-
19.07.2015 KMarxFrEngels:KomnistManifesto
data:text/htmlcharset=utf8,%3Cp%20class%3D%22title%22%20style%3D%22textindent%3A%200px%3B%20color%3A%20rgb(0%2C%200%2C%20
1/28
KarlMarxveFriedrichEngels(1848)
Komnist PartiManifestosu
Avrupa'dabirhayaletdolayor Komnizmhayaleti.Avrupa'nn tmeski
gleribu hayalete kar kutsal bir srgn av iin ittifak halindeler,
Papa ile
ar,MetternichileGuizot,FranszradikalleriileAlmanpolisleri.
ktidardaki rakiplerince lk la komnist diye saldrlmayan
hibirmuhalefetpartisivarm?Dahailericimuhaliflereolduugibi,gericirakiplerinededamgalaycbirkomnizmsulamasylakarlkvermeyenhibirmuhalefetpartisivarm?
Bugerekliktenikieykyor.
Komnizm,artktmAvrupaglerincebirgolarakkabuledilmitir.
Komnistlerin, bak tarzlarn, amalarn ve eilimlerini tm dnya
nndeaka ortaya koymalar ve Komnizm hayaleti masalnn karsna bir
partimanifestosuylabizzatkmalarnntamzamandr.
Bu amala en deiik milliyetlerden Komnistler Londra'da toplandlar
vengilizce, Franszca, Almanca, talyanca, Flamanca ve Danimarka
dilindeyaynlanmakzereaadakimanifestoyuoluturdular.
I Burjuvalar ve Proleterler[1]
Bugnekadarkitmtoplum[2]tarihi,snfmcadeleleritarihidir.
zgr ile kle, patrisyen ile pleb, senyr ile serf, loncaustas ile
rak,
ksacas,ezenileezilen,birbiriylesreklibirkartlkiindebulunmu,birbirinekargizliyada
ak kesintisiz birmcadele srdrm, bumcadele ya tm
toplumyapsnndevrimci bir dnmyle, ya damcadele eden snflarn hep
birlikte kylesonulanmtr.
Tarihin daha nceki dnemlerinde, hemen her yerde toplumun
deiikkatmanlara tam bir ayrlmln, toplumsal konumlarn eitli
basamaklara
-
19.07.2015 KMarxFrEngels:KomnistManifesto
data:text/htmlcharset=utf8,%3Cp%20class%3D%22title%22%20style%3D%22textindent%3A%200px%3B%20color%3A%20rgb(0%2C%200%2C%20
2/28
ayrlmasn gryoruz. Eski Roma'da, patrisyenler, valyeler, plebler,
klelerortaada, feodal beyler, vasaller, loncaustas, raklar, serfler
stelikhemenherbirsnfdakendiiindezelbirbasamakllkgsteriyor.
Feodal toplumun kmesiyle oluanmodern burjuva toplumu, snf
kartlnortadankaldrmdeil.Yalnzca,eskilerinyerineyenisnflar,yeniezmekoullar,yenimcadelebiimlerigetirmitir.
Nevarkiburjuvazinindnemiolanamznbalcazellii,snfkartlklarnbasitletirmi
olmasdr. Giderek toplumun tm birbirine dman iki
safa,birbirinedorudankartikibyksnfaayrlyor:Burjuvaziileproletarya.
Ortaan serflerinden ilk kentlerin imtiyazl kylleri, imtiyazl
kyllkten deburjuvazininilkunsurlarolutu.
Amerika'nnkefi,Afrika'nn gemiyledolanlmas, ykselenburjuvaziye
yeni biralan yaratt. Dou Hint ve in pazar, Amerika'nn
smrgeletirilmesi,smrgelerle alveri, mbadele aralarnda ve genel
olarak metadaki art,ticarete, gemicilie, sanayiye grlmemi bir
ykselme getirdi ve bylece
deyklmaktaolanfeodaltoplumuniindekidevrimcieyehzlbirgelimesalad.
Sanayideozamanakadarkifeodalveyaloncayapl
iletmetarz,yenipazarlarlabyyen talebi karlamaz oldu. O yaplarn
yerini manfaktr ald. Sanayi ortakesimi, lonca ustalarn bir kenara
itti iin deiik korporasyonlar
arasndablnmesi,iinherbiratlyeninkendiiindekiblnmesinndeyitipgitti.
Amapazarlarsreklibyyor,talepsrekliykseliyordu.Manfaktrdeyetmezoldu.
te bu noktada buhar ve makineleme, sanayi retimine devrim
getirdi.Manfaktrnyerinimodernbyksanayialrken,sanayiortakesimininyerinideendstrimilyonerleri,tmsanayiordularnnpatronlar,modernburjuvaziald.
Byksanayi,Amerika'nnkefininhazrladdnyapazarnoluturdu.Dnyapazarise,ticarete,gemicilie,karaulamnalszbirgelimesalad.Budayinesanayiyi
gelitirici etki yapt ve sanayinin, ticaretin, gemiciliin,
demiryollarnngenilemesi lsnde burjuvazi de geliti, sermayesini
artrd, ortaadan kalmatmsnflargeriyeitti.
Demek kimodern burjuvazinin kendisinin de nasl uzun bir gelime
srecinin,retimvedeiimtarzlarndakibirdizidnmlerinrnolduugrlyorite.
Burjuvazininbugeliimbasamaklarnnherbirini,onauyanbirpolitik
ilerlemeizliyordu. Feodal beylerin egemenliinde bask altndaki bir
kesim, komn[ 3 ]iinde silahl ve kendi kendini yneten birlik, urada
bamsz kent cumhuriyeti,
-
19.07.2015 KMarxFrEngels:KomnistManifesto
data:text/htmlcharset=utf8,%3Cp%20class%3D%22title%22%20style%3D%22textindent%3A%200px%3B%20color%3A%20rgb(0%2C%200%2C%20
3/28
orada monariye kar vergi ykmls nc kesim, sonra manfaktrdneminde
mutlak veya meruti monarilerde soylulara kar denge gc,btnyle byk
monarilerin temeli olarak burjuvazi, mcadelesinin sonucundanihayet
byk sanayinin ve dnya pazarnn oluturulmasyla modern temsilidevlette
siyasal iktidar tek bana ele geirdi. Modern devlet gc, tm
burjuvasnfnnortakileriniyrtenbirkomitedenibarettir.
Burjuvazi,tarihtesonderecedevrimcibirroloynamtr.
ktidara geldii her yerde burjuvazi, tm feodal, babaerkil, krsal
ilikileridarmadan etmitir. nsanlar doal efendilerine dmleyen cicili
bicili feodalkordonlar acmaszca koparp atm ve insan ile insan
arasnda kupkuru kardnda, duygusuz "nakit deme" dnda, hibir ba
brakmamtr.
Dindaresrikliinkutsalrpertilerinide,valyeceyksekheyecanlarda,darkafalburjuvaduygusallndabencilhesaplnbuzgibisuyundabomutur.Kiiselsaygnldeiim
deerine indirgemi, saysz belgeli ve kazanlm zgrlklerin tmnnyerine
tekbir zgrl, vicdansz ticaret zgrln koymutur. Ksacasburjuvazi,
dinsel ve siyasal gzbalaryla st rtl smrnn yerine,
apak,utanmaz,dolaysz,plaksmrygeirmitir.
Bugnedekstndeerverilenvesofucabirrkntylebaklannekadareylemvarsa
burjuvazi bunlarn hepsinin stndeki kutsallk rtsn ekip
atmtr.Doktoruda,hukukuyuda,rahibide,airide,iktisatyda,kendicretliemekisihalinegetirmitir.
Burjuvazi,aileilikilerininyrektitretenduygudolupeesiniyrtmveonudzparailikisineindirgemitir.
Burjuvazi, ortaada gericiliin ylesine hayranln uyandran kaba
kuvvetgsterisininmaskesiniindirip,onanaslhantalcabiraypostununyaktnaakarmtr.
nsan eyleminin neleri baarabileceini ilk kantlayan
burjuvaziolmutur. Msr'n piramitlerinden, Roma'nn su kanallarndan ve
gotikkatedrallerden ok baka harikalar yaratm, Kavimler Gnden ve
HalSeferlerindenokbakaseferlergerekletirmitir.
retimaralarnda,dolaysylaretim ilikilerindevedolaysyla tm
toplumsalilikilerde srekli devrim yapmakszn burjuvazi var olamaz.
Buna karlk,
eskiretimtarznndeimeksizinkorunmasdatmeskisanayisnflarnnilkvarolukouluydu.
retimde srekli dnm, tm toplumsal kesimlerin aralkszsarsntya
uratlmas, sonsuz gvensizlik ve hareket, burjuva dneminin
tmtekilerden ayrt edici niteliidir. Tm yerlemi ilikiler, dourduklar
eski deeryarglar ve grlerle birlikte zlp dalmakta, yeni oluanlarsa
daha
-
19.07.2015 KMarxFrEngels:KomnistManifesto
data:text/htmlcharset=utf8,%3Cp%20class%3D%22title%22%20style%3D%22textindent%3A%200px%3B%20color%3A%20rgb(0%2C%200%2C%20
4/28
kemikleemedeneskimektedir.Kalcvedurannevarsabuharlayor,kutsaldiyenevarsa
kutsallktan dyor ve insanlar nihayet yaam tavrlarna,
karlklilikilerine,aylmgzlerlebakmakzorundakalyorlar.
Srekli genileyen srm ihtiyacn karlamak iin burjuvazi,
yeryuvarlannbtnne el atmakta. Her yerde yerlemesi, her yerde
yaplamas, her yerdebalantlarkurmasgerekiyor.
Burjuvazi,dnyapazarnsmrmekyoluyla
tmlkelerinretimvetketiminikozmopolitletirdi. Gericilerin ok
zlecekleri biimde ulusal zemini
sanayininayannaltndanekiverdi.Eneskiulusalsanayileryokedildivehlhergnyokediliyor.Heruygarulusunbiryaamsal
sorunolarak
ithaletmesigerekenveartkyerlihammaddeyideilenuzakblgelerinhammaddeleriniileyip,mamulnndeyalnzkendilkesindedeildnyannheryerindebirdentketildiiyenisanayiler,oeski
ulusal sanayileri bir kenara itiyor. Yerli imalatla karlanan eski
ihtiyalarnyerini de, en uzak lke ve iklimlerin rnleriyle ancak
giderilebilecek ihtiyalaralyor. Eski yerel ve ulusal kapallk ve
kendine yeterlik yerine de, uluslarn
heryndehareketliliiveheryndebirbirinebamllgemekte.stelikyalnzmaddiretimde
deilmanevi retimde de bu byle. Ayr ayr uluslarnmanevi rnleriortak
mlk oluyor. Ulusal tek yanllk ve snrllk artk mmkn deil, pek
okulusalveyereledebiyattanbirdnyaedebiyatolumakta.
Tmretimaralarnhzlagelitirerekveulam,iletiimisonsuzkolaylatrarakburjuvazi,
en barbar uluslar da uygarla ekiyor. rettiimallara koyduu
ucuzfiyatlar, tm in Seddini temelden ykacak, barbarlarn en inat
yabancdmanlklarnteslimezorlayacakartoplardr.Burjuvazi,tmuluslar,eeryerlebir
olmak istemiyorlarsa burjuva retim tarzna uymaya zorluyor uygarlk
diyekendiuygarln
ithaletmeye,yaniburjuvaolmayazorluyoronlar.Tekkelimeyle,kendiistediigibibirdnyayaratyorkendine.
Burjuvazi,krkentegemenliialtnasoktu.Koskocakentleryaratt,kentlinfusukrsal
nfusa gre byk oranda artrd ve bylece nfusun nemli bir
blmnkrsalyaamnbnlndenkopard.Kykentebamlkldgibi,barbarveyarbarbarlkeleriuygarlkelerevekylhalklarburjuvahalklara,DouyudaBatyabamlhalegetirdi.
retim aralarnn, mlkiyetin ve nfusun paralln adm adm
ortadankaldryorburjuvazi.Nfusubir
imentobalamndabtnleyip,retimaralarnmerkezletiriyor ve mlkiyeti az
kiinin ellerinde younlatryor. Bunun zorunlusonucu ise
siyasalmerkezlemeydi. karlar, yasalar, hkmetleri ve gmrklerifarkl,
bamsz, hemen yalnzca ittifaklar olaneyaletler,tek ulus,tek
hkmet,tek yasa,tekulusalsnfkar, tek gmrk snr
-
19.07.2015 KMarxFrEngels:KomnistManifesto
data:text/htmlcharset=utf8,%3Cp%20class%3D%22title%22%20style%3D%22textindent%3A%200px%3B%20color%3A%20rgb(0%2C%200%2C%20
5/28
iinesktrld.
Burjuvazi,yzylancakbulansnfegemenliisresinde,dahancekikuaklarntoplamndan
daha kitlesel ve daha muazzam retim gleri oluturdu.
Doaglerinindizginlenmesi,makineleme,sanayidevetarmdakimyannkullanlmas,buharl
gemi ileyii, demiryollar, elektrikli telgraflar, dnyann her
blmndetopranilenebilirhalegetirilmesi,rmaklarnulamiindzenlenmesi,yerindenkoparlan
btn insan topluluklar daha nceki hangi yzyl, toplumsal
emeinbarndabylesineretimglerininyattnsezmitir!
Dernekkigrdkite:Burjuvazininotemeledayanarakkendiniortayakardretimvedeiimaralar,feodaltoplumdaolumutu.Ancakburetimvedeiimaralarnn
belli bir geliim aamasnda, feodal toplumun retim vembadelesinidayad
ilikiler, tarmn ve imalatn feodal rgtlenii, tek kelimeyle
feodalmlkiyet ilikileri,artkogelimireticiglereuymazoldu.Bu
ilikiler,retimedestek olacana onu frenliyordu.Giderekbir o kadar ok
kelepeleredntbumlkiyetilikileri.Kelepelerinparalanmasgerekiyordu,paraland.
Onun yerini serbest rekabet ile ona uygun toplumsal ve siyasal
dzen,burjuvazininsiyasalveekonomikegemenliiald.
imdigzlerimizinnndebenzerbirhareketcereyanediyor.Burjuvaretimvedeiim
koullar, burjuva mlkiyet ilikileri, ylesine byk retim ve
deiimaralarn oluturma bysn baarm o burjuva toplumu, yer altndan
kendiard glere artk hkmedemez olan cinci hocalara dnm durumda.
Onyllardan beri sanayi ve ticaretin tarihi, modern retici glerin,
modern
retimilikilerinekar,burjuvazininveburjuvaegemenliininyaamkoullarnoluturanbu
mlkiyet ilikilerine kar bakaldrsnn tarihidir yalnzca.
Periyodikyinelenmeleriyle tm burjuva toplumunun varln srekli
artarak tehdit eden vesorgulayan ticaret krizlerini anmak yeter.
Ticaret krizlerinde, yalnz
retilenrnlerindeil,oluturulmureticiglerindebykkesimidzenliceyokoluyor.Krizlerdeylebirtoplumsalbulachastalkortayakyorki,buhastalktmdahancekidnemleriinsamagrnrdarretimdenensalgnhastalk.Toplumbirandakendinibarbarlkdurumunadrlmbuluyorbirktlk,genelbiryoketme
sava, tm yaamsalmaddeleri toplumun elinden alm grnyor
sanayi,ticaretyokedilmigrnyor,niin?Otoplumaruygarla,argeimaracna,ar
sanayiye, ar ticarete sahip diye. Elinin altndaki retici gler,
burjuvamlkiyet ilikilerini desteklemeye hizmet etmiyor artk tam
tersine bu gler,
oilikilerebykgelmeyebalamtr,engellenirlerengellerdenkurtulduklarzamanisetmburjuvatoplumdzeninibozuyorlar,burjuvamlkiyetinvarlntehlikeyesokuyorlar.
Burjuva ilikiler, kendi rettii zenginlii kucaklamaya
yetmeyecekkadardaralm.Burjuvazi,krizlerineyollaayor?Biryandanreticiglerinbyk
-
19.07.2015 KMarxFrEngels:KomnistManifesto
data:text/htmlcharset=utf8,%3Cp%20class%3D%22title%22%20style%3D%22textindent%3A%200px%3B%20color%3A%20rgb(0%2C%200%2C%20
6/28
blmnzorlayoketme,bryandanyenipazarlarfethetmevemevcutpazarlardahadibinekadarsmrmeyollaryla.Yani?Dahaokynlvedahabykkrizlerihazrlamavekrizlerinleyiciaralardahadaazaltmayoluyla.
Burjuvazinin feodalizmi yere sermede kulland silahlar imdi
burjuvazininkendisineynelmidurumda.
Bylece burjuvazi, kendi lmn getirecek silahlar yapmakla kalmayp,
osilahlarkullanacakinsanlardayaratmtrmoderniileri,proleterleri!
Burjuvazi,yanisermayeneorandageliirse,ancakibulduklarsreceyaayanveancakemekleriylesermayeyiartrdklarsreceibulanproletaryada,yanimoderniisnfdaoorandageliiyor.Kendileriniparabasatasunmakzorundaolanbuiiler,herhangibirbakaticarieyagibibirmetadrlar,dolaysylarekabettekitmdeimelere,tmpazardalgalanmalarnaterkedilmilerdir.
Proleterlerinyapt i,makinelemeningenilemesi ve iblmsonucu,
iileriin her eit zerk karakterini ve dolaysyla her eit ekiciliini
yitirmitir.Proleter, kendisinden yalnzca en basit, en tek dze, en
kolay renilebilen bir
elhareketiistenen,makineninbireklentisindenibarettir.Dolaysylaiininmaliyeti,hemenyalnzcahayatnvesoyunusrdrmesiiinzorunlugeimaralarkadardr.Oysa
bir metann fiyat, dolaysyla emein fiyat[ 4 ] da, o metann
retimmaliyetineeittir.Buyzdeniinsevilmezliiarttorandaiinincretideder.Bunun
da tesinde, makineleme ve i blm artt oranda, ister
almasaatlerininartmas,isteraynalmasresiiindeisteneniinartmas,makinelerinileyihznnykselmesinedeniyleolsun,iinmiktardaartar.
Modern sanayi, babaerkil ustann kk atlyesini sanayi
kapitalistinin bykfabrikasna dntrmtr. Fabrika iine tklm ii
kitleleri askerce
organizeedilirler.Sradansanayierleriolaraktambirastsubaylarvesubaylarhiyerarisinindenetimialtndatutulurlar.iler,yalnzburjuvazininveburjuvadevletininkleleriolmaklakalmaz,hergnvehersaat,makinenin,postabannvencelikledeahsenfabrikatr
burjuvann kendisinin klesi durumuna derler. Amacnn kazanolduunu ne
kadar ak ilan ederse bu despotluk, bir o kadar daha
aalk,tiksindiricivefkevericiolur.
Kol emei daha az ustalk ve daha az g kuvvet ister duruma getike,
yanimodernsanayigelitike,kadnemeideerkekemeiniokadargeriye
itmektedir.isnfiincinsiyetveyafarklarnntoplumsalbirgeenliiyokturartk.Yaavecinsiyetegremaliyetideieniaralarvardr,okadar.
ininfabrikatrtarafndansmrlmesi,cretininakdenaldandabitince,bukezdeburjuvazinintekikesimleri,evsahibi,bakkal,rehincivb.yklenirtepesine.
-
19.07.2015 KMarxFrEngels:KomnistManifesto
data:text/htmlcharset=utf8,%3Cp%20class%3D%22title%22%20style%3D%22textindent%3A%200px%3B%20color%3A%20rgb(0%2C%200%2C%20
7/28
Bugne kadarki kk orta kesimler, kk sanayiciler, kk tccar
verantiyeler, zanaat ve kyller, tm bu snflar, ksmen kk sermayeleri
byksanayiyeyetmediindenbykkapitalistlerlerekabetedemedikleri
iin,ksmendeustalklar yeni retim tarzlar karsnda deer yitirdii iin,
proletaryann
iindebulurlarkendilerini.Byleceproletaryaya,toplumunhersnfndankatlmolur.
Proletarya eitli geliini basamaklarndan geer. Burjuvaziye kar
mcadelesi,varoluuylabalamtr.
Kendilerini dorudan smren burjuva kiiye kar balangta tek tek
iiler,sonra bir fabrikann iileri, sonra da bir blgenin bir
ikolundaki tm iilermcadeleye girer. Saldrlar yalnzca burjuva retim
ilikilerine kar deildir,retim aralarna da saldr yneltirler rekabet
halindeki yabanc mallar yokederler, makineleri tahrip ederler,
fabrikalar yakarlar, iinin
ortaadakikonumunuyenideneldeetmesiiinurarlar.
Bu aamada iiler, tm lkeye dalm ve rekabet yznden paralanm
birkitle durumundadr. ilerin kitlesel birliktelii henz kendi
birlemelerinin birsonucu deil, kendi siyasal amalar uruna tm
proletaryay harekete geirmekzorunda kalan ve zaman zamanbunuhl
baarabilenburjuvazinin
birlemesininbirsonucudur.Dolaysylabuaamadaproleterlerinmcadelesi,dmanlarnakardeil,
dmanlarnn dmanlarna, mutlak monarinin kalntlarna,
topraksahiplerine,sanayiciolmayanburjuvalara,kkburjuvalarakardr.Bylecetmtarihselhareketburjuvazininellerindeyounlamtrbuyollaeldeedilenherzafer,burjuvazininzaferidir.
Nevarki
sanayiningelimesiyleproletaryayalnzcaoalmaklakalmazgiderekdaha byk
kitleler halinde younlar, gc artar ve gcn daha
fazladuyumsamayabalar.Makinelemegiderek i ayrmlarn trpledike
vecretlerhemenheryerdeayndkdzeyeindikeproletaryannkendiiindekikarlarveyaam
durumlar da giderek daha bir eitlenir. Burjuvalarn kendi
aralarndakirekabet ve bundan doan ticaret krizleri, ii cretlerinde
srekli daha
fazladalgalanmayanedenolurmakinelemeninartanbirhzlagelimesivesreklidahaiyilemesi,iilerinbtnyaamsalkonumlarngvensizletirirtektekiilerletektek
burjuvalar arasndaki atmalar giderek daha ok iki snf arasndaki
atmaniteliine varr. iler, burjuvalara kar koalisyonlar
[ngilizcesinde:
Birlikler(sendikalar)ev.]oluturmayabalarlarcretmcadelesinibirlikteverirler.Araara
ykselen isyanlar beslemek iin kendi ilerinde srekli birlikler
olutururlar.Yeryermcadeleayaklanmaboyutunavarr.
Zaman zaman iilerin kazand olur, ama bu zafer geicidir.
ilerinmcadelesinin esas sonucu, o anki baar deil, srekli
genileyenbirlemeleridir.
-
19.07.2015 KMarxFrEngels:KomnistManifesto
data:text/htmlcharset=utf8,%3Cp%20class%3D%22title%22%20style%3D%22textindent%3A%200px%3B%20color%3A%20rgb(0%2C%200%2C%20
8/28
Bubirlemeye,byk sanayininrettii vedeiikyerlerdeki
iilerinbirbirleriylebalantsnsalayangelienulamveiletiimaralardayardmcolur.Zatenaynnitelikteki
pek ok yerel mcadelenin ulus leinde bir mcadele, bir snfmcadelesi
olarak younlamas iin yalnzca birlemeye ihtiyac vard. Ama hersnf
mcadelesi siyasal bir mcadeledir. Ve ortaa kentlilerinin o zaman
ancakkomu yerleimleri birbirine balayabilen yol koullarnda yzyllarn
alacak
bubirlemeyi,modernproleterler,demiryollarsayesindebirkayldabaarabiliyorlar.
Proleterlerin bir snf olarak ve bylece bir siyasal parti olarak
rgtlenmeleri,iilerinkendiaralarndakirekabetyzndenheranyenidenparalanyor.Amaherseferinde
yine oluuyor, daha gl, daha sk ve daha byk apta.
Burjuvazininkendiiindekiatlaklarkullanarakonu,iilerintektekkarlarnyasadzeyindetanmayazorlayabiliyor.rneinngiltere'deonsaatlikignyasasgibi.
Eskitoplumdakiatmalaresasenproletaryanngelimesrecinebirokyndenkatksalamtr.Burjuvazisreklibirmcadeleiindedir:bataaristokrasiyekardahasonra,karlar
sanayinin ilerlemesiyleelienburjuvakesimlerinekarherzaman d lkeler
burjuvazilerine kar. Tm bu mcadelelerinde
burjuvazi,proletaryayabavurmakgereiniduyar,onuyardmaarrvebyleceproletaryaypolitikann
iine eker.Demek ki, kendi eitiminin elerini, yani kendisine
karkullanlacaksilahlarproletaryannelinebizzatkendisiverir.
Bunundnda,grdmzgibi,sanayininilerlemesiyleegemensnfnpekokkesimleri
btnyle proletaryann iine frlatlrlar, ya da en azndan
yaamkoullarbutehditaltndadr.Bunlardaproletaryayapekokeitimesisunar.
Nihayetsnfmcadelesibelirleyicisonayaklanca,egemensnfnkendiiindekizlme
sreci, tmyle eski toplumun zlme sreci ylesine iddetli ve
keskinbirnitelievarrki,egemensnfnkkbirblmondankoparakgeleceielindetayan
devrimci snfn safna geer. Nasl gemite bu yzden soylularn
birblmburjuvazininsaflarnagemise,imdideburjuvazininbirblm,zellikledetarihselhareketinbtnnkuramsalolarakkavramayolundaalmbirksmburjuvaideologu,proletaryasaflarnagemektedir.
Gnmzde burjuvazinin karsnda yer alan tm snflar iinde
yalnzcaproletarya gerekten devrimci snftr teki snflar gp gitmekte
ve byksanayinin geliimiyle kmektedirler, proletarya ise byk
sanayinin en kendinezgrndr.
Orta kesimler, kk sanayici, kk tccar, zanaat, kyl, hepsi orta
kesimolarak varln ke kar gvenceye almak iin mcadele eder
burjuvaziyle.Demek ki bunlar devrimci deil tutucudurlar. Dahas,
gericidirler, tarihin arkn
-
19.07.2015 KMarxFrEngels:KomnistManifesto
data:text/htmlcharset=utf8,%3Cp%20class%3D%22title%22%20style%3D%22textindent%3A%200px%3B%20color%3A%20rgb(0%2C%200%2C%20
9/28
geriye doru dndrmeye urayorlar. Eer devrimci iseler,
proletaryaya geinlerinde durduu iindir bu ve o zaman imdiki karlarn
deil gelecektekikarlarn savunurlar, proletaryann bak konumuna gemek
zere kendikonumlarnterkederler.
Lmpen proletaryaya gelince, eski toplumun bu en alt
katmanlarndaki pasifrmlk, bir proleter devrim sayesinde yer yer
hareketin iine savrulsa
da,yaamtarznnbtngereigericiabalarasatlmayadahaistekliolacaktr.
Eski toplumun varlk koullar, proletaryann varlk koullar iinde
zaten yokedilmi durumda. Proleter mlkszdr kars ve ocuklaryla
ilikisinde artkburjuva aile ilikileriyle ortak hibir yan yoktur
ngiltere'de naslsa Fransa'da daayn olan, Amerika'da naslsa
Almanya'da da ayn olan modern sanayi iilii,sermayenin boynuna
geirdii bu modern boyunduruk, proleterin stnden hereit ulusal
karakteri syrp atmtr. Yasalar da, ahlak da, din de, proleter
iinardndabirokadarburjuvakarlargizlenmiburjuvanyarglardr.
Egemenlii ele geiren tm daha nceki snflar, kazanm olduklar
yaamkonumunu,btntoplumubukazanmnbuyruualtnasokarakgvenceyealmayabakmlardr.
Proleterler ise retici gleri ancak, o zamana kadarki kendi
mlkedinmetarzlarnvebyleceozamanakadarkitmmlkedinmetarzlarnortadankaldrarak
ele geirebilirler.Proleterlerin gvenceye alacakhibir eyleri yoktur,
oanakadarkizelgvencelerinvezelsigortalarnhepsinitahripetmezorunluluklarvardr.
imdiyekadarkitmhareketler,aznlktakilerinhareketiydiveyaaznlktakilerinkarna
hareketlerdi. Proleter hareket ise, son derece byk bir ounluun,
sonderecebykbirounlukkaradnagiritiizerkharekettir.imdikitoplumunen
alt katman olan proletarya, resmi toplumu oluturan katmanlarn
tmstyapsnbtnylehavayauurmadkadorulamaz,ayaakalkamaz.
erik asndan deilse de biim asndan proletaryann burjuvaziye
karmcadelesi ilk aamada ulusaldr. Her lkenin proletaryas elbette
nce kendiburjuvazisiylehesaplamakdurumundadr.
Proletaryanngelimesiningenelevrelerini izerekmevcut toplumun
iindekiazya da ok gizli i sava, ak bir devrimin patlak verdii ve
burjuvazinin
zorladevrilerekproletaryannkendiegemenliinikurduunoktayakadarizledik.
Grdk ki imdiye kadar toplumlarn hepsi ezen ve ezilen snflarn
kartlnadayanmaktayd. Ama bir snf ezebilmek iin ona en azndan klece
varlnsrdrebileceikoullarsalamakgerekir.Serf,serflikdnemindekomnyeliineykselmeyealmtr,naslfeodalmutlakyetboyunduruualtndakkburjuva
-
19.07.2015 KMarxFrEngels:KomnistManifesto
data:text/htmlcharset=utf8,%3Cp%20class%3D%22title%22%20style%3D%22textindent%3A%200px%3B%20color%3A%20rgb(0%2C%200%2C%2
10/28
da burjuvala kmsa. Buna karlk modern ii, endstrinin
ilerlemesiylekalknacana,kendisnfnnkoullarnndadahaaltnadmektedirsrekli.
isefilleiyorvesefalet,toplumdanvezenginliktendahahzlageliiyor.Byleceapakortayakyorki,burjuvazidahauzunsretoplumunegemensnfolarakkalmavekendivarolukoullarn
toplumadzenleyiciyasaolarakdayatmayetisindedeil.Burjuvaziegemenliinisrdrmeyetisindedeil,nkklesinekleolarakbilevarolma
gvencesi veremiyor, nk kleyi, o kendisini besleyeceine kendisi
onubeslemek zorunda olduu bir duruma dryor elinde olmakszn. Toplum
artkburjuvazinin sultasnda yaayamaz, yani, burjuvazinin varl toplum
tarafndantanabilirgibideil.
Burjuva snfnn esas varlk ve egemenlik koulu, servetin zel
ellerdebirikmesidir, sermayenin olumas ve artmasdr sermayenin koulu
ise
cretliemektir.cretliemekyalnzcaiilerinkendiaralarndakirekabetedayal.Taycsister
istemez ve engelsizce burjuvazi olan sanayinin ilerlemesi, iilerin
rekabetyoluyla yaltlmas yerine onlar bir araya getirerek devrimci
birleimlerinisalamakta.Demekkibyksanayiningelimesiyleburjuvazininretimyaptvernsahiplendiikenditemeliayannaltndanekilmekte.Burjuvazihereydennce
kendimezar kazclarn retiyor. Onun yklmas da proletaryann zaferi
deaynorandakanlmaz.
II Proleterler ve Komnistler
Komnistlerinproleterlerleilikisininaslnedir?
tekiiipartilerikarsndakomnistlerzelbirpartideildir.
Komnistlerin,tmproletaryannkarlarndanayrbirkarlaryoktur.
Proletaryahareketinibiimlemekzerezelilkelerkoymazlar.
Komnistlerin teki proletarya partilerinden tek ayrldklar nokta,
bir yandanproleterlerin eitli ulusal mcadeleleri iinde, tm
proletaryann
ulusallktanbamszortakkarlarnnegetirerekgeerliklmalar,bryandandaburjuvaziile
proletarya arasnda yryen mcadelede her zaman hareketin
btnnnkarlarntemsilediyorolmalardr.
Demek ki komnistler pratikte, btn lkelerin ii partilerinin en
kararl, hepileriye gtren kesimleridir kuramsal olarak komnistler,
proletaryann tekikitlelerinnde,proleterhareketinkoullarn, gidiini
vegenel sonularn gren
-
19.07.2015 KMarxFrEngels:KomnistManifesto
data:text/htmlcharset=utf8,%3Cp%20class%3D%22title%22%20style%3D%22textindent%3A%200px%3B%20color%3A%20rgb(0%2C%200%2C%2
11/28
birncllesahiptir.
Tmtekiproletaryapartilerigibikomnistlerindeilkamac:proletaryannsnfdzeyinde
olumas, burjuva egemenliinin yklmas ve proletaryann
siyasaliktidarelegeirmesi.
Komnistlerinkuramsalifadeleriaslauyadabudnyadzelticisininicatettiiyadakefettiifikirlere,ilkeleredayanmaz.
Onlarn syledikleri yalnzca, mevcut bir snf mcadelesinin, gzler
nndecereyan eden bir tarihsel hareketin somut ifadeleridir. imdiye
kadarki
mlkiyetilikilerininortadankaldrlmashidekomnizminayrtedicibirzelliideildir.
Tm mlkiyet ilikileri srekli bir tarihsel dnme, srekli bir
tarihseldeitirmeyetabiolmulardr.
rnein Fransz Devrimi, burjuva mlkiyet hatrna feodal mlkiyeti
ortadankaldrmtr.
Komnizme zg olan, btnyle mlkiyetin kaldrlmas deil,
burjuvamlkiyetininkaldrlmasdr.
Amamodernburjuvazelmlkiyeti,rnlerin,snfkartlklarnadayal,birinintekinismrmesinedayalbiimderetilmesininvesahiplenilmesininensonveentamifadesidir.
Buanlamdakomnistler, kuramlarn: zelmlkiyetinkaldrlmas, diye
tekbirszle zetleyebilirler. Biz komnistler, kiisel olarak kazanlm,
kiinin
kendialmasylaeldeedilmimlkiyetiortadankaldrmakistemeklesulandkhereitbireysel
zgrl, bireysel edimi ve bireysel zerklii meydana getiren
eymimlkiyet.
Kiisel almayla elde edilmi, hakkyla kazanlm, kiisel kazanla
edinilmimlkiyet! Burjuva mlkiyetinden nce var olan, kk burjuva, kk
kylmlkiyetindenmiszediyorsunuz?Onubizimkaldrmamzagerekyokki,sanayiningelimesiortadankaldrdonu,gngetikedahadakaldrmakta.
Yoksamodernburjuvazelmlkiyetindenmiszediyorsunuz?
Peki cretli emek, proleterin emei mlk salyor mu kendisine? Asla.
Onunemei sermaye yaratyor, yani cretli emei smrenmlkiyeti salyor,
yalnzcayeniden smrmek zere yeni cretli emek retmesi halinde
artabilenmlkiyeti.Bugnk biimiyle mlkiyet, sermaye ile cretli emek
arasndaki kartlktadeviniyor.Bukartlnherikiyannbirgzdengeirelim.
-
19.07.2015 KMarxFrEngels:KomnistManifesto
data:text/htmlcharset=utf8,%3Cp%20class%3D%22title%22%20style%3D%22textindent%3A%200px%3B%20color%3A%20rgb(0%2C%200%2C%2
12/28
Kapitalistolmak,retimdesaltkiiseldeil,
toplumsalbirkonumalmakdemek.Sermaye, ortaklaa bir rndr ve ancak pek
ok yenin ortak edimiyle, evet
sontahlildeancaktoplumuntmyelerininortakedimiylehareketegeirilebilir.
Demekkisermaye,kiiseldeiltoplumsalbirg.
O halde sermaye, toplumun yelerinin tmne ait olan bir ortak
mlkiyetedntrlrse, kiisel mlkiyet toplumsal mlkiyete dntrlm
olmaz.Yalnzca mlkiyetin toplumsal karakteri deitirilmi olur. Snfsal
karakteriniyitirir.
Gelelimcretliemee:
cretli emein ortalama fiyat, asgari crettir, yani iinin ii
olarak hayattakalmas iin zorunlu olan geim aralar toplam. yleyse
cretli iinin edimiylesahip olduu ey ancak onun plak hayatn yeniden
retmesine yeter. Emekrnlerinin, ancak dorudan hayat yeniden retmek
zere bylesi kiiselmlkiyetini, yani bakasnn emei stnde egemenlik
kurduracak net gelirbrakmayan kiisel mlkiyeti asla kaldrmak istiyor
deiliz. Bizim istediimizyalnzca, iininsrfsermayeyiartrmak
iinyaad,srfegemensnfnkarnngerektirdiikadaryaadmlkiyetinburezilkarakteriniortadankaldrmak.
Burjuvatoplumundacanlemek,yalnzcabirikmiemeiartrmannbiraracdr.Komnist
toplumda ise birikmi emei, yalnzca iilerin yaam
srecinigeniletmek,zenginletirmek,gelitirmekiinbiraratr.
Demekkiburjuvatoplumdagemibugnehkmediyor,komnisttoplumdaysabugn,gemiehkmediyor.Burjuvatoplumdaalanbireyzerkdeilken,kiiseldeilken,sermayezerkvekiiseldir.
te bu koullarn ortadan kaldrlmasna burjuvazi, kiiselliin ve
zgrlnortadan kaldrlmas diyor! Hakl da. Yalnz, burjuva kiiselliinin,
burjuvazerkliinin,burjuvazgrlnnkaldrlmasszkonusutabii.
imdikiburjuvaretimilikileriiindezgrlkdeyince,zgrticaret,zgralsatanlalmakta.
Amabezirgnlkdtm,zgrbezirgnlkdader.Bizimburjuvazininbakazgrlk
rtkanlklar gibi zgr bezirgnlk deyileri de ancak bamlbezirgnla,
ortaan kleletirilmi yurttana kar bir anlam ifade eder,
yoksakomnizmin, bezirgnl ve burjuva retim ilikilerini ortadan
kaldrmaskarsnda,burjuvazininkendisiniortadankaldrmaskarsnda,anlamkalmaz.
zelmlkiyetiortadankaldrmakistiyoruzdiyedehetedyorsunuz.Oysasizin
-
19.07.2015 KMarxFrEngels:KomnistManifesto
data:text/htmlcharset=utf8,%3Cp%20class%3D%22title%22%20style%3D%22textindent%3A%200px%3B%20color%3A%20rgb(0%2C%200%2C%2
13/28
mevcuttoplumunuzdanfusunondadokuzununzelmlkiyetiortadankaldrlmdurumda
zelmlkiyetiniz ancak onda dokuzun buna sahip olmamas
sayesindeayaktaduruyor.Demekkibizisulamanznnedeni,
toplumuneziciounluununmlkszolmasnzorunlukoulkoyanbirmlkiyetiortadankaldrmakistememiz.
Tek kelimeyle bizi, sizin mlkiyetinizi ortadan kaldrmak
istemeklesuluyorsunuz.Dorusu,istediimizdebu.
Emek,sermayeye,paraya,toprakrantna,ksacastekelletirilebilirbirtoplumsalgce
dntrlemedii andan itibaren, yani kiiselmlkiyet
burjuvamlkiyetinegeirilemediiandanitibaren,bireyinortadankaldrldnilanediyorsunuz.
Birey deyince burjuvadan baka birini, burjuva mlk sahibinden
baka
birinidnmediiniziitirafediyorsunuzdemekki.teobireykalmamaldorusu.
Komnizm, kimsenin toplumsal rnlerimlk edinme gcn elinden
almyor,yalnzcaomlkiyetyoluylabakasnnemeiniboyunduruasokmagcnalyor.
zel mlkiyetin ortadan kaldrlmasyla tm faaliyetin duraca, genel
birtembelliinortalkaplayacailerisrld.
Buna gre burjuva toplumu oktan atalet yznden km olmalyd nk
otoplumdakimler alyorsa,mlkedinemiyor,kimler mlk sahibiyse,
almyor.Tmbukayg,sermayeolmadandacretliemekdeolmaz,totolojisinevarr.
Komnizmdemaddirnlerinmlkiyetveretimtarznakarilerisrlentmsulamalar,
manevi rnlerin mlkiyet ve retimine de geniletildi. Burjuva
iinnaslsnfmlkiyetininsonbulmasretiminkendisininsonbulmasdemekse,snfkltrnnsonbulmasdabtnylekltrnsonbulmasdemekoluyor.
Kaybna bu kadar zld kltr, ezici bir ounluk iinmakinehaline
gelmekltrolmubile.
Ama burjuva mlkiyetinin ortadan kaldrlmasn kendi burjuvaca
zgrlk,kltr, hukuk tasarmlarnzla lerek tartmayn bizimle. Sizin
fikirleriniz bileburjuva retim ve mlkiyet ilikilerinin birer rn,
nasl hukukunuz,
kendisnfnznyasadzeyineykseltilmiiradesindenibaretsebiriradekiieriikendisnfnznmaddiyaamkoullarylabelirlenmi.
Kendi retim ve mlkiyet ilikilerinizi, retimin geirdii tarihsel
ilikilerdenkoparp genel geer doa ve akl yasalar haline dntrdnz
ilgin tasarm,gp gitmi tm egemen snflarn da tasarmyd. Antik dnem
mlkiyeti iinkavrayabildiinizi, feodal mlkiyet iin
kavrayabildiinizi, burjuva mlkiyeti iinkavrayamazoldunuz.
-
19.07.2015 KMarxFrEngels:KomnistManifesto
data:text/htmlcharset=utf8,%3Cp%20class%3D%22title%22%20style%3D%22textindent%3A%200px%3B%20color%3A%20rgb(0%2C%200%2C%2
14/28
Ailenin ortadan kaldrlmas! En radikaller bile komnistlerin bu
utan vericiniyetlerineatepskryorlar.
Gnmzdekiaile,burjuvaailesi,neyedayanyor?Sermayeye,zelkazanca.Tamgelimiolarakyalnzcaburjuvaziiinvaramaproleterinailesizliezorlanmasvekamusallamfuhubtnlyoronu.
Bubtnleyicileriolmadmburjuvaailesideolmazkukusuzvesermayeolmadmherikisideolmaz.
Ana babann ocuklar smrmesini ortadan kaldrmak istiyoruz diye
misuluyorsunuzbizi?Bubyksuumuzuitirafediyoruz.
Ama ev ii eitimin yerine toplumsal eitimi getirerek en scak
ilikileri yokettiimizisylyorsunuz.
Peki eitiminizi bu toplumsal koullar iinde yapmanzla olsun,
toplumundorudan ya da dolayl mdahalesiyle olsun, okul kanalyla
olsun, vb. sizineitiminiz de toplumca belirlenmiyor mu? Toplumun
eitimi etkilemesikomnistlerin buluu deil ki komnistler yalnzca bu
etkinin
karakterinideitiriyorlar,eitimiegemensnfnetkisindenkoparyorlar.
Aile ve eitim stne, ana baba ile ocuklar arasndaki kutsal
ilikiler stneburjuva sylemleri, byk sanayi yznden proleterlerin tm
aile
balarparalandkaveocuklaraditicaretmetanavealmaaralarnadntkebirokadarirenleiyor.
Ama siz komnistler kadnlarn ortaklaaln getirmek istiyorsunuz,
diye tmburjuvazikorohalindeyzmzehaykrmakta.
Burjuva, kendi karsn salt bir retim arac olarak gryor.Dolaysyla,
retimaralarortaklaakullanlmaldr,
sznduyarduymaz,buortaklaalkkaderininaynekildekadnlardakapsamasndanbakabireydnemiyor.
Tamtersinekadnlarnbusaltretimaracolarakkullanlmadurumunuortadankaldrmaktrszkonusuolan,burjuvabunukavrayamyorite.
Kaldkibizimburjuvalarn,komnistlerdegyavarolduunuiddiaettikleriresmikadn
ortaklaalndan bylesine dehet duymalar son derece gln.
Kadnortaklaalnkomnistleringetirmesinehigerekyokkihemenherzamanvardo.
Bizim burjuvalar, resmi fuhu bir yana, altrdklar proleterlerin
karlarna,kzlarna sahip olmakla da yetinmeyip, asl kendi karlarn
karlkl ayartmaktan
-
19.07.2015 KMarxFrEngels:KomnistManifesto
data:text/htmlcharset=utf8,%3Cp%20class%3D%22title%22%20style%3D%22textindent%3A%200px%3B%20color%3A%20rgb(0%2C%200%2C%2
15/28
zevkalrlar.
Burjuvaailesiaslndakadnlarnortaklaaldr.Komnistlerdeolsaolsakadnortaklaalnn
sahtece gizlisine karlk resmi ve ak yreklisini getirmekistedikleri
iddiasyla sulanm oluyorlar. Kald ki, gnmz retim ilikilerininortadan
kaldrlmasyla ondan kaynaklanan kadn ortaklaalnn da, yani
resmiveyagayriresmifuhuundayokolacakendiliindenanlalmaktadr.
Komnistlereayrcavatan,milliyetiortadankaldrmakistemesuuyklendi.
ilerin vatan yoktur. Zaten onlarn olmayan bir eyin, alnmas da
mmkndeil. Proletarya, nce siyasal iktidar ele geirmek, kendini
ulusal snf dzeyinegetirmek, kendiniulus yapmakdurumundaolduu iin,
kendisi deulusaldrhl,amaaslaburjuvaanlamdadeil.
Halklarn ulus olarak ayrmalar ve kartlklar, daha burjuvazinin,
ticaretzgrlnn, dnya pazarnn, sanayi retimindeki tek biimliliin ve
ona uyanyaamkoullarnngelimesiylezatengiderekyokolmakta.
Proletaryannegemenliibunudahadayokedecektir.Birleikeylem,hideilseuygar
lkeler arasnda olmak zere, proletaryann kurtuluu iin en nde
gelenkoullardandr.
Bir bireyin bir baka bireyi smrmesi ortadan kalkt lde, bir
ulusun datekinismrmesiortadankalkacaktr.
Ulusun kendi iindeki snflarn kartlyla birlikte uluslarn
birbirlerine kardmancatutumlardader.
Komnizme,dinsel, felsefi ve genel olarak ideolojikbak
alarndanyneltilensulamalar,dahafazlaaklanmayademez.
nsanlarn maddi varolu koullarnn, toplumsal ilikilerinin,
toplumsalvarlklarnn, onlardaki tasarmlar, grleri ve kavramlar,
ksacas
insanlarnbilincinidedeitirdiinianlamakiindahaderinbirbakaihtiyavarm?
Fikirlerin tarihi, manevi retimin, maddi retimle birlikte
deitiinden
bakaneyikantlar?Biranegemenfikirleriyalnzcaegemensnfnfikirleriolmutur.
Tm bir toplumda devrim yaratan fikirlerden sz edilir bunu
sylemekleyalnzca, eski toplumun barnda, yeninin elerinin olutuu
belirtilmi oluyor,yle ki, eski toplumsal ilikilerin zlmesi, eski
fikirlerin zlmesini de birliktegetirir.
-
19.07.2015 KMarxFrEngels:KomnistManifesto
data:text/htmlcharset=utf8,%3Cp%20class%3D%22title%22%20style%3D%22textindent%3A%200px%3B%20color%3A%20rgb(0%2C%200%2C%2
16/28
Eski dnyann yklmakta olduu kavrandnda,Hristiyan dini de eski
dinlerebaskn kt. 18. yzylda aydnlanma dnceleri Hristiyan dncesini
altettiinde, feodal toplum, o dnemde devrimci olan burjuvaziye kar
lm kalmsava veriyordu. Vicdan ve din zgrl, bilgi alanlarnda serbest
rekabetinegemenliinidilegetirmekteydiyalnzca.
"Ama", denecektir, "dinsel, ahlaksal, felsefi, politik, hukuksal
vb. dnceler,tarihsel geliim iinde elbet deiim geirmi olmakla
birlikte, din, ahlak,
felsefe,politika,hukuk,budeiimdehepkalmtr.
Dahas,hertoplumsaldurumiinortakolan,zgrlk,adaletvb.ebedihakikatlervardr.Oysakomnizm,
ebedihakikatleri ortadankaldryor, dini, ahlak,
yenidenbiimlemekyerinedpedzkaldryor,yanibugnekadarkitarihselgeliimleretersdyor."
Busulamannznedir?Tmbugnekadarkitoplum,deiikevrelerdedeiikbiimlergsterensnfkartlklariindedevinmitir.
Ama hangi biimi alm olursa olsun, toplumun bir kesiminin teki
kesimtarafndan smrlmesi, geen yzyllarn tmnde ortak olan bir
gerekliktir. Ohalde tm eitliliklere ve farkllklara karn o yzyllarn
hepsindeki toplumsalbilincin, ancak snf kartlklar toptan yok olunca
tam olarak zlebilecek
belliortakbiimleriindedevinmesinehiamamal.
Komnistdevrim,gemitengelenmlkiyet
ilikilerininenkktenkoparldronungeliimsrecindegemitengelenfikirlerledeenkktenbirkopuolmasnahiamamal.
Neyse,burjuvazininkomnizmekarynelttiisulamalarbrakalmbiryana.
Yukardagrdkki,iidevrimindeilkatlacakadm,proletaryannegemensnfkonumunaykselmesidir,demokrasininmcadeleylekazanlmasdr.
Proletarya,kendi siyasal egemenliini,
tmsermayeninadmadmburjuvazininelinden koparlmasna, tm retim
aralarnn devlet elinde, yani egemen snfolarak rgtlenmi proletarya
elinde younlatrlmasna ve retici
gleribyklnnolabildiincehzlaartrlmasnakullanacaktr.
Bu ise ilk aamada kukusuz ancak mlkiyet hakkna ve burjuva
retimilikilerinedespotaelatmakyoluylaolur,yaniekonomikadanyetersizvegeicide
grnse hareketin sreci iinde kendini aan ve btn bir retim
tarznndntrlmesininaracolanbuvazgeilmeznlemleryoluylaolur.
Bunlemlerkukusuzherlkeyegredeiikolacaktr.
-
19.07.2015 KMarxFrEngels:KomnistManifesto
data:text/htmlcharset=utf8,%3Cp%20class%3D%22title%22%20style%3D%22textindent%3A%200px%3B%20color%3A%20rgb(0%2C%200%2C%2
17/28
Amaengelikinlkeler iin uaadakiler,
epeyortakolarakkullanmalannagirebilecektir:
1. Toprak mlkiyetinin kamulatrlmas ve toprak rantnn
devletgiderlerinekullanlmas.
2.Yksekbirartoranlvergi.
3.Mirashakknnkaldrlmas.
4.Tmkargelenlerinvelkedenkaanlarnmlklerineelkonulmas.
5. Devlet sermayeli ve tek tekel olarak Ulusal Banka yoluyla
kredilerindevletelindemerkezletirilmesi./p>
6.Tamaclndevletelindemerkezletirilmesi.
7. Ulusal fabrikalarn ve retim aralarnn artrlmas, arazinin ortak
birplanuyarncailenirhalegetirilipslah.
8. Herkes iin eit alma zorunluluu, zellikle tarm iin
sanayiordularnnkurulmas.
9. Tarm ve sanayi iletmelerinin birletirilmesi, kent ile kr
arasndakifarknsreiindegiderilmesindeetkinolmak.
10. Tm ocuklar iin kamusal ve parasz eitim. ocuklarn bugnkbiimde
fabrikalarda altrlmasna son verilmesi. Eitimin
maddiretimlebtnletirilmesi,vb
Gelime sreci iinde snf ayrmlar ortadan kaybolunca ve retimin
tmrgtlbireylerin ellerinde younlanca, kamusal zor
kullanmnnpolitikniteliikalmaz. Politik zor kullanm, asl anlamyla
bir snfn tekilere bask uygulamakzerergtledii zor
kullanmdr.Proletarya, burjuvaziylemcadelesi gerei
snfolarakbirleip,devrimyoluylaegemensnfolduundaveegemensnfolarakzorlaeski
retim ilikilerini ortadankaldrdnda, bylece o retim ilikileriyle
birliktesnf kartlnn varlk koullarn da, btnyle snflar da ve
dolaysyla snfolarakkendiegemenliinideortadankaldrmolur.
Snflaryla ve snf elikileriyle birlikte eski burjuva toplumunun
yerine,
herbireyinzgrgeliimininherkesiintoplucazgrgeliimkouluolduubirbirlikgelir.
-
19.07.2015 KMarxFrEngels:KomnistManifesto
data:text/htmlcharset=utf8,%3Cp%20class%3D%22title%22%20style%3D%22textindent%3A%200px%3B%20color%3A%20rgb(0%2C%200%2C%2
18/28
III Sosyalist ve Komnist Yazn
1.GericiSosyalizm
a)FeodalSosyalizm
Tarihsel konumu gerei Fransz ve ngiliz aristokrasisi, modern
burjuvatoplumuna kar yergiler yazmak durumundayd. 1830'daki Fransz
TemmuzDevriminde olsun, ngiliz reform hareketinde olsun,
aristokrasi, nefret ettii otrediye bir kez daha yenik dmt. Ciddi
bir siyasal mcadelenin szedilemezdi artk. Elinde yalnzca kalem
kavgas kalmt. Ama yazn alannda darestorasyon[5]dneminineski
sylemleriolanakszlamt.Sempatiuyandrmakiinaristokrasi,grntekendikarlarngzdenuzaktutmakveburjuvaziyekariddianamesini
yalnzca smrlen ii snf karma dzenlemek zorundayd.Bylece, yeni
efendisine talamalardzebilmenin ve kulana az yada ok
felakettellallfsldayabilmeninzrnhazrlyordu.
Feodal sosyalizm bu tarzda kt ortaya, yar ikayetname, yar
talama, yargemiyanks, yar gelecekuyars,buaradaac ve zekiceyaralayc
yarg yoluylaburjuvaziyi kalbinden vurarak ama modern tarihin
gidiini kavramadaki tamyetersizliiyledeglnbiretkibrakarak.
Halkarkalarndansrklemekiinellerindeproleterdilencitorbassallyorlardbayrakgibi.Amahalkonlarherizleyiinde,klarndakieskifeodalarmalargrphisayglolmayanazdolusugllerletyyordu.
Bu seyirlii en gzel oynayanlar, Fransz Lejitimistlerinin bir
kesimiyle Genngilterecileroldu.
Feodaller kendi smr tarzlarnn burjuvaca smrden farkl
biimlenmiolduunu gsterirken, yalnzca tmden farkl ve artk zaman gemi
koullaraltndasmrdkleriniunutuyorlar,okadar.Kendiegemenliklerindeproletaryannvar
olmadn kantlarken feodaller, kendi toplumdzenlerinin zorunlu
veledininesasenmodernburjuvaziolduunuunutuyorlaryalnzca.
Kald ki burjuvaziye ynelttikleri esas sulama tam da, burjuva
rejiminde eskitoplumdzenini tmylehavayauuracakbir
snfngeliiyorolmasnadayandiin,eletirileriningenciniteliinizatenokazgizliyorlar.
Burjuvaziyi,birproletaryayarattndanok,devrimcibirproletaryayarattiinsuluyorlar.
-
19.07.2015 KMarxFrEngels:KomnistManifesto
data:text/htmlcharset=utf8,%3Cp%20class%3D%22title%22%20style%3D%22textindent%3A%200px%3B%20color%3A%20rgb(0%2C%200%2C%2
19/28
Buyzden siyasal pratikte ii snfna kar alnan iddet
nlemlerininhepsinekatlyorlar ve gnlk yaamlarnda, tm iirilmi
sylemlerinin aksine,
altnelmalartoplamannkeyfinikarp,sadakati,ak,erefi,bezirgan
pazarlnda,ynle,ekerpancarylavealkollikiyletakasediyorlar.[6]
Nasl papaz hep feodal beyle el ele yrmse, papazca sosyalizm de
feodalsosyalizmleyleeleledir.
Hristiyanderviliinesosyalistbirhavavermektendahakolaybireyyok.yleya,Hristiyanlk,zelmlkiyete,evlilie,devletedekarkmammyd?Onlarnyerineyardmseverlikvedilenme,manastrbekaretivenefsinildrme,adrhayatvekilise,diyevaazlarvermemimiydi?Hristiyansosyalizmi,aristokratnfkesinepapaznserptiivaftizsuyuduryalnzca.
b)KkBurjuvaSosyalizmi
Feodal aristokrasi, modern burjuva toplumunda yaam koullar
zayflayptkenenveburjuvazi tarafndankertilen tek
snfdeildir.Ortaankentlileenimtiyazl kylleri ile kk
kyllk,modemburjuvazinin ncleriydi. Sanayi veticareti daha az gelimi
lkelerde bu snf, ykselen burjuvazi yannda
bitkiselyaamnhenzsrdrmektedir.
Modern uygarln gelitii lkelerdeyse, proletarya ile burjuvazi
arasndayalpalayan yeni bir kk burjuvazi olutu. Burjuva toplumunun
bir btnleyicisiolarak kendini srekli yineleyen ama rekabet sonucu
bireyleri hep
proletaryanniinesavrulmaktaolanbukkburjuvazi,stelikbyksanayigelitikemoderntoplumun
zerk bir kesimi olma konumunu tmden yitirecei ve ticarette
olsun,imalattaolsun,tarmdaolsun,yerinipostabalaravehizmetkarlarabrakacaannyaklatngrmektedir.
Kyl snfn toplam nfus iinde yandan fazla olduu Fransa gibi
lkelerdeburjuvaziye kar proletaryadan yana olan yazarlarn, burjuva
rejime
ynelttiklerieletiridekkburjuvazivekyllkltnkullanmalarveiilerdenyanatavralrken
kk burjuva bak asndan hareket etmeleri doald. Bylece
kkburjuvasosyalizmiolutu.Buyazndabaeken,yalnzFransa iindeil
ngiltereiinde,Sismondi'dir.
Bu sosyalizm,modern retim ilikileri iindeki elikileri son derece
keskin birisabetle zmlemitir. ktisatlarn yaltaklanan
irinletirmelerini aadkmtr. Gerek makinelemenin ve iblmnn ykc
etkilerini, gereksesermayenin ve toprak mlkiyetinin younlamasn, ar
retimi, krizleri, kk
-
19.07.2015 KMarxFrEngels:KomnistManifesto
data:text/htmlcharset=utf8,%3Cp%20class%3D%22title%22%20style%3D%22textindent%3A%200px%3B%20color%3A%20rgb(0%2C%200%2C%2
20/28
burjuvazi
ilekyllnkanlmazkn,proletaryannsefaletini,retimdekianariyi, servetin
blmndeki aka srtan oranszlklar, uluslarn
kendiaralarndakiendstriyelyoketmesavan,eskigreneklerin,eskiaileilikilerinin,eskimilliyetlerinzln,inkaredilemezbiimdekantlamtr.
Ne var ki olumlu ieriine karn bu sosyalizm, ya eski retim ve
deiimaralaryla birlikte eski retim ilikilerini ve eski toplumu geri
getirmek, ya
damodernretimvedeiimaralarn,krpparalad,paralamakzorundaolduueskimlkiyetilikileriiinezorlayenidentktrmakisteindedir.Herikidurumdadahemgencihemtopiktir.
malatta lonca dzeni ile krda babaerkil tarm iletmesi kk
burjuvasosyalizmininsonszleribudurite.
Geliimsreciiindebuyn,korkakbiryaygarayasapt.
c)AlmanSosyalizmiyada"Hakiki"Sosyalizm
Fransa'da,egemenbirburjuvazininbasksaltndaoluanvebuegemenliekarmcadeleninyaznsalifadesiolansosyalistvekomnistyazn,tamdaburjuvazininfeodalmutlaklakarmcadeleyegetiisradaAlmanya'yasokuldu.
Almanfilozoflar,yarfilozoflarvesivrizekalarbuyaznhrslazmsedileramabuarada,Fransa'danoyazlarngirmesiyleFranszyaamkoullarnndaaynandaAlmanya'ya
girmi olmadn unutuverdiler. Almanya koullarnda bu Franszyazn
dorudan pratik anlamn tmyle yitirip salt yaznsal bir grnm ald.nsan
varlnn gerekletirilmesi stne bo bir speklasyon olarak kt
ortayaister istemez. Bylece 18. yzyl Alman filozoflarna gre ilk
Fransz Devriminintalepleri yalnzca genelde "pratik zeka"nn
talepleri olarak anlam kazanyor vedevrimci Fransz burjuvazisinin
irade beyanlar da, salt iradenin, olmas
gerekeniradenin,hakikiinsaniradesininyasalardemekoluyordu.
Alman yazarlarnn tek abalar, yeni Fransz fikirlerini kendi eski
felsefivicdanlarna uydurmak, ya da daha ziyade kendi felsefi bak
alarndan Franszfikirlerinisahiplenmekti.
Bu sahiplenme aynen bir yabanc dile nasl sahip klrsa o yolla
oldu: eviriyoluyla.
Bilindii gibi keiler, eski ok tanrl dnem klsiklerinin elyazmalar
stnekendi zevksiz Katolik aziz hikyelerini yazmlard. Alman yazarlar
ise dnyevi
-
19.07.2015 KMarxFrEngels:KomnistManifesto
data:text/htmlcharset=utf8,%3Cp%20class%3D%22title%22%20style%3D%22textindent%3A%200px%3B%20color%3A%20rgb(0%2C%200%2C%2
21/28
Fransz yaznna tersini uyguladlar. Kendi felsefi samalklarn
Fransz aslnnarkasna yazdlar. rnein para ilikilerine ynelik Fransz
eletirisinin
arkasna"nsanzndenFeragat"diyeyazdlar,burjuvadevleteynelikFranszeletirisininarkasnada,"SoyutGenelinEgemenliiniOrtadanKaldrma"diyeyazdlar,vb.
Fransz geliimlerinin altna byle felsefi sylemler sokuturmay,
"EyleminFelsefesi", "Hakiki Sosyalizm", "Alman Sosyalizm Bilimi",
"Sosyalizmin FelsefiTemeli"gibideyimlerlevaftizettiler.
Fransz sosyalistkomnist yazn byle usturupluca idi edildi. Ve bir
snfnbr snfakarmcadelesinidilegetirmekAlmanelindebitirildii
iinoAlman,"Fransz tek yanlln" am olma bilincini tayordu hakiki
ihtiyalar yerinehakikat ihtiyacn,proletaryann karlar yerine
insanvarlnn karlarn,hibirsnftan olmayan, gerekte bile olmayan,
yalnzca felsefe fantezisinin
puslusemalarndabulunangenelinsannkarlarnsavunuyordububilin.
Kimseden yardm almakszn baard bu okul devlerini ylesine
tantanaylaciddiye alp ylesine rtkanlkla gklere karan bu Alman
sosyalizmi, bylecegiderekbilgimasumiyetiniyitirdi.
Alman burjuvazisinin, zellikle de Prusya burjuvazisinin feodal
ve mutlakkralla kar mcadelesi, tek kelimeyle liberal hareket, daha
byk ciddiyetkazand.
Bylece "hakiki" sosyalizmin eline, ok istedii bir frsat, siyasal
hareketinkarsnasosyalisttaleplerinikoymafrsatverilmioluyordu,yaniliberalizmekar,temsili
devlete kar, burjuva rekabetine, burjuva basn zgrlne,
hukukuna,burjuvacazgrleveeitliekarbilinen lanetleri
savurmavehalkkitlesinedebuburjuvahareketindenhibirkazancnnolmayaca,
tersinehereyiniyitireceiuyarsnyapmafrsat.Almansosyalizmi,ruhsuzcayankladFranszeletirisinin,modern
burjuva toplumuna ve ona uyan yaam koullarna, ona gre
biimlenensiyasalkurumlamayadayandntamzamanndaunuttuAlmanya'dadahaancakbunkoullariinmcadeleszkonusuydu.
Almansosyalizmi,burjuvazinintehditediciykseliinekaristenenbirkorkulukolarak,
mutlak Alman hkmetlerine ve papazlaryla, okul hocalaryla,
toprakaalaryla,brokrasisiyleonlarnbalaklarnahizmetetti.
Ayn hkmetlerin Alman ii ayaklanmalarna kar kullandklar ac
tfekkurunlarnnvekrbadarbelerinintatlbirbtnleyicisioldu.
"Hakiki"sosyalizm,Almanburjuvazisinekarhkmetlerinelindebylesinebirsilah
olurken, bir o kadar da genci bir kan, banazAlman kk
burjuvazisinin
-
19.07.2015 KMarxFrEngels:KomnistManifesto
data:text/htmlcharset=utf8,%3Cp%20class%3D%22title%22%20style%3D%22textindent%3A%200px%3B%20color%3A%20rgb(0%2C%200%2C%2
22/28
karndorudantemsilediyordu.Almanya'da,16.yzyldankalanveozamandanberi
eitli biimlerde hep ortaya kan kk burjuvazi,mevcut durumlarn
esastoplumsaltemelinioluturdu.
Onunvarlnnkorunmas,Almanya'damevcutdurumlarnkorunmasdemektir.Kk
burjuvazi, burjuvazinin siyasal ve ekonomik egemenliinde, bin
yandansermayenin merkezlemesi sonucu, br yandan da devrimci bir
proletaryannortayaksonucukesinmahvolmaktankorkan."Hakiki"sosyalizmonuniinherikikuubirdenvuracaktaolanakgrnd.Salgnhastalkgibiyayld.
Almansosyalistlerinin,kendi
iskeletednm"ebedihakikatler"inegiydirdikleribu, speklatif tezgahta
dokunmu, sivri zekal sylem iekleriyle sslenmi,
akbaygnhuzuriyleriyleykanmbereketlikisve,mallarnnokesimdekisrmnartrdyalnzca.
Kendi asndan Alman sosyalizmi, bu banaz kk burjuvazinin
tumturaklszcsolmakonumunugiderekiyicebenimsedi.
Alman ulusunu, rnek ulus olarak, Alman kk burjuvazisini de rnek
insanolarak byk lflarla ilan etti. Onun her aalna, tam tersini
ifade eden, gizli,yksek, sosyalist anlamlar ykledi. Nihayet
komnizmin "kaba ykcl"nadorudan kar karak ve tm snf mcadelelerinin
stnde bir tarafsz
yceliktaslayarak,izgisininsonkertesinegeldi.Almanya'da,sosyalistveyakomnistdiyeortalkta
dolaan ne kadar yazn varsa, ok az istisnasyla hep bu kirli, bu
canszyaznalannagirer.[7]
2.TutucuSosyalizmyadaBurjuvaSosyalizmi
Burjuva toplumunun kalcln salamak iin bir kesim burjuvazi
sosyalskntlarortadankaldrmayayardmcolmakister.
Buerevede:ekonomistler,filantroplar,insancllar,alansnflarndurumunudzeltmeciler,yardmseverler,hayvankorumaclar,lmllkrgtleri,vardr.Eneitlisinden
ke bucak reformcular yani.Hatta bu burjuva sosyalizminin
btnbirsistemolarakilenenleriolmutur.
rnek olarak Proudhon'un "Philosophie de laMisre"ini [Sefaletin
Felsefesiev.] elealalm.
Sosyalist burjuvalar, modern toplumun koullarn isterler, ama o
koullarnkendisinden kaynaklanan mcadeleler ve tehlikeler olmakszn.
Mevcut toplumu,
-
19.07.2015 KMarxFrEngels:KomnistManifesto
data:text/htmlcharset=utf8,%3Cp%20class%3D%22title%22%20style%3D%22textindent%3A%200px%3B%20color%3A%20rgb(0%2C%200%2C%2
23/28
onu devrimci dnme uratacak ve zecek unsurlar kesilip karlm
olanakisterler. Burjuvazi olsun ama proletarya olmasn. Kendi egemen
olduu dnyayelbetteki en iyidnyaolarakgrrburjuvazi.Burjuva
sosyalizmibu i ferahlatctasarmn yan ya da tam bir sistem oluturmaya
kadar vardrr. Kendisininsistemlerini gerekletirmesini ve bu yeni
Kuds'e dahil olmasn
proletaryadantalepederken,aslndaonayalnzca,bugnktoplumuniindekalamabutoplumailikinnefretlikdncelerindenarn,demioluyor.
[Bu]sosyalizmindahaazsistematikvebirazdahapratikbir
ikincibiimiyse,buyaam koullarnda u ya da bu siyasal dnmn deil de
yalnzca bir tekdeiimin, yani yalnzca ekonomik koullarda bir deiimin
yararl
olabileceinikantlayarakiisnfnnherdevrimcihareketinisakatlamayauramtr.Amabusosyalizmin,maddi
varolu koullarn deitirmekderkendnd, asla
ancakdevrimciyollaolabilecekburjuvaretim
ilikilerininortadankaldrlmasdeildir,onun dnd, bu retim ilikileri
zemininde uygulanacak, yani sermaye ilecretli almaarasndaki
ilikidehibir eyideitirmeyen,olsaolsaburjuvazininegemenliinin
bedellerini azaltp devlet btesini basitletirecek
ynetseldzeltmelerdir.
Burjuvasosyalizmikendineuyanifadeyi,saltkonuanfigrdurumunagelmektebulurancak.
Serbest ticaret!alansnfnkarna.Korumacgmrk!alansnfnkaniin. Hcreli
hapishaneler! alan snfn karna. Burjuva sosyalizminin
ciddiniyetliolduusonszdrbu.
Burjuvazinin sosyalizmi, zaten burjuvalarn alan snfn karna
burjuvaolduklarnsavunmaktanibarettir.
3.EletireltopyacSosyalizmveKomnizm
Burada, tm modern devrimlerde proletaryann taleplerini dile
getirmi olanyazndanszetmiyoruz.(Babeuf'nyazlarvb.)
Genelbirbakaldranda,feodaltoplumunyklmadneminde,proletaryanndorudankendisnfkarnkabulettirmeyeynelikilkabalar,hemproletaryannkendi
gelimemiliinden dolay, hem de kurtuluu iin ancak burjuva dneminrn
olabilecek maddi koullarn eksikliinden dolay, kanlmaz
biimdeyenilgiye urad. Proletaryann bu ilk hareketlerini izleyen
devrimci yazn, ierikolarak ister istemez gericidir. Genel bir dervi
kanaatkrl ve kaba bir eitiliknerir.
-
19.07.2015 KMarxFrEngels:KomnistManifesto
data:text/htmlcharset=utf8,%3Cp%20class%3D%22title%22%20style%3D%22textindent%3A%200px%3B%20color%3A%20rgb(0%2C%200%2C%2
24/28
Esas sosyalist ve komnist sistemler, StSimon'un, Fourier'nin,
Owen'n vb.sistemleri, proletarya ile burjuvazi arasndaki mcadelenin
yukarda
belirttiimizgelimemiilkdnemindeortayaktlar.(Bkz:BurjuvalarveProleterler.)
Bu sistemleri bulanlar geri snf kartln egemen toplumun
kendisindekizc unsurlarn etkinlii olarak gryorlar. Ama proletarya
cephesinde
hibirtarihselzerkgirikenlik,onazghibirsiyasalhareketgrmyorlar.
Snfkartlnngeliimi,sanayiningeliimiylebaabayrd
iin,onlarnnndeproletaryannkurtuluununmaddikoullardabulunmuyorvenceliklebukoullaryaratmanntoplumsalyasalar,toplumsalbilimipeindegidiyorlar.
Toplumsalfaaliyetinyerinionlarnbulucukiiselfaaliyetlerininalmasgerekiyor,kurtuluuntarihselkoullarnnyerini
fantezininalmas,proletaryannsnfolarakadm adm gelien rgtlenmesinin
yerini kendi bulup kardklar
toplumsalrgtlenmeninalmasgerekiyor.Onlaragregeleceindnyatarihi,propagandayavekenditoplumtasarmlarnnuygulamadahayatageirilmesineindirgeniyor.
Tasarmlarnda esasen en ok ac eken snf olarak emeki snfn
karlarntemsil ettiklerininbilincindeler geri.Amaproletaryaonlarn
gznde yalnzca enokacekensnfolmazelliiylevar.
Gerek snf mcadelesinin gelimemi biimi, gerekse kendi yaam
konumlar,snf kartlnn okstndeolduklarn
sanmayagtrmtronlar.Toplumuntmyelerinin,eniyidurumdaolanlarnda,yaamkoullarniyiletirmekisterler.Bu
yzden hi ayrm gzetmeksizin srekli toplumun tmne, hatta zellikle
deegemensnfaaryaparlar.nksistemleribiranlalsa,osistemineniyitoplumiineniyitasarmolduukesinkabuledilecektironlaragre.
Byle baktklar iin de en bata devrimci eylemler olmak zere tm
siyasaleylemleri knarlar, hedeflerine bar yollardan ulamak isterler
ve
kukusuzbaarszlaurayankkdeneylerle,rnekgstermeningcnedayanarak,yenitoplumsalmukaddeskitabayolamayaalrlar.
Gelecein toplumunun fantastik tasviri, proletaryann henz hi
gelimemiolduu,dolaysyla toplumugenelolarakdntrmekadna ilkanlamlk
iinkenditavrndafantastikolarakkavradbirzamandaortayakmtr.
Ama sosyal[ist] ve komnist yazlar, eletirel eler de tamaktadr.
Mevcuttoplumunbtntemellerinesaldrrlar.Bunedenle iilerinaydnlanmas
iinsonderecedeerlimalzemebrakmlardr.Geleceintoplumunailikinolumlusavlar,rnein
kentle kr arasndaki kartln, ailenin, kiisel mlk edinmenin,
cretlialmann kaldrlmas, toplumsal uyumun ngrlmesi, devletin salt
retimin
-
19.07.2015 KMarxFrEngels:KomnistManifesto
data:text/htmlcharset=utf8,%3Cp%20class%3D%22title%22%20style%3D%22textindent%3A%200px%3B%20color%3A%20rgb(0%2C%200%2C%2
25/28
ynetiminedntrlmesibtnbusavlar,henzyeniyenigelimeyebalayanve
onlarn da ancak biimlenmemi ilk belirsizlik evresinde tandklar
snfkartlnn ortadan kalkn dile getirmektedir yalnzca. Dolaysyla bu
savlarhenzsalttopikbiranlamtarlar.
Eletireltopik sosyalizm ve komnizmin nemi, tarihsel geliimle
tersorantldr. Snf mcadelesi ne oranda gelimi ve biimlenmise ona
ilikin bufantastik bak ve ona ynelik bu fantastikmcadele, kuramsal
haklln,
pratikdeeriniaynorandayitirir.Bunedenlebusistemlerinkurucular
yinedepekokyndendevrimciolduklarhalde,onlarnrencilerihepgenciularolutururlar.Proletaryann
tarihsel ilerlemesi karsnda inatla ustalarnn eski grlerinesarlrlar.
Bu yzden sonuta snf mcadelesini trplemeye ve
kartlklaruzlatrmayaurarlar.Hala
toplumsaltopyalarndeneyyoluylagerekletirme,ayrkphalanstere'leroluturma,homecolony'lerkurma,kkbirkarya[8]yeniKuds'nonikisayfalformabasksmeydanagetirmedlerikurarlarvebtnbu
spanyol atolarnn yapm iin de burjuva yreklerdeki ve
czdanlardakiinsanseverliebavurmakzorundakalrlar.Giderekyukardaanlattmzgenciveyatutucusosyalistlerkategorisinederler,tekfarklaki,okdahasistematikbilgilikvardr
bunlarda ve kendi sosyal bilimlerinin yarataca mucizeye kr
krneinanmlardr.
Bu yzden, iilerin olsa olsa yeni mukaddes kitaba cahilce
inanszlktankaynaklanabilenhereitsiyasalhareketinekahrlakarkarlar.
ngiltere'de Owen'cilar artistlere kar, Fransa'da Fourier'ciler
Reformcularakarbyletepkigsteriyorlar.
IV Komnistlerin eitli MuhalefetPartilerine Kar Konumu
II. Blm'e baknca, komnistlerin halen kurulu bulunan ii
partilerine, yaningiltere'de artistlere, Kuzey Amerika'da tarm
reformcularna kar tutumlarkendiliindenanlalr.
Komnistler, ii snfnn en yakn amalar ve karlar iin mcadele
ederlerama bugnn hareketi iinde hareketin geleceini de temsil
ederler.
Fransa'dakomnistler,tutucuvekktenciburjuvaziyekarsosyalistdemokratikpartiyle[9]ittifak
kuruyorlar, ama devrimci kalntlardan gelen lafazanlklara ve gz
-
19.07.2015 KMarxFrEngels:KomnistManifesto
data:text/htmlcharset=utf8,%3Cp%20class%3D%22title%22%20style%3D%22textindent%3A%200px%3B%20color%3A%20rgb(0%2C%200%2C%2
26/28
boyamalarakareletireltavrlarndasakltutuyorlar.
svire'de radikalleri destekliyorlar, ama bu partinin, bir bl
Fransa'dakianlamylademokratiksosyalist,birbliseradikalburjuvaolanbirbiriyleeliikunsurlardanmeydanageldiinigzdenkarmakszn.
Polonya'dakomnistler,ulusalkurtuluu
tarmreformuartnabalayanpartiyidestekliyor,1846KrakovAyaklanmasnhayatageirendebupartiydi.
Almanya'da burjuvazi devrimci k yaptnda komnist partisi,
mutlakmonariye, feodal toprak mlkiyetine ve kk burjuvala kar
burjuvaziylebirlikte mcadele etti. Ama Alman iilerinin,
burjuvazinin egemenliiyle birliktegelmesi gereken toplumsal ve
siyasal koullar bir o kadar burjuvaziye karyneltebilmeleri, yani
Almanya'da genci snflarn yklmasnn hemen ardndanburjuvazinin
kendisine kar mcadeleyi balatabilmeleri iin, komnist
partisi,burjuvazi ileproletaryaarasndakidmancakartla
ilikinolabildiinceberrakbirbilinciiilerdeoluturmaydabiranolsunihmaletmedi.
AlmanyabirburjuvadevriminineiinegeldiiiinvebudnmesasenAvrupauygarlnndahagelikinkoullarnadenkgeldiive17.yzylngiltere'sinden,18.yzylFransa'sndan
okdahagelimibirproletarya ile tamamlanaca iin, yaniAlman burjuva
devrimi bir proleter devrimin ancak dorudan bir "n
oyunu"olabileceiiin,komnistler,esasdikkatleriniAlmanya'yayneltiyorlar.
Tek kelimeyle komnistler, mevcut toplumsal ve siyasal durumlara
kar heryerdevehereitdevrimcihareketidestekliyorlar.
Tm bu hareketler iinde, hangi gelikinlik aamasnda olursa olsun
mlkiyetsorununuhareketintemelsorunuolaraknekaryorlar.
Nihayetancakkomnistlerherlkenindemokratikpartilerininheryerdebirleipanlamasiinalyorlar.
Komnistler, gr ve niyetlerini gizlemeyi reddederler. Amalarna
ancakbugnekadarki
tmtoplumsaldzeninzorlayklmasylaulaabilecekleriniakabildirirler.
Varsn egemen snflar bir komnist devrim rkntsyle tir
tirtitresinler.Proleterlerin,zincirlerindenbakakaybedecekeyleriyok.Birdnyavarkazanacaklar.
Btn lkelerin proleterleri, birlein!
Yazl:Aralk1847'denOcak1848'ekadar.
-
19.07.2015 KMarxFrEngels:KomnistManifesto
data:text/htmlcharset=utf8,%3Cp%20class%3D%22title%22%20style%3D%22textindent%3A%200px%3B%20color%3A%20rgb(0%2C%200%2C%2
27/28
Dipnotlar
[1][1888ngilizcebaskyaEngels'innotu.]
Burjuvazi, deyince, toplumsal retim aralarnn mlkiyetini elinde
bulunduran vecretli emei smren modern kapitalistler snfn anlyoruz.
Proletarya, deyince ise,kendi mlkiyetinde retim arac bulunmadndan,
yaayabilmek iin igcn
satmakzorundaolanmoderncretliiilersnfnanlyoruz.
[2]
Dahakesindeyile,eldebulunanyazltarih.Tmyazltarihtenncegelentoplumsaln
tarih,
1847'dehemenhibilinmiyordu.Ozamandanbuyana,Haxthausen,Rusya'datopran
ortak mlkiyetini ortaya kard, Maurer, tm Alman kabilelerinin
tarihselbalang olarak bu temelde bulunduunu kantlad ve
giderekHindistan'dan rlanda'yatoplumun ilkbiimininortak
toprakmlkiyetinesahipky topluluklarolduubulundu.NihayetMorgan'n,
gens'in hakiki doasna ve kabiledeki konumuna ilikin
talandrcbuluuyla,builkelkomnaltoplumuntipikyapsortayakondu.Balangtakibutoplulukyapsnn
zlmesiyle toplumun zel snflara ve sonunda kart snflara
ayrlmasbalyor.[1888ngilizceve1890AlmancabaskyaEngels'innotu.]Buzlmesrecini"Ailenin,zelMlkiyetinveDevletinKkeni"ndeizlemeyealtmikincibask,Stuttgart1886.[1888ngilizcebaskyaEngels'innotu.]
[3][1888ngilizceve1890AlmancabaskyaEngels'innotu.]
Hatta "nc kesim" olarak feodal beylerinden ve ustalarndan kendi
zerk
yerelynetimvesiyasalhaklarnkoparmagcneerimedenncedeFransa'daortayakankentler
"komn" diyorlard kendilerine. Genel deyile burada burjuvazinin
ekonomikgeliimiiintipiklkeolarakngiltere'yi,burjuvazininsiyasalgeliimiiindeFransa'yelealdk.[1888ngilizcebaskyaEngels'innotu.]talyanveFranszkentburjuvalar,
ilkzerkynetimhaklarn feodalbeylerindenzorlaaldktan veya satn
aldktan sonra kendi kent topluluklarn byle adlandrdlar.
[1890AlmancabaskyaEngels'innotu.]
[4]
Marx,sonradan,iininemeinideil,emekgcnsattnortayakoydu.ev.
[5][1888ngilizcebaskyaEngels'innotu.]
Kastedilen,16601689ngilizrestorasyondnemideil,18141830Franszrestorasyondnemidir.
-
19.07.2015 KMarxFrEngels:KomnistManifesto
data:text/htmlcharset=utf8,%3Cp%20class%3D%22title%22%20style%3D%22textindent%3A%200px%3B%20color%3A%20rgb(0%2C%200%2C%2
28/28
[6][1888ngilizcebaskyaEngels'innotu.]
Bu, zellikle toprak soyluluunun ve toprak aalnn, mlklerinin byk
ksmnkendihesaplarnakhyalarnailettiklerivebununyanndaayrcabykpancarekerivepatatesalkolreticisiolduklarAlmanya'yailikindir.ngilizaristokratlarhenzokadardmemilerdir
ama az ya da ok kukulu anonim irket kurucularna adlarndevretmek
yoluyla rantlarn dne kar rekabete nasl girilebileceini onlar
dabiliyor.
[7][1890AlmancabaskyaEngels'innotu.]
1848 devrim dalgas tm bu baya akm ortalktan sprd ve onlarda
sosyalistlikyapmahevesibrakmad.BuakmnesastemsilcisivetipiBayKarlGrn'dr.
[8]
Phalanstere, Charles Fourier'nin tasarlad sosyalist kolonilerin
adyd Cabet, kenditopyasnvesonraAmerika'dakikomnistkolonisini
karyadiyeadlandryordu.
[1888ngilizcebaskyaEngels'innotu.]KendikomnistmodeltoplumlarnOwen,homecolony'lerolarakadlandryor(lke
iikoloniler). Phalanstare, Fourier'nin tasarlad toplumsal
saraylard. karya, komnistdzenlerini Cabet'in tasvir ettii topik
fantezi lkesiydi. [1890 Almanca basksnaEngels'innotu.]
[9]
O zamanlar parlamentoda LedruRollin'in, yaznda Louis Blanc'n ve
basnda"Rforme"adlgnlkgazetenintemsilettiiparti."Sosyaldemokrasi"ad,onubulanlariin,demokratikbirpartideveyacumhuriyetibirpartideazyadaoksosyalistrenktebirseksiyonanlamnagelmekteydi.[1888ngilizcebaskyaEngels'innotu.]OzamanlarFransa'dakendinesosyalistdemokratikdiyenparti,LedruRollin'in
siyasal,Louis Blanc'n da yaznsal olarak temsil ettii partiydi yani
bugnk Alman
Sosyaldemokrasisindendalarkadarfarklyd.[1890AlmancabaskyaEngels'innotu.]
indekiler|nszler