Kinakired iti labanán SiYAM nga opensiba iti bulan ti Marso a nagbuwis iti biag ni Ka Anton ken menor a nasugatan ti maysa pay a kadua. ... ti sityo Bazar ken Lam-awan, ... Kinakagat

RebolusyonaRyo a DyaRyo ti umili iti amianan-lauD a luzon

MARSO 2006 TAWEN 20 BLG 3 P10.00 IPÁSA NO MABÁSA

www.philippinerevolution.org/pub/dan.shtml

LINAON6Pablaak ti KTKR

Kababaihan

Sino ni Joma Sison?

Damag ken Adal

141621

SiYAM nga opensiba iti bulan ti Marso

Kinakired iti labanán

Nagsasaruno dagiti taktikal nga opensiba dagiti maingel a Nalabaga a mannakigubat tayo iti bulan ti Marso! Nasurok 22 a kabusor ti natay ken 13 ti nasugatan iti siyam a labanán.

DANGADANG

� │ MARSO 2006 DANGADANG

Idiay Kalinga, naimballigian a tinambangan ti Lejo Cawilan Command dagiti tropa ti 21st IB iti baet ti Linas ken Manangol iti baranggay Mabilong, Lubuagan idi 9:30 ti rabii ti Marso 11. Natay ni 1Lt. Homer Torres a komander ti yunit ti kabusor.

Idiay Mountain Province, tinambangan ti Leonardo Pacsi Command ti maysa a yunit ti 54th IB iti Sityo Pegew, Tetep-an Sur, Sagada idi tengnga’t rabii ti Marso 10. Ti naambus a yunit ket paset ti 180-katao a tropa ti kabusor nga agisaysayangkat iti operasyon militar kadagiti amianan a baryo ti Sagada. Tallo a kabusor ti grabe a nasugatan–da Lt. Inteng, PFC Frans Sambrano, ken PFC Reynald Nanglihan. Segun kadagiti nakasaksi a masa, adda pay ti tallo a natay, ngem iti pablaak ti kabusor, inlibak da dagiti kaswalti da. Idi Marso 16, naengkwentro ti kakadua dagiti kabusor idiay Palidan, Bontoc. Ditoy a nagbuwis iti biag ni Ka Anton ken menor a nasugatan ti maysa pay a kadua. Idi Marso 19, tinambangan dagiti kakadua ti yunit a nangbira kenni Ka Anton. Natay ti maysa a kabusor ken nasugatan ti maysa pay. Marso 20, napasamak

manen ti maysa a labanán. Awan ti kaswalti ti agsinnumbangir malaksid iti dua a pang-anup nga aso ti NPA a “namartir” ken pinulutan ti kabusor.

Ti taktikal nga opensiba ket pannusa kadagiti kabusor a nagrugi nga agoperasyon idi pay Marso 3 iti baranggay Mainit. Pinaritan da dagiti umili a mapan agtrabaho iti payaw, usok, ken pasto. Segun pay kadagiti umili, kinompiska ti

militar dagiti balon da. Amin a lumabas ket sinita ken pinabasol da a sumupsuporta iti NPA.

Pinuoran dagiti pasista a tropa ti dua a kalapaw dagiti agus-usok a minero idiay waig ti Chakep. Sakbay daytoy, rinikisa da dagiti kalapaw, tinakaw da ti bagas, ules, lupot, ken pinalto-paltogan da dagiti kaldero ken pinggan. Tinadtad da sada pinuoran ti adu a plastic hose nga usar dagiti agus-usok. Idiay met Matikem, Mainit, tinakaw da dagiti alikamen ken pondo a makan dagiti minero. Idiay Amungaw, Mainit, tiniliw ken imbalud da iti mano nga aldaw ti tallo a masa a taga-Baclingayan a nangibiahe iti nuang nga order dagiti taga-Mainit. Tinortyur da dagitoy sakbay da a pinalubosan. Pinarti ken sinida dagiti soldado ti nuang.

Ti operasyon ti kabusor ket kagiddan ti maysa pay a dakkel nga operasyon militar idiay baranggay Gutang, Bauko ken sityo Pakad, Bugang, Sagada. Amin a gardinero ket sinita, inimbestiga, ken inakusaran da a sumupsuporta iti NPA. Ti Bauko ken Mainit, Bontoc ket paset dagiti lugar a sakupen ti ekspansyon ti panagminas ti Lepanto Consolidated

Ti DANGADANG ket rebolusyonaryo a dyaryo ti umili iti Amianan-Laud a Luzon. Kas dyaryo ti umili, ditoy a maipablaak dagiti kinapudno a laplappedan ken kalkaluban dagiti agturturay a dasig. Ditoy a maammuan tayo dagiti damag ken impormasyon a saan a rumrummuar kadagiti dyaryo, radyo, ken pagiwarnak a kontrol dagiti managgundaway ken manangidadanes a dasig.

Ti DANGADANG ket rummuar maminsan a daras kada bulan iti tarabay ti Partido Komunista ti Pilipinas. Tapno naan-anay nga agserbi daytoy kas boses ti umili, dawaten mi nga ipatulod yo dagiti damdamag, komentaryo, kanta, iskit, daniw, drowing, ken dadduma pay a kayat yo a maipablaak. Kasta met a silulukat kami iti aniaman a dillaw, obserbasyon, ken singasing.

Pagtitinnulongan tayo a padur-asen ti DANGADANG. Ti sangapulo a piso a presyo ti dyaryo tayo ket bassit a boluntaryo a donasyon tapno masuportaan ti agtultuloy a panagruar na.

DANGADANG

MARSO 2006 │ �DANGADANGMining Company. Ti 54th IB, kakuyog ti PNP, ket responsable iti panangbutbuteng ken naranggas a panangwara kadagiti agwelwelga a mangmangged ti Lepanto ken kapamilya da idi napalabas a tawen.

Idiay amianan nga Abra, tallo a kabusor ti natay ken maysa pay ti nasugatan iti ambush ti Agustin Begnalen Command kadagiti puersa ti 41st IB idi 9:30 ti agsapa ti Marso 29 idiay Kinkinta, iti baet ti sityo Bazar ken Lam-awan, baranggay Bazar, Sallapadan. Kalpasan ti ambush, pinilit ti kabusor ti tallo a masa nga aggayd ken agserbi kas kalasag da.

Ti kaaduan ti napaksyat a kabusor ket iti abagatan nga Abra: 14 a kabusor ti natay ken walo ti nasugatan iti tallo a labanán nga insayangkat ti Agustin Begnalen Command.

Agarup dua a brigada ti tropa ti inusar ti 5th Infantry Division kadagiti operasyon militar a nagpaut iti 17 aldaw idi Marso 11-28 iti nagbeddengan ti Abra, Mountain Province, ken Ilocos Sur, partikular iti Tubo, Besao, Quirino, ken Cervantes. Kagiddan daytoy ti dakkel met nga operasyon iti Sagada, Bauko, Bontoc, ken Sadanga idiay Mountain Province. Maibilang kadagiti puersa nga inusar ti 5th Infantry Division ti 41st IB, 50th IB, 54th IB, ken maysa a coy manipud iti 21st IB.

Marso 11 pay laeng ket dagus a naammuan ti kakadua manipud iti masa nga adda nasurok 50

kabusor a simmangpet idiay Tumbaga, Quirino. Dimmanon dagiti kabusor idiay

Lamag, Quirino ken Dilong, Tubo idi Marso

13. Nagrubbuat ti maysa a tim ti NPA a mangsubaybay iti garaw dagiti kabusor.

Kabigatan na, maysa a platun ti kabusor ti n a g t u r o n g

iti Pananuman

manipud iti Dilong, ken maysa met a platun ti Bravo Coy ti 50th IB ti nagturong iti bantay Mogao manipud iti Dilong.

Dagus a nagrubbuat ti maysa met a tim ti NPA tapno dekketan ken subaybayan dagiti kabusor nga adda iti sakaanan ti Mogao, bayat a ti dadduma a kakadua k e t nagpakat k a d a g i t i lugar a tantya ti komand a dalanen ti kabusor. Maysa nga aldaw ken rabii a nagur-uray dagiti kakadua. Nagbunga ti kinaanus da.

Marso 15 iti agsapa a napasamak ti umuna a labanán. Pinasang-at ti komand ti uppat katao a tim iti tuktok ti Mogao tapno unaan dagiti kabusor a nagrubbuat pasang-at, bayat a ti dadduma ket nagpuesto iti baba. Banda nga 8:30, kasagsagpat pay laeng dagiti kakadua iti tuktok ken saan pay a nakapuesto nga husto ket sumungad metten dagiti kabusor, 30 metros ti kaadayo da!

Kabusor ti immuna a nagpaputok. Simmungbat met dagiti kakadua manipud iti tuktok ken iti baba ti turod. Lima a kabusor ti dagus a natumba. Immatras ti akinngato a tim gapu ta nasugatan ti maysa a kadua.

Pinakamat ti komand ti dua pay a tim a sag-uppat katao - ti maysa a tim ket iti kannigid ti kabusor ken ti maysa iti kannawan. Binira ken napatay ti akin-kannawan a tim ti opisyal a mangikomkomand kadagiti kabusor. Dua a kadua iti akin-kannigid a tim ti medyo nasugatan.

Nagtultuloy ti panagisnayp ti dadduma a kakadua kadagiti nakibur a kabusor. Banda nga 1:00 ti malem, pinaatras ti komand ti akin-kannawan a tim bayat a nagtultuloy ti putokan inggana 1:30. Nagpaputok ti kabusor iti mortar.

� │ MARSO 2006 DANGADANGSimmangpet ti dua nga

Huey helikopter ken dua pay nga MG520 helikopter

a tuloy-tuloy a nagistraping ken nagbombomba inggana

iti 4:00 ti malem. Nasapsapa

pay ket nakaatrasen

dagiti kakadua idi 3:00

manipud iti sakaanan ti Mogao.

Binira ti dua a tim dagiti helikopter

ngem saan a natamaan.Iti daytoy nga aldaw, nasurok walo a kameng ti

Bravo Coy 50th IB ti natay ken lima ti nasugatan. Namin-adu a nagsubli-subli ti helikopter ti

kabusor iti Mogao inggana Marso 16 tapno piduten dagiti adu a kaswalti da, kagiddan ti awan sarday a panagbomba kadagiti piman a mulmula, kayo, ken ayup iti kabakiran ken kabambantayan inggana iti Marso 17. Uray ti puersa ti kabusor a naipit iti tuktok ti Mogao ket di maum-uma a nagmormortar iti angin.

Kabayatan na, nagpakat manen dagiti kakadua iti tantya ti komand a pagatrasan ti kabusor iti mano nga aldaw ken rabii.

Simmalog ti kabusor manipud Mogao agturong iti Dandanac idi Marso 17. Immakar met dagiti kakadua nga agtambang koma, ngem 100 metros sakbay a makadanon dagiti kabusor sadiay, nagkampo dan inggana’t rabii. Limmisi met dagiti kakadua tapno mapan maturog. Plano da nga agsubli a nasapa tapno agtambang.

Marso 18 iti 4:20 ti parbangon, bayat nga agsubsubli dagiti kakadua iti puesto, nadungpar da dagiti kabusor. Nasapsapa gayam a bimmangon ken nagrubbuat dagiti kabusor! Nagpinnutok ti agsumbangir iti nasurok maysa nga oras.

Iti daytoy a maikadua a labanán, uppat a kabusor ti natay ken dua pay ti nasugatan. Dua manen a kakadua ti menor a nasugatan. Intuloy manen ti kabusor ti panagmormortar inggana iti Marso 19.

Marso 20-21, nagrikrikus ken awan sarday a nagis-istraping ken nagbombomba dagiti helikopter ti kabusor kadagiti piman met kabakiran ti Mountain Province.

Marso 24 iti 9:00 ti agsapa a napasamak ti maikatlo a labanán. Agrekrekorida ti maysa a tim ti kakadua idi naengkuentro da ti puersa ti Charlie Coy ti 50th IB nga agin-inaná iti baet ti Tabbak ken Tawang. Dagus a nagpaputok dagiti kakadua. Natay ti dua a kabusor ken nasugatan ti maysa

LUGAR PETSAKABUSOR NPA

Natay Nasugatan Natay NasugatanSagada, Mountain Province Marso 10 3 3 0 0

Lubuagan, Kalinga Marso 11 1 0 0 0

Tubo, Abra Marso 15 8+ 5 0 3

Bontoc, Mountain Province Marso 16 0 0 1 1

Tubo, Abra Marso 18 4 2 0 2

Bontoc, Mountain Province Marso 19 1 1 0 0

Bontoc, Mountain Province Marso 20 0 0 0 0

Tubo, Abra Marso 24 2 1 0 0

Sallapadan, Abra Marso 29 3 1 0 0

T O T A L : 22+ 13 1 6

MARSO 2006 │ �DANGADANG

Madama a subsubaybayan dagiti kakadua ti garaw dagiti agop-operasyon a kabusor ken agsagsagana a bumira idi naklaat da.

Bigla a simmangpet ni Gloria a masikog pay met, kadua na ni Bush!

Gloria ken Bush ti naipanagan iti dua nga aso dagiti kakadua iti Leonardo Pacsi Command. Nasuron dagiti kakadua kadagiti aso ta baka mangiyekspos iti lokasyon kadagiti kabusor. Nagdesisyon da nga adda kakadua a mangipan iti dua nga aso iti baryo tapno ipaaywan pansamantala kadagiti masa.

Nakasubli kabigatan na dagiti nangitulod. Katugtugaw da pay laeng ket naklaat da ta adda manen ni Gloria nga umapon ken mangngeg da ti taul ni Bush a sumursurot! Nakatabbaaw dagiti kakadua iti bannog da a nangitulod. Nagsi-alerto ti kakadua ken umakar dan koma ta posible nga adda nakadlaw ken sumursurot a kabusor. Ngem idi sumungad ken makita da ni Bush, napunas ti

bannog da. Kinakagat ni Bush ti nabirokan ken insangpet na a maysa

a bala ti M203! Naragsakan dagiti kakadua numo na ta naibusan da ti

bala ti M203.d

  Maysa a pudno a pasamak da Gloria ken Bush

pay. Immatras dagiti agarup 50 kabusor pasang-at iti bantay. Nagtultuloy ti panagatras da inggana nakaruar da iti Tubo idi Marso 28.

Iti pablaak ti 50th IB kadagiti istasyon ti radyo iti Ilocos, inlibak da ti bilang ti kaswalti da. Napalalo ti panangkilkillo da 1Lt. Valerio ken

Capt. Gonzalez kadagiti napasamak a labanán. Iti labanán idi Marso 15, kuna da a maysa laeng ti natay ken lima ti nasugatan. Iti met labanán idi Marso 18, maysa laeng kano ti natay ken maysa met ti nasugatan, kasta met iti labanán idi Marso 24.

Iti benneg ti NPA, nagadu kano ti natay ken nasugatan kadagiti labanán, malaksid pay kadagiti panagistraping ken panagbomba dagiti helikopter. Nakita da kano dagiti umat-atras a kakadua a mangas-assiw kadagiti nasugatan wenno natay a mannakigubat. Naikali lattan kano dagiti natay a kakadua iti kumkumporme. Awanen kano ti masa a sumuporta iti NPA. Mabisbisin kano dagiti kakadua gapu ta awan ti makan da.

Di da met ngamin nakita dagiti Nalabaga a mannakigubat a naalibtak nga agsalsala laeng a lumisi-lisi kadagiti istraping, mortar, ken bomba.

Iti aktwal, agpayso nga adda pinatay ti kabusor – dua nga inosente la unay a nuang ken maysa a

baka a kukua ti masa a na-”engkuentro” da iti kabambantayan ti Mogao, Layaban, ken Tangilig. Isu’t sinidsida dagiti arsab a pasista. Nasaksian ti kakadua daytoy babaen iti teleskopyo, ken nakita dagiti tultulang nga imbati dagiti kabusor.

Inamin met piman ti sairo a ni Lt. Valerio a nasugatan isuna iti maysa a labanán idi Pebrero. Ngem saan na nga imbaga iti radyo a saan nga NPA ti nakalaban da, no di ket kabunggoy da a militar!d

� │ MARSO 2006 DANGADANG

Napnuan dayaw a selebraran tayo itatta a Marso 29 ti maika-37 anibersaryo ti panagibangon ti Partido Komunista ti Pilipinas iti New

People’s Army. Ited tayo ti naparagsit a Nalabaga a saludo iti amin a Nalabaga a komander ken mannakigubat tayo iti narimat a kontribusyon da iti pananggaw-at ken agtultuloy a panagabante da iti akintengnga a paset ti estratehiko a depensiba ti gubat ti umili. Iti bangir ti narurungsot nga atake ti kabusor, ti Hukbo tayo ket nakapagtalinaed a natibker ken pudno a mangsalsalaknib ken mangitantandudo iti batayan nga interes ken pagimbagan ti umili. Ad-adda nga immuneg ti panangagsep ti umili iti historikal a kaipapanan ti sao a “No awan ti hukbo ti umili, awanan pulos ti umili.”

Iti kabuklan, ti Hukbo tayo ket bukbuklen dagiti kasayaatan nga annak ti dasig a mangmangged,

mannalon, ken petiburgesya, dagiti nailian a minorya, kababaihan, ken kabataan a namulat iti pudno a kasasaad ti mala-kolonyal ken mala-pyudal a gimong a Pilipino. Ti komitment da iti panangiyabante iti armado a pannakidangadang ket agtaud iti pannakaawat a ti laeng nailian a demokratiko a rebolusyon ti manggibus iti agtultuloy a panaggundaway ken panagidadanes ti imperyalismo nga US, lokal a pyudalismo, ken burukrata kapitalismo iti umili a Pilipino. Ti Hukbo tayo ket addaan pangngeddeng nga itultuloy ti pannakigubat inggana maparmek ti armado a pigsa dagiti reaksyonaryo nga agturturay a dasig - ti Armed Forces of the Philippines, ti Philippine National Police, dagiti puersa a para-militar, ken ti armado ken pang-espiya a suporta ti imperyalismo nga US ken ipagballigi ti naunday a gubat ti umili iti intero nga arkipelago.

Pablaak ti Komite a Tagaipatungpal iti Ilocos-Cordillera Regioniti okasyon ti maika-37 Anibersaryo ti NPA

Agpakalaing iti taktikal nga opensiba!

MARSO 2006 │ �DANGADANGBayat nga idirdir-i tayo dagiti balligi ken

panagabante, kanayon tayo a laglagipen ken ikkan ti kangatuan a pammadayaw ken saludo ti kinabannuar ken sakripisyo dagiti rebolusyonaryo a martir ken kaswalti iti gubat iti intar ti Partido, Hukbo, ken umili. Rumbeng nga ikkan tayo ti nalapunos a kaipapanan ti imbuwis da a biag ken sakripisyo babaen iti sibubukel a panangiyabante iti armado a pannakidangadang agingga iti kumpleto a balligi.

Rambakan tayo ti maika-37 anibersaryo ti Hukbo ti umili iti tengnga ti paborable unay a kasasaad para iti panagrebolusyon iti rehiyon, iti pagilian, ken iti lubong.

Umir-irteng, Umab-abante ti Armado a Pannakidangadang iti Rehiyon

Dagiti balligi ti armado a pannakidangadang iti rehiyon iti napalabas a tawen ket napateg a kontribusyon iti kabuklan a panagabante ti

gubat ti umili iti intero nga arkipelago. Simmaklaw dagiti larangan a gerilya tayo kadagiti baro a lugar bayat a temporaryo a napanawan dagiti lugar nga adda iti uneg ti operasyon ti kabusor, segun iti prinsipyo ti panagkissay iti lugar kasukat ti pannakagun-od ti nayon a panawen (tapno ad-adda pay a makapapigsa). Agtultuloy a maitaktakder dagiti baro nga organo ti bileg pampolitika bayat a masubsubok ti kinatibker dagiti dati a naitakder iti sango dagiti panagraut ti kabusor. Ti base a masa a naiyintar iti nadumaduma a pangmasa nga organisasyon ket limmawa ken aktibo iti nadumaduma a trabaho a sektoral, pagimbagan ti lokalidad, ken panagsuporta kadagiti kasapulan ti gerilya a pannakigubat. Narisut tayo ti adu a praktikal a problema iti gawaing masa numan pay adda dagiti linya ti trabaho a masapul a mapapino pay dagiti taktika kas ti usapin iti panagorganisa iti tribal areas, trabaho nga alyansa iti lokalidad, ken naregregta a tignayan a masa.

Adu a taktikal nga opensiba ti inwayat dagiti yunit ti Hukbo ti

umili, a paglatakan dagiti panagraut kadagiti kampo ken detatsment ti militar, pulis, ken paramilitar, dadakkel nga ambus, espesyal nga operasyon ken panagdusa kadagiti

napeklan nga impormer. Adu a nangangato

a kalibre nga armas ti nasamsam tayo kagiddan ti

panangipaay ti dakkel a kaswalti (natay ken nasugatan) iti tropa ti kabusor. Numan pay nagsagaba tayo met iti

kaswalti, nalaing a maiyar-aramid ti Hukbo tayo dagiti gerilya a maniobra ken pagbalbalinen

na a kontra-opensiba ti adu a nagrugi a depensiba a labanan. Marimrimbawan ti Hukbo ken masa dagiti narurungsot a panagraut ken operasyon ti kabusor nga iti mano a panawen ken lugar ket nakonsentraan ti dakkel a puersa a pang-operasyon, natinnagan kadagiti bomba, naistraping. Inaramid ti kabusor dagiti panagtiliw, panagtortyur kadagiti sibilyan inggana iti panangpatay ti sumagmamano, panagdadael kadagiti mula, pagtaengan, ken pagbiagan ti masa. Kasta met dagiti operasyon ti RSOT.

Babaen iti natadem a panagpulso iti kasapulan ti masa, agtultuloy nga iyab-abante ti Hukbo ti umili ti panagpadur-as iti pagbiagan ti masa babaen iti nadumaduma a kampanya ken porma ti agraryo a rebolusyon. Nakagun-od ti masa kadagiti baro a balligi iti panangipababa ti ábang iti daga, panangpukaw ti usura, ken panangipangato iti sueldo dagiti mangmangged-talon. Naitakder dagiti baro a kanal ti irigasyon, microhydro power generator para iti elektripikasyon, panagpalawa kadagiti payaw, introduksyon ti nadumaduma a teknolohiya para iti panagpaadu iti taraon, kooperatiba, ken nadumaduma a proyekto a sosyo-ekonomiko. Kagiddan na, inyabante ti Hukbo ti umili ti panangpadur-as ti kapasidad ti masa

� │ MARSO 2006 DANGADANGa manglaban kadagiti sakit iti lokalidad babaen kadagiti panagsanay a pang-medikal, dental, herbal, ken akupangtura. Aktibo nga intandudo ti Hukbo ti umili ti pannakidangadang ti umili a minorya iti Kordilyera tapno salakniban ti daga, rekurso, ken pagbiagan laban iti agresibo a panagserrek dagiti managdadael a minas. Kasta met ti panagiyabante ti kampanya a kontra-pyudal ken dadduma pay a kiddaw a pagimbagan ti masa iti Ilocos.

Iti napalabas a tawen, ad-adda a pinaneknekan ti Hukbo ti umili a saan laeng a maysa daytoy a puersa a panglaban. Mangiwaywayat daytoy kadagiti kampanya tapno ingato ti politikal a kamulatan ti umili, pappapigsaen na ti kabaelan da para iti bukod a panaggobyerno, panagsanay kadagiti politikal ken armado a pannakidangadang tapno salakniban da ti karbengan ken pagimbagan laban kadagiti reaksyonaryo a puersa, ken para iti aktibo a panagsuporta iti agdama a gerilya a pannakigubat. Napaneknekan na iti praktika nga isuna ket pudno nga Hukbo ti umili bayat a dagiti puersa ti AFP ken PNP ket pasista, mersenaryo, ken reaksyonaryo a tropa a ti batayan a rebbengen da ket salakniban ti interes ti imperyalismo nga US, managgundaway a dasig ti apo’t daga ken komprador burgesya, ken lipiten ti nainkalintegan a kiddaw ken pannakidangadang ti umili.

Iti intero a pagilian ken uray iti rehiyon, napaay ti Oplan Bantay Laya a kontra-insurhensya a kampanya ken estratehiya ti kabusor. Dagiti taktika ken operasyon militar, panag-espiya, ken RSOT ket interamente a napaay. Timmama iti kabusor ti dadakkel a kaswalti ken sinagrap na ti napalalo a gura ti umili. Kas ti sigud, lablabsingen ti AFP ken PNP dagiti bukod da nga “annuroten iti pannakiranget” (rules of engagement).

Imparuar ti kabusor ti maysa a baro a pakete ti tinatakrot a taktika a “new operational art.” Daytoy ti ipurpuruak da itatta laban iti rebolusyonaryo a tignayan a ti kangrunaan a linaon na ket ti panangisardeng ti negosasyon a pangkappia iti baet ti GRP ken NDF, panangideploy ti nayon a panglaban a yunit iti AFP kadagiti lugar ti NPA, ken panagiwayat ti kampanya a nasaknap a panagpatay kadagiti awanan gaway a lumaban a lider ken

miembro dagiti nainkalintegan, progresibo, ken saan nga armado a partido ken organisasyon ti umili. Ti nasaknap a politikal nga asasinasyon ket ginagara a dinisenyo ti rehimen Arroyo iti panggep a parmeken ti naparang a tignayan a masa tapno kaluban dagiti nadangkes a krimen ti rehimen a panagtakaw iti kaban ti pagilian, anomalya, nakaro a panagsaur iti eleksyon, ken panagsuporta iti “gerra laban iti terorismo”, iti awan ti kapada a panagtulnog na iti imperyalismo nga US ken tapno awan ti lapped iti panagturay ti bunggoy nga Arroyo.

Panagkaro iti Kasasaad ti Pagilianken Panagtaud ti Baro a Pasista a Diktadura

Amin dagiti itudtudo ti rehimen Arroyo a pakakitaan ti panagdur-as ti ekonomya kas iti panagngato ti balor ti piso (P51.00/$1.00),

nababbaba a depisit iti badyet, panagngato ti pastrek ti gobyerno, basbassit a panagutang iti ruar ti pagilian kompara idi 2004, ken 5.7% panagdur-as ti ekonomya ket agbalbalandra iti rupa ti rehimen. Daytoy ket gapu iti awan kapada iti napalabas a nairekord a nasurok 70% ti populasyon ti naideklara nga agrigrigat, 57% ti agbisin, agrurutap dagiti buwis bunga ti RVAT (12%) bayat nga agtaltalinaed a nangato (11.7%) ti tantos ti awanan pagteggedan; nailansa iti P222.93 (Hunyo 2005) ti minimum a sueldo bayat a ti inaldaw a kasapulan koma tapno mabiag ti maysa a pamilya ket P667.20 (Sept 2005).

Ti napalabas a nasurok $10 bilyon a dolyar a remitans dagiti OFW ket artipisyal a nangpadakkel

MARSO 2006 │ �DANGADANGiti ekonomya ken pinansya ti pagilian.

Awan ti mapagnamnamaan nga uray nakabasbassit a gin-awa iti pagbiagan ti kaaduan aglalo ti batayan a masa a mangmangged ken mannalon bayat nga agtultuloy a naigalut ti ekonomya ti pagilian kadagiti patakaran a globalisasyon, liberalisasyon, pribatisasyon ken dikta ti IMF-WB-WTO. Umad-adu a kailian aglalo iti intar dagiti mangmangged, intelektwal/propesyonal ken dagiti katurturpos iti kolehiyo ti pumampanaw iti pagilian gapu iti umak-akikid a gundaway para iti disente a trabaho. Kasta met ti ipapanaw ti adu manipud iti akintengnga a puersa gapu iti pannakadismaya iti agdama a sistema ti politika ken ekonomya ti pagilian. Kabayatan na, tuloy-tuloy nga iyaw-awis ti rehimen Arroyo dagiti estratehiko a rekurso ti pagilian, negosyo (uray iti retail), sanikua, ken dagdaga kadagiti kapitalista a ganggannaet–US, Japan, Australia, British, Scandinavia, Taiwan, Korean, kdpy. Aglanglanga nga iskwater ken agpalpalimos dagiti Pilipino iti bukod da a pagilian.

Iti rehiyon, agtaltalinaed ti kinaawan dagiti produktibo nga industriya bayat nga umas-asak dagiti ganggannaet a kompanya a mangiluklukat kadagiti minas ken dadduma pay nga industriya a manangdadael iti aglawlaw. Bagsak ti produksyon ken presyo dagiti lokal nga agrikultural a produkto dagiti mannalon kas ti nateng, pagay, tabako, bawang ken prutas, ken saan nga ik-ikkan ti gobyerno ti proteksyon wenno suporta. Imbes, palpalubosan na a patayen dagiti imported nga agrikultural a produkto iti rehiyon. Ti serbisyo publiko aglalo iti kaaw-awayan ket nakadakdakes aglalo iti salun-at, edukasyon, ken public works. Dagiti kalamidad a tumamtama iti pagbiagan ken biag ti umili ket saan a naan-anay a masungsungbatan. Ti awan sarday a kumarkaro a krisis iti ekonomya ket tuloy-tuloy a tumamtama iti pagbiagan aglalo dagiti marigrigat.

Ti nakaay-ay-ay a kasasaad ti ekonomya ti pagilian ken umili ket kagidgiddan ti napaut ken nairteng a krisis iti politika. Ti nalatak a gapu ti agtultuloy a riribuk iti politika ket ti panagpatangken ni Gloria Macapagal-Arroyo nga agtalinaed kas Presidente manipud idi awanan bain

a sinaur na ti 2004 eleksyon. Malalaokan daytoy iti agtultuloy a panagtakaw iti ginasut-gasut a bilyon a piso manipud iti pondo ti pagilian tapno sustentuan ti kampanya na idi 2004, premyuan ken bussogen dagiti kakumplot na iti gobyerno, lehislatura, hudikatura, Comelec, militar, ken pribado a sektor.

Agtultuloy ti gandat na a killuen ti Konstitusyon ken agsasaruno ti panangituyang na kadagiti duldog ken pasista a patakaran, dikreto, ken bilin kas ti CPR (calibrated preemptive response), patakaran nga “awan permit-awan rally,” Presidential Proclamation 1017 wenno deklarasyon ti state of national emergency basar iti inim-imbento a ladawan ti panagkukumplot ti CPP-NPA-NDF ken rebelde a militar tapno ibagsak ti rehimen na. Iti kasta, awan ti lapped iti “warrantless arrrest”, panangisaklang kadagiti inim-imbento a kaso a rebelyon, sedisyon, ken dadduma pay kadagiti kameng ti ligal ken militante nga oposisyon ken masmidya, ken naranggas a panangburak kadagiti protesta a martsa ken rali. Amin dagitoy ket tapno sistematiko a lipiten dagiti wayawaya a sibil, buraken ti tignayan a masa, apputen ti masmidya, ken parukmaen ti burges nga oposisyon.

Ti nasaknap a panaglaban ken panawagan para iti panagpatakyas wenno panaglusulos ni Arroyo ket nagbunga ti nalabes a pannakaisina ti rehimen Arroyo a kapada wenno nasurok pay ngem iti linak-am ti diktadura a Marcos. Gapu ta saanen a masalakniban ni Arroyo ti panagturay na uray iti balangkas dagiti burges a proseso ken konstitusyon,

10 │ MARSO 2006 DANGADANGimpakat nan ti maysa a diktadura a turay iti pagilian, ken inkonsentra na dagiti benepisyo ti ekonomya, pinansya, ken turay kadagiti kabunggoy na. Bunga daytoy, ad-adda a kimmaro ken nagbalin a naranggas ti kontradiksyon iti intar dagiti agturturay a dasig. Ad-adda a naputdan ti konstitusyonal a bileg ti Senado babaen iti panagisyu ni Arroyo iti EO 464 ken panangliplipit na kadagiti karibal na iti politika. Iyab-ablat na ti karungsotan a pasista nga atake iti rebolusyonaryo a tignayan iti partikular a panggep a parukmaen ti militante a tignayan a masa iti urban.

Ti nadumaduma a kontra-Arroyo a puersa iti intar dagiti politiko, simbaan, negosyo, akademya, ken uray iti uneg ti militar ken pulisya, ket kakuyog ti demokratiko a sektor ti mangmangged, mannalon, kabataan ken estudyante, kababaihan, ken nailian a minorya iti maysa a lumawlawa ken pumigpigsa a nagkaykaysa a prente ken tignayan para iti panangpatakyas iti rehimen Arroyo. Ti lumawlawa a demoralisasyon ken pungtot uray iti intar ti militar ken polisya ket dumanon iti nasaknap a panangiyatras ti suporta da iti rehimen Arroyo. Namnamaen nga agtultuloy ti riribuk iti uneg ti AFP ken PNP. Tapno makalusot ti rehimen Arroyo manipud iti ilehitimo a panagkapet na iti poder kas presidente, agtultuloy nga idurduron na ti panangbalbaliw iti Konstitusyon (Charter Change wenno Cha-cha) tapno mapaatiddog pay ti panagtalinaed na iti poder ken maipuslit dagiti dakes a kontra-nasyonal ken kontra-umili a probisyon a pabor iti imperyalismo nga US ken patakaran a globalisasyon.

Awan kapada ti kinaaso-aso ti rehimen Arroyo iti imperyalismo nga US. Amin dagiti kontra-umili ken kontra-nasyonal a patakaran nga iyab-ablat ti US ket natulnog nga ipatpatungpal ti rehimen kabilang ti tinawen a Balikatan exercises, “gerra laban iti terorismo” nga iti aktwal ket kontra-komunista ken kontra-rebolusyonaryo a kampanya, ken dadduma pay a panangdalapus iti soberanya ken teritoryal nga integridad ti pagilian. Ti panangipakat iti maysa a baro a pasista a diktadura ti agkakumplot nga US-Arroyo kakuyog dagiti napeklan ken despotiko a seksyon ti agar-ari a dasig ket ad-adda a mangiduron iti naun-uneg a tanem ti mala-kolonyal ken mala-pyudal a sistema ti pagilian.

Lumawlawa dagiti Panaglabanti Umili iti Sangalubongan

Ti patakaran a neo-liberalismo ken globalisasyon kagiddan ti sangalubongan a pasista a “gerra laban iti terorismo” nga

iyab-abante dagiti imperyalista a bileg ken ti intero a kapitalista a sistema ket mangibungbunga ti nakarkaro a pannakaburak ti intero a kagimongan ken panagbiag ti umili iti nadumaduma a paset ti lubong, aglalo iti Maikatlo a Lubong. Ti kari a panagdur-as ti ekonomya ken kappia nga ipaspasindayaw ti IMF, WB, ken WTO ket pangkalub iti aramid dagitoy panangigalut kadagiti pagilian iti Maikatlo a Lubong iti dumakdakkel nga utang a dumandanon iti pannakaburak ti pagbiagan ti bilyon-bilyon nga umili.

Lallalo a kimmaro ti panagmirmiraut ti umili iti lubong no sadino ket dumanon iti 50% ti umili nga agbibiag iti nababbaba ngem P110 (dua a dolyar) kada aldaw, ken kurang a kagudua na ket agbibiag iti nababbaba ngem P55 (maysa a dolyar) kada aldaw.

MARSO 2006 │ 11DANGADANGTi krisis ti nalabes a produksyon ken kumarkaro

a kontradiksyon iti baet dagiti imperyalista a pagilian aglalo iti panagserrek ti sumagmamano a dumurdur-as nga ekonomya kas ti China ken India ken dagiti pagilian iti Southeast Asia iti uneg ti sangalubongan a kompetisyon a “free-market” globalization ket mangibungbunga ti agtultuloy a krisis iti ekonomya ti US, ken dadduma pay nga imperyalista. Iti panggep a suportaran ti bumagbagsak nga ekonomya na, padpadasen ti US nga agawen ken kontrolen – babaen iti pananggubat – dagiti lugar nga addaan nawadwad a deposito ti langis iti lubong kas ti agtultuloy a pananggubgubat na iti Iraq ken Afghanistan, panagpangta iti gubat iti Iran, Syria, ken dadduma pay a pagilian iti Middle East. Ti US ti kangrunaan a nangiduron iti patakaran a liberalisasyon iti linnakuan iti lubong, ngem saan na a sursuroten daytoy a patakaran na, no di ket ti kabaliktad na – papairutan na ti proteksyonismo. Daytoy ti pagtataudan ti sumagmamano a kontradiksyon iti intar dagiti imperyalista a pagilian.

Adda baro a panagregta ti umili kadagiti kolonya, mala-kolonya, ken dadduma pay nga atrasado a pagilian iti panagsupyat da iti imperyalismo ken gubat. Iti Iraq ken Afghanistan, agtultuloy ti gerilya a pannakigubat ti umili. Pumigpigsa ti turongen a kontra-imperyalismo ken panagtitinnulong iti intar dagiti baro a tumaktakder a rehimen iti Latin America kas ti Venezuela, Bolivia, Brazil, ken Chile. Kagiddan daytoy ti lumawlawa a panaglaban ken protesta ti umili ti nadumaduma a pagilian kontra iti iyab-ablat ti US iti lubong a “gerra laban iti terorismo” aglalo idi napaneknekan nga awan ti kinapudno ti pammabasol ti gobyerno ni Bush a ti Iraq iti uneg ni Saddam Hussein ket agur-urnong ken agilemlemmeng iti “weapons of mass destruction.” Dumurdur-as met ti turongen a kooperasyon ken panaglaban iti intar dagiti pagilian ti Maikatlo a Lubong (kaasping ti dati a “Group of 77”) iti imperyalista a “globalisasyon” ken dagiti imposisyon ti IMF, WB ken WTO.

Dagiti rebolusyonaryo a gubat ti umili iti uneg ti panagidaulo dagiti Partido Komunista ket napardas nga umab-abante iti India, Nepal, Sri

Lanka, Peru, ken Pilipinas. Adu met ti agsagsagana tapno irussuat ti armado a pannakidangadang iti pagilian da, ken umad-adu a Marxista-Leninista a partido ken organisasyon ti agpappapigsa manen manipud iti panagkapsut da iti nakaro a tama ti rebisyonismo ken oportunismo.

Adda baro a buelo ti pannakidangadang dagiti mangmangged iti nadumaduma a paset ti Europe, kas pagarigan iti France, Germany, Great Britain, ken uray iti US. Maigidgiddan daytoy kadagiti ispontanyo a pannakidangadang dagiti umili laban iti imperyalismo, kolonyalismo, ken neo-kolonyalismo.

Iggeman dagiti Rebbengenken Pairtengen ti Armado a Pannakidangadang

Iti panagserrek ti NPA iti maika-38 tawen na, nasken a gundawayan tayo ti paborable unay a kasasaad iti uneg ken ruar ti rehiyon, nairut

nga iggeman dagiti naikeddeng a rebbengen tayo, ken gun-oden dagiti baro a balligi iti panagbukel iti base, gerilya a pannakigubat, ken agraryo a rebolusyon tapno naparpardas a maiyabante ti akintengnga a paset agturong iti abante a paset ti estratehiko a depensiba ti gubat ti umili.

Kababaihan a kameng ti milisyang bayan ti Nepal

1� │ MARSO 2006 DANGADANG

1Ad-adda a papigsaen pay ti Hukbo ti umili. Nayonan pay ti pigsa’t kadre na, pagtalinaeden a kanayon

a nangato ti moral ken kinatured na a lumaban, padur-asen ti tadem ken kinamanagparnuay iti taktika, kinatibker ken kabaelan nga annatupan ti napardas nga agbalbaliw ken umir-irut a kasasaad ti gubat, ken epektibo nga usaren ti platun kas batayan a pormasyon iti panangiyabante ti gawaing masa ken trabaho a militar na. Rumbeng nga agpadur-as tayo kadagiti kadre iti urban ken lokalidad, ken allukoyen ida nga agakem kadagiti trabaho iti Hukbo ti umili. Bayat a mapappapigsa ti pampolitika ken pangmilitar a panangidaulo kadagiti yunit ken teritoryo ti Hukbo ti umili, ikkan ti husto nga atensyon ti panagrekrut kadagiti baro a Nalabaga a mannakigubat.

2Papardasen ti panagitakder iti

armado a puersa ti umili. Naan-anay a tungpalen dagiti rekisito ken napardas a buklen dagiti yunit-milisya ken yunit-pangdepensa iti bagí (self-defense units wenno SDU). Rebbengen dagiti pultaym a puersa (SYP/SDG platun) a sanayen dagiti YMB ken SDU iti politika ken militar ken naregta a patignayen isuda iti trabaho a suporta iti panag-espiya ken kontra-espiya, iti panagsagana ken panangiwayat kadagiti taktikal nga opensiba, ken dadduma pay a trabaho tapno masalakniban ti interes ti umili iti lokalidad.

3Siguraduen dagiti komite ti Partido ti aktibo a panagpaandar kadagiti komand ti hukbo iti tukad

rehiyon, probinsya ken larangan iti panangsango kadagiti trabaho a militar. Resolbaen dagiti problema iti awan sarday koma a panangpataud ken panagsanay kadagiti baro a puersa; panangingato iti kaammuan dagiti kadre militar aglalo maipanggep kadagiti baro a maipakpakat a taktika ken teknika ti kabusor iti kontra-insurhensya; panangsango iti nadumaduma a trabaho nga administratibo kasilpo

iti nadumaduma a kasapulan dagiti puersa ken kadre – kamulatan, kabaelan, materyal a kasapulan, pisikal ken mental a kinasalun-at, kasilpo dagiti pamilya; dagiti usapin iti panag-espiya ken kontra-espiya iti tukad teritoryo, yunit, ken lokalidad; naan-anay a bilang ken panagtarimaan kadagiti ramit militar. Panagaramid dagiti komand iti natadem, komprehensibo, ken naimpanawenan a panagamiris iti sitwasyon militar aglalo iti sango dagiti masungad a kampanya ken operasyon ti kabusor, dagus a maipasaknap daytoy iti puersa ken napardas a maiyannatup dagiti pampolitika

ken pangmilitar nga addang ti intero a teritoryo.

4Nasken met a laingen dagiti komand ti pleksible

a panagusar (employment) ken panangipakat (deployment) kadagiti puersa iti teritoryo. Tapno napardas a makaannatup kadagiti kellaat a panagbalbaliw ti sitwasyon militar, masapul nga adda puersa a direkta a maipakat dagiti komand tapno annatupan

ti sitwasyon. Kasapulan met ti napardas a silpo ken komunikasyon ti nangatngato a komand iti nababbaba a komand, ti teritoryal a komand iti yunit komand.

Isayangkat dagiti taktikal nga opensiba (TO) iti sistematiko ken dinamiko a wagas. Ti panagiwayat kadagiti TO ket batayan a rebbengen ti hukbo, kagiddan ken kasilpo ti gawaing masa. Ti aksyon a reyd, ambush, espesyal nga operasyon a sabotahe, panagdusa kdpy., ket produkto ti tuloy-tuloy a trabaho a panagurnong ken panagamiris kadagiti datos iti panag-espiya kadagiti kabusor, panagplano, panagaramid kadagiti sandtable maps (terrain models), panagpamilyarisa dagiti komander ken puersa iti target, panangisigurado iti G2 (last minute G2) panagsanay (dry-run) ken panagpakat; ken panangiggem iti politikal nga epekto ti TO (balligi man wenno napaay daytoy). Isu a kasapulan ti pino ken tuloy-tuloy a panangsango ti maseknan a komite

MARSO 2006 │ 1�DANGADANG

ti Partido ken komand ti hukbo. Ti panangiwayat tayo iti TO ket saan laeng a basar iti ikedkeddeng dagiti taktikal a programa dagiti organo no di ket rumbeng a lumugar met daytoy iti agdama a taray ti pampolitika ken pangmilitar a sitwasyon iti teritoryo, rehiyon, ken pagilian. Iti kastoy, masapul ti napardas a panagdesisyon no ipakat tayo dagiti puersa ti hukbo iti moda a depensiba wenno opensiba nga operasyon, katinnulong ti sigurado a politikal a kampanya. Ti tarabay tayo a 10% panawen nga ilatang iti panagiwayat kadagiti taktikal nga opensiba ket rumbeng a maiggeman iti dinamiko a wagas. Iti sitwasyon a relatibo nga addan panagdakkel ti puersa ti hukbo, kanayon nga ilatangen ti sigurado a puersa iti panangiwayat kadagiti TO, kas ti panangilatang tayo ti sigurado a puersa a kangrunaan a sumangsango iti gawaing masa. Daytoy ti rasyonal iti konsepto a panangitakder kadagiti platun nga SYP ken SDG.

Iti sitwasyon a nairteng ken naranggas dagiti atake ti kabusor iti rebolusyonaryo a puersa agpada kadagiti syudad ken kaaw-awayan, nakapatpateg a maisayangkat ti Hukbo dagiti TO aglalo kadagiti yunit ti AFP ken PNP a napeklan a maka-Arroyo ken kadagiti target nga addaan dadakkel a basol iti umili. Amin a klase ti TO ket rumbeng nga ipursigi basar iti kabaelan.

5Rumbeng a gun-oden dagiti yunit ti hukbo tayo ti ad-adu a masa ken ibangon dagiti baro

a sona ken larangan a gerilya. Papigsaen pay ti panangidaulo ti Partido iti Hukbo. Dagiti komite ken yunit ti Partido kadagiti yunit ti Hukbo ket rumbeng a mangted ti natadem a pang-ideolohiya, pampolitika, pang-organisasyon, ken pangmilitar a panangidaulo. Rumbeng nga alisto isuna a mangrisut kadagiti problema a sangsanguen ti Hukbo.

6Ad-adda a paregtaen ti kampanya iti panagpamulat iti masa iti kaaw-awayan

maipanggep iti agdama a sitwasyon ti pagilian, ken papigsaen ti ahitasyon para iti panagiyabante da kadagiti batayan ken partikular nga interes ken isyu iti politika, ekonomya, ken sosyo-kultura. Isilpo ti tignayan a masa iti kaaw-awayan tapno agserbi a nayon a pigsa iti iyab-abante a kampanya ti tignayan a masa iti urban para iti panangpatakyas iti rehimen Arroyo.

7Ikkan iti atensyon ti pannakarisut ti problema ti lohistika ken pinansya. Bayat nga umir-irteng

ti armado a pannakidangadang, dumakdakkel ti kasapulan tayo a pinansya ken lohistika. Dakkel ti panagyaman tayo iti awan sarday ken saan a maum-uma a suporta aglalo ti taraon nga it-ited ti base a masa tayo. Ad-adda a masapul a mapadur-as ti kapasidad ken pamuspusan dagiti organo ti Partido ken komand ti Hukbo itatta iti panangpataud ti pinansya babaen iti trabaho nga alyansa, rebolusyonaryo a buwis, ken dadduma pay a kampanya para iti panangpataud iti pondo a sustento ti Hukbo.

8Itultuloy ti politikal a trabaho iti intar dagiti soldado ken pulis ti reaksyonaryo nga armado

a puersa ti estado. Ti nasaknap nga anomalya iti intar da, ti batayan a pyudal a relasyon iti baet ti opisyal ken soldado, ken ti kasasaad a kaaduan dagiti ordinaryo a soldado ken pulis (ken uray iti sumagmamano a nababa nga opisyal) ket nagtaud iti dasig a marigrigat ken magunggundawayan, ket nadam-eg a daga tapno iyabante dagiti kampanya a mangawis kadagiti makontak a pumabor wenno sumuporta iti tarigagay ken pannakidangadang ti masa ken agbalin a paset ti in-inut a disintegrasyon ti kabusor. d

Sandtable map ti Cabiten detachment nga inaramid ti kakadua sakbay a nireyd da daytoy.

1� │ MARSO 2006 DANGADANG

“Ti laban ni lakay ko ket laban ko met, ngem saan a para kadakami laeng daytoy a laban no di ket para met iti masakbayan

dagiti annak ken apoko mi.”Daytoy ti balikas ti asawa ti maysa kadagiti

nagwelga a mangmangged ti Lepanto Consolidated Mining Company (LCMC) idi napalabas a tawen. Ti welga ket maysa nga armas dagiti mangmangged no sadino nga isardeng da ti panagtrabaho tapno mapilitan ti kompanya nga ingato ti sueldo ken ited ti dadduma pay a benepisyo kadagiti mangmangged. Nagpaut iti 100 aldaw ti welga iti LCMC.

Tallo nga aldaw sakbay a bimtak ti welga, inyuna ti Timpuyog dagiti Babbai iti Minasan a Lepanto (TBML) ti panagtignay. Nangisayangkat da ti dakkel a martsa-rali idi Mayo 30, 2005. Manipud met rugi ti welga, kadua da dagiti mangmangged a nangitakder, nagbantay, ken nangsalaknib kadagiti piketlayn. Kaaduan kadagiti babbai ket asawa, annak, inna, ken kabagian dagiti mangmangged. Nainayon met dagiti umili kadagiti komunidad iti Mankayan.

Dagiti babbai ti situtured a nangserra kadagiti tarangkahan ken nanglapped kadagiti suplay ken ramit a ginandat nga iserrek dagiti goons

ken guardya ti kompanya iti uneg ti pagminasan tapno koma ituloy ti naparalisa a produksyon. Isuda ti natured a nangbabalaw ken nangpa-awid kadagiti eskirol. Dagiti eskirol ket awag kadagiti mangmangged a saan a makikaykaysa iti welga, umentra nga agtrabaho kas kasukat dagiti nagwelga. Dagiti babbai ti naanus a nangallukoy kadagiti kaarruba, kakailian, ken kabagian da nga eskirol tapno makikaykaysa imbes a mangsabotahe iti welga.

Iti 100 aldaw a welga, awan ti sueldo dagiti mangmangged. Awan ti paggatang da iti makan ken dadduma pay a kasapulan. Isu nga adu kadagiti annak da ti napilitan nga agsardeng nga agiskuela. Dakkel a sakripisyo ti impaay dagiti mangmangged ken pamilya da tapno magun-od ti tarigagay da.

Bayat nga agbantay dagiti mangmangged iti piketlayn, ti dadduma ket kasapulan nga agbirok iti makan. Napateg ti inakem dagiti babbai a nangpataud, nagproduksyon, ken nagkolekta iti ur-or a bagas ken nateng a kasapulan iti piketlayn ken para kadagiti balbalay da. Adu met ti nakalap a suporta manipud kadagiti alyado, gagayyem, ken kakabagian–manipud kadagiti nadumaduma a probinsya, organisasyon, NGO, komunidad dagiti

Iti okasyon ti Aldaw ti Kababaihan, Marso 8

Ti pigsa ti kababaihan, kagudua ti tangatang

MARSO 2006 │ 1�DANGADANGpesante iti Mankayan ken kabangibang a lugar, nangnangruna dagiti apektado iti makadadael a panagminas ti LCMC.

Dagiti piketlayn ket namin-ano a daras a ginandat a waraen dagiti mabaybayadan a kameng ti 1064th Provincial Mobile Group ti Philippine National Police (PMG-PNP) a nakabase iti Camp Molintas idiay Buguias, Benguet. Dagiti babbai ti natibker a nangsango kadagiti armado a pulis a kakuyog dagiti goons ken guardya ti kompanya.

Iti maysa a pasamak, dinarup dagiti armado a pulis ken goons ti piketlayn ken inaresto da dagiti mangmangged. Impupok da dagiti mangmangged iti maysa a lugan. Natured a winayawayaan dagiti babbai dagiti natiliw babaen iti panangdadael iti kawar nga imputipot dagiti pulis iti ridaw ti lugan. Sinukit da dagiti posas dagiti natiliw a mangmangged bayat a dagiti dadduma pay a babbai ket hinarang da dagiti pulis.

Iti intero a panawen ti welga, nakita ti naisangsangayan a tured, takder, ken napateg a papel dagiti babbai iti pannakidangadang dagiti mangmanged. Adu ti naadal da ken napatibker ti panagkaykaysa da. Ti panagtignay dagiti babbai ket naisilpo iti naindasigan a dangadang dagiti mangmangged, kasta met iti dangadang dagiti mannalon ken nailian a minorya. Ditoy a napalawa ken napauneg ti pulitikal a kamulatan ken panagtignay da.

Kuna ni Lorna, maysa a lider dagiti babbai, “Idi impakaawat ni lakay ko kadakami a pamilya no apay a kasapulan da nga agwelga ket saan kami a nagduadua a simmuporta. Impakita mi, nangnangruna siak nga asawa na, ti ayat mi kenkuana ken tured ti pakinakem a mangsango kadagiti karit ti welga ken talek a mangabak da. Napadas mi a pamilya ti adu a rigat, adda ka dita a bisin, puyat, bannog. Kas ina,

namin-aduak a naglua no pasaray agkurang ti makan para kadagiti ubbing. Ngem inanusak nga impakaawat kadagiti ubbing a kasapulan daytoy a sakripisyo gapu ta gamrud ti kompanya iti ganansya a kasukat ti panagrigat dagiti mangmangged ken ti pamilya da. Naipamuspusan ti unyon

nga agpataud iti makan para iti rinibu a mangmangged, pamilya, ken amin a timmulong iti welga. Kaaduan pay ti bagas ket inut-utang dagiti opisyales a nangisalda iti sansanikua da.

Kuna met ni Gracia, “Ti tured mi a babbai ket nagserbi nga inspirasyon kadagiti assawa mi tapno agtultuloy a lumaban iti panawen a bumaba ti moral gapu iti kinabayag ti welga. Iti kasta ket nainget latta a sumaranget ti amin kadagiti armado a PNP, militar, ken goons ti kompanya. Natured kami a nangipukpukkaw kadagiti kinadangkok dagiti kapitalista karaman dagiti buyot da a pulis ken militar.”

Iti maysa a komprontasyon kadagiti kameng ti PMG, nasiglat a naagaw ti maysa a baket ti M16 ti maysa a pulis. Intutok na daytoy kadagiti dadduma pay nga armado a pulis. “Sige! agpipinnadas tayo man no sino ti talaga a natured!” impukkaw na. Makasangsangit a nagpakpakaasi diay pulis a naagawan, isu nga insubli ti baket diay paltog.

Iti sabali pay a pasamak, inistorya met ti maysa manen a baket ti kapadasan na a nangagaw iti kalasag ti pulis sa impalapal na iti adayo, banag a nagkakatawaan da idiay piketlayn.

Mano a bulan ti napalabas manipud nalpas ti welga ngem saan a malipatan ti pinaset dagiti babbai. Nagbalin a paborito kadagiti pagiistoryaan ti kinatured dagiti babbai.

Agpayso ti kuna ni Kadua Mao Zedong: “Dagiti babbai ti mangtaptapaya iti kagudua ti tangatang.”d

1� │ MARSO 2006 DANGADANG

No agpili tayo ti tallo nga impluwensyal a tao a nangmuli iti pakasaritaan ti Pilipinas iti maika-20 siglo, maibilang ditoy ni

Ferdinand Marcos gapu iti kinakaro ti diktadura a panagturay na, ni Benigno Aquino gapu ta nagbalin a mitsa ti panagbagsak ni Marcos, ken ni Jose Maria Sison gapu iti naisangsangayan nga akem iti panagrusing manen ken panagdur-as ti rebolusyon a Pilipino. Isuna ti nangiyaplikar ti Marxista a teorya iti kongkreto a kasasaad ti Pilipinas, nagbalin a silaw dagiti maidadanes nga umili a Pilipino nga agtartarigagay iti panagbalbaliw. Isuna itatta ti mortal a kabusor dagiti imperyalista ken lokal nga agturturay a dasig. Maysa isuna a titser, mannurat, artista, mannaniw, gayyem, ama, asawa, ken kadua. Kas iti naruay a maidadanes nga umili, tarigagay na ti maysa a nadur-as, nainkappiaan, ken nawadwad a pagilian no sadino ket awánen ti panangidadanes ken panaggundaway.

Pamilya a nagtaudan

Naipasngay ni Jose Maria Sison idi Pebrero 8, 1939 idiay Cabugao, Ilocos Sur. Am-ammo isuna iti awag a Ka Joma, JMS, Joema,

Joe, Mahoma, wenno para kadagiti nasinged a gayyem, Marya. Nagtaud isuna iti dasig nga apo’t daga. Ti pamilya ti ama na a ni Salustiano Sison ti kangrunaan nga apo’t daga iti Ilocos. Ni met ina na a ni Florentina Canlas ket manipud iti pamilya ti apo’t daga iti Mexico, Pampanga. Nalawa ti sakup ti daga ti pamilya a Serrano-Sison.

Sakbay a ginudua-gudua dagiti eredero ti dagdaga da, kukua dagiti kaapuan ti Serrano-Sison ti saan a bumaba iti sangapulo a munisipalidad ti Pangasinan, kasta met iti 80% ti daga iti Cabugao, dadakkel a daga iti uppat pay a munisipalidad, ken daga iti igid ti baybay ti sangapulo a munisipalidad manipud Badoc, Ilocos Norte inggana Sta. Lucia, Ilocos Sur.

Sino ni Jose Maria Sison?Umuna a Paset

MARSO 2006 │ 1�DANGADANG

Manipud pay idi panawen ti Espanyol, adda iti nangato a posisyon iti gobyerno dagiti kabagian da. Ti lolo na, ni Don Gorgonio Sison, ti maudi a gobernadorcillo iti panawen ti Espanyol ken umuna a presidente ti munisipyo iti uneg ti rebolusyonaryo a gobyerno a naibangon idi panawen ti Amerikano. Iggem ti lolo na daytoy a posisyon agingga 1930s. Ti uliteg ti lolo na a ni Don Mena Crisologo ti nagbalin nga umuna a gobernador ti Ilocos Sur. Dagiti uliteg na ket nagbalin a konggresman ken gobernador ti probinsya. Iggem ti angkan a Sison ti bileg iti politika ken ekonomya ti Ilocos Sur inggana iti sakbay ti Maikadua a Gubat iti Sangalubongan.

Pyudal a wagas ti panagbiag ti dimmakelan ni Ka Joma. Inaldaw, mapmapan iti balay da dagiti kasamak tapno agbayad ti ábang iti daga, agkiddaw ti bukel, sumrek kas katulong, wenno agkiddaw ti tulong. Nailatang iti pamilya na ti kaunaan a tugawan iti uneg ti simbaan. Adda espesyal a tugawan a nailatang kadakuada tunggal piesta. Ken no panawen ti eleksyon, as-asitgan ida dagiti politiko tapno kiddawen ti suporta da.

Manipud kinaubing, inallukoy isuna dagiti kabagian nga agbalin nga abogado tapno maprotektaan dagiti sanikua da, ken agbalin a politiko tapno maisubli ti kinatan-ok ti pamilya da. Idi panawen ti Maikadua a Gubat iti Sangalubongan, adu kadagiti sanikua da ti naperdi

gapu iti gerra. Numanpay nabileg dagiti Serrano-Sison iti Ilocos Sur, inipit ida dagiti karibal da iti politika nga asideg kenni bise-presidente Elpidio Quirino tapno saan da a maala manipud iti US War Damage Commission ti danyos para kadagiti naperdi a sansanikua da. Napilitan da nga ilako ti dagdaga da para iti panangpatarimaan kadagiti naperdi a sanikua ken pangsusteni ti nabarayuboy a panagbiag ken panagadal kadagiti eksklusibo nga eskuelaan iti Manila ken US.

Iti uneg ti pamilya, mas kayat ni Joema a denggen dagiti istorya ti nasyonalismo iti intar ti pamilya da ngem dagiti istorya no kasano a nakaurnong ti adu a sanikua dagiti kaapuan da. Ti lolo na iti tumeng ken dagiti annak daytoy ket naaresto, natortyur, ken naibalud iti Fort Santiago gapu iti panagtulong iti Rebolusyon ti 1896. Ti 21-kuarto a mansyon da ket nagbalin a sidong ti ginasut a balud ti Espanyol. Timmulong met ti angkan da kenni Heneral Manuel Tinio laban iti panagsakup ti Amerikano. Naibalud da idiay Vigan, Ilocos Sur, kalpasan na ket naidistiyero idiay isla ti Marianas. Uray idi panawen ti panagsakup ti Hapon, timmulong dagiti kabagian na iti panangited ti taraon para kadagiti gerilya. Sumagmamano kadagitoy a kabagian na ti inaresto ken tinortyur dagiti Hapon.

Panagadal

Maisiasi iti tradisyon ti pamilya a pagadalen dagiti annak da iti pribado nga eskuelaan a Katoliko, ni Joema ket nagadal ti

elementarya iti pampubliko nga eskuelaan. Nagbalin a kaklase ken kaay-ayam na dagiti annak dagiti pesante. Nakasaksian na iti kinarigat ti biag da. Saan a naan-anay ti pastrek dagiti kasamak isu a pasaray makitegged da iti adayo a lugar. Iti pannakiistorya na kadagiti pesante, naammuan na no kasano da a naawanan ti daga gapu kadagiti kaapuan na.

Nagturpos ni Joema iti elementarya idi 1952 kas valedictorian. Nangato ti arapaap ti ama na para kenkuana–kanayon nga umuna iti klase, agbalin a nalaing iti panagsurat ken panagbitla, makaturpos iti kolehiyo, agabogado, umuna iti bar exams dagiti abogado, makaadal idiay Harvard iti US, makapag-

Ti 21-kuarto a mansyon dagiti Sison idiay Cabugao, Ilocos Sur

1� │ MARSO 2006 DANGADANG

asawa ti napintas ken baknang a balasang, ken agsubli iti Ilocos tapno waknitan ti dalan agturong iti panagbalin na a presidente ti Pilipinas.

Napan isuna idiay Manila ken nagadal ti hayskul iti Ateneo de Manila a patpatarayen dagiti Amerikano nga Hesuita. Numan pay adu ti panaglibas na iti klase, nangato met latta dagiti grado na (90 inggana 95) ken kadawyan a second honor. Saan na a mapagustuan dagiti titser na iti relihiyon gapu ta masansan ti pannakirisiris na kadakuada. Dua a tawen laeng isuna a nagtalinaed iti Ateneo sakbay nga immakar.

Saan na a malipatan ti panaguyaw dagiti titser kenni Andres Bonifacio kas maysa laeng a butangero manipud iti Tondo ken ni Claro M. Recto kas maysa a komunista nga agmauyong. Gapu iti napalalo a pananglais dagiti titser na iti komunismo, ad-adda ketdi nga interesado isuna a maammuan no ania daytoy. Ngem awan ti mabirokan na a libro maipanggep iti komunismo.

Immakar isuna iti San Juan de Letran a patpatarayen met dagiti padi a Dominican. Iti panagkita na, arbitraryo ti panangited dagiti titser sadiay iti grado. Sinigurado na a kanayon a perpekto dagiti iskor na ngem nababa pay laeng ti it-ited da a pinal a grado, aglalo iti relihiyon. Ngem nagtalinaed isuna iti honor roll. Nangun-una isuna

iti managparnuay a panagsurat (creative writing) ken iti panagbitla (declamation). Nakapagsurat isuna iti maysa a nobela idi maikatlo ken maikapat a tawen na iti hayskul.

Idi maikatlo a tawen, nakabása isuna iti maysa a kontra-komunismo a libro nga addaan adu ken atiddog a teksto a naadaw manipud ken da Marx ken Engels. Ad-adu ti naadal na kadagiti naadaw a teksto ngem iti kontra-komunismo a pammadakes ti libro.

Tunggal bakasyon, agaw-awid isuna iti probinsya ken biagen manen ti kinasinged na kadagiti kaay-ayam ken kaklase na idi elementarya.

Idiay Manila, nakisimpatya isuna kadagiti mangmangged ken marigrigat iti syudad. Ti paborito na a barbero ket maysa a taga-Pampanga a sumimsimpatya kadagiti Huk ken addaan adu a napipintas nga istorya maipanggep kadagiti Huk tunggal agpapukis isuna. Nagrugi isuna a mamulat iti naggidiatan ti aktwal a makitkita na iti kagimongan ken ti maisursuro iti eskuelaan, ken naggidiatan ti syensa ken relihiyon. Ngem iti daytoy a panawen, saan pay a nauneg ti kaammuan na iti pilosopiya ken ideolohiya a makaipalawag kadagitoy.

Idi naggradwar ni Joema iti hayskul idi 1956, determinado isuna nga agadal idiay Unibersidad ti Pilipinas (UP) imbes nga iti eskuelaan a patpatarayen ti Simbaan. Daytoy ket iti laksid ti pagayatan dagiti nagannak na nga ituloy ti panagadal idiay Ateneo, ken iti laksid ti kinalatak ti UP kas pagtataudan dagiti aktibista.

Idiay UP, iggem na pay laeng ti ambisyon nga agbalin nga abogado, makaadal idiay Harvard, ken agbalin a politiko tapno makatulong kadagiti marigrigat.

Naragsak ti biag na iti kolehiyo. Tallo a tawen na a lineppas ti kurso a Bachelor of Arts major in English Literature, ken nangala kadagiti nayon a kurso iti Ekonomya. Nadagsen man ti load na iti panagadal, naibirokan na latta ti oras ti panagbása, panagsurat, ken panagarte iti entablado. Naipablaak kadagiti publikasyon ti eskuelahan dagiti insurat na a kontra-imperyalista a sanaysay ken literaryo. Idi 1958-59, nagbalin a presidente isuna ti UP

Maysa a padaya iti dakkel a mansyon dagiti Sison idiay Cabugao

MARSO 2006 │ 1�DANGADANGJournalism Club ken idi 1959-62, nagbalin a kameng ti editorial board ti dyaryo a Philippine Collegian ken Philippinensian, ken editor ti nadumaduma a publikasyon ti eskuelaan.

Pannakamulat iti Marxismo

Idi 1958, naluktan ti panunot na kadagiti progresibo nga ideya. Nagbalin nga inspirasyon na dagiti bitla ti nasyonalista a ni Claro M.

Recto, kampanya a “Filipino First” dagiti patriyotiko a negosyante, ken dagiti naisurat kasilpo iti rebolusyon ti 1896. Idi maudi a paset ti tawen, natakuatan na dagiti Marxista a sinurat iti library ti eskuelaan ken koleksyon dagiti gayyem. Binása na dagiti sinurat a kas iti Communist Manifesto ken Anti-Dühring da Marx ken Engels, Materialism and Empirio-Criticism ni Lenin, Analysis of Classes in Chinese Society ni Mao, ken Marxista a panagadal kadagiti gerra a pesante iti Pilipinas. Naamiris ken nabigbig na a nasken a maaddaan ti Pilipinas ti baro a tipo ti nailian a demokratiko a rebolusyon iti panangidaulo dagiti proletaryado. Iti daytoy a panawen, rinugian na ken dagiti gayyem na ti panangisayangkat ken pannakitipon kadagiti grupo ti tungtongan (discussion groups) ken panagiinnadal (study circles) kasilpo kadagiti politikal nga usapin ken rebolusyon.

Manipud kadagitoy a grupo ti tungtongan ken panagiinnadal, binukel da ti Student Cultural Association of the University of the Philippines (SCAUP). Babaen daytoy nga organisasyon, naipasaknap da ti kabuklan a linya ti nailian a demokratiko a rebolusyon, nakaadal da iti Marxismo, ken nakapanday da dagiti aktibista nga estudyante.

Kadagitoy nga aktibidades, nagbalin a nasinged da Joema ken Julieta de Lima, maysa nga estudyante iti Library Science a mahilig met nga agbasa kadagiti seryoso a liblibro ken kaklase iti adu a subject manipud umuna a tawen. Damo da a nagam-ammo idi agkaklase da iti Spanish. Nagbalin da nga agkarelasyon ken di a nagbayag, nalimed a nagkasar da idi Setyembre 1959 tapno maliklikan ti gastos ken pannakibiang dagiti nagannak da. Kalpasan a nagturpos ni Joema kas cum laude idi Nobyembre 1959, nagbukod da nga agassawa. Kasapulanen nga

agbirok ti pagteggedan ni Joema ken saan nan nga intuloy ti plano a mangala ti abogasya. Nagisuro isuna iti UP bayat a mangal-ala iti kurso a Master of Arts in English Literature.

Idi 1961, maysa a kontra-komunista a kampanya ti insayangkat ti Committee on Anti-Filipino Activities (CAFA) ti Konggreso. Maysa kadagiti insurat ni Joema, ti “Requiem for Lumumba” a sumupsuporta kadagiti rebolusyonaryo a puersa ti pagilian a Congo, a naipablaak iti dyaryo ti UP a Philippine Collegian ket imbilang da nga ebidensya ti subersyon. Nagisayangkat dagiti estudyante ti serye ti protesta laban iti daytoy a kampanya ti gobyerno.

Iti uneg met ti eskuelaan, inlaban na ti pannakaitipon ti panagadal kadagiti naindaklan nga ideya iti lubong tapno mainayon ti panagadal kadagiti sinurat da Marx, Engels, Lenin, Mao, ken dadduma pay a komunista. Gapu iti panangliplipit ti CAFA, inikkat ti UP isuna iti trabaho. Uray ti masteral degree na ket saanen a naileppas idinto a thesis laengen ti kurang na. Naapektaran ti pagbiagan ti pamilya da. Ni Julie laengen ti agtrabtrabaho kas librarian. Kakuyog da ti umuna nga anak da a ni Janah, nakipagnaed da kadagiti kabagian tapno makatipid iti ábang ti balay, taraon, ken dadduma pay a gastos.

Da Ka Joma ken Ka Julie idi 1966.

�0 │ MARSO 2006 DANGADANG

Iti panawen nga awan trabaho ni Joema, naaddaan isuna ti adu nga oras para iti panagsurat, panagorganisa kadagiti study circles saan laeng nga iti UP no di ket uray iti lima pay nga unibersidad, ken panagtulong iti tignayan a mangmangged.

Nakaawat isuna ti iskolarship iti Indonesia para iti panagadal ti lengguahe ken literatura. Idi damo, linipit ti gobyerno ti panagbiahe na koma sadiay ken linapdan da ti panagala na iti pasaporte. Ngem natuloy met laeng ti biahe na. Naaddaan isuna ti gundaway a makasilpo dagiti miembro ti Partido Komunista ti Indonesia nga idi ket kadakkelan a Partido iti ruar dagiti sosyalista a pagilian.

Gapu iti adu a nakaam-ammo na iti innem a bulan a panagadal na idiay Indonesia, nakipaset isuna iti umuna a komperensya ti World Federation of Democratic Youth. Nagbalin a kameng isuna iti Afro-Asian Writer’s Bureau ken Afro-Asian Journalist Association, ken secretary-general ti Philippine-Indonesian Friendship and Cultural Association.

Nagsubli isuna ti Pilipinas idi 1962 ken determinado nga iyabante ti rebolusyonaryo a trabaho iti pagilian. Intuloy na ti politikal a trabaho kadagiti mangmangged ken estudyante. Kadagiti discussion groups, inadal da dagiti batayan a linaon ti Marxista nga ideolohiya–diyalektika a materyalismo, historikal a materyalismo, politikal nga ekonomya, syentipiko a sosyalismo, kasta met ti imperyalismo ken dagiti tignayan para iti nailian a pannakawayawaya.d

Iti sumaruno nga isyu:Panagmiembro ken Risiris iti Daan a Partido ken Panagpundar ti

Baro a Partido ken Rebolusyonaryo a Tignayan

Da Ka Joma ken Ka Julie idiay Cuba idi 1988.

Dagiti sungbat ni Ka JomaTi galad a kaykayat mo iti maysa a tao: managamiris,

managparnuay, awan kabuteng naTi kalatakan a galad mo: mannakigayyem, managamiris,

managparnuay, awan kabutengPaborito a trabaho: agadal ken agisuroTi galad a kagurguram: kinaagumTi aramid a paspasensyaam: panagbiddut a saan a

makaperdi iti dakkel ken naimpusuan nga agbabawi ken agilinteg

Pakaragsakam: balligi ti tignayanPakalidayam: ti awan ti dagus a maaramidan iti sango ti

pannakairurumenKagurguram: imperyalismo, pyudalismo, ken burukrata

kapitalismoTi bannuar para kenka: lalaki: Mao Zedong babai: ni Julie (ta no sabali ket delikadoak kenkuana!)Paboritom a sao: Laban, laban, laban, inggana agballigi!Paboritom a proberbyo:Ti kagurguram a tao iti pakasaritaan: sinnoman a traydor iti

rebolusyonPaboritom a kolor: nalabaga (ngem no pangbado, asul)Paboritom a prutas: manggaPaboritom a sida: dinengdeng a nalaokan iti prito a

galunggongPaboritom a sine: Spartacus (ken dadduma pay depende iti

panawen)Paboritom a nobela/mannurat: Ibong Mandaragit ni Amado

V. HernandezPaboritom a libro/mannurat: da Marx, Engels, Lenin, Stalin,

ken Mao depende iti topikoPaboritom a kanta/singer: “The Guerilla is Like a Poet”/

Soprano a ni Rica NepomucenoPaboritom a mannaniw: Pablo NerudaPaboritom a sabong: bird of paradisePaboritom nga ayup: aso, ngem diak la kayat nga

agtaraken ngaminPaboritom a topiko: RebolusyonPaboritom a liwliwa: panagkantaPaboritom nga isport: basketbol

MARSO 2006 │ �1DANGADANGDAMAG KEN ADAl

P1.4 milyon pondo ti abono nakurakot

Baguio City. Nakurakot ti P1.56 milyon a pondo para iti abono idi Mayo 25, 2005. Ti 1,355 litro nga abono ket ginatang ti gobyerno manipud iti Star Anvil Trading,

iti gatad a P1,273.41 kada litro, idinto a ti aktwal a presyo na ket P105 laeng koma. Kayat na a saoen, ti presyo ti kada litro ket napatongan iti P1,168, wenno 12x (1,200%) a nangatngato. Ti abono ket mausar koma para kadagiti garden ti sabsabong kadagiti parke iti syudad ti Baguio.

Daytoy a kaso ti panagkurakot ket kapada ti panagkusit ni Gloria Arroyo iti P2.8 bilyon a pondo ti abono a mapan koma kadagiti mannalon. Imbes, inwaras na ti pondo kadagiti konggresman ken lokal nga opisyales tapno sumuporta iti kandidatura na idi 2004 eleksyon. Ti presyo dagiti abono ket 13x (1,300%) a nangatngato ngem iti aktwal. Mapan a P3 milyon inggana P10 milyon ti puskol-rupa nga imbulsa ti kada maysa kadagiti 100 konggresman, 53 gobernador, ken 26 mayor a paspasurot ni Arroyo. Gapu ditoy, awan pulos ti dimmanon kadagiti mannalon. d

Benguet. Nagkaykaysa ti 56 panglakayen ken lider ti umili

ti Bakun a nagpirma iti sertipiko ti panangsupyat iti aplikasyon ti Oxiana Philippines Resources Incorporated iti baranggay Gambang idi Pebrero 25. Ti petisyon ket insubmitar da iti National Commission on Indigenous People (NCIP).

Idi Pebrero 15, nagallangogang ti “No” a butos ti umili ti Gambang iti maysa a referendum no kayat da sumrek ti Oxiana – 454 ti nagbutos iti “No”, ken 45 laeng ti nagbutos iti “Yes.”

Segun kadagiti umili, ti panagserrek ti Oxiana ket mangdadael iti ansestral a daga ken pagbiagan da. Dagiti panagabut, panagkali, ken panagusok ti minas ket mangperdi kadagiti garden ken pagtaudan ti danum. Uray man no adda ited ti minas a pagteggedan, manmano laeng ti maala ken maikkan ti bassit ken pangmabiitan a sueldo, saan nga umno a kasukat ti pannakapukaw tinawid a dagdaga a nangbibiag iti mano nga henerasyon.

Kuna dagiti panglakayen, adun ti kapadasan da iti napalabas a rumbeng a pagadawan iti adal, kas iti Trans-Asia Corporation a naggandat nga agminas iti gambang, ken ti Dalton Pacific Resources idi 1995. Ti Heald Lumber a kompanya ti Benguet Corporation a nagpukpukan iti kaykayo iti lugar da, awan pulos ti impaay na a panagdur-as iti Bakun no di ket nangisangpet iti gulo, didigra, ken gistay pannakaburak ti panagkaykaysa ti umili. d

Kalinga-Apayao. Asidegen nga agrugi ti panagminas ti Cordillera Exploration

Company Inc. (CEXCI) iti baranggay Tawang ken Buaya iti Balbalan, Kalinga, ken baranggay Calafug, Cupis, ken Puguin iti Conner, Apayao. Daytoy ket kalpasan a nangited ti National Commission on Indigenous Peoples (NCIP)-Manila iti compliance certificate (CC) iti CEXCI. Ti CC ket maysa a kondisyon sakbay a maala da ti free and prior informed consent (FPIC) wenno nawaya ken siaammo a pammalubos ti umili.

Ti CC ket napirmaan idi Pebrero 10, 2006. Sakbay nga agrugi ti dua-tawen nga eksplorasyon ti CEXCI, mangited daytoy iti P100,000 kada apektado a barangay para iti nadumaduma a sosyo-ekonomiko a proyekto. Nagkari ti CEXCI a bayadan na ti aniaman a sanikua a maperdi bayat ti eksplorasyon.

Nainget a kinondena ti umili ti CEXCI. Segun kadakuada, dakkel nga insulto ken linuluko ti pagarup ti CEXCI nga ipalubos ti umili ti panagserrek ti minas para laeng iti P100,000 a barya, kasukat ti bilyon-bilyon a ganansya a magamrud ti imperyalista ken pannakaperdi ti taltalon ken pagbiagan ti umili. Maysa pay, sigurado a sumangpet manen ti bata-batalyon a soldado a mangguardya iti minas, kagiddan ti adu a pammutbuteng ken panangranggas kadagiti masa.

Nainayon ti NCIP a kinondena ti umili. Ti NCIP ti ahensya ti gobyerno nga agpampammarang a mangitantandudo kadagiti karbengan dagiti nailian a minorya, ngem iti aktwal ket us-usaren ti gobyerno a pangay-ayo ken pangallilaw kadakuada. d

Aplikasyon ti minas iti Kalinga ken Apayao naaprobaran

Bakun kontra iti panagminas ti Oxiana

�� │ MARSO 2006

DANGADANGDAMAG KEN ADAl

Ilocos Sur. Iligal a sinerrek ken rinikisa ti 50th IB ti 31 balay ti masa iti sityo Maagub, barangay Banbanaal,

Banayoyo, Ilocos Sur idi Pebrero 16. Ti rason ti 50th IB, adda naawat da a text message iti cellphone nga adda kano kameng ti NPA a nangibati iti paltog sadiay tapno agatendar iti piesta iti poblasyon.

Banda 5:45 iti malem, simmangpet ti maysa a tangke ken dua a trak a napunno iti nasurok 60 tropa ti kabusor. Iti awan makita da nga NPA, pilit a sinerrek ken rinikisa da dagiti balbalay numan pay nagkedked dagiti umili gapu ta awan ti mandamyento nga impakita da. Pinangtaan da ti maysa a bumalay a suspetsa da a tumultulong kadagiti kakadua. Kalpasan ti panagrikisa, pimmanaw da iti 7:30 p.m.

Segun iti Ilocos Human Rights Advocates (IHRA), addan 75 kaso ti pananglabsing ti militar kadagiti pangtao a karbengan manipud pay 2001 a nangbiktima iti nasurok 200 katao iti 17 munisipalidad ti Ilocos Sur. Agingga itatta ket awan pay ti nagun-od nga hustisya para kadagiti amin a biktima. d

Mannalon pinaltogan ti 17th IB

Apayao. Pinaltogan dagiti pasista a tropa ti 17th IB Alpha coy 3rd

platun ti maysa a mannalon ti baranggay Zumigui, Luna idi 8:30 ti agsapa ti Marso 2. Ti mannalon nga agnagan iti Delmar Ibana ket nasugatan iti kannawan a luppo. Iti inuulbod a pablaak ti militar, kuna da a nasugatan ni Ibana iti maysa nga engkuentro kadagiti NPA. Iti aktwal, awan met ti NPA nga agtigtignay sadiay. d

Kalinga. “Ti bodong ket makalapped idi urnos ken kappia.” Daytoy ti deklarasyon ni Kalinga PNP director S/Supt. James Dogao nga agretiro no Marso 12. Inamin

ni Dogao nga inutil dagiti binodngan a pulis “gapu iti bodong.” Saan da a tiliwen dagiti kriminal nga aggapu met laeng iti binodngan a luglugar gapu ta mabuteng da nga agturong daytoy iti tribal war. Pinabasol pay ni Dogao dagiti pangat a mangsalsalaknib kadagiti kailian da a kriminal.

Pambar ken pammabasol laeng dagitoy tapno makaluban ti pudno a gapu a nasaknap ti takaw, holdap, kuraddog, pammapatay, droga, sugal, ken dadduma pay a krimen iti Kalinga, aglalo iti Tabuk. Saan a bodong ti gapu nga awan ti urnos ken kappia iti Kalinga, no di ket gapu iti kinabulok ti mismo a gobyerno, militar, ken pulis. Maysa pay, ti killo nga aplikasyon ti bodong iti agdama ket bunga ti komersyalisasyon ti ugali ken impluwensya ti burges ken pyudal a sistema.

Ti tantanawtawen ni Dogao ket pakakitaan ti diskriminasyon ken politikal a misrepresentasyon kadagiti nailian a minorya, paset ti nailian a panangidadanes ti estado kadakuada. d

Bodong lapped iti urnos ken kappia -PNP S/Supt. Dogao

31 balay iligal a rinikisa ti 50th IB

MARSO 2006 │ ��DANGADANGDAMAG KEN ADAl

Estudyante iti Baguio kontra iti panagngato ti tuition fee

Baguio City. Naggigiddan a nagmartsa ken nagrali dagiti estudyante ti nadumaduma nga eskuelaan ti Baguio idi Marso 1 tapno kondenaren ti panagngato manen ti

matrikula. Maibilang kadagiti nagmartsa dagiti estudyante ti University of Baguio, Saint Louis University, University of the Cordilleras, University of the Philippines Baguio, Baguio Central University, ken BETI.

Dandani inaldaw met ti protesta dagiti estudyante ti SLU gapu iti 7% a panagngato ti matrikula, idinto a saan a maluglugi ti SLU ken addaan pay ketdi P1.1 bilyon nga urnong (savings). Dagiti met estudyante ti UP Baguio ket nagprotesta iti panangkissay ti gobyerno iti badyet da iti P6.5 milyon ita a tawen.

Idiay UB, ti protesta dagiti estudyante ket naranggas a winara dagiti guardya idi Pebrero 27. Kinasuan ti administrasyon ti 11 lider estudyante a mangidadulo iti protesta kontra iti 7.5% a panagngato ti matrikula ken ti kumporme la dita a kasla inim-imbento ti UB a singiren.

Imbutaktak dagiti estudyante ti UB dagiti natakuatan da a pananglukluko ti administrasyon kadakuada kas iti P682 internet and library fee idinto nga agkurkurang dagiti computer, atiddog ti pila ti agusar, ken nalaklaka pay ti ketdi ti ábang iti computer iti ruar ti eskuelaan; ti P179 athletics fee idinto a makolektaran manen dagiti estudyante iti kontribusyon no tiempo ti intrams; ti P138 socio-cultural fee idinto a dagiti met laeng estudyante ti aggastos iti kawes ken ramit da para kadagitoy nga aktibidad, P386 audio-visual fee, P37 handbook fee, P43 insurance fee, ken P127 guidance and counseling fee a saan met a maus-usar, P546 development fee para iti konstruksyon ti eskuelaan a rumbeng a ti administrasyon ti mangbaklay imbes a dagiti estudyante, ken adu pay.

Sinno met ti estudyante ken parentes a saan a makapungtot iti kasta a kinaagum dagiti komprador kapitalista a makinkukua kadagiti eskuelaan? Ganansya ti kangrunaan a gandat da, saan a serbisyo kadagiti marigrigat nga estudyante ken umili. d

P38 milyon a bingay ti Benguet iti buwis ti kuryente maipapaidam

Benguet. Nagreklamo dagiti opisyales ti Benguet iti saan a panangited

ti gobyerno nasyonal iti P38 milyon a bingay da koma iti buwis ti dua a planta ti kuryente iti probinsya da. Manipud 1993-2003, ti naurnong a buwis ti Hydro Electric Development Corporation (HEDCOR) ken Northern Mini Hydro Corporation (NMHC) ket P64,769,604. Ti 60% wenno P38,861,762 ket rumbeng koma a mapan iti Benguet, segun iti linteg ti reaksyonaryo a gobyerno. Nasuroken 10 tawen ket awan pay uray maysa a sentimo a naawat ti Benguet manipud ditoy.

Pareho daytoy iti buwis manipud iti Ambuklao ken Binga dam, kasta met dagiti minas iti Benguet kas iti Lepanto. Pakakitaan ditoy a ti iseserrek ti dam ken minas ket saan laeng a dakkel a didigra iti biag ken daga ti umili, no di ket pagkuartaan pay dagiti buklis nga agturturay a dasig. Paset daytoy ti nailian a panangidadanes kadagiti nailian a minorya iti Kordilyera – maagaw dagiti nagtaudan a dagdaga ken mapaidaman pay ti umili iti bingay da iti kinabaknang nga ag-agumen dagiti komprador kapitalista ken imperyalista.

Ken uray man kas pangarigan maited ti bingay ti probinsya manipud iti buwis dagiti dam ken minas, ti met laeng kangrunaan nga agsagrap ket dagiti kurakot a lokal a politiko, saan a dagiti masa a mannalon ken mangmangged. Doble lugi ti umili a nailian a minorya. d

SUPIATEN TI PANAGNGATO

TI TUITION FEE!

�� │ MARSO 2006

DANGADANGSEKSyoN KulturAl

To My Loving WifeWalled by peaks, distanced by seasThe thought of you come like first light In the waking hour rousing My heart with incandescent passion.Thoughts of you opened memories Of love like pages I leaf now and then Through countless seasons afar. Our shared moments repriseLike a song and keep meCompany as I consummate urgentSeemingly endless tasksWe’ve learned selflessly to oblige.

Our love through the yearsStood like a memorial in my heartIts myriad treasures of passionAnd togetherness I fondly visitIn times of solitude and yearning. I see the years how our love Grew entwined in the spiralling rage Of the people in town and countryRocked in the cradle of the joys And tears of the proletariat,

I love you because your love burnsPure for me as those who clamor For a just livable world.Our love must grow like the pinesBristling to reach for the sunAnd traverse the dialecticsOf parting and coming Like the sea that keeps coming backTo caress the shore…

Andres Batarafrom Afar14 February 2006

Para iti Ingungotek nga AsawaBambantay nga umabbeng, taaw a bumalballaet

Ti lagip ko kenka umapay a kas bannawagIti parbangon a mangriing

Iti pusok nga agbegbeggang iti ayat.Panangpanunot kenka manglukat kadagiti lagip

Ti ayat a kas panid a maukrad pana-panawenIti di mabilang a paniempo ti panaginnadayo.

Dagiti kanito a nagdanggayan ta kasla koroTi kansyon a mangkuykuyog kaniakBayat a leppasek dagiti dumagadag

Ken kas man la awan patingga na nga atasA naadal tan a tungpalen nga awan panagkedked.

Ti ayat ta iti panagayus dagiti tawenKasla monumento iti pusok

Napnuan saniata ti amorKen panagdenna nga es-essemak a subsublian

Iti tiempo ti panagmaymaysa ken iliw.Maimatangak dagiti tawen no kasano a ti ayat ta

Nagrangpaya a naikammayet iti agal-alipugpog a pungtotTi umili iti kaaw-awayan ken syudad

A malillili iti indayon dagiti ragsakKen lua ti proletaryado,

Dungdunguen ka gapu ta ti ayat mo rumubrubrobDarisay kaniak a kas met kadagiti agkalkalikagum

Iti nainkalintegan ken mapagbiagan a lubong.Ti ayat ta rumbeng a lumayog a kas kadagiti saleng

Agun-unnat tapno magaw-at na’t initKen madaliasat na ti dialektikaTi panagsina ken panagsangpet

Kas ti allon nga agsubli-subliManglalailo iti aplaya...

Andres Bataramanipud iti Adayo

14 Pebrero 2006