Khit Poey 58

elMc jø(58)

elMc jø(58)

elMc jø(58)

elMc jø(58)

elMc jø(58)

g[.enwjeKtjpO u

g[.enwjeKtjpO u

g[.enwjeKtjpO u

g[.enwjeKtjpO u

g[.enwjeKtjpO u

g[.enwjeKtjpO u

g[.enwjeKtjpO u

g[.enwjeKtjpO u

g[.enwjeKtjpO u

g[.enwjeKtjpO u

qàÕtjqW.tjv,;ÕcjkW.njehcj

ek.njkMinj;ÕcjpOuv,gmLiÕcjwW· ekL.wjb[EÕthcjdM·cj percj/uihjll· eku.· percjaeK>cjar.gHj lajlkEuqN.·aK>râs×UqN.·(1962)´ gitum.tj(2)gHj alEuaqItLawEupN.nj ¤builjenewnjõt· qJkLÕcjawEutYu sEukEuaKicjlMÕhj aeK>cjar.v,;ÕcjkW.njt· d,ducjkM.tjldEukLÕcjm·cj fuihj$Jrâ gek.·tLawEupN.nj ¤builjenewnjõt·elwj nkEueqN.tjmWYeb.j aupjDupja.;ÕcjnkEuawEuepcjepcjrâ huitjgHjr p:YqN.·(1988)´ gituawjegtjgHj gek.·kW,B. p:YkMinj;ÕcjgmLiÕcjt· ducjsquicjawEu¤builjenewnjõt·hW·m.njtYu sT½,kLÕcjS×¡ kualEuaqItLawEupN.njt·râ aKicj\K.hW·lajgHj epÌT½,S×¡(1988)gHj \p,TN.nja. alu·kMinj;ÕcjbM.mWYtYu v,;ÕcjkW.njbWYmgLiÕcjt·elwj p>lupjker.· p:YepÌT½,S×¡gHjauitjrâ

alEuaqItLawEupN.nj ¤builjenewnjõt·wW· tcja.tjmikj p:YepÌT½,S×¡(1988)gHj muelwjhW·qPgRumWYq.jtYu luinjbpinjkLÕcjepÌT½,S×¡gHj nkEu\zhtjpN.nj´ amicjpN.njrâ kW,B. eku.· v,;ÕcjkW.njT½,S×¡gmLiÕcjt·elwj ducjdwjaqicjpN.nj ;EÕ;iÕkj´p[Yp[.· Dznj]k.njgHjhW·m.njtYu epÌT½,S×¡gHj hW·suipjtuicjpÒornjlwjmWYq.j d,aupjekL·a.nigJu per·per·râ Sg, alEuaqItLawEupN.njt·rnjkEugW·peq.cjkMinj;ÕcjRuq·cjgHj mWYnYmWYbJutYu p:YqN.·(1990)gHj ekL.njbdHjptuinjepÌRYum.Yrâ p:YepÌRYum.Y(1990)gHjpLnjelwj alEuaqItLawEupN.njt· hW·zN,m.YtYu k[a.gek.·dImwjker\zIek.njgkU (am[iÕ,q.,dJmuikersJafWY²K[Õpj) dwja·cjq.njquk[I k:iÕkjk:iÕpjgHjbWYmeTcjlEurâ huitj×Uk[a.m.Y gek.·dImwjker\zIek.njgkUgHjtYu qWhj;.·epÌRYum.Y(1990) v,;ÕcjkW.njgmLiÕcjt· RYusHjptuinjlwjeztjeztjgHjhW·Dm·kjRupjromWYq.j SkjqJa.awEu atuicjpktie]t·pLnjrâ

alEuaqItLawEupN.njt·wW· mWYaSkjtYumWYaSkj ekmjz{.pjkLÕcjawEukMinj;Õcj sEukEuaKicjlMÕhj$Jrâ awEukMinj;ÕcjalEuaqItLawEupN.njt· ekmjz{.pjlwjgHj nkEupMikjS×¡v,;ÕcjkW.njt· tupjsuitjtYu RYusHjptuinjlwj p:YepÌRYum.YqàÕtjqW.tjv,;ÕcjkW.njt· hW·eqcjrâ huitjq.jwW·tYu alEuaqItLawEupN.njt·wW· v·cjgW·dHjalEuaqI v,;ÕcjkW.njt· RYusHjptuinjnkEuepÌRYum.YgHjfnjznjekL.njbdHjkLÕcj p:YepÌRYum.Y(1990)gHj hW·a·cjzN,tYu TpjkelcjekL.njbdHja. epÌRYum.Yp:YqN.·(2010)$·pLnjer.cjgHj ef[·lwjqàÕtjqW.tjtYu lel.cj]t,lwjtYum·cjrâ Sg, tCYalEuekL.njqP epÌRYum.Yer.gHj hW·gW·lel.cj]t,$Jrâ

alEuaqIt·wW· eqN.wjxpedeScjspjkEu epÌRYum.YqN.·(2010)gHj lel.cjptitjlwj p:YsMtjtCY(8)´ gitum.tj´ qN.·(2010)gHjrâ eqN.wjxpedeScjspjkEu epÌRYum.YgmLiÕcjgHjwW· dHjar.kEu\zhtjkEu percjaKkjaKYu eb.jpercj;ÕcjkW.njgmLiÕcj´qM.percj;ÕcjkW.njgmLiÕcjkJu´ t.dN.lwj aeK>cjar. v,dsEuds,kEu alEuaqIpN.nj´ eb.jdsEuds,kEu alEuaqIpN.nj eku.·v,lupjdM ·cj epÌbtiukjdImwjker\zIgmLiÕcj bWYmetcj\gtjer.cjgH j v,suinjqkJueqN.wjped´ tLpv.eqN.wjxped eku.·qM.percj;ÕcjkW.njwHj]k·cjt· hJug,pãpÌkLÕcj×W·râ hJueq.cjeq.cjmà, alEuaqIpN.njt· v·cjgW·gW·zN,m.Y p:YepÌRYum.YgHj ds,ducj(Åkitcj)tYupelwjpeÈtjfnjznjlwjer.cjâ k:iÕpjqkuipj alEuaqIpN.njgmLiÕcjt·gHjelwj qPv·cjro×ukjtitjeT.· ×Ut.l[iÕcjpN.njtYulupjk:iÕkjm·cjk:iÕpj´ lupjektjm·cjdN.Y p:Yeb.jk[ef.aj eTcjeTcjlEulEurâ eb.jk[ef.ajwW· m·kjtitjkLÕcj ×Ugek.·k[ef.ajalEuaqIpN.nj dkjptnjlwj p:YqN.·(1993) mdHjrâ huitjgHjr epÌRYum.Y(2010)$·gHj alEuaqIpN.njt· fnjznjlwj qWkjgW·zN,m.Yehcjrâgek.·alEumWY´ eb.jalEumWY v·cjhW·gW·zN,v,t·gHj kM.tjldEusEudN.m·cj nkEueqN.wjxpedepÌRYum.YgHjkJu´ nkEueqN.wjxpedqziucjqPdtnjlwj p:YqN.·(2008)gHjkJurâ p:YkEueqN.wjxpedqzuicj(2008)gHj kEulwjaeK>cj kuawEualEuaqIpN.njt· gW·Kuicjbuinja.;.jzmLicjmdHjtYu alEuaqIpN.njt· hW·d,lupjducjRYum.YmWYq.j gW·lwjdN.YkS·cjkLtjTwj (25^) k:iÕpjkL·tuYtYuer.cjgHj gW·SEuektjrâ

alEuaqIpN.njt·wW· epÌRYum.YqN.·(2010)gHj ekL.njqPkEubWYmbL,/,tYu d,;iÕkjepcjkEu percjbbWYDwjer.cj /uinjrhJug,m·cjkJuelwjntYdHjkLÕcjm.nj hW·eqcjer.cjgHj p:Yak.Yar.kemL.nj alEuaqIpN.njt· Dm·kjm·cjRupjrogHj T½,m·cjqkjqIrâ tYupLnj v,;ÕcjqA.cjt·qWkjgW·kLÕcjlCtj epÌRYum.Y(2010)gHjelwj alEuaqIpN.njt· hW·ducjtYrâ edàtjbkjm·cjeqN.tjdImwjker\zI;.· ekL.njqPkEupercjbbWYDwj;.·mà, muhuitjgW·pÌt,eT.· v,kLÕcjlCtjt·er.â Sg, epÌrYum.YhJugHj dHjar.qàÕtjqW.tj v,;ÕcjkW.njt·ehcjrâ dHjt.l[iÕcjv,;ÕcjkW.njt·râ alEuaqIpN.njt· zN,a.m.Y nkEunYsNÕkjsN.Y nYlJÈ.njrmà, dHjqWhjepÌRYum.Yeztjeztj hW·eqcjer.cjtYu dHjalEuaqIv,;ÕcjkW.njt· RYusHjptuinjlwj nkEuepÌRYum.Ye$.cjgHjelwj hJuhW·m.njrâ huitjgHjr qWhjepÌRYuhJumà,gHj qàÕtjqW.tjtitjkLÕcj×Ug×gL·Åqihjv,;ÕcjkW.njt· bL,bL,/,/,´ eztjeztjer.cj mdHjrâ epÌRYum.YalEuaqIpN.nj ducjqzuicjkEueqN.wjxpedqzuicj dkjptnj;Õcj(2008)tYu mrnjlwj ekL.njqPp:YqN.·(2010)$·gHj v,;ÕcjkW.njkMinj;ÕcjpOut·qJufauitj K[pjsnjs.bWYm£zihjnkjtYu kEuqàÕtjqW.tjauitjvigHjptuinjT½,$.râ

gl.njv,d>njlikjgl.njv,d>njlikjgl.njv,d>njlikjgl.njv,d>njlikjgl.njv,d>njlikjgl.njv,d>njlikjgl.njv,d>njlikjgl.njv,d>njlikjgl.njv,d>njlikjgl.njv,d>njlikj

g[.enwj ¤eKtjpOuõg[.enwj ¤eKtjpOuõ tr,pÐitj×U asIaznjaeK>cjar.mNihj eku.· kEupv.v,;ÕcjkW.njtr,pÐitj×U asIaznjaeK>cjar.mNihj eku.· kEupv.v,;ÕcjkW.njtr,pÐitj×U asIaznjaeK>cjar.mNihj eku.· kEupv.v,;ÕcjkW.njtr,pÐitj×U asIaznjaeK>cjar.mNihj eku.· kEupv.v,;ÕcjkW.njtr,pÐitj×U asIaznjaeK>cjar.mNihj eku.· kEupv.v,;ÕcjkW.nj

m.tik.m.tik.k@ k@ k@ k@ k@ ¤ ¤ ¤ ¤ ¤ pRuicjpRuicjpRuicjpRuicjpRuicj õ õ õ õ õ mukjlikj (4 ´ 5)mukjlikj (4 ´ 5)mukjlikj (4 ´ 5)mukjlikj (4 ´ 5)mukjlikj (4 ´ 5)

percjgkUmnjpercjgkUmnjpercjgkUmnjpercjgkUmnjpercjgkUmnj

percjvIqMhjek.njgkU ek.nj;ÕcjarcjgW ·lJ upercjvIqMhjek.njgkU ek.nj;ÕcjarcjgW ·lJ upercjvIqMhjek.njgkU ek.nj;ÕcjarcjgW ·lJ upercjvIqMhjek.njgkU ek.nj;ÕcjarcjgW ·lJ upercjvIqMhjek.njgkU ek.nj;ÕcjarcjgW ·lJ uv,gH jplJum·cjer.v,gH jplJum·cjer.v,gH jplJum·cjer.v,gH jplJum·cjer.v,gH jplJum·cjer.mukjlikj (6)mukjlikj (6)mukjlikj (6)mukjlikj (6)mukjlikj (6)

gu$jfE uv,gH jer.í*gu$jfE uv,gH jer.í*gu$jfE uv,gH jer.í*gu$jfE uv,gH jer.í*gu$jfE uv,gH jer.í*mukjlikj (9)mukjlikj (9)mukjlikj (9)mukjlikj (9)mukjlikj (9)

aeK>cjw>dgkUgW · \mhj t.l[Õ icjv,gH jer.í*aeK>cjw>dgkUgW · \mhj t.l[Õ icjv,gH jer.í*aeK>cjw>dgkUgW · \mhj t.l[Õ icjv,gH jer.í*aeK>cjw>dgkUgW · \mhj t.l[Õ icjv,gH jer.í*aeK>cjw>dgkUgW · \mhj t.l[Õ icjv,gH jer.í*mukjlikj (12)mukjlikj (12)mukjlikj (12)mukjlikj (12)mukjlikj (12)

eb.j eku.· ;ÕcjmnjtMieb.j eku.· ;ÕcjmnjtMieb.j eku.· ;ÕcjmnjtMieb.j eku.· ;ÕcjmnjtMieb.j eku.· ;ÕcjmnjtMi(gL ·cjtroeb.j eku.· siutjD>tjek.njgkUmnj)(gL ·cjtroeb.j eku.· siutjD>tjek.njgkUmnj)(gL ·cjtroeb.j eku.· siutjD>tjek.njgkUmnj)(gL ·cjtroeb.j eku.· siutjD>tjek.njgkUmnj)(gL ·cjtroeb.j eku.· siutjD>tjek.njgkUmnj)

mukjlikj (15)mukjlikj (15)mukjlikj (15)mukjlikj (15)mukjlikj (15)

percjkMinj;ÕcjpercjkMinj;ÕcjpercjkMinj;ÕcjpercjkMinj;ÕcjpercjkMinj;Õcj

qL,pW,percj;ÕcjkW.nj eku.· eb.jpercj;ÕcjkW.njqL,pW,percj;ÕcjkW.nj eku.· eb.jpercj;ÕcjkW.njqL,pW,percj;ÕcjkW.nj eku.· eb.jpercj;ÕcjkW.njqL,pW,percj;ÕcjkW.nj eku.· eb.jpercj;ÕcjkW.njqL,pW,percj;ÕcjkW.nj eku.· eb.jpercj;ÕcjkW.njmukjlikj (18)mukjlikj (18)mukjlikj (18)mukjlikj (18)mukjlikj (18)percjgkUmnjkEu percj;ÕcjkW.nj(2010)percjgkUmnjkEu percj;ÕcjkW.nj(2010)percjgkUmnjkEu percj;ÕcjkW.nj(2010)percjgkUmnjkEu percj;ÕcjkW.nj(2010)percjgkUmnjkEu percj;ÕcjkW.nj(2010)mukjlikj (21)mukjlikj (21)mukjlikj (21)mukjlikj (21)mukjlikj (21)

percjkEupv.percjkEupv.percjkEupv.percjkEupv.percjkEupv.

btiukjqRu ihjlv.tj pãgi u$jg$aiutjvbtiukjqRu ihjlv.tj pãgi u$jg$aiutjvbtiukjqRu ihjlv.tj pãgi u$jg$aiutjvbtiukjqRu ihjlv.tj pãgi u$jg$aiutjvbtiukjqRu ihjlv.tj pãgi u$jg$aiutjvimukjlikj (22)mukjlikj (22)mukjlikj (22)mukjlikj (22)mukjlikj (22)

percjkelcjpvIpvpj aKicjp!ipkÉa]k.nj/kjpercjkelcjpvIpvpj aKicjp!ipkÉa]k.nj/kjpercjkelcjpvIpvpj aKicjp!ipkÉa]k.nj/kjpercjkelcjpvIpvpj aKicjp!ipkÉa]k.nj/kjpercjkelcjpvIpvpj aKicjp!ipkÉa]k.nj/kjmukjlikj (25)mukjlikj (25)mukjlikj (25)mukjlikj (25)mukjlikj (25)

rm{.cjxtukvcjgH j d,dH jRu ihjkNkjrm{.cjxtukvcjgH j d,dH jRu ihjkNkjrm{.cjxtukvcjgH j d,dH jRu ihjkNkjrm{.cjxtukvcjgH j d,dH jRu ihjkNkjrm{.cjxtukvcjgH j d,dH jRu ihjkNkjlikjptjgkUmnj an.gtjlikjptjgkUmnj an.gtjlikjptjgkUmnj an.gtjlikjptjgkUmnj an.gtjlikjptjgkUmnj an.gtj

mukjlikj (29)mukjlikj (29)mukjlikj (29)mukjlikj (29)mukjlikj (29)gek.·v,;ÕcjkW.nj gek.·v,;ÕcjkW.nj gek.·v,;ÕcjkW.nj gek.·v,;ÕcjkW.nj gek.·v,;ÕcjkW.nj (Civil Society)

mukjlikj (32)mukjlikj (32)mukjlikj (32)mukjlikj (32)mukjlikj (32)

kb[kb [kb [kb [kb [

siupjkLÕcjr (2010)siupjkLÕcjr (2010)siupjkLÕcjr (2010)siupjkLÕcjr (2010)siupjkLÕcjr (2010)mukjlikj(31)mukjlikj(31)mukjlikj(31)mukjlikj(31)mukjlikj(31)

percj;ÕcjqA.cjpercj;ÕcjqA.cjpercj;ÕcjqA.cjpercj;ÕcjqA.cjpercj;ÕcjqA.cj

percjpãprajawE ua.$.fIeltjp>cjpercjpãprajawE ua.$.fIeltjp>cjpercjpãprajawE ua.$.fIeltjp>cjpercjpãprajawE ua.$.fIeltjp>cjpercjpãprajawE ua.$.fIeltjp>cjgL ·cjtrotkjk[. percj/i uhjllmjkM.tjdM ·cjgL ·cjtrotkjk[. percj/i uhjllmjkM.tjdM ·cjgL ·cjtrotkjk[. percj/i uhjllmjkM.tjdM ·cjgL ·cjtrotkjk[. percj/i uhjllmjkM.tjdM ·cjgL ·cjtrotkjk[. percj/i uhjllmjkM.tjdM ·cjmukjlikj (36)mukjlikj (36)mukjlikj (36)mukjlikj (36)mukjlikj (36)

pRuicjbJupRuicjbJupRuicjbJupRuicjbJupRuicjbJu

v,|gipjdopN.nj si upjbdi upjKl·kjKnI eku.·v,|gipjdopN.nj si upjbdi upjKl·kjKnI eku.·v,|gipjdopN.nj si upjbdi upjKl·kjKnI eku.·v,|gipjdopN.nj si upjbdi upjKl·kjKnI eku.·v,|gipjdopN.nj si upjbdi upjKl·kjKnI eku.·kW.njbl,dun jf.jkW.njbl,dun jf.jkW.njbl,dun jf.jkW.njbl,dun jf.jkW.njbl,dun jf.j

12341234123412341234

g[.enwj ø eKtjpOu

4 “ OurTime ” Mon Language Journal No.58, June - 2010

(3&6&2010) ek.njhed· (IMNA)

qWkjgW ·pelwjpeÈtj quicjB.ebÐ.njlikjtnjmUlalEuaqI p:YkW.nj(ek[.kjtlcj,) pWiÕcj;Õcj;.jbu r,tNcjqIgHjek.nj;ÕcjkW.njt· d,ektjkEum·cjt.l[iÕcjquicjB.râ

el.njkLÕcjqN.·tYuet·gHj ×UkEualEuaqIt· v,t·T·kjpcjkEu ¤eq.tjõvivrâ kep>tj×W·pMikj eqHjm·cjbWYmgLiÕcj qWkjgW·quicjB.gHj ×UkEuv,;ÕcjkW.njt· d,ercjtLÕcjekL.njkEuer.cj q.jwW·v,;ÕcjkW.njmWYtL hJurâ T·kjpcjkEu tibIl.tj(100)Ruikjer.cjhJulwjkJuelwj sEukEuaKicjlMÕhj hW·gW·$Jer.cj v,hJurâ

kW.njmNÕ·dM·cj p:YpWiÕcj;Õcjk[.cjtucj(k[iÕcj,tu·£mi²nyj) lP.jbM·kjtWEÕr,eq·(RHmj,\pvjaeRH²piucj,)gmLiÕcjgHj v,puicj\pIawEut·wW· qWkjgek.·k[ef.aj lupj£picjducjRYum.Y(2010) gW·kligW·m.YgHj qJpLÕpjm·cjv,;ÕcjkW.njt· nddHjek.njgek.·k[ef.aj nnYaDm?er.cj gW·tJektjrâ

gek.·kW.njmuicjl.nj(muicj,lnj,) b¡ÌeqNhj/cjk[. k[.cjlukj(k[iÕcj,litj) eqC.Y\K.×UlP.jb·Mkjk[.cjtucj/uitj/>muicj p:YkW.nj(ehWpu·)gHj s×Ugituem(17)gHj v,;ÕcjkW.njt· qWkjgW·dHjek.njgek.·k[ef.ajgHj bkjk·kjm·cjsrcjrâ

¤¤ek.njkW.nja.yukj(15)qN.· lP.jltUqJufauitjt·gHjd,lupjgek.·k[ef.ajrâ v,hW·lupjt·gHj lupja.srcj v,dsEuds,kMinj;Õcjrõõq.jwW· BpÈm·cjer.cj v,d,ducjs×¡kjlwjmWYtL hJurâ

tkj$.bJuek.njkW.nj eku.· ektj$.wcjpUgEuek.njkW.njbWYKemN.njkJu k·kj$.srcjgek.·kW.njsHjkW.njtYu Skjk·kjsrcjek.njkW.nj lÐê;Õcj(5)ar.pjer.cjgHjelwj gW·tJektjrâ

BwkW,B.tnjmUl ap:YedqkW.njr,gmLÕicj

v,;ÕcjkW.njt· d,ektjm·cjt.l[iÕcj quicjB.ebÐ.njlikjalEuaqI

(1&6&2010) emWeK>wj q{mj,q·et.jScj<

¤¤gituel.njkLÕcjet· qkuipjb[êh. ef[·lwjbduipjb¡ÌkW.njgHj v,ek.jSEuv,ezN.jkW.njtYu egtjbEuek[.wjr·cj B.ebÐ.njlikjrâ tYuetHj v,qM.njrYkW.njrâ B.$·gHj qWkjv,gHjer.âqWkjkW.njebHjt·(v,kW.nj)râ ywjr v,;ÕcjkW.njt· hW·pelwjpeÈtjmà, v,gHjkLÕcjpelwjer.õõ q.jwW· v,(qkuipjb[êh.)hJurânkEuqkuipjb[êh. ptitjkEu]qnjmWYkui!jDwjehcj q.jwW· v,;ÕcjkW.njqMtj]tÕ·mWYtL hJurâ

KritjquicjB.gHj v,;ÕcjkW.njt· d,kEufauitj mdHjtYurnjtM·qWkjKritjquicjB. gW·auitjqkjq.tYu ×UkEuv,;ÕcjkW.njt·d,a.kEu\zhtjkemL.nj mWYtCYmà, v,pitL nkEualnjrâ kep>tj×W·pMikj qWkjgW·quicjB. mpÐ·Su´ dunj´ ;iÕtj´ bÐIt·gHj v,;ÕcjkW.njkWIgLo×W·t· hW·f:iÕkjm·cjhW·gW· d,f:iÕkjkEutWEÕer.cj q.jwW· v,;ÕcjkW.njqMtj]tÕ·mNÕ·a.yukj(30)\pcjmWYtL hJurâ

¤¤qCikWI×W·mà, d,zkjkEubÐI (4)alnjrâ p:Yeg>tj;iÕtjeqC.Y×UkW.nj /uitj(5)muicjgHj d,zkjkEu;iÕtj/>alnjrâ lMÕhj\phj\phj$· d,ekL.njkEum·cj bJugHjrâ ywjr hW·Ru·gpjmà, d,SkjzkjkEupLnjer.cjõõq.jwW· v,SkjhJurâ

qWkjgW·pelwjpeÈtj B.ebÐ.njlikj lJul.jm·cjp:YkW.nj(ek[.kjtlcj,)gHj ×UkEuqN.·(2009)et· ptuinjT½,lwj #.nalEuaqI meScjspjt·gHjkJuelwj huitj×UkEuncj¤eq.tjõ vivDwjehcjtYu qN.·tYukLÕcjet·gHj Dm·kjRupjrohW·m.njrâ qN.·$·mH kelcjsquicjrâhuitj×UaKkjaKYu]qnjtYu p:Yar.quicjKN·gHj lzYulza.×W·râ dHjaKicj]kpjp·kjB.kJuelwj B.ebÐ.njlikjgHjwW · el.njkLÕcjgituemqtÐhdutiygHjmH squicjKN·tYu quicjdM·cjsEukEulMÕhj$Jrâ

elMcj (58) gitudàÕinj´ qN.· ø 1372

5

p:YkEupapjB.gHj kEumimkW,B.TPkjsMtjtY lupjgek.·k[ef.aj

(1&6&2010) Kuicjeq.jk (Kaladan News)

p:YkEutWEÕr,reKcjwW· p:Ygituem(29)gHj sp·kjB.tnjmUl´ tnjel¡>wj´ tnjqLÕcjt·tYu p:YkEupapjB.gHj kEumimkW,B.t·lupjgek.·k[ef.ajer.cjgHj gW·tJektjrâ

kW,B.tnjmUl mWYtLmà,(1000)dekwj´ kW,B.tnjel¡>wjmWYtLmà, (2000)ekwj´ kW,B.tnjqLÕcjmWYtLmà, (3000)dekwjd,kEuKritjlupjB.tYu likjaupjgtEuezN.j´ likjaupjpL,´ ekNhj´ mHcj mpÐ·kep>tjqucjes.YgmLiÕcjt·gHj d,r.njektj×UmC,er.cj gW·tJektjrâ

lhJumimkW,B. ×U;Õcjem.cjet.(em.cjet.£mi²)mWYtLgHjmà, ¤¤ek.njwutjaYgHj kS·cjtnjmUl(3)tnjrâ d,kEuKritjlupjB.(1000)râ nkEumimkW,B.mWYtL d,TPkjsMtjtYrâ tYupLnj ptitjkEulikjptuinjsrcj k[ef.ajmWYtN,râ nddHjek.njgek.·k[ef.ajmWYd,TPkjkEu sMtjtYrõõ q.jwW· v,hJurâ

lhJumimkW,B. ×U;ÕcjBUqJ,et.cj(BU,qJ,et.cj£mi²)mWYtLgHj ¤¤a.papjB.qN.·$·gHj etMcjtMhjm·cjrâ eTcjektjd,kEuKritjn.n. bJuqN.·tYuet·e$.cjtYu ektj$.]qnjpikui!jrâ mucCÕhjelwj hW·d,kEurâ ek.njaYgHj dHjkW,B.tnjqLÕcjtYu d,kEuKritjlupjB. (3000)ehcjrâ Sg, yMÕbJulEuer.´ a.yukjmUsier.´ tuinjlwjB.mUsitnjer.´ mugek.·lEumWY lupjlwjer.gHjqM.njK[iÕtjtjpLiÕtjtjrâ tYumà, ptitjkEutN,pÐiÕnjsrcj gek.·k[ef.ajmWYtN,tYu nddHjek.njgek.·k[ef.ajmWY kEuTPkjsMtjtYrõõq.jwW· v,hJuT½,râ

a.papjB. elMcjqN.·tYukLÕcjet·gHjmà, d,TPkjsMtjtY nddHjmimkW,B. mWYalnjehcjrâ lMÕhjwW· qM.njwcjpUgEubWYKemN.njrâptitjkEulikjtN,ptuinjsrcjrâ kEuTPkjsMtjtY p:YkEutN,likjptuinjsrcjrâ kEuTPkjsMtjtY p:YkEulikjaupjezN.jgHjrâ muhuitj d,TPkjsMtjtYbJu$·er.gHjelwj hW·loT½,kEu mimkW,B.t·râ mimkW,B.lÐê;ÕcjgmLiÕcjt· d,kEum·cjm.Ykueb.jk[ef.ajgHj rm{.cjtitjm·cj qCitjqCitjy[er.cjgHj mimkW,B. hW·mikjDm·kjyMÕmWYtL hJuloT½,râ

123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212

k@pRuicj g[.enwjeKtjpOu

pWiÕcj;Õcjk[.cjtucj hW·lupjgek.·k[ef.ajm·cjhW·gW· bkjk·kjpLÕpjsrcj

v,l[iÕcjk[ef.aj ;Õcjk[.cjtucjgmLiÕcjwW· ¤¤nkEuS.pjgunjqkuipjwnjezN.jtucj£zcj(qinj,sinj) ekcjdHjkLÕcjlwj qkuipjr,]tig>nj(}tig·tuicj,mHê,) (lMÕhjxkÒ#gek.·k[ef.aj xêtucj£zcj)tYu v,a.yukj(15)qN.· lP.jlÐêqJufauitjt·gHj d,lupjgek.·k[ef.ajer.cjgHjbkjs×¡kjm·cj v,;ÕcjkW.njer.cjõõ q.jwW· v,edqgHjmWYtL hJuT½,râ

v,l[iÕcjk[ef.aj ek.njkW.njlCEÕt·wW· muq.jlEuqkuipjwnjezN.jtucj£zcj ercjtLÕcjkEuek.njkW.njt·gHj hW·hJuT½,tYu v,t·elwjmuhW·tJer.cjq.jwW· v,edqgHj SkjhJukEu#.njpRuicj (q{mj,q·et.jScj<)râ

eb.jk[ef.aj xêtucj£zcjk:iÕpjk:iÕpjgHjwW· esHjm·cjpercjs×¡kjnkEualu·kMinj;ÕcjmW YdH jkJuelwj eb.jlupj£picjgek.·tNhjgmLiÕcjt·hW·gW·aeK>cj esHjpercjs×¡kj$Jfuihjrâ percjK[Idr.cjgek.·k[ef.aj p>lupjap:YTIbWI;ÕcjbM.

12341234123412341234

g[.enwj ø eKtjpOu


kMinj;ÕcjbM.gH j ek.njgkU ek.nj;Õcjarcjt· tnjtodM ·cj hluicjkugkUr~ hiutj×UgkUezN.jmW Y

K[êlwjlikjs·cj spjkuwcjmnjgHj qucjes.YK[êlwj »telcj(tluicj,)tuY n.Yefqicj\z. K[êplnjlwj

likjpercjB.q.bM.gHj puicjpÒo kelcjkL.Ylwj B.q.mnjtYu ptuinjT½,$.r~

perc

jgkUmnj

piudj (9)

pLnj tcjncjqkjqI percjtwjesNhj gkUeq·ekWajt·gHjaY(v,K[êlikj)kelcjlCtjgL.Y p:Yr.zwcjmH.njn.njgHjpLnjrâ p:Yr.zwcjmH.njn.njwW· \zhtjv,sN,kLÕtjÅkkj

(tRutjq·kuiyjs.,lHyj) (5000)\pcjer.cjgHj K[êlwjrâ /uinjr\zhtjezN.jm·cjgluicj$·kJuelwj gkUeq·ekWajt· twjesNhjm.njkLÕcjer.cj K[êlwjgHjgW·SEuektjrâ pRUv,sN,kLÕtj;ÕcjÅkkj K[êlwjp:YmH.njn.njr.zwcjgHj gW·SEuektj atuicjbWYqMwjwW·râ

tRutjxtvjmcj,kq·eslätj\Kcj,ae]k.cj,

¤¤aRupj(tRutj)×Hcj< mitjqh.y\fsjmvjae]k.cj,kui ÄqUrYdWnjt.rYtui²×Hcj< lUep>cj,c>,eT.cjek[.j er.kjl.qvjtWcj men.rm?xy[.xjkenes¹ aetW²K·et.jmUqvjâtRutjtui²lvj, ekW²tluicj,tui²Ruicj,\pqvjkiu fmj,SJ,luie]k.cj,×Hcj< el{.kjl{cj kuiyjet.jqKcjkssjkUmes´mitj\fsje]k.cj,kui q.eseK[qvj´ ssjtiukjmKuicj,qcj< aminj²et.jRHiqvjkui ÄqUrYdWnjt.rY tui²klvj, kºnjet.jtui²kuissjtiukjmeseq.jlvj, aRHcj<rnjqUet.jqvj kºnjet.j

tui²aRHcj rnjqUet.jpcj\fsjqvjSui¹ lUc>,eT.cjek[.j×Hcj<ekW²tluicj,tui²kuituikjqvj´ aer,mrl{cj q·BkjKnj²¹ÄqUrYdWnjt.rYtui²kui tRutj\pvjqui²\pnjqW.,es=âõõ

puidjlikj$·wW· K[êektjbWYmkL,f:,mà, atuicjbWYqMwjwW·râlMihjmNihj(5000)tL\pcj gek.·mh.mitjÅkkjmWYgek.·

qWkjgW·SkjmitjgHj suipjkLÕcj;Õcjacjwrâ kEuzUm·cjp:YkLajpÒo men.rm?tYuqMicj;Õcjacjw SEugbrâ gek.·mh.mitjÅkkjt·wW· ekWajtl>cjt·RuicjzuicjT½,m·cjgHj e;·t·mikjgW·rpjkEuer.cj ptuinjT½,kuqMicjacjwrâqMicjbM.;ÕcjacjwwW· lMÕhjebHjt·kLÕcjgHj qWkjgW·dkjmitjkEubM.t· mdHjrâqWkjgW·BuicjbtiukjpN.nj hW·eqcjrâ qMicj;ÕcjÅkkjebHjt·elwjbl,ncjkEubtiukjpN.nj hW·eqcjrâ bl,ncj qWkjgW·dkjmitjehcjrâhuitjgHjr lPbtuikjvigHj amicj×W·kLÕcjrâ Sg, gek.·v,tN, percjS.njkMinjÅkkj (tRutjK[sj]kvjer, kuiyjs.,lHyjafWY²)t·kelcjhJ u q.jwW ·râ ¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤qWkjgW ·Bu icjbti ukjkE u qM icjbM.gH jq M ic j;Õc j Åkkj hW ·bl,nc j;. ·k J uelwj qNqM ic jb M.g H jdHjqNqMicjÅkkjkJuer.cjõõõõõõõõõõgHj kelcjhJutYu gek.·v,sN,S.njkMinjÅkkjt· nkEumNihj(5000)tL\pcj a.btiukj ekWajtl>cjrâpercjtwjesNhj hW·a·cjzN,râ dkjmitjkEubM.tYu kelcjsoa.


7

perc

jgkUmnj

;ÕcjÅkkjer.cj K[êlwjgHjgW·SEuektjrâqWkjgW·BuicjbtiukjqMicjbM.tYu qMicj;ÕcjÅkkjbl,ncj v,sN,

kLÕtj;ÕcjÅkkj hW·eqcjer.cjgHj K[êlwjp:Ylikjr.zwcj mH.njn.njrâqMicjbM.;ÕcjacjwgHjelwj qWkjgW·BuicjbtiukjkEupN.njgHj amicjhW·mWYrâSg, v,sN,kLÕtj;ÕcjÅkkjt·wW· nkEusuitjv,t·ehcj btiukjtwjesNhjkEu eq·ekWajaukjBuiwjmtÐr.t·er.cjgH j qg,lwjrâtcjncjp>lupjm·cj p:Yr.zwcjmH.njn.njkEu tcjncjp:YlikjaupjyéObuiwjnid>nj(eräBuinid>nj,s.aupj)t·gHj tNhj\K.ebLtjebLcjm·cjgHj gW·lCtjSEuektjrâp:YlikjaupjyéObuiwjnid>njgHj qMicj;ÕcjÅkkjwW· qWkjgW·btiukjkEu qNqMicjbM.gHjamicjp>kLÕcjer.cjgHj v,sN,kLÕtjt·hJutYu ekL.·a.lP.jaukjBuiwjmtÐr. btiukjkEueq·ekWajt· mdHjrâ tcjncjp>m·cj p:YlikjaupjyéOBuiwjnid>nj atuicjqMwj$·gHj T·kjdM·cjgl.njrâ

¤¤tRutjtui²qvj acj,wmcj,=rnjqUm[.,kui qutjqcjRHcj,lcj,ep,KY<rmvjhu mimitui²aRHcjqKcj tRutjÄkr.zjmcj,\mtjk mH.luikje]k.cj,\fcj<e\p.Sui¹ mtÐr.Bkjqui²kU,k.ekW²tui²kuitiukjelqvjâõõ

T·kjr·cjkEupuidjlikjltU$·mà, qMicj¿kr.zjbknjncjtYua.btiukjekWajt·er.cjgHj p>m·cjrâ p:Yr.zwcjmH.njn.njgHj huitj×UamicjbtiukjhW·mWYtYu lPbtiukjvigHj qMicjacjwt.dN.lwjer.cjgHjK[êsMtjqmÐJlwjrâ

tYupLnj eScjspjkEulMihjmNihj pN.njÅkkjgHjpLnjelwj p:Ylikjaupj/>aupjgHj lMihjtupjv,qÒaj hW·mWYpLnjrâ p:YlikjaupjyéObuiwj nid>njgHjDm·kjT½,lwj \zhtjdpjÅkkj/uitj(1000)tYu p:Yr.zwcjmH.njn.njgHjwW·Dm·kjT½,lwj \zhtjdpjÅkkj (5000)\pcjer.cj gW·SEuektjrânkEuaYkUK[pjgW·mWYtcjgHj gek.·percjS.njkMinjkLÕtjÅkkj (tRutjK[sj]kvj,er,q·afWY²)t· kLÕcjnkEu\zhtjdpj(5000)gHj dHjm.njh.âkLÕcjnkEu\zhtj gluicj$·m.njh.â dHjdM·cj\zhtj plHjef[·qMicjacjwm.njrâ nkEugek.·percjS.njkMinjÅkkjt·wW· amicjqWkjgW·BuicjbtiukjpN.nj ×UqMicj¿kr.zjÅkkj hMYmWYq.j a.btiukjeq·ekWajt·gHjdHjm.njh.â tYupLnj qMicjacjwpLnjelwj hW·hJukEu gek.·v,sN,kLÕtjÅkkj qWkjgW·BuicjbtiukjpN.njrâ lPbtiukjvigHjehcj hJurâhuitj×UqMicj¿kr.zjÅkkj hW·kEuamicjtYu btiukjekWajtl>cjt·hW·eTkjer.cjgHj qMicjacjw×W·pMikjq.jgHjer.cj K[êlwjp:Yr.zwcjmH.njn.njrâ Sg, v,sN,kLÕtjÅkkjt·wW· amicjqMicjacjwgHjelwjhW·klcjrâ amicj×UqMicjÅkkj hW·p>mWYq.j nkEupMikjsuitje;·t·ehcja.btiukjekWajtl>cjt·er.cj qg,lwjq.jwW·râ p:YlikjaupjyéObuiwjnid>njgHj amicjqMicj¿kr.cj;ÕcjÅkkj d,btiukjtwjesNhjkEuqNqMicjacjw×W·er.cjtYu gek.·v,sN,;ÕcjÅkkjt· a.btiukjkEuekWajt·er.cjgHj qg,lwjrâ

tcjncjp>dM·cj p:Ylikjwcj/>aupj$·gHj mWYkEumWYhW·tupjv,qÒajtYu tNhj\K.m·cjer.cjgHj gW·SEuektjrâ tcjncjlikjwcjaupjalEugHjdHjm.njtYu tcjncjlikjwcjaupjalEu dHjhW·m.njt·gHj aYqCIgLipjpãpÌrâtcjqM.njbWYqMwj$·gmLiÕcjgHjelwj nkEuzkuzku kelcjqM.njdM·cjpLnjrâ(1) v,sN,gek.·mh.mitjÅkkj kLÕcjqWkjpercjS.njkMinjt·gHj

nkEu\zhtjmN ihj(5000)\pcj\pcj kLÕcjvirh.â (v,sN,kLÕtjpercjS.njkMinjt·kLÕcjmà, hW·d,kLÕcjnkEu\zhtjpN.njgLiÕcjgLiÕcjrâ p:YkEuedqa]k.py[EÕ bM.øÅkkjgHj dpjmcjpy[EÕt· ×W·dM·cjqJu/>lP.jrâv,sN,kLÕtj lP.jalEukLÕcjkLÕcj hW·d,kLÕcjkEu\zhtjmNihjgLiÕcjgLiÕcjrâdpjmcjpy[EÕt· ercjtLÕcjektjkEut.l[iÕcj kisËpercjgJ ukLJÕ´percja.kLÕcj gek.·v,sN,kLÕtjt·râ)(2) gek.·percjS.njkMinjt·wW· nkEuamicj¿kr.zjhW·p>mWYq.j twjesNhjer.cjhJugHj dHjm.njvih.â(3) qMicjacjwhW·kEuamicjbtiukjkJuelwj gek.·kLÕtjÅkkjt·wW·nkEupMikjsuitjv,t· v,t·btiukjgHj dHjm.njvih.â

mpÐ·qM.njq.j$·gmLiÕcj aYqM.njnkEuzkuaYtYu ptitjsmjdM·cjqWhjrâ qWhjbWYmK[iÕtjpLiÕtjgHj mWYelwjgW·hW·m.njtYu p:Ysuitjet·hW·kL,f:,ekW· dHjm·cjrâ dHjm.nj` hW·dHjm.njh.gHj pãpÌhW·d,râ bkjgL.YbHjlCtj likjwcjgL,kwjtYu gLiÕkjgL.YtcjncjpLnjrâ eScjspjkEukisË$·tYugW·lCtjektjtcjsMtjqmÐJ p:Ylikjaupj Burma, Edward Haper

Parker K[êlwjgHjtYumH qM.njhW·kL,f:,p:Ysuitjt·gHj gW·kLÕcjqWhjrâ Eward

Parper Parker K[êlwjatuicjbWYqMwjwW·râ“The King of Burma had sent envoys to the Empereror of China, representing the

great danger which then threatended his kingdom, and asking for sopport. In reply to his appealtwo chinese and Manchu officers arrived at capital with an escort of one hundred horsemenand a thousand foot. They suggested that an attack should be made on the Talaingstockade a Madara. This was done, and as it failed, the Chinese officers retired without

making any promise of assistance.”

aDipP>yjpuidjlikjltUgHj K[êkL.YbWYmkL,f:,mà, atuicjbWYqMwjwW·râ

¤¤qMicj¿kr.zjbM.wW· bl,$.kLÕtj(q·tmnj) zercjqMicj¿kr.zj;ÕcjÅkkjtYu a.tjaRJuabcjrâ p:Y;ÕcjacjwgHjktEudHjm·cj a×Ðr.YezN.jkEu\zhtjtYu BpÈdM·cjkMinj;Õcjrâ qWkjgW·kEuaRJuabcj mdHjrâ nkEultUa.tjaRJuabcjgHjtYu qMicj;ÕcjÅkkjwW· qWkjgW·RJubcj qMicjbM.acjwgHj bl,$.v,t.l[iÕcjÅkkj/>tL (tRutjar.RHi×HsjxJ,) kuv,t.l[iÕcjm.njK[êgmLiÕcj(mnj,K[ê,ar.RHim[.,)râ ker.·e;·t·gHj pN.njeK[·mWYkL· (\mcj,sJ,ssjq.,100)kEu pN.njtuikjmWYlCJ (e\Kl[cjtpjq.,1000)p>kLÕcjkJurâ qWkjgW·btiukjdpjtl>cj ×W·dM·cjp:YmtÐr.gHj e;·t·ptuinjgl.njrâ a.btiukjdpjmtÐr.râ hW·a·cjzN,tYu k[a.râv,t.l[iÕcjÅkkj kuek.njpN.njt· kelcjSutjtYu soa.;ÕcjÅkkjrâ qWkjgW·kEuaRJuabcjpLnjgHjelwj muelwjhW·kEu gtip>cjmWYq.jer.cjgHj qg,lwjrâõõ

atuicjtcjncjlikjaupj$·gHjmà, huitj×UqMicjbM. a.tjaRJuabcjtYu qMicj¿kr.zj;ÕcjÅkkj bl,ncjqkuipjpN.njÅkkj kuek.njpN.njÅkkjt· mdHjer.cjgHj qg,lwjrâ huitj×Uamicj d,btiukjkEuqNqMicjbM.gHjtYu a.btiukjkEugkUekWajer.cjgHj hJug,lwj bWYmkL,f:,râqM.njhW·kL,f:, aYptitjqWhjhW·gW·t·gHj lMÕhjmHgW·tJektj bWYmkL,f:,râhuitjgHjr eScjspjkEuv,sN,kLÕtjÅkkjtYu p:Yr.zwcjmH.njn.nj K[êlwjebLtjebLtjmH.mH.gHj gW·SEuektjrâ gek.·percjS.njkMinjÅkkjgHjwW·

12341234123412341234

g[.enwj ø eKtjpOu


huitj×Uek.jtl.cj (tluicj,)tYubv.Dr.·

soa.;Õcjh·q.wtI hW·eqcjrâhuitj×Uek.jd, gkU;ikjgLÕYtYu

soa.mdHjrâ

perc

jgkUmnj

kLÕcjqWkjgW·dkjmitj kuqMicj¿kr.zjbM. hW·eqcjtYu qMicjbM.acjwa.tjaRJuabcjtYu qMicjÅkkjbl,ncj gek.·pN.njmWYgek.· (ssjmsjRHcjtfWY²) mdHjrâ qWkjgW·btiukj tl>cjmtÐr. qNqMicjbM.tYu gek.·pN.njt·suipjkLÕcjer.cjgHj gW·SEuektjrâ

lCtjr·cjtcjncjsMtjqmÐJ ×W·m·cjp:Yr.zwcjmH.njn.nj ltUgHjtYumà,pNÕkjDlukjlwj gu$jqikÉ.gkUbM.tYu K[êlwjpWhW·;.·\per.cjgH jkL,f:,m·cjrâ qWkjgW·btiukjqN ap:YkMinj;ÕcjgHj d,a.tjaRuJabcj \zhtjpN.nj;ÕcjqA.cjmà, lukjsukj(TiKuikj)a.kEu gu$jqikÉ.gkU bM.t·m.njrâhuitjgHjr hW·g·cjK[êddHj;.·râ ebàtj$.ebàtjncjtYu hpEuK[êlwjer.cjgHjgW·SEuektjrâ

huitj×UpNÕkjDlukj gu$jqikÉ.gkUgHj K[êlwjtYu p:YsMtjqmÐJr.zwcjbM.t·gHj gW·SEuektj tcjebLtjebLcj tcjey.cjy. bWYmgLiÕcjgLcjrâv,mK[êpelwjwcj atuicjpMikjsuitj qMicjpedqr.zjt·mà, tcj;iÕnjl[ebLtjebLcj´ hW·;iÕkjepcjt· mdHjrâ mikjgW·e\g.pjekL· k:iÕpjzku nkEugLikjzkubuikjgHjtYu ddHjlP.jqMwjm·kjm·cjgHj hW·tJtYu dHjm·cjaKuikjgHjauitjrâ

dN.Y$·wW·eScjspjtYu hJuloT½,pRUmWYrâ xêa·cjezy[wW· qWkjgW·btiukjtwjesNhj ;Õcjmnjh·q.wtIgHj a.tjaRJuabcjkEu qMicj¿kr.zjÅkkjkJurâ p:YqN.·(1754)gHj xêa·cjezy[wW· zkuv,gHj kLÕcj×Udet.wjetN.wj qMicj¿r.zjÅkkjmWYtL mdHjrâ v,wW· mz×U aSkjt.njemnj(tnjmcj,Skj) qMicjy·cjyu (ey.cjyumcj,)er.cjqg,tYu a.tjaRJuabcj qMicj¿kr.zjÅkkjrâ nkEuyMÕÅkkj y·cj\zIy[ (ey.cjzJy[ø Yung Tsih-ya)tYu a.tjaRJuabcjrâ qWkjgW·twjesNhj gkUmnjaupjDupjpuicj\pIm·cj ;ÕcjacjwgHj a.tjaRJuabcjpN.njrâ bl,$.v,sN,nkEu\pcjtYgmLiÕcjtYu a.tjaRJuabcj qMicj¿kr.zjÅkkjrâ xêa·cjezy[wW· K[êlikjkEu qMicj¿kr.zjg[aj (eg[.<Burcj ø George III);Õcjeanjgl.njtYu a.tjaRJuabcjkJurâ

aË.wcjbM.gmLiÕcjt· pNÕkjkemL·eT.· tcjncjwcjt·$·gmLiÕcjrâhuitjgHjr aK>lCtjbHjektj likjwcjbM.mà, ×W·pMikjkEupercj kUK[pjpãpÌtYup·kjlwjmtjezN.jezN.jvigHj aYmikjgW·kEu$.kqpjrâ nkEumikjgW·sEudN.gu$jqikÉ.gkUgHj kM.tjekL·Dwj;.·tYu K[êpelwjpeltjlwj lewcjz.tjqzuicjhW·Kuicj( ebLtjtjebLcjcj) gmLiÕcjt·gHjelwj gW·SEuelpjrâbWYetMcj tcjncjwcjeScjspjkEu ek.njgkUek.nj;ÕcjarcjgmLiÕcjgHjhW·qM.njek.njgkUek.nj;Õcjarcj meScjspjt·gHjtYu bJuzkud,suitjK[êektjlwjt·gHjelwj gW·SEuelpjrâ d,Dm·kjT½,bWYetMcjmà, pRUwcjeScjspjkEu gkUmnjgmLiÕcj (xpm. ø wcjgkUmnjt· dkjptnjeRHjeqHjk[.j´wcj;ÕcjkW.nj) t·gHj K[êsMtjqmÐJlwj ebLtjebLtjebLcjebLcjn.n.q.j

aYlCtjSEuektjrâ p:YeKtjpedqr.zjwW · qMicjpedqr.zjt· K[êlwjwcj atuicjpM ikjsu itjt·gHj gW·SEuektjtcjey.cjebLtjm H.t·râ tcjey.cjy.ebLtjm H.

wcjpedqr.zjt·gHjSEutYu qWkjgW·pelwja. ddHj;.·(ar.d,) bWYm\phjgHj aYmikjgW·SwjmCÕhj$. £zihj£zihjnkjnkjrâ

p:YkEuqN.· (1740)gHj pRUgkUeq·ekWaj(ekW²RHmj,lUm[iÕ,)t· btiukjtwjesNhj

kEuqMicjacjwgHj SkjtYu ptuinjT½,kEurâ lCtjr·cj tcjncjqkjqIptu in jT½,lwj ltUgH jqJ ufau itj K[ i ÕtjK[ i ÕtjpL i ÕtjpL i Õtjmà,v,;ÕcjkW.njm·cjtnjtodM·cj p:YaukjBuiwjmtÐr.gHj gkUmnjhW·eqcjtYudHjgkUeq·(RHmj,lUm[iÕ,)er.cjgHj qWkjgW·ptitj tcjt,pÌhW·mWY dHjm·cjddHj;.·râ nkEutcjq·qy a,a,zC,zC,tYu ef[·sMtjgW·râ d,K[pj£zihj£zihjnkjnkj dN.Y$·mWYtcjgHjwW· tl>cjhJugHj esN.njT½,dM·cjv,gHjer.â esN.njT½,m·cjkEu gkUeq·ekWaj \zhtjezN.jbtiukjm·cjkEu qMicjacjwgHjh.´ (hW·eqcj) esN.njT½,m·cjkEugLÕYpN.njgkUmnj p>lupjm·cjp:YpercjpLnjgt, lMihjvivgHjh.â esN.njT½,kEugLÕYpN.njgkUmnj p>lupjlMihjvivhJugHj yutÐihW·mWYrâ dHjhW·m.njer.cjgHjelwj aYmikjgW·hJuepcjepcjrâ esN.njT½,kEu gkUeq·ekWajv,k:iÕkjk:iÕpj percjpLnjgt,er.cjgHj aYhJum.nj K[iÕtjK[iÕtjpLiÕtjpLiÕtjrâ

tcjncjqkjqIwcj T·kjgl.njkuDwjpetHjaYgHj ×W·dM·cjbWYmgLiÕcj$Jrâ kL.;ÕcjacjwhW·lJu aKicjak.Yar. percjkMinj;ÕcjlJul.jm·cjgHj TpjlCtjak.Yar. percj;ÕcjkW.nj percjpN.njgHjmà,tcjncj´ lv.tjptuinjT½,lwjltUgHj dHj;.·er.cjgHj pEutYutJkL,kLÕcjm.njrâ aKicj;Õcjacjw ak.Yar.ey.cjy. lJul.jm·cjgHjgek.·pL·cj\zhtjkMinj;Õcjm.nj ×W·pigek.·er.cjgHj p:Ylikjaupjkucjbu icjyéOp[I (kunj,eB.cjerä\pvjs.aupj) d·kjt.tuiwjlH(ed>kjt.tui,lH) K[êlwjatuicjbWYqMwjwW·râ

¤¤(ycj,tui²tWcj al.,l.,aek.cj,Su·,tui²mH.ae\Kaenkui es.cj<]kvj<enqUlvj, am[.,pcjRHielqvjâ(1) bv.,dlxJ,eS.cjeq. h·q.wtJacja.,su(2) guÀaimjxJ,eS.cjeq. mtÐr.acja.,su(3)ael.cj,mcj,tr.,xJ,eS.cjeq. eräBuiacja.,sutui²pcj\fsj]kelqvjâ

ltjtel.ae\Kaenkui]kvj<l{cj h·q.wtJacja.,suqvj acja.,a]kJ,m.,Su·,\fsj=â acj,wmcj,×Hcj<tkW r.z#.nJkuip> qimj,puikjT.,×uicjqUm[.,\fsj]k=âRHmj,\pvjkuiek[.eT.kjen.kjK· £pT.,eq.mtÐr.acja.,sutui²qvjlvj, meq,cyjlHeK[â acj,wmcj,=tpjm[.,pcj meK[ménj,×uicjeq. aenaT.,tWcjRHip>qvjâycj,tui²×Hcj<×iécj,s.,l{cj ael.cj,mcj,tr.,=acja.,mH.aeq,cyjSu·,pcj\fsj=âõõ

T·kjr·cjkEupuidjlikjltUmà, gek.·BpÈ kMinj;Õcjacjwm.njgHj ×W·dM·cj\zhtjgek.· (3) gek.·râ gek.·pTmwW· gek.·bv.dl;Õcjh·q.wtI gek.·\zhtjdutiygHj gek.·mtÐr.ducjqzuicjku;Õcjeq·(RHmj,\pvj)´ gek.·ttiygHjmà, dHjgek.·yéObuiwjxêa·cjezy (eräBuixJ,ea.cjezy[)t·râ \zhtjgek.·t·$·gHjdHj\zhtjqJawEukMinj;Õcjm.njer.cjgHj qg,lwjrâ

piucjpÒ opi ucjpÒ opi ucjpÒ o


9

perc

jgkUmnj

pOutnjtom·cjp:Yliukj$·wW· percjkemL.nj eScjspjkEupUgEukJudHj´ ainjT·cjzkukJudHj´ gek.·zkukJudHjd,Dm·kjRupjrotWEÕmà, md,pÐitjtmjRuihj pWmd,ducjeskj mpÐ·kEu;.jDtjk.y[´ lMihjm]qnj´ aKicj

mNÕ·kEucCÕhjm,t· qJufauitjrâ ar.kemL.njlEuhW·hJu ktEubdHjekL.njer.cj ef[·lwjsuitjq×¯i#.njmà, gW·ducjsRHjq.e;·gHj ×W·m·cj/>q.jehcjrâ pWmdHjgunjfEukEu hW·dHjgunjfEu´ KuihjkEuper·t· mdHjrâ p:Yar.bJu\pcjDm·kjRupjropLnj lCEÕducjdduikjK×¯k.y[tYu ekL.nj/uitjercjtLÕcja.elwj×W·´ lCEÕducjeskjpÐitjlMihjm]qnjtYu ekL.nj/uitjelwj×W·´lCEÕeT.·kemL.njpUgEuzku´ ainjT·cjzkutYu aKicj×W·kEucCÕhjm,zkugHjfauitjekL·tYu ercjtLÕcjkLÕcj ltUpercjkemL.njelwj ×W·kJurârnjtM·pOuwW· percjkemL.njpOu v·cjgW·tYudjH e\p\p·cja./uihjhj}qiÕhjhjkJuqWkjv,gmLiÕcj gW·ducjsgunjfEu qtjpMwjzwjpÒo RHjq.percjkemL.njpOuducjlwjdduikjn.n.t·râ

¤¤mikjgW·dHjtquikj d,ducjdduikjõõ maerwj$·wW· v,tLpv.mnjtmL.kL.et· ekcjewtjebÐ.njsW·kLÕcjlwj a]k.gkUmnjpOu

mWYaSkjkEumWYaSkjrâ murokemL.njlEudHjdHj hW·ducjdduikjmà,tquikjquKe;· gW·ducjsquicjel.Yel.YgHj hW·mWYrâ

p:Yar. ducjdduikjeskjK×k.y[´ lMihjm]qnj

aKicj×W·kEu cCÕhjm,tYuekL.nja.kemL.nj mWYmWYhJugHj kemL.njgkUalEuer.´ bJu\pcjalEuer.â kemL.njpOuekL.njdM·cj$·wW· dHjgunjfEuqWkjv,gHjer.´ qWkjgkUalEuer.â sW·m.tik. tcjqM.njn.n.tYukUK[pjpãpÌ ef[·a.asIaznj elMcjelMcjm.njmà, q.tYuKuihjer.cjârnjtM·zkua.lwjk:iÕpjtYu ekL.njlwjt·wW· psËÕpPnj$· SducjyMÕKuihjmWYehcj´ percjkemL.njzku ekL.njlwjt·wW· qWkjan.gtjdHjkLÕcjg[i dsukjzlqWkjgkUzkukJu dHja×Ðr.YqWkjgkUkJumà, gunjfEuzkuekL.njlwj p:YwcjmWYd\mipjgkUgHj hW·dHjgunjfEugkUzkumà, /uitjducjlwjdduikjgHj dHja.aeh.qik· qJud,ducjb[isopkkEu v,gmLiÕcjelpjrâ

pOukelcjp·kjek[.wjwcj lCtjqCIgLipja. lP.jprcjpv.mWYk@ p:YkMinj;ÕcjpOusuiajâ p:YkMinj;ÕcjpOu$·wW· ×UkEulkjTkjalEuaqIpN.nj ¤enewnjõ qJektjawEu ×UkEuqkÒr.zj(1962)´gitum.tj(2)tYu sEukEuaKicjlMÕhj hJusgW· kS·cjpercjpv.;ÕcjpOuwW·gW·totkjauitjaes.njgHjlPhJu S×W·kEuyMÕ gW·tSipja]k. gW·ducjyMÕ×W·kEutnjehcjrâ bWYmea.nj p:Ygek.·bWiÕcjek.njv,t.l[iÕcjalEuaqIpN.njt·ehcj kS·cjpv.suipjtro aeK>cjKuihjkligW·râSg, percjbhuqutkJu percjlv.tjkuJ percjlCtjgLiÕkjgL.YkJu

huitj×Ud,ducjkM.tjldEulwj n.n.q.jtYu qWkjqMtjt·gW·suinjqÒÕJsEukEuekN.tjeT.!jhuJgHj dHjkLÕcjhW·m.njrâ percjpv.alEuaqIpN.njwW· huitj×UaeK>cjdImwjker\zI bL,bL,/,/,hW·mWYtYu Say.·m.tjd,ducjsk.Kuihj qWkjalEuaqIpN.nje;·t· gW·dHjgunjfEuehcj £pe\pcjl,lwjgL·cjtro percjpv.râ

v,;ÕcjkW.nj p:YkMinj;ÕcjpOu$·bWYmgLiÕcj ¤\me\zcj]kpjkEuzkugHjbJud,efkjm·cjkJuõ mNihjrpj\me\zcjt· l,lwjgL·cjtro percjpv.gHjelwj eTcjezN.jeRHjeqHj Tuicjq,ptuinjsr.Y kuv,t·râ p:Yti;.jalEuaqIpN.njaupjDupj e\g.pjDlJulwjgHj zM.pjalu·kW.njhW·RYu´ kW.njek.nj;ÕcjarcjlEuhW·RYu´ gkUlEuhW·RYu´ v·cjgW·bdHjB.alEuaqIe;·gHje;·kEukLÕcj\zhtjDRuihj n.n.q.jkJu qJukuEB.pÒtjepÒcj kuaË.B.e;·tYu kEuesHjs×¡kj KN·bdHjB.alEuaqIe;· zM.pjdN.Yrâ tcjrnjtM·alEuaqIpN.njwW· alu·kMinj;ÕcjpOu dHjB.alEuaqIpN.njmà, B.q.e;·d,suitj kWtjebÐ.nje;·d,suitj wcjpMikj/uitje;·d,suitj ef[·sk.ebÐ.nj

tkjpLÕpjsutj p:Yk:hjek.njcC.jqMtjt·

tY u v·c jg W ·p >lupj lP.je;·

t·gHj esN.njpMicjhJupÎÕcj ]t,kLÕcjw>dmh.e;· atuicjpMikjsuitje;·t·râek.njcC.jek.nj;Õcjarcj md,m·cjB.ebÐ.njpv. p:YB.alEuaqIpN.njt·wW· lv.tjbhuqut p:YekLcjk:hje;·t· qmÐJaeTcjezN.jkEualEuaqIpN.njehcjtYu qWkjan.gtj alu·ek.nj;Õcj arcjqJufauitj v·cjgW·dHja. mh.w>dgkUe;· s×¡kjpLtrol,kLÕcj gL·cjtropercjpv.e;·t·râ

nddHj;.·mWY eqà.·p·kjT½,mà, p:YbWiÕcjskjy.×Ðr. percjpv.alEuaqIpN.nj dIebàtjm·cjgHj ek.njgkUmnjmNÕ·tnjtodM·cj (ti;.jpLnjgt,bL,/,hW·eqcj) qMwjek.pjk.Yeb.jp·cjet.YkEu alEuaqIpN.njp:YbWiÕcjKRuicjqDJu´ pWiÕcj;Õcjkaj]kikj´ kW.njmp>lupjlCEÕt·wW· B.alEuaqIpN.nj hW·mWYelwj×W·râ p:Yti;.jkW.njmnj B.alEuaqIhW·mWYgHjdHjgunjfEuqWkjgkUpOu mWYserkjmWYgkU (mWYdkutjmWYdko)kJurâ B.alEuaqIpN.nj hW·ktEudH jK:cj an.gtjqWkj ek.nj;ÕcjarcjpO ud,ducj;EÕ;iÕkj qkjq.kLÕcj´ mzgkUmnjpOuelwj hW·d,ducje\g.pjDlJukEue;·kJu´ aerwj´ eynjqN.cj´ aKuikjkN.pOuelwj hW·d,ducj

12341234123412341234

g[.enwj ø eKtjpOu


perc

jgkUmnj

TPkjkLiÕkj p:YgkUpOutYu suitjD.tjS.njgkUpOuelwj buinjKu icjekM.njDer.njkLÕcjrâpercjsuitjD.tjS.njgkUpOu m·kjkLÕcja]k.gkUmnjpOugLiÕcjmà, p:YwcjpLnjgt,mnjpOu aeG.gs.njm·cj aeK>cjbL,/, bJubJu$·gHj dHjgunjfEuezN.jkEu\zhtjrâ Sg, v,aupjDupjkW.njlCEÕ(bWYmea.nj) lv.tjhW·qLYl, r·cjegL·egL·k:njk:nj qWkjpsËÕpPnj´ yMÕzku´ gek.·zkugW·Kuihjehcj ektjkqpjkEuv,l[iÕcj p:Yeb.jlCEÕtYu kW.njmnjlCEÕ´ v,;ÕcjkW.njlCEÕhW·v.tjlwjan.gtj qWkjg[izl gkUmnjpOumWYq.j ntYnzuicj\dhtjzkukEuzku (kuiyjTUkuiyjT asui,rmUltnj,ek[.cj,) ekL.njbdHjB.alEuaqIpN.nj tnjmUl ×W·kLÕcjdM·cjrâe;·hW·quicjT·kjpcjmWYq.j alEuzku´ ek.njgkUmnjzku qPmNihjestn.´ v,tLT·kjpcjpercjpv.alEuaqIbM.ducjyMÕtYu ercjtLÕcjkLÕcjelwj×W·râ

eqà.·dHjB.mWYmWYgHj kS·cjtnjmUlmà, d,faiutj]qnj ea.njauitjkL·kui!j\pcjer.cjâ]qnjt·gHjwW· ×UkEualEuaqIpN.njt· T·kjpcjncj hW·eqcjrâ ×UkEu;.jDtjv,;ÕcjkW.njpÈkj×UekNcjezW.wjesHj suipjeÆ.·zuicjtYu pek.·pekwjlwj hW·g·cjsqucj´ hW·g·cjT·kjpcj´hW·g·cjqPkuqEu qWkjzkumWYq.j atuicjv,ezN.jaupjDupjkW.njt· bkjmWYqCiea.njauitjmqunjÈkj´ lCEÕmWYkui!j tnjtokEulMihjqCiea.njgLiÕcjtYu pek.·pekwj ]qnjqWkjgW·ezN.j\zhtjqN KN·bdHjB.alEuaqIpN.njrâ v,;ÕcjkW.njlCEÕ sutj]qnjhW·m.njkJu´ aË.B.mnjáË.\bomnj sutj]qnjhW·m.njt·gHj a.tjaRJuabcj qIkLIkEuv,t.l[iÕcjeb.jpWiÕcj;Õcjt·tYuBuicjeq.cjkl,´ lCEÕsEukEuDrtjsk.sutj]qnj naDm?elwj×W·râ

v,;ÕcjkW.njlCEÕ qJud,p·cjTwjzkjaikj]qnjtYu d,sutjkLÕcj×W·râ ddHjbJubJu$·gHjzM.pjkW.njmnj ekL.njbdHjB. alEuaqIpN.nj \dhtjzkukEuzku (asui,rmUltnj,ek[.cj,)gW·SEum·cjlMiÕnjrâ kW.njlCEÕlCEÕbkjgW·]qnjkJu T½ÕtjlwjlMihj]qnjea.njtYu B.hW·tYu×W·kLÕcjrâv,aupjDupjkW.njt· kelcjek.jek.·DRJutYu kelcjbkjtMielwj ×W·kJurâ k.lB.zkuquicjlwj tYudHja.mà, qJukEuqPqÚcj sRuihj;.jB. pek.·bkj]qnj v,;ÕcjkW.njt·tYulicjepÌz.tj qJukEuekL.njqÚcjsRuihj;.j B.tnjmUl mipjmipj|zipj|zipjrâ

p: YqN.·(2009 ´2010)$·wW · hiutj×Uaqicjaluinj percjpu inj\gpjgL,kwjK[Idr.cjgr·kjgRuikj \p·cjlH.YkLÕcjgHj ;Õcjeq·elwj d,ducjzJukpuikjkJutYu v,;ÕcjkW.njmnjgmLiÕcjekL.njsm·cjp:Y ;Õcjeq·bWYmgLiÕcj huitj×Upercjp>tjqptj (Passport) hW·K[iÕtjpLiÕtjtYu#.njv,kuv, kelcjsokLÕcjkW.njzkurâ zM.pjkW.njmnj ]qnje]kpj\gtjKkjKYukJućCÕhjf[.n.n.elwjk:cjkLÕcj´ bWYetMcjcCÕhjqCÕelwjk:cjkLÕcj´ Sg, cCÕhjm,;.jDtjqM.kemL.nj hW·pEutuinjtYu ]qnjlupjkEu ]qnjtitj hW·kitjvItYu percjsqucjm·cjs·cje]kpj\gtjkLÕcjrâ huitjgHjr percjT·kjpcjhJuhJu´ percjd,sutj]qnj ekL.njbdHjB.alEuaqIhJuhJu´ eqà.·sutjm.njgHj dHjkLÕcjtcjw>tjg>tjauitjrâ

bJugek.·aupjDupjkW.njmnjpOukJu´ v,;ÕcjkW.njmnjpOukJu´ v,l[iÕcjeb.jmnjlCEÕ´gek.·mnjlCEÕkJu kEu\zhtjekL.njbdHjdM·cj B.alEuaqIpN.njgHj muv,t·v.tjgunjfEuq.jlEuer. mikjgW·tJekW·ekW·râ dHjm.njmWYq.jgHj r·cjkEukW.njv,tNhj B.alEuaqI×W·´kW.njzkuhW·mWYtYu ek.njz.tjzku d,m·cjB.kW.njv,tNhj d,a.troeqC.Y\K.gHjmWYtcjmikjgW·elpjlikj B.q.alEuaqIpN.njmWYtcj sr.YkW.njzku mNÕ·kEuB.alEuaqIpN.njtYuk.lalEuaqIt· egtjewcjkW.njzku e;·t·eqà.·aeTcjezN.j Tuicjq,kW.njzkumWYtcjkJuer.cj v.tjrâ

spjkEupercjpv. alEuaqIpN.njtYu lv.tjaË.B.pnjtL ptuinjT/,lwjgHj¤¤lMÕhjkW.njpOuquicjbdHjB. alEuaqIpN.nj tnjmUl\dhtjzkukEuzku (kuiyj<TUkuiyjT)wW· zM.pjqCid,sutj]qnj´ qCiaË.B.mnj´ aË.\bomnjelwj d,sutj]qnjkJurâ quicjB.gHjqWkjpercjpv. ek.njcC.jt· gW·totkjgHj qkjhJuhW·mWY´ mikjgW·sutj]qnj kEuB.dHj\phj\phjrâ Sg, ek.njcC.jmnjpOu m·cjdM·cjB.pOuquicjlwj nkEu;.jDtjek.njgkUmnjpOukJuelwj huitj×UducjlwjyMÕ dHjm·cjB.alEuaqIpN.nj (asui,rmUltnj,ek[.cj,)tYu

hW·v.tjlwjan.gtjhW·v.tjlwjan.gtjhW·v.tjlwjan.gtjhW·v.tjlwjan.gtjhW·v.tjlwjan.gtjqWkjg[izl gkUmnjpOumWYq.jqWkjg[izl gkUmnjpOumWYq.jqWkjg[izl gkUmnjpOumWYq.jqWkjg[izl gkUmnjpOumWYq.jqWkjg[izl gkUmnjpOumWYq.jntYnzuicj \dhtjzkukEuzkuntYnzuicj \dhtjzkukEuzkuntYnzuicj \dhtjzkukEuzkuntYnzuicj \dhtjzkukEuzkuntYnzuicj \dhtjzkukEuzku(kuiy<jTUkuiyjT asui,rmUl(kuiy<jTUkuiyjT asui,rmUl(kuiy<jTUkuiyjT asui,rmUl(kuiy<jTUkuiyjT asui,rmUl(kuiy<jTUkuiyjT asui,rmUltnj,ek[.cj,)ekL.njbdH jtnj,ek[.cj,)ekL.njbdH jtnj,ek[.cj,)ekL.njbdH jtnj,ek[.cj,)ekL.njbdH jtnj,ek[.cj,)ekL.njbdH j

B.atnjmUlalEuaqIpN.njB.atnjmUlalEuaqIpN.njB.atnjmUlalEuaqIpN.njB.atnjmUlalEuaqIpN.njB.atnjmUlalEuaqIpN.nj×W ·kLÕcjdM ·cjrâ×W·kLÕcjdM ·cjrâ×W·kLÕcjdM ·cjrâ×W·kLÕcjdM ·cjrâ×W·kLÕcjdM ·cjrâ


11

likjmnjpOumWYB.q.gHj mWYtCYmHgLiÕcjauitj />aKicjehcj gW·aeK>cjebÐ.njrâ \phj\phj$· llajB.gW·tYu likjmnjpOue/tjebÐ.nja.a]k.e;·t·gW·râ B.quicjdHjtYu /uitjpipnjqN.· ×UkEualEuaqIpN.nje;·t· lel.cj]t,dHja.B.e;· dtnjmà, e;·ef[·ncjaË.B.e;·áË.\boe;·´ qJugaupjB.e;·tYumà, aeK>cjar. aË.B.mnjpO ueqà.·ebÐ.njlikjmnj p: Ya]k.aKicjB.e;·gH j dH jkLÕcjKkjKY um.njer.cj aYv.tjektjrâ dHjq.jgHjmà, gkUmnjpOufauitj]qnjkEukL·kui!jtYu quicjdM·cjB.(kuiyj<TUkuiyjT) alEuaqIpN.njlMÕhjgHjdHjgunjfEuv,gHjer.â qWkjgkUmnjpOu hW·eqcjgHj an.gtjgtet·percj;ÕcjkW.nj\p·cjlH.Ymà, pOuaË.B.mnjt·kJu´ gek.·v,ercjtLÕcjquicjKN·B.kJu´ v,aupjDupjkW.njlMÕhjkJu´ v,l[iÕcjeb.jlMÕhjkJuhW·K[iÕtja. eqHjtom·cj$Jmà, gW·SEuektjRHjq. v,t·ducjlwjddu ikjtWEÕrâ dH jDwjS.nj;êea.njsu itj ltUv,t·ekW·ekW·râsN,d,quicjKN·B.alEuaqI \dhtjzkukEuzkugHj ywjK>r T·kjpcjqu ic jeT.·B.ek.njgkUmnjp O um à , / u itjlE uek.njgkUmnjp O uTuicjq,ptuinjgunjsr.Y hW·tJrâ ea.njsuitjekW·ekW·rõõ roq.jwW·p·kjlwjÅqihj ptuinjT/,kLÕcjlwj gl.nj×W·kLÕcjrâ

kelcjqCIgLipj alu·KRuicjqDJupOuwW· B.ek.njgkUmnjhJugHj×W·dM·cjmUsiB.er.â ywjd,RuihjlMihjmà, B.tnjmUlek.njgkUmnjkW.njlH.g·> ×W·a]k.kW.njkercjgHjmWYB.´ B.tnjmUlek.njgkUmnjkW.njkWikjek.ed·gHjmWYB.´ B.fkjeS.tnjqLÕcj ek.njgkUmnj kW.njkajw>njgHjmWYB. ap·cj×W·SpiB.ehcjrâ muhuitjkW.njmnj×W·dM·cj qMwjtYKRuicjqDJu hW·KN·ktEubdHj B.ek.njgkUmnjzkuer.â p:YB.ek.njgkUmnjzku B.q.likjmnjd,ebÐ.njgHjhW·mWYpMikjh.´ a·cj×UB.ek.njgkUtYu hW·gW·tSipja]k.h.´ B.ek.njgkUmnjgHj e/tja]k.gkUmh.w>dI alEuaqIpN.njhW·m.njh.´ kW,B.×W·p: YB.ek.njgkUt·gH j gWicjefkjsuitjD.tjS.njgkU ktEudHjgLiÕcjtYu giWcjefkjlMihj\zhtj dpjpN.njbL,/,ek.njgkUpOugLiÕcjtuinjh.´ B.ek.njgkUpOugLiÕcjtuinjmà, suitjD.tjS.njgkUpOugLiÕcjtuinjgHj hW·mWYpMikjh.´ huitj×Up·kjB.ek.njgkUpOutYuv,aupjDupjkW.njt·kJu´ v,;ÕcjkW.njmnjlCEÕ´ aË.B.mnjt·kJu´gWicjefkjd,T·cjh. (hW·eqcj) dHjDwicj alEuaqIpN.njt· eTcjg,rYqpunjpLnjgt,tYu bkjrpjTicjdwj qPKkjKYu/ucjtkjh.gHj mikjgW·qM.nj

h.ííh.íín.n.râpsËÕpPnjlMÕhj$· gkUmnjpOusuipjm·cj kS·cjlEuer.â zM.pj

ek.njgkUmnjpOu ]qwjkEugW·kelcjgW·qtiauitjviâ zkupuinj\dpjgLiÕcjdHjeq#I dHjv,l[iÕcjkS·cjqLÕcjtYu eTcjKy[bL,/,gHj qMicj×W·kEuawEu]qz.y[h.â alu·gkUmnjpOukJu qJukEuek.nj;Õcjarcj pÌ×Umh.w>dIpN.njt·tYu dHjm·cjgkU;ikjpLkj hW·mWYkEuaeK>cjbL,/,zkuzku hW·mWYkEu;ÕcjhW·mWYkEuawEua.$. kutjeqN.wjdnjeqN.wjgHj ]qwjkEugW·kLiÕhjektjauitjviâ percjkemL.njlEudHjdHj d,Dm·kjRupjrotWEÕmà, qWkjpsËÕpPnj$·kJu´ qWkjan.gtjgtet·kJu dHjgunjfEuqWkjgkUpOuh.´ dHjg[izlqWkjgkUpOuh. kUK[pjpãpÌa,a,tYu Dm·kjRupjroekL.njbdHja.mà,Kuihjer.cjv.tjrâ

qer.pjtYumd,pÐiÕnjT½,mà, estn.ek.njgkUmnjpO uwW ·huitj×UdHjek.njbudB.q.tYu suitjD.tj;iÕnj/tj ×W·kEueynjqN.njkJuDwjleacjef[·emtÐ. S.nj;êqtjt·kJu´ pMikjS×¡mikjgW·T·kjpcjkEud>njgHj ktEudHjkLÕcj ×UkEugL·Åqihjet·alEulEugHj m¡,Tuicjq, ptuinjgunjsr.YeTkjrâ Sg, mcjducjptuinjgunjsr.Y ektjyMÕKuihjqM,hW·gW·´qJum¡,qCIgLipjpãpÌgL·cjtro percjgunjfEukemL.njpOuKuihj & per·kJuer.cjâbJurnjtM·;ÕcjezN.jnibÔ.njtYu gzajDwjqPkuqEukEud>nj´ edàtjbkje;.cjDwjqIl´ bepcjm·cjp>rmIkJu rnjtM·qWkjpercjpv.gkUmnjtYu \dhtjzkukEuzku quicjKN·bdHjB.ebÐ.njlikjek.njgkUmnj qWkjek.njcC.jqMtjmnjpOumà, /uitjlEudHjgunjfEu qWkjgkUpOugHj RuihjlMihjcCÕhjm, pet.·/tjhW·m.njrâ bJukuqEupuOptYulwjgHj v·cjhW·esHjnrkj bJudHjDwicjkupOukJu´percjkemL.njpO u ekL.njptYuercjtLÕcjm·cj´ fauitjdM ·cjaKicjmNÕ·kEucCÕhjm,´ lMihjm]qnj´ eskjlwj\zhtjK×¯k.y[tYu gs.njekL.njbdHjdM·cj B.alEuaqIpN.njgHj lPkEudHjg[izlgkUmnjpOuviâ gunjfEupercjkemL.njpO uwW · ]qwjkEugW ·dH jqWkjgkUpO uvigH j mikjgW ·kEu$.DwjqtiezN.jezN.jehcj ptuinjT½, bWYmaYprYraoâ â

alu·gkUmnjpOuqJufauitj percjkemL.njzkuekL.njgHj]qwjkEugW·dHjgunjfEu qWkjgkUpOuviâ

zYSJÅqihjmnjzYSJÅqihjmnjzYSJÅqihjmnjzYSJÅqihjmnjzYSJÅqihjmnj

12341234123412341234

g[.enwj ø eKtjpOu


mnjdEugUel.kwW · tC Y$ ·p O u m N ih jgm L i Õ c jktEudHjdM·cj DrjeqLhjpM.gHj aeKtjgH jmN ihjh.´ mNihjgH j aeKtjh.

Ruq·cjtYu kluikjkmEudM·cjauitjrâ mWYaqicjRuq·cjdM·cjtCY$·gHj p:YgkUB.q. d,ducjdHjdM·cj;ikjpLkj gkUv,tNhjt·gHj qPhuitj×UkEuhW·mWYkEuaeK>cjw>dgkUtYu tNhjlfHjtitja. ×Uw>dSJz.tielwj×W·´ epÐ.·bkja.eqN.wjw>dgkUv,tNhjtYu wuitjtLicjeT.·SJz.tigkUelwj×W· r·cjkEuddHjtCY$· bJuktEudH jdM ·cjt·gH jtYu qWkjgW ·sW ·DwjpãpÌgH jw>tjm·cj´percjgkU eScjspjkEugkUhJugHj sW·qtitYuSicjSauitjviâ

ywjrkelcjr·cjektj wcjgkUmnjpOutCY$·hJugHj tupjtov·cjroek.njz.tjhW·mWYkEuy.Yap>´ ek.njhW·mWYkEuy.Yap>t·gHjhW·mWYkEuDwjedL.·ebÐ.nj´ DwjedL.·ebÐ.njt·gHjhW·ekcjmicjlwjtYu percjkLiÕhjKLcj percjl[,tM,n.n.t·gHj e;·hW·hnjbnjdM·cj p:Yk:hj´p:YgL·ÅqihjzkuzkutYu e;·hW·m·kjgtwjdM·cjp:Yzov.$jzkurâ hiutjgHjr petHjzkuzku

gHj|pYh.´ petHjeqN.wjgkUv,tNhjgHj |pYh.´ducjqucjes.Y aeK>cjw>dgkUzkugHj |pYh.d,K[pjpãpÌdM·cj tM.laj$Jâ

hu itjgH jr tCY$·kelcjr·cjkE upercjgkUmnjpOu v,lCEÕlCEÕt·´ edqlCEÕlCEÕt·gHjmà, ttjTpãdM·cjqWkj;Õcj´ ducjdM·cjqzuicjqWkjgkU´ lohJudM·cjpRU qWkjpratÐ lupjTYu×HodM·cj a]k.kemL.nj´ a]k.wcjBwzkugHj aeKtjdmLÕmtjh.´ el.kdmLÕmtjh.´ el.Bt$H.t· kLÕc jdmL Õmtjh.´ zkuzkugH j zkuhW·g·cjpãpÌmà,zkuv,tNhj qkjqkjgH j gW ·g·cjloT½,percjkemL.njzkugHj w>tjtobWYmel.njrâkemL.njgW·p>lupjlMihj p:YkemL.njeScjspjkEuaeK>cjw>dgkUhJugHj pUgEugW·ptitj\zhtjtYulupjekL.njducjdduikj sN,gkUbW Ym;.·sMtjgH jgL.Yw>tjSEuv.tjm·cjtYu pUgEumcjsMIqWkjgW·ducjsquicj aeK>cjw>dgkUgHj ×W·gLiÕcjm·cjtYu v,mcjskemL.njaY´ aYmcjskemL.njv, d,hJusgl.njq.j$·râ

dM.×Ud H jq.jgH jr gkUmnjpO ulC E Õg H jaKicjel.Bt$H. BwcjqLÕcjm·cjt·gH jpercjatÐ kLtjpãkLÕcjtYu wuitjtLicja.lP.jSJz.tirâ SJz.tizku zkuwuitjtLicja.tYu percjk.ledqelwj hW·\mhj\motuinj p:Yzov.$jzkukJu huitjgHjr tCY$·pOut·hW·gpjgwj eTkjkEud,qP ×W·dM ·cjpnjtcjgHjwuitjtLicjeT.· hW·eTkjhJugHj ¤;ÕcjzkuhW·mWY$JhW·eTkjkEuqP¿kr.zj´ lv.tjzkuhW·mWYhW·eTkjkEuqPqMicj´ dWicjzkuhW·mWY hW·eTkjkEud,pÐoainjT·cj´ hW·kelcjr·cj wcjBwgkUmà, hW·eTkjkEup:EÕp:iÕkjv,qkajõrâtCYrmnjpOuk[;Õcj d,ducjdHj;ikjgHj alu·ek.njgkUmnjpOu d,\gipjdollozuicj SJpã;.jezW.wj

perc

jgkUmnj

aeK>cjw>dgkUgW·\mhjt.l[iÕcjv,gHjer.

aeK>cjw>dgkUgW·\mhjt.l[iÕcjv,gHjer.

dM.×UdHjq.jgHjrgkUmnjpOulCEÕgHjaKicjel.B´

t$H.´BwcjqLÕcjm·cjt·gHj

percjatÐkLÕtjpãkLÕcjtYuwuitjtLicja.lP.jSJz.tirâ


13

#.njzNêd,eh.·pLiÕtj wcjtLwcjn.Y d,q.Ytitja. ×UK×¯gkUmnjhJugHjsEukEutCY$· ek.njgkUmnjt· d,ducjm·cjyMÕ gkU;ikjpLkj gkUv,tNhj$Jfuihjrâ ywjrd,hJukEu percjea.njsuitjhJugHj eTkjkEud,ea.njsuitj alu·ek.njgkUmnjrâ

huitjgHjr tCY$·pOut· d,sMtjqmÐJ a.Yap>kEulwjgHjwcj´\gcjmikEulwjgHj t.l[iÕcjqWkjgW·£picjpk.njkEu ek.njgkUSJz.tiv,mdHjgkUmnjkEu zkumWYsW·gHjhW·eqcj ;ÕcjhW·mWYqP¿kr.zjmà, hW·zN,gkUv,tNhj´ lv.tjhW·mWY qPqMicjmà, gkUzkuhW·mWYkEu qNicj/uihjll· dWicjhW·mWYpÐoainjT·cjmà, ek.njpW·cjhW·bL,DrjlNJsuitj hW·kelcjr·cjwcjBwgkUmà, wuitjtLicjwcjBwSJz.ti zkuzkum.njm·cj K[pjSicjStYu ptitj\zhtjauitjviâ

tCY$· ]q·cjm·cje$.cjgHj ek.njgkUmnjr´ e]kpjm·cje$.cjgHj ek.njgkUmnjr´ tcjKkjKYun.n.q.j kM.tjldEulwjgHjelwj ek.njgkUmnjr´ aeK>cjw>dgkU qWkjgW·qucjes.Y hW·mWYgHjelwj ek.njgkUmnjr´ gL·cjtroBw qWkjek.njgkUmnjt·

aeK>cjw>dgkUv,tNhj ek.njgkUmnjpO u ekcjqucjes.Ylwjepcjepcj×W·kLÕcjlwjtYu nkEuaes.nj\zhtj ek.njgkUmnjehcjek.njgkUmnjmcjmWYlwj kS·cjBwgkUtYu tCY$·kS·cjBwek.njgkUmnjkJu nkEuaeK>cjw>dek.njgkUmnjkJu d,\phjqWwjtitja.×UqekmjtYek.njgkUmnjt· bWYmgLiÕcjgLcjkEuqN.·»rhJugHj mikjgW·kEuek.njgkUmnjt· kelcjbHjqN. wcjBwgkUzku atikjkEupsËÕpPnjqJu/>lP.jm.njtYu md,kEu$.Dwjqtiq.j$·râ

huitjgHjr ×UkEuqN.·el.njkLÕcjbWYmgLiÕcjet· qPhuitj×UkEuek.njgkUmnjt· ktEudHjdM·cj Bw;ikjpLkj gkUv,tNhjhJugHjtYuek.njgkUmnj rYqM.qL,lm[JÕ´ qL,SJpÈkj qWkjgW ·sE udN.qNp:EÕp:iÕkjek.njgkUmnj ×W·m·cjhJugHj hW·mikjbEudduikj ek.njgkUmnjd,ducjp:EÕp:iÕkjdM·cjkEu gkUv,tNhjt·gHj sN,ek.njgkUmnj alu·auitjqJut·gHj qPkLÕcjqNicjb¡b¡Ì ltUv,qkaj´ percjef.aje\bwjgkU/uinjhW·;iÕkjepcjkJuelwj ltUmWYgek.·kEumWYgek.· hW·ekcjdHjkLÕcjDrjeqLhjpM.$Jrâ t.l[iÕcjv,kEuv, estn.v,kEuv, ttjekL.·

perc

jgkUmnj

gW·ttjekL.·a. el.Yel.YmWYk@kEumWYk@ eq.cjeq.cjm.njgHjhW·mWYkLÕcjdM·cj />kL·mqunjesH.jqN.·\pcjrâ percjeScjspjkEu gkUn.n.´percjaeK>cjw>dgkU n.n.auitjqJut·gHj gW·kelcjsuipjK×¯gkUék.njgkUt· gW·kelcjqucjes.Ym.njpLnjgHj ×W·m·cjp:Yt.l[iÕcj pUgEuh.´×W·m·cjp:Yt.l[iÕcj alu·gkUh.´ ywjrek.njgkUmnjpOu K[pjpãpÌd,m·cjmà, d,dHjmWYkqpjm.njrâ

huitjgHjr kqpjtupj´ v.$jtupj´ lv.tjtupjqMhjmHaeK>cjw>dgkU ;iÕkjepcjltUgkUm.njrâ zM.pjv,mesN.njT½,t·gHjek.njgkUt· d,ducjlcjezW.wjm·cj n.n.q.jhJugHj kelcjr·cja.kEuaeK>cjw>dgkUhJugHj Say.·m.tjvivDwjelwj hW·eScjspjkLÕcjkEu ek.njgkUmnjt·gHj Skja.m·cjgtmà, gWicjefkjgkUkJuá.YkM.YgkUkJu´ £gYe\ghjesHjauitjrâ eTkjkEud,hJugl.njq.j$·m.njrâ

percjn.n. gl.njn.n.t·gHj /uinjrek.njgkUmnjpOut·hW·mikjeScjspjkJuelwj percja.YkM.YgkU´ percjaeK>cjar.w>dgkUgHj ek.njgkUmnjt· hW·eTkjkEukLhjeT.· hW·eTkjkEuwuitjtLicjeT.·puhjgHj mikjgW·kEusW·t.l[iÕcj qWkjan.gtjgt a.YkM.YgkUgW·ef.aje\bwj aeK>cjw>dgkU gW·m·kjgtwjm.nj sEukEumWYa.yukjkwjgHj dHjt.l[iÕcjalu·gkUmnj qJumNihjfauitjrâ

mudHjmikjgW·hJugl.njq.j$·er.gHj el.njkLÕcjmWYaKicjet·ek.njgkUmnjt· alu·qJufauitjgHj aeK>cjw>dgkU hW·×HorokEu

kLÕcj mWY@kEumWYk@´ mWYpC·kjkEumWYpC·kj ttjTpãkLÕcjlwjtYurâk.lpOut· kelcjr·cjkEu percjek.njgkUmnjpOu el.nj

kLÕcjlwjeqC.YeqC.Yet·hJugHj v,mNÕ·yMÕmcjbL.YmgdUet·gHjmà, mcjbL.YmgdUwW· ×UktEudHjmNihjhJugHj gkUSJz.tiv,gHj gkU¿kr.zjhW·eqcj`gkUam.tjhW·eqcj´ gkUbbN,elwjhW·eqcj eScjspjkEugkUSJz.tiqLÕcjqLÕcjgHj Say.·m.tjmWYgkUelwj hW·eScjspjlwjkEumgdUrâ mcjbL.YmgdUwW· huitj×UtJkLiÕhjektj kS·cjBwgkUzkudHjdM·cjkS·cjBw;ikjpLkj gkUv,tNhjtYu nkEukqpjKuihjKiuhjv.$j|pY|pY ptitjzYlWI qCIr·cjqWkjan.gtj qWkjgkUgW·quihjpÈiÕtjekL· dduikjeq.k Bw;ikjpLkj gkUv,tNhjgHjtYuííí

mcjbL.YmgdUwW · gs.njqLÕcjkS·cjBw ek.njgkUmnjducjdduikjkEulv.tj eku.· lWIzYk.y[epcjepcj mdHjrâ a]k.mcjbL.YmgdU ducjdM·cjdduikjk.y[ alu·auitjqJugHj nkEupercjel.BqWkjatÐgW·ef.aje\bwjgHj Say.·m.tjtM.dIRYukJuelwj hW·kEum·kjgtwjtuinj a]k.wcjBwzkuzkuv,$JtYu atuicjkqpjv,mK[pjlwj atuicjlv.tj v,mptuinjlwjt·gHj v,lEumWYtJektjhW·m.nj$Jrâ

mcjbL.YmgdUwW· qPhuitj×UkEu el.BqWkjatÐhW·mWY p:YwcjBwzkuv,tYu k@gL·cjtroqWkjmNihjpr gW·ducjsquicjm.njgHj mWYpC·kjkEumWYpC·kj v,ttjekL.·g>·kW.ja.dM·cjquikjquikjtYu d,k.lmWYtCYatuicjK[pj´ atuicjSicj aKicjet·T½,kLÕcjkEu wcjBwgL·cjtrorhJugHj

percjn.n.´ gl.njn.n.t·gH j /u injrek.njgkUmnjpO ut· hW·mikjeScjspjkJuelwjpercjn.n.´ gl.njn.n.t·gH j /u injrek.njgkUmnjpO ut· hW·mikjeScjspjkJuelwjpercjn.n.´ gl.njn.n.t·gH j /u injrek.njgkUmnjpO ut· hW·mikjeScjspjkJuelwjpercjn.n.´ gl.njn.n.t·gH j /u injrek.njgkUmnjpO ut· hW·mikjeScjspjkJuelwjpercjn.n.´ gl.njn.n.t·gH j /u injrek.njgkUmnjpO ut· hW·mikjeScjspjkJuelwjpercja.YkM.YgkU´ percjaeK>cjar. w>dgkUgH j ek.njgkUmnjt· hW·eTkjkEukLhjeT.·´percja.YkM.YgkU´ percjaeK>cjar. w>dgkUgH j ek.njgkUmnjt· hW·eTkjkEukLhjeT.·´percja.YkM.YgkU´ percjaeK>cjar. w>dgkUgH j ek.njgkUmnjt· hW·eTkjkEukLhjeT.·´percja.YkM.YgkU´ percjaeK>cjar. w>dgkUgH j ek.njgkUmnjt· hW·eTkjkEukLhjeT.·´percja.YkM.YgkU´ percjaeK>cjar. w>dgkUgH j ek.njgkUmnjt· hW·eTkjkEukLhjeT.·´

hW·eTkjkEu wu itjtLicjeT.·puhjgH j mikjgW ·kEusW ·t.l[iÕcj qWkjan.gtjgtíííhW·eTkjkEu wu itjtLicjeT.·puhjgH j mikjgW ·kEusW ·t.l[iÕcj qWkjan.gtjgtíííhW·eTkjkEu wu itjtLicjeT.·puhjgH j mikjgW ·kEusW ·t.l[iÕcj qWkjan.gtjgtíííhW·eTkjkEu wu itjtLicjeT.·puhjgH j mikjgW ·kEusW ·t.l[iÕcj qWkjan.gtjgtíííhW·eTkjkEu wu itjtLicjeT.·puhjgH j mikjgW ·kEusW ·t.l[iÕcj qWkjan.gtjgtííí

12341234123412341234

g[.enwj ø eKtjpOu


mcjbL.YmgdUgHjpLnjelwj atuicjqtÐib[tÐi mKuicjkLiÕkjdM·cjp: YK×¯gH jhW·kLhjeT.·lv.tjtYu v·cjgW·titjbL,×UBw;ikjpLkj ×UgkUv,tNhjm.nj alu·ek.njgkUmnjqJufauitjgHj kemL.njmcjbL.YmgdU a.suipjdtYum.njrâ

mcjbL.YmgdUwW· ×UkEukS·cjBwqwjqwjgHj qPhuitj×UkEuatuicjrnjtMajt.l[iÕcjgkU t.l[iÕcjek.njgkU KuicjKuicjkLiÕkjkLiÕkj×W·dM·cjtYu atuicjmK[pjlwjgHj v,ekL.njbkja. atuicjlv.tjmrnjlwjgHj v,qCIgLipjbkjtYu v,kW.jhJugHj kS·cjBwv, sEukEugW·a.suipjBwtLn.YgkUhJugHj p:YwcjgkUmnjpOuelwj mcjbL.YmgdUgHj dHjpUgEutLaes.njdHj]tÕ·a.z.nY gkUmnjetMcjetMcjmWY ]tÕ·qWkjgW·pet.·/tjkEuv,gHjhW·mWY$J hJuseTkjrâ

huitjgHjr mcjbL.YmgdU dHjqMicjtLn.Y ek.njgkUmnjpOut·tYuqNq]tÕeScjspjkEu d,dHjdsukjzlgkUmnj qWkjan.gtj eqHjtodM·cjt·gHj cC,t,kutjTpuitjeT.· qA,qA,zC,zC,tYu alu·ek.njgkUmnjt· qJumNihjfauitjgHj aeK>cjw>dgkU ;iÕkj;iÕkjepcjepcj gW·qucjes.YkLÕcj mdHjrâ tCY$·pOut· kelcjr·cjkEuwcjBw ]tÕ·a.z.nYmnjmcjbL.YmgdUgHjmà,etHj pOuek.njgkUmnjt· v,meqHjtolMÕhjhJugHjetHjt.l[iÕcjgkUh·WmWYpuhjgHj ptitjrm{.cjeTkjh. pãpÌr·cjauitjviâ

huitjgHjr percjt.l[iÕcjgkU´ percjef.aje\bwjgkU´percjaeK>cjw>dgkUt·gHj ek.njgkUmnjt· alu·qJufauitjgHjhW·sW ·su itj hW·ducjektjt.l[iÕcjmà,etHj qWkjek.njgkUmnjt·gW·kelcjqucjes.Ya. aeK>cjar.auitjqJut·pLnjgHj mcjsMIsp:Yt.l[iÕcjv,gHj$Jer. pãpÌauitjviâ el.njkLÕcjmWYaKicjet·gHj mcjbL.YmgdUhuitj×Uducjektjt.l[iÕcj qWkjek.njgkUtYu ptitj\zhtjqWkjgkUgHjr gW·a. suipjBwtL´ Bwn.Yrâ mcjbL.YgmdUgHj dHjek.njgkUmnjeztjeztjrâ

ek.njgkUmnjpOutCY$·gHj qPhuitj×UkEu rnjkEupercjel.BatÐqM,tYu ektjzN,ltUek.njgkUzkupLnj´ kM.tjldEuaeK>cjw>dek.njgkUzkupLnjhJugHj aeK>cjw>dek.njgkUhW·mWYmà, zkuzkuelwj hW·titjbL,×UBw;ikjpLkj gkUv,tNhjkJue$.cjgHj kEugW·esHjsuitjvikJu ltUgkUzku ltUwcjBwgkUzkugHj /uinjrzkupL·cjektjzN,kJuelwj Drja·cjzN,bWYm;.·sMtjgHj zkugW·kligW·ducjsquicjrhW·eqcjgkUzkuehcj d,ducjgirâ

aeK>cjar.w>dgkU ywjK>rek.njgkUt· gW·qucjes.Ymà,etHj epÌ a·cjzN,pC·kjn.n.t·gHj l[,tM,tuinj p:YltU

ek.njgkUmnjtajrâ epÌa·cjzN,l[,tM ,tu in j p : YlÐêek.njgkUmnjt·mà,

zM.pjmNihj mdHjSJ

perc

jgkUmnj

z.timnjeztjeztjt·gHj gW·ducjsquicjpercja·cjzN,´ percjbL,/,´percjqL,pW, n.n.q.jt·m.njkJurâ qMicjhJumà,gHj ¤¤kmLtjdmLhW·eqcjkmLtjdmLgHjelwj ¿kr.zjhW·eqcj´ ¿kr.zjgHjelwj rYBpÈgkUz.ti hW·eqcjpuhjõõgHj esHjsuitjviâ

huitjgHjr tCY$·pOuek.njgkUmnjt· kelcjr·cjkEuwcjBwmcjbL.YmgdUgHjtYumà, mikjgW·hJu$.gl.njetMcjpnjtcj mtW·g, ¤;ÕcjzkuhW·mWY$Jmà, lPp¿kr.zj$J´ lv.tjzkuhW·mWY$Jmà, lPpqMicj$J´dWicjzkuhW·mWY$Jmà, lPptoainjT·cj$J #.njdM·cjzkuhW·mWY$Jmà, lPkLhjeT.·SJz.tigkUzkuvigHjõ mikjgW·hJu$.gl.njq.j$·kL.râ

huitjgHjr gkUgW·ef.aje\bwjm.njgHj mcjsMIsp:YgkUv,tNhjhW·eTkj´ aeK>cjw>dgkUgW·;iÕkjepcjgHj mcjsMIsp:Y\zhtjgkUv,tNhjhW·gW· ek.njgkUzku gW·kligW·aeK>cjqL,pW,m.njgHj gkUzkukEuzkuehcj eTkjkEud,kEuk:iÕpjv,qkajeTkjrâ yW·mNihjSJz.tiek.njgkUmnjt·v,gmLiÕcjao gkUB.q.mWYmWYgkU gW·m·kjgtwjkLÕcjp:YgL,ti$·m.njgHj d,KN·bdHjezN.jkEu\zhtje$.cjgHj kEugW·kL,suitjauitjviâyMÕgkUB.q. kligW·tYupLnjelwj gW·dHjgkUtL´ gkUn.Y´ gkUmh.gkUpLnjgHj d,×W·kEup>rmI bWYmezN.jkEu\zhtjpLnje$.cjgHj eTkjkEud,kLiÕhjtJektjm.njrâ tCY$·kelcjr·cjektj wcjgkUmnjhJugHjgkUtL` gkUn.Y´ mh.gkUekcjdHjkLÕcjlwjtYu v·cjrogkUhW·gW·kLkja.m.njgHj kEuk:iÕpjv,qkajtYu mcjmWYa.gkUzkuauitjviâ

r.mv ø eTkjlWI

qPhuitj×UkEurnjkEupercjel.BatÐqM,tYu

ektjzN,ltUek.njgkUzkupLnj´kM.tjldEuaeK>cjw>d ek.njgkUzkupLnjhJugH j

aeK>cjw>dek.njgkUhW·mW Ymà,zkuzkuelwj hW·titjbL,×UBw;ikjpLkj

gkUv,tNhjkJue$.cjgHj kEugW·esHjsuitjviâ


15

12345678901234567890123456789012345678901234567890123456789012345678901234567890123456789012345678901234567890

perc

jgkUmnj

eb.j;ÕcjmnjtMiwW· p:YeKtjpOu$·gHj dHjeb.jpLtro ltUgL·cjtrogkU´ gL·cjtropercj;ÕcjkW.njeku.· gL·cjtroepÌbtiukjrpjlWhjrâ nkEulv.tj gW·kelcjdkjptnj;Õcjmnj¤tMiõ edqqMwjti;.j;Õcjmnje]t·gmLiÕcjtuY twjesNhjkLÕcjrâ kW.njmnjgmLiÕcj gW·Skjtnjtoa. nkEuaKuikjkN.gkUmnjńkEueynjqN.cjgkUmnj´ nkEulikjptj eku.· B.q.´ q.qn.gkUmnj sW·RuihjkNkjtYu mcjmWYkLÕcjgek.·v,t·râ gek.·wW· mNihjgmLiÕcjp·cjek.·tYu mNihjgmLiÕcj sW·tuicjpÒornjtM· tupjqMhjtYu dkjptnjkLÕcjrânkEulv.tjtuicjpÒornjtM·tupjqMhj eb.j;ÕcjmnjtMiekL.njkLÕcjgHj dN.YlEuey.cjy.kLÕcjer. mNihjbWYmgLiÕcjtJlwjkJurâ leS.wjmà, mNihjbWYmgLiÕcj hW·g·cjhJuptitj K[êsMtjqmÐJtYu pãpÌltUkemL.njeb.jrâap:YkemL.nj eb.jmWYmWY (w>) gek.·mWYmWY DwjpãpÌ´ DwjeqCwjgLipj´ DwjeKLwjqHj´ DwjbË.r$. eku.·DwjeRHjeqHj mNihjkEumNihjhW·mWYmà, gek.·mWYmWY (w>) eb.jmWYmWY ]kkjey.cjy.esHja.m.njer.cjâ ducjqzuicjkEuak.Yar. eku.· suitjD.tjek.njgkUmnj ltUeb.jtYu K[êlCtjpãpÌ$. likjlv.tjwW·er.cjâ

gL·cjtroeb.jgHj bNtjkS·cjqLÕcjauitj sW·ptnjlwj gW·lupjepÌbtuikj nkEudpjpN.nj nkEulWhjtYubtiukjektjepÌa·cjzN, qWkjgW·dkjptnj;ÕcjmnjtMi r,edqti;.j qkutj;Õcjmnje]t· B·uqMwjrâr,tNcjqI´ r,beg>´ r,qDJu´ r,mtjmlJu eku.· r,TwÌ (w>) KRuicjezN.jmqunjKRuicj KutjlwjtYubtiukjkLÕcjtLawEupN.njbM.er.cjâ

p:YeKtjpOu$·gHj nYkYepÌbtiukj eku.· lv.tjltUak.Yar. ;ÕcjbM.gHj mWYqN.·kEumWYqN.·mWYpC·kjkEumWYpC·kj e;·\pcjqL.YkLÕcjtYu k:iÕpjqkuipjeb.jt· d,\p·cjqL.YkLÕcjnYkYrâ ap:Yar. \p·cjqL.YnYkYgHjdN.Yey.cjy.×W·kLÕcjrâ tcjey.cjy.gmLiÕcjgHj mNihjDm?t.´ mNihjhW·ektjaKicj ltUak.Yar.pC·kjgkUmnjgmLiÕcj gW·tJektjelwj hW·el.YqW.er.cjâ k.lleS.wj v·cjkEud, Sg,ebLtj´k.lleS.wjpLnj v·cjkEuebLtj Sg, d,´ q.jwW· KnjKkLÕcj ltUnYkYepÌbtiukjeb.jrâ aË.pRuicjmnjgmLiÕcjpLnj gW·kLiÕhjektj ak.Yar.eb.j £zuihj£zihjnkjnkjgHj k.lleS.wj percjSkjesL.·SkjeS.·hJug, e;·hW·qMhjbbWYDwj atuicjddHj;.·gHj k:iÕpjqkuipjeb.jt· hW·mikjhJulo tkjk[.qIkLIrâSg,kJuelwj k:iÕpjqkuipjeb.jlCEÕlCEÕt· kLiÕhjektj]qz.gek.·pRuicj´ RHjq. eku.· dtYufEugek.·pRuicjtYu bWYmgLiÕcjhJulokLÕcj kugek.·pRuicjmnj ×W·kLÕcjbWYmDwjy.râ

likjpercjg[.enwjeKtjpOugmLÕicjtajgHj bHjektjlÐêmukjlikjlpHjk[.gW·m.njrâhttp://khitpoey.co.nr/

bv.h·q.

(gL·cjtroeb.j eku.· suitjD.tjek.njgkUmnj)eb.j eku.· ;ÕcjmnjtMieb.j eku.· ;ÕcjmnjtMi

12345678901234567890123456789012345678901234567890123456789012345678901234567890123456789012345678901234567890

12341234123412341234

g[.enwj ø eKtjpOu


ø tcjpTm tcjezN.jauitj ap:Yeb.jkJuáp:Ygek.·mnjgmLiÕcj eku.· mNihjS.njgkUmnjgmLiÕcj d,kelcjqM.njgHj muhuitjnYkYdpjpN.njrpjlWhj hW·a·cjzN,kLÕcjer.âø tcjdutiy tcjezN.jezN.jmWYpLnjgHj eb.jeku.· gek.·mnjgmLiÕcj lupjepÌbtiukj nkEugL·cjtro percj;ÕcjkW.njgHj muhuitjhW·a·cjzN,$Jer.â

tcjezN.j/>tcjwW· gW·gL.YqWhjgHj w>tjg>tjel.njrâ Sg,gHj lv.tjmNihjmWYkEumWYtNhj\K.elpjtYu atuicjlv.tjzkumNÕ·gHjg·cjg·cjqk.qk. hJuptitjK[êptitjgHjdHjDwjlgUtpjt, ltUgkU eku.· ltUeb.jer.cjâ lv.tjmWYmWYgW·a·cjzN,gHj d,ektjaKicj eku.· d,r·cjltUqkjqIkemL.njrâlv.tjpUgEugHj dN.YlCEÕ dHjlv.tjqPsN,kEumNihjbWYmgLiÕcjrâ

×UkEuqN.·(1940) sE ukEutCY$·wW ·epÌbtiukjrpjlWhjgHj k:iÕpjqkuipjpLnjgt,gmLiÕcj ekL.njkLÕcjkJuelwj percjktEudHjm·cjltUgL,kwj eku.· ltUak.Yar. ;ÕcjmWYkEumWYgHj e;·\p·cjqL.YkLÕcjm·cjrâ ducjqzuicjkEupv.qipP· eku.· percjbNikjf[.ezN.jem.wjkLÕcjtYu mNihjbWYmgLiÕcj mikjgW·ekL.njs/uihjhjtYugyuicjlm[JÕ´ ef[·ainjT·cj´ lWIek.njz.tjtYu mipjlhicja.kEu percjluikjrâ p:YeKtjwW·pLnj kWIskj eku.· skjqucjes.Y percjlhicjsuitj tIwI(TV) eku.· eanjt.nitjm·kjkLÕcj kep>tjskjrm[.cjhJuaerwj muiwjb.Y ek.jg, fucjhJuaerwj e;.tje;.tjm·kjkLÕcjtYu mNihjbWYmgLiÕcj mikjgW·puicj\pI kep>tjn.n.râ p:Ya]k.qN.· (2000 ø 2010)wW·gkUmnjlMihjkEu pipnjkui!j lupjkLÕcj;Õcjeq·´melyH.´ qcjkep>wj eku.· ;ÕcjedqeayHtNhjtNhjgmLiÕcjtYu titjekL.njskemL.njrâ

mNihjlCEÕpLnj dotitj×UkW.njzkutYulupjkLÕcjedqpy[EÕ mnjkEueq· p:YbduipjmNihjdHjdduikjauitjrâ kemL.njgL.Y]qnj´ kemL.njgyuicjlm[JÕ´ kemL.njbucjgNo eku.· kemL.njgW·]qnjTwjtYu gW·puicj\pI kep>tjqucjes.Yn.n.gHjgs.njkLÕcjrâ ;ÕcjbM.pLnj ;ÕcjkemL.njhW·mWY´RucjskjhW·mWY´ bNikjf[.ekL.njhW·elpj v·cjrog[p>nj kwjrIy[.´ ;Õcjeq·t·tYu mNihjbWYmgLiÕcj

lM Õhjm à ,tE W Õr,ÇÕc jmnj alE uaqI;ÕcjbM. qPsMtjqmÐJlwj nkEueqN.wjgHj kligW·a.yukj

(36)qN.·\pcjkLÕcjrâ tWEÕr,;ÕcjmnjgHj ;ÕcjmnjhW·eqcjrâ alEuaqI

bM. KutjkEuyMÕ ¤tWEÕr,õmWYtYu elH·lHnjgek.· pLnjgt,mnjt· gW·ed·>eT.·percjtwjesNhjkEu alEuaqIbM.râ ap:YeKtjdImwjker\zI$·pLnj mN ihjkLiÕhjKLcjpercj;ÕcjkW.nj ap:YkW.njmnjgmLiÕcjgHj lMihjea.njm·cjtYu mNihj]qnj×W·´ mNihjp·cjek.·dpjpN.njbM.tYu ekL.nj(s)percjgkU´ mNihjp·cjek.·gkUbM.lCEÕtYu ekL.njpercj;ÕcjkW.nj m·kjkLÕcjpLnjtYu a]k.mNihjmWYkEumNihjmWYgHj DwjpetHjhW ·mW Yrâ su itjD.tjek.njgkUmnjgW·lupjkLÕcj p:YbWiÕcjpLnjgt, dpjpN.nj;ÕcjmnjqMwjgL ·c jtro eb.j;ÕcjmnjtM ig H j ea.njekW·ekW·tYu gW·£picjpk.nj twjesNhjmukjpN.njkualEuaqIpN.njbM.gHj \dhtjea.njrânkEupC·kj$· eb.j;ÕcjmnjtMi ducjKIkLÕcj(50)qN.·tYu twjesNhjkLÕcjrâ gL·cjtroepÌbtuikjrpjlWhjgHj e]kpjkLÕcjtYu md,gt,kLÕcj gL·cjtrotkjk[.ed·>pnjepH.j tkjk[.ltUKucjtkjk[.eKLwjqHj yHajpetcjkEuektjv,qÒajpLnjrâ gL·cjtrotkjk[.wW·elwjsHjqunjqN.·lajkLÕcjtYu ;ÕcjmnjtMigHj dkjptnjhW·m.nj$Jrâ

×UkEugL·cjtrodpjpN.nj suipjgL·cjtrotkjk[.ltUKucj´ ×UkEutkjk[.ltUKucjkelcjrpjgL·cjtrodpjpN.nj q.jwW· eb.j;ÕcjmnjtMirpjspjkLÕcj nYkYepÌbtiukjgHj muhuitj

m ik jg W ·titj;ÕcjmC,auitjrâ alEuaqIbM.pLnj ltUek.nj;Õcjek.njkW.njgH j t.l[iÕcjltUpercjpv.´ percjTtjyukj eku.· percjdkjKN·;ÕcjkW.nj´ ;.jpMtj´ skjhJuaerwj´ dN.YmNihjewcjk.y´ gL·cj;.nj eku.· kWIskj;ÕcjkW.njgHj ekL.njkEuhW·m.njtYu mNihjbWYmgLiÕcjpetHjesHjsuitj ltUalEuaqIpN.njbM. hW·gW·pLnjrâ »wW· nmtjnket.wj gW·SEugW·micjektj p: YeKtjpO ua]k.qN.· (1940)dEukEusuipjaKicjtCY$·râ qWkjeb.j;ÕcjmnjtMigHjd,K>tjak.Y ltUBwRupj ek.nj;Õcjek.njkW.njtYu ef[·gL·cjtrokemL.njeb.jrâ

bNtj(50)qN.· eb.j;ÕcjmnjtMieku.·dpjpN.njbL,/,ek.njgkUmnjt· lupjkLÕcjepÌbtiukjrpjlWhjgHj gkUmnjt· SgW·kelcjcCÕhjktEu×U suitjefkjbM.´ suitjD.tj;ikj´su itjD.tjm·cjqMwjtYbM.râ b[itiyHtitja.tYu mNihjg·cjekL.njpLnjgt,gkUmnj mNihjg·cjhJug, lupjepÌbtuikjltU;Õcj´ mNihjg·cjdkjgek.·tYu twjesNhjpLnjgt, percj;ÕcjkW.njgHjmWYkW.njmH ×W·bNtjsHjtL\pcjcjrâ aeG.suitjD.tjek.njgkU K:pjkewnjm·cjgHj k:iÕpjqkuipjgkUmnjt· d,ducjdduikjezN.jkEu\zhtjtYu Dm·kjkLÕcjRupjrokemL.njrâ bNtj/>esH.jqN.·\pcj\pcj K[IDr.cjkLÕcjtYu ¤tWEÕr,;ÕcjmnjõgHjp:YeKtjpOu$· p:YqN.·(1974)gHj m·kjkLÕcjrâ

perc

jgkUmnj


17

suitjD.tjek.njgkUmnjt· hW·cCÕhjktEuezN.jezN.j qÒ.tjtj\mhj\mhjtYu hW·ek.·kel.· gW·Skjlupj epÌbtiukjrâ »wW·percj;ÕcjkW.njezN.jezN.jer.cjâ \pqN.ezN.jau itj ap:YgkUmnjpO utC Y$·gH j DwjpetHjltUk:iÕpjqkuipjeb.j (w>) k:iÕpjqkuipjgkUhW·ezN.j$Jrâ DwjpetHjltUeb.j eku.·DwjpetHjltUgL·cjtroeb.j hW·\ziÕhjnkj$JrâatuicjsW·lwj gL·cjtroeb.j mWYpC·kjkEumWYpC·kjgHjek.njgkUmnjt· hW·qP£zihjnkj ltUbJu\pcjkemL.njeb.j$Jrâ »wW· \pqN.ezN.jauitjer.cjâ ducjqzuicjkEu\pqN. percjsqucjm·cjs·cjtY u mN ihjlC E ÕekL.·k:kE u eb.jkJ uelwjmNihjbWYmgLiÕcj hW·SkjspjSkjeS.· qPeRHjeqHjltUgL ·cjtroeb.jtYu qPv·cjromtjkLkj

gek.·gmLiÕcj eku.· KmIqcjgmLiÕcjtYu md,k:iÕkja.k:iÕpj ltUgL·cjtropLnjgt,râ

eb.j;ÕcjmnjtMi gW·kelcjef[·gL·cjtrotMigHj md,eqCwjgLipj ak.Yar.ap:Y;Õcjak.Yar.;Õcjeq·´ alEuaqIeq·´ dpjpN.njeq· eku.· lsW·suitj;ÕcjÅkkj´ ;Õcjai×¡iyltU;ÕcjbM. ezN.jkEu\zhtjrâ eb.j;ÕcjmnjtMi sMIektjlwj \zhtjDRuihj xer.páemrik eku.· kulqmgà kutLawEupN.nj(naf) gW·tkjk[.k:iÕpjfopimgHj aKicjauitja.tYu nYkYtkjk[. k:iÕpjfopimgHj lajkLÕcjsH jqunjqN.· hW·gW ·aeK>cjtkjk[.$JtYumd,qL.YnYkY eku.· gL·cjtrorâ »wW· qB.web.jpercj;ÕcjkW.nj mWYmWYrâ eb.jwW· suitjD.tjek.njgkUmnjgmLiÕcjgH j d,eqCwjgL ipj´

ket.wjk:iÕcjer.cjâ gL·cjtroeb.j\p·cjqL.YkLÕcj p:YqN.·(2010) qWkjgW·ptwjk:iÕpjkEugL·cjtropLnjgt,rpjlWhjgHj dHjpC·kj\p·cjqL.YezN.jauitjtYu q.jlEuek.nj;Õcjek.njkW.njmnjt· gW·bkjkLÕcj lkÒroeb.jgHj md,eqCwjmL.jak.Yar. suitjD.tjek.njgkUt·pLnjer.cjâ

suitjD.tjek.njgkUmnj p:YpC·kj$·gHj suitjD.tjmikjgW·m·cjqMwjtY alEuaqIbM.tYu ektjlwjaeK>cj dImwjker\zIvivtYu m·cja./uihjhjÅqihjhj ×W·bWYmgLiÕcjrâsuitjD.tjektjaeK>cjgkUzku´ aeK>cj;Õcjmnj´ aeK>cjpuicj\pI ti;.j;ÕcjmnjtYu dkjptnja. alEuaqIgkUmnj atuicjeqN.wjkMinj;ÕcjgHjelwj ×W·bWYmgLiÕcjrâ suitjD.tj/>lW,$·gHj k:iÕpjqkuipjpercj;ÕcjkW.njt· md,eqCwjmL.jtYu md,ef[·a.gL·cjtro eb.jv,kEuv,er.cjâ eb.j;ÕcjmnjtMigHj d,petHj\dhtj

ak.Yar. eku.· lsW·suitj;Õcjeq· ltUeb.jgHj d,et.jSlv.tj eku.· percjSkjeS.· alEuaqIÅkkj eku.· ai×¡iyltU;ÕcjbM.gHj d,K>tjak.Y eku.· lsW·suitj;ÕcjyUer.pj´ aemrik´ ltUnaf eku.·ltUgek.·eanjeawjdI gek.·dImwjker\zIgmLiÕcjpLnj d,smj/tjm·cjtYu rYkelcjef[·gL·cjtrorpjlWhj dpjpN.njpLnjgt,gHj md,ekwjqLdekwjezN.jezN.j £zihjhjnkjkjpLnjrâ

siutjD>tjek.njgkUgHj dHjRuihjkNkjap:Yar.Dm·kjRupjro (w>) ef[·gL·cjtroeb.jtLpv.percj;ÕcjkW.nj d,×W·râ dN.YlCÕEgL·cjtro d,kJuelwj Dm·kjRupjrohW·gW·´ dN.YlCÕEDm·kjm·cj RupjrokJuelwj gL·cjtrohW·d,tYuaKicjgmLÕicj eS.·elcjkLÕcjrâ ap:Yeb.jgHj

eb.j;ÕcjmnjtMi sMIektjlwj \zhtjDRuihj xer.p´ aemrik eku.· kulqmgàkutLawEupN.nj (naf) gW·tkjk[.k:iÕpjfopimgHj aKicjauitja.tYu nYkYtkjk[. k:iÕpjfopimgHj

lajkLÕcjsHjqunjqN.· hW·gW·aeK>cjtkjk[.$JtYu md,qL.YnYkY eku.· gL·cjtrorâ »wW·qB.w eb.jpercj;ÕcjkW.nj mWYmWYrâ

mNihjekkjqk. ap:Yar. kelcjeqCwjgLipjeqN.wjeb.j eswjepN.njeb.j gL·cjtroeb.jeku.· nYkYaupjDupjek.pjk.Yeb.j gW·m·kjkLÕcjtYu gW·begtja.kemL.njeb.jgHj pMikjezN.jbWYmel.njer.cjâ gL·cjtroeb.jkEu siutjD>tjek.njgkUmnj eku.· ek.njeb.jgmLÕicjg·WdHjmWYpeÈ.pjgHj n.YTwjmnj (xkÒ#eb.j;ÕcjmnjtMi) md,ektja.t.l[Õicj ker.·km?tIbhuEgmLÕicjer.cjâ »wW· tcjek.jK[oltUeb.j qWkjgW·dkj;ÕcjmnjtMier.cjâ

bv.h·q.

perc

jgkUmnj

12341234123412341234

g[.enwj ø eKtjpOu


dutiywnjezN.j;ÕcjqA.cjaemrik.nj emtjqt.k.tjk.mjebwj suipja.;Õcjenp[Idwj (en\pvjet.j) p:Ygituem sMtjtCY(9)gHjmà, wnjezN.jlel.cjtr, naf;ÕcjbM. eq.cjT½,buJluEercjtLÕcjekL.njdM·cj qWkjgW·edàtjbkjeqN.tjdImwjker|zIrâ aluEaqIpN.njtaj lel.cjpÐitjlwj ¤¤spjkuExped ptuinjsrcjeb.j percj;ÕcjkW.nj eku.· xpednYkYtajwW· eb.jpercj;ÕcjkW.njgmLiÕcj mNÕ·kuEpercjqL,pW,bbWYDwjkuJ´ v·cjgW·×W·kuE aeK>cjdkjptnjqL,pW,tajkuJgHjkuElwjtcjducjl[iÕcjer.cjõõ kev.cjkerYdM·cjrâ /uinjkev.cjkerYdM·cj gt¤emtjqt. k.tjk.mjebwjõkuJelwj S×W·/uitjrm[.cjDwjtuY ]kkjrHjq.hW·mWYrâ

mikjgW·kuEeb.jpercj;ÕcjkW.njtaj ekL.nj/uitjercjtLÕcjqL,pW,mà, xpedptuinjsrcjeb.jgHj hW·d,ptitjrâ buJluEdHjdHj ekL.njpercj;ÕcjkW.nj p:Y;ÕcjaluEaqIpN.nj naftaj aupjDluJmà,d,ducjtYxped aluEaqIpN.njnaftaj ptitjlwjrâ suEkuElMÕhjeb.jpercj;ÕcjkW.nj ptuinjlwjsrcj qWkjgW·dkjptnjeb.j (42)eb.jgHj aluEaqIpN.njnaftaj kuEaeK>cjdkjptnjeb.j (33)eb.jtu Yrâ ¤¤xpedptu in jsrcj eb.jpercj;Õc jkW.njõõ gH jxkÒ#aluEaqIpN.njnaf ¤t.njyéOõ lel.cjptitjlwj p:Ygitum.tj sMtjtCY(8)gHjtuY ¤xpednYkYgW·ptuinjsrcj eb.jpercj;ÕcjkW.njõgHj xkÒ#kwjmeyHnj ekL.njbdHjepÌRuYm.Y qkuipjpN.nje}t· ticjquiwj(qinj,sui,) lel.cjptitjlwj p:YsMtjtCY (17) gitum.tjgHjrâkwjmeyHnjekL.njbdH jepÌRu Ym.Y bu JgW ·aupjDluJ ltUeb.jpercj;ÕcjkW.njgHj ap:Yamicjxped/>$· p:YaKnj (5) [email protected]·kjT/,lwjrâ

eb.jpercj;ÕcjkW.njmWYmWYgHj v·cjgW·tupjqMhjkuEqzuicjeb.jgHjeswjepN.njeb.jzku (hW·eqcjmà,) qBoDwjpercj;ÕcjkW.njtajmikjgW·pelwjmà, tcjncjpelwjtaj kwjmeyHnjekL.njbdHjepÌRuYm.Y

kuEaeK>cjmH dHjdtnjer.cj qg,lwjrâ mikjgW·qg,gHj eb.jpercj;ÕcjkW.njmWYgHj kemL.njeb.jzku aluEzku aeK>cj|p·cjlH.YhW·mWYtuYgW·aeK>cj×UkuE kwjmeyHnjekL.njbdHjepÌRuYm.YmH pelwjgW·er.cjâp:Yeb.jpercj;ÕcjkW.njmWYmWYgHj mN·ÕkuEbuJ\pcjkemL.njeb.jrâ Dm·kjT/,ku E mUw>dqzu ic jeb.jzku´ tcjrnjtM · ´ tcjdtolu ic jtajgH jdHjlikjlel.cj eb.jpercj;ÕcjkW.njgHjrâ p:Ylikjlel.cjeb.jgHjtcjducjguicjektj ek.njeb.jtaj p>lupjrâ buJ\pcjkemL.njeb.jzkutcjtupjsuitjek.njeb.jzku hW·p>lupjmWYq.j ×UkuEaS·cjltUef[·lwjgHj hW·tnj]knjrâ p:YkuEqgutjqW.tj eq.cjkl,p!ipkÉgHjelwj ek.njeb.jmeScjspjtaj d,gW·aeK>cjp>lupj ef[·qgutjqW.tjer.cjâ eb.jgW·awuEtuYmH dkjptnjlwjtajgHj buJ\pcjkemL.njeb.j ×UkuEaS·cjltUef[·lwjgHjr p:YkuEBwntYgHj hW·dHjqhz.trâ

v,bWYmgLiÕcjtJlwj eb.jmSlgHj qkuipjpN.njenewnj dkjptnjlwj eb.jquEeyHwjeltjgHjwW· gW·awuEtuYmH dkjptnjlwj eb.jgHjrdHjeb.jzemC.Ya.×UkuE v,;ÕcjkW.njtajtuY d,RupjqJa.z.tjrâatuicjgL·cjtro eb.jmSla.gHj eb.jk[ef.ajelwj bkjluinjdM·cjdN.Yzuicjrâ tNhj\K.a.mWYgHj ¤eb.jmSlõ wW· qWkjgW·£picjpÒ.njkuEeb.jgHjhW·mWY dHjm·cjeqN.tjmWYeb.jDwjtuY eb.jk[ef.ajwW· dHjm·cjeqN.tjeb.jzItuY d,£picjpk.njkuE eb.jtNhjhj×W·dM·cjgHjr eb.jtNhjhjtajv·cjhW·gW·K[Im.njgHj Ticjdwjm.njmH eb.jk[ef.aj gW·a·cjzN,er.cjâkwjmeyHnj ekL.njbdHjepÌRuYm.YgHj aKicjhW·RuY kuEesN.njpVucjkuk:iÕpjqkuipj eb.jpercj;ÕcjkW.njtaj ×W·m·cjgHjr kwjmeyHnjekL.njbdHj epÌRuYm.YwW· dHjm·cjgek.·ek.pjk.Y£pe\pcj eb.jpercj;ÕcjkW.njtajrâ

mNihjpapjlwj awuEa.$.kuE kwjmeyHnjekL.njbdHjepÌRuYm.YgHj dHj¤buEt.njyéOõrâ tcjqàÕtjqW.tj kwjmeyHnjekL.njbdHjepÌRuYm.YgHj d,dHjhtuYer.cjâ aeK>cjes.YgbutjkuE kwjmeyHnjekL.nj

eku.·eb.jpercj;ÕcjkW.njeb.jpercj;ÕcjkW.njeb.jpercj;ÕcjkW.nj

qL,pW,percj;ÕcjkW.njqL,pW,percj;ÕcjkW.nj

perc

jkMinj;Õcj


19

bdHjepÌRuYm.YhW·mWYrâ kwjmeyHnjwW· esN.njpVucjkuE eb.jpercj;ÕcjkW.njt·m.njrâ ek.pjk.Ym.njrâ suEkuE(3)qN.· bed·>eT.·mWYK[iÕnjK$m.njtuY lkjkroauitj t,pÌeT.· aeK>cjptitjsrcjeb.jm.njtuYaeK>cjpluJeb.jgHjelwj×W·er.cj ¤buEt.njyOéõ ptitjlwjamicjrâqucjes.Yxpedeb.jgHjtuY nnYektjzN,epÌRuYm.YgHjr hW·kuEaeK>cjmNihjlCtj;Õcjqa.cjtaj kLÕcjlCtjepÌRuYm.Y;ÕcjbM.râ

ea.njauitj eb.jhW·lupj|piÕcjpk.nj dN.YS×¡m.Y(3)dN.Ymà,aeK>cjeb.jpercj;ÕcjkW.nj gW·tnj]knjhW·mWYer.cj mdHjtuY eb.jhW·lupjepÌRuYm.Ymà, eb.jgHjaeK>cjtnj]knjhW·mWY Dm·kjT½,lwj bWYmkL,f:,râp:YepÌRuYm.YaluEaqIpN.nj nafekL.njbdHjgHj eb.jpercj;ÕcjkW.nj

taj dHjnkuEbuJ\pcj bepcjeb.jDwjrâ kL.epÌRuYm.YhW·m·kjr eb.jpercj;ÕcjkW.njm·kjkLÕcjgHj d,sW·qtieTkjrâ eb.jpercj;ÕcjkW.njhuJmà,gHjmNihjDwjpetHjtupjtaj ek.·v,qÒajtuY ekL.nj/uitjercjtLÕcjqWkjgunjfuE percjpuinj\dpjv,;ÕcjkW.njtuY dkjptnjlwjgek.·er.cjgHjp·kjkLÕcjlwjaDipP>yj p:Y;Õcjeagál.nj p:YbWwjkL·(18)qN.·et·rârHjq.aDipP>yj$ajgHj suEkuElMÕhj g[iÕcjkLÕcjm·cj$Jrâ

p:YeKtjlMÕhj$ajgHj gek.·lupjepÌRuYm.YtuY gs.njv·cjeqà.·gW·awuEgHj dHjeb.jpercj;ÕcjkW.njer.cj ek.jg,râ eb.jhW·lupjepÌRuYm.Y eku.· eb.jlupjepÌRuYm.Y hW·m.njtajwW· ercjtLÕcjDm·kjT½, lpãv,;ÕcjkW.nj T·kjgl.njv,tajgW·râ aluEaqI tJt.l[iÕcj&hW·tJt.l[iÕcj´ ercjtLÕcjkuEfuEv,;ÕcjkW.njh.& hW·ercjtLÕcjh.tajgHjelwj mcjr·cjm.njrâ eb.jpercj;ÕcjkW.nj hW·lupjepÌRuYm.Y(hW·eqcjmà,) gek.·tajelwj ercjtLÕcjgunjfuEv,;ÕcjkW.njtajm.njrâ ×UmWYaS·cjkuEeb.jgHj Dm·kjT½,S×¡v,;ÕcjkW.njtajm.njrâeb.jhW·mWYmà, gW·Dm·kjT½, S×¡v,;ÕcjkW.njtaj hW·el.Yrâ eb.jpercj;ÕcjkW.njgLiÕcjK:cj qWkjv,;ÕcjkW.njtaj aeK>cjgW·RuYsHj gLiÕcjK:cjtuYgL·cjtroeb.jpercj;ÕcjkW.njluE v,tajd,suitjgHj aluEv,tajRuYsHjm.njrâ

lv.tjqBoDwj percj;ÕcjkW.njmWY v·cjgW·]t,tuY ]qz.gW·lupjgHj eb.jpercj;ÕcjkW.njtaj ercjtLÕcjm.njer.cj p:YkuEwcjpercj;ÕcjkW.nj;ÕcjbM. SuEv.tjm·cjbWYmeTcjluErâ p:Y;ÕcjbM. qBoDwjlv.tjquEeyHwjeltjtaj gW ·lupjkLÕcjgH j percjercjtLÕcjeb.jek.njm[êentjtajrâ eb.jek.njm[êentjtaj hW·gW·awuEpercj;ÕcjkW.njkuJelwj p:YqBoDwjgj H gW ·kLÕcjepÌa·cjzN,er.cjhu Jm.njrâ dpjpN.njm]kpjdM ·c jku E ek.njm[êentjtajelwjyYhW·kLiÕhjlwjquEeyHwjeltj d,ducjkLÕcj(25)qN.·gHjr p:YgL,ti$aj;ÕcjbM.gHj lupja.srcj;Õcjw>tjauitjmWYrâ lv.tjpercj;ÕcjkW.nj

qiukjrtjv,ptuinjT½,

perc

jkMinj;Õcj

lv.tjpercj;ÕcjkW.njgH j a.yukjgL ic j×Uku EpUgu E$J´k:iÕpjqkuipj|p·cjlH.Yku Jelwj v,DwjpetHj

percj;Õc jkW.njtupjtajmW Ygek.·mW Yker.·mW Y \zhtjSkjK[ IDr.c ja.m.njrâ

eb.jducjqzuicjkuEpUgu EgH jwW · aeG.pUgu EgH j×W ·rK[IDr.cjdM ·cj tuicjcjmu ihjhj×W ·râ

Sg, percjercjtLÕcjp: Yeb.jgH j tnjtodM ·cjp: Yku Esr.Y;.jdekwj DwjpetHjk: iÕpjqkuipjeku.· aKuikjaluikjltUeb.jgH jrâ

12341234123412341234

g[.enwj ø eKtjpOu


perc

jkMinj;Õcj

v·cjgW·]t,a.gHj eb.jpercj;ÕcjkW.njtajr ekL.njm.njer.cjâducjqzuicj ltUDwjpetHj percj;ÕcjkW.njK:cj \zhtjeb.jKuihjK:cj

er.cj aerwj×W·râ lv.tjpercj;ÕcjkW.njgHj a.yukjgLicj×UkuEpUguE$J´k:iÕpjqkuipj|p·cjlH.YkuJelwj v,DwjpetHj percj;Õcj kW.njtupjtaj mWYgek.· mWYker.·· mWY\zhtj SkjK[IDr.cja.m.njrâ eb.jducjqzuicjkuEpUguEgHjwW·aeG.pUguEgHj×W·r K[IDr.cjdM·cj tuicjcjmuihjhj×W·râ Sg, percjercjtLÕcjp:Yeb.jgHjtnjtodM·cj p:YkuEsr.Y;.jdekwj DwjpetHjk:iÕpjqkuipj eku.· aKuikjaluikjltUeb.jgHjrâ Sg, p:Y;ÕcjbM.gHj percjercjtLÕcjeb.jgHj tnjtodM·cjak.Yar. bWiÕcjmC,eb.jrâ xpm. eqN.tjepÌRuYm.Y eku.· eswjepN.njxpedtajwW·puicj\K.ekL·lwj sr.YercjtLÕcjeb.jtajrâ

RuihjkNkjtajTtjmH v·cjrotN·SuezN.jem.wjm.njkuJ p:Yeb.jpercj;ÕcjkW.njelwj qzuicjek.njeb.jtaj \zhtjKuicjKuihjmH eb.jgHjelwjezN.jem.wjkLÕcjm.njer.cjâ percjdkjptnjqzuicjeb.jgHj k:iÕpjqkuipjeb.jtaj d,kLiÕhjlwjdHjkuJelwj ntYgHj hiutj×Ur·cjektj gunjfuEpercjpUguEzkutuYpercj|piÕcjpk.njercjtLÕcjtaj SutjesHja.elpjrâ awuEa.$.percj;ÕcjkW.njeb.jgHj d,dHjv,mlupjlwj eb.jtajer.cj´ kwjmeyHnjekL.njbdHj epÌRuYm.YhW·eqcjer.cjgHj k:iÕpjqkuipjeb.jtaj wuitjekL·eT.·hW·gW·râ

xpedeb.jpercj;ÕcjkW.nj Dm·kjT½,lwj qWkjgW·qLÕcjptuinjdImwjker|zIgHj p:YkuE;Õcjg[.m$Ielwj SuEv.tjm.njrâ lel.cj]t,lwjqN.·(1967)gHjtuY p:YqN.·(1994)gHj kelcjpelwjpeltjlwj xpedeb.jpercj;ÕcjkW.njgHj dHjxpedKuihjmWYtuY xpedeb.jpercj;ÕcjkW.nj ¤buEt.njyéOõtaj hW·esHjbbWYDwjrâ p:YDm·kjptitj S×¡v,;ÕcjkW.nj eku.· kuEpv.v,;ÕcjkW.njtajgHj eb.jpercj;ÕcjkW.njtaj dHjpMikjezN.jmWYer.cj xpedeb.j;Õcjg[.m$Itaj Dm·kjT½,lwj p:YeÆ.·puidj(1)gHjrâ gek.·hW·lupjepÌRuYm.YpWiÕcj(6)qN.·epcjmH aeK>cjtnj]knj eb.jpercj;ÕcjkW.nj eS.·elcjer.gHjDm·kjT½,lwj p:YeÆ.·puidj(2)gHjrâ eb.jpercj;ÕcjkW.njtaj mNÕ·kuEaeK>cjes.YgbutjkuJ quJkuEd,ducjes.Ygbutjelwj×W·râ eÆ.·puidj×W·(41)râ v·cjroeb.jn.\zIhW·qPm.njektjzN,mWYq.j dHjxpedesN.njT½, edàtjbkjqBoDwjdImwjker|zIrâ xpedeb.jg[.m$IwW· esHjeq.Yeq.Ye\b.Ye\b.Y Kuihj×UkuExpedeb.jaluEaqIpN.nj naf$JtuY suEdHN.ekL· eqN.tjdImwjker|zI eb.jzIhW·gW·âmuhuitjmà, xpedeb.jg[.m$IgHjwW· mN·ÕkuEt.l[iÕcj;.·;.·tuY gW·dkjptnjeqN.tjdImwjker|zI eku.· gW·g[iÕcjezN.jem.wjtuinjgHj sW·lwjaDiker.cjâ

quikjrtj

k.lwcjkuipjkL.kwjtnjet· mNihjsdHjkLÕcjtYu gkUmNihj´ gek.·mNihj´ mWYk:iÕpjk E um W Yk : i Õp j tn jtod N. Yw Ìv,kE uv,râ

huitj×Uti;.j dN.YwÌhW·tupjkJu r.qIxtuhW·tupj percjsqucjsNah.r hW·tupj edqmWYkumWY eqC.Y\K.tYu a.kLÕcjw>tjg>tjSkjeS.·kLÕcjv,qkaj hW·mWYtYu gkUtNhj\K.´ aerwjew>h.´ B.q.eRHjeqHj eku.· eynjqN.cjt· tNhj\K.m·kjtitjkLÕcjtYu gkUmnjmWYgkUelwj m·kjtitj \p.ktjkLÕcjap:YwcjgL,kwjrâ spjkEuaeK>cjar.tmjmUl eScjkEugkUzkutYu ×Utmjw>diet· alEulEue;· bJuk[.j]tYfnjbdHjlwjgHjgkUmnjpOu kligW·kLÕcjlwjepcjepcjrâ gkUmWYmWY v·cjgW·;iÕkjepcjkEu agálkjqnjgkUgHj p:YgkUmnjpOu ;iÕkjepcjdM·cjrâek.njgkUmnjt·gH j qLYti;.jpy[EÕ×W · ´ percjpu inj\dpjgkUKuicjKuicjkLiÕkjkLiÕkj×W·´ wcjddHjbWYmKuicjkLiÕkj tnj]knj×W·kLÕcj´bJugkUtNhjt· percjeynjqN.cj aKuikjkN.tNhj\K.´ aerwjB.q.´ likjptj eku.· B.q.eRHjeqHjtNhj\K.×W· hW·tupjkEu gkUtNhj\K.tYu v,gL,tit· qPlwjqmÐJ gkUezN.jmWYkJurâek.njgkUmnjt· ekcjm·cjkLÕcjkEu;Õcjmitim eku.· qMicj¿kr.zj;ÕcjpOumnj bWYmbL,/,´ qL,pW,sfYqAI tnjtokLÕcj qN.·lajltYurYqmLYti;.jgkUbM.t· lJsN.Y´ qJbtiukjektj$. ;Õcjmnje]t·tYu gkUmnjt· sEukEulMÕhj dHjm·cjBw;ikj gkUhW·mWYkuEkMinj;Õcj´ d,kLcjhIdM·cj a]k.;Õcjv,tNhj (;Õcjeq·´ ;ÕcjbM.´;ÕcjtNhjtNhjííí)râ qWkjek.njgkUmnj sEukEutCY$·hW·gW·aeK>cj percj qPsMtjqmÐJ gkUd,ducjpL·cj/,lwj;Õcj (w>)gkUd, ducjkM.tjldEukLÕcj nkEuawEupN.njrâ

¤¤tCYek.njgkUmnj ø tCYpOumnj aerwjpOumnj pOud,hJulikjptjmnj pOud,ebÐ.nj´ eynjqN.cjmnj pOud,mcjmWY´ ;ÕcjpOumnjd,m·kjgtwjer.cjõõ rm[.cjek.njgkUmnjt· ap:YtCYek.njgkUmnjgHj gW·micjektjzM.pjqN.·râ s×UqN.·(1939)´ gkUmnjt·p·kjkLÕcjgek.· (r.mvtuicj,lu·,Suicjr.mWnj afWY²K[Õpj)tYuekL.njkLÕcjpercj;ÕcjkW.nj nkEurm[.cjg\mo ömWnjlUm[iÕ,qvjtui²lUm[iÕ,´ mWnjs.qvj tui²s.´ mWnjsk.,qvj tui²sk.,÷kJu(1946)gHj p·kjkLÕcjgek.·qMtjmnj ekL.njkLÕcjpercjgkUmnjqWkjqMtjt· gW·;iÕkjepcjkEubl(5)q.jrâ percj;ÕcjkW.njmnjkS·cjqLÕcjtuinj quikjquikjtYu (1947)gHj mnjt·a.tjkLÕcjaeK>cj(7)tcj m×W·kEuwcjrâ qWkjgW·ekL.nja. percj;ÕcjkW.nj hW·tYudHj$JgjH epÌqJlWhjdHja. p:YkW.njTwjpLcj(z.q\pcj)tY u ¤mWn j \pvjqU²tpjx J,õ m·kjtitjkLÕc jp:Ya]k.ek.njgkUmnjrâ Sg, \K.hW·laj ¤mWnjtpjxJ,õekL.njpercj;ÕcjkW.njg,tYu d,a.priy.YgkUbM. (alEuaqIpN.nj) apjlWhjlupjkLÕcj ap:YbW iÕcjeqN.wj d,ducjrpjsutjT·cjtYu dpjpN.njmnj ekL.njpercj;ÕcjkW.njmnj´qWkjgkUmnj gW·bL,/,gHj ekL·kLkja.tYu suipjqN.·(1958)gHj


21

perc

jkMinj;Õcj

nkEuyMÕ ¤eb.j;ÕcjmnjtMi (N.M.S.P) eb.jekL.njpercj;ÕcjkW.njeku.· dpjpN.njekL.njpercj;ÕcjkW.njmnj m·kjtitjkLÕcj sEukEulMÕhjrâ

tYupLnj(1990) eb.jdImwjker|zI ek.njgkUmnj(MNDF)

m·kjtitjkLÕcj a]k.ek.njgkUmnjtYu nkEubWiÕcjeqN.wj xpedekL.njqWkjpercj;ÕcjkW.njmnjrâ aKicjwW· aqicjpercj;ÕcjkW.njmnjqLÕcjdM·cjtYu eb.jdImwjker\zIek.njgkUmnj lupj£picjm.Yker.·eanjeawjdI (NLD) gHj gW·zN,a.m.YkJurâ Sg, gek.·eanjeawjdI(dwjqu)t·kJu´ gek.·(MNDF) (n.YeT.njtucj)taj eku.·gek.·zN,m.Y ek.nj;Õcjarcjt·gmLiÕcj d,ducjkM.tjldEu´ d,ducjrpjsutjT·cj kualEuaqIpN.njt· qM,hW·k gek.·hW·lupjeqN.wjer.cj d,ducjTpjlel.cj]t,$.râ eb.jdImwjker\zIek.njgkUmnjelwj d,k[a. percj;ÕcjkW.nj mWYw>pLnjrâ atuicjmsM Ilwj qtjpMwjzwjpÒ o ×UepÌrY um.Y (1990)gH j qWkjgkUmnjpercja.tjmikj aeK>cjar.ek.njgkUzku eku.· percjqL,pW,qWkjgkU×W·er.cj eb.jv,t·rnjlwjgHj e;·ekL·a. a]k.tLawEupN.njbM.t·râ eb.j;ÕcjmnjtMi ektjtcjtupjsuitj percjed·>pnjepH.jkEualEuaqIpN.nj (nwt)tYu gs.njlWIkLÕcjdM·cj percjeq.cjkÈ,

£p£pcjsIznjlwjpN.nj×·WtYu v,;ÕcjkW.njmtnjtodM·cj p:Yti;.jeb.jt·gHj\gipjdopN.nj suipjkLÕcjlP.jedq py[EÕauitjrâ v,t·gHj dHjv,efkjlkuitj epÌbtiukj´ epÌpN.njer.cjâ

aKicjlMÕhj ek.njgkUmnjpOu et.jkEulP.jpercj;ÕcjkW.njmà, a.RJugLiÕcjtuinj ×UkL.et·râ lP.jpv.gt.pjeKtjelwjgL.YbkjktjlCtjdM·cj £zihj£zihjnkjnkjrâ qWkjgkUgW·bL,/,´qL,pW,gHj qM.percj;ÕcjkW.njmnjt· n;.jdekwjepcjepcj aes.njsr.Y×W·×W· ekL.nja.mà, bL,/,ek.njgkUmnj mrnjlwj ¤¤k·kuqEuBwzku zkufnjfkjektjm.njõõgHj d,gW·epÌa·cjzN,er.cjâaKicjtCY$· gkUmnjpOu kligW·lwj aeK>cjqL,pW, percjlikjptjeynjqN.cj eku.· bud¯B.q.gHj kligW·aeK>cjar. ;iÕkjepcjkEu qWkjgkUmWYhW·eqcj dHjaeK>cjar.pet.· (atuaey.cj)ehcjrâ

aeK>cjekL.nj likjptjeynjqN.cj qL,pW,×W· aeK>cjekL.nj percj;ÕcjkW.nj qL,pW,×W·´ aeK>cjekL.nj percjpuinj\dpjqL,pW,×W·´ ar.piq.j$· kligW·mH qWkjgkUmWYmWY aeK>cjar.;iÕkjepcjer.cjâ huitjdHjq.jgHjr aKicjtCY$· ek.njgkUmnjpOu

\pqN.percj;Õc jkW.nj nnYem.wjem.wjq.q.´ pvIpvpjtkjk[.qIkLIektj nnYpik:iÕpjgHj s×U(1995) sEukEusuipj(2010)pW i Õc js H jqunjqN.·gH j muqWhjmW Y hW ·m ·kjtitjkLÕcj$JtY u percjtkjk[.qIkLIgHj gLÕDJukLÕcjdM·cj p:YpsËÕpPnj$·râ sEukEuaKicjlMÕhjeb.j;ÕcjmnjtMimW Yelwj SkjekL.nja.percj;ÕcjkW.njwW ·er.cjâ¤¤eb.jwW · mdH jeb.jekL.njpercj;ÕcjkW.njmnj´ dpjpN.njv,t·gH jdpjpN.njekL.njpercj;ÕcjkW.njmnjer.cjõõ gL·cjtroeb.jgHj ¤¤qWkjek.njgkUmnj aeK>cjk·kuqE u Bwzku zkumnjfnjfkjektjm.njõõ d,gW·er.cj q.jwW· ef[·lwjaDi#.njtYu v,t·gs.njekL.njm·cjqWkjgkU sEukEutCY$·râ

ak.Yar. percj;ÕcjkW.nj kMinj;ÕcjpOutCY$· qWkjgW·\p·cjqL.Y×W·râ p:YqN.·(2010)$· epÌRYum.Y×W·er.cj alEuaqIpN.njt·lel.cj]t,lwjtYu gek.·lupjRY um.YgmLiÕcj ptuinjsrcjgek.·nkEueqN.wjxpedrâ p:Ygek.·gmLiÕcjgHj eb.jdImwjker\zI alu·r,mnjmWYlupj£picjer.cj gW·micjektjrâ eb.j;ÕcjmnjtMigHj hW·lupjRYum.YkJu´hW·ducjtYdpjmcjpy[EÕtYu alEuaqIpN.njt· hW·petHjseb.j×W ·râa]k.eb.j kEu(naf)t· percjSkjeS.· per·esHjkLÕcjdM·cj quikjquikjtYu p:Ygitueabr.auitjgHj percjK[Idr.cjpN.nj (naf)t·lupjkLÕcjlP.jti;.j eb.j;ÕcjmnjtMirâ eb.j;ÕcjmnjtMielwj l,lwjmukjpN.nj qWkjgW·mcjmWY percjti;.jkLajqWwj v,;ÕcjkW.njt·×W·râ

\p,dM·cjepcj;.nj´ epcjkW.nj´ epcj;Õcj´ epcjgL,tier.cjâ mnj#.njzemC.Y´ mnj;Õcjeq·´ mnj;ÕcjmnjbM. eku.· mnj×W·edqpy[EÕ&ti;.jeb.jt· kelcjkUK[pj£zihj£zihjnkjnkjtYu qWkjgkUmud,ekL.njeTkj mud,RJueTkj qCIgLipjzIduihjauitjviâ tCY$·K>tjak.YtYumà, zM.pjek.njgkUmnj d,ekL.njpercj;ÕcjkW.njmnjer.cjâ qM.percj;ÕcjkW.njmnjKuihjKiuhj v·cjgW·m·kjtitjkLÕcja]k.mH.znj v,;ÕcjkW.njmnjt·m.njgHj KMIqcjt·kJu´ k:iÕpjqkuipjmnjt·kJu eku.· mitjqh.Y eb.jmnjt·v,gmLiÕcj md,gs.njlWI/·cjptitjkEuviâ gkUmnjt· suitjD.tjS.njgkU bWYm;.·\pm·kjtitjtYu epÌbtiukjbL,/,ek.njgkU (w>) percjqL,pW, gkUv·cjeqà.·kligW·m.njgHj eb.jmnj´ dpjmnj eku.· mH.znjgkUmnjp·cjet.Y pimWYkqpj mWYkemL.nj mWYtuicjpÒotYu ekL.nja.percj;ÕcjkW.njviâ â

¤¤percj;ÕcjkW.njmnj ø kEugW·a·cjzN,viâqM.percj;ÕcjkW.njmnj ø kEugW·cCÕhjktEuviâeb.jpercj;ÕcjkW.njmnj ø kEugW·×·W\zhtjviâõõ

ek.bL.Y (KT) edqpy[EÕ (mnj)

12341234123412341234

g[.enwj ø eKtjpOu


123456789012345678123456789012345678123456789012345678123456789012345678123456789012345678123456789012345678123456789012345678123456789012345678123456789012345678123456789012345678123456789012345678123456789012345678123456789012345678123456789012345678123456789012345678123456789012345678123456789012345678

p:Y

perc

jkuEpv

.

psËÕpPnj$· ap:Yek.njgkUmnjeb.jmr×ukjkuEttiymWY m·kjgtwjkLÕcjrâ eb.jwW·mN·ÕyMÕ eb.jdImwjker|zI alu·r,mnjtuY sdkjp

tnjkLÕcj p:Ygitueabr.(7) tuYkLÕcjgHjrâeb.jwW· pã\p,titjkLÕcj ×Ukm?tIK[pjznj percjepY>ruYm.Y (15)tLelwj huJm.njrâ eb.jwW·m·kjtitjkLÕcj qWkjep>YruYm.Y aluEaqIpN.njmekL.njbdHj p:YqN.·(2010)$·elwj huJm.njrâ

qPpt·×U qN.·(2008)m·kjet·tuYaluEaqIpN.nj lel.cj]t,kLÕcj aKicjqWkj eqà.·qPdtnj qziucjeqN.wjdkjptnjaupjDupj;Õcj eku.· aKicjekL.njqPepY>ruYm.YrâeqN.wjdkjptnjaupjDupj;ÕcjgHj ektjS×¡v,;ÕcjkW.nj p:YqN.· (2008) gituemgHj qPdtnjer.cj lel.cj]t,lwjtuY epY>ruYm.YducjqziucjkuEeqN.wjgHjelwj ekL.njqPkuE p:YqN.·(2010)er.cj lel.cj]t,kLÕcjlwj×W·râ

kiupjkL.×U hW·gW·qPdtnj qziucjeqN.wj$J ]kpjkuEaKicjektjS× ¡v,; Õc jkW.nj qWkjeqà.·qPdtnjeqN.wjgH jaluEaqIpN.njt· tkjptitjlikjaupj qziucjeqN.wjgHjtuY ]t,ptitjkLÕcjeqN.wjgHjrâ /iunjr aluEaqIpN.njt·tkjptitjlikjaupjtuY ]t,kuEv,;ÕcjkW.njt· dHjkL.elwj tcjKiuhj&tcj;iÕnjl[ mN·Õp:YqziucjeqN.wj;ÕcjgH j v,;ÕcjkW.njDm?t.t·gW·lCtjtJektjgHj aKicjhW·mWYtuY tJektjkL,kL,m,m, hW·m.njrâ v,lCtjpercj;ÕcjkW.nj vivt·ehcj lCtjkLiÕhjtJektjtcj;iÕnjl[eqN.wjgHjm.njrâ

d,qPqtiezN.jmWYgHjwW· aluEaqIpN.njt·gHj pÐitjlikjlel.cj]t, mWYmWYdHjdHj´K[êDzkjeqN.wjmWYdHjdHj maerwjew>h.v,;ÕcjkW.njDm?t.t· kLiÕhjtJektjel.Yel.YqW.qW.m.njgHj Slajelwj v,t·hW·K[êDm·kj kL,kL,f:,f:,râ »$·gHj dHj\py.Ypercj

;ÕcjkW.nj aluEaqIpN.nj qWkjeqà.·rpjzukjltUv,;ÕcjkW.nj eku.· ek.nj;Õcjarcjt·mWYrâ

]ko×UaluEaqIpN.njt· qPdtnjeqN.wjgHj atiucjpMikjS×¡v,t·tuY eb.jpercj;ÕcjkW.nj ap:Y;Õcjn.n.t· lupjepY>ruYm.YeTkj&hW·eTkjgHj K[pjpãpY>kLÕcjaiutjrâ

p:YepY>ruYm.Y(2010)$· ap:Yek.njgkUmnj eb.jqPs N ,ku E ek.njgkUmnj×W·eTkj& hW·eTkj spjkuEkisËwW·tuY kiupjkL.×Uk:iÕpjqkiupjmnj mN·Õap:Y;ÕcjlCEÕ´ k:iÕpjqkiupjeb.j;ÕcjmnjtMi ed·>zUlCEÕ´ ek.njgek.·eb.jdImwjker|zI ek.njgkUmnjlCEÕ eku.·qN.Yd> aluEaqIed·>zUgmLiÕcj p·cjek.·tuYp:YtCYeb.j;ÕcjmnjtMi ed·>pnjepH.jepcj(14)qN.·´p:YqN.·(2009)´ gitug[Õnj(29)gHj sdkjptnjkLÕcj km?tIK[pjznj percjepY>ruYm.Yrâ

p : Yg it um.tj(8) ´ qN. ·(2010) $·gHj aluE

aqIpN.njt· slel.cj]t,kLÕcj eqN.wjepY>ru Ym.Yn.n.râ eqN.wjgH jtitjtuY p: Ygitum.tj(15)gHj km?tIK[pjznj percjepY>ruYm.Y(15)tLt·elwj ek.jek.·DruJtuY qIkLIkLÕcjspjkuE eqN.wjepY>ruYm.Y gt,gtnjkuJelwjspjkuE lupjepY>ruYm.Y hW·lupjepY>ruYm.YgHj qWhjhW·titjkLÕcjmWYq.jrâ

p:Ygitum.tj(30)gHj qWkjeqà.·kuEqgutjqW.tj lupj&hW·lupjepY>ruYm.YgHj kelcjek.jek.·DruJmWYw>pLnjrâ v,t·kelcjek.jek.·DruJmWYw>pLnjgHj v,t·mcjklcjm·cjrm[.cjeb.jpercj;ÕcjkW.njn.n. mpÐ·eb.jeanjeawjdI(NLD)t·er.cj v,t·huJrâ

kiupjkL.aiutj eb.jpercj;ÕcjkW.njrpjlWhjek.njgkUmnj eb.j;ÕcjmnjtMigH jhW·lupjepY>ru Ym.Yer.cj lel.cj]t,kLÕcjlwjtuY p:Ygitum.tj(25)gHj eb.jdImwjker|zIek.njgkUmnjelwj hW·lupj´ hW·ptiunjyMÕeb.j qWkjeqà. ·lup j epY >r u Ym. Yer.cjlel.cj]t,kLÕcjrâ

kiupjkL.×Ukm?tI(15)tL hW·ef[·qgutjqW.tj mWYtCY´ p:Ygitum.tj(29)gHj eb.jeanjeawjdIelwj hW·lupjepY>ru Ym.Yer.cjef[ ·$.qàÕtjqW.tjgH jr km?tI(15)tLgH jelwj ley[.wjbkj lv.tjeb.jn.n.t·gHjtuY ef[·$.qgutjqW.tj hW·lupjepY>ruYm.YkuJrâ

p : Y eqN.w jxpedep Y >R u Y m. Y$·g H jeqN.wjp·kjeb.j percj;ÕcjkW.njgHjkuJ eqN.wjxpedepY>Ru Ym.YgH jkuJ´ dHjpercjkerpjDrtjqWkjeb.jpercj;ÕcjkW.nj gLiÕcjel.njtuY qM.

percj;ÕcjkW.njbWYmgLiÕcj hW·esHjsuitjpY>t,eqN.wjgHjtuY hW·lupjepY>RuY

m.Yaiutjrâ/iunjgHjelwj v,

(6)tL mN · Õap: Ykm?tI(15)tLt·gHj ywjeb.jpercj;ÕcjkW.njmnjhW·mWY´ eb.jmnjhW·lupj p:YepY>£picjRuYm.Ymà,aeK>cjar.ek.njgkU ]kkjmm·kjkLÕcjp:YpC·kjgtet·gHj gWicjefkjmNihj£pe\pcj fnjznjhW·mWYgHjtuY ¤/uitjgW·/uitjektjõ ducjgiucjektjlv.tjwW·tuY v,t·esHjsu itj p·kjptiunjeb.jtiMtuY lupjepY>RuYm.Y×W·râ

p:Ykm?tIs×¡kj mdHjqM.percj;ÕcjkW.nj(15)tLt·gHj ×UkuEsdkjlwjtMitMiet·elwj lv.tjtitjm·cj/>q.jrâ qPpÐ·×Uef[·$. qgutjqW.tj hW·lupjepY>ruYm.YtuYv,(6)tLt·gHj K[pjznj£pe\pcjkLÕcj qWkjeqà.·


23

perc

jkuEpv

.

p·kjeb.jpercj;ÕcjkW.nj tMimWYpLnjrâspjkuEpercj;ÕcjkW.njtuY lv.tjdHj/>lW,gHj dHjpercjDm?t.mWY

kuJelwj spjkuEtcjqgutjqW.tj percjek.njgkUef[·lwj nkuES×¡v,gmLiÕcjgHj d,bkjspMikjS×¡v,gmLiÕcjtuY d,erHjeqHja. eTkjer.cjgHj}ko×Uv,(6)tL pãtitjptnjeb.jtMituY rm[.cjtitjkLÕcjaiutjrâ

siutj×W ·qWkjeqà.·lupjepY>btiukj percjdImwjker|zIgH jerHjeqHjqPqmÐJkuE S×¡v,gmLiÕcjer.cjdHjtuY atiucjap:Ygek.·zkuv,gmLiÕcjef[·lwj hW·ptiunjyMÕeb.jpercj;ÕcjkW.nj hW·lupjepY>ruYm.YgHjdsuEds,pãtitjtuY Tpjptnjeb.jtMimWYpLnjgHj tupjqMhjkuE pãk:iÕpjmWYer.cj ek.njgkUmnjgmLiÕcj huJp[ÕtjbedkjkLÕcj ltUv,ptnjeb.jtMi$· aiutjrâ

gL.YpercjvIqMhj a]k.ek.njgkU zkuer.cj rnjtuYK[pjznjkLÕcj percjepY>ruYm.Y mWYgek.· mWYker.·gHj dHjlkjq$jKiuhjmWYrâSg, kiupjkL.×U hW·gW·p·cjek.·v,qkajgHjelwj v,mWYlpãgHj buJluEdHjdHj

]ko×Uv,(6)tL pãtitjptnjeb.jtMituY aluEaqIpN.njkLtjektjkLÕcjaSkj×W·er.cjgHj v,mp>lupj p:Yeb.jtMilCEÕt· ekcjhuJkLÕcj×W·râ aruJabcj×W·mà, a.tjm.njer.cjgHj T·cjpRuicjaluEaqIpN.njt· kuEkLÕcjaerwjtuY t·cj|gYpLÕpjap:YbWiÕcjv,t· ×W·kLÕcjrâ

lMÕhja]k.eb.jpercjkW.nj ap:Y;Õcj eb.jdImwjker|zIek.njgkUmnj eku.· eb.jtMieb.jdImwjker|zI alu·r,mnjt·gHjlv.tjebLcjkLÕcj v,qkaj dHjkLÕcjbuJ\pcj giu$jg$v,kuEv,er.cjv,mlCtjpercj;ÕcjkW.nj ek.njgkUt· v.tjkLÕcjaey.cjal.eb.jt·gHjaiutjrâ

lMÕhjgHj eb.jdImwjker|zI ek.njgkUmnj hW·lupjducjRYum.YtuYp!ipkÉ a]k.eb.j/>$· \p.\p.k!jk!j hW·v.tjektj$JkL.elwj an.gtjgt$· ak.Yar.KiuhjkLÕcj eTkjkuEd,lupjepY>RYum.Yer.cj siupjkLÕcjk.lgHjmg, eb.j/>$· v·cjeqà.·dHjmWYeb.jpvIpvpjhW·el.YqW.tuY qWkjeqà.·dHjp!ipkÉ qWkjeqà.·dHj percjpã

giu$jg$ezN.jezN.j×W·er.cj v.tjektjlwjrâ]ko×Uek.·DruJk.etMcj km?tIbhuEeb.j;ÕcjmnjtMi ef[·$.

qàÕtjqW.tjhW·ducjtY dpjpN.njmcjkW.njtuYgHj k:iÕpjqkiupjeb.j;ÕcjmnjtMifkjeS. v,aupjk.n.n. n.YS.njti´ km?tIbhuE n.YetnjlHń.YeG.qiukj v,pitLed·>zUkLÕcj ×Ueb.j;ÕcjmnjtMirâ ap:YgHj n.YS.njtieku.· n.YetnjlHt·gHj ekcjtiunjlwj qBcjqIkLIek.njgkUaluEaqIpN.nj mekL.njbdHj kLÕcjlwjgHjrâ kiupjkL.×Uv,pitLgHj hW·ed·>zU ×Ueb.j;ÕcjmnjtMi$JgHjelwj mpt·kuE qkiupjbiuljezN.j n.YlWIa·cjt·ed·>zUkLÕcj×W·râ n.YlWIa·cjelwj ekcjtiunjkLÕcj qBcjqIkLIek.njgkU aluEaqIpN.njkuJrâ n.Ya·cjn.cj v,mpãtitja. ×Ueb.j;ÕcjmnjtMi qkiupjpN.njeb.j;ÕcjmnjtMikL.et·gHjelwj ekcjtiunjkLÕcj qBcjqIkLIgHjkuJrâ hiutjgHjr qBcjqIkLIek.njgkU aluEaqIpN.njgHj eTkjkuEdHj q·qymWYer.cj v,mlCtjt· huJkLÕcjaiutjrâ

rnjtM·q.jluE×W·tuY v,t·ed·>zUkLÕcj ×Ueb.j;ÕcjmnjtMier.gHjhW·tJektj K[iÕtjK[iÕtjpLiÕtjpLiÕtj$JkuJelwj v,med·>zUa. ×Ueb.jt·gHj siutjelM.wjm·cj lpãeb.jtMi eb.jdImwjker|zI alu·r,mnj

d,lupjepY>ruYm.YtWEÕer.cj giucjektjlwjtuY v,mWYlpãgHj ak.Yar.Kiuhj qWkjek.njgkUmH lupjepY>ruYm.Yer.cj giucjektjlwjq.jgHj×W·kLÕcjlwjtuYtuYgHjr pvIpvpjv,qkaj hW·gW·tuY percjp·cjek.·gHjlkÒro$· dHjkLÕcjbuJ\pcj percjpãk:iÕpjrâ

v,mmikjp·kjeb.jtMit·gHj kiupjkL.×UhW·gW· p·kjkm?tIK[pjznjpercjepY>RYum.YkuJ´ }ko×Up·kjkm?tItuYkuJ´ s×¡kjm·cjqMtjK[Idr.cjm·cjpercjek.njgkUt·tuY d,ducjqM.njqMÕkjkuE aluEaqIpN.njt·×W·kLÕcjrâ v,t·elwj qWkjeqà.·lupjepY>ruYm.YtuY K[Idr.cjm·cjer.cjducjwnjtuY aluEaqIpN.njt·elwj qL,kuEaeK>cj hiutj×UT·kjgl.njkuE epY>RYum.Ye;·t·râ

p:Ya]k.km?tIK[pjznj percjepY>RYum.Y$· mWYlpãgHj dsuEds,epY>RYum.Y´ mWYlpãgHj lupjepY>ruYm.Y lv.tjpãTk,kLÕcj×W·tuY gNpjsiutjaluEaqIpN.nj epcjkLÕcjrâ acCpjsiutjaluEaqIpN.njgHj pãTk,SJa]k.v,mekL.nj percj;ÕcjkW.nj percjpLnjgt,t·tuY f;iÕnjef[·\zhtj´ fnjbdHjpercjpãpY> gek.·giu$jg$er.cjgHj v,mlCtjpercj;ÕcjkW.njt· huJaiutjrâ

edàtjyutjm.ppjpI p:YaluEaqIpN.njt·gHjedàtjyutjm.ppjpI p:YaluEaqIpN.njt·gHjedàtjyutjm.ppjpI p:YaluEaqIpN.njt·gHjedàtjyutjm.ppjpI p:YaluEaqIpN.njt·gHjedàtjyutjm.ppjpI p:YaluEaqIpN.njt·gHjeb.jpercj;ÕcjkW.njap:Y;ÕcjkuJeb.jpercj;ÕcjkW.njap:Y;ÕcjkuJeb.jpercj;ÕcjkW.njap:Y;ÕcjkuJeb.jpercj;ÕcjkW.njap:Y;ÕcjkuJeb.jpercj;ÕcjkW.njap:Y;ÕcjkuJ

k:iÕpjqkiupjeb.j ed·>zUlwj×Ueb.j;ÕcjmnjtMit·kuJk:iÕpjqkiupjeb.j ed·>zUlwj×Ueb.j;ÕcjmnjtMit·kuJk:iÕpjqkiupjeb.j ed·>zUlwj×Ueb.j;ÕcjmnjtMit·kuJk:iÕpjqkiupjeb.j ed·>zUlwj×Ueb.j;ÕcjmnjtMit·kuJk:iÕpjqkiupjeb.j ed·>zUlwj×Ueb.j;ÕcjmnjtMit·kuJek.njgkUv,;ÕcjkW.njpuOt·kuJek.njgkUv,;ÕcjkW.njpuOt·kuJek.njgkUv,;ÕcjkW.njpuOt·kuJek.njgkUv,;ÕcjkW.njpuOt·kuJek.njgkUv,;ÕcjkW.njpuOt·kuJ

gpjwjd,sW·qti ezN.jkuE\zhtjrâgpjwjd,sW·qti ezN.jkuE\zhtjrâgpjwjd,sW·qti ezN.jkuE\zhtjrâgpjwjd,sW·qti ezN.jkuE\zhtjrâgpjwjd,sW·qti ezN.jkuE\zhtjrâ

12341234123412341234

g[.enwj ø eKtjpOu


faiutjgHj gW·SuEektjrâ n.YlWIa·cjgHj p>lupjm·cj ap:Yv,(6)tLpãtitjkLÕcj ×Ukm?tIK[pjznj (15)tLtuY lMÕhjgHj quJdHjm·cjv,a.k:iÕpjmWYtL ap:Yeb.jdImwjker|zI alu·r,mnjgHjrâ

lpãaluEaqIpN.njpLnj k.ltkjk[.kuE eb.j;ÕcjmnjtMimg, pRUdpjpN.njmcjpy[EÕ´ dpjpN.njmcjkW.nj lPqIkLItuY a]k.k:iÕpjqkiupjeb.j mWYtLkuEmWYtL lv.tjgW·descjebLcjv,qkaj d,tkjk[.qIkLIa.er.cjgHj ]ko×Un.YS.njtit· ed·>zU×Ueb.jtuY aluEaqIpN.nj kS·cjltUt· kuElwjesN.nj qkiupjr,#.njgaupjpN.nj r,diuhjagNYer.cj eqà.·micjektj ×UpWIbiWÕcjaluEaqIpN.njt·râ

n.YS.njtit· v,pitLgHj pãtitj×Ueb.jtuY kLÕcjp·cjet.Y kuEv,t·er.cj´ ltUeb.j;ÕcjmnjtMi hW·d,ewcjkuEpercjpN.njtuY d,ekL.nja. nkuEpercjsnjdkj percjpãTk,SJt·er.cjk:iÕpjqkuipj ap:Yeb.j;ÕcjmnjtMi mikjgW·p·cjkuE v,t·×W·mg, tmjdpjmeScjspjt· ektjkuEguJkLJÕ ;iÕkj;iÕkjepcjepcjtuY pl·cjbsiupjkuE#.njgaupjpN.nj r,diuhjagNYgHjelwj qkiupjr, titjn.cjewnjtitjn.cjewnjtitjn.cjewnjtitjn.cjewnjtitjn.cjewnj kuElwjesN.njrâ

v,mekcjdHjkLÕcj k:iÕpjqkiupjt·gHj siutjD>tjhW·qLYl,mà,percjp·cjek.· percjvIqMhjt·gHj Dm·kjRupjro w>tjg>tjel.njrâlMÕhjeb.jpercj;ÕcjkW.nj ap:Y;ÕcjgHjelwj dHjkLÕcj/>eb.jrâ k:iÕpjqkiupjeb.j;ÕcjmnjtMilCEÕt·gHjelwj eb.jluE´ k:iÕpjluE ley[.wjbkjpMikjS×¡v,t·gHj kuEaeK>cjar. mpÐ·kuE percjpiunj\dpjtuY wI/·cjqPek.njkW, v·cjrodpjpN.nj dIekbIeat·râ sinjwunjkLÕcjmg,l·kj|gicjgzu Es.cj v·cjrodIekbIeakuE ekeanjyUt·pLnjrâedàtjyutjm.ppjpI p:YaluEaqIpN.njt·gHj eb.jpercj;ÕcjkW.njap:Y;ÕcjkuJ k:iÕpjqkiupjeb.j ed·>zUlwj×Ueb.j;ÕcjmnjtMit·kuJ ek.njgkUv,;ÕcjkW.njpuOt·kuJ gpjwjd,sW·qti ezN.jkuE\zhtjrâ

qkiupjpN.nja·cjn.cj ed·>zU×Ueb.j;ÕcjmnjtMituY lupjp·cjkuEaluEaqIbM. qPek.njkW,pN.njbM.tuY K[pjznjm·cj qWkjeqà.·qPdpjpN.njmcjkW.nj ap:YpWiÕcj;Õcjerwjrâ lMÕhjp:Yv,t·gHj \zhtjhW·epcj$JtuY aluEaqIpN.njt· kuEesN.njqWkjeqà.·e/tjlupjsnjdkja]k.ek.njqg·cj eb.j;ÕcjmnjtMirâ dHja.dpjpN.njmcjkW.njtuYmg,qWkjeqà.·dsuEds,a.kuE eb.j;ÕcjmnjtMigHj aluEaqIpN.njt· K[pjznj

làêlàêlàêlàêlàê

perc

jkuEpv

.

lwjdtuYrâ »$·gHj dHjlkjq$jl·kj|gicj gzuEs.cjqCirâpercjsnjdkjaluEaqIpN.njt·gHj ;iÕnje;.tjzipjgLipj bWYm

el.njrâ \py.YaluEaqIpN.njt·elwj yutjm.ppjpI bWYmel.njrâepY>RYum.Y aluEaqIpN.njt·gHjelwj ]kpjkLÕcjrâ v,med·>zU×Ueb.j;ÕcjmnjtMit·elwj ed·>zUkLÕcjaiutjrâ qWkjeqà.·lupj£picjRYum.Yap:YbWiÕcjeqN.wj aluEaqIpN.nj K[êDzkjlwjgHjelwj ap:Yek.njgkUmnj eb.jpercj;ÕcjkW.njtMimWY Tpjm·kjkLÕcjpLnjrâ v,mgs.njm·cjqWkjeqà.·ducjtY dpjpN.njmcjkW.njt·gHjelwj pek.·pekwjm·cj\zhtj a]k.eb.j;ÕcjmnjtMirâ

hW·huJhW·tuY d,TpjhuJ´ d,TpjkuEqti percjv,gmLiÕcjtJkL,kLÕcjlwjtuYtuY mWYw>pLnjrâ eb.j;ÕcjmnjtMielwj k:iÕpje;.tj´k:iÕpjezN.j SJpã;.jezW.wj dHjkLÕcjp!ipkÉ hW·hYaiutj$Jrâ hiutj×UaqicjaluinjgHjtuY pkÉdinj ]kkÒdinjelwj v,d,aYd, ptiunjgl.njektjzN,kLÕcj suEkuEpvIpvpjhW·gW·râ

lMÕhjv,pãtitj ×Ueb.j;ÕcjmnjtMit·gHjelwj runjgs.njm·cjqWkjeqà.·qPdpjmcjkW.njtuY qWkjeqà.·twjesNhjkuE eb.j;ÕcjmnjtMigHjatiucjaluEaqIpN.njebàtj d,egtjbkjpLnjrâ ×Ueb.jdImwjker|zIek.njgkUmnjgHj lMÕhjeb.jdImwjker|zI alu·r,mnj Tpjm·kjkLÕcjmWYpLnjrâ a]k.v,t·gHjelwj aey.cjal.giu$jg$ m·kjgtwjkLÕcjm·cjqiukjqiukjrâ v,luEd,´ v,luEebLtjgHj hW·mikjhuJkuJelwj v,fnjbdHjp!ipkÉ a]k.ek.njgkU v·cjeqà.·k:iÕpj\p,´ v,kuE\zhtj percjpãpÌgiu$jg$gHj dHjk:iÕpjamé ap:Yek.njgkUmnjer.cj mikjgW·qg,tuYv,mewcjpY> lv.tjauYaHje]t·]thjt· dsuEds,suEdN.a. percjpãk:iÕpj´ pãgiu$jaiutjvigHj btiukjfea.wj$. nlv.tjek.njgkUraoâ

\py.YaluEaqIpN.njt·elwjyutjm.ppjpI bWYmel.njrâ

epY>RYum.Y aluEaqIpN.njt·gHjelwj]kpjkLÕcjrâ v,med·>zU×Ueb.j;ÕcjmnjtMit·elwjed·>zUkLÕcjaiutjrâ

qWkjeqà.·lupj£picjRYum.Yap:YbWiÕcjeqN.wj aluEaqIpN.nj

K[êDzkjlwjgHjelwjap:Yek.njgkUmnj

eb.jpercj;ÕcjkW.njtMimWYTpjm·kjkLÕcjpLnjrâbJu ø #.njpRuicjbL,/,mnj


25

tcj×W·pMikj qWkjgW·peÈwjpeltjlwjgmLÕicjgHj atiucjbWYqMwjet· mdHjrâø d,KnjkNkjlwj v,yiukjegLcjwnjgmLÕicj eku.· d,ef[·lwjgL·cjtro elMcjkemL.nj qWkjv,yiukjegLcjwnjgmLÕicjâø mUw>d eku.· eswjepN.nj spjkEukwjmeyHnjgmLÕicj d,DzkjK[Õlwjâø elMcjkemL.njasIaznj eq.Yeq.Ye\b.Ye\b.Y d,Dm·kjT½,lwjâø bWYmqipjgLipj pek.·pekwjtcjncjgmLÕicj eku.· tcjncje]t·]thjgmLÕicjtaj v·cjgW·giucjedpj bWYmgJukLÕJâø elMcjkemL.nj qWkjgW·qPquetqngmLÕicjgHj d,pelwjpeltjlwjâø ×UkEugek.·tNhjtNhjgmLÕicjkJu´ gek.·kulqmgà´ alEuqIkMinj;Õcj´ gek.·eanjg[IaEutNhjhjtajpek.·pekwjlwj tcjncjgmLÕicjtajgHj v·cjgW·p·cjbspjqCIgLipj ektjaRuJbcjm.njkJuâø asIaznjqWkjgW·kEupv. kuv,;ÕcjkW.njgmLÕicjgHj mef[·sW·lwjbJu\pcjdtYukJuâø ds,ducjlwjd>nj]qnjB@. qWkjgW·qucjes.Y ap:YelMcjK[Jdr.cjkemL.njkJu

mpÐ·tcjncjgmLÕicjtaj d,pelwjpeltjlwj dtYueTkjer.cjâ

elMcjkemL.nj kwjmeyHnjpercjDwj;.··

perc

jkuEpv

.

percjkelcjpvIpvpjaKicjp!ipkÉa]k.nj/kj



aKicjk.l p!ipkÉa]k.nj/kjtYua.tYu percjdImwjer|zI eku.·aKicjk.l p!ipkÉa]k.nj/kjtYua.tYu percjdImwjer|zI eku.·aKicjk.l p!ipkÉa]k.nj/kjtYua.tYu percjdImwjer|zI eku.·aKicjk.l p!ipkÉa]k.nj/kjtYua.tYu percjdImwjer|zI eku.·aKicjk.l p!ipkÉa]k.nj/kjtYua.tYu percjdImwjer|zI eku.·percjpvIpvpjv,qÒajt· bJulEu×W ·m·cjgH j ×UkEu¤¤a.cjdIaIeaõõ gLÕ ikjgL.YpÐÕ injT½,lwjer.cjâpercjpvIpvpjv,qÒajt· bJulEu×W ·m·cjgH j ×UkEu¤¤a.cjdIaIeaõõ gLÕ ikjgL.YpÐÕ injT½,lwjer.cjâpercjpvIpvpjv,qÒajt· bJulEu×W ·m·cjgH j ×UkEu¤¤a.cjdIaIeaõõ gLÕ ikjgL.YpÐÕ injT½,lwjer.cjâpercjpvIpvpjv,qÒajt· bJulEu×W ·m·cjgH j ×UkEu¤¤a.cjdIaIeaõõ gLÕ ikjgL.YpÐÕ injT½,lwjer.cjâpercjpvIpvpjv,qÒajt· bJulEu×W ·m·cjgH j ×UkEu¤¤a.cjdIaIeaõõ gLÕ ikjgL.YpÐÕ injT½,lwjer.cjâ

12341234123412341234

g[.enwj ø eKtjpOu


¤¤ap:YaKicjkwjmeyHnjpercjDwj;.· m×W·tnjtom·cj aDikelMcjkemL.nj d,ekL.njeTkjgmLÕicjâõõ¤¤ap:YaKicjkwjmeyHnjpercjDwj;.· m×W·tnjtom·cj aDikelMcjkemL.nj d,ekL.njeTkjgmLÕicjâõõ¤¤ap:YaKicjkwjmeyHnjpercjDwj;.· m×W·tnjtom·cj aDikelMcjkemL.nj d,ekL.njeTkjgmLÕicjâõõ¤¤ap:YaKicjkwjmeyHnjpercjDwj;.· m×W·tnjtom·cj aDikelMcjkemL.nj d,ekL.njeTkjgmLÕicjâõõ¤¤ap:YaKicjkwjmeyHnjpercjDwj;.· m×W·tnjtom·cj aDikelMcjkemL.nj d,ekL.njeTkjgmLÕicjâõõ

elMcjkemL.njqPquetqn eku.· sMIsMtjqM.njqMÕkjgmLÕicj

#.nqPquetqn eku.· #.nRucjbL.YqMicjtajgHj p·cjbspjqPeT.· mWYqW.cjkemL.njtYu ercjtLÕcjekL.njqP elMcjkemL.njkwjmeyHnj percjDwj;.·gmLÕ icjtaj gW·m.njrâ qW.cjkemL.njgH jwW ·dHjpMikjezN.jaiutjtYu d,qucjes.Ysk.tY ]qnjB@.(b.tjeg[kj)gLÕ icjaiutj mdHjrâ bWYmgLÕ icjgH jmà, #.n/>$ajgHj d,p·cjbspjlwjnddHjqW.cjkemL.nj p·cjek.·mWYsW·er.cj d,dHjeTkjrâ

qICgLipjtcjncjpRuicjpek.·pekwjgW·lwjgmLÕic jj jj j

kwjmeyHnjDwj;.·wW· d,pek.·pekwjto tcjncjpRuicjbWYmgLÕicjer.cjdHjm.njtYu bJu\pcj pek.·pekwjgmLÕicjgHj nddHjeqN.tjesHjesHj(Systematicaly) v·c jg W ·d H jg H j p M ikjezN. jrâ tcjnc jeq.Yeq.Ye\b.Ye\b.YgmLÕicjtajgHj v·cjgW·ek.pjk.Y pek.·pekwjK[ÕitjK[ÕitjpLÕitjtjm.njgHj dHjaDikrâ tcjncjpRuicj mesHjeqN.tjK[ÕitjpLÕitjgmLÕicjwW· Dm·kjT½,kEuRupjrobuJ\pcj wcjatitjgmLÕicj m·kjkjgtwjtwj(bWYmv.tjkL,)tYu qCIgLipjgW·tJektj pRUatikjgmLÕicj bWYm;.·\pm.njrâ

percjsMIsMtjgtmukjv,;ÕcjkW.nj

elMcjkemL.nj$ajgHj ×UkEuqN.·\K.hW·laj$ajr m·kjgtwjtotkjkLÕcjer.cj hJum.njkJuelwj zM.pjpjekL.njqPpercjDm·kjptitjDwj;.·gmLÕicjgHj v·cjgW·ekL.njkEu percjsMIsMtjgtmukjmNihjgmLiÕcjgHj×UkEuv,;ÕcjkW.njgmLÕicjtaj a.tjmikjgLÕicjkLÕcjrâ v,d,ducjqPpkJupr.pjgmLÕicj eku.· v,meqHjg[Õicjtom·cjtaj ×UkEukwjmeyHnjpercjDwj;.·gHj mWYkS·cjtYu bWYmlupjeqN.wjDwj v,tajgW·aeK>cjhJug,ddHjDwj;.·v, tajgmLÕicjkJu´ gW·aeK>cjp·kj}qÕihj percjducjsqiucj×UatikjgmLÕicjkJutYu v,tajkligW·DwjS.nj;ê eku.· percjq:ÕikjmLÕikj ×Uv,;ÕcjkW.njtajm.njrâ v,mky[.njDw>tj hW·tupjsiutjt,pY>m·cj kukwjmeyHnj percjDwj;.·gmLÕicjtajelwj kLÕihjtJv.tjkL,m,kLÕcjm.njrâ alu·v,;ÕcjkW.njtajelwj ×W·siutjeRHjeqHj lÐêelMcjkemL.njkwjmeyHnjgHjm.njtYu bkjlupjercjtLÕcj ker.·kwjmeyHnjgHj bWYmktiucjkmuihjm.njrâ qPhiutj×U ekL.njqPsMIsMtj percjDwj;.· gtmukjv,;ÕcjkW.njgmLÕicjtajtYu tcjptwjk:Õipj kwjmeyHnjmek.jg, qWkjgW·ptitjkEu likjducjsIercjlkÒroaiutj (en.kjSu·,sJrcjK·s.) gmLÕicjgHjelwj m·kjgtwjtitjkLÕcjm.njer.cjâ

pWk.tjb¡ percjSkjeS. ·· ·· · (Outreach)

percjSiukjbdSkjeS.· kuv,;ÕcjkW.njgHj qWkjkwjmeyHnjmà, dHjaDikpMikjezN.jmWYkJurâ tcjncjpRuicj m×W·pMikjgmLÕicjtajywjaK>pek.·pekwjgW·gLÕicj´ Dm·kjRupjroa·cjzN,mà, v,;ÕcjkW.njtaj meRHjeqHjkLÕcj´ k.tjb¡b¡Y>kLÕcj´ lsW·kLÕcjDwjpetHj kukwjmeyHnjm.njrâ pWmekL.njqP epY>ek.·DRuJ qWkjekcjk.kuv,;ÕcjkW.nj likjtN,\pcjtY(lkjScj<kmj,s.es.cj) eku.· likjaupjkEupv.´ epY>T½,bIWdIyEu nkEupercjK[Idr.cj bJur.taj$ajtYu kwjmeyHnjwW· Dm·kjT½,aeK>cjekL.njgmLÕicjeku.· elMcjkemL.njgmLÕicjtajtYu k.tjb¡ektjaRuJbcj \zhtjv,;ÕcjkW.njtajgW·m.njrâ

pWpek.·pekwjsW· tcjducjwnjkajp>cj(Statment Taking)

tcjncjqWkjkwjmeyHn j g W ·pek.·pekwjgmL Õ ic jg H jmtitjkLÕcj×U tcjducjwnjkajp>cj ×Uv,;ÕcjkW.njmdHjtYu nddHjqM.njqMÕkjektj v,;ÕcjkW.njgmLÕ icjehcj ekL.njqPm.njrâtcjducjwnjkajp>cj mtitj×Uv,d,ducjf·kjpkwj´ d,ducjqPlwjpkJupr.pjgmLÕicjtajgHj K[êbepcjsutj ap:YtN,likj bepcj(Form)

gmLÕicjtYu ×UkEuv,yuikjegLcjwnj ap:YkwjmeyHnjtaj pek.·pekwjektj bWYmesHjeqN.tjgW·m.njrâ pWmek.·pekwjtuY tcjncjducjwnjkajp>cjgmLÕicjgHj dHjm·cjbJu\pcj kelcjDm·kjktEukEu percjducjsqiucj×UaKicjatikj d,ducjqPlwj bWYm]k.njDznj gmLÕicjgHjer.cjmdHjtYu ×UkEuv,yiukjegLcjwnj kwjmeyHnjgmLÕicjtaj eTkjkEud,kLÕihjektjsiutjtYu sW·siutjS.nj;êlÐêv,pUgEu d,ducjpkJupr.pjlwjgmLÕicjgHjm.njrâ hiutjq.jgHjr ekL.njqPqM.njqMÕkj tcjncjgmLÕicjtajgHj d,RuYsHjdN.YwY> mNÕ·kEupercjguJkLÕJ qWkjpUgEud,ducjqM.njqMÕkjtajgHjrâ elMcjkemL.nj kwjmeyHnjgmLÕicjtajgHj tnjtom·cjkEuv,yiukjegLcjwnjgmLÕicjtajgHj mdHjtYu r·cjkEupercjSkjeS.· pWlsW·siutjpWK[Idr.cjv,yiukjwnjgmLÕicjtajgHjtYu v,;ÕcjkW.njtaj kEuqàÕtjqW.tj elMcjkemL.nj kwjmeyHnjtajgHjrâ aDipP>yjwW· v,yiukjegLcjtaj percjSkjeS.· kuv,;ÕcjkW.njgmLÕicjkJu´ lsW·siutjgmLÕicjkJu´percjK[Idr.cjgmLÕicjkJu tcjyutjedkj×W·tYu v,;ÕcjkW.njtajhW·d,gNpjsiutjmà, cCÕhjm,qikÉ.kwjmeyHnjgHj v,;ÕcjkW.njtaj hW·eRHjeqHj hW·qPas.·râ

perc

jkuEpv

.


27

elMcjkemL.njgmLÕicj v·cjgW·a·cjzN,a.gHj aT·kjapcj×UqW.cjn.n.gmLÕicjelwj kligW·kLÕcjel.Yel.YqW.qW.er.cjâhiutjq.jwW·tYu pRUddHjatikj wcjper·per·gmLÕicjtajgHj mNÕ·RHjq.qWkjalu·v,ek.njkMinj;Õcjtaj eTkjkEud,qICgLipj ektjKnjlCtjeTkjer.cj v,;ÕcjkW.njtaj v.tjkLÕcjq.jgHj (wcjatikjper·per·gmLÕ icj)m.njmH aK>lkÒroet·pLnj v·cjhW·gW ·kelcjdHjp!ipkÉpkJupr.pj mWYalnjpLnjgHj eSwjt.sEudN.kEum.njrâ

r·cjkEupercjguJkLÕJ v,ezN.jkwjmeyHnj eku.· v,d,ducjpkJupr.pjlwjgmLÕicjtajtYu percjsMIsMtjgLÕikjgL.YlCÕEtajgHj eTkjkEud,ewcjpY>mà, wcjepY>eT.·mWYK[iÕnjK$gW·m.njrâ r·cjkEuaKicj d,lCtjgLÕikjgL.YgmLÕicjgHjkJu´ tmjRuihj(]qnjB@.)md,qucjes.Ytaj \zhtjea.njm·cj$Jmà, p!ipkÉpRUddHj lCÕEtajgHj hW·kelcjsMIsMtjmWYq.jd,yHajeT.·tY atiucjgHjelwj dHjm.njrâ

pWmkEu\zhtjsuit jj jj j (Emotional Support)

v,mducjqPlwj pkJupr.pjgmLÕicjtajwW· aKicjrv,tajp·kj}qÕihjlohJuto pRUatikj pWd,ducjgiDez.tjlwjgmLÕicjgHjmà, bdHjkEupercjducjsqiucjap:Ysiutjet· TpjtYud,kelcjgiqekwj mWYalnjpLnjtYu pEutYud,ducjsqiucjgipLnj dHjm.njrâ rnjkEutcj$ajtYu kwjmeyHnjpercjDwj;.·wW· d,rpjspjqM.njqMÕkjto kupUgEu (ducjsqiucjel.Y) bJur.tajgHj bWYmqipjgLipjer.cjâ eTkjkEud,sEudN.kEu ddiukja×Ðr.yjqWkjv,tajgmLiÕcjrâ

likjducjsIercj mdHjlkÒroaiut j j j j j (Final Report)

likjducjsIercjwW· tnjdHjtosMtjqmÐJepY>a·cjzN, elMcjkemL.nj kwjmeyHnjpercjDwj;.· mdHjtYu qWkjgW·kEupv. spjkEuaeK>cjar.mNihjkJu´ qWkjgW·kelcjetcjmé ektjduhjkEu v,mkliduhjgmLÕicjtajgHjelwj qPm.njrâ /iunjgHjelwj d,sW·qtia×Ðr.yj mkLÕcj×Uv,kli/kjel.njduhj ×UaKicjatikj (v,d,ducjetcjaméap:YgtmukjRucjeqN.wj nkEutcjncjmNÕ·p:YlikjducjsIercj) tajgHjrâlikjducjsIercjwW· eqN.tjbJu\pcjesHjesHj pek.·pekwj gLÕikjgL.YlwjddHj;.·gmLÕicj mdHjtYu gt×U$aj v,gmLÕicjtaj TpjtYuv·cjhW·gW·kliel.nj duhjmWYalnjpLnjgHj eSwjt.kEum.njtYu qWkjgW·giucjqmÐJektj KnjlCtjKiuhjKiuhjmWYkJu gW·m.njrâ

/iunjgHjelwj likjducjsIercjtitjkLÕcjtYu puriq.tjv,;ÕcjkW.njtaj bNtj/iutjlEu siutjlupjser.gHjkJu bNtj/iutjlEu t·cj|gYsiutjv,;ÕcjkW.njm.njkJu mpÐ·taj$· d,et.jetM.jkJurâ aKicjk.lK[êptitj likjducjsIercjgHjtYu v·cjgW·suipjgtmukj v,;ÕcjkW.njtajm.njgHj d,ekL.njqP nYkYn.n.q.jrâ lMihjlikjaupj/iutjlEu]t,ptitjkEu jm.njkJu´ ×UkuEqW.cjpRuicjgmLÕicj K[êznjDm·kjT½,kEupRUpr.likjducjsIercjgHj bNtj/iutjlEu mpÐ·kemL.njekL.njqP qWkjv,gmLÕicj v·cjgW·tJgLÕicjgHj pMikjezN.jm·cjkJurâ nkEunYkYtNhjhjgmLÕicj

bJulEuekL.njqP t·cj\gYsiutj v,;ÕcjkW.njgmLÕicjm.njgHjelwj d,K[pjsutjlwj ap:YelMcjkemL.nj kwjmeyHnjgHjkJurâ

pWmDm·kjptitj yMÕpUgEugmLÕicj eku.· Dm·kjRupjroelMcjkemL.nj aSkjlkÒrogmLÕicj

ap:YkEuamér.z.wtj (p!ipkÉatikj) percjf·kjpkwjaeK>cjar.mNihjgmLÕicjwW· kwjmeyHnjlCÕEtajgHj aeK>cjp·kjhJuT½,yMÕyM. v,mNÕ·l[Õicj spjkEuaméduhjd$jtaj×W·râ kwjmeyHnjlCÕEtajpLnj aeK>cjgW·p·kjhJugHj a.$.hW·tnj]knj ekW·ekW·kJuelwjnnYDlukj p·kjhJuT½,ptitjgW·m.njkJurâ spjkEukisËbJur.$ajtYueTkjkEud,ky[.njDw>tj lv.tjv,qÒaj×W·râ pY>×UgHjpLnj ar.$ajwW· dHjlv.tjmUw>d mtNhj\K.m·cj aiutjtNÕcjetN.j/>lP.jer.cjelwj g,m.njrâ mWYlP.jgHjpLnj v,mNÕ·l[Õicj spjkEuaméduhjd$j (v,kliel.njduhj)tajgHj aeK>cjhJug,eKLwjqHj qWkjgW·sEudN. zkuzkuv,tajgHjelwj d,p·kjlwjkEugL ·cjkJurâ ycjpUgu E(v,kliel.nj

duhj)tajgHj kL.hW·ef[·gbutj amér.z.wtj$Jmà, ek.jg,tov,taj´ sMtjek.jhJutov,taj ¤¤mNihjek.njduhjer.cjõõqPhW·gW·râ mWYlP.jgHjpLnjmà, rnjkEupercjDm·kjDwj;.·gHjtYu yMÕv,d,ducjkliel.njlwjduhjtajgHj d,Dm·kjT½,to nkEuqkjqIgmLÕicj;Õikjkjepcjehcjrâ

eqN.tjeqN.wjmKiuhjaiutjgHjwW· aeK>cjawEua.$. Dm·kjptitjyMÕgmLÕicjgHj apj\p.pjlwjkEu kwjmeyHnjpercjDwj;.·râ ycjgHjwW· atuicjak.Yar.mNÕ·gHj v,t.l[Õicj×UkuEkwjmeyHnjtaj Dm·kjptitja.yMÕ v,gmLÕicjtajgHjrâ tnjtokEu percjlm[ÕJa×Ðr.yjv,t.l[ÕicjkJu´ guJkLÕJv,mp·kjhJu spjkEup!ipkÉatikjgmLÕicjgHjkJu´qkjqIgmLÕicjgHjkJutYu yMÕyM.pUguEkliel.njlwjtajgHj leS.wjd,pNÕkjsW·lwjrâ Dm·kjptitjeTcjeTcjlEulEu hW·gW·râ dN.Y$ajwW·×UkEukwjmeyHnj hW·mikjDm·kjT½, yMÕpUguE mSkjspjkuEduhjgmLÕicjgHjmà,d,T½,hiutjpRU qkjqIgmLÕicjrâ spjkEu]qz.pUguE p:YbWÕicjpercj;ÕcjkW.nj edàtjp!iptjpUgEugmLÕicj pWbbWYDwjgmLÕicj mpÐ·qkjqIKiucjcjkLÕikjkjd,T½,râ ywjK>r pY>DeltjeT.·hW·gW· ¿knjd,Dm·kjT½,yMÕer.cj

qN.· 1994´ p!ipkÉap:YkMinj;ÕcjpercjpkJupr.pjgsiutjmNihj ap:Y;Õcjrw>njd> (Rwanda)

perc

jkuEpv

.

12341234123412341234

g[.enwj ø eKtjpOu


qàÕtjqW.tjmà, d,Dm·kjsW·lwjkEu hiutjpRUgmLÕicj qWkjgW·etcjgbutjef[·amégHjkJu eku.· nkEueqN.wjxped ektjaerwjhW·gW·er.cjmpÐ·bJur.taj$aj d,esN.njK[êlwj p:YlikjsIercjgHjkJu (hW·eqcj)d,lel.cj]t,lwjer.cjâ

elMcjkemL.nj pWmrpjspjTicjdwjkuv,kliel.njduhjatikjgmLÕicj

pY>×UkEu (TRC)(Truth and Reconciliation Commis-

sion) mekL.njbdHj ap:Y;Õcja.frikgHjtYu kwjmeyHnjDm·kjDwj;.·mekL.njbdHj ;ÕcjtNhjhjgmLÕicjtajwW· s×¡kjpLÕpj v,mkliel.njduhjtaj v·cjgW·p>lupjp·cjek.· p:YelMcjkemL.nj kwjmeyHnjkJugHjhW·qMhjrTrâ kwjmeyHnjwW· spjkEupercjDm·kjDwj;.·tYu gW·kLÕcjepY>zN,KiuhjhjmWYtYu yMÕ]qz.ezN.jel.njrâ kMinj;ÕcjgmLÕicjspjkEuDm·kjkemL.nj percjkelcjpvIpvpjmà, eTkjkEud,qPas.·kEu(TRC) aiutjrâ kwjmeyHnja.frikqLÕcjk[.wW· kuv,pUgEukliel.njduhjbWYmgLÕicj kEueT.·aeK>cj qL,pW,bL,titj ×Uduhjd$jrâ(zM.pjv,mkliel.njduhj mp·kjhJuptitj pRUddH jatikjgmLÕicjtajgHj ×UkEukwjmeyHnj kEueT.·aeK>cj qL,pW,bL,titj×Uduhjd$jfaiutjrâ v,mkL.YB.q.)

bJu\pcjasIznj (Fomular) mkLÕcj×U aeK>cjqL,pW, qWkjpercjDwj;.· (Truth for Amnesty)wW· spjkEupercj;ÕcjkW.njéqN.tjeqN.wjxped eku.· edàtjp!iptj percjmNihjgmLÕicj mpÐ·tajtYu tcjqM.njgmLÕicj m·kjtitjtM.hliucjrâ SkjtYu m·kjtitjkLÕcjm·cj$Jer.cjâ

Dm·kjRupjrokemL.njlkÒrogmLÕicj

kwjmeyHnjwW· aK>rv,taj lel.cjptitj likjducjsIercjv,tajgHjmà, ar.v,taj gW·SEugbektjlwjgmLÕicj sMtjqmÐJqkjqImlupjbbWYDwjgmLÕicj eku.· tcjkEukqpj qWkjelMcjkemL.njeTkjkEu d,SkjekL.nja.gmLÕicjtajkJugHj d,lel.cjptitj;Õikjkjepcjcjrâ bJur.gHj v·cjgW·Dm·kjptitj ;Õikjkjepcjcjm.njgjHdHjt.l[ÕicjalEuaqI eku.· v,t.l[ÕicjtNhjhjgmLÕicjtajer.cjâ/iunjdHjkJuelwj bWYmgLÕicjgHjmà, elMcjkemL.nj mdHjaSkjlkÒrogmLÕicjgW·m·kjtitjkLÕcjgHj bNtjaKicjlzuYlzm.njrâ pWmaKicjlzuYlz bJur.$ajgHj nkEuelMcjkemL.nj percj;ÕcjkW.nj gW·Dm·kjptitjgHjsiutjlupjsea.njm·cjkJu´ ]qnjB@. mea.njm·cjkJu eku.· qziucj#.njdM·cj(dN.YRucjekL.njkemL.nj) hW·mWY$JkJu mpÐ·taj dHjm.njrânkEukwjmeyHnjmà, elMcjkemL.njSkjtYud,ekL.njgmLÕicj asIaznjDm·kjRupjrogmLÕicj eqN.tjelMcjkemL.njgmLÕicjtajgHj d,peÈwjpeltjlwj dtYudtYuer.cjâ

perc

jkuEpv

.

ap:YkEukMinj;ÕcjgmLÕicj aKicjrDm·kjm·cjRupjro percj|p·cjqL.YeqN.tjeqN.wjalEuaqIgHjmà, eqN.tjeqN.wjbbWYDwjgmLÕicj v·cjgW·aupjDlJu v,;ÕcjkW.njgmLÕicjm.njkJu dImwjker|zI eku.· percjDm·kjptitj aeK>cjar.mNihjgmLÕicj v·cjgW·]k·cj;ÕhjKiucjbiunjm.njgHj eTkjkEud,ekL.njqP kwjmeyHnjDm·kjDwj;.·er.cj mdHjrâ pY>×UkwjmeyHnjpercjDm·kjDwj;.·tYu tcjtNhjhjgmLÕicj mpÐ·kemL.nj spjkEuRucjeqN.wjDwj´ kutjeqN.wjdnjeqN.wj´ elMcjkemL.njsMIsMtjeqN.wj´ percj|p·cjqL.Y spjkEueqN.wj´ kemL.njspjkEu d,kelcjlocCÕhjm, qWkjv,d,ducjeS.·elcj \dpjrtj eku.· K×¯k.ygmLÕicj´ kelcjapjziunjkEu pWmqJeb½.wjlwj tibCkLajqWwjgmLÕicj eku.· kelcjef[·sW·dN.YwY> v,d,ducjgilwj ap:YaKicjp!ipkÉgmLÕicj mpÐ·kemL.njn.n.tajgHj p>lupjp:YpercjkelcjpvIpvpj aKicjp!ipkÉel.nj/kjfaiutjrâ elMcjkemL.nj percj\p·cjqL.Y qWkjbbWYDwjgmLÕicjwW·elMcjkemL.nj tMitMigmLÕicjtaj TpjtYum·kjtitjkLÕcjm·cjrâ

kwjmeyHnjwW · aK>rv,tajkwjmeyHnjwW · aK>rv,tajkwjmeyHnjwW · aK>rv,tajkwjmeyHnjwW · aK>rv,tajkwjmeyHnjwW · aK>rv,tajlel.cjptitj likjducjsIercjv,tajgH jm à,lel.cjptitj likjducjsIercjv,tajgH jm à,lel.cjptitj likjducjsIercjv,tajgH jm à,lel.cjptitj likjducjsIercjv,tajgH jm à,lel.cjptitj likjducjsIercjv,tajgH jm à,ar.v,taj gW ·SE ugbektjlwjgmLÕ ic j ár.v,taj gW ·SE ugbektjlwjgmLÕ ic j ár.v,taj gW ·SE ugbektjlwjgmLÕ ic j ár.v,taj gW ·SE ugbektjlwjgmLÕ ic j ár.v,taj gW ·SE ugbektjlwjgmLÕ ic j ´sMtjqmÐ JqkjqI mlupjbbW YDwjgmLÕ ic jsMtjqmÐ JqkjqI mlupjbbW YDwjgmLÕ ic jsMtjqmÐ JqkjqI mlupjbbW YDwjgmLÕ ic jsMtjqmÐ JqkjqI mlupjbbW YDwjgmLÕ ic jsMtjqmÐ JqkjqI mlupjbbW YDwjgmLÕ ic j

eku.· tcjkEukqpj qWkjelMcjkemL.njeku.· tcjkEukqpj qWkjelMcjkemL.njeku.· tcjkEukqpj qWkjelMcjkemL.njeku.· tcjkEukqpj qWkjelMcjkemL.njeku.· tcjkEukqpj qWkjelMcjkemL.njeTkjkE ud,SkjekL.nja.gmLÕ ic jtajkJ ug H jeTkjkE ud,SkjekL.nja.gmLÕ ic jtajkJ ug H jeTkjkE ud,SkjekL.nja.gmLÕ ic jtajkJ ug H jeTkjkE ud,SkjekL.nja.gmLÕ ic jtajkJ ug H jeTkjkE ud,SkjekL.nja.gmLÕ ic jtajkJ ug H j

d,lel.cjptitj ;Õ ikjkjepcjcjrâd,lel.cjptitj ;Õ ikjkjepcjcjrâd,lel.cjptitj ;Õ ikjkjepcjcjrâd,lel.cjptitj ;Õ ikjkjepcjcjrâd,lel.cjptitj ;Õ ikjkjepcjcjrâ


29

awj perc

jkuEpv

.

íííat,q}ká.njelwj el.nj/kjkLÕcjtM.lajrqW·â xtukvcjelwj ]kpjaiutjkLÕcjm·cjquikjquikj´

qMicjtCYet·elwj /iutjaes.njzku×W·gHj £picjpÒ.njptitjdM·cj l[,ar·cjzku v·cjhW·gW·k[|bJÕa. BYmtj|bY aupjDluJekL·zkutuY alu·el.kmWYhuJgHj ktUkt.nj kHj\g.tjel.njekW·râ

ek.njcC.jqMtjmnjtajelwj a]k.B.tnjkM.tjgHjv·cjgW·elpjlikjmnj v·cjgW·bHjlikjmnjelpj gW·kLiÕhjtJwcjgkUzkutuYhW·et.jektjelM.cjelMtje;.cj/iutj aKicjqL,mWYq.j buJv,buJaYegL.YtiunjB.lk[.jtuY ktjlCtja.likjmnj ap:YaKicjxtukvcjaiutjrâ

KmIqcjmnj eku.· kW,B.tkÒqiuljmnjtaj a]k.zkumktjlCtjdM·cj pv.zkugHj r·cjkEuek.njcC.jqMtjmnjtajgW·elpjpv.´ gW·sIkL,kLÕcj percjwcjek.njgkU kM.cjnnj\pq.djkMiÕcj;Õcjpy[EÕdNkj ek.njgkUzkutuY hW·et.jr·cjkEu gu$jfEuzkumWYq.jkEukLÕcjaKicj ebÐ.njkLÕcjxtukvcj kuek.njcC.jqMtjmnjtajzM.pjzM.pjedqrâ

¤¤k K g G cC´ s S z z[H v´ a a. ai aI

xÕ xê ¿ aY ]q ao a· a,õõõõõõõõõõ ek.njcC.jqMtjtaje;.tje;.tjezN.jezN.j kS·cjv,tnjv, buJv,buJaY gs.njbHjdM·cjlikjaiutjrâ muhiutjer.mà, rm[.cjxtukvcjgHj ]kpjaiutjkLÕcjtuYek.njcC.jtajelwj ]kpjkLÕcjd,qWhjlikj xtukvcjtuYeqà.·Skjtiunja. B.tnjp:YxtukquJpLnjrâ

/iunjrrm{.cj xtukvcjgHj pOugW·micjektj aKicjegL·egL·kuJelwj cCÕhjm,rm[H.cj$· |gosiupjdM·cj ×U;Õcjh·q.wtI sEusiupjdM·cj;Õcjkajq·cj r,tNcj}qIet·$Jrâ huJmW YbJ upLnjmà, rm[H.cj$·gH jkelcjSwjmCÕhjdM·cj ek.njgkUpOutaj v·cjhW·gW·wuitjekL·a.B.q.zku gkUzku wcjek.njgkUzku ddHj×W·kLÕcjkEu r.z.#.nI×UaKicjet·e$.cjâ

rm{.cjxtukvcj$· /iunjrek.njgkUpOu aKicjtCY$· dHjdM·cj;ikjkuJelwj Dm·kjT/,dM·cj gu$jqikÉ.ek.njgkUpOu qZiÕcjdM·cjgkUpOukuv,gL,titaje$.cjâ ywjK>r aeK>cjmnj ×W·p:YtYmnje$.cjhuJetHj rm{.cj$· kquJkvcjhW·ruY zM.pjaKicjk.l ek.njgkUpOutaj gW·micjektjdM·cjlMiÕnje$.cjâ awjíííhiutj×Ud,ducjBY Bw;ikjpLkj w>dImh.gkUtuY zM.pjaKicjk.l pOumikjgW·micjektjrm{.cjek.njcC.jqMtjmnjtajkuJelwj qLYqLYl,l, pOumicjektjhW·m.nj´ Sg, dN.YlCEÕtajehcj gW·micjdM·cjq.q.râ

et.jr·cjkEu gl.njtLpv.tajhuJmà, rm[.cjekL·etHj

rm[.cjxtukvcjgHj d,dHjruihjkNkjlikjptjgkUmnjan.gtj

rm[.cjxtukvcjgHj

likjptjgkUmnjan.gtj

d,dHjruihjkNkjrm[.cjxtukvcjgHj

likjptjgkUmnjan.gtj

d,dHjruihjkNkjrm[.cjxtukvcjgHj

likjptjgkUmnjan.gtj

d,dHjruihjkNkj

12341234123412341234

g[.enwj ø eKtjpOu


perc

jkuEpv

.

gkUekL·e$.cj´ aDipP>yjv,mikjgW ·hu JgH j aeK>cjktjlCtjB.q.zkuhW·mWY´ aeK>cjqucjes.YB.q.zku bWYmlupjeqN.wjhW·mWYmà, wcjgkUzku p:Yan.gtjet· gW·e\bwje\b.jtiunjm.nj v,gL,titajeqà.·qPsMtjqmÐJgHj w>tjg>tjel.njrâ aDikgHj rm{.cj (w>)likjptje$.cjâ et.jr·cjgkUp[êtaj ×UpOue;.tje;.tj sm·cjB.xtukvcjgHj tLgu$jaË.taj aË.´ aË.eÆ.·pOutaj huJedL.·ebÐ.njkEukLÕcjxpm.kEupOugHj sEutCY$· dHjdM·cj]kkjgl.njmWY qWkjpOutaje$.cjâ zM.pjzM.pjek.njgkUpOutajelwj ekcjmicjdM·cjqJufaiutje$.cjâ Sg, p:Yar.TicjdwjmcjmWY rm{.cj (w>) likjptjgkUgHjdHjaDik xpm.KiuhjmWY d,qucjes.Yrâ gkUp[êhuJgHj mWYaKicjet·/iunjrdHjdM·cj gkUezN.jkuJelwj lMÕhjetHjp:Yel.k$· eqHjdM·cjSyMÕehcjrâ hiutj×UlikjptjekL· gkUkLkjgHj dHj]kkjaerwjrâaË.aYhuJbknjlwj kEukLÕcjlwjxpm.gHj dHjdM·cjeztjeztje$.cjgHjaYkLiÕhjektj epcjepcjrâ

et.jr·cjxpm.mWYpLnjmà, rm{.cjmnj|godM·cj p:Y;Õcjeq·aKicjet·gHjhY\za.y[â et.jr·cjkEuaKicjmà, bNtj(2)bWwjkL·\pcjviekW·râ pRUddHj$·gHj dHjar.d,ea.njsiutj percjek.njgkUpOue$.cj´ likjekL·mà,gkUkLkjgHj dHjdM·cjv,tNhjhW·eqcjrâ dHjdM·cjmnj;Õcjeq·pOukJue$.cjgHjpOugW·gbSEuektjdM·cj gtmtjbWYmgLiÕcjgLcjkJurâ

qA.cj×UgHjpLnj eTkjkEud,gWicj ×W·vipLnjgHj mnjpOuv,msiupjdM·cj;ÕcjqA.cj (w>) ;Õcjpliutjet·râ ek.nj/iupjeztj gW·|gobuJ/iupjelpjgHj|ziÕcjsiutjekW·râ muhiutjer.huJmà, lpHjpercj;ÕcjkW.njkJu´ lpHjpercjpuinj\dpjkJu´ lpHjeynjqN.cjkJu´ p:Y;ÕcjezN.j ;ÕcjtotkjtajgHjqÒ.tj\mhjdM·cjtuY ek.njcC.jqMtjmnj v,kLÕtjpãtitjkLÕcj p:YedqtajgHj hiutj×UaqicjlpHjedqtuY aerwja\K.likjptjzku ywjK>r hW·sW·gRu£zihj£zihjnkjnkjmà, mnj;Õcjeq·pOugHj T½,dM·cjkEuqkjqItuYtuYrâ mWYetN.wjkEumWYetN.wjmà, rm[.cj/iupjtajgHj eÈ.a.m.njdM·cjrâhiutjgHjtuY ek.nj/iupjeztj gW·elpjaerwj/iupj´ gW·|gobuJ/iupjelpjgHj

£zicjsiutjekW·râ Sg, p:Y;ÕcjpOuelwj ek.nj/iupj|gobuJ/iupj hW·elpjgHj×W·dM·cjkuJe$.cjâ buJ\pcjtLÕcjla.e;·elwj tupjtupjrâ edqlEupOusiupjsuipj rm[.cjpOugHj pOudHjaDike$.cjâ a]k.pOu pOugiucjektjDwjpetHj$· p:YpOumà, rm{.cj/iupjgHj aKicjlEu|go|go |gom.njdM·cjliMnjrâ hiutjgHjtuYrm[.cjpOu gW·Skjtnjtoa. ;.jzmLicjm.njgHj pOusW·aDik ktjlCtja.viâ

ruihjkNkjek.njgkU p:Yan.gtjgHj d,qPpD>njkEu ek.njcC.jqMtjtaj tCY$·râ ek.njcC.jqMtjtaj hW·zipjgLipjkEu rm[.cjxtukvcj (w>) likjptjgkUmnj´ huJaerwjmnj hW·kL,f:,mà, percjlikjptjek.njgkUpOu eTkjkEud,gWicj ezN.jkEu\zhtje$.cjv.tjektjrâ rm[.cj$· SbNtj|godM·cj ;Õcjh·q.wtI siupjkajq·cjr,tNcjqIqM,gHj hW·mikjkEudHjtuY #.nj/iupj×W·´ rm[.cj/iupjd,|go ehcjrmikjgW·kEudHjrâ

buJqMicjtCYet· ptitjdM·cjaes.njl[,r·cjv, p:Yxtukvcj$·´ buJn.;êan.cjtaj |piÕcjpÒ.njdM·cjqMê\mem.wjv,taj p:Yxtukvcj$·gHj ek.njcC.jqMtjmnjpOutajelwj nkEurm{.cjxtukvcj¤¤k K g G cC´ s S z z[H võõ hW·yHajzYmWYq.jtkjkNkj|piÕcjpÒ.njdM·cjkEuqMicjtCY eku.· n.;êan.cjtaj fiuhj$JrâqJu]kJÕhJu$.kEu n.;êan.cjtaj$J qMê\mem.wjpOu ktjdM·cjtCY$·gHjd,em.wjp:, qWkjek.njgkUpOu ap:Yan.gtjet·e$.cjâ

ekNhj ø es.n.Y(gek.·qMtjmnjlv.tjtMi)

bJusMtjqmÐJ percjK[Idr.cj kW,B.mnjxtukvcj ap:Yedqmnj qN.·aSkjkjgmLÕicj


31

suipjkLÕcjr(2010)suipjkLÕcjr(2010)

kb[ g[.enwjeKtjpOu

tMiÕhjpL·kjsutjbJuahuitjauitjekN.tjqWhjtroBwpOupOur,d,SEuducjdwjkerwjker.tja.íííâ

tJddHjhuitjfEutM,gLÕtYumuv,hJu lPãKuihjper·muv,B lP.jDez.kjefkjgM·kjmuv,K:.tj lP.jquikjqLicjtroBwsuitjvilPey.cjy.kmjz.t.kuqEuBwpOupOurqkjeswjptpjbDwjpOurKrkjK[êDzkjpOurkW.jg>mjk:fnjznjpOurgW·ducjsquicjfYqAIpOurd,ducjBYduhjd$jfEuduhjtJv.tjkL,tM,tYuqN.·kEuqWhj(2010)$·pC·kjbJulEusIercjfnjznjbdHjgL.YqWhjkeqYkeqajkMwjqÒ·rYblYuw>s.aerwjaSkjSkjDm·kjtkjT½,Dwj;.·auitjsuiajíííâ

l[,rtj (gcjy[cj)

RuihjKÈpjlpuhjtYqLYetMcjv·cjv·cj BYKa·cjv·cjv·cj

£gihjs·cjtom·cjhW·vicjmcjsMIkLÕcjaKicjaK>tCY$·gZaj/uihjtM,dHjtquikjh.

la.gLÕDJugbpMtjnrkjh.bË.r·cj\gcjtJhW·v.tj

K>tjetM.jSay.·m.tjDwjehcjíííâ

v,mcjaYmcjkJuv,sMIaYsMIkJu

v,sutjaYa.sutjkJuSà,qWkjmu;.·eztj

elMtjBwtroa.gHjdHjquKgu$jqWkjv,gHjdHjdukÉduhjqWkjv,lEu

twEup·kjT.cjket.wjmtjktjlCtjgL.Yv·cjgW·tJkL,

pL,y.pcjmHicjkEusIkL,auitjviíííâ

epÌRYum.YqN.·(2010)$·tM·v,kEuqàÕtjqW.tj

gW·v.tjkmjz.t.an.gtjStjtwjpMikjezN.jekW·el.njao

sutjfaodM.×Um.YmWYmdtYudHjgu$jfEu/uitjlEu

ktEulCtjgLiÕkjgL.Yv·cjsIp[,d,tJkL,Kuihjperaj/>\pk.

RHjq.ktcjf[,e]k.·;.tjgHjtYuTYuywjmuhW·tJkLiÕhj

12341234123412341234

g[.enwj ø eKtjpOu


RupjrobJu\pcjek.njgkUmWYmWY (hW·eqcj) aK>r v,tajSkjeS.·kuker.·gkUtNhjhjtajgHjmà, zM.pjpjek.njgkUtajgHj fiuljgu$jpiunj\dpj eku.· pMikjsiutjS×¡v,tajgmLÕicjgHjehcj pMikjezN.jaiutjer.cj´qLÕcj\pYaiutjer.cj eTcjsMtjektjaiutjrâ fiuljgu$jpiunj\dpj eku.·pMikjsiutjS×¡ek.njgkUtNhjhjtajgHj hW·qwj×UgkUzkumà, pMikjhW·

ezN.j/iutjgkUzkuer.cj v.tjektjlwjaiutjrâ w>dmh.gkUducjqziucjkEusiutjD>tjek.njgkUwW· a]k.gkUtNhj\K.ek.nj;ÕcjarcjgmLÕicjtajgHj

bdHjkEusiutjq·qygmLÕicj´ pWhW·petHjs kuv,mWYkEumWYgmLÕicjgHjrâ pWqPq.j$ajgmLÕicjgHjdHjpercjSiukjb¡ qWkjgW·dkjptnj bJu\pcj Civil Society (qPv·cjgW· Ticjdwja.qL

dekwj awEua.$.alEuaqIpN.nj) mek.jg, percjdkjptnjtiunj mh.mitj a]k.gkUmWYkEumWYgHjrâ d,T½,xpm.bWYetMcjmà, ddHjkisËpWmdkjptnjtiunjmh.mitjv,qÒaj a]k.gkUbM.kEu gkUbM.hW·eqcjgmLÕicj nkEuek.nj;Õcjarcjmà, ddHjbJu\pcj a]k.gkUmnjkEu gkUkercjtaj mdHjrâ

bWYmy[ÕElgU d,qCIgLipjmà, ek.njgkUbM.gmLÕicj eku.· ek.njgkUek.nj;Õcjarcj(gkUbM.hW·eqcj) gmLÕicjtajgHj hW·tJkLÕihjlwjbJu\pcjpRUddHj w>dmh.gkU ekW·ekW·er.cjâ /iunjgHjelwj qWkjgW·kLÕihjektj bJu\pcjddHj w>dmh.gkUgHj pMikjezN.jm·cj qJugkUbM.´ qJuek.nj;ÕcjarcjtNhjgmLÕicjtajgHjrâ hiutjpRUwW· ycjqPv·cjgW·kLÕihjtJektjddHjbJu\pcjw>d mh.gkUgHj nddHjlv.tjtMi(aRéeT.cj<a\mcjqsj)mWYtYu Dm·kjT½,sIp[,kEu ddHjbJu\pcjpercjSkjeS.· a]k.gkUbM.kEugkUbM.hW·eqcjgmLÕicj eku.· a]k.v,;ÕE;ÕikjkEu v,d,ducjgmLÕicjtajgHjm.njrâ

pWmkLÕihjektj ddHjbJu\pcjw>dmh.gkUgHjwW· dHjar.pMikjezN.jqWkj Civil society tM.hliucjrâ ywjrhW·tJkLÕihjektj

lwj ddHjbJu\pcjw>dImh.gkUmà, alu·gek.·v,ek.njkMinj;ÕcjfaiutjbWYmel.YqW. q¡,dHja.f[Õnjb[xj(q.,ek.cj) qMwjtYv,w>dImh.

gkUgmLÕicjm.njtYu gek.·mNihjap:YedqgmLÕicjelwj |p·cjqL.YdHja. gek.·w>dImh.gkUelpjm.njkJurâ ywjdH jq.jgH jer.cjhJumà, q·q.p!ipkÉpercj;ÕcjkW.nj SkjgLicjeqC.Ya.m.njer.cjâ bJur.qMwjet· d·kjt.(swjznj²ey.cjehW ø gkUeq·) qCIgLipjK>tjak.YtYu hJukEulwjqti×W·râ

¤¤percjpLnjgt, ducjqziucjkEu tcjducjsqiucj eku.· lv.tj¤¤percjpLnjgt, ducjqziucjkEu tcjducjsqiucj eku.· lv.tj¤¤percjpLnjgt, ducjqziucjkEu tcjducjsqiucj eku.· lv.tj¤¤percjpLnjgt, ducjqziucjkEu tcjducjsqiucj eku.· lv.tj¤¤percjpLnjgt, ducjqziucjkEu tcjducjsqiucj eku.· lv.tjek.njgkU ek.njgkU ek.njgkU ek.njgkU ek.njgkU (Emotion and Ethnic Solidarity) gmLÕicjwW· eTkjkEusiutj gmLÕicjwW· eTkjkEusiutj gmLÕicjwW· eTkjkEusiutj gmLÕicjwW· eTkjkEusiutj gmLÕicjwW· eTkjkEusiutj

pWSiukjbd ap:YeKtjtMigmLÕicjpWSiukjbd ap:YeKtjtMigmLÕicjpWSiukjbd ap:YeKtjtMigmLÕicjpWSiukjbd ap:YeKtjtMigmLÕicjpWSiukjbd ap:YeKtjtMigmLÕicj

(aSkj×U w>dek.njgkU)(aSkj×U w>dek.njgkU)(aSkj×U w>dek.njgkU)(aSkj×U w>dek.njgkU)(aSkj×U w>dek.njgkU)

gek.·v,;ÕcjkW.njgek.·v,;ÕcjkW.njgek.·v,;ÕcjkW.njv,kL.YB.q.v,kL.YB.q.v,kL.YB.q.v,kL.YB.q.v,kL.YB.q. pxZDnkjpxZDnkjpxZDnkjpxZDnkjpxZDnkj

perc

jkuEpv

.


33

d,lupjs ×W·m·cjmWYtcjrâ ycjgHjwW · qN]kmj]k(kMinj;Õcjv,tNhjhj´d,lupjs ×W·m·cjmWYtcjrâ ycjgHjwW · qN]kmj]k(kMinj;Õcjv,tNhjhj´d,lupjs ×W·m·cjmWYtcjrâ ycjgHjwW · qN]kmj]k(kMinj;Õcjv,tNhjhj´d,lupjs ×W·m·cjmWYtcjrâ ycjgHjwW · qN]kmj]k(kMinj;Õcjv,tNhjhj´d,lupjs ×W·m·cjmWYtcjrâ ycjgHjwW · qN]kmj]k(kMinj;Õcjv,tNhjhjék.njgkUtNhjhj´ gek.·mN ihjkS·cjtNhjhj)gmLÕ ic jtajek.njgkUtNhjhj´ gek.·mN ihjkS·cjtNhjhj)gmLÕ ic jtajek.njgkUtNhjhj´ gek.·mN ihjkS·cjtNhjhj)gmLÕ ic jtajek.njgkUtNhjhj´ gek.·mN ihjkS·cjtNhjhj)gmLÕ ic jtajek.njgkUtNhjhj´ gek.·mN ihjkS·cjtNhjhj)gmLÕ ic jtajmkLÕcj;ÕE;Õikjm·cjgH j pLnjgt,btuikj ptitjeT.· ×UbWÕ icjedqmkLÕcj;ÕE;Õikjm·cjgH j pLnjgt,btuikj ptitjeT.· ×UbWÕ icjedqmkLÕcj;ÕE;Õikjm·cjgH j pLnjgt,btuikj ptitjeT.· ×UbWÕ icjedqmkLÕcj;ÕE;Õikjm·cjgH j pLnjgt,btuikj ptitjeT.· ×UbWÕ icjedqmkLÕcj;ÕE;Õikjm·cjgH j pLnjgt,btuikj ptitjeT.· ×UbWÕ icjedqv,tajtYugHjbkj qWkjv,;ÕcjkW.njtajgHj percjbL,/, m;.·v,tajtYugHjbkj qWkjv,;ÕcjkW.njtajgHj percjbL,/, m;.·v,tajtYugHjbkj qWkjv,;ÕcjkW.njtajgHj percjbL,/, m;.·v,tajtYugHjbkj qWkjv,;ÕcjkW.njtajgHj percjbL,/, m;.·v,tajtYugHjbkj qWkjv,;ÕcjkW.njtajgHj percjbL,/, m;.·sMtjgmLÕicj hMYqkjqkj dHja.elpjrâ (qNm;ÕE;Õikjm·cjtajgHjsMtjgmLÕicj hMYqkjqkj dHja.elpjrâ (qNm;ÕE;Õikjm·cjtajgHjsMtjgmLÕicj hMYqkjqkj dHja.elpjrâ (qNm;ÕE;Õikjm·cjtajgHjsMtjgmLÕicj hMYqkjqkj dHja.elpjrâ (qNm;ÕE;Õikjm·cjtajgHjsMtjgmLÕicj hMYqkjqkj dHja.elpjrâ (qNm;ÕE;Õikjm·cjtajgHjbtiukjptitjeT.· tYua.kJuelwj RHjq.aeK>cjbL,/, m;.·btiukjptitjeT.· tYua.kJuelwj RHjq.aeK>cjbL,/, m;.·btiukjptitjeT.· tYua.kJuelwj RHjq.aeK>cjbL,/, m;.·btiukjptitjeT.· tYua.kJuelwj RHjq.aeK>cjbL,/, m;.·btiukjptitjeT.· tYua.kJuelwj RHjq.aeK>cjbL,/, m;.·sMtj qWkjv,;ÕcjkW.njtaj aeK>cjducjsqiucjhMY$Jfi uhjrâ)sMtj qWkjv,;ÕcjkW.njtaj aeK>cjducjsqiucjhMY$Jfi uhjrâ)sMtj qWkjv,;ÕcjkW.njtaj aeK>cjducjsqiucjhMY$Jfi uhjrâ)sMtj qWkjv,;ÕcjkW.njtaj aeK>cjducjsqiucjhMY$Jfi uhjrâ)sMtj qWkjv,;ÕcjkW.njtaj aeK>cjducjsqiucjhMY$Jfi uhjrâ)

pWmpL·cjawEua.$.v,qÒajgmLÕ icj eku.· pWmektjpWmpL·cjawEua.$.v,qÒajgmLÕ icj eku.· pWmektjpWmpL·cjawEua.$.v,qÒajgmLÕ icj eku.· pWmektjpWmpL·cjawEua.$.v,qÒajgmLÕ icj eku.· pWmektjpWmpL·cjawEua.$.v,qÒajgmLÕ icj eku.· pWmektjzN,qPm.njv,qÒajgmLÕ ic j m·kjtitjkLÕcj a]k.v,qM.pLnjzN,qPm.njv,qÒajgmLÕ ic j m·kjtitjkLÕcj a]k.v,qM.pLnjzN,qPm.njv,qÒajgmLÕ ic j m·kjtitjkLÕcj a]k.v,qM.pLnjzN,qPm.njv,qÒajgmLÕ ic j m·kjtitjkLÕcj a]k.v,qM.pLnjzN,qPm.njv,qÒajgmLÕ ic j m·kjtitjkLÕcj a]k.v,qM.pLnjgt,tajgH jrâ gl.nje}t·tmjmL.gmL Õ ic j ekcjhJ ukLÕc jm ·c jgt,tajgH jrâ gl.nje}t·tmjmL.gmL Õ ic j ekcjhJ ukLÕc jm ·c jgt,tajgH jrâ gl.nje}t·tmjmL.gmL Õ ic j ekcjhJ ukLÕc jm ·c jgt,tajgH jrâ gl.nje}t·tmjmL.gmL Õ ic j ekcjhJ ukLÕc jm ·c jgt,tajgH jrâ gl.nje}t·tmjmL.gmL Õ ic j ekcjhJ ukLÕc jm ·c j×W ·râ percjpLnjgt, ducjqziucjkEu siutjD>tjw>dgkUlEumW YhW·hJu×W ·râ percjpLnjgt, ducjqziucjkEu siutjD>tjw>dgkUlEumW YhW·hJu×W ·râ percjpLnjgt, ducjqziucjkEu siutjD>tjw>dgkUlEumW YhW·hJu×W ·râ percjpLnjgt, ducjqziucjkEu siutjD>tjw>dgkUlEumW YhW·hJu×W ·râ percjpLnjgt, ducjqziucjkEu siutjD>tjw>dgkUlEumW YhW·hJuz M.p jp jp Ln jgt,taj$ajg H j ek.n jq M.p Ln jgt,tajg H jz M.p jp jp Ln jgt,taj$ajg H j ek.n jq M.p Ln jgt,tajg H jz M.p jp jp Ln jgt,taj$ajg H j ek.n jq M.p Ln jgt,tajg H jz M.p jp jp Ln jgt,taj$ajg H j ek.n jq M.p Ln jgt,tajg H jz M.p jp jp Ln jgt,taj$ajg H j ek.n jq M.p Ln jgt,tajg H jd,dH ja.f[Õnjb[xj(q.,ek.cj) qWkjqM.w>dI mh.gkUgmLÕ icjd,dH ja.f[Õnjb[xj(q.,ek.cj) qWkjqM.w>dI mh.gkUgmLÕ icjd,dH ja.f[Õnjb[xj(q.,ek.cj) qWkjqM.w>dI mh.gkUgmLÕ icjd,dH ja.f[Õnjb[xj(q.,ek.cj) qWkjqM.w>dI mh.gkUgmLÕ icjd,dH ja.f[Õnjb[xj(q.,ek.cj) qWkjqM.w>dI mh.gkUgmLÕ icjgHjrâ ap:YpRUddHj eztjtjgmLÕicjgHjmà, percjpLnjgt, \pcjeqtjgHjrâ ap:YpRUddHj eztjtjgmLÕicjgHjmà, percjpLnjgt, \pcjeqtjgHjrâ ap:YpRUddHj eztjtjgmLÕicjgHjmà, percjpLnjgt, \pcjeqtjgHjrâ ap:YpRUddHj eztjtjgmLÕicjgHjmà, percjpLnjgt, \pcjeqtjgHjrâ ap:YpRUddHj eztjtjgmLÕicjgHjmà, percjpLnjgt, \pcjeqtjgmL Õ ic j ´ percjp Ln jgt,emkj|zIk.nj ´ percjp Ln jgt,k[êp> ´gmL Õ ic j ´ percjp Ln jgt,emkj|zIk.nj ´ percjp Ln jgt,k[êp> ´gmL Õ ic j ´ percjp Ln jgt,emkj|zIk.nj ´ percjp Ln jgt,k[êp> ´gmL Õ ic j ´ percjp Ln jgt,emkj|zIk.nj ´ percjp Ln jgt,k[êp> ´gmL Õ ic j ´ percjp Ln jgt,emkj|zIk.nj ´ percjp Ln jgt,k[êp> ´percjpLnjgt, bwjyHIebtj (w>) RHyH.´ percjpLnjgt,tImwjpercjpLnjgt, bwjyHIebtj (w>) RHyH.´ percjpLnjgt,tImwjpercjpLnjgt, bwjyHIebtj (w>) RHyH.´ percjpLnjgt,tImwjpercjpLnjgt, bwjyHIebtj (w>) RHyH.´ percjpLnjgt,tImwjpercjpLnjgt, bwjyHIebtj (w>) RHyH.´ percjpLnjgt,tImwjeku.· led>wjqkutjgL,tilP.jb M ·kj (aeR< Halyjpu ic j,)éku.· led>wjqkutjgL,tilP.jb M ·kj (aeR< Halyjpu ic j,)éku.· led>wjqkutjgL,tilP.jb M ·kj (aeR< Halyjpu ic j,)éku.· led>wjqkutjgL,tilP.jb M ·kj (aeR< Halyjpu ic j,)éku.· led>wjqkutjgL,tilP.jb M ·kj (aeR< Halyjpu ic j,)´percjpLnjgt,a.frik eku.· percjpLnjgt, bL,/,ek.njpercjpLnjgt,a.frik eku.· percjpLnjgt, bL,/,ek.njpercjpLnjgt,a.frik eku.· percjpLnjgt, bL,/,ek.njpercjpLnjgt,a.frik eku.· percjpLnjgt, bL,/,ek.njpercjpLnjgt,a.frik eku.· percjpLnjgt, bL,/,ek.njgkU ap: Y; Õc ja.RHgm L Õ ic jtaj mp · Ðp Ln jgt,gm L Õ ic jtajg H jgkU ap: Y; Õc ja.RHgm L Õ ic jtaj mp · Ðp Ln jgt,gm L Õ ic jtajg H jgkU ap: Y; Õc ja.RHgm L Õ ic jtaj mp · Ðp Ln jgt,gm L Õ ic jtajg H jgkU ap: Y; Õc ja.RHgm L Õ ic jtaj mp · Ðp Ln jgt,gm L Õ ic jtajg H jgkU ap: Y; Õc ja.RHgm L Õ ic jtaj mp · Ðp Ln jgt,gm L Õ ic jtajg H jmdH jrâmdH jrâmdH jrâmdH jrâmdH jrâ (n iQY ø 1)(n iQY ø 1)(n iQY ø 1)(n iQY ø 1)(n iQY ø 1)

¤¤qWkjv,;ÕcjkW.njgmLÕicj gW·bL,/,titjm.nj´ kMinj;Õcj¤¤qWkjv,;ÕcjkW.njgmLÕicj gW·bL,/,titjm.nj´ kMinj;Õcj¤¤qWkjv,;ÕcjkW.njgmLÕicj gW·bL,/,titjm.nj´ kMinj;Õcj¤¤qWkjv,;ÕcjkW.njgmLÕicj gW·bL,/,titjm.nj´ kMinj;Õcj¤¤qWkjv,;ÕcjkW.njgmLÕicj gW·bL,/,titjm.nj´ kMinj;Õcjzku gW·qiukjqLicjfYqAItYu gW ·et.tkjef.aje\bwj bW Ym/i uhjzku gW·qiukjqLicjfYqAItYu gW ·et.tkjef.aje\bwj bW Ym/i uhjzku gW·qiukjqLicjfYqAItYu gW ·et.tkjef.aje\bwj bW Ym/i uhjzku gW·qiukjqLicjfYqAItYu gW ·et.tkjef.aje\bwj bW Ym/i uhjzku gW·qiukjqLicjfYqAItYu gW ·et.tkjef.aje\bwj bW Ym/i uhj}qÕihjm.njgH j ek.njv,;ÕcjkW.nj(ek.njgkU)taj v·cjgW ·}qÕihjm.njgH j ek.njv,;ÕcjkW.nj(ek.njgkU)taj v·cjgW ·}qÕihjm.njgH j ek.njv,;ÕcjkW.nj(ek.njgkU)taj v·cjgW ·}qÕihjm.njgH j ek.njv,;ÕcjkW.nj(ek.njgkU)taj v·cjgW ·}qÕihjm.njgH j ek.njv,;ÕcjkW.nj(ek.njgkU)taj v·cjgW ·mtjkLkjgLÕDJua.gHj v,mkLÕihjKLcjgmLÕicj eku.· k:ÕipjqÒÕipjpLnjmtjkLkjgLÕDJua.gHj v,mkLÕihjKLcjgmLÕicj eku.· k:ÕipjqÒÕipjpLnjmtjkLkjgLÕDJua.gHj v,mkLÕihjKLcjgmLÕicj eku.· k:ÕipjqÒÕipjpLnjmtjkLkjgLÕDJua.gHj v,mkLÕihjKLcjgmLÕicj eku.· k:ÕipjqÒÕipjpLnjmtjkLkjgLÕDJua.gHj v,mkLÕihjKLcjgmLÕicj eku.· k:ÕipjqÒÕipjpLnjgt,tajv,gmLÕ icj fnjbdH j s×¡kjhJug,elpjrâ pWqPq.jwW ·gH jgt,tajv,gmLÕ icj fnjbdH j s×¡kjhJug,elpjrâ pWqPq.jwW ·gH jgt,tajv,gmLÕ icj fnjbdH j s×¡kjhJug,elpjrâ pWqPq.jwW ·gH jgt,tajv,gmLÕ icj fnjbdH j s×¡kjhJug,elpjrâ pWqPq.jwW ·gH jgt,tajv,gmLÕ icj fnjbdH j s×¡kjhJug,elpjrâ pWqPq.jwW ·gH jtupjv·cjqBohuitjpRU gsiutjkmLkjm·cj ek.njv,;ÕcjkW.njtupjv·cjqBohuitjpRU gsiutjkmLkjm·cj ek.njv,;ÕcjkW.njtupjv·cjqBohuitjpRU gsiutjkmLkjm·cj ek.njv,;ÕcjkW.njtupjv·cjqBohuitjpRU gsiutjkmLkjm·cj ek.njv,;ÕcjkW.njtupjv·cjqBohuitjpRU gsiutjkmLkjm·cj ek.njv,;ÕcjkW.njmWYdet.wjtYumWYdet.wjkJuer.cjgHj d,kLÕihjektjlwjeTkjrâmWYdet.wjtYumWYdet.wjkJuer.cjgHj d,kLÕihjektjlwjeTkjrâmWYdet.wjtYumWYdet.wjkJuer.cjgHj d,kLÕihjektjlwjeTkjrâmWYdet.wjtYumWYdet.wjkJuer.cjgHj d,kLÕihjektjlwjeTkjrâmWYdet.wjtYumWYdet.wjkJuer.cjgHj d,kLÕihjektjlwjeTkjrâw>dek.njgkU ducjqziucjkEusi utjD>tj mh.gkUgmLÕ icjgH jelwjw>dek.njgkU ducjqziucjkEusi utjD>tj mh.gkUgmLÕ icjgH jelwjw>dek.njgkU ducjqziucjkEusi utjD>tj mh.gkUgmLÕ icjgH jelwjw>dek.njgkU ducjqziucjkEusi utjD>tj mh.gkUgmLÕ icjgH jelwjw>dek.njgkU ducjqziucjkEusi utjD>tj mh.gkUgmLÕ icjgH jelwjtupjnYq.jgH jkJ uer.cjâõõ tupjnYq.jgH jkJ uer.cjâõõ tupjnYq.jgH jkJ uer.cjâõõ tupjnYq.jgH jkJ uer.cjâõõ tupjnYq.jgH jkJ uer.cjâõõ (niQY ø 2)(niQY ø 2)(niQY ø 2)(niQY ø 2)(niQY ø 2)

¤¤w>dek.njgkUgmLÕ icjgH j kEuf[ÕnjkE usi utjD>tjmh.g¤¤w>dek.njgkUgmLÕ icjgH j kEuf[ÕnjkE usi utjD>tjmh.g¤¤w>dek.njgkUgmLÕ icjgH j kEuf[ÕnjkE usi utjD>tjmh.g¤¤w>dek.njgkUgmLÕ icjgH j kEuf[ÕnjkE usi utjD>tjmh.g¤¤w>dek.njgkUgmLÕ icjgH j kEuf[ÕnjkE usi utjD>tjmh.gkUgmLÕ ic jg H jtY u BpÈqPa×Ðr.yj kubW Õ ic jd Imwjker|zIgmLÕ ic jkUgmLÕ ic jg H jtY u BpÈqPa×Ðr.yj kubW Õ ic jd Imwjker|zIgmLÕ ic jkUgmLÕ ic jg H jtY u BpÈqPa×Ðr.yj kubW Õ ic jd Imwjker|zIgmLÕ ic jkUgmLÕ ic jg H jtY u BpÈqPa×Ðr.yj kubW Õ ic jd Imwjker|zIgmLÕ ic jkUgmLÕ ic jg H jtY u BpÈqPa×Ðr.yj kubW Õ ic jd Imwjker|zIgmLÕ ic jgHjelpjrâõõgHjelpjrâõõgHjelpjrâõõgHjelpjrâõõgHjelpjrâõõ (niQY ø 3) (niQY ø 3) (niQY ø 3) (niQY ø 3) (niQY ø 3) q.jwW· Philip Resnick gHjelwj ekcjhJulwjgl.njp>cj ×W·kJurâ

ywjK>r v,;ÕcjkW.njgmLÕicj´ v,mK[Idr.cj percjgek.·n.n.gmLÕicj gek.·v,;ÕcjkW.njgmLÕicjtaj kLÕihjektjlwj qBYDwj$aj eTcjcjlEuluEmà, pWm|p·cjqL.Y lv.tjlsW·siutjtMitMi (Para-

digm Shift)gmLÕicj m·kjtitjap:Yzkuzkuv,tajm.njer.cjâpMikjmikjgW·hJugHjmà, sN,×UkEu\bYemtÐ.d,gUm·cj p:YkEugkUzkumWYDwjgHjmà,

Tpkjaz.kEu pWlsW·suitj percjtupjqMhjgmLÕicj eku.· percjeRHjeqHjgu$jqikÉ.mNihjtYu qd¯>lsW·siutjgmLÕicj v·cjhW·gW· hescjkey.wj lP.jgkUzkuqM,gHj Ticjdwjm·cjs·cj elpjkLÕcjkJuer.cjâalu·gek.·mNihjmWY percjtupjqMhj aeK>cjar.gmLÕicj ×W·er.cjmà,p:YkEusN,dN.Y ×W·siutjD>tjw>d ek.njgkUgHj pWlsW·siutj percjq:ÕikjmLÕikjkuv,mWYkEumWYgmLÕicj m·kjgtwj titjkLÕcjm.njer.cjâ

pWmkLÕihjektj lÐêRupjrobJu\pcjw>dek.njgkUgHj aK>rpOutaj btiukjqRuihjekL· w>deqN.tjtLawEugHjmà, lupjaqucjes.YnddHj mukjpN.njTpkjmWYkJuer.cjâ pWkLÕihjektjq.jwW·gHj percjp·cjek.·ercjtLÕcjv,qÒaj a]k.gkUbM.gmLÕicj eku.· ek.nj;ÕcjarcjtNhjhj(gkUbM.hW·eqcj)gmLÕicjtaj qWkjrgW·×W·siutjD>tj DwjpetHjkuv,mWYkEumWYgHj dHjaT·kjapcjrâ

v,k:ÕipjqÒÕipj eb.jpercj;ÕcjkW.nj ek.njgkUeq·¤xêyHÕOaucjõ xkÒ#e]t· (RHmj,\pvjtiucj,rcj,q., lUm[Õi,sum[.,dJmuikersJafWY²aK[Õpj) gHj atiucjlv.tjDwjpetHjv, mekcjhJulwj×W·râ ¤¤lv.tjw>dek.njgkU mNÕ·;nj\gkjgHj hW·ducjtYr´ siutjD>tjw>dImh.gkUgHjelwj k:ÕhjdemL·toer.cjâ gL·cjtrow>d mzË[imp!ip!.gHjehcj edàtjbkja.er.cjâõõ r·cjkEumaerwjv,wW·tYu pWlsW·siutjq:ÕikjmLÕikjlÐêv,mWYkumWY v·cjgW·m·kjgtwjtitjkLÕcjm.njgHj gL·cjtrotMimWYaeK>cjRuYsHj×W·kLÕcjrââ

RupjkqUmDzkjlwj bJu\pcjdN.YepY>pLnjgt, ;Õcj\pcjeqtj

(niQY ø 1)(niQY ø 1)(niQY ø 1)(niQY ø 1)(niQY ø 1) Chao Tzang Yawnghwe, “Re (Oversea Shan) History& Emotion”. Online posting. 7 May, 2001, Oversea ShanYahoogroups.

(niQY ø2) (niQY ø2) (niQY ø2) (niQY ø2) (niQY ø2) Chao Tzang Yawghwe, “Burma Thropugh Ethnonationalism Lens “, Shan-Eu news Online. 22 september 2003.

(niQY ø 3)(niQY ø 3)(niQY ø 3)(niQY ø 3)(niQY ø 3) Resnick, op.cit., P.118.

perc

jkuEpv

.

12341234123412341234

g[.enwj ø eKtjpOu


ek.njkMinj;Õcj v,qpdtom·cj ap:YkMinj;Õcjp·cjek.·;ÕcjbM.gHj eTkjkEud,qPqti×W·mWYtcjrâ liukjel.k aKicjlMÕhjmà,\p·cjqL.Ysi up jkLÕcjm·cj ¤¤eKtjtMi ´ eKtjtotkjõõwW · mdH jtY ukS·cjal·cj v,ek.njkMinj;ÕcjgmLÕicjelwj \p·cjqL.YkLÕcjrer.cjmdHjrâ pEutYu;Õikjkjepcjepcj d,Dm·kjhJumà, ap:YkEukMinj;ÕcjpOumek.jg,kMinj;Õcjp·cjek.·kMinj;ÕcjbM.gHj qpdtom·cj nddHj ¤¤ek.njkMinj;ÕcjeKtjtMiõõ(Nation-State) mdHjtYu ek.njkMinj;ÕcjtajgHj d,ducjaupjDupjlwjkEu qMwjtYqiMcj¿kr.zjgmLÕicj´ \zwjebW.wj(es.jBW.,)gmLÕicjtaj hW·eqcjrâ eKtjk.llMÕhjwW· dHjeKtjd,ducjaupjDlJulwjv·cjBw;ÕikjpLkj bJur.eKtjkL.et· hW·eqcjrtYu dHja.ek.njkMinj;Õcj(Citizens) gmLÕicj mdHjer.cjâ v,;ÕcjkW.nj v,qPdtom·cjap:YkMinj;ÕcjeKtjtMi (Nation-State)gmLÕicj qJufaiutjtajgHjd,×W·kEuaeK>cjducjsqiucj nddHj Bwek.njkMinj;ÕcjmWYrâ aeK>cjar.gmLÕicjtajgHj aeK>cjar.ek.njkMinj;Õcj eku.· aeK>cjar.mNihjgmLÕicjtajgHjrâ

pY>×UgHjpLnj v,;ÕcjkW.njtaj eTkjkuEd,tJlwj tcjtNhjmWYq.jpLnjgHjmà, percjaupjDupjawEua.$. (Authority)p:YkMinj;ÕcjgmLÕicj´pWmdHjbbWYDwj(Legitimacy)gmLÕicj eku.· awEupuicj\K.ap:Yti;.j(Soverei

- gnity)gmLÕicjtajgHj d,ezW.wjhIesHjkLÕcj ×UtmjRuihjv,;ÕcjkW.njtajer.cj mdHjrâ ebLcjgt,m·cj hW·gW·râ v,aupjDupjgmLÕicj (w>) alEuaqIgmLÕicjtajgHj ×W·eswjlÐêv,;ÕcjkW.nj (w>) alu·bWÕicjgek.·mNihjtajhW·gW ·râ aluEaqIgmLÕ icjgH jehcj d,ducjl[ÕicjqWkjv,;ÕcjkW.njtajgHjer.cjâ

nkEualEuaqImà, qWkjgW·f;ÕikjbepcjkEu tcj×W·pMikjv,;ÕcjkW.njgmLÕicjgHj wtjt.l[ÕicjgmLÕicj×W·râ qWkjv,alEuaqI maupjDupjm·cj kMinj;ÕcjgmLÕicjtaj gW·f;ÕikjbepcjkEu tcj×W·pMikj v,;ÕcjkW.njgmLÕicjgHj ×UkEueqN.wjxpedaeK>cjar.mNihj alu·liukjmWYgHj sIp[,kEulwj×W·râ (×UkEu\K.hW·lajet· a]k.pUgEuv,lCtjsiunjqkJugmLÕicj eku.·pUgEutLpv.gmLÕicjtaj lv.tjptiunjT½, percj\p·cjqL.Y eqN.tjaupjDupjkMinj;Õcj mSkjspjkEu ezM.wj;.jeKtjtMimWY m·kjtitjkLÕcj×W·rânkEualEuaqI dImwjker|zImà, v,ek.njkMinj;ÕcjgmLÕicj v·cjgW·p>lupjap:YbWÕ icjpercjaupjDupj v,tajm.njkJu´ percjaupjDupjbhEurpjzukjgmLÕicj yHajef[·eT.·tYu eqN.tjpãpraj percjaupjDupjv,qÒaj(Decentralization)gmLÕicj v·cjgW·qucjes.Ya. ap:YkMinj;ÕcjgHjftiukjfea.wjkuEkLÕcj\zhtjaiutjrâ nYkYgL·cjtro$ajgHj dHjeqN.tjgL·cjtro percjRuYsHjkEum.Y ap:YepY>RuYm.Y alEuaqIv,;ÕcjkW.njgmLÕicjgHjmdHjtuY pY>×UgHjpLnj v·cjv,;ÕcjkW.njtaj gW·p>lupj ap:YbWÕicjpercj;ÕcjkW.njgHj ercjtLÕcjekL.njqPm.njrâ tYupLnj nkEualEuaqI dImwjker|zImà, percjekcjk.spjkEud,ekL.nj ap:YkMinj;ÕcjgmLÕicjtajgHjdHjv·cjalEuaqIkMinj;ÕcjqM, qJbe/>wjbkjekL.njektjfaiutjhW·eqcjtYu p·cjet.YkEuv,;ÕcjkW.njtYu ekL.njercjtLÕcjto aiutjer.cjâ percjkEukqpj lv.tj×Uv,;ÕcjkW.njgmLÕicj´ percjpãpY>qCI

gLipj ×Uv,;ÕcjkW.njgmLÕicjtajgHj nkEualEuaqI v·cjgW·ducjektjtYm.njgHj d,p·kjkEugL·cjtro aeK>cjar.gmLÕicj mdHjer.cjâ) spjkEutcjncjlÐêet·gmLÕicjtYu ek.njv,kMinj;Õcj p:Y;Õcjp·cjek.· kMinj;ÕcjbM.gmLÕicjeTkjkEud,tJlwj kL,kL,m,m,gHj pMikjezN.jm·cjer.cjâ eKtjk.lmdHjm·cjpN.njap:Y;ÕcjgmLÕicjet·kJu eku.· aKicjd,ducjaupjDupjm·cjkEuqMwjtYaluEaqItLawEupN.njgHjkJu ek.njkMinj;ÕcjgmLÕicjtaj /iunjrhW·gW·aeK>cjducjsqiucj aeK>cjar.ek.njkMinj;ÕcjáeK>cjar.mNihjn.n.gmLÕicjtajkJuelwj ycjv,ek.njkMinj;ÕcjgmLÕicjwW· siupjkLÕcjeKtjk.ltMitotkj$ajgHjtYu hW·tupjqMhjkEu bJukL.et·rer.cjâak.Yar. gek.·mNihjv,tajgmLÕicjelwj \p·cjqL.YkS·cjqLÕcjtiunjaiutjrer.cjgHj tcj$ajmWY d,kLÕihjlwjkJurâ pWmqPv·cjgW·tJkLÕihjektj tcjncjptiunjT½, tYukLÕcjet·gHjmà, nkEuv,ek.njkMinj;ÕcjtajaeK>cjducjsqiucjqWkjv,taj muar.lEumWY ×W·m·cjer.gHj kL,kL,m,m,v,tajtJkLÕcjm.njtYu nkEuzkuzkuv,taj lupjepY>btiukja.tjmikjkLÕcjm.njrâ aKicjlMÕhjmà, v,;ÕcjkW.njek.njkMinj;Õcj bWYmgLÕicjtaj bWYetMcjv,;ÕcjkW.nj mNÕ·edqkW.njr,taj naliukjsiutjzkuzkuv,tajgHj sMtjqmÐJektjBwv,taj mNihjkS·cjqwjqwjmNihjhMYkEuaS·cjal·cjer.cj ducjgiucjektjaiutjtYu v,aupjDupjgmLÕicjv,alEuaqIgmLÕicjtajgHj tupjv·cjkS·cjqLÕcj\pYm·cjkJu eku.· sr.YqLÕcjm·cj v·cjqMicj¿kr.zj eKtjpedqertjet·kJurer.cj v.tjektjm·cj$Jfiuhjrâ pY>×UgHjpLnj qWkjrgW·f;ÕikjbepcjkEu tcj×W·pMikj

(2) pWmdHjek.njkMinj;Õcj eku.· lv.tjlsW·suitj alEuaqI&kMinj;Õcj

pUgEuv,×W·awEua.$. eku.· biuljpN.nj´ qÒÕipjpN.nj mNÕ·m·cjap:Yti;.jgmLÕicjgHj t.l[Õicj×W·er.cj v,ek.nj;ÕcjkW.njbWYmgLÕicj v.tjektjlwj ×W·m·cjfiuhjrâ

hiutjgHjr bJudN.Yedqv,;ÕcjkW.nj mNÕ·ea.njkEuaes.njsr.Y K[pjg\mcjgmLÕicjtajgHj d,qLÕcjptuinjkS·cj lv.tjK[pjg\mcjgmLÕicj tajgHjrâ pWqPqLÕcjptiunjkS·cj lv.tjK[pjg\mcjgmLÕicjwW·B.kEutnj ebÐ.njn.n.gmLÕicj B.tnjebÐ.njaeK>cjar.mNihjgmLÕicjB.spjkEu percjkEupv.v,;ÕcjkW.njgmLÕicj mpÐ·elMcjkemL.njkEupv.n.n.gmLÕicj lupjaqucjes.YbWYetMcjrâ gek.·tNhjlCÕEtajelwj nkEuelMcjkemL.njkEupv.gHj qPkEuhW·qMhjrTmà, ap:YkEuelMcjkemL.njv,tajgHj v·cjgW·qLÕcjpÐÕinjkS·cj lv.tjg\mcjv,;ÕcjkW.njm.njkJugHj mWYnYmWYbJu d,K[pjznjsutjlwj ap:YelMcjkemL.njtcjptwjk:Õipj gek.·v,tajkJu gW·m.njrâ â

qWkjv,alEuaqI maupjDupjm·cj kMinj;ÕcjgmLÕicjtajgW·f;ÕikjbepcjkEu tcj×W·pMikjv,;ÕcjkW.njgmLÕicjgHj

×UkEueqN.wjxped aeK>cjar.mNihj alu·liukjmWYgHjsIp[,kEulwj×W·râ

perc

jkuEpv

.


35

¤percj;ÕcjkW.njmà,gHj dHjtmjRuihjkNkj mkLÕcj×Upercj|pÕicjbk.njv,qÒaj v·cjgW·puicj|pIektj ¤¤awEua.$.õõ ¤¤gu$jfEupiunj\dpjõõ´ ¤¤pWaupjDlJufnjznjõõ mpÐ·n.n.gmLÕicjtajmdHjer.cjâ bWYmgLÕicjmà, pWmqPpercj|pÕicjbk.njq.jwW·gHj \zhtjtmjRuihj eku.· percjpkJupr.pj(;ÕE;ÕikjqPm.nj) v,qÒajgmLÕicjp>lupjer.cjõ v,ek.nj;ÕcjkW.nj kMinj;ÕcjbM.taj v.tjektjlwj atiucjlv.tjaKuikjael·mWYrâ ap:YkMinj;ÕcjbM.gHj s×UgW·aeK>cjbL,/,titj×U \bitiqH[tajtYu ap:YlkjTkj eKtjalEuaqI p>lIm.njdImwjker|zIgHjelwjbJuaKiukjael· percj;ÕcjkW.nj mhJutYukLÕcjlwjet·gHj tnjdHjKiucjbiunjkLÕcjm·cjtYutYurâ siupjqN.·(1962)tYu biuljenewnj eku.· aSkjtLawEupN.nj ker.·v,et·gmLÕicjtajelwj ak.Yar.gmLÕicj aKiukjael·percj;ÕcjkW.nj v·cjgW·totkjgHj qPhW·m.nj$Jfiuhjrâ ycjv,gmLÕicjtajwW· atiukjaKiukjael· percj;ÕcjkW.njgHjehcj Skjedàtjbkjqucjes.Ya. mauitjkEutNÕcjetN.tjtYu ak.Yar.percj;ÕcjkW.njgmLÕicj pEutYuper·esHja.râ

lv.tjducjgiucjektjtNhjhjgmLÕicj g\mcjlv.tjmtNhj\K.gmLÕicjtajgHj hW·ducjtY´ hW·kEuaeK>cjrâ v,lv.tj×W·tNhj\K.gmLÕicj´ v,g\mcjlv.tjhW·tupjgmLÕicj eku.· v,mdHjqN|pÕicjpk.njtajqJufaiutjgHj btiukjqRuihjfaiutjekL·eT.·er.cj v.tjektjlwjaiutjrâ lv.tjq.j$·gHj met.Yb.njk.tjb¡kLÕcjm·cjkEuaKuikjael· percj;ÕcjkW.njgmLÕicjgHjtYu tupjv·cjagálkjqnjaKuikjael· percj;ÕcjkW.njaSkjkjer.cj gW·qCIgLipjv.tjektjrâ agálkjqnj percj;ÕcjkW.njtNhjhj m·kjtitjkLÕcjap:YeKtjtMiwW·gHjmà, percjsl.BjbzogmLÕicj eku.· percjgL.YfEupiunj\dpjqWkjzkuzkugmLÕicj mdHjtYu ycjlkjqnjbJur.gHjgmLÕicjwW· ap:YkMinj;ÕcjbM. qM,hW·eqcj kMinj;ÕcjtNhjhjgmLÕicjelwj ×W·kJurâ

hiutjgHjr qWkjv,;ÕcjkW.nj mNihjq.mvmWYmà, ¤percj;ÕcjkW.njhJugHj a×Ðr.yjgmLÕicj ×Horop>lupjm·cjtYu qWkjgW·kLÕihjtJektjgHjdHjw>tjel.njkJu´ dHjar.kisË hW·kitjvIkEu edàtjwtjgek.·mNihjtajer.cjõ q.j$aj v.tjeTcjektjm.njrâ qWkjv,tajmà,¤¤ywjhW·mikjSEukEu ddiukjgmLÕicjtajmà, d,m·cjeq.cjeq.cjkEupercj;ÕcjkW.njtajgHjer.cjõõ q.j$aj kLÕihjektjlwjrâ atiucjgW·kLÕihjektjlwj percj;ÕcjkW.njwW· mNÕ·kEua×Ðr.yjgmLÕicjer.cjgHjkJu´percj;ÕcjkW.njeKtjtMi mNÕ·kEupercjatÐgmLÕicjtajgHjkJutYu percj;ÕcjkW.njhJugH j eTkjkEuefkjgM ·kjmW Yer.cj v,;ÕcjkW.njq.mvgmLÕicjtaj v.tjkLÕcjaiutjrâ pWmv.tjeTcjektj q.jwW·gHjtYuv,;ÕcjkW.njgmLÕicj qWkjgW·p>lupjercjtLÕcjekL.nj ap:Yar.percj;ÕcjkW.njgHj \zÕicjsiutjel.njrâ ×W·pMikjmikjgW·pY>titj×U percj;ÕcjkW.njaiutjer.cjgHj gW·SEuektjm·cj kL,kL,f:,f:,râ

pOuv,gmLÕicjtajgHj spjkEulv.tjlsW·siutj lÐêar.percj;ÕcjkW.njgHjtYu nkEubJu\pcjtiMmWY´ lv.tjtMimWY (RéeT.cj<aqsjá\mcjqsj)pLnjgHj v·cjgW·dHjm.nj ekL.njqPercjtLÕcjeTkjrâ

maerwjew>h.¤percj;ÕcjkW.njõ mà,gHj nkEuaDipP>yjtNhjmWY kL.YesL.·kLÕihjektjgW·m.njrâ ¤¤percj;ÕcjkW.njhJugH j¤¤percj;ÕcjkW.njhJugH j¤¤percj;ÕcjkW.njhJugH j¤¤percj;ÕcjkW.njhJugH j¤¤percj;ÕcjkW.njhJugH jdH jar.kisË spjkEupercjkMinj;ÕcjpO u (hW·eqcj) kMinj;ÕcjzkudH jar.kisË spjkEupercjkMinj;ÕcjpO u (hW·eqcj) kMinj;ÕcjzkudH jar.kisË spjkEupercjkMinj;ÕcjpO u (hW·eqcj) kMinj;ÕcjzkudH jar.kisË spjkEupercjkMinj;ÕcjpO u (hW·eqcj) kMinj;ÕcjzkudH jar.kisË spjkEupercjkMinj;ÕcjpO u (hW·eqcj) kMinj;Õcjzkuv·cjgW ·totkjezN.jem.wjgH j zM.pjek.njkMinj;Õcjtaj p>lupjv·cjgW ·totkjezN.jem.wjgH j zM.pjek.njkMinj;Õcjtaj p>lupjv·cjgW ·totkjezN.jem.wjgH j zM.pjek.njkMinj;Õcjtaj p>lupjv·cjgW ·totkjezN.jem.wjgH j zM.pjek.njkMinj;Õcjtaj p>lupjv·cjgW ·totkjezN.jem.wjgH j zM.pjek.njkMinj;Õcjtaj p>lupjercjtLÕcjm.njer.cjõõercjtLÕcjm.njer.cjõõercjtLÕcjm.njer.cjõõercjtLÕcjm.njer.cjõõercjtLÕcjm.njer.cjõõq.jwW· p·kjptitj pW·kjaDipP>yjtYu kLÕihjektjgW·m.njrâ mNihjqMtjgmLÕicj ek.nj;Õcjarcje;.tjtjtajgmLÕicjmNihj\bogmLÕicj mpÐ·qJukEutmjRuihj wieqqgek.·mNihj(Indentity

Groups) gmLÕicj mpÐ·alu·mNihjfauitj percjkmjkuqiuljan.gtjv,tajgmLÕicjgHj elMcjkemL.nj percj;ÕcjkW.njwW· ef[·bJu\pcj\p·cjqL.YkEum.njtYu tcjqàÕtjqW.tjgmLÕicjelwj l,gL·cjptwjkEuk:Õipjm.njer.cjbJ ur.taj$aj v,;ÕcjkW.njtaj v·cjgW ·v.tjektjlÐê¤¤percj;ÕcjkW.njõõ¤¤percj;ÕcjkW.njõõ¤¤percj;ÕcjkW.njõõ¤¤percj;ÕcjkW.njõõ¤¤percj;ÕcjkW.njõõgH j qPeTkjrâ percj;ÕcjkW.njhJ uetH jsN,×Ud,kEuf[Õnjku ¤ekLwjmkj(r.TU,)õ¤ekLwjmkj(r.TU,)õ¤ekLwjmkj(r.TU,)õ¤ekLwjmkj(r.TU,)õ¤ekLwjmkj(r.TU,)õ´ ¤kS·cjal·cjõ¤kS·cjal·cjõ¤kS·cjal·cjõ¤kS·cjal·cjõ¤kS·cjal·cjõ eku.·¤awEua.$.õ ¤awEua.$.õ ¤awEua.$.õ ¤awEua.$.õ ¤awEua.$.õ tajgHjtYu eTkjkEud,qPgRukEu ar.gmLÕicj¤¤pWtnjdH jek.njmN ihj(lUq.,\fsjtvjmHÕ)õõ¤¤pWtnjdH jek.njmN ihj(lUq.,\fsjtvjmHÕ)õõ¤¤pWtnjdH jek.njmN ihj(lUq.,\fsjtvjmHÕ)õõ¤¤pWtnjdH jek.njmN ihj(lUq.,\fsjtvjmHÕ)õõ¤¤pWtnjdH jek.njmN ihj(lUq.,\fsjtvjmHÕ)õõeku.·¤¤pWbbW YDwjõõ¤¤pWbbW YDwjõõ¤¤pWbbW YDwjõõ¤¤pWbbW YDwjõõ¤¤pWbbW YDwjõõmpÐ·taj dHjeTkjrâ zM.pjpjmNihjtajgHj qWkjrgW·p>lupjercjtLÕcjekL.nj ap:Yar. percjgek.·mNihj eku.· percj;ÕcjkW.nj(kisËekcjk.kMinj;Õcj) gHj wtjt.l[Õicj×W·râ eynjqN.cjaKuikjaliukj gek.·wieqqgkUmNihj hW·tupjtNhj\K.gmLÕicjtajgHjelwjeTkjkEud,qPsMtjqmJÐ´ eRHjeqHjgu$jsr.Yv,gmLÕicjtaj eTkjtYuap:Yar.elMcjkemL.nj percj;ÕcjkW.njgmLÕicjtajgHjelwj d,kEudN.YgmLÕicjeTkjrâ

spjkEukisËekcjk.;Õcj pWtotkjkJu´ pWSutjey.cjkJutajgH j d,tnjtoap: Yt.l[Õ icj a]k.ek.nj;ÕcjmW YkE umW YtY uv,v,aYaY BiucjRuJbcjT½lB.ja.v,qÒajgHj dHjeTkjrâ

nkEulv.tjq.j$aj v.tjektjlÐê maerwjew>h. ¤percj;ÕcjkW.njõ ¤percj;ÕcjkW.njõ ¤percj;ÕcjkW.njõ ¤percj;ÕcjkW.njõ ¤percj;ÕcjkW.njõ m.njmà, qWkjv,;ÕcjkW.njgmLÕicjtajgW·p>lupjercjtLÕcjekL.nj ap:Yekcjk. percj;ÕcjkW.njgHj hW·dHjl[Õicjwnj|zÕicjsiutjekW·ekW·râ qWkjrgW·Dm·kjRupjro an.gtj kmjkuqEuBwv,tajgHj bWYmktiucjkmuihj p>lupjercjtLÕcj qàÕtjqW.tjap:Yar. percj;ÕcjkW.nj ap:YkMinj;ÕcjgHjm.njer.cjâ â

3â lv.tjg\mcj v.tjkLÕihjektjlwj lÐêpercj;ÕcjkW.nj

perc

jkuEpv

.

pxZDnkjpxZDnkjpxZDnkjpxZDnkjpxZDnkj

12341234123412341234

g[.enwj ø eKtjpOu


eb.jpLtropLnjgt, eatjql.mjmuErwj The Moro Islamic Liberation Front (MILF)

wW· p:Y;ÕcjfIeltjp>cjgHj dHjgek.·pLnjgt,eatjql.mj ezN.jauitjmWYtuY p:YpercjK[êDzkj eqN.wjxpdpkcjrcj;ÕcjkuJ´ hW·eqcjmà, elMcjkemL.nj epÌRuYm.Y;ÕcjkuJgHj hW·p>lupjrâSg, gek.·pLnjgt, aS·cjqLÕcjqLÕcj gek.·gkUek.nj;ÕcjarcjmuErwj bkjdM·cjlkjkro p:YtrosnjdkjepÌRuYm.Y qmt]kpjpjtajgHj buJluEqWhjtitjkLÕcjtajgHj gt,ekL·lpãtuY v·cjgW·t·cjpLÕpjelMcjkemL.njtkjk[. percj/uihjllmjkuE aluEaqItajrâ

qWhjS×¡T/,dM·cjgjH am.tjsLtjTwjaS·cjltU ¤ebcj$Inwj enwjenwj akWInwjõSenator Benigno Noynoy Aquino eku.· am.tjsLtjTwjaS·cjltU¤emnj×Uemnj$IbWIÈ.õ

Senator Manuel Manny Villar taj gW·dM·cjgttuY qmte}t· mNihjd,kLÕcjduhjd$j¤g[EÕe\zkjeakjq.d>õ Joseph Estrada gHj ×W·dM·cjnkuE lMihjpirâ tCYeT.·m.YgHjwW· gituem(10)´ qN.· (2010)râ eakjq.d> huJg,lwjkuE likjpRuicjeayHtuicj Asia Times

Online gHjmà, ywjrv,dducjRuYsHjqmtmà, ¤¤aYkuEaKicj kueb.jpLtropLnjgt, eatjql.mjmuErwjtaj aKicjegL·egL· v·cjgW·ducjtY apuicja\K.v,mkuElwj hW·eqcjmà, SkjtuYlupja.epÌpN.njrõõâ

p:Ymukjlikj website akIWnwj huJg,lwjgHj v,ducjektjt.l[iÕcjtuY tkjk[.percj/uihjllmjkuE eb.jpLtropLnjgt, eatjql.mjmuErwj v·cjmNihjgmLiÕcj gW·p>lupjquJfauitj quJmp>lupjmN ihjekL.njpercjpu inj\dpj eku.·k:iÕpjqkuipjt.l[iÕcjp:Yedq´ aË.tWhjDwjmUqelmj´gek.·mH.znj eb.jpLtropLnjgt, ek.njgkUmuErwj Moro

National Liberation Front (MNLF) ek u. ·gek.·pLnjgt, pr,dM·cjp:YgL·cjtro /uihjll·tNhjhjtajgW·p>gHj v,ek.jBikjer.cjâ

bWIÈ. Villar huJlwjgHj v,Skjspj kuEelMcjkemL.njtkjk[./uihjll·kuE percjpuinj\dpjef.aje\bwj;.jzmLicj p:YedqaupjDupjzkupuicj mUqelmjmcjd>$.Autonomous Region in Muslim Mindanao

(ARMM) dN.Yeb.jpLtropLnjgt, eatjql.mjmuErwjtaj ef[·lwjqzuicjer.cjâ edqaupjDupjzkupuicj mUq

elmjmcjd>$.wW· p:YkuE;ÕcjgHj percjm·cjs·cjBw´ percjTtjyukj´ percjsNsqucj´ percjelpjlikj eku.· percjpv.tNhjhjtajqwjauitjtuY quJedqmcjd>$.k.r.g> Mindanao

gL·cjtrotkjk[. percj/uihjllmjkM.tjdM·cj

percjpãprajawuEa.$.fIeltjp>cjpercjpãprajawuEa.$.fIeltjp>cjpercjpãprajawuEa.$.fIeltjp>cj

v,pÐÕinjT½, ííííí

rtjq.

perc

j;Õcjq

A.cj


37

Caraga edqmducjt,pÌtajelwj p>lupjrâ bWIÈ. Villar huJpLnjgHj rnjtM·v,mikjgW·dHjgHjpercjpkcjrcjmcjd>$. eku.· dImwjker|zIgW·Kuicj}k·cjmCiÕhjrâ

akWInwj eku.· bWIÈ.taj quJmNihj/>huJg,dM·cjgHj qWhjp!ipkÉmuErwjwW· d,SuEv.tjlkj]qnjetMcj p:YeqN.wjxpeddkjptnj;Õcjer.cjâ suEducjtuY gW·pelwjpeltjlwjq.j$ajgHj atikjtuYkLÕcjetaj percjqIkLI/uihjll·taj Skjey.cjy.a.hW·gW· ×W·kLÕcjlwjer.cjâ eb.jpLtropLnjgt,eatjql.mjmuErwjwW· kuEdM·cjduhjd$j percjqL,pW,lajaj hW·gW·râ Sg, rnjtM·taj$·wW·nkuEsuEducjtuY aeK>cjar.gW·sk. awuEa.$. gW·p>lupjp:YkuEeÆ.·puidjgHj dsuEds,lupjkLÕcjepÌbtuikjrâ p:Y;Õcj$· aeK>cjar.gW·sk.awuEa.$.ek.njgkU eku.· bWiÕcjti;.jzkuepcjcj edqpuicj|pIzkuzkut· fnjbdHjkLÕcjp:YeqN.wjv,;ÕcjkW.nj ;ÕcjezN.jmnIÈ.gHjer.cjâ

duxkÒ-eb.jpLtropLnjgt, eatjql.mjmuErwj g[.wH.g>z.lI Jaafar Ghaz

- ali eScjspjpercj;ÕcjkW.nj huJg,lwjkuE#.njpRuicjeayHwi \K.hW·lajgHjwW· ¤¤mNihjd,ducjRuYsHjqmtgHj SkjtuYd,qPa.gRu elMcjkemL.njpercj/uihjll·er.cjõõ v,eq.cjkl,kLÕcjgHj percj;ÕhjdemL· pWiÕcjp!ipkÉrpjlWhjkuJ quJmp>lupj percjpkcjrcj qmt¤grIy[.m.kp>g> a.Ru Eyu Eõ Gloria

Macapagal Arroyo kuJ »$·gHj mN·ÕkLÕcjkuE

eku.· qM.percj;ÕcjkW.nj mqPlwjqmÐJSkjspjkuE det.wjetN.wj¿kr.zj p:Ymcjd>$.taj p>lupjp·cjek.· ducjgunjRucjeqN.wjDwjkuJrâ p:Yt,pÌaKicjlkjkro mWYmientjgHjpkopMtjtaj \p.tjtitja. epÌrpjlWhjlupjwcjalnjtMi a]k./>lP.j p:Yk.tjt.b>twjqMwjk[. North Cotabato râ tuYg>z.lI ptuinjduhjkuE am.tjsLtjTwjaS·cjltUtaj SwjmCÕhjkuEv,edqtajtuY qPpkJupr.pj dsuEds,kuE eb.jpLtropLnjgt, eatjql.mjmuErwjrâ

¤¤muhuitjpuOtaj eTcjektjq.j$·gHj al·cjqmt akWInwjwW· dHja×Ðr.yjm.nj qWkjmNihjmcjdM·cj gW·eq.cjkl, percj/uihjll· ap:Yp!ipkÉer.cjõõ g>z.lIqg,lwjrâ

¤percjSkjtkjk[. eb.jpLtropLnjgt,eatjql.mjmuErwj aluEaqIt· s×UqN.·(1997) et·õrâ

g[.wH.g>z.lI huJg,kLÕcjwW· percj$ajgHj SkjtuYSkjspjkuE elMcjkemL.nj$ajm.nj hW·eqcjrâ Sg, qmt d,ducjRuYsHj$ajgHj d,RuihjpLÕpjqWkjqWhjpercj;ÕcjkW.nj lkjkroauitjer.cjâ v,tajSkjhuJpLnjgHj akWInwj Aquino gHj ¤dHjmNihjKuihjmWYer.cjõ q.jwW· SicjStuYqà,râ Sg,¤¤mNihjbuicjegtjT·kjgl.njm·cjv,gHj dHjmNihjdsuEds, gkUmuErwjtajr.cjâõõ v,esN.njkLÕcjkuE duxkÒ- eb.jeltjbro liberal

Party kuJ´ am.tjsLtjTwjaS·cjltUm.RuEr.tj Senator Mar Roxas kuJ eku.·am.tjsLtjTwjaS·cjltU fercjelcjdrIlunj Senator Franklin Drilon v,mlupjepÌ£picj qWkjgW·kelcj d,ducjRuYsHj p:Yeb.jakWInwja.k:Õipjrâ

quJ/>lP.j dsuEds, m·kjm·kjgtwjgtwjek.jg, Memorandum of Under-standing on the Ancestral Domain

(MOU-AD) gHj eb.jpLtropLnjgt, eatjql.mjmuErwj eku.· aluEaqItaj TpkjlwjsMtjtY p:YsMtjtCY (5) gitueawjegtjqN.·(2008) râ Sg, gW·mWYtCYtuYgHj percjtaj$ajgHj hW·lupjeqN.wjxped dkjptnj;Õcjer.cj ×UkuERucjeqN.wjDwj t,pÌkLÕcjrâ

qM.percj;ÕcjkW.njmtnjto p:Y;ÕcjezN.jmnIÈ. quJmp>lupjm.RuEr.tj´ drIlunj

¤¤muhuitjpuOtaj eTcjektjq.j$·gHjal·cjqmtakWInwjwW·

dHja×Ðr.yjm.nj qWkjmNihjmcjdM·cjgW·eq.cjkl, percj/uihjll·

ap:Yp!ipkÉer.cjõõ

perc

j;Õcjq

A.cj

12341234123412341234

g[.enwj ø eKtjpOu


qMwjpercjpkcjrcj bWIÈ. Villar gHj gW·sMIektjgLiÕcjer.cjv,Dm·kjT/,râ ¤¤bWIÈ.gHj dHjqM.percjpuinj\dpjmWYtL eku.· v,tajbWYmgLiÕcjgHj dHjmNihjmekL.njT/, kemL.njm.njer.cjâ v,gHj dHjmNihjlv.tjKuihjmWYtLtuY spjkuEeq.cjkl, p!ipkÉ nkuElWhjgHjhW·kuE\zhtjrâ »$ajgHj gW·SuEv.tjektj p:Y;ÕcjfIeltjp>cj$aj ea.njdM·cjer.cjõõ g>z.lI qg,râ

tNhjmWYpLnjgHj bWIÈ.wW· dHjgek.·kMinjainjT·cj Kertjy[.njT·kjpcjmWYtuY tnjtodM·cj p:YedqaupjDupjzkupuicj mUqelmjmcjd>$.Autonomous Region in Muslim Mindanao (ARMM) znpuidjmWYdN.YtuY dN.YedqdsuEds,kuE eb.jpLtropLnjgt, eatjql.mjmuErwjqÒ.tj\mhjgLiÕcjauitjrâ g>z.lIqg,pLnjgHj huitj×UpercjT·kjgl.njq.j$ajtuY p:YpercjpvIpvpj Dwj/uihjll·kuE bWIÈ.gHj¤dHjp!ipkÉõ m.njer.cjâ

ak.Yar. p!ipkÉ$·gW·dHjgHj gek.·gmLiÕcj quJmp>lupjqM.percj;ÕcjkW.nj mtnjtop:Y;ÕcjezN.jmnIl. eku.· gek.·v,taj mtnjtodM·cjmcjd>$. v,pãprajawuEa.$.taj ptuinjT½,lwj v·cjgW·kuEaeK>cj dN.YedqzkuapuicjkuE eb.jpLtropLnjgt,eatjql.mjmuErwjrâ aluEaqItupjsuitjkuE /uihjll·aluEhW·huJd,ekL.njpercj|p·cjlH.Y v·cjgW·vIqMhj spjkuEpercjpãprajawuEedqaupjDupjzkupuicj mUqelmjmcjd>$. eku.· d,×W·kuESkjspjmWYd|mipjkuE mcjd>$.er.cjâ

£pe\pcjedq mtNhj\K.\phjhj$·gHj det.wjetN.wjpercj;ÕcjkW.njtaj ltUkisËkemL.nj dN.YedqS×¡m.Yv,tajTicjdwjquJfauitjtuY ]qnjgau·Kuicjcjbuinjnj ×UkuEgek.· Internal

Revenue Allotment (IRA) ×UkuE;ÕcjezN.jmnIl. v·cjgW·ezW.wjlupjdM·cjrâ gek.· Internal Revenue Allotment (IRA) $ajwW·aDik dHjgek.·]qnjgau·ezN.jauitj qWkjaluEaqIedq p:Ymcjd>$.râ

det.wjetN.wj$ajbWYmgLiÕcjgHj qPdM·cjsN,p:Yek.njgerkjtuYbWYetMcj p:Yv,sN,sMtjTwjv,;ÕcjkW.nj dN.YTicjdwj]qnj qWkjgW·sk.ap:Y;Õcj eku.· dHjdM·cjaKuikjaluikj percjTicjdwj awuEa.$.;ÕcjqWkjtLDn percj;ÕcjkW.njedqtajrâ percj;ÕcjkW.nj SkjspjkuEdet.wjetN.wj×U¿kr.zj p:Y;ÕcjfIeltjp>cj /uitj (250) tL×W·tuYam.tj (265) ×W·dM·cjp:Yek.njkerkj p:YqN.·(2007)mà, am.tj(106)tLgHj esHjkLÕcj×UkuEdet.wjetN.wj SkjspjkuEpercj;ÕcjkW.njtaj gW·lwjdN.Yer.cj ×Ugek.· Manila-based Center for

People Empowerment in Governance qg,lwjrâmNihjpãpÌgmLiÕcj T/,kLÕcjlwjwW· ezW.wjlupjlwj guinjg$

det.wjdetN.wj ×UluEberkj (Lobregat) râ »$ajgHj t·cjDzkj$. ltUpercj;ÕcjkW.nj \z.mjb.njg> Zamboanga v·cjgW·ey.cjy.a.râ det.wjetN.wj$ajwW· qWkjgW·TpkjsMtjtY percj/uihjll· p:YqN.·(1996) a]k.aluEaqImnIl. eku.· eb.jpLtropLnjgt, ek.njgkUmuErwj Moro National Liberation Front

(MNLF) gHj dsuEds, bWYmqk.tj\mhjtuY mN·ÕkuEawuE gW·dsuEds,

elMcjkemL.nj/uihjll· gW·Skja.trokuE eb.jpLtropLnjgt,eatjql.mjmuErwjrâ

likjducjsIercj "Mindanao: A Gamble Worth Tak-

ing", Dm·kjptitjlwj p:YqN.·(2006) ×UtkÒquE awjqetlIl[lwjrI (Australia's Lowry Institute in 2006 report) gHjp : Ylikjduc js IercjT/,lwjwW · v,sN,sLtjTwj Maria Clara

LorenzoLobregat, Daisy Avance Fuentes eku.· Lualhati

Antonino (mNihjgmLiÕcjtJlwj Tres Marias)taj kM.tjekL·]qnjT·kjpcj qWkjgW·qIkLI percj/uihjll· qN.·(1996)et·râ

ek.njm.rIy[.k.r. (Maria Clara's son) eq.luECelso gHj lMÕhjdHjqkuipj;Õcj \z.mjb.njg> Zamboanga tuY dHjmNihjk:iÕkjk:iÕpj v·cjgW·dsuEds,kuEgek.· Memorandum of Understand-

ing on the Ancestral Domain (MOU-AD) gHj lupjkLÕcjepÌbtuikjrâ v,ekL.njkLÕcjkemL.nj ]kpjkuE m.RuEr.tj Senator

Mar Roxas eku.· fercjelcjdrIlunj Senator Franklin Drilon

râ p:Ymukj percj/uihjll·kuE eb.jpLtropLnjgt, eatjql.mjmuErwjgHj akWInwj d,×W·pMikj d,ttjTpãkuEawuEepcjcj p:Ydet.wjetN.wjSkjspj percj;ÕcjkW.njtuY mN·ÕkuEpercjT·kjpcj qWkjv,kuJ eku.·buJmh.mitjv,a.tjmikj spjkuEepÌRuYm.Ytajrâ

maerwjB.q. percj/uihjll·wW· ×W·dM·cjbuJ\pcjlkjqnjquJkuEakWInwj eku.· bWIÈ.tajtuY aeG.ekL.njkLÕcjlwjpercjsnjdkjepÌRuYm.Y qmttajgHj bkjkLÕcjdM·cjatuicjzkuhuJkLÕcjlwjer.cjâ percj\p·cjlH.Y gL·cjtroaluEaqIgHj nkuEef[·lwjbWiÕcjtuYd,ducjtwjesNhj }k·cjcjmCiÕhjhjkuJ eku.· awuEa.$. percj;ÕcjkW.njepcjcj v·cjgW·aupjDluJ kuE\zhtjDRuihj ltUv,sN,tajer.cjâ

Senator Benigno Noynoy Aquino

rtjq.

perc

j;Õcjq

A.cj


39

bJu ø #.njpRuicjkowo


bJu ø WCRP bJu ø WCRP

bJu ø WCRP

mNihj|gipjpY>titjkLÕcj ×Uti;.jeb.j;ÕcjmnjtMi zUtodM·cjedqpy[ÕE eq·øbM. ap:Ybduipjh·cj\p.jKl·kjKnIâ

×Ugek.·v,|bomnj mNÕ·edqpy[ÕEgmLÕicjtajkEum·cj\zhtjsiutj kuv,dHjddiukjefkjBYpN.njgmLÕicjâ

mNihj|gipjpY>titjkLÕcj ×Uti;.jeb.j;ÕcjmnjtMi zUtodM·cjlÐêB.ebÐ.njlikj kW.njKl·kjKnIgmLÕicjâ

v,mkEud>njT·kjpcj v,efkj|gipjdopN.njmsiupjedqpy[ÕE bM.øeq· ap:YkW.njKl·kjKnIâ

mNihj|gipjpY>titjkLÕcj ×Uti;.jeb.j;ÕcjmnjtMiap:YtrogL·cj;.njâ

ek.njpN.njeb.j;ÕcjmnjtMi mcjguJkLÕJkuv,|gipjdo\p·cjdN.YwY> ap:YtrogL·cj;.njâ

pRuicjbJ ugmLÕ icjpRu icjbJ ugmLÕ icj


Khit Poey 58

Documents