Kapitulli 3: Infrastruktura e biznesit elektronik Lënda: Modelet e Biznesit Elektronik Drejtimi: DS Semestri:6 Viti akademik:3 Msc. Zirije Hasani
Kapitulli 3: Infrastruktura e
biznesit elektronik
Lënda: Modelet e Biznesit Elektronik
Drejtimi: DS
Semestri:6
Viti akademik:3
Msc. Zirije Hasani
Përmbledhje HYRJE
TEKNOLOGJITË E INTERNETIT
WEB TEKNOLOGJITË
APLIKACIONET SOFTUERIKE PËR QASJEN E INTERNETIT
SI PUNON AJO?STANDARDET E INTERNETIT
MENAXHIMI I INFRASTRUKTURËS SË BIZNESIT ELEKTRONIK
WEB SHËRBIMET, SaaS (Software as a service) DHE ARKITEKTURA E ORIENTUAR NË SHËRBIME (service oriented architecture) (SOA)
TREGËTIJA MOBILE
HYRJE
E-business infrastructure – arkitektura
e hardverit, softuerit, përmbajtja dhe të
dhënat e përdorura për të shpërndarë
shërbimet e e-biznesit te të punsuarit,
konsumatorët dhe bashkëpunëtorët.
Komponentat e infrastrukturës së e-biznesit
Figura 3.1 Modeli 5-nivelësh i infrastrukturës së
e-biznesit
Komponentat e infrastrukturës së e-biznesit [2]
Kampas (2000) përshkruan modelin e infrastrukturës 5-nivelëshe që ai i referohet si ‘zinxhiri i funksionit të sistemit të informimit (the information system function chain)’:
1. Storage/physical. Komponentat hardverike të memorjes dhe diskut (e njejtë me Nivelin IV në Figurën 3.1)
2. Processing. Llogaritjet dhe logjika të dhëna nga procesori (procesimi ndodh në nivelin I dhe II në Figurën 3.1
3. Infrastructure. Kjo referohet në interfejsin njerzorë dhe interfejsin e jashtëm dhe gjithashtu rrjeti, referuar si ‘extrastructure’. (ky është niveli III në Figurën 3.1 megjithatë interfejsi njerzor dhe i jashtëm nuk paraqiten aty)
4. Application/content. Ky është procesimi i të dhënave nga aplikacioni në informata (ky është niveli V në Figurën 3.1.)
5. Intelligence. Logjikë shtesë e bazuar në kompjuter që transformon informatat në dituri (kjo është pjesë e nivelit të aplikacionit I në figurën 3.1.)
Përmbledhje HYRJE
TEKNOLOGJITË E INTERNETIT
WEB TEKNOLOGJITË
APLIKACIONET SOFTUERIKE PËR QASJEN E INTERNETIT
SI PUNON AJO?STANDARDET E INTERNETIT
MENAXHIMI I INFRASTRUKTURËS SË BIZNESIT ELEKTRONIK
WEB SHËRBIMET, SaaS (Software as a service) DHE ARKITEKTURA E ORIENTUAR NË SHËRBIME (service oriented architecture) (SOA)
TREGËTIJA MOBILE
TEKNOLOGJITË E INTERNETIT
Internet – Interneti i referohet rrjetit fizike që lidh kompjuterët në të gjithë globin. Ajo përbëhet nga infrastruktura e serverave të rrjetit dhe linqet komunikuese në mes tyre që përdoren për të mbajtur dhe transportuar informata në mes kompjuterit të klientit dhe web serverave.
Client/server- Arkitektura client/server përbëhet nga kompjuteri i kilentit, të tillë si PC, shpërndarja e informatave të tillë si ruajtja e bazës së të dhënave në një server kompjuter më të fuqishëm.
Figura 3.2komponentat e infrastrukturës fizike dhe të rrjetit në internet
(Niveli IV dhe III në Figurën 3.1)
Figura 3.2 tregon se si kompjuterët klient brënda shtëpive dhe bizneseve janë të
konektuara në internet përmes Internet service providers (ISPs), të cilët nga
ana tjetër janë të lidhur te ISP-të më të mëdha me lidhje në infrastrukturën më të
madhe nacionale dhe internacionale ose backbones që menaxhohen nga
organizata komerciale të tilla si AT&T, UUNET dhe Verizon.
TEKNOLOGJITË E INTERNETIT [3]
Internet service provider (ISP)- Një ofrues që ju ofronë shfrytëzuesve prej shtëpive ose bizneseve të tyre përmes konektimit ti qasen internetit. Ata gjithashtu mund të hostojnë aplikacione të bazuara në web.
Backbones- linqe komunikimi me shpejtësi të lartë që përdoren për të mundsuar komunikimin e internetit nëpër shtete dhe ndërkombëtarisht.
Hostimi i web faqeve dhe shërbimeve të
biznesit elektronik
Hosting provider- Një ofrues i
shërbimeve që menaxhon përdorimin e
serverëve për hostimin e web faqës së një
organizate dhe konektimin e tijë me
backbones të internetit.
Figura 3.3 Shembull i ofruesit të hostimeve
Rackspace (www.rackspace.com)
Linja kohore e internetit
Kampas (2000) identifikon dhjetë fazat që janë pjesë e
pesë ndryshimeve shumë të mëdha‘. Gjashtë faza e para
janë përmbledhur në Tabelën 3.2.
Figura 3.4 Linja kohore e zhvillimeve të mëdha në përdorimin e internetit
Vetëm sa i madhë është interneti?
Google indekson 1 trillion URL-ja i
barabartë me 50.000 herë më e mëdha se
rrjeti rrugor i SHBA.
Megjithatë, numri i faqeve të vizituara nga
crawler ose robot i saj kryesor
Googlebot ka arritur në mbi 1 trilion në
vitin 2008 në bazë të Google (2008).
Aplikacionet e Intranet
Një intranet marketing ka përparësitë e mëposhtme:
1. Reduktonë jetëgjatësinë e produktit – zhvillimi i produkteve është më i shpejtë dhe po ashtu promovimi i tyre përmes kampanjave të marketingut ne mund të sjellim produktin në tregë më shpejtë.
2. Reduktimi i kostos përmes produktivitetit të lartë, dhe kursimet në letër.
3. Shërbime më të mira për konsumatorët
4. Shpërndarja e informacionit nëpërmjet zyrave të largëta kombëtar ose global.
Aplikacionet e Intranet[2]
Intranets gjithashtu janë përdorur për komunikimin e internetit të brendshëm përderisa ata mund të përfshinë këto lloje të informatave:
1. Numrator telefonik me numrat e stafit
2. Manuale për procedurat e stafit ose kualitetit;
3. Informata për agjendët të tillë si specifikimi i produkteve, lista me çmimet aktuale dhe çmimet me ulje dhe informata për konkurentët, të cilat duhet të ndryshohen shpesh dhe mund të jenë të kushtueshme.
4. Buletina e stafit ose newsletter;
5. Kurse për trajnime.
Aplikacionet e Intranet[3]
Total cost of ownership (TCO)- Shuma e të
gjitha elementeve të harxhimeve për menaxhimin
e sistemit të informimit për shfrytëzuesit e fundit,
përfshirë blerjen, mbështetjen dhe mirëmbajtjen.
Content management system (CMS) –
Softuer që përdoren për menaxhimin e krijimit,
ndryshimeve dhe rishikimit të përmbajtes të
bazuar në web.
Aplikacionet e extranet
Vlosky et al. (2000) referohet në këto
beneficione të biznesit prej një extranet:
1. Shpërndarja e informatave në një mjedis të
sigurt.
2. Reduktimi i kosots
3. Procesimi dhe distribuimi i porosive
4. Shërbimi ndaj klinetit
Aplikacionet e extranet [2]
Për të mundsuar që aplikacione të ndryshme të komunikojnë në intranet, middleware ose referohet edhe si enterprise application integration (EAI) përdoret nga integruesit e sistemeve për të krijuar linqe në mesë aplikacioneve të organizatës ose në mes anëtarëve të ndryshëm në zinxhirin furnizues.
◦ Për shembull, brënda sistemit të menaxhimit të furnizesve
zinxhirë, middleware do të përkthejë kërkesat nga sistemet e jashtme të tilla si porosit gjat zbritjeve pra ata kuptohen nga sistemet e brendshme (fusha përkatëse abdejtohen në databazë) dhe ajo të të shkaktoj ngjarje për të përmbushur porosinë.
Firewall
Firewall - Aplikacion sotverik i
specializuar i vendosur në pikën kurë
kompanija lidhet në internet.
Qëllimi i tijë është të mbrojë kompaninë
nga qasjet e jashtme të paautorizuara.
Përmbledhje HYRJE
TEKNOLOGJITË E INTERNETIT
WEB TEKNOLOGJITË
APLIKACIONET SOFTUERIKE PËR QASJEN E INTERNETIT
SI PUNON AJO?STANDARDET E INTERNETIT
MENAXHIMI I INFRASTRUKTURËS SË BIZNESIT ELEKTRONIK
WEB SHËRBIMET, SaaS (Software as a service) DHE ARKITEKTURA E ORIENTUAR NË SHËRBIME (service oriented architecture) (SOA)
TREGËTIJA MOBILE
WEB TEKNOLOGJITË
World Wide Web (WWW) – teknika më e përdorur për publikimin e informatave në web. Qasemi përmes web shfletuesve që paraqet web faqet me HTML dhe XML.
Hyperlink - Metodë për të lëvizur në mes një web faqe dhe një web faqe tjetër, paraqitet te shfrytëzuesit me fotografi ose tekst i nënvizuar dhe/ose ngjyra të ndryshme.
Browser plug-in -Një program shtesë te web shfletuesi, që ofron funksione shtesë të tilla si animacioni.
Browser extensions- Aftësia e një shfletues për të shtuar shërbime të reja përmes programeve shtesë ose plug-in ose përshtatjen përmes temave të ndryshme vizuale, veçanarisht të përdorur në shfletuesit e Mozilla Firefox.
Web shfletuesit dhe servetët Informatat e çdo faqe të kërkuar ruhen në transaction log file ose
web analytics system i cili ruan faqen e kërkuar, gabimet e
mundshme dhe kohën kur ka ndodhur dhe burimet e referimit ose
faqen origjinale.
Web shfletuesit dhe servetët [2]
Përputhshmërija e shfletuesve- ka të bëjë me përshtatjen e web faqes
në shfletues të ndryshëm. Një mjet që ofron këtë opsion është
www.browsershots.org.
Përmbledhje HYRJE
TEKNOLOGJITË E INTERNETIT
WEB TEKNOLOGJITË
APLIKACIONET SOFTUERIKE PËR QASJEN E INTERNETIT
SI PUNON AJO?STANDARDET E INTERNETIT
MENAXHIMI I INFRASTRUKTURËS SË BIZNESIT ELEKTRONIK
WEB SHËRBIMET, SaaS (Software as a service) DHE ARKITEKTURA E ORIENTUAR NË SHËRBIME (service oriented architecture) (SOA)
TREGËTIJA MOBILE
Feeds
Really Simple Syndication (RSS) Feeds- Blog,
lajme ose përmbajtje tjera publikohen përmes një
standardi të XML dhe botohen njëkohësisht nga faqet
tjera ose lexohen nga shfrytëzuesit në shërbimet
sotverike të RSS lexuesit. Tani thiret shkurtimisht si
“feed”, p.sh. news feed ose sports feed.
Feed- Informatat regullisht shkëmbehen në mes një
serveri dhe një serveri tjetër ose klient që përdor
formatin e standardizuar të XML që mundson verzionin
e fundit të informatave që do të shkëmbehen.
IPTV (Internet TV)
IPTV (Internet Protocol television)-
Shërbime e televizionit digjital ofrohen
duke përdorur Protokollin e Internetit,
zakonisht përmes lidhjes kabllovike.
IPTV mund të transmetohen në kohë
reale për tu shikuar ose mund të
dawnlodohen para shikimit.
IPTV (Internet TV) [3]
BitTorrent- teknologji për shkëmbimin
peer-to-peer të fajllave që përdoret për
shkëmbimin e fajllave të mëdhej audio dhe
video.
Protokolli i BitTorrent ndanë fajllat e
mëdhej në segmente më të vogla dhe këta
pastaj dawnlodohen nga kompjuter të
klientëve të ndryshëm.
Voice over IP (VoIP)
Voice over IP (VOIP)- Transferohen të dhëna me zë
përmes internetit- ajo mundëson thirjet telefonike të
bëhen përmes internetit.
Përmbledhje HYRJE
TEKNOLOGJITË E INTERNETIT
WEB TEKNOLOGJITË
APLIKACIONET SOFTUERIKE PËR QASJEN E INTERNETIT
SI PUNON AJO? STANDARDET E INTERNETIT
MENAXHIMI I INFRASTRUKTURËS SË BIZNESIT ELEKTRONIK
WEB SHËRBIMET, SaaS (Software as a service) DHE ARKITEKTURA E ORIENTUAR NË SHËRBIME (service oriented architecture) (SOA)
TREGËTIJA MOBILE
Standardet e internetit
Sipas Leiner (2000), në 24 Tetor 1995 Federal Networking Council në mënyrë unanime definoi një rezolutë ku përcakton termin “internet”.
‘Internet’ referohet në sistem informimi global që:
(i) është i lidhur në mënyrë logjike së bashku me hapsirën të adresave unike globale të bazuara në Protokollin e internetit (IP) ose me shtesat e mëvonshme që janë paraqitur.
(ii) është në gjendje të mbështesë komunikimin duke përdorur Transmission Control Protocol/Internet Protocol (TCP/IP) ose shtesat e tyre që janë paraqitur më vonë.
(iii) ofron, përdorë ose e bënë të arritshme, ose publikisht ose në mënyr private, nivel të lartë të shërbimeve të shtresuar në komunikimin dhe infrastrukturën përkatëse të përshkruar më lartë.
TCP/IP
TCP/IP- Transmission Control Protocol është një shtresë transport protokolli që lëviz të dhënat në mes aplikacioneve. Internet Protocol është shtresë e protokollit të rrjetit që lëviz të dhënat në mesë host kompjuterëve.
Standardet për transmetimin e të dhënave të internetit të tilla si TCP/IP janë pjesë e një bashkësije të madhe të standardeve të njohura si modeli Open Systems Interconnection (OSI). Kjo definonë modelin e shtresuar që mundson serverët të komunikojnë me serverët tjerë dhe klientët.
TCP/IP [2]
7 nivelet e modelit OSI janë:
1. Application. Programi i tillë si web shfletuesi që krijon dhe pranon mesazhe.
2. Presentation. Protokollet janë zakonisht pjesë e sistemit operativ.
3. Session. Kjo përfshinë protokolet për transferin e të dhënave të tillë si SMTP, HTTP dhe FTP.
4. Transport. Ky nivel siguron integritetin e të dhënave që transmetohen. Shembull përfshinë Internet TCP dhe Novell SPX.
5. Network. Definonë protokollet për hapjen dhe mirëmbajtjen e linqeve në mes serverëve. Më të njohurit janë Internet protocol IP dhe Novell IPX.
6. Data link. Definonë regullat për dërgimin dhe pranimin e informatave.
7. Physical. Niveli më i ulët përshkruan metodat fizike të transmetimit.
TCP/IP [3]
Packet- çdo mesazh i internetit i tillë si e-mail ose kërkesa HTTP
ndahet në pjesë më të vogla që në mënyrë më të lehtë të
transmetohet.
IP address –Adresa numerike unike e kompjuterit.
HTTP protokolli
HTTP (Hypertext Transfer Protocol)- HTTP është standard që definonë mënyrën se si informatat janë transmetuar nëpër internet në mes web shfletuesit dhe web serverit.
Shpikësi i HTTP, Tim Berners-Lee, përshkruan qëllimet e tijë si në vazhdim:
◦ HTTP regullat definojnë gjëra të tilla si cili kompjuter flet i pari, dhe si ata flasin në anën e tijë. Kur dy kompjutere bien dakord ata mund të flasin, ata duhet të gjejnë një mënyrë të përbashkët për të paraqitur të dhënat e tyre pra ata mund të shpërndajnë atë.
Uniform resource locators (URLs)
Uniform (universal) resource locator (URL)- Web adresë që përdoret për të lokalizuar një web faqe në një web server.
URL strategy – qasje e definuar për formimin e URL-ve përfshirë përdorimin e shkrimit me shkronja të mëdha dhe nën domenet për brendet e ndryshme dhe lokacionet e ndryshme.
Një URL i qartë që i përfshinë të gjitha këto synime është http://www.domain.com/folder-name/document-name.
Emrat e domeneve
Emri i domenit referohet në emrin e web
serverit dhe zakonisht është i selektuar të
jetë njejtë si emri i kompanisë, dhe
prapashtesa do të tregojë lloin e tijë.
Prapashtesa gjithashtu njihet si generic
top-level domain (gTLD).
gTLD-të e zakonshme
.com Paraqet një kompani internacionale ose amerikane e tillë si
www.travelocity.com.
.org Nuk janë për organizatat fitimprurëse (p.sh. www.greenpeace.org)
.mobi E paraqitur në vitin 2006 për faqet e konfiguruara për telefonat mobile
.net është ofrues i rjetit i tillë si www.demon.net.
Po ashtu egzistojnë edhe kode specifike të shteteve country-code top-level domains (ccTLDs):
.co.uk Paraqet kompaninë me bazë në britanin e madhe i tillë si
www.thomascook.co.uk.
.au, .ca, .de, .es, fi, .fr, .it, nl Paraqet shtete tjera
.ac.uk është univerzitet me bazë në britanin e madhe ose instuticione tjera
edukuese (p.sh. www.cranfield.ac.uk).
.org.uk është për organizatë të bazuar në një shtet (p.sh www.mencap.org.uk).
Regjistrimi i emrit të domenti
Regjistrimi i emrit të domenti-
procesi i rezervimit të një web adrese
unike që mund të përdoret për tu
referuar në web faqen e kompanisë.
Standardet për paraqitjen e web-it
dhe shkëmbimit të të dhënave
HTML (Hypertext Markup Language)- Një standard i bazuar në formatin e prezentimit të web faqeve që përdoret për të definuar tekstin dhe kornizat e web faqes.
XML ose eXtensible Markup Language – është sdandard për trensferimin e të dhënave të strukturuara, për dallim nga HTML i cili bazohet në prezentimin e të dhënave.
Shembull të XML (books.xml)
DTD (books.dtd)
XSLT (books.xsl)
Rezultati në shfletues
Standardet e web semantik
Semantic web- Përmbajtja e ndërlidhura, duke përfshirë të dhënat me kuptim të përcaktuar, duke mundësuar shkëmbimin më të mirë të informacionit midis kompjuterave dhe në mes të njerëzve dhe kompjuterëve.
Agents- Programe softuerike të cilat mund të ndihmojnë njerëzit që automatikisht të mbledhin informacionet nga interneti apo shkëmbimin e të dhënave me agjentët e tjerë të bazuar në parametrat e ofruara nga ana e përdoruesit.
Imazhe grafike
(GIF, JPEG dhe fajllat PNG)
GIF (Graphics Interchange Format) Format grafik dhe algoritëm për kompresim i përdorur më së miri për grafiket e thjeshta.
JPEG (Joint Photographics Experts Group) - Format grafik dhe algoritëm për kompresim i përdorur më së miri për fotografitë.
PNG (Portable Network Graphics) Format grafik i definuar për të zavendësuar formatin GIF. Karakteristikat e tijë përfshinë kompresimin, transprencë dhe progresivitetin e ngarkesës.
Audio dhe video standardet
Streaming media- tinguj ose video të
cilat mund të shihen apo dëgjohen edhe
nëse i gjith klipi nuk është dawnloduar.
Përmbledhje HYRJE
TEKNOLOGJITË E INTERNETIT
WEB TEKNOLOGJITË
APLIKACIONET SOFTUERIKE PËR QASJEN E INTERNETIT
SI PUNON AJO? STANDARDET E INTERNETIT
MENAXHIMI I INFRASTRUKTURËS SË BIZNESIT ELEKTRONIK
WEB SHËRBIMET, SaaS (Software as a service) DHE ARKITEKTURA E ORIENTUAR NË SHËRBIME (service oriented architecture) (SOA)
TREGËTIJA MOBILE
MENAXHIMI I INFRASTRUKTURËS SË BIZNESIT ELEKTRONIK
Llojet e infrastrukturës së biznesit elektronik:
1. Infrastruktura e hardverit dhe sistemit softuerik. Kjo referohet më shumë në infrastrukturën e hardverit dhe rrjetit. Ai përfshinë sigurinë e klientit, serverëve, shërbimeve të rrjetit dhe gjithashtu sistemit sotverik i tillë si sistemi operativ dhe shfletuesi.
2. Infrastruktura e aplikacioneve. Kjo referohet në aplikacionin softuerik që përdoret për të shpërndarë shërbime te të punsuarit, konsumatorët dhe partnerët tjerë.
1. Menaxhimi i infrastrukturës së
hardverit dhe sistemit softuerik.
Menaxhimi i infrastrukturës së teknologjisë kërkohet në nivelin II, III dhe IV
në figurën 3.1.
◦ Niveli II – Sistemi softuerik
◦ Niveli III – Transporti ose rrjeti
◦ Niveli IV – Depot
ISP metoda e komunikimit
Dial-up connection – qasja në internet
përmes linjes telefonike duke përdorur
modem analog.
Broadband connection – qasja në
internet përmes linjes telefonike duke
përdorur mekanizmin e transferimit të të
dhënave digjitale.
Çështjet në menaxhimin e ISP dhe
lidhshmërijen e hostimeve
Çështja primare për bizneset në menaxhimin e ISP-ve dhe ofruesit të shërbimeve është të sigurojë kualitet të mirë të shërbimeve për një çmim të arsyeshëm.
Përderisa konsumatorët dhe partnerët e organizatës bëhen më të mvarur në web shërbimet e tyre, është e rëndësishme që të minimizohet koha kur shërbimi nuk është në funksion.
Shpejtsija e qasjes Një faqe ose shërbim i biznesit elektronik dështon nëse ai
dështon në shpërndarjen në një shpejtësi të pranueshme
të dawnlodimit për shfrytëzuesit.
Disponueshmërija
Disponueshmrija e web faqes është një
tregues se sa e lehtë është për
shfrytëzuesit të lidhen me atë.
Në teori kjo duhet të jetë 100%, por
ndonjëher, për shkaqe teknike si
dështimet në hardver ose përmirsimet në
softuer, kjo përqindje mund të bije nën
të.
2. Menaxhimi i infrastrukturës së
aplikacionit të biznesit elektronik
Infrastruktura e aplikacioneve të
biznesit elektronik – Aplikacionet që
ofrojnë qasje te shërbimet dhe informatat
brënda dhe jasht një organizate.
Përmbledhje HYRJE
TEKNOLOGJITË E INTERNETIT
WEB TEKNOLOGJITË
APLIKACIONET SOFTUERIKE PËR QASJEN E INTERNETIT
SI PUNON AJO? STANDARDET E INTERNETIT
MENAXHIMI I INFRASTRUKTURËS SË BIZNESIT ELEKTRONIK
WEB SHËRBIMET, SaaS (Software as a service) DHE ARKITEKTURA E ORIENTUAR NË SHËRBIME (service oriented architecture) (SOA)
TREGËTIJA MOBILE
Beneficionet e web shërbimeve ose SaaS
Beneficioni kryesor për biznesin nga këto sisteme është kostoja e instalimit dhe mirëmbajtjes siç janë përmirsimet jepen në mënyrë efektive.
Kursimi në kosto bëhet në të dyja anët të serverit dhe klientit, përderisa serveri i softuerit dhe databaza janë të hostuara jashtë dhe aplikacioni i klienti zakonisht shpërndahet përmes web shfletuesit ose aplikacion i thjeshtë që dawnlodohet përmes web-it.
Sfidat e vendosjes së SaaS
Disatvantazhi më i madhë i SaaS është varësija në palën e tretë për të ofruar shërbimet përmes web-it, i cili ka këto probleme potenciale:
Downtime ose disponueshmëri e dobët nëse lidhja e rrjetit ose serveri bije.
Performanc më e dobët se databejzi lokal. Përdorimi i Gmail ose Hotmail është më problematik sepse kanë databejz të largët kurse Outlook nuk i ka këto probleme.
Mbrojtja e të dhënave- përderi sa të dhënat e konsumatorëve mund të ruhen në lokacione të ndryshme është esenciale mbrojtja e këtyre të dhënave.
Figura 3.21 tregon njërën nga ofruesiin më të madh të SaaS
Salesforce.com ku konsumatorët paguajnë prej £5 deri në
£50 për çdo shfrytëzues bazuar në paisjet që i përdor.
Sfidat e vendosjes së SaaS [3]
Cloud computing- Përdorimi i depove
të distribuara dhe procesimi në server të
konektuar përmes internetit, zakonisht të
ofruar si softuer ose depo të të dhënave
si shërbime të abonimit të ofruara nga
kompanitë tjera.
Service-oriented architecture (SOA)
Service-oriented architecture –
Arkitektura e orjentuar në shërbime
është një koleksion i shërbimeve që
komunikojnë në mes veti si pjesë e
arkitekturës së sistemit të distribuar i
përbërë nga shërbime të ndryshme.
EDI
Electronic data interchange (EDI)- Shkëmbimi duke përdorur mediat digjitale të informatave të strukturuara të biznesit, veçanarisht për transakcionet gjatë zbritjeve të tilla si porosija dhe faturat në mes blerësit dhe shitësit.
Financial EDI- Aspekti i mekanizmit të pagesës elektronike përfshirë transferimin e parave prej bankës së blerësit në bankën e shitësit.
Electronic funds transfer (EFT)- Transmetim digjital i automatizuar të parave në mes organizatave dhe bankave.
Internet EDI- Përdorimi i standardeve të të dhënave EDI të shpërndara përmes rrjetave IP pa pronësi.
Përmbledhje HYRJE
TEKNOLOGJITË E INTERNETIT
WEB TEKNOLOGJITË
APLIKACIONET SOFTUERIKE PËR QASJEN E INTERNETIT
SI PUNON AJO? STANDARDET E INTERNETIT
MENAXHIMI I INFRASTRUKTURËS SË BIZNESIT ELEKTRONIK
WEB SHËRBIMET, SaaS (Software as a service) DHE ARKITEKTURA E ORIENTUAR NË SHËRBIME (service oriented architecture) (SOA)
TREGËTIJA MOBILE
TREGËTIJA MOBILE
Mobile commerce ose m-commerce
– Transakcione elektronike dhe
komunikim të zhvilluar me përdorimin e
paisjeve mobile të tilla si llaptopi, dhe
telefonat mobil dhe zakonisht me
konektim përmes wireless.
Srandardet e qasjes në internetin me Wireless
Wireless Application Protocol
(WAP)- WAP është standard teknik për
transferimin e informatave te paisjet me
wireless, të tillë si telefonat mobil.
i-Mode- Platformë për qasjen në paisjet
mobile që mundësonë paraqitjen e
grafikeve me ngjyra.
Paisjet për qasje përmes Wireless (pa tela)
Paisjet kryesore mobile për qasje përmes wireless që tregtarët dhe pronarët e faqeve duhet ti konsiderojnë dhe ti mbështesin për komunikimin me konsumatorët dhe partnerët e tyre janë:
Telefonat mobil që përdorin kodin e shkurtë për tu përgjigjur në kampanjat ose faqet intereaktive të bazuara në WAP ose përdorin metodën e streaming të mbështetur nga teknologjija e 3G.
Asistent personal digjital ose smartphones të tillë si BlackBerry dhe Windows mobile ‘Pocket PC’ phones.
Kompjuterat tradicional si llaptopi ku qaset ne web përmes Wi-Fi.
Platformat për lojra me rezolucion të ulët të ekranit i qasen web-it përmes Wi-Fi të tillë si Nintendo DS Lite ose Sony PlayStation Plus (PSP).
Popullariteti i aplikacioneve mobile
Quick Response (QR) code- Kodi QR është matric dy
dimenzionale bar cod. Kodi QR është shpikur në Japoni.
Popullariteti i aplikacioneve mobile [2]
Wi-Fi (‘wireless fidelity’)- Rrjet pa tela me shpejtsi të lartë që mundson
qasjen pa tela në internet të paisjeve mobile, shfrytëzuesve në shtëpi dhe në
zyra.
Proximity marketing Mesazhet e marketingut shpërndahen në kohë reale
sipas prezencës së konsumatorëve bazuar në teknologjinë që ata përdorin,
veshur ose kanë të përfshirë. Bluecasting është shembulli më i njohur.
Bluecasting- përfshinë
mesazhet duke u shtyrë
automatikisht në telefonin e një
konsumatori që kanë aktiv
Bluetooth ose ata mund të
tërhiqen ose të kërkoj
dawnlodimin e audiove videove
ose tekstit nga reklamat live.
Në reklamat në të ardhshmen
do të jetë në gjendje për t'iu
përgjigjur atyre që i shohin ato.
Faleminderit!