1 KARIN AĞRISINA YAKLAŞIM Araş.Gör.Dr. Tülay Araş.Gör.Dr. Tülay Altınel Altınel TÜTF Aile Hekimliği TÜTF Aile Hekimliği AD AD 06.03.2006 06.03.2006 Sağlık Sağlık Sla Sla yt yt Arşi Arşi vi: vi: http:// http:// hastaneciyiz.blogspot.com hastaneciyiz.blogspot.com
KARIN AĞRISINA YAKLAŞIM. Araş.Gör.Dr. Tülay Altınel TÜTF Aile Hekimliği AD 06.03.2006. http://hastaneciyiz.blogspot.com. Sağlık. Slayt. Arşivi:. AMAÇ. Katılımcıların “Karın ağrısına yaklaşım” konusunda bilgilendirilmeleri amaçlanmıştır. Öğrenim Hedefleri. - PowerPoint PPT Presentation
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
KA etiyolojisini irdeleyebilmeleriKA etiyolojisini irdeleyebilmeleriKA klinik değerlendirmesini yapıp KA klinik değerlendirmesini yapıp
zamanında tanı koyabilmelerizamanında tanı koyabilmeleriKA ayırıcı tanısını yapabilmeleriKA ayırıcı tanısını yapabilmeleriKarın ağrılı hasta yönetimini Karın ağrılı hasta yönetimini
öğrenmeleri ve gerektiğinde doğru öğrenmeleri ve gerektiğinde doğru sevk kararı alabilmelerisevk kararı alabilmeleri
44
Karın ağrısıKarın ağrısı: Karın içi veya başka : Karın içi veya başka sistemleri ilgilendiren çeşitli hastalıkların sistemleri ilgilendiren çeşitli hastalıkların seyri sırasında karşılaşılan bir seyri sırasında karşılaşılan bir semptomdursemptomdur
Ağrı,cerrahi yada medikal bir acilin Ağrı,cerrahi yada medikal bir acilin habercisi olabilir.habercisi olabilir.
Tedavi edilmesi ve morbiditenin Tedavi edilmesi ve morbiditenin önlenmesi için zamanında tanı konması önlenmesi için zamanında tanı konması önemlidir.önemlidir.
55
EPİDEMİYOLOJİ-IEPİDEMİYOLOJİ-I
Karın ağrısı (KA),hemen herkesin Karın ağrısı (KA),hemen herkesin yaşamı boyunca en az bir kez yaşamı boyunca en az bir kez karşılaştığı bir durumdurkarşılaştığı bir durumdur
Hastanelere gelen hastaların %5 inde Hastanelere gelen hastaların %5 inde karın ağrısı mevcut.Bunların:karın ağrısı mevcut.Bunların:
- %15-20’sinde cerrahi girişim- %15-20’sinde cerrahi girişim - %40 sebebi ? (nonspesifik KA)- %40 sebebi ? (nonspesifik KA) - %7’si gastroenterit tanısı almakta- %7’si gastroenterit tanısı almakta - Diğer - Diğer
66
EPİDEMİYOLOJİ-IIEPİDEMİYOLOJİ-II
Acil servise Acil servise başvuranların %10-başvuranların %10-15’inde KA var15’inde KA var
KA,acil servise geliş KA,acil servise geliş nedenleri arasında nedenleri arasında 6. 6. sıradasırada, , tüm medikal tüm medikal acillerin de 4. nedeni.acillerin de 4. nedeni.
KA’lı hastaların KA’lı hastaların %75’i %75’i 18- 45 yaş arası18- 45 yaş arası
KA kadınlarda daha KA kadınlarda daha sıksık.(K/E oranı 2/1).(K/E oranı 2/1)
BilinmeyenBilinmeyen
GastroenteritGastroenterit
PIDPID
İYEİYE
NefrolitiyazisNefrolitiyazis
ApandisitApandisit
KolesistitKolesistit
Barsak obstruksiyonuBarsak obstruksiyonu
KonstipasyonKonstipasyon
ÜlserÜlser
DiğerDiğer
%41%41
%8%8
%7%7
%5%5
%4%4
%4%4
%3%3
%3%3
%2%2
%2%2
%22%22
77
NEDENNEDEN SIKLIKSIKLIK
Akut kolesistitAkut kolesistit
MaligniteMalignite
Barsak obstruksiyonuBarsak obstruksiyonu
NonspesifikNonspesifik
ÜlserÜlser
DivertikülitDivertikülit
HerniHerni
PankreatitPankreatit
ApandisitApandisit
DiğerleriDiğerleri
%26%26
%13%13
%11%11
%10%10
%8%8
%7%7
%5%5
%4%4
%4%4
%13%13
Hospitalize Erişkin Hastalarda KA Nedenleri
88
FİZYOPATOLOJİFİZYOPATOLOJİ
Viseral (splaknik) Viseral (splaknik) ağrıağrı
Somatik (parietal) Somatik (parietal) ağrıağrı
Yansıyan (vuran) Yansıyan (vuran) ağrıağrı
99
KLİNİK SINIFLAMAKLİNİK SINIFLAMA
Akut abdominal ağrıAkut abdominal ağrı Kronik abdominal ağrıKronik abdominal ağrı Rekürrent abdominal Rekürrent abdominal
(kitle,hassasiyet,kanama,prostat)(kitle,hassasiyet,kanama,prostat) Pelvik,jinekolojik muayenePelvik,jinekolojik muayene Tam bir FM (özellikle KVS ve respiratuar s.)Tam bir FM (özellikle KVS ve respiratuar s.)
Perküsyon: Perküsyon: Değişen matite ve sıvı Değişen matite ve sıvı dalgası: dalgası: Asit Traube Traube kapalılığı: kapalılığı: Splenomegali
KVAH :KVAH : Piyelonefrit,nefrolitiyazis
2424
İnce barsak İnce barsak obstuksiyonuobstuksiyonu
2525
2626
LABORATUVARLABORATUVAR
Semptom ve klinik bulgulara göre seçilmeliSemptom ve klinik bulgulara göre seçilmeli Tetkilere TKS ve idrar analizi ile başlanılabilirTetkilere TKS ve idrar analizi ile başlanılabilir
İdrar amilazı x Serum kreatiniİdrar amilazı x Serum kreatini
Serum amilazı x İdrar kreatini Serum amilazı x İdrar kreatini X 100
•Sonuç > %5 ise Sonuç > %5 ise PANKREATİT PANKREATİT •Amilaz,akut pankreatitte üst sınırın 5 katı olabilirAmilaz,akut pankreatitte üst sınırın 5 katı olabilir
3030
GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMERİGÖRÜNTÜLEME YÖNTEMERİ
Ayakta/yatarak/sol yan dekubit abdominal grafiAyakta/yatarak/sol yan dekubit abdominal grafi
Gazsıs karınGazsıs karın TEK BAŞINA GRADYOGRAFİ %50-60 OBSTRUKSİYON TANISINI
KOYDURUR
Diafram altı serbest hava Diafram altı serbest hava Perforasyon Kalsifikasyon Kalsifikasyon Kr.Pankreatit,Aort anevrizması Soğan zarı görünümü İnvajinasuonİnvajinasuon
Radyoopak taş : Üriner s. veya safra kesesi taşıRadyoopak taş : Üriner s. veya safra kesesi taşı
Ayakta/yatarak/sol yan dekubit abdominal grafiAyakta/yatarak/sol yan dekubit abdominal grafi
Gazsıs karınGazsıs karın TEK BAŞINA GRADYOGRAFİ %50-60 OBSTRUKSİYON TANISINI
KOYDURUR
Diafram altı serbest hava Diafram altı serbest hava Perforasyon Kalsifikasyon Kalsifikasyon Kr.Pankreatit,Aort anevrizması Soğan zarı görünümü İnvajinasuonİnvajinasuon
Radyoopak taş : Üriner s. veya safra kesesi taşıRadyoopak taş : Üriner s. veya safra kesesi taşı
Ayakta/yatarak/sol yan dekubit abdominal grafiAyakta/yatarak/sol yan dekubit abdominal grafi
Gazsıs karınGazsıs karın TEK BAŞINA GRADYOGRAFİ %50-60 OBSTRUKSİYON TANISINI
KOYDURUR
Diafram altı serbest hava Diafram altı serbest hava Perforasyon Kalsifikasyon Kalsifikasyon Kr.Pankreatit,Aort anevrizması Soğan zarı görünümü İnvajinasuonİnvajinasuon
Radyoopak taş : Radyoopak taş : Üriner s. veya safra kesesi taşıÜriner s. veya safra kesesi taşı
Şiddetli ya da artan karın ağrısı ve giderek kötüleşme
Safralı yada fekalitli kusma İstemsiz abdominal defans/rijidite Rebaund Yaygın timpanili belirgin abdominal distansiyon Akut sıvı yada kan kaybı bulguları Ciddi karın travması Ağrının cerrahi sebeplerinden şüphelenilmesi Etiyolojisi belli olmayan karın ağrısı
3636
KARIN AĞRILI HASTANIN YÖNETİMİKARIN AĞRILI HASTANIN YÖNETİMİ
Tedavi altta yatan hastalığa yönelik olmalıdır.
Çoğu hastada tanıda anahtar, geniş süre boyunca aynı
hekim tarafından fizik muayenenin tekrar edilmesidir.
Geleneksel olarak karın ağrısında analjeziklerin
kullanımından kaçınılır.
Bunun yanında pek çok prospektif çalışmada orta doz
narkotik analjeziklerin akılcı kullanımı periton bulgularını
gizlemeden, hastanın daha iyi koopere olduğunu, FM yi de
daha güvenilir kıldığını göstermiştir. .
3737
Öykü/FM
Peritonitle beraber şok? Resusitasyon td. Başlanır (IV sıvı,NGS,O2..)
Protokole göre antibiyotik td. verilir
Acil cerrahi kons.
+
Laboratuvar,Abd/ac gr.,EKG,
-
Şoksuz peritonit? Cerrahi problem?- -
Araştırmalara devam/ilgili servise sevk
Acil cerrahi konsultasyon
+ +
CT,USG,İVP…
Hastanede td. gerekir mi?
+
Cerrahi pol. Sevk?
-
Uygun td.,takip Veya ilgili pol.sevk
sevk+
-
3838
KAYNAKLARKAYNAKLAR
1. www.jaapa.com/articles/ Evaluating acute abdominal pain in adults