gii khc rng: Ngho kh y l ngho vo c, ngho v tr tu. Do vy phin no tham hn th sinh ra, cc cnghip c ni kt. Th nn B Tt phi thc hnh php th lm cho mingi c m con mt tr tu thy c chn l, on tn nghip duyn btthin. Ngho tinh thn, ngho tr tu s a n phin no sanh trng v

nghip c s pht sinh. B th y l php th, y l kh nng ca B Ttxut gia. Tuy vy ngha ca iu gic ng th su ny nng v hnh b thti vt, m hnh ny hp vi s trng ca ngi c s ti gia hn l xutgia. Trong i Tr Lun ni: "Nh c Pht dy: i c hai hngngi kh c: mt l trong hng xut gia, v T Kheo c phi thi giithot; hai l trong hng ti gia, k bch y thng hnh b th thanh tnh".


38/57

2. B th bnh ng: Tc l b th vi tm v chp, tm v tha v tm giithot. Thng th ngi b th c tm phn bit ngi mnh thng hayngi d thng, mnh s i x rng ri hn, mau mn hn; cn ngi dght hay ngi nghch vi mnh, c th mnh cng cho nhng c gii hnhn, t hoan h hn. Thi b th ca B tt khng phn bit nh vy m

b th vi tm bnh ng, v chp gi l b th Ba la mt. Trong i-Tr--Lun, B th Ba la mt l: "Nu b th cn c ba th chng ngi chp c tacho, ngi kia nhn v ti vt b th th ri vo cnh gii ma, cha la khicc nn. Cn nh B tt b th c ba th u thanh tnh khng chng ngith c ch Pht khen ngi, gi l Ba-la-mt" (TL - trang 467 ca HTThin Siu dch).

B th m tm khng bnh ng, b cc phin no sai s nh thng, ght,gin tc hay vui bun th b th rt hn ch, kt qu khng cao v khng ph

hp vi con ng gii thot v ch nguyn sanh. B th nh vy gi lb th khng thanh tnh. Theo i-Tr--Lun b th khng thanh tnh l:"Hng ngu si b th m khng hiu g; hoc v cu ti nn b th; v s himtrch nn b th; v s st nn b th; hoc v mun cu ngi nn b th;hoc s cht nn b th; hoc di ngi lm cho h mng nn b th; hoc tcho giu sang nn b th; hoc tranh hn nn b th; hoc ganh ght sn sinn b th; hoc kiu ngo t cao nn b th; hoc v danh d nn b th;hoc v ch nguyn nn b th; hoc v gii tr suy hoi cu tt lnh nn bth; hoc v qui t ng ngi nn b th; hoc v khinh hn khng cung knhnn b th. Cch b th nh vy gi l b th khng thanh tnh"(sd T443).Quan im v b th thanh tnh th ngc li cc iu trn, b th nh vy c ngha rt cao da trn nguyn l Khng-VTng-V nguyn.

Trong kinh tng Nguyn thy, cc ng c b th cng c cp ntng t nh trn:

1) V c ngi n (ng o) nn b th.2) V s hi nn b th.3) V ngh rng "n cho ta" nn b th.

4) V ngh rng "n s cho ta" nn b th.5) V ngh rng "B th l tt lnh" nn b th.6) V ngh rng "mnh giu c, ngi kia ngho tht khng xng ng nu

khng cho" nn b th.7) V ngh rng "do ta b th m ting tt c truyn i xa" nn b th.8) V trang nghim tm, trang b tm nn b th.


39/57

Tm ng c khc na l:

1) V lng tham m b th2) V sn hn m b th.3) V ngu si m b th.4) V s hi nn b th.5) V theo truyn thng nn b th.6) V mun qu bo ci tri nn b th.7) V ngh rng: "B th lm cho tm c hoan h" nn b th.8) V trang nghim tm trang b tm nn b th. (Anguttara Nikya III,

Chng VIII Php).

- Nh vy mi su ng c b th khng thanh tnh ca i Tr Lun vmi su ng c b th ca Kinh Tng Chi c kh nhiu iu ging nhau.

B th c coi l ng chnh php v ng hnh vi ca mt ngi c tr tul " trang nghim tm, trang b tm" (theo Kinh Tng Chi), ngha l tmc thanh tnh vt thot cc phin no chp th m trong i Tr Lungi l b th Ba La Mt: -Khng chp th ngi cho, k nhn v ca cho. l tm v chp, tm bnh ng x b c nhn ng.

- Chp th bt c mt iu g th hay t, trong hay ngoi u c tc dnglm cho tm nhim. Thng thng, khi ta c thin cm vi ai, thng mnai th ta rt d m rng lng m cho mt cch vui v khng tic, ngc li khng thng th ci lng khp li, v vy tu tp lng t bi s rt d dngthc hnh b th; b th l s th hin ca tm t bi. Tm chng ngi chotm t bi l tm sn hn; s gin ght a n chng ngi lm hn chhnh ng b th. Cho nn, iu gic ng th su ny ni rt r rng B Tttu hnh b th phi c tm bnh ng khng phn bit ngi thng, k thv c bit cn phi i tr tm sn hn v "khng nn ngh nh n iu xuc m k khc lm cho mnh, cng khng nn c tm ght b k c".iu ni ln ngha chn chnh ca hnh b th theo Pht gio.

c c hnh ng b th v chp, v cu, v nguyn th ngi hnh b

th phi c tr tu, thy c tnh v ng ca vn php. Nh m tm vtthot s gii hn ca tnh cm thng thng thng, ght. Tm thng ght,th hn, lm tr ngi ln cho hnh ng b th, nh Jesus ni: "Nu con chthng nhng ngi thng con th con c cng g u?"( ch l s traoi m thi! ). Khng nhng khng c cng m c ti l gy thm s btmn hn th.


40/57

IV. Kt Lun

- B th l mt cng hnh c tc dng li ch rt c bit, biu hin haimt: Phc c v tr tu.

- Phc c c c l do em n cho chng sanh b au kh nim an i,s an tm, s y , gim cho h nhng p lc ca i sng m c th ah vo con ng ti phm ti tm. Lm cho ngi khc c an vui hnh

phc l ngha ca phc c.

-Tr tu l do thc hnh b th m qun chiu thc trng au kh ca isng, nhn c chn l kh . Mt khc, mnh thy c t tnh v ngtrong mi th m mnh nm trong tay: Khng c ngi cho k nhn v cacho. Thc hnh tm bnh ng, x b chp th nhn, ng, b, th, ch th,

i tng.... t c tm th thi thanh thn, gii thot l ngha ca trtu.

Mt ngi l t ca Pht lun c trang b gio dc c c hai ctnh cn bn ny l phc c v tr tu. Qua hnh ng b th, ta c ththnh t hai c tnh y.

Bi VIII

I. Chnh Vn

tht gic ngNg dc qu honTuy vi tc nhnBt nhim th lcThng nim tam yNga bt php khCh nguyn xut gia

Th o thanh bchPhm hnh cao vinT bi nht thit.

II. Dch Ngha


41/57

iu th by gic ng rng: Nm loi dc l nguyn nhn gy ra ti li vtai ha. Vy tuy lm ngi c s m sng khng m nhim nm th vui

phm tc y. Tm thng ngh n ba y v bnh bt. Tm nguyn hng vi sng xut gia. V vy, sng thanh tnh, gi gn o hnh, tu tp phmhnh thanh cao, thng yu tt c mun loi.


iu th by gic ng v s nguy him ca cc dc lc th gian m ngi cs ang sng trong ; s nguy him y c hai mt l pht sinh hnh vi tic, ny sinh nhng tai ng hon nn, kh au.

L mt ngi c s ti gia thc hnh B tt hnh, ngi Pht t phi c isng biu hin s gic ng, ngha l phi vt ln trn cc dc lc phm

tnh, ging nh hoa sen trong bn vt ln trn bn m khng hi mibn. Trn cn bn o c thanh tnh y, ngi c s pht trin lng t bi vcu chng sanh c hiu qu.

iu th by ny c cc quan im khc nhau gii thch v n; c ngi chorng y l hnh ly nhim ca ngi xut gia, ngha l ngi xut gia hnho gia i thng c th b h ly tham m nm dc. Nh vy cngkhng c g l sai. Tuy nhin Kinh vn ghi rt r l: "tuy vi tc nhn" th ta

phi hiu l ngi th tc, "ngi i". Cc ging s Trung Hoa nh NgiThi H i s, Ngi Tinh Vn... u ging l ngi c s. Trong tc phm"Dch gii tm iu gic ng ca Bc Thng Nhn" Ho Thng TrQuang vit: "iu gic ng th by dy ring cho Pht t ti gia. Pht t tigia nn tm nim xut gia, nn sng theo hnh ly nhim: "ci hnh hoa sen".Chng ti cho rng y l iu dy cho ngi c s h thc hnh mcch gii thot trong i sng th tc. Nng cao vai tr ngi c s trong isng x hi, thc hnh B tt hnh, hong php li sinh nh ngi xut gial ng li Pht ha nhn gian ca Pht gio i tha.

Ngi c s t c gii thot gia i sng th tc qua cc giai on tu tp

nhng khng nhim dc lc, sng i thanh bch, phm hnh cao vin vthng yu mun loi th gi tr ca ngi c s rt ln, tc dng rt ln ivi cuc i. y l i sng l tng ca B tt o. Thc ra, trong Kinhtng Nguyn Thy, c Pht a ra m thc ca i sng gii thot trong th tc, nh trong kinh Tng Chi, Ngi dy c bn hng xut gia:

1. Thn xut gia m tm khng xut gia.


42/57

2. Tm xut gia m thn khng xut gia.3. Thn v tm u xut gia.4. Thn v tm u khng xut gia. - (Chng bn php)

Vy, hng th hai, tm xut gia m thn khng xut gia, chnh l m thc tutp ca B tt c s.

i sng ca ngi c s ti gia b vy quanh bi nm dc tht khng ddng on tr chng thc hnh hnh ly nhim. Kinh Trung B c ghirng: C ln mt v c s n gp c Pht v trnh by rng ng ta nhthm hiu li Pht dy, nn thy rt r nm dc l nguy him, h lit, u,vui t kh nhiu... nhng ti sao ng ta khng on tr c chng? cPht dy: -- S d ng ta khng on tr c nm dc l v ng cn sngi sng th tc, nn d bit r v dc m vn khng on tr c chng.

Ngi ti gia sng vi thi quen hng th cc dc lc, l thuc cc cm thlc th, b rng buc rt kh thot ly. Hng th dc lc l bn nng casinh vt, ca con ngi, v vy ch cn chm nh l nh thc bn nngngay. i sng ca ngi c s i vi cc i tng ca dc lc lun kchthch bn nng hng lc lm cho n lun tng trng, rt kh x ly chng.C nhng c s hc rng hiu nhiu, hc v cao, c cng c ln i vi o

php, lnh hi c Pht php cao siu nn h tng mnh c t tigii thot gia i thng. Thc ra, h rt kh vt ra ci thi quen hngth: n ngon, mc p, ng ngh d chu, nhu cu tnh dc, v cc th vui tnh khc... Thi quen tin nghi to cho h du n trn thn th, no b...nn n c sc mnh tim n kh nhn ra, v vy m kh on tr cchng.

t c trnh "Bt nhim th lc" nh Kinh vn dy: Ngi c sphi kin to cho mnh mt thi quen, mt li t duy mi, l thng nhngh n ba y v bnh bt. Ba y v bnh bt l ti sn bt ly thn ca ngixut gia. Ba y gm c An--hi, dch l Tc-v-y, ngha l khi chp tc lao

ng phc dch... th bn y ny; Y Ut-a-la-tng dch l Nhp chng y,ngha l khi vo trong chng Tng lm cc Pht s nh: Trai tng, nghe

php, tng kinh, ta thin...th bn y ny; v y Tng-gi-l dch l Tp- toi-y ngha l loi y ny gm nhiu mnh rp li (c loi: y 9 iu, y 11 iu, y13 iu...) dng bn khi thng ta thuyt php, vo lng kht thc, hng

phc ngoi o... Bnh bt Phn ng l Bt-a-la dch l ng lng kh nghal ph hp dung lng ng thc phm. Y th hoi sc khng p, mang


43/57

ngha gii thot: gii thot nim p ca sc tng. Bnh bt th hintnh cht gii thot s h ly ca mn n. Thng ngh n ba y v bnh btngha l khng tm kim lc th ni n v mc, do khng h ly vn n mc. Thng nh ngh n y bt tc i ngc li thi quen hng th vmn n v mc, l hai thi quen quan trng ca i sng th tc.

Vy bc u ch tm gim thiu nhu cu hng th mang tnh th thin bngoi, h to c khong cch gia c hnh v s cm d ca lc th.Mc d sng trong vng vy ca cc dc nhng to c ranh gii cnthit c s bo h o hnh. Nh ngi B Tt c s n chay chng hn,h s t ti vi cc lc th v s tranh ginh mn n ngon ca nhng ngixung quanh, h cm thy "ng ngoi" mc d chung vi nhau.

Bc tip theo ngi c s nui dng mt c mun, mt "ch nguyn" t

b i sng th tc. y l mt bc i quan trng thot vng vy cadc. Ng dc l i tng ca c mun, l nguyn vng ca a s, cathng tnh; nay ta khng nui dng c vng na, ta nui dng cvng khc: i sng gii thot, i sng vin ly. Tm dc bt thin nay binthnh tm dc thin, hng thng, nh vy m thay i xu hng ca tm,thay i c bn nng. Nh vy, ta to c mt ranh gii cn thit chotm hng thng trong bin tm nhim .

Qua hai bc trn, ngi c s c c sc mnh cn bn ca thn v catm, t h tin ln bc th ba: Thay i ton b li sng ca mnh vca c gia nh mnh; ngha l sng mt i sng thanh bch, m bc v vtcht, v hnh thc, nhng phong ph giu c v tinh thn, m kinh vn gi l"th o thanh bch".

Cuc sng ca ngi c s khng phi l mt cuc sng n c m cn cgia nh v con thn thuc... Cho nn nhng bc tu tp ca mnh phi sc cm ha gia nh v con... h cng tu vi mnh, cng nhn v mthng... y l mt iu kh cho mt ngi tu ti gia. Cuc sng m bcthanh cao ca ta s v nu khng c s tr duyn ca v con. Mt

khc, nu ta khng cm ha thuyt phc c v con tu tp th ta ch lngi c s thng thi ch khng thc hnh ni vai tr v hnh nguyn camt c s B Tt. Bi l, chng sinh trong nh m mnh khng c lmsao c chng sanh ngoi. Thin truyn Trung Hoa c cp n gianh ng Bng Long Un c o c nh l mt m hnh l tng cho ngic s ti gia.


44/57

Thay i li sng t hng th dc lc qua li sng thanh bch o v, tc lkin to c mt mi trng thun li cho s tu tp, l to iu kin qu cho mt i sng mi: i sng phm hnh v tnh thng mun loi.

i sng phm hnh l i sng khng c tnh dc v cc th vui phm tc,khng coi trng hay b l thuc vo n i v chng, khng b rng buc bitnh yu gii tnh. Tnh n i l mt loi tnh thng mang tnh tri buc, vk c tc dng lm con ngi gn cht hn na vo i sng bn nng v sau kh. Cho nn, i sng phm hnh l i sng t b tnh yu v k, phttrin tnh yu v tha. y l l do ti sao kinh vn li a cng hnh phmhnh vo trong i sng ca B Tt c s. Tm t i vi mun loi khngth c ni B Tt c s, nu h cn m nhim n i, lc th v k. Sng

phm hnh trong i sng th tc khng d dng v vn gic ng o lca v con l iu phi c. Vn phm hnh ca ngi c s c th c hai

cch hiu: Mt l on tr dm dc; hai l khng b tri buc v m nhimdm dc, khng b tnh n i cn tr hay hn ch s pht trin t bi tm. Mti sng nh vy th khng khc ni dung i sng ca mt v B Tt xutgia.

IV. Kt Lun

Ngi c s sng i sng th tc c kinh nghim phong ph, c s hiu bitsu sc v con ngi: cn c, trnh , tm l, c mun ca h; hiu bitmt cch trc tip v bn cht ca i sng x hi. V vy h c th hiu

bit cm thng v thng yu con ngi mt cch chn tht. Tuy vy, tc mt i sng l tng "tm xut gia m thn khng xut gia", t cmc ch v hnh nguyn ca mt B Tt c s th h phi thc hnh tun ttng bc:

- Qun chiu thy r bn cht ca nm dc lc a n ti c v taing hon nn, m hon nn ln nht l b che khut tr tu v chm mtrong vng sanh t. Phi tu tp chin thng s kim ta ca nm dc, phitrit tiu p lc ca chng trong ni tm mnh.

- Phi to thi quen, xu hng mi cho tm thc, hng t duy v s giithot, v i sng vin ly thnh tu c chnh t duy, thin tm bt u tasng.


45/57

- Kin to mt i sng m bc thanh cao. Trong bao gm cc itng bn cnh mnh nh v con... thit lp cuc sng chung giu tr tuv an lc.

- T , thit lp i sng phm hnh coi nh tnh yu n i v chng giitnh bin thnh tnh yu v tha i vi mun loi, bin cc cht liu ca tnhthng au kh, hn ch thnh cht liu tnh thng v lng, an lc.

Nh vy, ngi c s c th kin to o trng gia ci nhn gian, honthnh hnh nguyn tha ca B Tt o.

Bi IX

I. Chnh Vn

bt gic triSanh t x nhin,Kh no v lngPht i tha tm,Ph t nht thit,Nguyn i chng sanhTh v lng khLinh ch chng sanhTt cnh i lc

II. Dch Ngha

iu th tm gic ng rng la sanh t bng chy lm chng sanh th khv lng. V vy B tt pht tm i tha cu gip tt c. Nguyn thay thcho chng sanh chu cc kh no v lng y. Lm cho mi loi chng sanht c nim vui ti thng.


iu th tm l iu gic ng sau cng ca Kinh Tm iu Gic Ng caBc i Nhn. iu gic ng ny l nh cao ca B Tt hnh, hay ni cchkhc y l nh im ca t bi tm. C th ni, iu gic ng th tm nyl t tng ch o, l mc tiu ca Kinh Bt i Nhn Gic.


46/57

Nh ni phn nhn thc tng qut, hng i ca kinh Bt i NhnGic l c xy t tng i tha. Khai trin B Tt hnh v c hngnghing v B Tt c s. iu th by tnh thng v tha c xy dng,tnh thng y c tr tu bnh ng lm nn iu th su, n y ltrnh tm ln n nh cao, s hp nht ca tr tu v t bi tr tu v t biny c thit lp trn nn tng tm thanh tnh, qua qu trnh tu tp lu di(iu 1, 2, 3, 4, 5). Ngi An Th Cao xy dng l trnh tu tp mt cch hthng, bin chng. nh im ca tr tu v t bi gm c:

1. Sanh t x nhin, kh no v lng: S gic ng v th gii ch quan vkhch quan bao gm lc o, ba ci u nm trong bin la, ni cch khcchng l la, nh Kinh ni: "Tam gii v an du nh ha trch"-(ba cikhng yn ging nh ngi nh la) - Th gii y c kin to bng latham dc, la sn hn v la ngu si m mui. Nh vy chng sanh ni

chung, con ngi ni ring ang sng trong phi chu ng nhiu niau kh bt tn, chu nhng kt qu ca tham, sn, si, tc nghip bo nngn. Hnh nh ngi nh la hay ngn la bng chy ca ci sanh t to ntng mnh m v nhng ni khn n thng au ca mi loi. Ch ni vcon ngi cng thy r ni kh l v lng: c nhng loi kh thuc v thnth sinh l, c nhng loi kh thuc v tm l, c nhng ni kh thuc vhin tng, c nhng ni kh thuc v bn cht... Nhng ni kh y c mtthng xuyn hoc m , hoc bc pht, lm cho s c mt ca con ngilun ko theo s c mt ca bt an, kh au v ri lon. B ngoi th cngi giu sang, k ngho hn; ngi thng minh ti tr, k th n n ngusi; ngi th thnh cng rc r, k th tht bi chua cay; ngi th mnh mvn ton, k th yu ui bnh hon... Nhng tt c mi ngi u c mtmu s chung: l ni au Kh, mi ngi u c ni au kh ring tytheo tm trng, hon cnh, a v... m mi ngi gnh ly nim au ni btan ca ring mnh, lm nh au kh l ti sn ca nhn loi nh n NhHu ni:

"Tho no khi mi chn nhau mang ting khc ban u m ra

Khc v ni thit tha s thAi by tr bi b nng du..."

Nh tr tu mi nhn chn ra c dng sanh t bng chy v nh t bi mcm c ni kh v lng.


47/57

2. Pht tm i tha ph t nht thit: Tm i Tha c ngha l tm iBi, tm cu gip tt c chng sanh u c thot kh, l tm c mun vhnh ng v li ch cho mun loi. pht c tm ny ta phi thy r vcm thng c ni kh v tn ca mi ngi trong dng i en bc.

Khi ta thy r ni kh thc s ca ngi no th ta s thng ngi y, takhng cn bun, gin, k vi ngi y. Qun chiu ci kh ca mingi pht khi tnh thng l mt php tu tp t bi tm. C nhng ngihung d c c nhng khi ta thy h b nh p y thng tch, ang qunqui trong vng mu ta lin thay i thi : khng ght hay gin h na mta thng xt v gip h.

Khi ta thy ai kh th ta thng ngi y, l ci thy hn ch, ngha l cithy bng mt i hi phi c hnh nh c th, trng hp c th ta mi xc

ng, ta mi thng. V vy ngi c ta thng phi l ngi ang b taing hon nn v phi gn ta, ta mi thy, mi gp. C ngi khng c tnhthng ai khi nh, nhng khi vo bnh vin thy cnh au n ca bnhnhn lin khi tm thng yu. l tnh thng bnh thng, khng phil i bi tm.

t c tm i bi cn phi qun chiu, phi thy bng tu nhn atm t bi n vi mun loi khng gii hn, nh thy c ngn la sanh t

bng chy nn thy ni kh v lng ca chng sanh. V vy pht trin tmi bi cu gip tt c. Trong Kinh T Bi, c Pht dy: Ngi tu tp tmthng yu lun tm nim rng " Nguyn cho tt c loi sinh vt trn tri tu c sng an lnh, nhng loi yu, nhng loi mnh, nhng loi cao,nhng loi thp,nhng loi ln, nhng loi nh, nhng loi gn nhng loi xa, nhng loi sanh v nhng loi sp sanh ..." " Ta hy em lng t bikhng gii hn ca ta m bao trm c th gian v mun loi, t trn xungdi, t tri sang phi, lng t bi khng b bt c ci g lm ngn cch, tmta khng cn vng vn mt cht g hn on hoc cm th. Bt c lc nokhi i, khi ng, khi ngi, khi nm, min l cn thc, ta nguyn duy tr trongta chnh nim t bi" (Metta Sutta- Nht Hnh dch).

Lng i bi thng yu mt cch vn ton vin mn khng c ch khuythay khong h nh c din t trong kinh T Bi v i tng ca tm i

bi cng y vin mn khng thiu st, khng hn ch, l ngha ca"Pht i tha tm ph t nht thit"


48/57

3. Nguyn i chng sanh th v lng kh: Tm i bi vin mn chnmi th s to ra tc dng tch cc mt cch t nhin; nh ta thng ai mtcch y th ta s c hnh ng, bc u l hnh ng gip cho hci g m h cn by t s cm thng hoc tha mn ni tm cht chay tnh thng ca mnh. Gi s ngi kia khng mun nhn s gip ca mnh, h t chi... iu lm mnh au xt lm! l thi tm lca mt b m thng a con ca mnh.

Bc th hai l mun chia s ni au m ngi kia ang gnh chu mnhkhng th th trc s au kh ca k khc, mnh khng mun ngngoi, hay ni cch khc mnh khng th ng ngoi c khi chnh nimt bi lun c mt. Vi tm t bi bao trm mi loi vin mn c khng gianv thi gian mnh cm c ci kh ca mi ngi nn ni au ca ngi sl ni au ca mnh. Di tr tu qun chiu duyn khi th mi loi, mi

ngi v mi vt tng quan tng duyn v tng tc vi nhau, lm sao tac th tch ri khi vn vt c?

Tm i bi mun thay th cho chng sanh th kh l nh cao ca cng trnhtu tp t bi tm, tiu biu cho hnh nguyn i bi ny l B Tt a TngVng: "a ngc v khng th bt thnh Pht, chng sanh tn phngchng b " ( nu chng sanh trong a ngc cha ht, ta cha thnh Pht,chng sanh ht ri mi chng qu B ). y l mt tm nguyn,mt c vng v i m tm v ng lm nn- ta v chng sanh l mt, ta trong chng sanh, chng sanh trong ta. Vy chng sanh cha thnh Pht talm sao thnh?!

C cch gii thch iu "Nguyn thay th chng sanh th kh v lng" lmt nghch hnh php mn, trong Tc Sanh truyn c kh nhiu chuynminh ha cho php mn ny nh th thn cho cp i, b th v con... lmt i sng mang tnh cht l tng hn l hin thc. iu thc hin ychnh l tm thng yu rng ln biu hin tr tu th nhp thc ti m kinhsch thng ni: "v duyn i t, ng th i bi". Tm nguyn thay thchng sanh th kh chnh l tm t bi vin mn.

4. Linh ch chng sanh tt cnh i lc: - Diu dng ca tm t bi l emn s an vui hnh phc cho mi ngi. t c kt qu tt p y,ngi tu B Tt hnh phi dng cc phng tin khc nhau cm ha conngi. Phng tin sanh ca B tt rt a dng, i khi thi hnh cc

phng tin b ngoi nh l khng tt nhng t c mc ch ha , cth ni phng tin c n tm vn bn ngn mn. Trong kinh Nguyn


49/57

Thy cng nh i tha, c Pht khi qut bn cch sanh chnh, gi lT Nhip php: B th, i ng, Li hnh, ng s.

Khi ta c sn tm t bi bao la th tc dng sanh l mt nhu cu thityu nh n, ung, ht th... khng k Nguyn thy hay ng li i thau nh vy, v vy ta s c phng cch ngi, gip ngi. S cu gipchng sanh y khng cn n gin l b th vt cht hay tinh thn conngi c c nim vui m ta lm th no mi ngi u t c nimvui ti thng, ngha l gii thot hon ton sanh t. Nu cha t c nhvy th B Tt khng th no tha mn c nh hnh nguyn ca B Tta Tng Vng. V vy, li nguyn hng ngy ca Pht t biu hin chmnh m, lng t v bin:

" Chng sanh v bin th nguyn

Phin no v tn th nguyn onPhp mn v lng th nguyn hcPht o v thng th nguyn thnh"

IV. Kt Lun

iu gic ng th tm l nh cao ca l trnh tu tp B Tt hnh. thhin tr tu v t bi vin mn, ng thi th hin tc dng ha chng sanhmt cch cao . Tt c nhng kh nng y u c ni n trong Kinhtng Nguyn Thy cng nh i Tha. y biu hin rt r hng i camu ngi l tng: B Tt nhp th. y l con ng m ngi B Tt cs c rt nhiu iu kin v c hi thc hnh.

- Kh v thot kh l mi t duy chn chnh xuyn sut mi php mn tutp. Lm cho mnh ht kh, gip cho ngi bt kh l mt cng trnh i hitr tu, sc lc v thi gian. Cn ha vo i chu cnh ti tm lem luc dn dt chng sanh ln b gii thot l mt hnh nguyn v i ca nhngi S, cng gi l hnh nguyn hay s gic ng ca Bc i Nhn m Kinhny cp n.

C. Phn Kt Thc Kinh

Bi X

I. Chnh Vn


50/57

Nh th bt sNi th ch PhtB Tt i NhnChi s gic ngTinh tn hnh oT bi tu huTha php thn thuynCh Nit Bn ngnPhc hon sanh t thot chng sanhD tin bt sKhai o nht thitLinh ch chng sanhGic sanh t kh

X ly ng dcTu tm thnh oNhc Pht tTng th bt s nim nim trungDit v lng tiTin th B Tc chng chnh gic.Vnh on sanh tThng tr khoi lc

II. Dch Ngha

Tm iu ni trn l nhng iu gic ng ca ch Pht, cc v B Tt v ccBc i Nhn. Cc Ngi tinh tn hnh o, tu tp t bi v tr tu, nngthuyn php thn m ln b Nit Bn, ri li tr v ci sanh t gipchng sanh c gii thot. Cc ngi ly tm iu gic ng ny m ch dnchng sanh. Lm cho mi chng sanh gic ng c ni kh sanh t m

bung b nm dc lc hng tm v con ng Thnh.

Nu l t ca Pht th phi c tng tm iu ny. ni mi nim unh vy dit c v lng ti, hng n gic ng, mau ln chnh gic.Vnh vin on tr sanh t, thng trong s an lc Nit Bn.



51/57

Phn kt thc Kinh l nhng li ni ln tc dng siu vit ca tm iu gicng ca Bc i Nhn nhm khch l tinh thn tu tp ca cc hnh gi Phtt. Phn ny c th chia thnh hai chnh:

1. Tc dng xut th ca tm iu gic ng:

Tm iu gic ng ny khng phi l php mn thng thng m n c gitr v li ch rt ln: L phng tin gii thot ca ch Pht, B tt,Thnh Hin... Cc Ngi nh n lc tu tp theo tm iu gic ng ny mvin mn c c tnh t bi v tr tu, nh t bi v tr tu vin mn m tothnh chic thuyn php thn dn n bn b Nit Bn - gii thot ti hu.

Tc dng xut th gm nhng g? l tu tp qun chiu T Nim X,trang b cho mnh nhn thc r v thn, v th, v tm v v php. Tu tp

hnh thiu dc tri tc sng i thanh bch t b cc lc th i. Nh vytr tu c tng trng - tu gii thot pht sinh.

- Con ng tu tp lm thanh tnh Thn - Khu - , on tr cc cnghip v cc nhim tm l, lm ch c cc hnh vi bn nng, m rngng cho tr tu v gii thot; l con ng tu tp chung ca mi ngiPht t. D nhin ngi xut gia c li th hn. y l cng hnh cn bn, lhin tng gii thot ca ngi tu, nu khng c hay khng t c hockhng qua l trnh tm thanh tnh ny th khng c l trnh gii thot no,ngha l mun qua sng th phi bit bi, cn s dng kh nng bit bi cu ngi hay khng l chuyn khc. V vy khng th chp nhn mtngi Pht t, nht l Pht t xut gia m tham lam, sn hn qu ln, khngc l do chnh ng no bin minh cho cc vic lm hay hnh vi bt thin.

- Con ng B tt hnh hay i tha cng da trn c s gii thot vthanh tnh ny m hng tm v cu chng sanh.

- Thuyn php thn c lm bng tr tu v t bi, tr tu v t bi c lmbng cht liu thanh tnh khng nhim. Con thuyn y a hnh gi n b

gii thot.

2. Tc dng nhp th ca tm iu gic ng:

- Tu tp hnh thanh tnh gii thot xut th i vi ng li ca Kinh tmiu gic ng c hai mc ch: Mt l trang b cho mnh kh nng gii thotkhi s tri buc ca sanh t. Hai l s dng kh nng y gip cho chng


52/57

sanh cng c li ch gii thot nh mnh. Thc ra, bn cht ca gio phpm c Pht dy lun bao hm hai kh nng y.

- Trong li kt thc ni rng: sau khi cc Ngi c o nh tu tp tm iugic ng, cc Ngi t ci Nit Bn tr v ci sinh t gip chng sanh giithot. iu ny rt r rng, trc khi ha chng sanh th phi ha mnh trc, mnh c gic ng, c gii thot mi "tr v" ha chng sanh,ch khng phi mnh cha gii thot m vi sanh ch tng trng phinno v ti li. V vy, ta khng c l do g ph bnh nhng ngi ang nlc tu tp " mnh" l nhng ngi tiu cc, ch k.

Tuy nhin, nu mnh " mnh" lu qu, chng sanh ang au kh m mnhcha "cng vin qu mn" th c phi ang b ri chng sanh hay khng?C l l mt iu lo xut pht t thin nhng cng nh lo "voi cht

khng c hm", kiu ni ca tc ng Vit Nam.

Con ng tu tp ca Pht gio khng nn phn cch qu cng ngc gia mnh v ngi. Nu qun chiu theo chn l duyn sanh, ta s thy: mnh l ngi, ngi cng l mnh. Cht liu tu tp c cht liu t

bi th h qu tt nhin l c chng sanh. V vy, khng th ni i thami ho chng sanh c, cn cc ng tu tp khc th khng!

Tc dng nhp th ca tm iu gic ng l thnh tu bin ti thuyt phpcm ha chng sanh, gip cho chng sanh v mt vt cht cng nh tinhthn h bt kh, to cho h c hi h tu tp hng thng, hngthin. Ly np sng mu mc thanh bch v v dc ca mnh lm tmgng, lm thn gio mi ngi quay v chnh o. Cui cng nu cnthit, mnh c th nhp cuc nhn lnh kh au nu l iu gip cho mingi bt kh thm vui. l con ng nhp th ca B tt, ca Kinh Tmiu Gic Ng.

Tt c mi phng tin m B tt thc hnh i vi chng sanh u phihng n cc tc dng c th:

a."Linh chng sanh gic sanh t kh": Lm cho chng sanh c c tr tunhn chn kh m ci kh ln nht l ci kh ca s sanh t lun hi.iu ny khng d, ngi ta d dng nhn thc hay chp nhn chn l khnh: kh v sanh, lo, bnh, t, thng yu m phi xa nhau, ght m phign nhau, hoc cu mong m khng toi , tc l nhng ci kh mang tnh


53/57

hin tng, cn ci kh bn cht th h khng bit v rt kh bit. V vy, hch mong ht kh thng thng ch khng mong c gii thot.

b. "X ly ng dc": Lm cho chng sanh nhn chn c Tp l nguynnhn ca kh, tham i ng dc. Chng sanh ang trong cuc i, anghng th ng dc, ang hng tm tr n cc i tng ca dc v v vym h ang au kh. Lm cho chng sanh thy r bn cht ca dc l nguyhim lun gy ra hu qu au kh, h dn dn nhn thc v t b chng.

c. Tu hnh thnh o: Lm cho chng sanh hiu c o , tu hnh conng dn n on tr kh au.

- Tu hnh thnh o l g? - Chnh l tu tp hnh tr Bt Chnh o: Chnhkin, chnh t duy, chnh ng, chnh nghip, chnh mng, chnh tinh tn,

chnh nim, chnh nh. Nu chng sanh tu tp thnh o ny th chc chnthot ly kh ch.

- on cui cng nhc nh khch l ngi t Pht phi c tng v nhngh n tm iu gic ng ny. c nh vy th trong tng ngh tipdin ch c thin php, khng c c nim, c php. Nh m c nghipc tiu dit, dn n gic ng, thnh tu thnh qu v kh sanh t chmdt, hng nim vui ti thng, an lc Nit Bn.

IV.Kt Lun

- Li kt thc kinh bao hm ngha khi qut con ng tu tp ca kinh, l thc hnh s thanh tnh lm cho tm ht nhim thnh tu cc c tnhtr tu v t bi, nh m c gii thot ti thng. Sau khi t c sgii thot thc hnh hnh li tha dng kh nng gii thot gic ng ca mnhgip cho mi ngi c iu kin hng v chn l v gii thot nh mnh.

- ng thi, li kt thc cng a ra mc tiu c th cho hnh gi thc hnhcng cuc ha lm cho chng sanh nhn chn v s kh, v nguyn nhn

a n kh v con ng a n dit kh.

-Cui cng l khch l tu tp bng cch nu bt ln cng dng qun chiuchnh nim a n on tr c nghip thnh tu Nit Bn.

Con ng m kinh Bt i Nhn Gic gii thiu l con ng thun tincho i sng ca ngi c s thc hnh p ng nguyn vng ca B Tt


54/57

dn thn vo i cu chng sanh. Con ng y c bit ch sng giacuc i bi bm m khng dnh bi, ngc li c th chuyn ha bi bm nhim thnh thanh tnh thanh lng./.

Chng III : Thay Li Kt Lun

Gii Thiu Mu Ngi L Tng

Ngi An Th Cao khi cha xut gia mt hnh gi Pht t, tinh thng phtphp, c hnh thanh cao. Ngi c mt cuc sng gii thot gia cuc

i y bin ng. ng c t b ngai vng, truyn ngi cho ch m i tuchc chn l do ch nguyn xut gia chn mui.

Vi t cch l mt ngi Pht t c s hiu o v hnh o gia cuc iy nhim ca lc th, Ngi hiu rt r s kh khn ca mt c s hngv con ng gii thot. ng thi Ngi cng hiu r vai tr v tc dng cangi c s i vi cuc i: Chuyn ti o l vo i sng x hi, khai mtu gic xy dng hnh phc cho nhn th mt cch ph cp, iu m vai trtu s thot tc rt kh thc hin.

- Ngi An th Cao n Trung Hoa vo thi nh Hn. By gi, ngi Hncha c php xut gia lm tng. Trong qu trnh phin dch kinh in,

Ngi c cng s l c s ngi Hn c trnh th hc v Pht hc cao nhc s Trn Tu, Nghim Ph iu, Hm Lm, B Nghip... cng tc dchthut cn c Ngi An Huyn l ngi ng hng vi Ngi nhng cng lc s. Sau ny c s Trn Tu, B Nghip sang giao chu mang theo mt skinh sch m Ngi An Th Cao dch, h tip tc s mng ca thymnh truyn b Pht gio bng con ng dch thut kinh in. Trn Tu ch gii Kinh An Ban Th v Thin S Tng Hi vit li ta.

Nhng tc phm m Ngi An Th Cao dch phn ln thuc v h Nguynthy, l nhng tc phm cn thit v hng n ngi tng s. Nh vy, chcchn Ngi c qua kinh Bt Nim ca Trung A Hm. Trn c s Tmiu Suy Nim ca Bc i Nhn, Ngi thit lp h thng tu tp qua KinhBt i Nhn Gic mang sc thi va Nguyn thy va i tha v mctiu hng n l ngi c s.


55/57

Nh gii thiu phn nhn thc tng qut ng li tu tp ca kinh BtNim l ng li tu tp on tr lu hoc v chng qu A La Hn. L trnhtu tp ca kinh Bt Nim tiu biu cho ng li tu tp truyn thng caSangha. L trnh ny gm ba bc Gii - nh - Tu m nh l xng sngca php mn. y l ng li tu tp khng thun tin cho ngi c s tigia. thit lp mt l trnh tu c tnh ph bin hn, tch cc hn

Kinh Bat Dai Nhan Giac - TT Thich Vien Giac Dich

Documents