KEMİK İLİĞİ MORFOLOJİK DEĞERLENDİRMESİ Prof. Dr. Yurdanur Kılınç Çukurova Üniversitesi tıp Fakültesi Pediatrik Hematoloji Bilimdalı
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
KEMİK İLİĞİ MORFOLOJİK
DEĞERLENDİRMESİ
Prof. Dr. Yurdanur Kılınç
Çukurova Üniversitesi tıp Fakültesi
Pediatrik Hematoloji Bilimdalı
In Utero Dönemde Primer
Hematopoez Organları
Hematopoezin
Yeri
Başlama
Zamanı
Azalma
Zamanı
Bitme
Zamanı
Yolc Sac 2 hafta 2 ay 3 ay
Karaciğer 6 hafta 6 ay 9 ay
Kemik İliği 20 hafta (-) (-)
In Utero Dönemde Hematopoez Bölgeleri
MONTHS
Prenatal ve Postnatal Dönemde
Hematopoezin Gerçekleştiği
Bölgeler
Hematopoezin Kemik İliğinde Uygun
Mikroçevre Varlığında Gerçekleşmesi
Hematopoez
PLURIPOTENT
STEM CELL
COMMITTED
PROGENITOR
CELL
RECOGNIZABLE
BONE MARROW
PRECURSOR CELL
MATURE
BLOOD
CELL
myeloblast
monoblast
pronormoblast red cell
neutrophil
monocyte
basophil
platelet
CFU-Baso
CFU-Eos
CFU-GM
BFU-E/CFU-E
eosinophil
pre-T
pre-B
myeloid
progenitor
cell
lymphoid
progenitor
cell
lymphoblast
lymphoblast
T-cell
B-cell& plasma cell
MIXED
PROGENITOR
CELL
CFU-Meg megakaryocyte
pluripotent
stem cell
HEMATOPOEZ
HEMATOPOEZ
NORMAL KEMİK İLİĞİ
• Vücudun büyük organlarından biridir.
(15 kg bir çocukta 1200-1600 ml hematopoietik olarak aktif Kİ)
• Kemik boşluğundaki damarsal
dokuların çevresinde oluşur.
• Hematopoietik hücrelerin genel
dolaşıma salınımını sağlar.
Çocuk ve Erişkinde Aktif Kemik İliği
ÇOCUK (15 kg)
Total kemik iliği: 1600 cm3
Aktif kırmızı Kİ: 1200 gr
ERİŞKİN (70 kg)
Total kemik iliği: 3600 cm3
Aktif kırmızı Kİ: 1400 g
Yenidoğan bebekte
tüm iskelet kemiklerinde
hematopoetik olarak aktif Kİ vardır.
Erişkinlerde hematopoetik aktif Kİ
sadece yassı kemiklerde ve
ekstremitelerin proksimal
kısımlarında bulunur.
KEMİK İLİĞİ SELLÜLARİTESİ
• 1. GÜN 136X109 hücre/l
• 9. GÜN 35X 109 hücre/l
• 3. AY 201X109 hücre/l
YAŞ GURUPLARINA GÖRE KEMİK
İLİĞİ HÜCRELERİNİN DAĞILIMI
• Yeni doğan bebekte eritroid
hiperaktivite
• 1-3 aylık bebeklerde lenfoid aktivite
• 12 yaş ve üstü çocuklarda dağılım
erişkinlerdeki gibi (E/M:1.5-3.3)
SAĞLIKLI ERİŞKİN KEMİK İLİĞİNDE HÜCRE DAĞILIMIOrtalama(%) Sınırlar(%)
• NÖTROFİLİK SERİ(Total) 53.6 49.2-65.0
• Miyeloblast 0.9 0.2- 1.5
• Promiyelosit 3.3 2.1- 4.1
• Miyelosit 12.7 8.2- 15.7
• Metamiyelosit 15.9 9.6- 24.6
• Band 12.4 9.5- 15.3
• Segmente 7.4 6.0- 12.0
• EOZİNOFİLİK SERİ(Total) 3.1 1.2- 5.3
• Miyelosit 0.8 0.2- 1.3
• Metamiyelosit 1.2 0.4- 2.2
• Band 0.9 0.2- 2.4
• Segmente 0.5 0 - 1.3
• BAZOFİLİK VE MAST HÜCRELERİ 0.1 0 - 0.2
• ERİTROSİTİK SERİ(Total) 25.6 18.4- 33.8
• Pronormoblast 0.6 0.2- 1.3
• Bazofilik 1.4 0.5- 2.4
• Polikromatofilik 21.6 17.9- 29.2
• Ortokromik 2.0 0.4- 4.6
• LENFOSİTLER 16.2 11.1- 23.2
• PLAZMA HÜCRELERİ 1.3 0.4- 3.9
• MONOSİTLER 0.3 0 - 0.8
• MEGAKARYOSİTLER 0.1 0 - 0.4
• RETİKÜLUM HÜCRELERİ 0.3 0 - 0.9
• M/E ORANI 2.3 1.5 - 3.3
KEMİK İLİĞİ ASPİRASYON
ve/veya
BİYOPSİSİ
• Birçok hastalıkta• Tanısal işlem olarak
• Evrelendirilmesi
• Tedaviye alınan yanıtın izlenmesi amacı ile
• Sitogenetik ve moleküler analiz için
• Flow sitometrik (Hücre akım sitometresi)
çalışmalar için
• Mikrobiyolojik kültür amaçlı» Yapılır.
Prosedürler
• Kemik iliği aspirasyon
ve biyopsisi.
– Çocuklarda posterior
iliak kanat, bebeklerde
tibiadan yapılır
KEMİK İLİĞİ ELDE EDİLEBİLEN
BÖLGELER
• Posterior ilyak krest
• Anterior ilyak krest
• Tibya • <18 aylık bebeklerde
• L1 ve L2 vertebraların spinöz çıkıntıları
• Sternum• Sadece erişkinde ve
sadece aspirasyon için
KEMİK İLİĞİ ASPİRASYONU
YAPILMASININ SAKINCALI OLDUĞU
HALLER
• Hemofili ve benzeri koagülasyon
defektleri
• Kİ yapılacak olan bölgede enfeksiyon
• Trombositopeni (<50000/mm3)halinde
gerekli önlemler alınarak yapılabilir.
KEMİK İLİĞİ ASPİRASYON
YAYMASININ DEĞERLENDİRİLMESİ
• Sellülarite değerlendirilmesi
• Yağ ve hematopoetik hücre oranı
• Megakaryositlerin mevcudiyeti ve
matürasyonu
• Osteoblast ve osteoklast mevcudiyeti
• Depo hücrelerinin olup olmadığı
• Blastik hücre topluluklarının varlığı
SELÜLARİTE
• <2 Yaş: % 80
• 2-4 yaş: % 68
• 5-9 yaş: % 58
• 10-18 yaş % 60-61
• Erişkinlerde kırmızı ilik kısmen beyaz iliğe
değişir.
• J Pediatr Hematol Oncol. 1998 Sep-Oct;20(5):439-43.
NORMOSELÜLER Kİ(%50-70 hematopoietik aktif hücre, %50-30 yağ hücresi)
HİPERSELÜLER KEMİK İLİĞİ
HİPERSELÜLER KEMİK İLİĞİ(%80-100 hematopoietik hücre, çok az yağ hücresi)
• Kemik iliğinin infiltre olduğu haller
– Hematolojik malign hastalıklar
• Lösemi, lenfoma, myeloma
– Solid tümörler
– Depo hastalıkları
• Myelodisplastik Sendrom
• Megaloblastik anemi/pansitopeni
• Periferik destrüksiyon/hipersplenizm
Refrakter anemi RARS-Dimorfik kan yayması
(Anizositoz, makrositoz, Hipokrom Mikrositer ve normokrom
akantositoz) normositer veya makrositer eritrositler
birlikte görülmektedir.
RAEB-Kemik iliği aspiratı Trefin biyopsi(RAEB-t)(H & E)
(RAEB)Oldukça küçük Artmış sayıda blastlar imajın merkezinde
miyeloblastlar ve dev pseudo- küme oluşturmuştur.Bu durum ALİP
Chediak-Higashi granulü ile veya immatür prekürsörlerin anorma
birlikte granülosit prekürsörü. lokalizasyonu olarak bilinir.
Edinsel Pelger-Huët anomalisi Mikromegakaryosit
MDS’de Edinsel Pelger-Huët anomalisi. RA’de kemik iliği aspiratı binükleer
Bir nötrofil lobüle olmayan nükleus içerirken, mikromegakaryositi göstermektedir.
diğeri hipolubüledir. Aynı zamanda Mikromegakaryosit terimi 30 Umden
hafif anizositoz ve poikilositoz vardır. küçük megakaryositler için kullanılmalıdır.
MDS için patognomoniktir
HİPOSELÜLER KEMİK İLİĞİ
HİPOSELÜLER KEMİK İLİĞİ(Aşırı miktarda yağ hücresi)
• Aplastik anemi
– Konjenital
• Fanconi
– Akkiz
• İdyopatik
• İlaçlara/kimyasal ajanlara bağlı
• Radyasyon
• Viruslar
KEMİK İLİĞİ NEKROZU
KEMİK İLİĞİ NEKROZU
• Orak hücre anemisi
• Kemik iliğini işgal eden neoplastik olaylar
• Enfeksiyonlar
• Hemolitik üremik sendrom
• Dissemine BCG enfeksiyonu
• Patofizyolojisinde– Kemoterapinin toksik
etkisi
– Mikrovasküler infarktlar
– Azalmış oksijen basıncı
– TNF
– Trombozlar
MEGAKARYOSİT
MİKROMEGAKARYOSİT
OSTEOBLAST TOPLULUĞU
OSTEOKLAST
MAST HÜCRESİ
RETİNOBLASTOMADA
ROZET OLUŞUMU
NORMAL KEMİK İLİĞİNDE BULUNAN
HÜCRELER
• Eritroid serinin öncül hücreleri• Proeritroblast
• Bazofilik eritroblast
• Polikromatofilik eritroblast
• Ortokromatik eritroblast
• Polikromatofilik makrosit
NORMAL KEMİK İLİĞİNDE BULUNAN
HÜCRELER
• Granülositer seri hücreler
– Myeloblast
– Promyelosit
– Myelosit
– Metamyelosit
– Stab
– Segment
PROERİTROBLAST
MYELOBLAST
PROMYELOSİT
EOZİNOFİLİK MYELOSİT
NORMAL KEMİK İLİĞİNDE BULUNAN
HÜCRELER
• Monositoid hücreler ve Makrofajlar
– Monoblast
– Promonosit
– Monosit
MAKROFAJ (HİSTİOSİT)
ERİTROFAGOSİTOZ YAPMIŞ
MAKROFAJLAR
PROMİYELOSİTİK LÖSEMİ-AUER RODS
AML-SUDAN BLACK
M0 AML Kemik iliği aspiratı M1 AML
Mo AML’li bir hastanın kemik iliği Tip I ve Tip II blastlarla birlikte
aspiratında miyeloperoksidaz, promiyelosit görülen M1 AML.
Sudan black ve Esteraz negatif Blastlarda yoğun vakuolizasyon
agranüler blastlar görülmektedir. vardır.
M2 AML M3 AML-Kİ
Blast evresinden öte olgunlaşan lösemik Variant promiyelosit-karakteristik
hücrelerin bulunduğu kan yayması bilobe nükleus ve ince sitoplazmik granüller
M4 AML M5a AML
2 tip I monoblast+1 miyeloblast Monositk farklanmanın çokiyi belli
Miyelomonositik lösemi olarak olmadığı, geniş sitoplazmalı, nükleer da
bilinir. lobülasyon gösteren 3 monoblast.
M6 AML M7 AML
Anemi ve anormal dolaşan Down sendromlu M7 AML olgusu.
eritroblastların bulunduğu Megakaryoblastik lösemi olarak da
M6 AML kan yayması bilinir. Megakaryoblastlar ve 1 eritroblast
görülmektedir(CD61 antikorları pozitif)
AML-Auer body
M0-AML
AML-M1
AML-M1(Myeloperoksidaz)
AML-M1(Sudan Black)
AML-M1(Chloroasetat esteraz)
AML-M2
AML-M3
Multiple Auer rods – hipergranüler
promiyelositik AML
Hipogranüler M3 AML
AML-M3 Peroksidaz boyası
AML M3 (Chloroasetat)
AML-M4(Myelo-Monositik
Leukemia)
AML-M4 EoAML
AML-M5a(monoblastik)
AML-M5b(monositik)
AML-M5b’de dişetlerinde
infiltrasyon
M5b-AML’de ciltte infiltrasyon
M5b-AML-Leukemia cutis
AML-M6(Eritroleukemia-
DiGuglielmo Sendromu)
AML-M6(Kİ)
AML-M7(megakaryoblastik)
NORMAL KEMİK İLİĞİNDE BULUNAN
HÜCRELER
• Lenfositer seri hücreler
– Lenfoblast
– Prolenfosit
– Lenfosit
Akut Lösemi Tanısı
• Kemik iliği çekirdekli hücrelerinin %
20’sinden fazlasının blast olması
ALL’de cilt tutulumu
Tanı teknikleri• Morfoloji
• Sitokimya
• Immünfenotipleme
–İmmünfenotiplendirme
–Flow sitometri
• FISH
• Sitogenetik
Flow sitometri (Antijen Profili)
• B-hücreleri-CD19, 20, 22, sIg, cIg
• T-hücreleri-CD1a, 2, 3, 4, 5, 7, 8
• Erken progenitör hücreler-CD34, TdT,
CD10
• Myeloid-CD13, 33,117, 15
• Monositik-CD64, 14
Sitogenetik ve FISH
L1
L2
L3
HEMATOGON
• İmmatür lenfoid hücrelerdir.
• Stoplazmaları dar, kromatin ağları dens,
nukleolleri belli belirsizdir.
• Tdt, CD34, CD10 ve HLA-DR (+)
– Rejenerasyon gösteren Kİ de
– Kemoterapi veya Kİ transplantasyonu sonrası
görülür.
HEMATOGON
PLAZMA HÜCRESİ
Kİ ASPİRASYONU
ve/veya BİYOPSİSİ
YAPILMA ENDİKASYONLARI
• HEMATOLOJİK
HASTALIKLAR
– Anemiler,eritrositoz,
polisitemi
– Lökopeni, lökositoz
– PY atipik/immatür
hücreler
– Trombositopeni,
trombositoz
• SİSTEMİK
HASTALIKLAR
– Solid tümörler
– Orijini bilinmeyen
ateş
– Herediter ve akkiz
histiositozisler
• MYELOABLATİF TEDAVİ
ALAN VE Kİ NAKLİ
YAPILANLAR
KEMİK İLİĞİ ASPİRASYONU VE/VEYA
BİYOPSİSİ İLE TANI KONULABİLEN
HASTALIKLAR
• Solid tümörler• Lenfoma
• Karsinoma
• Sarkoma
• Nöroblastoma
• Orijini bilinmeyen ateş• Paraziter hastalıklar
– Kala Azar
– Toxoplazmozis
• Lizozomal Depo Hastalıkları
– Gaucher
– Nieman Pick
• Herediter
ve Akkiz Histiositosisler
HODGKİN LENFOMADA KEMİK İLİĞİ TUTULUMU
RABDOMYOSARKOMADA
KEMİK İLİĞİ TUTULUMU
ROZET YAPAN RETİNOBLASTOMA
NÖROBLASTOMANIN ROZET FORMASYONU
VİSSERAL LEİSHMANİASİS
VİSSERAL LEİSHMANİASİS
MAKROFAJDA TOKSOPLAZMOSİS
PARVOVİRUS ENFEKSİYONU
GAUCHER HÜCRESİ
beta-glukoserebrosidaz eksikliği
NİEMAN PICK HÜCRESİ
(sifingomyelinaz eksikliği)
Kemik İliğinde aşırı demir
Kemik İliğinde demir eksikliği
Related Documents
