K O R T R I J K

K O R T R I J KK O R T R I J K

Algemeen ZiekenhuisAlgemeen Ziekenhuis

De ziekenhuisapotheker en medicatieveiligheid

19.02.09

Katy VERHELLE

Hoofdapotheker

AZ Groeninge, Kortrijk

Risico op medicatievergissingen staat in de topvijf van de risico’s in verband met patiëntveiligheid (WHO)

* accurate samenstelling van geneesmiddelen

* preventie van hoge concentratievergissingen

De fundamentele vragen die iedere professioneel zichzelf dient te stellen :

Wie? Waarom? Wat? Waar? Wanneer? Hoe?

1. Wie?

Een ziekenhuisapotheker in een ziekenhuis met patiëntvriendelijkheid als uitgangspunt van kwalitatieve

en veilige zorg.

Evolutie van veiligheid van het geneesmiddel naar veiligheid van geneesmiddelentherapie

Evolutie van een ziekenhuisapotheker met ervaring binnen de muren van de apotheek, naar ervaring extramuros

2. Waarom?

Opgeleid als geneesmiddelendeskundige en artsenijbereidkundige

Opgeleid als beoefenaar van de geneeskunst

Medebehandelaar zijn is de ambitie.

3. Wat?

De ziekenhuisapotheker naast het bed van de patiênt Instappen in een veiligheidsmanagementsysteem Veiligheidsrondes Checklijst medicatieveiligheid Alert-berichten, tips voor de patiënt en de

verpleegkundigen, posters,… Actieve medicatiebewaking (FAGG)

3. 1 De ziekenhuisapotheker naast het bed van de patiënt

Klinische farmacie is in ons ziekenhuis gestart als een project op de spoedopname. Momenteel staat reeds 4 dagen een apotheker op spoed die instaat voor een actueel medicatieschema en cave-informatie plus adviezen en adverse drug events die worden meegegeven aan de behandelende geneesheer.Nauwe samenwerking met de huisartsen en de huisapothekers om dit te optimaliseren en te automatiseren bvb IBBT project Share4Health (AVK ) en Seamless Care Task Force (APB).Patiënten, apothekers, dokters, verpleegkundigen en directie zijn zeer enthousiast

3. 2 Instappen in een veiligheidsmanagementsysteem

Wat geldt voor de vliegtuigen van Zaventem, geldt ook voor het ziekenhuis en voor de ziekenhuisapotheker : risico’s dienen geïdentificeerd te worden, geanalyseerd om prospectief of retrospectief, fouten op patiënten te voorkomen. Dit moet bijdragen tot een betere veiligheidscultuur op alle echelons in de organisatie. Het melden van ongevallen en bijna-ongevallen vormt een belangrijke hoeksteen van ons veiligheidsmanagementsysteem.

3. 3 Veiligheidsrondes en checklijsten medicatieveiligheid

Ziekenhuisapothekers stappen mee in het eigen ziekenhuis en kijken op de afdelingen aan de hand van checklijsten of medicatie op een veilige manier gehanteerd wordt. Op zo’n ronde wordt ook de dialoog aangegaan met medewerkers rond patiëntveiligheid.

Het is ook de intentie van de Vereniging van Ziekenhuisapothekers om medicatiechecklijsten te verfijnen en te standaardiseren voor de verschillende deelaspecten van de medicatieprocessen.

3. 3 Veiligheidsrondes en checklijsten medicatieveiligheid

Medicatieveiligheid kan worden opgevolgd door middel van* structuurvragen : is er een procedure voor…?* procesvragen : wordt de procedure werkelijk toegepast?* uitkomstvragen : wordt de uitkomst van die toepassing

gemeten?

3. 4 Alertberichten, tips, posters

De apothekers evalueren alles wat met medicatie te maken heeft en werken alert, tips, posters … uit onder de auspiciën van het Medisch Farmaceutisch Comité en de Antibioticabeleidsgroep.

Ook de medicatie in de staande orders, richtlijnen, klinische paden,… wordt door apothekers gevalideerd in coördinatie met de multidisciplinaire comités.

3. 5 Actieve medicatiebewaking FAGG

De melding van vermoedelijke bijwerking van geneesmiddelen is suboptimaal en de ziekenhuisapothekers helpen mee om de actieve medicatiebewaking te faciliteren.

4. Waar en wanneer?

Synergie van de totale apotheekprocessen1. Voorschrift2. Afleveren3. Bereiden4. Toedienen5. Opvolgen van de farmacotherapie6. Transmurale zorg7. Opleiding

4. 1 Voorschrift

VoorbeeldenCorrecte naam (naam, dosis,vorm, posologie)Elektronisch voorschriftInbouwen van controlesFarmacotherapeutische richtlijnenStaande ordersAdviezen van klinische apothekersVolledige informatie over de patiënt

4. 2 Afleveren

VoorbeeldenDubbele controle. Cave look-alikes, sound-alikes.EenheidsdosisdistributieIndividuele distributieStockcontrole

4. 3 Bereiden

VoorbeeldenControle op de dosisControle op de veiligheid bvb cytostaticaPromoten van officinale bereidingen

4. 4 Toedienen

VoorbeeldenAparte distributie verdovende middelenSpecifieke etikettering bijvoorbeeld voor intrathecale toedieningenPletmedicatieCorrecte patiëntidentificatie

4. 5 Opvolgen van de farmacotherapie

VoorbeeldenKlinische apothekers : thuismedicatie en adverse drug events met als doel het vermijden van hospitaalopname (HARM-studie)Klinische apothekers : antibioticatherapieElektronisch voorschrift : tophonderd interacties op basis van APB-Delphi

4. 6 Transmurale zorg

VoorbeeldenMedicatie-anamneseElectronische informatieoverdrachtApotheekservicepuntSubstitutie – resubstitutieMedicatie-ontslagdocument

4.7 Opleiding

VoorbeeldenVorming voor apotheekassistentenVorming voor verpleegkundigen ziekenhuisbreed bijv. transmurale zorg of specifiek bijv. antibioticabeleidVorming voor apothekers en apotheekassistenten in risicomanagement en veiligheidscultuur bijv. melden van fouten

5. Hoe?

Stimuleren van een veiligheidscultuur binnen de organisatie

Opzetten meetsystematiek Gerichte verbeteracties Verhogen patiëntenparticipatie

6. Tot slot

Patiëntvriendelijkheid impliceert kwaliteit van zorg en veiligheid. Het succesvol implementeren en opnemen van de farmacovigilantie, is een multidisciplinair gegeven, dat meer dan ooit ondersteund dient te worden door overleg.Op die manier komen we van coëxistentie naar samenspraak en tenslotte tot integratie

The healthcare professionals magazine

6x/year - FR/NL8.000 readers

——————————

Hot topics seminars driven by reknown opinion leaders