Kerajaan Fatimiyyah

Kerajaan Fatimiyyah

PJ1153 SEJARAH ISLAM 11-656H2016, K-11: Ezad Azraai Jamsari, JPATI

OBJEKTIF KULIAH M11

•Memahami sejarah

kemunculan Kerajaan

Fatimiyyah.

•Mengenal pasti peranan

dan sumbangan Kerajaan

Fatimiyyah.

Kuliah 11 / 2

ASAL-USUL FATIMIYYAH• Fatimiyyah dinisbahkan kepada puteri

Rasulullah (s.a.w.).

• Ia juga dinisbahkan kepada cucu Ali, iaitu

Fatimah bt. al-Husayn.

• Ia juga dinisbahkan kepada ibu Ali, iaitu

Fatimah bt. Asad.

• Qaramitah: Ia dinisbahkan kepada ketua

mereka; Fatimah bt. Husayn b. Zikrawayh.

• Mereka berjaya tubuhkan kerajaan di Afrika

Utara dan Mesir.

• Mereka ialah pengikut anak Ja’far al-Sadiq.

Kuliah 11 / 3

ASAL-USUL FATIMIYYAH• Ja’far, ada dua anak: Musa al-Kazim dan

Isma’il.

• Dipimpin oleh ‘Ubayd Allah b. Husayn, ada

kaitan secara langsung dengan Syiah

Isma’iliyyah.

• ‘Ubayd Allah berasal dari Yaman; dikenali

sebagai al-Mahdi.

• Barbar Kutamah menjadi penyokongnya, dan

berjaya kalahkan Kerajaan Aghlabiyyah.

• Berjaya tubuhkan Kerajaan Fatimiyyah di

Qayrawan 296H/909M.

Kuliah 11 / 4

ASAL-USUL FATIMIYYAH• ‘Ubayd Allah isytihar dirinya sebagai al-Imam.

• Al-Raqqadah menjadi pusat pentadbiran.

• Pemerintahan Sunni bertukar menjadi Syiah di

Afrika Utara.

• Fatimiyyah mula berhasrat untuk menawan

Mesir.

• Mereka cuba tawan Iskandariyyah tapi gagal.

• Panglima Jawhar berjaya tawan Mesir pada

358H/969M.

• Al-Mansuriyyah menjadi ibu kota Fatimiyyah.

• Ia ditukar nama menjadi al-Qahirah.

Kuliah 11 / 5

ASAL-USUL FATIMIYYAH• Jawhar berjaya tundukkan Kerajaan

Ikhshidiyyah.

• Jawhar mula berhasrat untuk kuasai wilayah

Sham yang berada di bawah pemerintahan

Qaramitah.

• Jawhar mula beralih untuk kuasai

Semenanjung Tanah Arab.

• Berjaya kuasai Makkah dan Madinah 971M.

• Jawhar mula berhasrat untuk kuasa Bayt al-

Muqaddis tapi terbatal kerana perlu

pertahankan al-Qahirah drpd Qaramitah.

Kuliah 11 / 6

ASAL-USUL FATIMIYYAH• Fatimiyyah kurangkan gerakan perluasan

wilayah dan memberi tumpuan kepada aspek

pembangunan negara.

• Fatimiyyah mula tidak stabil selepas kematian

Jawhar pada 381H.

• Banyak wilayah yang sebelum ini dikuasai

Fatimiyyah berusaha untuk bebaskan diri.

• Ketika ini, Fatimiyyah mula menjalin

hubungan baik dengan Kerajaan Byzantine.

• Perjanjian damai dimeterai pada 429H.

• Nasrani bebas berkembang di Mesir.

Kuliah 11 / 7

POLISI PENTADBIRAN• Fatimiyyah gunakan model ‘Abbasiyyah.

• Segala urusan pengagihan kuasa dilakukan

tanpa sebarang diskriminasi.

• Sistem wazir turut diwujudkan.

• Golongan Sunni tidak diketepikan.

• Ini berbeza dengan apa yang berlaku di

Baghdad pada masa Buwayh menguasai.

• Mereka tidak mengenakan tekanan

terhadap masyarakat untuk menerima

Syiah.

Kuliah 11 / 8

POLISI PENTADBIRAN• Namun mereka masih berhasrat utk

syiahkan orang lain: al-Azhar.

• Penubuhan al-Azhar mempunyai agenda

tersendiri dan tersembunyi.

• Fatimiyyah cuba untuk perkenalkan

budaya Parsi di Mesir.

• Ia melibatkan pelbagai sektor seperti adat

resam, pentadbiran dan pembangunan.

• Misalnya, bangunan, hidup mewah

dikelilingi hamba.

Kuliah 11 / 9

• Penubuhan Fatimiyyah merupakan cabaran terbesar ‘Abbasiyyah.

• Ia melibatkan semua aspek pemerintahan.

• Terdapat wilayah yang tukar ketaatan: dari ‘Abbasiyyah kepada Fatimiyyah.

• Ketika Fatimiyyah berada di puncak, ‘Abbasiyyah berada dalam kancak konflik.

• ‘Abbasiyyah sedang dikuasai Syiah Buwayh.

• Fatimiyyah lebih berperanan dan kuat berbanding ‘Abbasiyyah yang sudah uzur.

• Fatimiyyah begitu prihatin dengan pembangunan; material & fizikal.

IMPLIKASI kepada ‘ABBASIYYAH

Kuliah 11 / 10

• Sumbangan Fatimiyyah dalam aspek pembangunan diterima oleh masyarakat sepenuh hati.

• Zaman al-‘Aziz dianggap sebagai zaman paling aman kerana keadilan ditegakkan.

• Fatimiyyah berjaya tonjolkan peranan sebagai sebuah kerajaan bertanggungjawab kepada rakyat dan negara.

• Mereka pernah isytihar jihad dalam Perang Salib menentang Byzantine.

• Rakyat menerima pimpinan Syiah demi kemaslahatan masing-masing.

IMPLIKASI TERHADAP ABBSIYYAH

Kuliah 11 / 11

• Fatimiyyah memerintah selama lebih

kurang 250 tahun; 25 tahun pertama

dianggap sebagai cemerlang.

• Al-‘Aziz; era kecemerlangan Fatimiyyah.

• Fatimiyyah gagal dapatkan pengiktirafan

Buwayh di Baghdad walaupun Syiah.

• Fatimiyyah amat menitikberatkan aspek

pembangunan; material dan fizikal.

• Ini menyebabkan hingga kini Syiah masih

mendominasi wilayah Afrika Utara.

RUMUSAN

Kuliah 11 / 12