BouwkostenKompas.nl KENGETALLENKOMPAS INSTALLATIES KENGETALLENKOMPAS WONINGBOUW KANTOREN SCHOLEN HOTELS ZORGFUNCTIE PARKEREN WINKEL / HORECA INSTALLATIES 2013 BOINTON DE GROOT ADVISEURS IN BOUWECONOMIE Bouwkostenkennis binnen handbereik! Het KengetallenKompas Installaties is een handzaam boek met een zeer uitgebreide lijst kostenkengetallen voor installaties in gebouwen. De kengetallen zijn een hulpmiddel voor architecten, ontwikkelaars en andere profes- sionals die snel en eenvoudig de kosten van een bouwproject willen bepalen. Alle kengetallen zijn onderbouwd met begrotingen die zijn opgesteld en continu worden onderhouden door bouwkosten- deskundigen van IGG Bointon de Groot. IGG is in 1988 opgericht als onafhankelijk adviesbureau gericht op het beheersen van kosten en de economische haalbaarheid van utiliteits- en woningbouw, restauratiewerken en civiele werken. Het KengetallenKompas bestaat uit een serie handzame boeken met uitgaven over Bouwkosten, GWW en Installaties.
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
BouwkostenKompas.nl
KENGETALLENKOMPAS
INSTALLATIES
KENG
ETALLEN
KOM
PAS
WONINGBOUW
KANTOREN
SCHOLEN
HOTELS
ZORGFUNCTIE
PARKEREN
WINKEL / HORECA IN
STALLATIES
2013
BOINTON DE GROOTA D V I S E U R S I NB O U W E C O N O M I E
Bouwkostenkennis binnen handbereik!
Het KengetallenKompas Installaties is een handzaam boek met een zeer uitgebreide lijst kostenkengetallen voor installaties in gebouwen.
De kengetallen zijn een hulpmiddel voor architecten, ontwikkelaars en andere profes-sionals die snel en eenvoudig de kosten van een bouwproject willen bepalen.
Alle kengetallen zijn onderbouwd met begrotingen die zijn opgesteld en continu worden onderhouden door bouwkosten-deskundigen van IGG Bointon de Groot. IGG is in 1988 opgericht als onafhankelijk adviesbureau gericht op het beheersen van kosten en de economische haalbaarheid van utiliteits- en woningbouw, restauratiewerken en civiele werken.
Het KengetallenKompas bestaat uit een serie handzame boeken met uitgaven over Bouwkosten, GWW en Installaties.
4w
ww
.bouwkostenkom
pas.nlw
ww
.
KenKaOOZoHo
WBePa
ElemWRiWKoWLuE-BeTrV aSa
BijkHo
AaBeCo
Inhoudsopgave
KengetallenKompas
1Inhoudsopgave
4IG
G Bointon de G
root, het financiële fundament
6
Column Ton de G
root8
Column Arno Vonk
10
Bouwkostenindex
12
Toelichting op cijfers en condities13
Regioinvloeden21
Theorie23
Algemeen
24
Energiestromen
28
W-installaties
30
E-installaties62
Vormfactoren en verhoudingsgetallen
75
Woningen
76
Kantoren78
Scholen80
Zorg82
Hotel
84
Winkel
86
Parkeren88
EPC en ventilatieeis90
Kengetallen Woningbouw
93
Vrijstaande woningen
94
Geschakelde w
oningen102
Gestapelde w
oningen114
pas.nl5
ww
w.igg.nl
Kengetallen Utiliteitsbouw
141
Kantoren142
Overheidsfunctie
156
Onderw
ijsfunctie162
Zorg- / gezondheidsfunctie174
Hotelfunctie
180
Winkel- / horecafunctie
188
Bedrijfsfunctie198
Parkeerfunctie200
Elementprijzen
209
Warm
teopwekking
210
Rioleringswerken
212
Waterinstallaties
214
Koelinstallaties216
Warm
tedistributie217
Luchtbehandelingsinstallatie218
E-installaties / verlichting220
Beveiligingsinstallaties222
Transportinstallaties214
Vaste inrichting226
Sanitaire installaties227
Bijkomende en overige kosten
229
Honoraria
230
Aansluitkosten232
Begrippen234
Colofon256
14681012132123242830627576788082848688909394
102
114
pas.nl31
ww
w.igg.nl
erwar-
sinstal-tedis-ng en
e ver-isolatie
ouwd
sterk 3,5 niet
gebruik en of
dan om
dat
e
de warm
televering uit restwarm
te bestaat. Dit beperkt de CO
2 -uitstoot.
Elektriciteit kan direct worden gebruikt voor verw
armen. D
oor de verliezen bij elektriciteitsopw
ekking is het rendement ten opzichte van de fossiele
energie erg laag. Door gebruik te m
aken van een warm
tepomp, w
aarbij w
armte aan de om
geving wordt onttrokken, kan het rendem
ent ten opzichte van fossiele energie groter dan 100%
zijn.
Gas gestookte verw
armingstoestellen.
Verwarm
ingstoestellen die alleen worden gebruikt voor verw
arming w
or-den solotoestellen genoem
d. Als het toestel ook wordt gebruikt voor de
warm
watervoorziening w
ordt de benaming com
bi ketel gebruikt. Combi
ketels zijn er in twee typen. H
et meest gebruikte type kent een aparte
warm
tewisselaar w
aar het warm
e CV-water het koude tapw
ater opwarm
t. D
e circulatiepomp van de cv ketel draait op het m
oment van w
arm w
ater tappen. Bij het andere type is de w
aterwarm
tewisselaar geïntegreerd in
de cv wisselaar. D
e circulatiepomp hoeft niet te draaien bij het tappen van
warm
water. H
et lagere elektriciteit gebruik komt terug in een gunstiger
EPC berekening.
Het verw
armingstoestel w
ordt meestal geselecteerd op het verm
ogen dat nodig is voor de w
armw
atervoorziening. De w
arm w
atercapaciteit
Solo toestel
��
toestel met drie w
egklep en w
armtew
issselaar
��
toestel met geïnteg-
reerde warm
tewisselaar
��
36w
ww
.bouwkostenkom
pas.nlw
ww
.
De diepte van de bron en de capaciteit w
ordt bepaald door de grond-soort en de grondw
aterstroming. Aan de uitvoering van de bron w
orden door de provincies eisen gesteld om
verontreiniging van het grondwater
te voorkomen. In w
aterwin- en natuurgebieden is som
s een verbod op boren of is de m
aximale boordiepte beperkt w
aardoor er meer bronnen
moeten w
orden geboord.
De lucht-w
ater warm
tepomp onttrekt w
armte aan de om
gevingslucht. Een collectordeel m
et ventilator wordt buiten opgesteld; er m
oet wel rekening
worden gehouden m
et het geluid. Bij lage buitentemperaturen loopt
het rendement sterk terug. D
aarom m
oet voor deze toestellen worden
gerekend met het gem
iddelde rendement over het seizoen.
Open bronnen voor w
armtepom
pen en koelen
Grotere w
armtepom
pinstallaties onttrekken grondwater aan de bodem
en voeren dit na gebruik w
eer terug. Meestal w
orden twee bronnen gebruikt
die op voldoende afstand van elkaar liggen. In elke bron zijn een onder-w
aterpomp en een retourklep gem
onteerd. Nadat w
armte is onttrokken
aan het bron terw
ordt kodaarna iniet of b
De prov
meer ko
balans vvoorverwm
isch evte w
orde
Zonneb
ZonneboZonnebohet systenestralintot vacuen vallende w
inte
wp
wp
Warm
tepomp m
et open bronnen
gondwater
Incl. koelinstallatie
gondwater
Vormfactoren en
verhoudings-getallen
76w
ww
.bouwkostenkom
pas.nlw
ww
.
vormfactoren w
oningen
Eengezinswoningen
1
Gem
iddeld jaarlijks (energieverbuik)
Elektriciteit / woning
3.750kW
h
Elektriciteit / m² BVO
21,2kW
h
Warm
tebehoefte / woning
18.000kW
Warm
tebehoefte / m² BVO
102kW
Overige energiebehoefte / w
oning800
kW
Water / w
oning125
m³
Verse lucht / m² G
O5,6
m³ / h
Gem
iddelde kostenindicatoren
Waterleidingen
0,4m
¹ / m² BVO
Afvoerleidingen PVC0,2
m¹ / m
² BVO
Eén lichtpunt per8,0
m² BVO
Eén dubbele wandcontactdoos per
7,0m
² BVO
Eén radiator per15,1
m² BVO
Leidinglengte radiator16,0
m¹ / m
² BVO
Leidinglengte vloerverwarm
ing4,5
m¹ / m
² BVO
Kanalen mechanische toe- en afvoer
0,2m
¹ / m² BVO
Afzuigpunt per woning
4,0st
Luchtkanalen ventilatie met W
TW0,7
m¹ / m
² BVO
Eén afzuig- / toevoerpunt per6,3
m² BVO
Basis vormfactoren
Gebruiksoppervlak
74,6%
Tarra oppervlak13,5
%
Natte ruim
te4,2
%
Technische ruimte
2,3%
Verkeersoppervlakn.v.t.
Personen / woning
2,3
Gem
Elekt
Elekt
Warm
Warm
Over
Wate
Verse
Basis
Gebr
Tarra
Natte
Techn
Verke
Perso
Gem
Wate
Afvoe
Eén l
Eén d
Eén r
Leidi
Leidi
minim
+ ext
Lucht
Eén
Woningbouw
ouw
rheid ls
baar-kaart
den
er de an ze
le
baar-
nbe-ngen, er- en
.nl senaar
@igg.nl
ntatisering
100w
ww
.bouwkostenkom
pas.nlw
ww
.
Lood
Sanit
Warm
Lucht
Elekt
Totaa
woningbouw
vrijstaand
Kenmerken
Gebouw
d onder architectuur, compact in footprint, m
aar ruim
opgezette woning m
et een schuin dak. Bijzondere materialen en de-
taillering, weinig repetitie. M
eer dan één badkamer en hoogw
aardige installatieoplossingen.
Basispakket (Lage investeringskosten) Standaard sanitair. Loodgietersinstallatie ingestort in de vloeren en in de w
anden. HR-Com
binatieketel CW5 m
et vloerverwarm
ing op de begane grond. Radiatoren op de verdieping en zolder. Zelfregule-rende gevelroosters m
et mechanische afzuiging in de natte groepen
en keuken. Standaard elektrainstallatie conform N
EN 1010, inbouw
elektraleidingen.
Laag energieniveau (meerprijs)
Warm
tepomp, volledige vloerverw
arming, gebalanceerde ventilatie
met W
TW. Tijdgestuurde klim
aatregeling. Sanitair in een waterbespa-
rende uitvoering. Energieopwekking d.m
.v. pv-panelen (6 m²).
Hoog com
fort (meerprijs)
HR-Com
binatieketel CW6 m
et buffervat. Volledige vloerverwarm
ing m
et convectorputten in de woonkam
er. Gebalanceerde ventilatie m
et koeling. G
root vermogen w
ateraansluitingen. Flexibele regelinstallatie m
et domotica.
Stedelijke villa (schuin dak)
Lage
10021
Hoog
Lood
Sanit
Warm
Lucht
Elekt
Totaa
Lood
Sanit
Warm
Lucht
Elekt
Totaa
Laag
BVO
NVO
Aant
Aant
Geve
Uitga
pas.nl101
ww
w.igg.nl
Loodgietersinstallatie / m²
12,-16,-
Sanitaire toestellen / m²
10,-15,-
Warm
teinstallatie / m²
33,-40,-
Luchtverversingsinstallatie / m²
6,-7,-
Elektra-installatie / m²
19,-22,-
Totaal installatiekosten / m²
80,-100,-
de-ige
in e en w
e pa-
ng m
et atie
Lage investeringskostenlaag
hoog
vrijstaand woningbouw
10021
Hoog com
fort (meerprijs)
laaghoog
Loodgietersinstallatie / m²
+ 15,- + 18,-
Sanitaire toestellen / m²
+ 1,- + 2,-
Warm
teinstallatie / m²
+ 17,- + 19,-
Luchtverversingsinstallatie / m²
+ 75,- + 86,-
Elektra-installatie / m²
+ 16,- + 18,-
Totaal installatiekosten / m²
+ 124,-
+ 143,-
Loodgietersinstallatie / m²
--
Sanitaire toestellen / m²
+ 1,-+ 3,-
Warm
teinstallatie / m²
+ 42,-+ 48,-
Luchtverversingsinstallatie / m²
+ 45,-+ 51,-
Elektra-installatie / m²
--
Totaal installatiekosten / m²
+ 88,-
+ 102,-
Laag energieniveau (meerprijs)
laaghoog
BVO263,0
m²
NVO
183,9m
²
Aantal lagen2
lg
Aantal woningen
1st
Geveloppervlak
281,0m
²
Uitgangspunten kengetallenberekening
110w
ww
.bouwkostenkom
pas.nlw
ww
.
Lood
Sanit
Warm
Lucht
Elekt
Totaa
woningbouw
geschakeld
Kenmerken
Schakeling van een aantal identieke woningen. Schuin pannendak m
et kleine dakram
en. Simpele detaillering en m
etselwerk gevel, grote m
ate van repetitie. O
ppervlakte van de woningen ca. 110-160 m
² BVO.
Basispakket (Lage investeringskosten) Standaard sanitair en loodgietersinstallatie ingestort in de vloeren en ingefreeds in de w
anden. HR-Com
binatieketel CW4 m
et vloerverwar-
ming op de begane grond. Radiatoren op de verdieping en zolder.
Zelfregulerende gevelroosters mechanische afzuiging in keuken en
natte ruimten. Standaard electrainstallatie conform