June2015 - WordPress.com · Mufti Safi ullah (9856210072) Moulana Ashraf Ali Moulana Zeinul Abedin Mv. Ziauddin (Pesh Imam) Mufti Nasim Ahmed Mufti Abdul Quadir Moulana Ziaul Haque

https://tfmanipur.wordpress.com/

https://tfmanipur.wordpress.com/

https://tfmanipur.wordpress.com/

Vol. VIII Issue 2June - Aug 2015(Sha'ban - Shawal 1436 AH)

“Your guide to the way of life”

Advisory Board

EDITOR

Jt. Editor cum Manager

Sub Editors

Assistant Manager

Moulana Sayeed Ahmad

Alhaj Abdul Halim Choudhury

Alhaj Abdul Haque

Moulana Umar Qasmi

Quari Qayamuddin

Mufti Siraj Ahmad Qasmi (9612826730)

Mufti Safi ullah (9856210072)

Moulana Ashraf Ali

Moulana Zeinul Abedin

Mv. Ziauddin (Pesh Imam)

Mufti Nasim Ahmed

Mufti Abdul Quadir

Moulana Ziaul Haque Qasmi

Published & Circulated by:Jamiatul Ulama Manipur, Babupara, Imphal-795001Telephone: +91 943644219

Design & Compositing:Typesetting:

Iqbal Sheikh WangMustaqim Ansari

31 %ãVç]GÝ ¾çc÷e `Ì[ýÝ%TöEõÝ Yç=FÇ]

3 EÇõÌ[ý%çãX c÷EõÝ] %]aÇe BãFçÌ^GÝ YÇ׳a(aÇÌ[ýc÷ [ýEõÌ[ýc÷ %çÌ^Tö X: 189 VGÝ 195 ZõçC[ýç)

2

10

12

6

8

13

17

18

19

21

22

24

2629

30

A×QöOôÌ[ýGÝ ¾çãÌ[ýç_

å]ç[ýç+_, +³OôÌ[ýãXTö ×`×L~[ýGÝ %]çe[ýç

c÷LÌ[ýTö +a]ç<_GÝ ]»Jôç FÌ[ýGÝ ¾çÌ[ýÝ

åÌ[ýçLçGÝ %Vç[ý %]aÇe BãFçÌ^GÝ %ã`çÌ^[ý×`e

VØ™öçÌ[ý [ý³VÝGÝ ¾çc÷ãÜšöçEõ

EõY= %]aÇe åVçLFTöGÝ ×c÷e=

c÷LÌ[ýTö +]ç] %'%L] %[ýÇ c÷XÝZõç (Ì[ýc÷:)

×[ýa×]{çc÷GÝ ]×TöEõ ]mX

c÷_Ý]çGÝ Ì^Ç]Vç ]Çc÷¶ö‚V (a) GÝ [ýÌ[ýEõd×`e

åÌ[ýçLç UçGÝ ]×TöEõ ]mS

åEõì×Ì[ý BãFçÌ^[ýÇ %Lç~ç

<-Yç=

Eõ[ýÇ_ åTöì×[ýFÐ[ýç X]çL

X]çLGÝ §EÇõ]

TöÌ[ýç¾Ýc÷ X]çL UÇXç å`çX[ýç Ì^ç[ýÐç?

https://tfmanipur.wordpress.com/

June 2015 - Aug 2015NooR Vol. VIII Issue 2

XÉÌ[ý LÇX/2015

EõXçm¶‘öç %]ç VÇXÌ^çGÝ é]Xç »JôçEõYç =Ì[ý[ýç X¾Gç »JôçEõYç Ì^ç[ýGÝ %×Eõ[ýç é_Ì[ý[ý×V %=[ýç ]Ý FÇ×Ve]EÂõç %Iø¶‘öç =YçÌ^ åTöìVÇXç ]c÷çEõYÇ EõX×[ýX[ýç åc÷çdXG×X, ]Tö]VÇVç ]Ý %VÇ EõXçãXç c÷çÌ^[ýç åÌ^eã_ç+* ]Ý %]×X c÷çÌ^[ýGÝ ]ÝXÇe×`FEÂõç ]c÷çEõYÇ é]VGÝ Eõ_ãc÷ì[ýç TöIøç+ZõãV FXG×X, %VÇGç ]Tö] %×aGÝ ]]ç-]Yç×`eXç ]»Jôç×`e[ýÇ VÝXVGÝ UçYãTöçEõc÷{Gç åVçLFEõÝ é]XÇeVç _e×`X×[ý×Ì[ý[ýç %×a[ýÇ EõÌ[ý¶oöç ]»Jôç XÇe×`[ýç ]Ý×X c÷çÌ^GãVì×Ì[ý[ýãXç? %{çc÷GÝ Ì[ýaÇ_×`eXç VÇ%ç åTöìÌ[ý¶ö‚Ý, ""åc÷ ]YÇ! B[ýÇ %]aÇe BGÝ +»Jôç×`e[ýÇ X]ç×L C+c÷X×[ýÌ^Ç, åc÷ BãFçÌ^GÝ ]YÇ BãFçÌ^GÝ VÇ%ç EÇõ[ýÇ_ åTöì×[ýÌ^Ç*'' ""BãFçÌ^[ýÇ åÌ^çEõ×Y×Ì[ý[ýç åc÷ ]YÇ BãFçÌ^GÝ XÇYÝ %Iøçe×`e[ýÇ C+c÷X×[ýÌ^Ç BãFçÌ^GÝ ×]d +eUX[ýç ]»JôçEõ (%Zõ[ýç åTöì[ýç ]Ý C+c÷X×[ýÌ[ýGç) %]aÇe C+c÷X×[ýÌ^Ç BãFçÌ^[ýÇ (mXçc÷VGÝ) IøçEÂõç »JôdY×`eGÝ _Ç×»Jôe[ýç*'' ]Tö] %×aGÝ ]Ça_]çX×`eXç VÇ%ç åTöì×Ì[ý - åc÷ç %{çc÷ B[ýÇ %]aÇe BGÝ +»Jôç×`e[ýÇ VÇ×XÌ^çGÝ %ä»Jôì-%`çe C+c÷X×[ýÌ^Ç, ]Ì[ýÓY ZõçCc÷X×[ýÌ^Ç, å`_ Zõec÷X×[ýÌ^Ç, aç×\öÛa Zõec÷X×[ýÌ^Ç c÷çÌ^Xç VÇ%ç åTöì[ýç %]aÇe ]»JôçGÝ %ç×FÌ[ýdEõÝV]Eõ FX[ýç ]Ý Ì^ç¶oöç é_×`{ãwÎøÔ* %YIø[ý×`eXç F×{ BãFçÌ^ ×`FÐGç +»Jôç×`e EõÌ[ý¶oöç é_ãc÷ìG×X? %×`e[ý×`eXç F×{ +»Jôç×`e %×aXç ×`FÐGç %{çc÷GÝ ]XçNþç EõÌ[ý¶oöç ×c÷Iø_ÇG×X? %YIø[ýç %]aÇe %×`e[ýç ]Yç %×X]Nþç ]»Jôç×`eGÝ VÇ×XÌ^ç X¾Gç %ç×FÌ[ýdTöç ×c÷IøX[ýGÝ åUìÌ[ýçe åTöì+* ]»JôçGÝ VÇ×XÌ^çFNþGÝ FX[ý×`eXç ]»Jôç×`e[ýÇ å[ý-VÝX×`eGÝ ]FÇwøç ×`ë~, VÝXGç ]Ì[ýÝ é_XV[ýç, LǶö‚ç %]aÇe L]ç%wøç X]çL å`çX[ýç Ì^çV[ýç •Çõ_, LãGç+ <ê` Tö׶‘ö[ýç, å[ýç×QïöeVç U¶ö‚Ý* %×am¶‘öç %Iøçe×`e %×aXç »Jôç=Ì[ýzõGç VÝXGÝ U[ýEõ×`eVç %ã`çÌ^[ýç YÇãUçEÂõ[ýç åc÷çdêX* EÇõÌ[ý%çX %]aÇe c÷VÝaTöGÝ åc÷~ç ]`çGÝ

GîçS-å_ì×`e %]aÇe åL³Oô_ã]X×`eGÝ ¾çZõ¶‘öÇ UçêL* ]ãFçÌ^GÝ ×]dãÌ^eVç ]Ça_]çX×`eVGÝ XX-]Ça×_]×`eXç åc÷~ç éZõ c÷çÌ^Xç F×{, ]ãFçÌ^Xç F×{[ýç %VÇ ]×»Jô~ç åZõçeãVçzõGç »Jô¶oöç é_L[ýç ]Ça_]çX×`e[ýÇaÇ _¶ö‚ÇEÂõc÷~[ýç åc÷çdêX, %aǶoöç ]Yç-]]çGÝ %ã`ç+[ý×`e %VÇXç ]Ì[ý] C+Ì[ýGç %Iøçe×`e %VÇ å[ýVÝX CX×F[ýç, å[ýVÝX×`eGç Ì^Ç] Yç~×F[ýGÝ ]×`e ×UIø]VÐ[ýç åUìãVçEõ×`e åUç×zõ[ýç %×a BãFçÌ^Xç åZõçeXç =Ì[ý[ý×X* ]×a[ýÇ×X %{çc÷GÝ Ì[ýaÇ_ a{{ç§ %ê_×c÷ ¾a{¶oöç c÷çÌ^Ì[ý׶Úö[ýç %×a ""%Iøçe FÇ×Ve]Eõ åYçEõ+ +a_ç]GÝ ]ãYçNþç %VÇGç ]]ç-]Yç×`eXç %Iøçe %VÇ[ýÇ å`]ãVçEõ+ Ì^§VÝ, FÊ×rôÌ^çX, é] _çdYç, [ýÇd _çdYç*'' %×am¶‘öç ]ÝC+×`e %×a ]Ça_]çXm¶oöç X]çL å`ç{[ýaÇ +a_ç]VGÝ ]Yç_ _çXFÐ[ý×X +a_ç]GÝ åÌ^EÂõ[ý×X* ]ãFçÌ^×`e %VÇGÝ ]XÇeVGÝ åc÷ì×LEõ »Jôç=Xç ¾çãUçEõ C+×Ì[ý[ýç - a_]çX Ì[ýÓ`VÝ, Töa×_]ç XaÌ[ýÝX, ]Tö] FÌ[ýGÝ ]]çeVç ×`FÐ[ýç La×Oôa åc÷VçÌ^TÇö{çc÷ <a]d »JÇôGTöç+, F�çLç %c÷]V %[[ýça, ]Çc÷¶ö‚V FçX, ×aEõ³VÌ[ý [ýFTö, c÷aX Eõç×VÌ^ç×X, m_ç] %c÷]V Eõç×VÌ^ç×X %×aX×»Jôe[ýç åL³Oô_ã]X×`e %×a ]Ça_]çX C+Xç åYçEõY×X %VÇ[ýÇ VÝX Ì^çCV[ýç •Çõ_ Eõã_LGÝ »JôhõÌ[ýVç ×c÷e_EõYç, %ä»Jôì-%`çeGÝ FÇÌ^çVç »Jôç=Ì[ýEõYç, éGÌ[ý-]Ça×_]×`eGç å_çÌ^XÌ[ýEõYç ]Ì[ý]VGÝ ]ãFçÌ^Vç Ì^çCÌ[ý¶‘öç +a_ç] ]çe×F %]aÇe ]ÇÌ[ýTöV C+Xç ×`×F* ×Yz�õ[ýç ]×SYÇÌ[ý ærôOô %×a]NþVç é_×Ì[ý[ýç ]Ça_]çX FÇãLçEõ %]FEõ %×aGÝ ]XÇeVGÝaÇ ]Yç-]]ç×`eGÝ %ã`çÌ^[ýVGÝ åTöçIøçX-åTöçIøçX[ýç Fdže×`eVGÝ ]ÇÌ[ýTöV CX×F[ýç XÇYÝ ]»Jôç×`eGÝ ]×`e EõÌ^ç Ì^ç]äFÐ? `çêG %]aÇe Fdže×`eGÝ +�d å`çhõ×X c÷çÌ^[ýGÝV]Nþç ×]e YtVÐ[ý×X* FÜšö×[ýÌ^Ç %×am¶‘öç _ç+[ýEõ ×U[ýç åUìãVçEõ×`e %×a åUçNþX[ýç Eõ×Ì[ý =YçÌ^ åTöìZõ] åUçEõ+*

2

A×QöOôÌ[ýGÝ ¾çãÌ[ýç_

---A×QöOôÌ[ý

https://tfmanipur.wordpress.com/

June 2015 - Aug 2015NooR Vol. VIII Issue 2

XÉÌ[ý LÇX/2015

c÷ç~GÝ ]Fç

189- c÷e×_ Xc÷çEõãIøç³Vç UçGÝ (åFçIø»JôdEõÝ) ]TöçeVç, c÷çÌ^Ì^Ç ]×a %EõEÂõ[ýç ]Tö]×`e FIøX[ýGÝV]Nþ×X ]ÝÌ^ç]GÝ C+Xç %]aÇe c÷�GÝV]Nþç* %VÇGç Ì^Ç]×`eGÝ ]×XeãUçIø×`eVç »Jôe[ýç %VÇ åXEõÝ (a¾ç[ý) EõÝ U[ýEõ Xãwø åTöì+m¶‘öaÇe åXEõÝ×V EõXçm¶‘öXç (%{çc÷[ýÇ) ×Eõ×Ì[ý[ýç %VÇ×X, »JôeIÇø Ì^Ç]×`eVç ]ãFçÌ^GÝ åUçIøLçC×`eVç %]aÇe %{çc÷[ýÇ ×EõVÇXç é_Ì^Ç, %VÇ C+Ì[ý[ý×V XãFçÌ^ ]çÌ^ Yçhõ×X*

190- _çX å`çäEÂõì %{çc÷GÝ _¶‘öÝVç XãFçÌ^Vç _ç³VçÌ[ý×zõ[ý×`e %VÇGç å_çÌ^XXç %]aÇe (EõXçm¶‘öç %]Vç) åc÷×tX[ýç (U[ýEõ) åTöìGXÇ, Töã`eX]Eõ %{çc÷Xç Yç]ãV _¶ö‚çeX[ý×`e[ýÇ*

191- c÷çd_Ç ]ãFçÌ^[ýÇ XãFçÌ^Xç Zõe[ýç ]Zõ]Vç %]aÇe TöçãÜšöçEõ= ]ãFçÌ^[ýÇ, ]ãFçÌ^Xç XãFçÌ^[ýÇ TöçãÜšöçÌ[ýEõ×F[ýç %VÇm¶oöç, VÝXGÝ U[ýNþç ×Ue[ýç %×aXç ]Ý c÷çdYVGÝ åc÷~ç `ç×U[ý×X* %VÇGç _çX å`çEÂõGXÇ ]ãFçÌ^Gç ]a×LV c÷Ì[ýç]GÝ ]XçNþç ]ãFçÌ^Xç ]Zõ]VÇVç _çX åc÷ìÌ[ý×wÎøÔ[ýZõçC[ýç, Eõ×Ì[ým¶‘öç ]ãFçÌ^Xç XãFçÌ^Vç _çX åc÷ìÌ[ýzõ[ý×V c÷çd_Ç ]ãFçÌ^[ýÇ, ]×a [ýV_ç×X +]çX é_Tö[ý×`eGÝ* Eõ×Ì[ým¶‘öç ]ãFçÌ^ (]hõçGÝ +]çX é_Tö[ý×`eXç) EÇõZõÌ[ýGÝ U[ýEõ UçãVçEõFÐ[ý×V Töã`eX]Eõ %{çc÷Xç Ì^ç¶oöç åEõçEõ×YG×X %]aÇe »JôçX×[ýG×X*

192- %VÇGç _çX åUeãXì ]ãFçÌ^Gç (]ãFçÌ^Xç) Cd-éX[ýç å_׊˜[ýZõçC[ýç %]aÇe %{çc÷GÝ VÝXFNþ[ýÇ »JôdXc÷׳VÐ[ýç ZõçC[ýç, %VÇGç Eõ×Ì[ým¶‘öç ]ãFçÌ^Xç Cd-éX[ýç å_YFÐ[ý×V EõXçVaÇ åc÷×tX[ýç U[ýEõ åTöìÌ[ýÓGXÇ ×c÷e`ç åTöì[ý×`e XwøXç*

193- ]mX é_[ýç Uç ]§d×X ]mX é_[ýç UçGÝ (%VÇXç Eõ×Ì[ým¶‘öç ]ãFçÌ^Xç _çX åc÷ìÌ[ýzõ[ý×V _çX å`çEÂõGV[ý×X

]mX é_[ýç UçVç C+Ì[ý[ýaÇ) ]Ì[ý]×V ]mS×`e IøçEõYVç ]§d ×`XGV[ý×X, %VÇGç EõXçm¶‘öXç XãFçÌ^Vç åc÷×tX[ýç U[ýEõ åTöìÌ[ýzõ[ý×V _]X FǶö‚Ç ]c÷çEõãIøç³Vç ]c÷çEÂõç åTöìÌ[ý×zõ[ýç %VÇGç »JôY ]ç~Xç %]aÇe ×EõVÇXç é_Ì^Ç %{çc÷[ýÇ %]aÇe FIøIÇø Töã`eX]Eõ %{çc÷ é_[ý×X ]c÷çEõYÇ ×Eõ[ý×`eGç å_çÌ^XXç*

194- %VÇGç FÌ[ý»Jô åTöì %{çc÷GÝ _¶‘öÝVç %]aÇe X`çXç X`ç[ýÇ ]çec÷X-TöçEõc÷~[ýç ×`XGXÇ %VÇGç %Zõ[ýç U[ýEõ åTöì Töã`eX]Eõ %{çc÷Xç XÇe×` %Zõ[ýç åTöì[ý×`e[ýÇ*

195- %VÇGç ]YÇe ZõçXç YçeãUçEõ= c÷� %]aÇe =]Ì[ýç %{çc÷GÝV]Nþç, Eõ×Ì[ým¶‘öç XãFçÌ^Vç %×Ue[ýç é_Ì[ý[ý×V XãFçÌ^Xç Iø]L[ýç EÇõÌ[ý[ýç×XGÝ `ç åUìÌ[ýçe åTöì %]aÇe `ç %VÇ å_X×F×VÐ[ýç ZõçC[ýç XÌ[ýÓ åEõçhõXÇ, %VÇGç XãFçÌ^GÝ XÌ[ýNþGÝ EõXçm¶‘öç %]ç XçÌ[ý[ýç X¾Gç ]ãEõçNþç XÇeIøç+Tö[ýç %]ç é_Ì[ý[ý×V ]VÇGÝ ]§wøç åÌ[ýçLç åc÷{Ç X¾Gç aVEõc÷ åTöì, X¾Gç EÇõÌ[ý[ýç×X åTöì, XãFçÌ^Xç TöeVÇ é_TöçXç é_Ì[ý[ýç ]Tö]Vç %VÇGç EõXçm¶‘öXç =]Ì[ýçGç å_çÌ^XXç c÷� åTöìÌ[ý[ý×V EÇõÌ[ý[ýç×X åTöì XãFçÌ^ Iø]L[ýç `ç %]GÝ, %VÇGç EõXçm¶‘öXç `ç ZõeV[ýç (X¾Gç ̀ ç é_[ýGÝ Yç†_ é_y[ý×V) åÌ[ýçLç åc÷XGV[ý×X XÇ×]d §×¶oö c÷�GÝ è»JôXÇeVç %]aÇe XãFçÌ^Xç (Ì^Ç]Vç) c÷{[ýç ]TÇöeVç XÇ×]d TöãÌ[ýd×X ]×a ]YÇe ZõçÌ[ý[ý×X åÌ[ýçLç TöÌ[ýç, (%]aÇe) ]×a §EÇõ׶oö ]a×LV c÷Ì[ýç] ]XçNþç ]Ì^Ç]GÝ ]Ý×`e é_Tö[ý×`eGÝV]Nþç, %VÇGç ×EõVÇXç é_Ì^Ç %{çc÷[ýÇ %]aÇe FIøIÇø %{çc÷ Tö%ç_çGÝ V׉ø è»JôÌ[ýçEõ Ì^ç¶oöç EõX[ý×X*

TöZõaÝÌ[ý: c÷LÌ[ýTö %ŒÇ{çc÷ ×[ýX %[[ýça Ì[ý×LÌ^{ç§ %X§Xç c÷çÌ^ ""c÷LÌ[ýTö ac÷ç[ýçGÝ %F~[ýç mX %]ç é_Ì[ý¶ö‚Ý ]VÇ×V ]ãFçÌ^Xç %{çc÷GÝ Ì[ýaÇ_[ýÇ åUç+ãVçEõ åc÷ã³VçEÂõç +Eõç+ FǶoöL[ýç %]aÇe ×EõL[ýç ]Ì[ý]VGÝ

3

EÇõÌ[ý%çX c÷EõÝ] %]aÇe BãFçÌ^GÝ YÇ׳aEÇõÌ[ý%çãX c÷EõÝ] %]aÇe BãFçÌ^GÝ YÇ׳a

---]ÇZõ×Tö ×aÌ[ýçL %c÷]V Eõça]Ý(aÇÌ[ýc÷ [ýEõÌ[ýc÷ %çÌ^d X: 189 VGÝ 195 ZõçC[ýç)

https://tfmanipur.wordpress.com/

June 2015 - Aug 2015NooR Vol. VIII Issue 2

XÉÌ[ý LÇX/2015

%{çc÷GÝ Ì[ýaÇ_Vç ¾çc÷e Ì^ç¶oöç åTöìÌ[ý]ãV, ]×aGÝ C~-éTöX[ýVç ]çeVç åc÷ìFÐ[ýç =¶ö‚dEõÝ ]Ý×`eXç ]ãFçÌ^GÝ X[ýÝ×`eVç ¾çc÷e Ì^ç¶oöç åTöì×F %]aÇe [ýî\öçÌ[ý åTöì[ýGÝ »Jôçe c÷ÜšöÌ[ý¶ö‚Ý*''

c÷LÌ[ýTö +[ýãX %[[ýçaXç c÷çÌ^ EÇõÌ[ý%ç³Vç Ì^çC×Ì[ý[ýç ac÷ç[ýçXç %{çc÷GÝ Ì[ýaÇ_Vç c÷e×F[ýç ¾çc÷e×`e %VÇ £YÂGÝ TöÌ[ýç ]×Ì[ýFNþ×X, aÇÌ[ýc÷ [ýEõÌ[ýc÷Vç ×XYçX %]aÇe %ãTöç´Yç aÇÌ[ýc÷×`eVç TöÌ[ýÓ×EÂõ, c÷çÌ^×Ì[ý[ýç ¾çc÷e×`e %VÇGÝ ]XÇeVGÝ %]×V ]UNþç Ì^çC×FÐ[ýç UçGÝ ]TöçeVç c÷e[ýç ¾çc÷e %×a×X*

XÇ×]d-UçGÝ ×c÷aç[ý: YÊ×U[ýÝGÝ é_[ýçEõ FÇ×Ve]Nþç XÇ×]d %]aÇe Uç %×X]hõÝ åFçIø»Jôd ]TÇöe +~ç Töç×Ì[ýF %]aÇe UçGÝ ×c÷aç[ý YçêX* XÇ×]dEõÝ ×c÷aç[ý ]TÇöe +~ç Yç[ýç Uç×`e[ýÇ Eõ]X C+Xç LçXǾçÌ[ýÝ, åZõ[ýÐÓ¾çÌ[ýÝ...............×Qöãa¶‘öÌ[ý c÷çÌ^Ì[ýGç FIøêX %VÇGç UçGÝ ×c÷aç[ýEõç ]×Ì[ý é_X[ýç Uç×`eGÝ ]×]e×V Lç×Tö FÇ×Ve]EÂõç ]çGÝ ]çGÝ »JôdX[ýÝ ]TÇöe +~ç åUçë~ %]aÇe XÇ×]dEõ Ý åFçIø»JôdEõç ]ç~c÷~[ýGÝV]Nþç Uç %][ýÇ %×XÌ[ýEõ Yç_c÷X[ýç, Töç×Ì[ýF %]FEõYÇ %×XÌ[ýEõ c÷~ç Yç[ýç Ì^çC+* +a_ç] Wý¶ö‚ïGÝ C+X×V åÌ[ýçLç, c÷�, LEõçd, <V, `ã[ý [ýÌ[ýç%d, `ã[ý EõVÌ[ý, %×aX×»Jôe[ýç A[ýçVd×`e UçGÝ ×c÷aç[ýTöç Ì^Ƕö�õ] C+* ]Ì[ý]×V ]Ý FÇ×Ve]EÂõç Uç×`, UçãXì, UçÌ^ç+GÝ åF~[ý×`e =Ì[ýGç UçGÝ Töç×Ì[ýF %]aÇe ×c÷aç[ý _ç+Xç FIø[ýç Iø¶ö‚Ý* %VÇGç XÇ×]dEõÝ ×c÷aç[ý×Tö ]Ý FÇ×Ve]EÂõç _ç+Xç FIø[ýç Iø]ãV ]Ì[ý] %×aXç ]Ça_]çX×`eGÝV]Nþ×V UçGÝ ×c÷aç[ý %]aÇe åEõã_‰øÌ[ý ×`×L~[ýç TöIøç+ZõãV, XÇ×]dEõÝ ×c÷aç[ýFNþç ×`×L~[ýç ]Ì[ý]VGÝ %Ì[ý[ýÝGÝ Uç×`eGÝ ]×]e %]aÇe Uç[ýçX ]`Eõ FIøV[ýç TöçÌ[ý[ý×V c÷� LEõçd %]aÇe åÌ[ýçLçX×»Jôe[ýç VÝXGÝ U[ýEõ×`eVç »Jôç=Xç %Eõç+[ýç _çhõ×X* ]×aGÝ %ãZõçe[ýç FÇV׶oö ]Tö] %×aGÝ ]Ça_]çX×`eXç ]ãFçÌ^GÝ ]VÐaç-]EõTö[ý, •Çõ_-Eõã_L, é_[ýç-åÌ^çX[ýç, YÇ[ýç-×`e[ýç, ×XEõçc÷-¾ç×_]çX×»Jôe[ýç U[ýEõ FÇ×Ve]Nþç

%eäGÐLÝ Töç×Ì[ýF FNþ[ýÇ YçEõ ̀ ~ç ×`×L~×F[ýç ]Ì[ý]VGÝ +a_ç]Ý åEõã_‰øÌ[ýGÝ Uç×`eGÝ ]×]e ZõçC[ýç %Ì^綑öXç FIøXãV* ]×a×V `Ì[ýÝ%dEõÝ C+Xç ]çeL[ýFNþç XwøXç ]Ça_]çX %]GÝV]Nþç Ì^ç¶oöç +Eõç+×XIøç+ C+[ýç U[ý×EÂõ* ]Ì[ý] %×aXç XX ]Ça×_]×`eGç ]×Ì[ý é_X[ýç U[ýEõ×`eVç %eäGÐLÝ Töç×Ì[ýF ×`×L~Ì[ý[ýaÇ +`çGÝ æ»Jô-»Jôçe +[ýç %]×V ]Ça_]çX×`eGç ]×Ì[ý é_X[ýç U[ýEõ×`eVç +a_ç]Ý Töç×Ì[ýF×`e ×`×L~Ì[ý[ý×V ZõÌ[ýL åEõZõçÌ^ç C+×Ì[ý[ýç +a_ç]Ý åEõã_‰øÌ[ý %×a ×c÷ec÷X[ýGÝ a¾ç[ýaÇ ZõeG×X %VÇGç ]Tö] ]Tö]GÝ ]×TöEõ ]mX é_[ýç %×c÷e XÇe×U_ %]aÇe Uç×`e FIø[ýç Iø]G×X å_çÌ^XXç A[ýçVd åTöì×Xe[ýGÝ %Y綑öaÇ åYçhõ×X*

%Ì[ýçX[ýç »JôdX[ýÝ: %Ì[ý[ýEõÝ ]Ý×`eXç _eêZõ »JôdX[ýGÝV]Nþç Ì^Ç]VGÝ åUçEõFÐ[ýç ]TÇöeVç Eõ×Ì[ým¶‘öç VÌ[ýEõçÌ[ý %]GÝV]Nþç %]ÇEõ c÷×t{EõYç TöçÌ[ý[ý×V Ì^Ç]GÝ åUçIøLçCVç »Jôe[ýç Ì^çãV FX[ýç ]Ì[ý]VGÝ Ì^Ç]GÝ ]×Xe Ue[ýç Zõzõçe UÇGç+Ì[ýGç »JôeXÌ[ý¶ö‚Ý* %Ì[ýçX[ýç »JôdX[ýÝ %×a +a_ç]Vç é_ãTö %]aÇe %{çc÷Xç Yç]ãV c÷çÌ^[ýç FIøc÷~[ýGÝV]Nþç, Ì^Ç]UNþç EõçÌ[ýGç X¾Gç Zõzõçe UÇGç+Ì[ýGç »Jôe[ýç %VÇ %Zõ[ýç Xãwø, %Zõ[ýç U[ý×Nþ %{çc÷[ýÇ ×Eõ×Ì[ý[ýç %VÇ×X c÷çÌ^[ýç %çÌ^d %×a Uç×[ýÌ[ýEõ×F*

]UhõÝ %çÌ^d %×aVGÝ FIøã_ ]VÇ×V %Ì[ýçX[ýç »JôdX[ýÝVç UçL[ýç %]aÇe ]VÇ[ýÇ %Zõ[ýç U[ý×EÂõ FX[ýç mXçc÷ %]aÇe ×[ýV%d×X*

×Lc÷çVEõÝ §EÇõ]: ×c÷LÌ[ýdEõÝ ]]çeVç ×Lc÷çVEõÝ §EÇõ] YÝÌ[ý]ãV ]Ì[ý] %×aXç +]çX é_Tö[ý×`eXç ]Ça_]çX×`eVç ]×`e ×UIø]V[ý]êF %¾ç[ýç YÝÌ[ýzõ[ýaÇ a[ýÌ[ý åTöìX[ýç %]aÇe ]ãFçÌ^GÝ ]Ì[ýç_ IøçEõYÝX[ýç §EÇõ] YÝÌ[ý¶ö‚Ý* ×c÷LÌ[ýdEõÝ ]TÇöeVç ]UNþç Ì^çC×FÐ[ýç %çÌ^d %×a Uç×[ýÌ[ýzõGç ×Lc÷çVEõÝ %Ì^ç[ýç YÝ×[ýÌ[ýEõ×F* %çÌ^d %×aXç ]Ça_]çX×`eVç Töç×zõ ]VÇ×V ]Ça_]çX×`eXç ]`çGÝ VÝX %]aÇe +]çX

4

https://tfmanipur.wordpress.com/

June 2015 - Aug 2015NooR Vol. VIII Issue 2

XÉÌ[ý LÇX/2015

5

IøçEõ å`~[ýGÝV]Nþç ×Lc÷çV åTöìGV[ýç %]aÇe _çX å`çEÂõGV[ýç %×a £YÂTöeGÝ ]Ça_]çX×`eGç _çX åUeXX[ýGÝV]Nþç å`] `çVÇXç _çzõ[ýç å[ý-+]çX×`e %VÇFNþ×X* ]Ì[ý] %×aXç XÇYÝ-Xc÷ç, %ã`ç_-%Xç, ]`çGÝ ]ãUì åTöìVÇXç é_L×Ì[ý[ýç ×`X½Ý×`e[ýÇ c÷çdYç Ì^çãV* ¾çZõ]×`e %×a ]ÇLç×c÷V×`eXç åFçe`ç{]Vç+Vç %{çc÷GÝ Ì[ýaÇ_Xç `ã³VçEÂõç TöçEõ×YÌ[ý¶ö‚Ý*

c÷Ì[ý] `Ì[ýÝZõTöç _çX å`çEÂõ[ýGÝ §EÇõ]: ]hõç ac÷Ì[ýGÝ ]ç+êEõ ]×Ì[ý]Nþç %EõEÂõ[ýç Iø]êF×`e é_, c÷çÌ^×Ì[ý[ýç Iø]êF×`e %VÇGÝ ]XÇeVç é_×Ì[ý[ýç å`e_[ýç _]V] %VÇ[ýÇ c÷Ì[ý] åEõì+* c÷Ì[ý]GÝ ]XÇeVç ]Ý×V _ç+Ì[ýVXç `ç =ä»JôEõ ZõçC[ýç c÷çdYç Ì^çãV, ]`çXç åc÷ìLÌ[ýEõYç XçYÝ %]aÇe =-¾ç×`e Ì^çÜšödYç %]×V åZõç+VdYç Ì^çãV %VÇ] C+X]Eõ ]UhõÝ %çÌ^d %×aXç å`e_[ýç ]Zõ] %×aVç _] åc÷X[ý×`eXç EõXçm¶‘öç %][ýÇ c÷çdãEõ åTöìÌ[ýzõ[ý×V ]`ç EõtX[ýç åc÷çdX[ýç %]aÇe _]ãc÷X[ý×`e %VÇ[ýÇ c÷çdYGÝ %Ì^ç[ýç YÝ×[ý×Ì[ý*

]mX é_[ýç Uç ]×Ì[ý: c÷çÌ^[ýç %×a ×LEõ%Vç, ×L_c÷�, ]Çc÷Ì[ý-Ì[ý] %]aÇe Ì[ýL[ý×X* %{çc÷GÝ Ì[ýaÇ_Xç _ç×wÎøÔêIøVaÇ %Ì[ý[ýEõÝ ]Ý×`eXç Uç ]×Ì[ý %×a[ýÇ +EõçÌ^ FǶoöÌ[ý¶ö‚Ý %]aÇe Uç ]×Ì[ý %×aVç _çX å`çEÂõ[ýç c÷Ì[ýç]×X F~Ì[ý¶ö‚Ý* %{çc÷GÝ Ì[ýaÇ_ _çzõ[ýç ]TÇöe ×c÷LÌ[ýÝGÝ TöãÌ[ýd£[ýç »Jô×c÷ ZõçC[ýç §EÇõ] %×a å_IøVXç é_Ì[ý¶ö‚Ý, §EÇõ] %×aXç ]Ì[ý] C+Ì[ýGç Uç ]×Ì[ý %×aGÝ ]XÇeVç ]Ça_]çX×`e[ýÇ +]çX é_Tö[ý×`eXç ZÇõÌ[ýEõ è»JôÌ[ýzõ[ý×V _]X FÇ]GVÐç FÇä¶Úöç+VÐç FX[ýVç »Jô]¶oö[ýç %]ç é_Ì[ý¶ö‚Ý, ]Tö]VÇVç %{çc÷ Tö%ç_ç%ç Uç ]×Ì[ý %×aVç _çX å`çEÂõ[ýç Ì^çãV c÷çÌ^Xç U¶Úö¶‘öç %×Ue[ýç %VÇ å_ìãUçEõYÝ×F[ýGç å_çÌ^XXç _çX å`çEÂõ[ýGÝ %Ì^ç[ýç YÝÌ[ýEõ×F, %VÇ] C+X]Eõ Uç ]×Ì[ý %×aGÝ ]XÇeVç _çX åc÷ìV[ýXç åc÷~ç éZõ c÷çÌ^[ýç §EÇõ]×V %VÇ]Eõ é_×Ì[ý*

×Lc÷çVEõÝV]Eõ »Jô³Vç YÝ[ýGÝ TöIøç+ZõV[ýç: 194 £[ýç %çÌ^wøç ""%{çc÷GÝ _¶‘öÝVç FÌ[ý»Jô åTöì %]aÇe

X`çXç X`ç[ýÇ ]çec÷X TöçEõc÷~[ýç ×`XGXÇ'' c÷çÌ^[ýç §EÇõ] %×aXç ×Lc÷çV %]aÇe VÝXGÝ TöIøç+ZõV[ýç U[ýEõ×`eGÝV]Nþç ]ç_ FÌ[ý»Jô åTöì[ýç %]aÇe »Jô³Vç YÝ[ý[ýÇ TöIøç+ZõV[ýç U[ýEõ %]ç C+c÷X×[ýãÌ[ý* ]×aXç ]Ì[ý] C+Ì[ýGç ]ç_ é_[ýç ]Ça_]çX×`eVç LEõçdFNþç XwøXç VÌ[ýEõçÌ[ýGÝ ]TÇöe+~ç VÝXGÝ %ãTöç´Yç U[ýEõ×`eVç FÌ[ý»Jô åTöì[ýaÇ ZõÌ[ýL×X c÷çÌ^[ýç FIøã_*

""]`çXç ]`ç[ýÇ ]çec÷X TöçEõc÷~[ýç ×`X[ýç'' c÷çÌ^[ýç %×aGÝ %Uï Ì^ç¶ö‚Ý:

1) %{çc÷GÝ _¶‘öÝVç ]ç_ FÌ[ý»Jô åTöìV[ýç

2) ×Lc÷çVEõÝ U[ýEõ UçãVçEõYç

3) mXçc÷GçÌ[ý×`eXç ]ãFçÌ^GÝ mXçc÷ åEõçEõYÝãÌ[ýç+ FX[ýç*

4) Ì^ç¶oöç Eõç åc÷~ç FÌ[ý»Jô åTöì[ýç ]Ì[ý]VGÝ ]TÇö ]»Jôç×`eGÝ c÷Eõ ]çec÷X[ýç

5) _綑öç åTöì[ýç Iøä¶Úöç+ FIøXç FIøXç _çX åc÷ìÌ[ýGç ]`çGÝ U¾çÌ^ UçãVçEÂõ[ýç åc÷çdX[ýç* (%×am¶‘öç Töçtç %×aVç _çX åc÷ì[ýç Lç+L Xãwø)

c÷� %]aÇe =]Ì[ýçGÝ §EÇõ]: c÷� +a_ç]GÝ UçãVçEõYç Ì^çVÐ[ýç ZõÌ[ýL×`eGÝ ]XÇeVGÝ %]×X* Yç†_ é_[ýç ]Ý×`eXç TöYU[ýç åTöìVXç YÇ׳aVç %]ÇNþe c÷� åTöì[ýç ZõÌ[ýL×X* ×c÷LÌ[ýdEõÝ %§]£[ýç »Jô×c÷Vç %{çc÷GÝV]Nþç c÷� %]aÇe =]Ì[ýç åTöì c÷çÌ^[ýç §EÇõ] %×a Uç×[ýÌ[ýEõ×F, %VÇGç aÇÌ[ýc÷ %çã_ <]Ì[ýç³Vç c÷� ZõÌ[ýL åTöìÌ[ý[ý×X c÷çÌ^[ýç §EÇõ] %]ç Uç×[ýÌ[ýEõ×F ]VÇVç =]Ì[ýçGÝ [ýçZõ] Ì^çCãV* ]Zõ] %×aVç =]Ì[ýçGÝ ¾çZõ]×V Ì^çC×Ì[ý %VÇ] C+X]Eõ ZõÌ[ýL åTöì[ýGÝ ¾çZõ] Ì^çCãV, c÷� X¾Gç =]Ì[ýçGÝV]Nþç Ac÷Ì[ýç] å`dFÐ[ý×V ]YÇe ZõçXç YçeãUçEõ= c÷çÌ^[ýç FNþ×X* ]Ì[ý] %×aXç =¶ö‚d %×aGÝ %ç×_]×`eXç ]Tö åF~[ýç é_TöXç c÷çÌ^×Ì[ý ]VÇ×V =]Ì[ýç %ä»Jôì[ýç A[ýçVd×X åTöì+m¶‘öaÇe ¾ç×L[ý %]aÇe ZõÌ[ýL]×Nþ Xãwø*

-- ]Ue ]Ue

https://tfmanipur.wordpress.com/

June 2015 - Aug 2015NooR Vol. VIII Issue 2

XÉÌ[ý LÇX/2015

6

%Œ ]XçZõ - FÊ: 430 %ã`e[ýç ]×]e×V ]ÇGÝÌ[ýç åEõìÌ[ý¶ö‚Ý* ]c÷çEõYÇ åYçzõ[ýç ]TÇöeVç åXçe]ç ]]ç-+ã[ý¶ö‚çXç ""]XçZõ'' åEõì[ýç [ýÇTö (_ç+) %VÇGÝ ]Ç×wïø ]]çeVÇVç YÇVÇXç »Jôd_Gç Eõd_¶ö‚Ý* XÇ×]d %VÇVGÝ ]c÷çEõYÇ ]ÝÌ^ç¶oöç %Œ-]XçZõ c÷çÌ^Xç åEõìX×FÌ[ý¶ö‚Ý* ]c÷çEõ %×a ]`Eõ ]ãTöì ZõL]X[ýXç ]ÝÌ^ç¶oöç Eõ]Ì[ýÓ_-[ýTöc÷ç ([ýTöc÷çGÝ UçL) c÷çÌ^XaÇ FIøXÌ[ý¶ö‚Ý* ]c÷çEÂõç ]Ç[ýçÌ[ýç ×[ýX ×c÷_ç_GÝ ]Lç +ã[ý¶ö‚ç %ç×TöEõç _Çãc÷çeVÇXç å_ìÌ[ý]+* ]Yç +[ýÇãIøç EÇõºaçXç ×`Ì[ý]Vç+Vç FçXç Eõ%[ýç å`~[ýGÝ U[ýEõ %×a ]»JôçXÇYç %c÷_ %ŒÇ-VçÌ[ýVç ×`~Ì[ý]+* %VÇ[ýÇ ]×»JôX-]XçC YǶoö]NþGÝ ]c÷çEõ %×a åc÷~ç åUç+Xç ]×TöEõ »Jôç[ý×V C+Ì[ý]ãV, ]Ì[ý] %×aXç ]ÝÌ^ç¶oöç Y綑öGÝ ]TÇöe-+~ç ]hõçGÝ `çaX %Œ-]XçZõXç »Jô_ç+Ì[ý¶ö‚Ý* ]c÷çhõÝ ]»Jôç-]£Vç c÷LÌ[ýd +[ýÇãIøç (a) _çhõãVì×Ì[ý[ý×X*--(×aÌ[ýTÇöX X[ýÝ 1-165)

]c÷çEÂõç `çaX YçÌ^[ýç ]Tö]Vç ]ÝÌ^ç] YÒLç[ýÇ %{çc÷ ]`Eõ FIøXX[ýç %]aÇe %»JÇô¶‘öç ×X×Tö »JôdXX[ýç Yç=TöçEõ EõÌ^ç YÝÌ[ý]+* c÷LÌ[ýd +[ýÇãIøç (a) Xç VÇ×XÌ^çVç åZõçe_NÇþXç X[ýÇ%d Zõe_[ýç ]TÇöeVç ]c÷çhõÝ ]Ì[ýÓY %»JôçX[ýç c÷LÌ[ýd %[ýÇ-[ýEõÌ[ý (Ì[ý×L) Xç Eõ×[ý %]GÝ Eõ×[ýTöç %]ç §LÇÌ[ý (a) Vç Töçc÷{]+* ]VÇ TöçÌ[ýGç c÷LÌ[ýd (a) Xç å]çã]çX åXçzõ¶ö‚Ý*

%Uï: ""åc÷ _eêZõ »Jôd×_[ýç ]Çaç×ZõÌ[ý XeXç %Œ ]XçZõEõÝ ]»Jôç-]£×`eGÝ Ì^Ç]Vç Eõ×Ì[ýGÝ UÇe_ÇV[ýãXç, XeXç Eõ×Ì[ým¶‘öç ]ãFçÌ^GÝVç UÇe_ÇÌ[ý[ý×V %¾ç[ýç FÇ×Ve]Eõ åEõçhõV[ý×X* ]Ì[ý]×V ]ãFçÌ^ %VÇ _çÌ^Ì[ý[ýç <XçEõ FÇX[ýç YǶoö]EõYÇ »JôY-]ç~Xç åÌ^e[ý×X, %]aÇe _çÌ^Ì[ý[ý[ýÇ ]Ì[ýçe

EõçÌ^Xç YÝX×[ýÌ[ýGç <XçEõ FÇ_c÷X[ý×X*''

%Œ ]XçZõXç XÇYÝ %§] å_ç{¶ö‚Ý* YÇ~ç ]»Jôç 12 ×X* XÇYÝ %§¶oöç ]»Jôç XÇYç %§] (1) ]Çwø×_[ý (2) c÷ç×`] %]aÇe (3) %ŒÇ` `]a %]aÇe XÇYÝ 4 (]×Ì[ý) åYçzõ¶ö‚Ý* (Ì[ýc÷]TÇö_ ×__ %ç_]ÝX 2-61)

c÷ç×`]-FÊ: 464 LXç[ý c÷ç×`] %Œ-]XçZõEõÝ ]»Jôç YǶoö]hõÝ %c÷_×X* %VÇ[ýÇ %{ç]ç Eõç×L aÇê_]çX ]³aÇÌ[ý YÇÌ[ýÝ (Ì[ýc÷) GÝ ]TÇöe +~ç ""LXç[ý ]Çwø×_[ý'' Xç %c÷_×X* %]aÇe LXç[ý c÷ç×`]GÝ XÇYÝ 6 (TöÌ[ýÓEõ) ×X c÷çÌ^Xç +×Ì[ý*

LXç[ý c÷ç×`] ]`Eõ ]ãTöì ZõL[ýç, YÝL-YÝUEõ Ì^ç¶oöç Zõ[ýç ]ÝC+ %]ç C+Ì[ý¶ö‚Ý* ]c÷çEõ åXçe]ç _ä{çXãYçd YÇÌ[ýGç `ç] é_[ýçNþç »Jôd_¶ö‚Ý* åFçIø»Jôd %×aVç ]Tö] FÌ[ýç ]VÝXç (Ì^aÌ[ý[ý) Töç é_Tö[ýç Ì^çVVÇXç "%]Ì[ý' GÝ Ì^Ç]Vç UÇe_¶ö‚Ý* %]Ì[ýGÝ ]»JôçXÇYÝ ]`Eõ ]ãTöì ZõL[ýÝ a_]ç åEõì[ýÝ %]ç é_Ì[ý¶ö‚Ý* ]c÷çEõYÇ =Ì[ýÓ[ýç, FIø_Ç[ýVGÝ c÷ç×`]GÝ ]çÌ^êEõVGÝ ×UL-c÷çÌ^L[ýç åc÷ìÌ[ý¶ö‚Ý* %]Ì[ýXç `TöÛ %]GÝ ]FçVç ]»JôçXÇYÝ[ýÇ ]ãIøç³Vç YÝ[ýç Ì^çÌ[ý¶ö‚Ý* `TöÛ %VÇ×V a_]çXç %Iøçe =X[ýç FÇ×Ve ]VÝXçVç ×UX×[ýÌ[ýNÇþXç ]Yç]Vç %Iøçe =Xc÷X[ýç Töç+* ]Ì[ý]×V BGÝ×V +»Jôç ]ãTöç]Tö×X, %[ýç-XÇeIøç+ FÇ×Ve]Eõ BGÝ ]çeVç åUçzõGç Uã¶ö‚çÌ^ å`eXç +»JôçGÝ %]aÇe +£GÝ Iø]L[ýç åa[ýç åTöìL×Xe+* `TöÛ %×a Ì^çÌ[ýVÇXç c÷ç×`]Xç a_]ç ×[ý×Ü™ö %]Ì[ýGç _Çãc÷çe_¶ö‚Ý* _Çãc÷çe_[ýç ]TÇöe +EÇõ+ EÇõ+VXç _ä{çXãYçd×`e %VÇ YÇÌ[ýVÇXç `ç] (×a×Ì[ýÌ^ç) Tö¶oöç c÷ç×`] åFçIø`çX×FÌ[ý¶ö‚Ý* c÷{zõ[ýç ]TÇöe ]VÝXçVç

c÷LÌ[ýTö +a]ç<_GÝ ]»Jôç FÌ[ýGÝ ¾çÌ[ýÝ+×Töc÷çaEõÝ _]çÌ^VGÝ

--(å]ì_çXç éLXÇ_ %ç×[ý�ÝX)

https://tfmanipur.wordpress.com/

June 2015 - Aug 2015NooR Vol. VIII Issue 2

XÉÌ[ý LÇX/2015

7

]Tö] FÌ[ýç é_Ì[ý¶ÚöGç ]c÷çhõÝ å[ýG] a_]ç[ýÇ YÇÌ[ýVÇXç ]hõçVç _çzõ¶ö‚Ý* ]Tö]GÝ åFçIøê_ TÇöe+~ç å[ýG] a_]ç Uç-EÇõ] £Ì[ýäzõ* ]c÷çEõYÇ ]Yç]Vç YÇÌ[ýNÇþXç U¶Úö¶ÚöGç c÷ç×`] `ç] é_[ýçNþç _ä{çX[ýç »Jôd×FÌ[ý¶ö‚Ý* %VÇ[ýÇ %[ýç[ý×X, c÷³VhõÝ åFçIø»Jôd %×a×V ]êTö-]XçC %×XGÝ ]Ì[ýNþç YÇ׳aGÝ C+Xç EõçÌ^X[ýGÝ åFçIø»Jôd×X c÷çÌ^[ý×a EõXçXaÇ FIø_Ç[ýç Xãwø* G�ç åEõì[ýç ]Zõ] %VÇ åÌ^ìÌ[ýEõYVç c÷ç×`]×V YÇ׳aGÝ %ãÌ[ýçÌ^[ýç Ì^ç×c÷Y TöçXäFÐ* ]c÷çEÂõç é_Tö[ýç ]Tö]VÇVç +×Töc÷ç×aEõ FÌ[ýGÝ ]Tö-Töç ]`çGÝ »Jôc÷Ý 21 £äFÐ c÷çÌ^, %VÇGç FÌ[ýGÝ ]Tö-Töç »Jôc÷Ý 25 £äFÐ c÷çÌ^×Ì[ý* LXç[ý c÷ç×`]Xç é_×FVÐ[ýç ]TÇöeVç å[ýG] a×_]ç %Iøçe XÇYç %]ç =XÌ[ý¶ö‚Ý* ]×]eXç é`[ýç åUç{¶ö‚Ý* %Iøçe %×a »Jôc÷Ý 7 £Ì[ýEõYç ZõçC[ýç ]]ç-+ã[ý¶ö‚çGÝ ]`ç+ãGç³Vç åEõXç-åXìXç é_Ì[ý¶ö‚Ý*

LXç[ý c÷ç×`]Xç ×c÷Iø×_êIøVç _ä{çX-+×TöEõYÇ %[ýçe[ýç UçNþç »Jôç=Fdc÷{¶ö‚Ý* éEõaÌ[ý-åÌ[ýç] (åÌ[ýç]GÝ ×XeãUì) Gç _ä{çX-+×TöhõÝ ]TöçeVç Ì^çXä»Jô ac÷Ý åTöìXÌ[ý¶ö‚Ý* ]Ì[ý] %×aVGÝ EÇõãÌ[ý` EõçIø[ýÇXç _ä{çXãYçd YÇVÇXç »Jôd×F[ýVç Eõ×Ì[ým¶‘öç ]F_GÝ æOôj %]ZõçC[ýç å_ìÌ[ý]ãV* ]×aGç »JôY-]ç~Xç ""XLç`Ý'' ×XeãUìGaÇ ]Ì[ýÝ é_XÌ[ý¶ö‚Ý* ]×aVGÝ EÇõêÌ[ý` EõçIø[ýÇXç ×XeU]UçVç Ì^]X %]aÇe Eõçã_X UçVç `ç] é_[ýçNþç »Jôd_¶ö‚Ý* ]Tö] %VÇVç Iø×aVGÝ Oô×EïõGÝ %XEõçÌ[ýç c÷çÌ^[ýç ]Zõ] %×a åÌ[ýç] ×XeãUìGÝ åEõçXÇe C+Ì[ý¶ö‚Ý* EÇõêÌ[ý` ]»Jôç×`eXç ]Zõ] %×aVç _ä{çXãYçd YÇVÇXç »Jôd×F[ýVç åÌ[ýç] ×XeãUìXç ]ãFçÌ^[ýÇ TöÌ[ýç]-TöÌ[ýç¶oöç åTöìÌ[ý¶ö‚Ý*

%×aTöç XwøXç LXç[ý c÷ç×`]Xç åUçÌ^ãVçEõ åc÷ã³VçEõYç åUìVçe EõÌ^ç %]aÇ YçeãUçzõ¶ö‚Ý* FÇV] C+Xç c÷ç×L×`e[ýÇ ]YÇEõ U~ç-YÝL[ýç %]aÇe

`=~ç YÇ×FÐm] å`¶ÚöGç ]VÇVç <×`e c÷çŠÇXç L]-L] %]aÇe ×]XçGÝ ]Ì^ç+Vç ×F³VÇXç U¶Úö¶ö‚Ý %]aÇe c÷ç×L×`e[ýÇ c÷�GÝ ]Tö]Vç <×`e ]Ì[ýçe EõçÌ^Xç UEõYç Zõec÷{¶ö‚Ý* %Ì[ý[ýTöç ]Tö] %VÇVç _¶‘öÝ »JôdYGÝ %×Eõ-%Fe EõÌ^ç é_Ì[ý¶ö‚Ý %VÇ[ýÇ Lç×Tö EõçIø_ÇY FÇ×Ve]hõÝ _Ç×»Jôe[ý×`e =XVÇXç `ç×Ü™öGÝ ac÷Ý åTöìXÌ[ý¶ö‚Ý* %×aXç ]Ì[ý] C+Ì[ýGç EÇõêÌ[ý` ]»Jôç×`eXç YÇ×Xe[ýç åYçd-YÇVÇXç »Jôd×F[ýVç %YX[ýç %]wøç é_Ì[ý]ãV* ]Töçe %]Vç %Ì[ý[ýTöç »JôçEõ Töçe[ýç åUçzõ¶ö‚Ý* ]c÷çEÂõç Tö_ åc÷ìÌ[ýGç `Ì[ýÓEõ ]×Ì[ý åUçEÂõç å`d_Gç ]ÝÌ^綑öÇ YÝLÌ[ý¶ö‚Ý* `Ì[ýÓEõ ]×Ì[ý åUçEÂõç å`d×_ c÷çÌ^VÇXç ]c÷çEõYÇ ""c÷ç×`]'' c÷çÌ^Xç åEõìX×F*

LXç[ý %ŒÇ_ ]Çwø×_[ý FÊ: 497

]UNþç YXäFÐ ]VÇ×V LXç[ý c÷ç×`] é_×FVÐ[ýç ]TÇöeVç ]çGÝ å[ýG] a_]çGÝ G\öÛXÇeVGÝ ]»JôçXÇYç %]ç åYçEõ×F, ]c÷çEõYÇ é`[ýç c÷çÌ^Xç åEõì×F* ]c÷çEõYÇ é`[ýç c÷çÌ^Xç åEõì×F[ýGÝ ]Ì[ý]×V ]c÷çEõ åYçEõYç ]Tö]Vç _Ç]çeGÝ `] FÌ[ýç åIøìÌ[ýzõ¶ö‚Ý* ]VÇVç XÇe×`VÇXç ]ÝÌ^ç¶oöç ]c÷çEõYÇ é`[ýç c÷çÌ^Xç åEõìX×F[ý×X* %ã`e[ýç ]×]e×V %ç×]Ì[ý åEõì+* ]c÷çEõ ]]ç +ã[ý¶ö‚ç %]aÇe ]YÇ +[ýÇãIøçGÝ XçCãEõçX ]FçVç XÇeIøç+Xç é_Ì[ý¶ö‚Ý* %aǶoöç »Jôc÷Ý 8 (×XYçX) åc÷ìFÐ[ýVç åXçe]×V ]]ç~[ýç FÌ[ýGç åTöX Eõç´YVç FÇd-»JÇô¶‘öç Töç~Ì[ý¶ö‚Ý* ]c÷çEÂõç EõçY×FŒç ×X`çXç ]Zõ]VÇXç »JôY-»JôçXç Yç{¶ö‚Ý* ]VÇVç ]c÷çEÂõç c÷Ì[ýçC]X×FVÇXç [ýçêc÷ FÌ[ýç c÷çÌ^ãVçEõ×FÌ[ý¶ö‚Ý* ]VÇ×V: ""B c÷ç×`]GÝ ]YçÌ[ýÝ×X, aÌ[ýVçÌ[ý ]hõçGÝ ]»Jôç×X*'' Töçtç %VÇVç ]hõçVGÝ _çEõYç [ýXÝ c÷ç×Ì[ý` ̀ çêGGÝ XÇYç %]Xç ]`ç~ç %VÇ[ýÇ ]Ç~ç åÌ^e_¶ö‚Ý %]aÇe é`[ýçGÝ ¾çêc÷×`e %VÇ IøEÂõç TöçÌ[ý¶ö‚Ý* ¾çêc÷×`e %VÇ TöçÌ[ý[ýç ]TÇöeVç XÇYç %VÇXç F{¶ö‚Ý ]VÇ×V %Iøçe %×a ]hõçGÝ aÌ[ýVçÌ[ý c÷ç×`] ×[ýX %Œ ]XçZõEõÝ ]»Jôç×X* ]c÷çEÂõç

https://tfmanipur.wordpress.com/

June 2015 - Aug 2015NooR Vol. VIII Issue 2

XÉÌ[ý LÇX/2015

]hõç åÌ^ìÌ[ýzõ[ýç ]Tö]Vç LXç[ý ]Çwø×_[ý FçXç Eõç%[ýçGÝ ]Eõç] ×c÷LÌ[ýVç ]ÝC+ FÌ[ýGç ¾çÌ[ýÝ `çXVÇXç é_[ýç åUeXÌ[ý]+* XÇYç %×aXç ]Çwø×_[ý =[ýGç »JôIø×`³VÇXç Yç=V¶Úö]+* ]VÇ×V ""åc÷ aÌ[ýVçÌ[ý! XÌ^ç¶oöç +[ýÇãIøç é_×FVÐ[ýç c÷ç×`¶oöç U¶Úö¶‘öç X»JôçXÇYç %×a[ýÇ ]]ç +ã[ý¶ö‚GÝ ]XçNþç %aÇ] U¶ÚöãG F{[ýÐç? CãÜšöçEÂõç XÇe×`äFÐ, ]`Eõ ]ãTöìXç ZõL×Ì[ý[ýç* ]c÷çhõÝ Yç=V]ãFç_ %VÇ TöçÌ[ýGç LXç[ý ]Çwø×_[ýEõÝ Uã¶ö‚çÌ^Vç XÇe×`GÝ <ãc÷ì _çEõYç åc÷ìäFÐ %]aÇe ]»Jôç XÇYç[ýÇ å_ìÌ[ýÓ×VÐêIøVç ]Ì^Ç]Vç c÷×t{¶ÚöãÌ[ýç+ c÷çÌ^VÇXç XÇYç %VÇGÝ >ðOô åTöçe_VÇXç ]VÝXç ]çÌ^êEõ Yçe×FÌ[ý¶ö‚Ý*

LXç[ý ]Çwø×_[ýXç ]VÝXç åÌ^ì×F[ýç ]Tö] %VÇ XÇ×]Vçe¾ç+Ì[ý]GÝ ×Xe×ULÌ[ý[ýç Töçtç×X* Töçtç %×aVç

XÇYç]»Jôç FÌ[ýç `ç~VÇXç é_Ì[ý¶ö‚Ý* ]ãFçÌ^GÝ ]XÇeVç »Jôc÷Ý 7/8 £Ì[ý[ýç XÇYç]»Jôç %]ç Ì^çC[ýç =Ì[ý¶ö‚Ý* ]c÷çhõÝ ]`Eõ ]ãTöì =Ì[ýÓ[ýVç ]Ì^綑öç c÷ç×`¶‘öÇ ×Xe×`e_Eõ+* %aÇ]-%aÇ] XEõ×`{EõYVç ]Ì^綑öGÝ `Nþ] ]ç{¶ö‚Ý* %VÇ]EõYÇ %ã`e[ýç FIøX[ýGÝV]Nþç %Iøçe×`eVç CX×`{Gç c÷e_]+* ""åc÷ç +[ýÇãIøç×`e! XãFçÌ^GÝ ]XÇeVç ]hõçGÝ aÌ[ýVçÌ[ý c÷ç×`]GÝ ]»JôçXÇYç %VÇ Ì^çC[ýÐç?'' ¾çc÷e %VÇGÝ Yç=FÇ] C+Xç XÇYç]»Jôç %VÇXç ]çeVç EõçFd_zõGç Eõ×Ì[ý TöçEõ×YGV[ýãXç, Bc÷çEõ +`ç]×EÂõ, c÷çÌ^Xç FǶÚöEõ+* >ðOô ]UNþGÝ ZõX æ»JôçeUÌ[ýzõGç ]»Jôç[ýÇ åEõçX×`{]+ %VÇGç c÷~ç-c÷~ç »JÇôYÀ¶ö‚Ý* ]»Jôç[ýÇ ]çe UçXç YÇÌ[ýGç ]êTö]çGÝ ]XçEõ Töç~ç YÇÌ[ýzõ¶ö‚Ý %]aÇe Ì^ç¶oöç XÇe×`-XÇeCX[ýç ¾çêc÷Xç c÷çÌ^LÌ[ýEõ+*

]Ue ]Ue

8

Eõ[ýÇ_ åTöì×[ýFÐ[ýç X]çL--]ÇZõ×Tö ×LÌ^ç=Ì[ý Ì[ýc÷]çX, åUì[ýç_ å]ç+×Le

EÇõÌ[ý%çXGÝ YçÌ[ýc÷ 18 GÝ %ãc÷ì[ýç %çÌ^wøç %{çc÷Xç c÷çÌ^×Ì[ý: ""EõV %Zõ_c÷_ ]Ç%×]XÇX .............................'' (YçÌ[ýc÷ EõV %Zõ_c÷ç %ãc÷ì[ýç %çÌ^d) %Uï: X]çLVç YÇ×EÂõe U¾çÌ^ »JôeXç ×YEõ»Jô-åXçtXç å`ç×{[ýç å]ç%×]X [ý³Vçc÷×`e %]aÇe ¾çãÌ[ý] åUìãÌ[ý]VGÝ ]çÌ^ é_×Ì[ý[ýç (IøçEÂõç »Jôd×_[ýç) EõçIø[ýÇ×`e (]Ç%×]X×`e) ]çÌ^ YçEõFÐ[ý×X*

]ÝC+[ýXç ]Ç~ç FXZõ] åUçEõ+, %çÌ^d %×aVç %{çc÷Xç c÷çÌ^×Ì[ý[ýç %]aÇe ]VÇGÝ %Uï =_]ç×`eXç `ã³VçEõXç Töç×zõ[ýç %×a Eõ×Ì[ýGÝãXç, EõÌ[ý¶oöãXç, EõÌ[ý¶‘öç X]ç×LãXç, EõÌ[ý¶‘öç FÇdã`ç_ãXç ]çÌ^ Yç×zõ[ý×a* Yt×FÐ[ýç %çÌ^d %×aXç TöçEõY×V X]çL

å`ç{GaÇ YÇ×EÂõe U¾çÌ^ »JôeV[ýç X]ç×L [ý³Vçc÷ %VÇ×V ]çÌ^ Yçäzõç+ãVì×Ì[ý* ]çÌ^ YçNþ[ýGÝ %Uï×V ×c÷aç[ý ×EõTöç[ý åZõ_ C+Ì[ýGç åVçLFTöç ]Tö] FÌ[ýç é_Ì[ýÓ[ýGÝ %Uï×X* %VÇ C+Ì[ý[ý×V %çÌ^wøç Töç×zõ[ýç ]çÌ^ Yç×zõ[ýç X]ç×L EõçIø[ýÇ %×a EõÌ[ý¶‘öç X]çL FÇdã`ç_ãXç %]aÇe EõÌ[ý¶‘öç ]CeGÝ YÇ×EÂõe FÇd»JôeãXç c÷çÌ^[ýVÇ EÇõÌ[ý%çX %]aÇe c÷VÝaEõÝ ]Iøç_Gç å_çÌ^XXç %çÌ^d %×aGÝ ]TöçeVç =_]ç+ ]ÇZõ׺a×Ì[ýX ]Çc÷×�×aX×`eGÝ ¾çZõ] FÌ[ýç éXXÌ[ý×a* EÇõÌ[ý%çXGÝ %çÌ^d %×aXç Töç×zõ[ý×V X]ç×L [ý³Vçc÷ FÌ[ý×V X]çL å`ç{GaÇ YÇ×EÂõe U¾çÌ^ »JôeV[ýGÝ ]Ì[ý¶oöç ]çÌ^ Yçäzõç+ãVì×Ì[ý* ]Ì[ý]×V %{çc÷Xç ""EõV %Zõ_c÷_ ]Ç%×]XÇX ...................................................'' c÷çÌ^Xç c÷çÌ^×[ý×Ì[ý*

https://tfmanipur.wordpress.com/

June 2015 - Aug 2015NooR Vol. VIII Issue 2

XÉÌ[ý LÇX/2015

9

%Y綑öXç åÌ^ç¶Úö[ýç ]Ça_]çX×`eXç FIø×LXGV[ý×V X]çL %{çc÷GÝ %ä»Jôì[ýç +[ýçVd×X* ]ÝÌ^ç]aÇ å`ç~×Ì[ý c÷çÌ^VÇXç Yeã`çX-å`çX×LX[ýç Ì^çãÌ[ýç+* ]Ì[ý]×V X]çL ]Ça_]çX×`eVç %{çc÷GÝ %ä»Jôì[ýç +[ýçVd×X %]aÇe %ç_] YǶoö]hõÝ ×XeãUì VÇXÌ^ç %ç×FÌ[ýd %×X]hõÝ »Jôç=[ýVGÝ »Jôç=FÐ[ýç ×XeãUìãÌ[ý_GÝ ]çeVç å_×YÀ[ý×X* ×XeãUì %]GÝ ]çeVç BãFçÌ^ Eõ×Ì[ý Eõ×Ì[ý [ýî[ýc÷çÌ[ý U]G×X, Eõ]ãVìXç ¾ç IøçeG×X, EõÌ[ý¶oöç ×XeãUìVGÝ ×XLG×X c÷çÌ^[ý×a FIøV[ýç Ì^çãV* %VÇ[ýÇ ]ÝC+ EõÌ^ç %]×V %×am¶‘öç ×X×Tö-×XÌ^]×`e %×a ]Ç~ç FÜšöXÌ[ýÓãV* ×]dXç =V[ýç ×XeãUìãÌ[ý_ C+[ýXÌ[ýç ]ÝC+[ýXç X]çLVç Ì^ç¶oöç ¾çC+-UC+VXç å`ç~×Ì[ý[ýç, å_×YÀ[ýç, ×X×Ì[ý[ýGÝ ]Ce %×a %{çc÷GÝ Ì[ýaÇ_ XÇe×`[ýç (a:) Xç c÷çÌ^×[ýÌ[ý¶ö‚Ý EõXçm¶‘öXç X]çL[ýÇ ]Ì[ý] »JôçXç å`ç³VÐ[ý×V X]çL %VÇXç Zõwø[ýç åYçdãÌ^ç] %]GÝ ]CeVç C{Gç ]ÝC+ %VÇVç _e×`{¶ö‚Ý %]aÇe X]çL %VÇXç c÷çÌ^Ì[ý¶ö‚Ý Xc÷çEÂõç B[ýÇ ]Ì[ý] »JôçXç %Vç åTöìÌ[ýãNþ (å`ç{ãNþ) ]Ì[ý] %VÇXç XIø[ýÇaÇ %{çc÷Xç ]Ì[ý] »Jôçc÷³VaXÇ* %{çc÷GÝ Ì[ýaÇ_Xç c÷çÌ^×[ýÌ[ý¶ö‚Ý, ]Ce-]×Ì[ý_ TöçVXç UÇXç Ì^çeXç Yeã`ç³Vç å`çX×F[ýç X]çL %VÇ %çÌ[ý` åÌ^ìFdYç Iø]VVÇXç ]Ì[ýNþç Yç+Ì[ýGç é_* ]Ì[ý] %VÇXç %{çc÷Xç Eõ[ýÇ_ åTöì×[ýãV* --(c÷VÝa [ýÇFçÌ[ýÝ, ]Ça×_])

XÇe×`LÌ[ý[ýç ]Ç%×]X-]Ça_]çX X]ç×L [ý³Vçc÷×`e! %×am¶Úö[ýç c÷VÝa, Yç=TöçEõ EõÌ^ç]Ì[ýÓ] %×a %ç×_] EõÌ^çGÝ ]×»Jô³VGÝ [ýÌ^çX åTöì[ýVç TöçVÇXç %VÇ] _çEÂõ×Ì[ý* %]aÇe _ç+×Ì[ýEõ EõÌ^ç]Ì[ýÓ]VaÇ YçX×Ì[ý* %VÇ[ýÇ %ãc÷çe[ý×V _çãNþ* ac÷ç[ýçGÝ X]çL FÇdã`çX, [ýÇLÇGï×`eGÝ X]çL FÇdã`ç_ %VÇ×V Tö¶‘öç Iø¶oöãV* ]×a Eõ×Ì[ýGÝãXç? Yç[ýFNþXç Ì^çãÌ[ýç+, Töç[ýFNþXç ]YÇe ZõçãÌ[ýç+* » [ýÇLÇGï×`eGÝ ]XçNþç Jôd_Ç[ýç, »Jôe_Ç[ýç, Zõ¶ÚöÇ[ýç, +~Ì[ýÓ[ýç ]ãTöì Tö¶ÚöÇ[ýç VÌ[ýEõçÌ[ý Ì^ç¶oöç C+* %{çc÷Xç Ì^ç×[ýX[ýGÝV]Nþç X]çL »JÇô¶oöç å`çX×a* X]çL å`çX[ýç %ä»Jôì[ýç ZõÌ[ýL×X* ]×aVç UC+V[ýç %ç×FÌ[ýwøç ]çe_ÇG×X*

]Fç TöçXç EÇõÌ[ý%çXGÝ å_çÌ^UÌ[ýEõYVç %{çc÷Xç %]ÇEõ c÷çÌ^×Ì[ý: Zõê¾_Ç_ ×__ ]Ça×{X (aÇÌ[ýc÷ %_-]ç=X) %Uï: X]çLVç UC+×VÐ[ýç, Eõç=[ýç Ì^çCXç å`ç×{[ýç X]ç×L×`eGÝV]Nþç %]çe[ý×X*

]UNþç Ì^çC×F[ýç YçÌ[ýç 18 GÝ %çÌ^d %]×V aÇÌ[ýc÷ %_-]ç=XGÝ %çÌ^d %×aVGÝ FIø[ýç Iøä¶Úö ]VÇ×V X]çLVç YÇ×EÂõe »JôeV[ýç X]çLVç åUì`çV[ýç X]ç×L×`e×V %]çe[ýç C+GãVì×Ì[ý* ]çÌ^aÇ Yçäzõç+ãVì×Ì[ý Eõ[ýÇ_ åTöì[ýVaÇ ¾çGãVì×Ì[ý* ]Ì[ý] %VÇXç VÇ%çaÇ Eõ[ýÇ_ åTöìÌ[ýãÌ[ýç+* ]Ì[ý]×V X]çL Eõ[ýÇ_ åTöì×VÐêIøVç VÇ%ç EõÌ[ý¶oöç Eõ[ýÇ_ åTöìG×X*

]Ça_]çX×`e ]Ç~ç åÌ^e×a, c÷VÝa `×Ì[ýZõTöç ¾çêc÷ FÌ[ýç TöwøXç _ç×zõ, ""Zõ%c÷aX_ ¾ÇLÇ%ç'' c÷çÌ^Xç* %Uï×V ]Ì[ý] »JôçXç ZõLXç ×Xe×U[ýç ¾ÇLÇ åTöìÌ[ýGç c÷çÌ^[ý×X* ¾ÇLÇGÝ ZõÌ[ýL, aÇ~d, ]ÇaTöc÷[ý Ì^çCXç ZõLXç åTöìÌ[ý[ýç X]çLVç ]×Ì[ýEõ »JÇô¶oöç ×EõÌ[ýçd å`ç{[ýç, ]Ce TöçXç ×EõÌ^ç], Ì[ýÓEÇõ%, åEõì]ç, aLVc÷, L_ac÷, Eõç+Vc÷ ]Zõ]-]Zõ]Vç Ì[ýÓEÇõX %Ì[ýEõçX FÇ×Ve]Eõ aÇ~dEõÝ Tö×Ì[ýEõçVç YçeãUçzõ[ýç ]Tö]VÇVç X]çL ]çÌ^YçEõYç Eõ[ýÇ_ åTöì[ýç C+G×X* ]Töçe×aVç %mï åTöì[ý×`eXç ZõÌ[ýL ¾ç×L[ý %Vç C+Ì[ý[ý×V X]çL C+Ì[ý[ýç X¾ç c÷çÌ^[ýç ¾çc÷e »JôdX[ýç Ì^çãÌ[ýç+ ]Ì[ý]×V %Vç C+[ýç C+V[ýç %]aÇe Eõ[ýÇ_ åTöì[ýç-åTöìV[ýç åYçd %×X×a åFë~*

Eõ×Ì[ýGÝ VÇ%ç Eõ[ýÇ_ åTöì×VÐ[ýãXç? Eõ×Ì[ým¶‘öç c÷çÌ^×FÐ[ýç ]Ce %×aVç X]çL å`ç³VÐ[ý×V VÇ%ç Eõ[ýÇ_ åTöìãÌ[ýç+, ]Ì[ý]×V ¾ÇLÇ ]Ce TöçVÐ[ý×V X]çL ]Ce TöçÌ[ýãÌ[ýç+ X]çL ]Ce TöçVÐ[ý×V VÇ%çaÇ ]Ce TöçÌ[ýãÌ[ýç+ VÇ%ç ]Ce TöçVÐ[ý×V VÇ%ç Eõ[ýÇ_ åTöìÌ[ýãÌ[ýç+* VÇ%ç Eõ[ýÇ_ åTöìVÐ[ý×V %¾ç[ýç c÷ç_d EõÌ^ç VÇXÌ^çVç _çhõ×X*

Eõ×Ì[ým¶‘öç X]ç×L FÇ×Ve]EÂõç åTöìX×Ì[ý[ýç VÇ%ç×`e FÇVNþç Eõ[ýÇ_ åTöìÌ[ý¶‘öç TöçÌ[ý[ý×V %Xç[ýç, %ã`çX[ýç, _ç+Ì[ý[ýç, Zõwø[ýç é_Ì[ýä¶Úöç+* ]Ì[ý] %VÇXç

https://tfmanipur.wordpress.com/

June 2015 - Aug 2015NooR Vol. VIII Issue 2

XÉÌ[ý LÇX/2015

10

21 £[ýç aTöçŒÝXç _çEõYVGÝ aç+³a %]aÇe æOôäEÂõçã_ç×L %VÇhõÝ ]×TöEõ F綑öç ×Ue[ýç Iø]VXç FÇ]çe »Jôç=×`{×zõ* åXçe]-åXçe]GÝ å_´Yç é_TöXç %ãXì-%ãXì[ýç æOôäEÂõçã_ç×L EõÌ^ç ×`×L~VÇXç %ãXì[ýç ]F_GÝ åaçZËõOô¾îçÌ[ý EõÌ^ç %]aÇ YÇãUçÌ[ý×zõ* %×aXç ]Ì[ý] C+Ì[ýGç +³açX ]ÝC+[ý[ýÇ %Ì[ýçX[ýç _¶‘öÝVç ×»JôeVÇXç åXçe]-åXçe]GÝ å_´Yç é_TöXç YÇ[ým] åTöì×Ì[ý* c÷çÌ^×Ì[ý[ýç æOôäEÂõçã_ç×L %×aXç YÇãUçÌ[ý×zõ[ýç

åaçZËõOô[ýîçÌ[ý×`eGÝ ]XÇeVç åaç×aãÌ^_ åXOô¾ç×Eïõe åZõa[ýÉEõ, ¾çOôaA´Y, _ç+X, ¾Ý »JôçOô %×aX×»Jôe[ýç EõÌ^ç %]×X* å]ç[ýç+_ %]aÇe Eõ]YÇîOôÌ[ý %]aÇe +³OôÌ[ýãXTö åc÷ì×LhõÝ ]Tö]Vç +³açX ]ÝC+[ýç BãFçÌ^GÝV]Eõ VÌ[ýEõçÌ[ý C+V[ýç Xãwø* åTöì+m¶‘öaÇe ]×a[ýÇ ]ÝC+[ýç Lç×Tö BãFçÌ^Xç _ç~ç ×`×L~VÇXç ]ÝÌ^ç]Vç c÷ã†çÌ^[ýç åYçd`Eõ %]ç C+Xç =c÷ä{* %]aÇe ]×aGÝ ]ãTöeVGÝ +³açX ]ÝC+[ý×`e TöYÂ-TöYÂç æOôäEÂõçã_ç×L

--]Ç: ×aÌ[ýçL FçX (åZõì[ýçEõ»JôçC)VçÌ[ýÓ_ =_Ç] XV[ýçTÇö_ =ã_]ç, _lùãXì-226007

å]ç[ýç+_, +³OôÌ[ýãXTö ×`×L~[ýGÝ %]çe[ýç21 £[ýç åa³JÇôÌ[ýÝXç _çEõYVç

]Ça_]çX BãFçÌ^ X]çL Tö]×a, X]çL å`ç׳a, X]çL å`]×a*

Eõ[ýÇ_ åTöì[ýç X]çL C+c÷׳a c÷LÌ[ýd §êLZõç ac÷ç[ýÝ (Ì[ý×L:) Xç X[ýÝ (a) Xç +X×TöEõç_ C+FÐ[ýç ]TÇöeVç `ç] é_[ýçhõÝ åFçIø»Jôd %]Vç V]•õEõÝ ]a×LV %]Vç UÇe_¶ö‚Ý* ]Zõ]VÇVç é_×Ì[ýêIøVç EõXçm¶‘öç %]ç X]çL å`ç{Gç åc÷ìGdYç =+* ]Tö]VÇVç c÷LÌ[ýd §êLZõç (Ì[ý×L:) Xç XÇYç %VÇVç c÷çÌ^Ì[ý¶ö‚Ý Xc÷çhõÝ X]çL FÇdã`ç_ %×a Ì^ç×VÐ* åc÷ì×LhõÝ ]Ce %VǶoöç å`ç{Eõ×F[ýç EõÌ^ç] EÇõ+ãÌ[ý? XÇYç %VÇXç FǶÚözõ¶ö‚Ý »Jôc÷Ý ×XZÇõVGÝ ]Ce %aǶoöç å`ç{×zõ[ý×X* ¾çZõ]VÇ Töç[ýVç c÷LÌ[ýd §êLZõçXç c÷çÌ^Ì[ý¶ö‚Ý, Cc÷! %IøEõY×X Xc÷çhõÝ X]çL %×a×V %{çc÷Xç Ì^ç×[ýGV[ýç ]YÇe Zõç[ýç X]çL C+×VÐ* %{çc÷GÝ Ì[ýaÇ_ (a) Xç å`ç{¶‘öç X]çL %VÇGÝ Tö×Ì[ýEõç ]Ce ]ãTöì åÌ^ì×VÐ* Eõ×Ì[ým¶‘öç Xc÷çhõÝ X]çL %×aXç %ãÌ[ýç+[ýç C+Ì[ý]VÇXç VÇXÌ^çVGÝ »JôdFÐ[ý×V Xc÷çhõÝ Eõ[ýÌ[ýVç Eõ×Ì[ý c÷ç_d C+Ì[ýÓG×X* %IøEõYGÝ ¾ç×X, »Jôc÷Ý

×XZÇõ å`ç{×zõ[ýç XÇYç %VÇ ac÷ç[ýÝ åUeXãc÷ì[ý×XXç ]mS é_[ýç Töç×[ý<XaÇ C+Ì[ý¶‘öç Töç[ý×X* ]c÷çhõÝ X]çL %VÇ å`çÌ^ãÌ[ý c÷çÌ^Xç c÷LÌ[ýd §êLZõçXç c÷çÌ^Ì[ý׶Úö[ýç %VÇ C+Ì[ý[ý×V åc÷ì×LhõÝ BãFçÌ^Xç å`ç×{[ýç X]çL %×a×V EõÌ[ý¶oöç å_ì×[ýÌ[ý]G×X*

+]ç]Ç_ ]Çc÷�Ý×aX c÷LÌ[ýd é`F +a]ç<_ [ýÇFçÌ[ýÝGÝ ]TöçeVç _ç+×Ì[ýNþç +×Ì[ý ]VÇ×V ]c÷çEÂõç åXçe]ç X]çL å`ç×{êIøVç åFç+Xç 70 Ì[ýEõ c÷~ç-c÷~ç ×»JôEõYVç ]`çVç å_e[ýç-åX綑öç åTöì×FãV* å`ç×{[ýç ]ãc÷ì`çGÝ X]çLm¶oöç YÇ×EÂõe »JôeXç, ×EõXç å`çX×FÌ[ý¶ö‚Ý* %VÇGç åc÷ì×LhõÝ ]ÝC+[ý×`eXç å`ç×{[ýç X]çL×V EõçIø %]FEõ ]çeVç Yç+Ì[ýEõYVç FÇd c÷çÌ^VÇXç EõçIø %VÇ TöçãÜšöçEõ+* %VÇm¶‘öç X]çL %VÇVç EõÌ[ý¶oöç YÇ×EÂõe »JôeG×X %VÇGç EõÌ[ý¶oöç Eõ[ýÇ_ åTöìG×X?

%{çc÷ Tö%ç_çXç BãFçÌ^ YǶoö]EõYÇ EÇõÌ[ý%çXVç c÷çÌ^×FÐ[ýç ""X]çLVç YÇ×EÂõe U¾çÌ^ »JôeXç å`çX[ýç ]Ç%×]X [ý³Vçc÷×`e ]çÌ^ Yçzõ[ý×X'' c÷çÌ^[ýç EõçIø[ýÇ×`eVÇGÝ ]XÇeVç »Jô_c÷X×[ý[ýç C+aXÇ* %ç×]X!!

https://tfmanipur.wordpress.com/

June 2015 - Aug 2015NooR Vol. VIII Issue 2

XÉÌ[ý LÇX/2015

%×a[ýÇ ×X`çm] éc÷X[ýÝ C+Ì[ý×zõ* +³açX ]ÝC+[ýç BãFçÌ^Xç åaç×aãÌ^_ åXOô¾ç×Eïõe aç+Oô×`e %×aVç ]Tö] Ì^ç¶oöç ×`×L~×FVÇXç X]çL åTö~-åTö~ç å`ç~Ì[ýEõYVç XwøXç X]çL UçãVçEõYGÝ %×Eõ[ýç ZõçC[ýç ]`çVç é_XÌ[ýãwÎøÔ* EÇõÌ[ý%çXGÝ ×Tö_ç¾ýTö åTöìX[ýGÝ Töçtç Zõe_ãwÎøÔ* %Ì^ÇNþGÝ å_ì×FVÇXç %×c÷e åUe_[ýç ZõçC[ýç åZõa[ýÉEõ, ¾çOôaA´Y, _ç+X, ×\ö×QöCX×»Jôe[ýç åÌ^e[ýVç %×c÷eGÝ EõÌ[ý¶‘öç `Ì[ýÓEõ åÌ^ìÌ[ý[ýãXç c÷çÌ^[ýç ZõçC[ýç FIøXäVÐ* %ã`e[ý]×Nþ +³OôÌ[ýãXTö %]×V å]ç[ýç+_ Ì^ç¶oöç åTöçÌ^Xç ×`×L~VÇXç c÷Eõ»JôçeVç %¾ç[ýç C+c÷X[ýTöç XwøXç ]Tö¶‘öÇaÇ ]çec÷×{[ý×X %]aÇe +]ç-+YçXç %]×V +`ç-+`çXç ¾çXç Töç{Ç×Ì[ý[ýç éY`ç %VÇaÇ %ãÌ[ý¶‘öVç Eõ×Ì[ýaÇ ]]_ é_Tö[ým] +³OôÌ[ýãXTö %]×V å]ç[ýç+_Vç %VÇ]Eõ ]çec÷X[ýVç %Ye[ýç +³açX ]ÝC+[ýç BãFçÌ^Xç c÷Ì[ýçCX×Ì[ý* XÇe×`Ì[ý[ýç ]Ì[ýÓY×`e, åXçe]Vç %]ÇNþe å]ç[ýç+_, +³OôÌ[ýãXTö %]×V åaç×aãÌ^_ åXOô¾ç×Eïõe aç+Oô×`e %×aGÝ ]ãTöe å_ìÌ[ýGç %ãÌ[ý¶‘öVç mXçc÷ (YçY) GÝ U[ýEõ åTöì[ýGÝ ]§wøç ]ÝÌ^ç]Vç a_ç] %]×V VÇ%ç åTöìX[ýç %]×V ]ÝC+[ý×`eVç EÇõÌ[ý%çX %]aÇe c÷VÝaEõÝ %Zõ[ýç Yç=ãL_×`e UÇec÷³VÇXç ]ÝC+[ý×`e[ýÇ %Ì[ýçX[ýç _¶‘öÝVGÝ ×Ue[ýTöç XwøXç %ãVç]GÝ Uã¶ö‚çÌ^[ýÇaÇ `ç×Ü™ö Zõe[ýç %VÇGç %{çc÷Gç XEõ×`~[ýVç %ä»Jôì[ýç ]ãTöe C+c÷X[ýXç ZõGVÐç Fêt* %VÇ[ýÇ _ç+[ýEõ ×U[ý×V Iø×aGÝ +³açX ]ÝC+[ýç BãFçÌ^Xç ]Tö] YǶoö]Nþç ¾çOôaA´Y c÷çeVÇXç åÌ^e[ýç, åZõa[ýÉEõ `ç~[ý[ýÇ UçãVçEõYç Iø¶oöV[ýç ×X`ç %]ç C+Xç ×`×L~×Ì[ý* ]×a Ì^ç¶oöç FÜšö[ýç ¾çdYç %]×V %ä»Jôì[ýç %]çe[ýç %]×X* XÇe×`Ì[ý[ýç +×»JôX-+XçC×`e BãFçÌ^×V

%Ì[ýç´Yç C×VC, ×\ö×QöC %]×V å]ãaL FÇ×Ve]Eõ Uç[ýç, ]VÇ[ýÇ åZõç¾ýïçQö åTöìVÇXç %ãTöç´Yç %]Vç %]ÇEõ UçX[ýç åc÷çdX[ýVç ]çe×_[ýç ]Tö] %VÇ EõXçXç %]ÇEõ BãFçÌ^Vç c÷³VÇXç YÝ[ýç Iø¶‘öãG? »Jôc÷Ý åXì×Ì[ý[ýç, %Zõ-Zõwø å_ì×`e Töç×VÐ[ýç %Iøçe×`eXç ]]ç-]Yç C+[ý×`eVGÝ Øö‚çOôÛãZõçX å]ç[ýç+_, å_YäOôçY Eõ�ÇîOôÌ[ýX×»Jôe[ýç +ã_ãwÎøÔç×Xj åGã¯LOô×`e ×Qö]ç³V åTöì×Ì[ý* ]]ç-]Yç C+[ý×`eXaÇ ]»Jôç×`eGÝ Töç×{[ýç ×Qö]ç³V %VÇ YÝVÐ[ý×V C~-éTöX[ýç åTöìÌ[ýhõ×X ×EõVÇXç ]»Jôç×`eGÝ %Y綑öç %VÇ é_[ýç-é_Tö[ýç ×UVXç ]ÝGÝ å`_ YÇ×`³VÇXç X¾Gç %êÌ[ý[ýç ]ç_-»Jôçe åÌ^çãÜšöçNÇþXç é_×[ý×Ì[ý* Eõ×Ì[ým¶‘öVç ]»Jôç×`e %VÇGÝV]Eõ é_×[ý×Ì[ý[ýç +ã_ãwÎøÔç×Xj åGQöãLOô×`e %×aGÝ Eõç~[ýç %]aÇe %]çe[ýç EõXçm¶‘öç %FIø-%êc÷ %]Vç Töç~Ì[ýÓ[ýç c÷e_Ç[ýç é_ãTö* ]]ç-]YçVç é_×Ì[ý[ýç åYçd×`e %×a åc÷ì×LhõÝ ]Tö] %×aVç _ç+×Ì[ýEõ-_ç+£ Tö¶‘öVç »JôeV[ýç Ì^çVÐ[ýç ]»JôçEõ %]×X c÷çÌ^Xç c÷çÌ^×L×{* ]]ç-]Yç×`e %×aXaÇ ]»Jôç×`eX[ýÇ c÷çÌ^Ì[ý[ý×V å_çÌ^X]Eõ »JÇôä¶Úö F×{* ]VÇXç ¾çF_ ]YÇe Zõç×VÐ[ýç %Iøçe×`e %×aXç aç+[ýÌ[ý yÔç+] åTöì[ýGÝ »Jôçe ¾çeFd_×zõ* •Çõ_, Eõã_L×`eVç A]A]Aa ×zõY×`e UçãVçEõYç, XçêTö »JôçV[ýç ×\ö×QöC ×zõY×`e %]Gç %]Gç `îçÌ[ý åTöìXÌ[ýEõYç %]aÇe ]Ì[ýç_ é_LV[ýç EõXçm¶‘öç %]GÝ åZõçäOôç X¾Gç ×\ö×QöC +×QöOô åTöìãUçNÇþXç åXOô¾ç×Eïõe aç+Oô×`eVç %Yã_çQö åTöìÌ[ýEõYVGÝ FIøXÌ[ýEõYVç aÇ+aç+Qö åTöì[ýGÝ »Jôçe ¾çeFd_×zõ* %aǶoöç »Jôç×®Töe %]aÇe å]ãa×Le A×YÀãEõaX×`eVç Iøç+c÷çEõ é_TöXç é_[ýçhõÝ a]çLGÝ Ì^Ç×X×Tö EõçÌ^GV[ýç %]aÇe %ç+XGÝ ¾çe]Vç %]Gç %]Gç åÌ^e×UXGV[ýç åZõçäOôç ×\ö×QöC×`e UçãVçEõ Uç×LX åTöìX×Ì[ý*

11

---]Ue ]Ue

https://tfmanipur.wordpress.com/

June 2015 - Aug 2015NooR Vol. VIII Issue 2

XÉÌ[ý LÇX/2015

12

XÇe×`LÌ[ý[ýç ]Ça_]çX +×»Jô_ +XçC×`e EõXçm¶‘öç [ý³VçXç Uã¶ö‚çÌ^ å`eXç %{çc÷ %]aÇe ]c÷çhõÝ Ì[ýaÇ_ (a) Vç +]çX YÇÌ[ýzõ[ýç c÷çÌ^[ý×V ]Ça_]çX C+Ì[ý[ýGÝ ]TÇöeVç +c÷çX c÷ç~ç ]c÷çEõãIøç³Vç ZõÌ[ýL C+[ýç <[ýçV×wø X]çL×X* +a_ç]GÝ Ì^Ƕ‘öÝ ]Iøç×X* ]ãFçÌ^GÝ ]XÇeVGÝ %c÷çX[ý×V åTöìc÷ÝV×X* åTöìc÷ÝVEõÝ ¾çc÷ãÜšöç×Nþ _çdYVç ]×TöEõ »Jôç[ýç ]YÇ %{çc÷ FNþ×X %]aÇe ]Çc÷¶ö‚V (a) %{çc÷GÝ %ã`e[ýç Yç=]Ý×X c÷çÌ^[ýç %×a Uã¶ö‚çÌ^Xç Ì^ç[ý[ýÇ åTöìc÷ÝV åEõì+* åc÷ì×LEõ EõXçm¶‘öç ]Ý`Eõ %]Xç åTöìc÷ÝV %×a Uã¶ö‚çÌ^Xç Ì^çÌ[ý[ý×V ]c÷çhõÝ ]UNþç X]çL ZõÌ[ýL C+ãÌ[ý* ]×]e »Jôd_[ýç ac÷ç[ýÝ c÷LÌ[ýd %[ýÇ [ýEõÌ[ý ×a�ÝEõ (Ì[ý×L) Xç %{çc÷GÝ X[ýÝ ]Çc÷¶ö‚V (a) GÝ FÇd ]Ç[ýçÌ[ýNþç +a_ç] EÇõ[ýÇ_ åTöì[ýGç c÷†d»JôÌ[ý¶ö‚Ý Ì^ç X[ýÝÌ^{çc÷, åc÷ì×LEõ B Eõ×Ì[ý åTöìG×X? %{çc÷GÝ X[ýÝXç TöçEõ×YÌ[ý¶ö‚Ý, BXç åTöì×Ì[ý[ýç %×a]Eõ Xc÷çEõaÇ åTöì[ýç åc÷ìãÌ[ýç* ]Ce %]×V c÷VÝaTöç %aǶoöç _çEõ+, c÷LÌ[ýTö %[ýÇ [ýEõÌ[ýXç X]çL å`ç{¶ö‚Ý %]aÇe %{çc÷ ]YÇ Xc÷çEÂõç Bm¶‘öç [ý³Vç %][ýÇ Xc÷çhõÝ Ì[ýaÇ_ (a) GÝ ]Ì[ýÓY å`׶‘öãÌ[ý c÷çÌ^Ì[ýGç %{çc÷GÝ £EõÌ[ý %Vç åTöìLÌ[ý¶ö‚Ý* ]×aVGÝ BãFçÌ^Xç FIø[ýç Iø¶ö‚Ý åTöìc÷ÝVEõÝ ]TÇöeVç [ý³VçVç ZõÌ[ýL C+[ýç %]_×V X]çL×X* %{çc÷GÝ Ì[ýaÇ_ (a) ]`ç]EõaÇ X]çL[ýÇ c÷çÌ^×XeIøç+ é_TöXç Yç¶Úö¶ö‚Ý, XÇe×`LÌ[ý¶ö‚Ý* å_çÌ^XXç %aǶoöç c÷çÌ^×[ýÌ[ý¶ö‚Ý, VÇXÌ^ç %×aVç BXç åYçd_] %§] XÇe×` - %c÷çX[ýVç X]çL, %×X£[ýVç ]X] XÇe×`[ýç %§]£[ýVç XÇYÝ* X]çLGÝ ]TÇöeVç %{çc÷GÝ X[ýÝXç %aǶoöç c÷çÌ^×[ýÌ[ý¶ö‚Ý - X]çL å]ç×]X×`eGÝV]Nþç ×]%Ì[ýçL×X* å]ç×]X [ý³Vç %]Xç Eõ×Ì[ým¶‘öç X]çL å`çX[ýç TöçÌ[ý[ý×V ]c÷çEÂõç %{çc÷Gç

TÇö×]~ç ¾çÌ[ýÝ `çXÌ[ý[ý×X* X]çL +³açX ]ÝC+[ýGç %{çc÷Gç Ì^ç¶oöç XEõ×`~c÷X[ýç %]_ %]F×EÂõ* c÷VÝa YçEËõTöç _çEõ+ [ý³VçXç åc÷Eõ aLVç åTöì[ýç ]Tö]Vç %{çc÷ %]aÇe [ý³Vç %×XGÝ ]Ì[ýNþç é_Ì[ý¶‘öç YÌ[ýVç ×_×`e §¶ö�ÇõTöÌ[ýç c÷çeãVçEõ×Y %]aÇe [ý³VçGç %{çc÷Gç %aÇhõÝ ]×TöEõ XEõ×`ë~* %VÇGç [ý³VçXç aLVçVç ×XL[ýç YǶoö]Eõ %VÇ %{çc÷Xç YÝX×[ý* ]UNþç X]çL %×a å]ç×]X×`eGÝ ×]%Ì[ýçL×X TöçEõ×YäFÐ* ×]%Ì[ýçLGÝ %Uï×V Lç×Ì[ýÌ^ç (éEõÌ[ýçEõ) c÷çÌ^[ý×X* ]×aGÝ %Uï×V X]çL %{çc÷Gç =XX[ýç %]×V ¾çÌ[ýÝ `çXX[ýGÝ Lç×Ì[ýÌ^ç %]FNþe×X* XÇe×`Ì[ý[ýç +×»JôX +XçC×`e X]çLGÝ ]ãTöeVGÝ Iø×a L]ÝX ]ãÌ[ýç_ 7 %ça]çX ]ãÌ[ýç_ 7 YÇ å`׶‘ö×Ì[ý[ýç åÌ^çEõ×Y UçEõ×Y×Ì[ý[ýç %ç_] %×X]hõÝ ]YÇ %{çc÷Gç ¾çÌ[ýÝ `çX[ýç Zõec÷X×[ý×Ì[ý* ]×aVGÝ åc÷~ç Zõ[ýç +�d é_[ýç Eõ×Ì[ý %]ÇEõ ×UÌ[ýÓ×FG×X* %VÇm¶Úö[ýç +[ýÇãIøç +ã[ý¶ö‚ç %VÇ×V EõÌ^çVç ]Ì[ýç+[ýEõ ZõFÐ[ýç %{çc÷Gç ¾çÌ[ýÝ `çX[ýç ZõeL×Ì[ý[ýç* %{çc÷GÝ Ì[ýaÇ_ (a) Xç %aǶoöç c÷çÌ^×[ýÌ[ý¶ö‚Ý, X]çL VÝXGÝ Ì^Ƕ‘öÝ×X* Ì^Ç] %]ç ]ãFçIø Ì^çCVXç å_´Yç Iø]V[ým] X]çL Ì^çCVXç +³açX ]ÝC+[ýGÝ VÝX %]aÇe <]çX é_[ýç Iø]ãV* %VÇXç Eõ×Ì[ým¶‘öç VÝX %×a BGÝ c÷Eõ»JôçeVç U׶oöe[ýç TöçÌ[ýG×V X]çL %×a[ýÇ TöwøXç YçeãUçEõZõ] åUçEõ+* EÇõÌ[ý%çãX Eõ×Ì[ý]VaÇ %{çc÷ Ì[ý[[ýÇ_ +�dXç ]Zõ] EõÌ^çVç X]çL[ýÇ æ»JôEõ×`~ç å`~X[ýGÝV]Eõ TöçEõ×Y×Ì[ý* `¶oöç c÷çÌ^Ì[ý[ýVç EÇõÌ[ý%çXGÝ ]Zõ] 400 Vç %{çc÷Xç X]çL »Jôçe Xç+Xç YçeãUçEÂõ[ýGÝV]Eõ §EÇõ] åTöì×[ý×Ì[ý* %]aÇe %{çc÷Xç ]c÷çhõÝ [ý³Vç×`e[ýÇ X]çLGÝ ]çÌ^êEõVç %aǶoöaÇ

-- ]Çc÷¶ö‚V ]Ç%L] LÇ_×ZõEõÌ[ýTöç×_ã[ý +_], ]VÌ[ýac÷ VçÌ[ýÓ_ =_Ç]

X]çLGÝ §EÇõ]

https://tfmanipur.wordpress.com/

June 2015 - Aug 2015NooR Vol. VIII Issue 2

XÉÌ[ý LÇX/2015

13

×»Jôe×`X×[ý×Ì[ý - Ì[ýÓEÇõ åTöì, Ì[ýÓEÇõ åTöì[ý×`eGç å_çÌ^XXç %]aÇe aLVç åTöì, aLVç åTöì[ý×`eGç å_çÌ^XXç* %]aÇe %ãTöç´Yç ]Zõ] %]VaÇ Ì^çUe×[ý×Ì[ý - ×LEõÌ[ý åTöì ×LEõÌ[ý åTöì[ý×`eGç å_çÌ^XXç* %ãTöç´Yç ]Zõ] %]VXç %{çc÷Xç %aǶoöç TöçEõ×Y×Ì[ý - XãFçÌ^ B[ýÇ ×Xe×`e=, BXaÇ XãFçÌ^[ýÇ ×Xe×`e×[ýG×X* §LÇÌ[ý (a) GÝ ]Tö]V×V ]Ça_]çX »Jôç¶ö‚Vç »Jôç¶ö‚ç X]ç×L C+Ì[ý¶ö‚Ý* ]Ça_]çXFNþ XwøXç ]ÇXç×ZõEõ×`e ZõçC[ýç X]çL UçãVçzõ]ãV* X]çL å`ç³VÐ[ý×V ]Ça_]çX×`eXç BãFçÌ^[ýÇ ]ÇXç×ZõEõ×X c÷çÌ^×FG×X c÷çÌ^[ýGÝ %×Eõ[ýç ]ãFçÌ^Vç é_Ì[ý¶ö‚Ý %]aÇe å`ç×~eV[ýç ZõçC[ýVç å`ç~Ì[ý¶ö‚Ý* %VÇ[ýÇ Iø×a×V ]Ça_]çX 100 Vç 10 ZõçC[ýç X]ç×L C+äVÐ* %c÷_ _]X×`eaÇ EÇõTöÛç åTöçYÝ×V =Y_Gç X]çLGÝ×V åUç+Xç ¾çF_ U¶oöäVÐ* aÌ[ýEõçÌ[ýGÝ U[ýEõ

åTöì[ýç EõÌ^çaÇ åXçe]Vç X]çL ]Tö] FÌ[ý×V %VÇ]Eõ UçãVçEõ+* %VÇGç +XFd_×zõ[ýç Xc÷çãÌ[ýç_ EõÌ^çaÇ •Çõ_ Eõã_LGÝ Yç[ý³VÝ åTöì×Ì[ýêIøVç X]çLGÝ ¾çF_ åUç+Xç U¶oöäVÐ* Ì^Ç]GÝ XÇYÝ %Iøçe×`e×V Eõ×Ì[ý %]ÇEõ c÷çÌ^Ì[ýÓ×F×X* +]Çe ]XÇeGÝ U[ýEõ +³Fçe £-åXç׶ÚöêIøVç %LçXGÝ åFçãt_ ZõçC[ýç Töçãc÷ìV[ýç EõÌ^ç×X* ]×a×X åc÷ì×LEõ BãFçÌ^ ]Ça_]çX×`eGÝ YÇ׳a* åÌ^e_Ç-åÌ^e_Ç ]çÌ^êEõ FÇ×VeVç ]Ça_]çX×`e VÝXVGÝ %aÇ] %aÇ] ]çÌ^ é_ãUçÌ[ý×zõ* %{çc÷GÝ Ì[ýaÇ_ (a) Xç c÷çÌ^×[ýÌ[ý¶ö‚Ý, %ãÌ[ýçÌ^[ýç L]çXçVç BGÝ =¶ö‚d×`e åTöçFçÌ^-åTöçFçÌ^ TöçXÌ[ýhõ×X* %]aÇe ]Ça_]çX×`eGÝ %]wøç C+[ýç ]Ì[ýÝVÇaÇ %]]]Töç C+Xç TödXÌ[ýzõG×X %]aÇe ]VÇGÝ ]TÇöeVç ]Ça_]çX×`e ]a×LVTöGÝ UçYãTöçÌ[ýEõYç ]Tö] %]ç _çhõ×X*

Tö%×_]Ç_ +a_ç]

--%[ýÇ ]c÷]ÇV, åZõìãV_

Ì[ý]LçX UçGÝ åÌ[ýçLç ×c÷LÌ[ýTö åTöìÌ[ý[ýç ]TÇöe Uç TöÌ[ýç×XYç_ £[ýç `%[ýçX UçVç ZõÌ[ýL åTöì×[ýÌ[ýEõ×F* ]VÇGÝ ]TÇöeVGÝ Iø×a ZõçC[ýç »Jôc÷Ý FÇ×VeGÝ ]Ça_]çX FÇ×Ve]EÂõç %]_ %×a åTöìVÇXç _ç×zõ* EÇõÌ[ý%çX %]aÇe c÷VÝa×`eVç åÌ[ýçLçGÝ ]×TöEõ ]mS EõÌ^ç _çEõ+* %{çc÷GÝ ]×`e ×UIø]V[ýç Ì[ýc÷]d Uç %×aVç Uç×[ý* mXçc÷GçÌ[ý EõÌ^çGÝ mXçc÷ Uç %×aVç åEõçEõãUçEõ×Y %]aÇe mXçc÷Vç _ÇYTÇöXç é_Ì[ý[ýç ]ÝC+ EõÌ^ç åTöì[ýc÷ åTöì[ýGÝ åTöì×ZõEõ YÝX×[ýVÇXç %Zõ[ýç %]_ åTöì[ýç Iø]c÷X×[ý c÷çÌ^[ý×V %{çc÷GÝ c÷çÌ^[ýç +X[ýGÝ ]ãTöeXç %{çc÷Xç Ì^ç×[ý[ýç %]aÇe åX×EõGÝV]Nþç »JôÝem¶oöç éYX[ýGÝ åUìXç YÝX×[ý* `¶oöç c÷çÌ^Ì[ý[ýVç ]ÝC+[ýç FÇ×Ve]hõÝ Ì[ý]LçX Uç %×a Ì[ýc÷]d %]aÇe [ýÌ[ýEõdEõÝ Uç×X* %]_ +[ýçVdEõÝ F�ç+VGÝ »Jôç=[ýç

Eõç~[ý×V %{çc÷ Tö%ç_çXç Ì^ç×[ý[ýç Zõe[ýç %×a×X* %{çc÷ Tö%_çGÝ ]YÇe Zõç[ýç Ì[ýc÷]d %]_ +[ýçVd %×a åTöì[ýç ]ÝC+[ýÇ VÝX VÇXÌ^ç %×X]Nþç YÝX×[ý* åÌ[ýçLç c÷çÌ^[ý×a %{çc÷ Tö%ç_çXç Ì^ç×[ý[ýç %]aÇe F×LNþe %¾ç[ýç Fçe[ýVç %ä»Jôì[ýç ]Xç Zõe+* c÷LÌ[ýTö %[ýÇ §êÌ[ýÌ[ýç (Ì[ý×L) Xç c÷çÌ^, §LÇÌ[ý (a) Xç c÷çÌ^×[ýÌ[ý¶ö‚Ý, ]ÝC+[ýGÝ %Zõ[ýç %]_ FÇ×Ve]hõÝ a¾ç[ý åc÷†dc÷X×[ý* ]Ce %aǶoöç c÷çÌ^[ý×V åX×Eõ (%Zõ[ýç %]_) %]GÝ a¾ç[ý TöÌ[ýçVGÝXç »JôçTöãÌ[ýd ZõçC[ýç YÝX×[ý %]aÇe %{çc÷ Tö%_çXç c÷çÌ^, åÌ[ýçLç×V BGÝ×X, BXç ]VÇGÝ ]§d YÝG×X* ]`çGÝ %Y綑öç %]aÇe »Jôç-UhõV[ýç BGÝV]Nþç UçãVçEõ+* åÌ[ýçLç åc÷X[ý×`eGÝ c÷Ì[ýçC-Yç=ãL_ %×X×X, (1) +ZõTöçÌ[ýGÝ ]Tö]Vç %]aÇe (2) ]çGÝ ]YÇGç =X[ýç ]Tö]Vç* Eõç=GXÇ åÌ[ýçLç

åÌ[ýçLçGÝ %Vç[ý %]aÇe BãFçÌ^GÝ %ã`çÌ^[ý×`e

https://tfmanipur.wordpress.com/

June 2015 - Aug 2015NooR Vol. VIII Issue 2

XÉÌ[ý LÇX/2015

14

åc÷X[ý×`eGÝ ]×»JôXGÝ X]×U[ýç ]X] %{çc÷GÝ ]XçNþç ]Ç`EõGÝ XÇe×`[ýç ]X]VGÝ åc÷~ç Yç¶ö‚Ý %]aÇe åÌ[ýçLç »JÇôã†ç+×X ]Ì[ý] %×aXç XãFçÌ^GÝ ]XÇeVGÝ EõXçm¶‘öXç åÌ[ýçLç åc÷{[ý×V ¾çãÌ[ý]-åUìãÌ[ý] IøçeGXÇ %]aÇe +EõçÌ^[ýç FIøV[ýç ¾ç c÷çÌ^GXÇ* EõXçm¶‘öXç Zõwø[ýç c÷çÌ^[ýç X¾Gç FdX-è»JôX[ýç åc÷ìÌ[ýzõ[ý×V ]ãIøç³Vç c÷çÌ^Ì^Ç, B åÌ[ýçLç åc÷×{*--(×]`Eõçd)

c÷VÝa `×Ì[ýZõ %×aVç åÌ[ýçLçGÝ _¶‘öÝ %×X TöçEõ×Y×Ì[ý* %]Xç åÌ[ýçLçGÝ ]×TöEõ-]mS %]aÇe %]Xç ]çGÝ %çV[ýEõÝ ]çÌ^êEõVç [ýÌ^çX åTöì×[ý×Ì[ý* åÌ[ýçLç %×am¶‘öç +[ýçVd×X %{çc÷ Tö%_çGÝ %ãTöç´YVç åÌ[ýçLç åc÷×{[ýç ]ÝC+ %VÇFEÂõç FIø+* %ãTöç´Yç +[ýçVd×`e×V Eõ×Ì[ým¶‘öç FÌ[ýTöç C+Ì[ý[ýaÇ =[ýç Zõe+* ]Ì[ý] %×aXç åÌ[ýçLçGÝ %ãTöç´Yç %]_×`eVç ]ÝXç =X-FIøX[ýç åTöì[ýç Ì^ç+ åTöì+m¶‘öaÇe åÌ[ýçLçV×V %×am¶‘öç Eõ×Ì[ým¶‘öç %]wøç Ì^çCãV* ]Ì[ý] %×aXç %{çc÷ Tö%ç_çXç åÌ[ýçLç åc÷X[ý×`eGÝ a¾ç[ý %EõEÂõ[ýç U׶‘öãV* Uã¶ö‚çÌ^ å`e[ýç %]aÇe %{çc÷[ýÇ ×Eõ[ýGÝ ]TÇöe+~ç åÌ[ýçLçGÝ a¾ç[ý %EõEÂõ[ýç é_ãTö* ]VÇGÝ »Jôçe %{çc÷ Tö%ç_çGÝ %ãTöç´Yç EõXç %]wøç FIøãV* c÷VÝa `×Ì[ýZõEõÝ %ãÌ[ýç+[ýVç åÌ[ýçLçGÝ %V[ý [ýÌ^çX åTöì×[ý×Ì[ý* åÌ[ýçLç åc÷X[ý×`eXç åÌ[ýçLçGÝ c÷ç_wøç ¾çãÌ[ý] åUìãÌ[ý]Vç å_X[ýç %]aÇe ]VÇVç %]_ åTöì[ýVGÝ ×c÷eX[ýç TöçEõ×Y×Ì[ý* +EõçÌ^[ýç FIøV[ýç ¾çZõ] ×»Jô³VGÝ åUçhõXÇ* Zõwø[ýç %]_ X¾Gç Zõwø[ýç Zõ¶ö�õ]GÝ ]çÌ^êEõVç ¾çF_ åTöì×`³VX[ýç TöçEõ×Y×Ì[ý* Eõ×Ì[ým¶‘öç EõXçm¶‘öXç åÌ[ýçLçVçÌ[ý[ýÇ ZõwøXç c÷çÌ^Ì[ýzõ[ýç X¾Gç FdX-è»JôX[ýç åc÷ìÌ[ýzõ[ý×V ]ÝC+ %VÇVGÝ [ýV_ç C+Xç Zõwø[ýç c÷çÌ^[ýç åTöìGXÇ %]aÇe CX×`³VÇXç FdX-è»JôXGXÇ* ]Ì[ý]×V åÌ[ýçLçGÝ c÷ç_wøç ¾çãÌ[ý] åUìãÌ[ý] åTöì[ýç %]aÇe %Eõç]-%ãYd Iøçe[ýç `EõYXç åÌ[ýçLçGÝ U¾çÌ^[ýÇ

]çec÷×{* %{çc÷ Tö%ç_çXç Ì[ýc÷]d %]aÇe Ì^ç×[ý[ýç %×am¶‘öç ]ÝC+VGÝ ]]çÌ^ é_ãUçEõ+*

%ãTöç´Yç ]Zõ] %]Vç §LÇÌ[ý (a) Xç c÷çÌ^×[ýÌ[ý¶ö‚Ý, åÌ[ýçLç åc÷X[ýç ]ÝC+ EõÌ^ç ]ãFçÌ^Xç åÌ[ýçLç åc÷X[ýGÝ _ç¶oöç å_X[ýVGÝ åc÷X[ýç Eõ×Ì[ým¶‘öç %]wøç ZõeãV %]aÇe %×c÷e TÇö]V[ýç ]ÝC+ EõÌ^ç ]ãFçÌ^Xç %×c÷e åc÷ìGdYGÝ %¾ç[ýç Fçe[ýç XwøXç Eõ×Ì[ým¶‘öç %]wøç ZõeãV*--(+[ýãX ]çLç) c÷VÝa %×aVç c÷çÌ^×Ì[ý[ýç åÌ[ýçLçVçÌ[ý %×a åÌ[ýçLç åc÷{Gç %ãTöç´YGÝ ×»JôãÌ[ýçX »JôdYç, ¾çãÌ[ý] åUìãÌ[ý] Iøçe[ýç %]aÇe %Eõç]-%ãYwøç YÇ׳a å_X[ý×X X¾Gç c÷Ì[ýç] ]ç_Xç +ZõTöçÌ[ý åTöì[ý×X c÷çÌ^[ý×V åÌ[ýçLç åc÷X[ýGÝ Zõe×_[ýç a¾ç[ý %VÇVGÝ c÷Ì[ýç] ]ç_ »Jôç[ýGÝ mXçc÷Xç åc÷XäFÐ c÷çÌ^[ý×X c÷çÌ^Xç ̀ ã³VçEõXç TöçEõ×Y×Ì[ý* c÷VÝa %×aGÝ ]Iøç_VGÝ %ä»Jôì[ýç =_]ç×`eXç %Vç[ý TöÌ[ýÓEõ +×[ý×Ì[ý*

1) åÌ[ýçLçVçÌ[ý×`eGÝV]Nþç +`çGÝ ×]dãÌ^e[ýÇ å`~[ýç TöIøç+ ZõV[ý×X* åÌ^e[ýç Ì^çV[ýç ]Zõ]Vç åÌ^eã_ç+V[ý×X c÷çÌ^[ý×V %{çc÷ Tö%ç_çGÝ ¾çF_ Uã¶ö‚çÌ^VGÝ é_ãUçEõc÷X[ýç ]Zõ]Vç åÌ^eã_ç+V[ý×X* =_]ç FÌ[ýXç +×Ì[ý åÌ[ýçLçGÝ c÷ç_wøç +`çGÝ XÇYÝaÇ %Y綑öGç å_çÌ^XXç åÌ^eã_ç+V[ý×X* ]VÇXç åÌ[ýçLçVç ]×] Töçc÷×{*

2) é_ãTöçX[ýÇ å`~[ýç, ]×aVç ×»JôX ×U[ýç, ×»JôãÌ[ýç_ »JôdYç, ¾çãÌ[ý] åUìãÌ[ý] Iøçe[ýç, %Eõç] %ãYd Iøçe[ýX×»Jôe[ýç `×Ì[ý%dEõÝ ]Yç_ _çX[ýç åYçd FÇ×Ve]Eõ »Jô×{* ]Ì[ýÓ C+Xç ×»JôãÌ[ýç_ »JôdYVGÝ Ì^ç¶oöç æ»JôEõ×`XGV[ý×X* ]Ì[ý]×V =_]ç FÌ[ýX×V ×»JôãÌ[ýç_ »JôdYXç åÌ[ýçLç EõçÌ^ c÷çÌ^×Ì[ý* åTöì+m¶‘öaÇe ]×aVç ZõTö¾ç×V Xãwø* %VÇ[ýÇ ×»JôãÌ[ýç_ »JôdYVGÝ %aÇEõ Ì^ç¶oöç Zõwø[ýç %]aÇe ]VÇGÝ mXçc÷×V ]×aVGÝ FIøã_* %{çc÷ Tö%ç_çXç EÇõÌ[ý%çX `×Ì[ýZõTöç ×»JôãÌ[ýç_ »JôdY[ýÇ %×`[ýç

https://tfmanipur.wordpress.com/

June 2015 - Aug 2015NooR Vol. VIII Issue 2

XÉÌ[ý LÇX/2015

15

+×»JôX-+XçCGÝ `ç »Jôç[ým¶‘ö×X c÷çÌ^Xç TöçEõ×Y×Ì[ý*

3) XçãEõçe[ýÇ æ»JôEõ×`X[ýç, c÷çÌ^[ý×V ̀ ×Ì[ý%dXç Yç]V[ýç åYçd FÇ×Ve]Eõ ]VÇ[ýÇ c÷çÌ^[ýç %]aÇe ×»Jô³VGÝ åUçEõYç Lç+L C+V[ýç ]VÇGÝ ]çÌ^êEõVç CX×`X[ýç %]aÇe Töç[ýaÇ Lç+L Xãwø* FÇV] C+Xç <ê`-åXçe]ç+, ×Zõ_]-VÐç]çX×»Jôe[ýç*

4) c÷Eõ»JôçeGÝ EõÌ^çd×`e[ýÇ å`~[ýç, FÇV] C+Xç Lç+L C+V[ýç åYçd è»Jô FÇdXç YçÌ^[ýç, Lç+L C+V[ýç åYçd-è»JôGÝ ]çÌ^êEõVç »JôdYVGÝ ×UeGV[ý×X* %aǶoöç +ZõTöçÌ[ý åTöì[ýç ]Tö]Vç ×»JôeX[ýç %]aÇe c÷Ì[ýç] ]ç_VGÝ YÇEõYÇ å`~[ýç %×aX×»Jôe[ý×X*

5) +ZõTöçÌ[ý åTöì[ýç ]Tö]Vç c÷_ç_ ]ç_XaÇ YÇEõ UX[ý]êF »JôçV[ýç* FÇV] C+Xç åc÷ì×LhõÝ ]Tö]Vç åc÷×t~ç »Jôç[ýGÝ »JôdX[ýÝ C+äFÐ* ]Ì[ý]×V åÌ[ýçLçGÝ Yç³V]×V %Ì[ýçX[ýç ¾çF_GÝ +ãFì_çe[ýç %]aÇe ¾çãÌ[ý] åUìãÌ[ý]VGÝ c÷Üšöc÷X[ýç %]aÇe XÉÌ[ý æ»JôX[ýç YÇ׳a ]ãÌ[ý_Vç å_X[ýç åc÷†dc÷X[ý×X*

6) åÌ[ýçLçVçÌ[ý×`eGÝV]Nþç Ì^ç¶oöç TöIøç+ZõV[ýç åYçd`×Nþ åÌ[ýçLç %×a Eõ[ýÇ_ åTöì×[ýGVÐç åTöì×[ýãÌ[ýç+VÐç FIøãV, BGÝ %]_ %×a %{çc÷Xç %Y綑öç %]_ C+GVÐç %]aÇe åÌ[ýçLç %×aGÝ %ã`çÌ^[ýç %Ì[ýçX[ýVGÝ EõÌ^ç]dEõÝ XÇ×]wøç BGÝ ]çÌ^Vç ZÇõX[ýç C+GVÐç c÷çÌ^Xç åÌ[ýçLç åc÷X[ýVç Ì^ç¶oöç ×EõGV[ý×X*

+]ç] G�ç×_ (Ì[ýc÷) Xç c÷çÌ^, åÌ[ýçLçGÝ UçEõ %§]×X* (1) %YÇX[ýç (2) %F~[ýç (3) %F~[ý×`eGÝ %F~[ýç* YÇEõ %]aÇe c÷Eõ»Jôçe %×U[ýGÝ %Y綑öVGÝ ×c÷e[ýç c÷çÌ^[ý×V »Jôç[ýç UEõYç %]aÇe +ãFì _çe[ýVGÝ ]YÇe ZõçXç ×c÷e[ý[ýÇ %YÇX[ýç (%ç]) åÌ[ýçLç åEõì+* ×]d, XçãEõçe, é_ãTöçX, åFçIø-FÇd %]aÇe c÷Eõ»JôçeGÝ %ãTöç´Yç EõÌ^çd×`e[ýÇ åÌ^eêc÷V[ýç ×]

dãÌ^eVGÝ ×c÷e[ýç %×a %F~[ýç åÌ[ýçLç×X* ]×a %Zõ[ýç [ý³Vç×`eGÝ åÌ[ýçLç×X* %]aÇe VÇXÌ^çGÝ ¾çF_×`eVGÝ Uã¶ö‚çÌ^[ýÇ åÌ[ýçLç åc÷X[ýç %]aÇe Uã¶ö‚çÌ^ %{çc÷FhõÝ ]çÌ^êEõVç CX×`X[ýç åÌ[ýçLç[ýÇ %F~[ý×`eGÝ %F~[ýç åÌ[ýçLç åEõì+* åTöì+m¶‘öaÇe VÇXÌ^ç VÝXGÝV]Nþç C+Ì[ý[ý×V ]VÇ VÇXÌ^ç Xãwø* %ç×FÌ[ýdEõÝ åUìÌ[ýçe×X* ]×a X[ýÝ×`e, ×a�ÝEõ×`e %]aÇe %{çc÷Gç XEÂõ[ý×`eGÝ åÌ[ýçLç×X*--(+c÷Ì^ç=_ =_Ç])

+]ç] G�ç×_ (Ì[ýc÷) Xç ]UhõÝ UçEõ %§] %×a [ýÌ^çX åTöì×[ýÌ[ý[ýç ]TÇöeVç Ì^ç¶oöç ]Ì[ýÓC+[ýç ¾çZõ] +×Ì[ý ]VÇ×V ]ÝC+[ýXç ]çGÝ ×ZõãÌ[ýç_, é_X[ýç Ì^Ç], »JôçX[ýç ×»JôtçEõ, EõçÌ[ý[ýçÌ[ý %]aÇe VÇXÌ^çGÝ åYçd_] FÇ×Ve]Eõ F�ç+VGÝ åc÷~ç Zõ[ýç Yç¶ö‚Ý* %aǶoöç ]Ça_]çX FÇ×Ve]Eõ F�ç+VGÝ UçEõ ¾çe[ýç åÌ[ýçLç åc÷XGV[ý×X* åÌ[ýçLçGÝ %çV[ý %c÷Eõç] FÇ×Ve]hõÝ ]TÇöe+~ç åÌ[ýçLç åc÷XGV[ý×X* ]VÇXç åÌ[ýçLç %VÇ %{çc÷GÝ ]XçNþç Eõ[ýÇ_ C+G×X* ]×a×V åZõçeXç FIø_[ýç ¾çZõ]×X +`çGÝ YÇEõ %]aÇe c÷Eõ»Jôçe %×U[ýç FNþç Xãwø, æ[ýÐX, Uã¶ö‚çÌ^, c÷Eõ»JôçeGÝ YçOôÛ FÇ×Ve]EõaÇ æ»JôEõ×`XGV[ý×X* c÷Eõ»Jôçe YǶ‘öVç åÌ[ýçLçGÝ ]×TöEõ ]mS æ»JôX[ýç C+c÷XG×X* åÌ[ýçLç åc÷X[ý×`eXç ]×aGÝ c÷ç_d %×a C+Ì[ý[ý×V %{çc÷GÝ Ì[ýc÷]d %]aÇe [ýÌ[ýEõd×`e ]çGÝ ]çÌ^êEõVç Uç×[ýÌ[ýhõ×X %]aÇe åÌ[ýçLçGÝ ]EõaV c÷çÌ^[ý×V Uã¶ö‚çÌ^ å`eãVçEõYç %]×V %{çc÷[ýÇ ×Eõ[ýGÝ mS %VÇ ZõeG×X* %{çc÷ Tö%ç_çXç c÷çÌ^×[ý×Ì[ý, åc÷ç +]çX YÇÌ[ýzõ[ýç ]ÝC+×`e, XãFçÌ^GÝ XUNþç (Ì[ý]LçX UçGÝ) åÌ[ýçLç ZõÌ[ýL åTöìFÐ[ý×X, XãFçÌ^VGÝ ]çeVç åc÷ìFÐ[ýç (=¶ö‚d) ×`eVç ZõÌ[ýL åTöì×F[ým¶oöç, XãFçÌ^ XãFçÌ^Xç mXçc÷VGÝ IøçEÂõç »JôdYç ]Ý C+X[ýGÝV]Eõ* (aÇÌ[ýc÷ [ýEõÌ[ýc÷, %çÌ^d 183)

åÌ[ýçLç VÝX VÇXÌ^ç %×X]Nþç Eõçë~* åÌ[ýçLçXç VÇXÌ^çVç Eõç~c÷×{[ý×V ]×a×X, c÷Eõ»JôçeGÝ %Xç[ýç EõÌ^ç

https://tfmanipur.wordpress.com/

June 2015 - Aug 2015NooR Vol. VIII Issue 2

XÉÌ[ý LÇX/2015

Zõc÷×{, c÷Eõ»Jôçe XÇIøç+[ýç, éc÷-×`e×Xe[ýç åYçEõc÷×{* VÝXGÝ Eõç~[ýXç ]×a×X, åTöç³VÇXç é_Ì[ý¶‘öç ZõÌ[ýL %]ç åEõçEõUNþGÝ å_ìU×F* ]×aVç %{çc÷GÝ §EÇõ] c÷çÌ^[ýç +X[ýç %]aÇe Uã¶ö‚çÌ^GÝ %Y綑öVGÝ ×Ue[ýç åZõçeãVçEõ+* ]×aGç å_çÌ^XXç F�ç+VGÝ »Jôç=[ýç Eõç~[ý×V Uã¶ö‚çÌ^ %]aÇe æ[ýÐX `ç×Ü™ö Zõe+* ]×a[ýÇ EÇõÌ[ý%ç~ç TöEõ¾ç (%{çc÷[ýÇ ×Eõ[ýç) c÷çÌ^Xç c÷çÌ^×[ý×Ì[ý* `¶oöç c÷çÌ^Ì[ý[ýVç Ì[ý]LçXGÝ åÌ[ýçLç TöEõ¾ç ZõeX[ýGÝV]Eõ F�ç+VGÝ åc÷~ç Zõ[ýç æ®Ïô×Xe %]aÇe TöÌ[ý×[ýÌ^d×X* EõXçm¶‘öç ]Ça_]çX %]Xç åÌ[ýçLç åc÷{[ý×V ]`çGÝ %]_GÝ ]TÇöe+~ç ]c÷çhõÝ ×]dãÌ^e %{çc÷GÝ åTöì[ýç Iø¶‘öGÝ `×NþVç é_* ]c÷çEÂõç é_[ýç ]Zõ]Vç %{çc÷GÝ Ì[ýc÷]dEõÝ ×]dãÌ^e ZõeG×X ]Ì[ý] %×aXç Ì^ç¶oöç `çÌ[ý[ýç %]aÇe Uã¶ö‚çÌ^Xç %Y綑öç é_Ì[ý[ýç ZõçC[ýVaÇ ]Ì^ç] ]]çeV×V _çÌ^×FVÇXç Xç+ãTöç] é_[ýç ]Tö]Vç ZõçC[ýç <×`e UNþXç Fçe+* %{çc÷ Tö%ç_ç ]Zõ] FÇ×Ve]Nþç é_, B[ýÇ =×Ì[ý, BXç <×`e UzÇõÌ[ý[ý×V ]c÷çEÂõç `ç=FÐG×X c÷çÌ^Xç ¾çF_ åTöì×Ì[ý* %Y綑öç %×a Ì[ý]LçX ]TÇöeVaÇ é_Ì[ý[ýç YÇ׳aGÝ ×c÷Ì[ý] FÇ×Ve]Nþç å_çÌ^XÌ[ý[ý×V Töã`eX]Eõ ]c÷çEõ %Zõ[ýç ¾_ÝGÝ mS Zõe[ýç ]Ý C+G×X, %{çc÷Xç Ì^ç×[ýG×X, L~wøç ]c÷çhõÝ UçEõ ¾çec÷X×[ýG×X*

`×Ì[ý%dXç Yç׶Úö[ýaÇ ]×a]×EÂõ c÷çÌ^[ý×V Uã¶ö‚çÌ^Vç %{çc÷GÝ %×Eõ[ýç ZõçC[ýç VÇXÌ^çGÝ U[ýEõ åTöì[ýVaÇ %{çc÷ Tö%ç_çGÝ EÇõVÌ[ýdEõÝ Ì^EõÝX %]

aÇe ]çXç Ì^ç×[ý[ýç ZõeX[ýGÝ %Y綑öç åYçEõY×X* åc÷ì×LhõÝ ]Tö]Vç %ãZõçe[ýVç åÌ[ýçLçGÝ ¾çF_ åTöì+* EõXçm¶‘öGÝ Uã¶ö‚çÌ^Vç =ZÇõ_ ]×Ì[ýEõ %]GÝ »Jôçe +]çX Ì^çCÌ[ý[ý×V ]c÷çhõÝ Uã¶ö‚çÌ^Vç Ì[ý]LçXGÝ +�d åTöì+* %VÇXç ]Ì[ý] C+Ì[ýGç [ýÌ[ýEõd é_Ì[ý[ýç Uç %×aVç %{çc÷GÝ +[ýçVd åc÷†d×_* ]ÝC+ EõÌ^ç ]Tö] ]IøçGÝ X]çL å`ç~[ýGÝV]Eõ ]a×LV »JôdYVç %¾ç[ýç C+* åTöì+m¶‘öaÇe Ì[ý]LçXGÝ ]TÇöeVç c÷ç_d %×a é_[ýÐç? é_ãTö, <VEõÝ Uç =[ýç ]TÇöeVç Ì[ý]LçXGç å_çÌ^XXç ]ÝC+[ýGÝ ¾çF_ %×Eõ[ýç %]aÇe VÝXGÝ %Y綑öç FÇ×Ve]EõYÇ »Jôd×F %]aÇe ]a×LV×Tö »Jôc÷Ý »JÇô´Yç X]çLGÝ éc÷X[ýÝ é_Ì[ý[ýç ]ÝC+ %VÇFEõ å_]ãc÷ì+* ]×aGÝ %ä»Jôì[ýç ]Ì[ý]×V Ì[ý]LçXVç åÌ[ýçLç×V åc÷×{ åTöì[ýTö[ýÇ ]çGÝ %çV[ý×Tö ]YÇe ZõçXç åTöìãV* YçFe %Ì^綑öç åÌ[ýçLçGÝ c÷ç_wøç L�çÌ[ý, »K÷yeX×»Jôe[ýç `çë~, ×__ç VÐç]ç, ×Oô: ×\ö: Ì^Ç]GÝ é_ãTöe C+äFÐ* ]×a XÇYç-XÇYÝ, YçFe é_`ç[ýÝ %Iøçe %c÷_ FÇ×Ve]Eõ åTöì×Ì[ý* FÇ×Ve]Eõ %×a é`Töç~ç Oôç+] Yça åTöì[ýGÝ Xç]çVç åTöìc÷×{ %]aÇe ]ÝC+ EõÌ^çXç ×»JôãÌ[ýç_ »JôdYç, ×»JôX ×U[ýç, åWýçEõç åTöì[ýVç å_ç×{* ]×aXç ]Ì[ý] C+Ì[ýGç U¾çÌ^ c÷Eõ»JôçeVç %{çc÷GÝ %ã`e[ýç %×Eõ[ýç %VÇ åYçEõYç Iø]ãV %]aÇe Uã¶ö‚çÌ^[ýÇaÇ å`eãVçãNþ* ]Ì[ý] %×aXç ]Ça_]çX FÇ×Ve]Eõ åÌ[ýçLçGÝ %F~[ýç ×X×Tö ×XÌ^]×`e IøçEÂõç »JôdEõV[ý×X* %VÇ C+Ì[ý[ý×V åÌ[ýçLçGÝ %ã`e[ýç Yç³V] Zõe[ýç Iø]G×X*

16

https://tfmanipur.wordpress.com/

June 2015 - Aug 2015NooR Vol. VIII Issue 2

XÉÌ[ý LÇX/2015

»Jôc÷Ý %]GÝ ]XÇeVç Uç %]ç åÌ[ýçLc÷ åc÷X[ýç ZõÌ[ýL %VÇGç TöÌ[ýç[ýÝc÷ å`çX[ýç aÇ~ãTö ]Ç%hõVçc÷×X* Ì[ý]LçX ]Ç[ýçÌ[ýEõ Uç[ýÇ] %×aVç Uã¶ö‚çÌ^ å`eXç %¾ç[ýç FçIø_Gç åÌ[ýçLc÷ åc÷X[ýç %]aÇe YÇ×EÂõe _ÇYÂç <[ýçVd åTöì[ýç %{çc÷GÝ ]çeVç ×YEõ»Jô-åXçt[ýç, %¾ç[ýç Fçe[ýç, ]Tö] UçãVçEõYç, ]Tö] »JôIøc÷X[ýç, %VÇGç ×XL-c÷çÌ^Lãc÷ì[ýç %×a %ãc÷ì[ýç YÇ׳aãÌ[ýç_VGÝ EõÌ^ç]d ZõçC[ýç é_Ì[ýGV[ý×X* ]×a[ýÇ×X EÇõÌ[ý%çX c÷VÝaXç åTöì c÷çÌ^×Ì[ý[ýç %×aaÇ* _]V]×aGÝ ]a×LV FÌ[ýV×V TöÌ[ýç¾Ýc÷GÝ X]çL %VÇhõÝ ]×TöEõ UÇXç Ì^çeXç å`ç×{, ]×a %Ì[ýçX[ý×X, %Zõ[ýç ×XÌ^] Xãwø* X]çLVç EÇõÌ[ý%çX UÇXç-Ì^çeXç å`çX[ýç Ì^çãV, å`çä{ç+V[ý×X c÷çÌ^Xç +a_ç×]Eõ å_çGÝ ]×]e »Jôd_[ýç _ç+×Ì[ýEõ ZõTöç¾ç `ç×]Vç +×Ì[ý* BãFçÌ^ åc÷ì×LEõ EÇõÌ[ý%çX c÷VÝaTöç c÷LÌ[ýd %Eõç×[ýÌ[ýGÝ _ç+×Ì[ýEõ×`eVç +×Ì[ý[ýç ¾çZõ]×`e %×a åÌ^e_Gç éXX×a %VÇGç %]_ C+Xç åTöì×a* c÷çÌ^×Ì[ý[ýç Ì^ç¶oöç UÇXç-Ì^çeXç å`çX[ýç X]çL %×a EõXçm¶‘öç +eXç TöYÂç »å`çX[ýç X]ç×L %]aÇe »Jôc÷Ý Ì^ç¶Úö[ýç %c÷_×`e×V ]a×LVTöç TöÌ[ýç¾Ýc÷ å`çX[ýç _çEõYç TöX[ýaÇ Ì^çCXãÌ[ý* ]Ì[ý]×V %ä»Jôì[ýç _ç+×Ì[ýEõ×`eVç +×Ì[ý ]VÇ×V TöÌ[ýç¾Ýc÷×X c÷çÌ^VÇXç Ì^ç¶oöç UÇXç å`çX[ýç, %=LÇ×[ý{çc÷ ×[ýa×]{çc÷ UçãVçEõYç +Tö×]XçX, %]aÇe Tö%×Vã_ %Ì[ýEõçX UçãVçEõYç, Ì[ýÓEÇõ% aLVc÷ UÇXç åTöì[ýç %]aÇe Ì[ýÓEÇõ% aLVc÷GÝ Töa[ýÝc÷ ¾çdXç å`çX[ýç %]wøç Ì^çãV*--(Eõ`ZÇõ_ %aÌ[ýçÌ[ý, YçOôÛ-1, åYL 530), TöÌ[ýTöÝ_ UçãVçEõYaÇ Zõãwø* (Töc÷Töç¾Ý åYL 410) EÇõÌ[ý%çX `×Ì[ýZõEõÝ ]XÇeVç aÇÌ[ýc÷ ZÇõÌ[ýEõçXGÝ %çÌ^d 30 £[ýGÝ TöZõaÝÌ[ýVç %¾çe[ýç +_]ç ZõeFÐ[ýç c÷LÌ[ýd å]ì_çXç `×[ýÌ[ý %c÷]V =a]ç×X (Ì[ýc÷) Xç +×Ì[ý ]VÇ×V ×EõÌ[ý%çd »JÇô¶oöç å`ç³V[ýç %×aaÇ EÇõÌ[ý%çX[ýÇ åUì`çV[ýGÝ ]XÇeVç »Jô×{* +]ç] C+×[ý×Ì[ý[ýç %]aÇe ]c÷{çGÝ ]ÝC+×`eaÇ

¾çF_ TöçZõ] åUçEõ+ ]VÇ×V TöÌ[ýç¾Ýc÷ å`çX[ýç c÷çÌ^[ý×a +eXç TöYXç å`çX[ýç LÌ[ýÓÌ[ýÝ×X* ]Ì[ý]×V _ç+×Ì[ýNþç +×Ì[ý EÇõÌ[ý%çX[ýÇ Ì^ç¶oöç UÇXç å`çX[ýç ]EõÌ[ýÓc÷×X* (+_] ×ZõEõc÷ YçOôÛ-2, åYL 191) EÇõÌ[ý%çX[ýÇ %VÇhõÝ ]×TöEõ UÇXç-Ì^çeXç å`ç×{[ýVÇGÝ %Uï å_ì×`X[ýVç ¾çÌ[ý[ýç, %Uï TöçVÐ[ýç, %]aÇe ]ãÌ^hõÝ ]FÌ[ýL, åFçãÜšöçEõ C~[ýVGÝ å_c÷ãX Lç×_GÝ UçNþç åÌ^ìÌ[ý[ýç, %UïVç _ç{GV[ýç, %Uï C~Ì[ýGV[ýç, %VÇGÝ »JôçeVç UÇ[ýç C+Ì[ý[ý×V TöÌ[ýç¾Ýc÷ X]çL %VÇ C+Ì[ýãÌ[ýç+* X]çL C+VÐ[ý×V BãFçÌ^ %{çc÷GÝ ]çeVç å_YÀÇ[ýGÝ Eõ×Ì[ý Eõçë~? %×am¶‘öç +]ç]×`e[ýÇaÇ +]ç] C+[ýVç ]×TöEõ »JôçãV c÷çÌ^Xç _ç+×Ì[ýEÂõç ×Ue×_ %]aÇe %EõX[ýç ¾çZõ] EõÌ^ç +×Ì[ý* %×am¶‘öç +]ç]GÝ TÇöeVç å_×YÀ[ýç ]ÇNþ×V×`eaÇ %]aÇe UÇXç Ì^çeXç Yeã`çX-å`ç×tX[ýç +]ç]GÝ ]TÇöeVç å_YÂ[ýGÝ +~×Ì[ý[ýç ]ÝC+ %]aÇe UÇXç å`çX[ýç %ãTöç´Yç ]a×LVTöç »Jôd×_[ýç ]ÝC+×`eaÇ %ä»Jôì[ýç mXçc÷×X, Ì^ç¶oöç Zõwø[ý×X* %VÇEõ Ì^ç¶oöç ]mS é_[ýç [ýÌ[ýEõd Ì[ýc÷]d é_[ýç åÌ[ýçLç UçVç %×am¶‘öç ]Ce TöçV[ýç X]çL FÇdã`ç_ c÷çÌ^[ý×a EõÌ^ç] ]çeêL c÷çÌ^[ý×a F³VÇXç åÌ^e_×a* %×aVç Xãwø ¾çZõ] EõÌ^çaÇ +×Ì[ý* (ZõTöç¾ç Ì[ý×c÷×]Ì^ç Eõ×V] Xç×Eõ_X %×X_ [ýLç×LÌ^ç YçOôÛ-7, åYL-300) TöÌ[ýç¾Ýc÷[ýÇ YÇ×EÂõe »JôeXç U¾çÌ^ Ì^çCXç Yç†_ åUçEÂõç ×XÌ^] »JÇô¶oöç å`ç³VÐ[ý×V Zõwø[ýç U[ý×EÂõ, a¾ç[ýEõÝ ]§wøç mXçc÷GÝ ]Ì[ý] C+G×X*-(ZõTöç¾ç VçÌ[ýÓ_ =_Ç], å\öç_-4, åYL-287) X]çL %{çc÷GÝ %ä»Jôì[ýç +[ýçVd×X, X]çLGÝ ]YÇe Zõç[ýç ×XÌ^]Vç aÇ~Tö, ]ÇØ™öc÷[ý, ZõÌ[ýL, ¾ç×L[ý FÇ×Ve]Eõ å_çÌ^Xç %Vç åTöìGV[ý×X, ]Ì[ý]×V ]×a »Jôç=Ì[ý[ýç ×XeãUìãÌ[ý_ VÇXÌ^ç %ç×FÌ[ýd %×X]hõÝ »Jôç=[ýVGÝ »Jôç=Ì[ý[ýç ×XeãUìãÌ[ý_GÝ ]çeVç å_×YÀ[ý×X* %VÇ×V F³VÇXç åÌ^e×a, BãFçÌ^ ×]×XrôÌ[ýGÝ ]çeVç EõÌ[ý¶oöç å_´YÝ, EõÌ[ý¶oöç ¾ç c÷çÌ^?

TöÌ[ýç¾Ýc÷ X]çL UÇXç å`çX[ýç Ì^ç[ýÐç?--]ÇZõ×Tö ×LÌ^ç=Ì[ý Ì[ýc÷]çX, åUì[ýç_ å]ç+×Le

17

https://tfmanipur.wordpress.com/

June 2015 - Aug 2015NooR Vol. VIII Issue 2

XÉÌ[ý LÇX/2015

18

--]Ç×Xa %c÷]V

EõY= %]aÇe åVçLFTöGÝ ×c÷e=

åXçe]ç Ì[ýaÇ_Ç{çc÷ (a) GÝ ]XçNþç XÇYç %]ç _çzõGç c÷eêL C: %{çc÷GÝ Ì[ýaÇ_ %»JôçX[ýç! Eõ×Ì[ý åYçd`EÂõç B åVçLFTöGÝ ×c÷eGVãG? c÷çÌ^×[ýÌ[ýEõ+ "×]dEõÝ ×YÌ[ýçeXç*' c÷†dë»Jô "C: XÇe×`[ýç Ì[ýaÇ_! ×]dEõÝ ×YÌ[ýçeXç Eõ]ãVìXç åVçLFTöGÝ ×c÷eGãVì×Ì[ý[ýãXç?' Ì[ýaÇ_Ç{çc÷ (a) Xç c÷çÌ^×[ýÌ[ýEõ+ "%{çc÷[ýÇ ×EõL[ýVç TöwøXç EõYä»Jôì* ]c÷çEõYÇ ×EõL[ýVç Eõ×YÀ[ýç ×]d %VÇ ]c÷çEÂõç %Lç[ý åTöì×[ýãÌ[ýç+*'

c÷LÌ[ýTö %ŒÇ{çc÷ ×[ýX ]a=V (Ì[ý×L) Xç c÷çÌ^, Ì[ýaÇ_Ç{çc÷ (a) Xç c÷çÌ^×[ýÌ[ý¶ö‚Ý: FÇVç[ýÇ ×EõL[ýVç ×`Üšö×Ì[ý[ýç å]ç×]XGÝ ×YÌ[ýçe æVÐçY %]Xç VÇXÌ^ç YǶoö]NþGÝ åc÷~ç éZõ %]aÇe »Jôc÷Ý %]GÝ XZõ_ +[ýçVwøGÝaÇ åc÷~ç éZõ* %{çc÷ Tö%ç_çGÝ »Jôç=[ýç IøX[ýç %]aÇe ]c÷çhõÝ EÇõVÌ[ýwøç ×]dEÇõY FÌ[ýç ×ZõEõÌ[ý åTöì[ýXç XÇ×]d §¶ö�Çõ×XGÝ åÌ[ýçLç %]aÇe %×c÷ §¶ö�ÇõGÝ XZõ_ +[ýçVwøGÝ åc÷~ç éZõ* ]Ç~ç TöçC! %{çc÷GÝ Zõ×Ì[ýØ™öç %]Xç %×c÷e XÇe×U_ _ç=×Ì[ý ]VÇ×V åc÷ç »Jôc÷Ý ×XZÇõ £Ì[ý[ý×`e! å_ìãÌ[ýçEõ YçÜšöç XEõ×`{äzõ* åc÷ç »Jôc÷Ý Ì^çê… £Ì[ý[ý×`e! ×c÷aç[ý YÝX[ýç åUìÌ[ýçe åTöìãÌ[ýç, åc÷ç »Jôc÷Ý §¶ö�Çõ £Ì[ý[ý×`e! XeXç ]çeVç Eõ×Ì[ý UçFÐ[ýãG? %]aÇe TÇöeVç Eõ×Ì[ý U׶Úö[ýãG? »Jôc÷Ý §¶ö�ÇõTöÌ[ýç £Ì[ý[ý×`e! Eõ×Ì[ý åYçd`äEÂõç Xc÷çEÂõç Iøç+×Ì[ý[ýç? %çc÷! ]F_ÇEõ %×a å`¶Úö]VÐ[ý×V EõÌ^çVç ZõÌ[ýGV[ýç! å`¶Úö[ýç ]TÇöe %×aVç ]c÷çEõYÇ Eõ×Ì[ýGÝV]Eõ å`]×FÐ[ýãXç c÷çÌ^[ýç FIø_Gç %]_ åTöìÌ[ý[ý×V EõÌ^çVç ZõÌ[ýGV[ýç*

XçãEõçIø Uç†d_Ç, ]Ç~ç TöçC, EõÌ^ç]d EÇõ+VÐ[ý×X* ×c÷eX[ýç _¶‘öÝ ×Uãc÷ìãÌ[ýç*'' (%[ýÇ X<]Xç ×c÷_Ì^çVç)

c÷LÌ[ýTö %[ýÇ [ýEõÌ[ý éaV_çXÝ (Ì[ýc÷) Xç c÷çÌ^, BXç aÇê_]çX ×[ýX ]³aÇÌ[ý ×[ýX %¶ö‚çÌ[ýVGÝ Töç[ýç ZõeêL, ]c÷çEÂõç c÷çÌ^ ""BXç BGÝ +Yç +[ýÇãIøç[ýÇ ]IøVç =+, ]VÇVç BXç c÷eêL "%ãVç]Vç Xc÷çhõÝ ]YÇXç Eõ×Ì[ý Eõ×Ì[ý ¾çc÷e Yç=c÷e åTöì[ýãG?'' c÷çÌ^Ì[ýEõ+, BGÝ ]YÇXç B[ýÇ åEõçEõ×YãÌ[ý %VÇGç c÷çÌ^×[ýÌ[ýEõ+ "åc÷ç c÷XÇ[ýç! Xc÷çEõ FIø[ýÐç BXç Xe[ýÇ Eõ×Ì[ýGÝV]Eõ åEõçEõ×Y[ýãXç?'' BXç c÷†dë»Jô "åc÷ ]YÇ! B×V Eõ×Ì[ý]Töç FIøLãV*' c÷çÌ^×[ýÌ[ýEõ+ "åXçe]ç Xc÷çEÂõç ]ÝÌ^ç][ýÇ ]L×_a %]Vç YÇ_c÷{Gç XaÝc÷d åTöì×F* Xc÷çhõÝ XaÝc÷d Töç[ýVç ]ÝÌ^ç] EõY×F* B[ýÇ ×EõL[ýVç åXçe]TöaÇ EõY×F×VÐ[ýç [ý³Vç %]ç ]VÇVç EõY×F* ]c÷çEÂõç EõY»Jô[ýç %VÇVç BXç ]c÷çEõYÇ åEõçEõ×Y×F* ]L×_a %VÇVç Ì^çC×F[ýç ]Ý FÇ×Ve]Eõ [ý³Vç %VÇGÝ TÇöãZõ_VGÝ BXç åEõçEõ×Y×F[ý×X* %VÇGç Xc÷çEõaÇ ]L×_a %VÇVç Ì^çC×F[ý×X, %VÇXç Xe[ýÇaÇ BXç åEõçEõ×Y×F[ý×X*'

%{çc÷ Tö%ç_çXç c÷LÌ[ýTö ]Çaç (%) Vç ¾c÷Ý åTöì+ ]VÇ×V åc÷ ]Çaç! BXç ×]d ]F_ %§] åVçLFEõÝ %Lç[ý c÷Ì[ýç] åTöìÌ[ý[ý×X: (1) %{çc÷GÝ _¶‘öÝVç TÇö]V[ýç ×]d (2) %{çc÷Xç c÷Ì[ýç] åTöìFÐ[ýç åYçd`Eõ×`e åÌ^eV[ýç ×]d (3) B[ýÇ ×EõL[ýVGÝ ×YÌ[ýçe ×`Üšö×Ì[ý[ýç ×]d* åYçd FÇ×Ve]hõÝ ]§d é_, ×YÌ[ýçeGÝ ]§d é_ãTö* ×YÌ[ýçeGÝ ]§×wø Ì[ýc÷]d, ]G×ZõÌ[ýd %]aÇe L~wøç »Jôe[ýç ZõeL[ý×X*

https://tfmanipur.wordpress.com/

June 2015 - Aug 2015NooR Vol. VIII Issue 2

XÉÌ[ý LÇX/2015

19

%{çc÷ Tö%ç_çXç §LÇÌ[ý (a) Vç §EÇõ] åTöì+, XIø c÷çÌ^Ì^Ç ""EÇõ_ Ì[ý[[ýÝ ×LVXÝ <_]ç'' åc÷ B[ýÇ åÌ^çEõ×Y×Ì[ý[ýç ]YÇ, BGÝ <_] åc÷†dc÷X×[ýÌ^Ç* %{çc÷ Tö%ç_çXç X[ýÝ FÇ×Ve]NþGÝ c÷LÌ[ýTö ]Çc÷¶ö‚V (a) [ýÇ F�ç+VGÝ åc÷~ç <_] YÝX×[ý c÷çÌ^[ý×a BãFçÌ^ FÇ×Ve]EÂõç FIø+* %{çc÷GÝ X[ýÝ (a) ]`ç]EÂõç c÷çÌ^×[ýÌ[ý¶ö‚Ý, ""BãIøç³Vç åc÷ìFÐ[ýç %]aÇe _çhõV[ýç <_] FÇ×Ve]Eõ YÝX×[ýãÌ[ý*'' %aÇEõ Ì^ç¶oöç <_] YÝX×[ýÌ[ý[ýç ]TÇöeVaÇ %ãc÷X[ýç <_] YÝ×[ýX[ýç VÇ%ç åTöì c÷çÌ^Xç §EÇõ] YÝ×[ý×FÐ[ýç %×a Eõ×Ì[ýGÝV]äEÂõç %]aÇe EõÌ[ý¶‘öç <_]ãXç? ]×aVç BãFçÌ^Xç FÜšöZõ] åUçEõ+, Zõç×Ì[ýG %]aÇe Zõç×L_* EõXçm¶‘öXç c÷çÌ^ B Zõç×Ì[ýG C+ãÌ[ý X¾Gç B Zõç×L_ C+ãÌ[ý, åTöì+m¶‘öaÇe ]×a Ì^ç¶oöç `ç×U[ýç ¾çêc÷×X* ¾çêc÷ %×aXç BãFçÌ^GÝ »Jôç=FdYGÝ _¶‘öÝ ×Ue+*

c÷LÌ[ýTö %ŒÇ{çc÷ ×[ýX ]Ç[ýçÌ[ýEõ (Ì[ýc÷) c÷çÌ^×[ýÌ[ý¶ö‚Ý ""]êc÷ Tö¶ö‚Ç Tö�çNþGÝ åc÷ìÌ[ýGç Eõ[ýÌ[ý ZõçC[ýç*'' c÷LÌ[ýTö %ŒÇ{çc÷ ×[ýX ]Ç[ýçÌ[ýEõ +]ç] %çL] %[ýÇ c÷XÝZõçGÝ »K÷çy×X %]aÇe Ì^ç¶oöç »Jôç=[ýç %ç×_]×X* ]çGÝ YÇ׳a ¾çÌ[ýÝVç +×Ì[ý, ]ãFçÌ^GÝ ac÷Ì[ýVç c÷×VaEõÝ %ä»Jôì[ýç =Ø™öçV %]ç _çzõ¶ö‚Ý* Tö_[ýç EõÌ^ç ]ãIøç³VGÝ <_] Tö¶oö[ýGÝV]Eõ »JôdXÌ[ý¶ö‚Ý* c÷LÌ[ýd %ŒÇ{çc÷ ×[ýX ]Ç[ýçÌ[ýEõ (Ì[ýc÷) =Ø™öçV %VÇGÝ ]XçNþç »Jôd_¶ö‚Ý* ]c÷çEõãIøç³Vç (%ŒÇ{çc÷) EõXçm¶‘öç %]Xç c÷e+ c÷LÌ[ýdLÝ EõÌ[ý¶‘öç ]Tö] ZõçC[ýç Tö]×FGãVì×Ì[ý[ýãXç? ]c÷çEÂõç Yç=FÇ] YÝÌ[ýEõ+, BXç åc÷ì×LEõ ZõçC[ýç Yç[ýç %]aÇe Tö¶‘öVç åUeX×F×VÐ[ýç Eõç~[ýç ¾çZõ] Ì^çCÌ[ýEõYç Ì^ç+* c÷LÌ[ýTö×`e %×a ¾çêc÷Gç U[ýhõç »JôY ]ç~×F* BãFçÌ^GÝ c÷ç_dXç Eõ×Ì[ý C+×Ì[ý %]ÇNþe FÜšö×]~×a*

é`FÇ_ +a_ç] c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç éaÌ^V

§êaX %c÷]V ]VXÝ (Ì[ýc÷) »Jôc÷Ý åXì×Ì[ýêIøVç åVìÌ[ýç c÷VÝa `×Ì[ýZõ å`çX×FÌ[ý¶ö‚Ý %]aÇe ]çGÝ =Ø™öçVEõÝ åa[ýçaÇ Ì^ç¶oöç åTöìLÌ[ý¶ö‚Ý* ]c÷çhõÝ ]Yç +[ýÇãIøç éaÌ^V c÷[ýÝ[ýÇ{çc÷ açãc÷[ýXç ]`çGÝ ]ç_ »Jôçe FÇ×Ve]Eõ åÌ^çãÜšöçzõGç ×c÷LÌ[ýTö åTöìX[ýç åUìÌ[ýçe åTöìäFÐ* c÷LÌ[ýTö é`FÇ_ +a_ç] §êaX %c÷]V ]VXÝ[ýÇaÇ §EÇõ] åTöìÌ[ý¶ö‚Ý, B×V ]VÝXç `×Ì[ýZõTöç ×c÷LÌ[ýdEõÝ ×XÌ^d åTöìäFÐ %VÇXç »JôdYç TöçãÌ[ý* c÷LÌ[ýTöXç ]çGÝ =Ø™öçV c÷LÌ[ýTö é`FÇ_ ×c÷³V Ì[ýc÷]TÇö{çc÷ %ê_c÷Vç ]`¾Ì[ýc÷ åTöìÌ[ý¶ö‚Ý* c÷LÌ[ýTö é`FÇ_ ×c÷³V Ì[ýc÷]TÇö{çc÷ %ê_c÷Xç c÷çÌ^, [ýç[ýçXç c÷çÌ^Ì[ý[ý×XXç »Jôdã_ç, ]hõçVç c÷LÌ[ýTö c÷ç×L +]VçVÇ{çc÷ açãc÷[ý ]Çc÷ç×LãÌ[ý ]hõÝ Ì[ýc÷]TÇö{çc÷ %ê_c÷ ×c÷e×_* ]c÷çhõÝ ]XçNþç Zõ¶‘öGÝ Töçtç Zõe_G×X c÷çÌ^Ì[ýGç c÷LÌ[ýTö é`FÇ_ ×c÷³VXaÇ %Ì^ç[ýç YÝ×[ýÌ[ý¶ö‚Ý*

åTöì[ýTö[ýÇ Ì^ç¶oöç XÇe×`L[ýç »K÷çy×X %VÇXç c÷LÌ[ýTö ]VXÝ (Ì[ýc÷) Xç »JôdYç ]Tö]Vç c÷LÌ[ýTö é`FÇ_ ×c÷³V Ì[ýc÷]TÇö{çc÷ %ê_c÷Xç ]c÷çEõYÇ ærôaX ZõçC[ýç ×Uã³Vçzõ¶ö‚Ý* EõçÌ^X[ýç ]Tö]Vç ]Ç%çXEõç (U[ýçEõ ×]~[ýç) åTöìÌ[ýGç %ãÌ[ýç+[ýç Yç=TöçEõ YÝ×[ýÌ[ý¶ö‚Ý, ""×]Ì^ç §êaX %c÷]V, _ç+×Ì[ýEõ Tö¶‘öç TöçEõ×Y[ýç éEõãVìXÇeVç UçãVçhõXÇ, Eõ×Ì[ým¶‘öç Tö_[ýç %×XFNþç C+Ì[ý[ýaÇ, ]Ì[ý]×V _ç+×Ì[ýEõ TöçEõYç Tö׶‘ö[ýXç <_] åXìãUçEõc÷×{ (åc÷†dc÷×{), <_]GÝ %EÇõ´Yç ¾çãÌ[ýç_×`e FIø+* ]Ì[ý]×V åc÷ì×LEõ Tö¶‘öç %]aÇe Tö׶‘ö[ý×X* \öç[ý Töç[ýç %]aÇe Töçc÷X[ýaÇ×X* +`çXç \öç[ý TöçVÐGç %ãTöç´YXç Eõ×Ì[ý \öç[ý TöçG×X* ]Ì[ý] %×aXç Zõç×Ì[ýG C+Ì[ý[ýç ]TÇöeVç Tö¶‘öç, TöçEõ×Y[ýç %]aÇe _ç+×Ì[ýEõ Yç[ýVç å_XGV[ý×X* ]×aVGÝ åc÷~ç Zõ[ýç VÇXÌ^çVç ×`XZõ] %]ç é_ãTö %]aÇe ]×aVGÝ åc÷~ç ̀ ç×Ü™ö C+[ýç %]aÇe Uã¶ö‚çÌ^ åYçxçc÷X[ýç åYçd %]wøç é_ãTö*'' EÇõ_ Ì[ý[[ýÝ

VØ™öçÌ[ý [ý³VÝGÝ ¾çc÷ãÜšöçEõ--- ]ÇZõTöÝ XaÝ] %c÷]V Eõça]Ý, åZõìãV_

https://tfmanipur.wordpress.com/

June 2015 - Aug 2015NooR Vol. VIII Issue 2

XÉÌ[ý LÇX/2015

×LVXÝ <_]'' GÝ §EÇõ] §LÇÌ[ý (a) Vç åTöì×[ý×F[ýç ]TÇöe +~ç ]c÷çhõÝ BãFçÌ^aÇ §EÇõ] Zõe+* %{çc÷GÝ X[ýÝ (a) Xç Yç=TöçEõ %×aVç %]_ åTöìÌ[ýGç ""%{秶ö‚ç +×~ %a%_ÇEõç <_]X X×Zõ%ç'' (åc÷ç %{çc÷ BXç Xc÷çEõãIøç³Vç Eõç~GV[ýç <_] ×XL×Ì[ý) c÷çÌ^Xç VÇ%ç åTöìÌ[ý¶ö‚Ý*

%{çc÷ Tö%ç_çXç ]F_ÇEõ YǶoö]NþGÝ ]ÝC+[ý[ýÇ F�ç+VGÝ åc÷~ç Zõ[ýç ]F_ÇEõ C+Xç å`׶‘ö %]aÇe ]ÝC+[ýGÝ ]XÇeVGÝ =_]ç×`e[ýÇ åUç+ãVçEõ åc÷ã³VçEõYç UçEõ YÝX×[ý* =_]çGÝ ]TöçeVç ]ÝÌ^ç¶oöç c÷eêX 1) =_]çGÝ UçEõ Eõ×Ì[ýãXç? 2) åEõçNþç =×YÀ[ýç _ǧY %]aÇe åEõçEõãÌ^d %×a Eõ×Ì[ýGÝãXç?

=_]çGÝ UçEõ Eõ×Ì[ýãXç?: EõtÇ_ =¶ö‚ç_Vç c÷LÌ[ýTö %ç+`ç (Ì[ý×L) Xç c÷çÌ^, ""%{çc÷[ýÇ ×Eõ[ý×`e FEÂõç _Ç×»Jôe[ýç C+G×X %]aÇe =_]ç×`e %]×V ZÇõEõc÷ç×`e %×a ]ÝÌ^ç]GÝ _Ç×»Jôe[ý×X ]Ì[ý] %×aXç ]ãFçÌ^ =¶ö‚d FÇ×Ve]hõÝ ×]dãÌ^eZõ]×X*'' _ǧY %×a ¾çZõ] %×a]hõÝ GãÌ[ý×Ü™ö×X* c÷çÌ^[ý×V ]×a ×]dãÌ^eZõ] C+[ýGÝ ]×TöEõ »Jôç[ýç FÇV]×X* ]Fç Töç×[ýÌ[ýEõ+, ""]ãFçÌ^GÝ ]çÌ^êEõVç åÌ^e[ýXç ]Iøç_ ZõeX[ýç ]Ì[ý] C+*'' ]Ì[ý] %×aXç =_]ç×`eGÝ ]çÌ^êEõVç åÌ^e[ýç Uã¶ö‚çÌ^Vç ]Iøç_ ZõçCX[ýç ]Ì[ý׶oö* c÷LÌ[ýTö +]ç] [ýç×c÷_Ý Ì[ý×LÌ^{ç§ %X§Xç c÷çÌ^, §LÇÌ[ý (a) Xç c÷çÌ^×[ýÌ[ý¶ö‚Ý, (c÷LÌ[ýTö _ÇEõ]ç~ç ]»JôçXÇYçVç XaÝc÷d åTöì+) +YçGÝ +[ýÇãIøç XãFçÌ^ =_]çGÝ ]XçNþç Zõ¶‘ö[ýÇ TöIøç+ZõV[ý×X F{Ç %]aÇe å_ì×`e é_[ý×`eGÝ ¾çZõ¶‘öÇ ]Ç~ç Töç=* å_ì×`e é_[ýç c÷çÌ^[ý×V %{çc÷ ¾ç_ç %ç×_]×`e×X* ]Ì[ý] %×aXç %ç×_]×`e[ýÇ +EõçÌ^ FǶoö[ýç =dEõV[ý×X, ]ãFçÌ^GÝ <_]VGÝ Eõç~[ýç å_ìGV[ý×X*

åEõçEõãÌ^d åÌ^dYGÝ ]Ì[ý]: +]ç] c÷ç×Eõ] åXaçYÇÌ[ýÝ (Ì[ýc÷) Xç Ì^ç¶oöç `çe[ýç c÷VÝa %]ç [ýÌ^çX åTöì×Ì[ý ]VÇVç §LÇÌ[ý (a) Xç c÷LÌ[ýçTö ac÷ç[ýç ×EõÌ[ýç]×`eGÝ ¾çc÷e EõÌ^çGÝ Yç=FÇ]×`e YÝ×[ýÌ[ý¶ö‚Ý

%]aÇe ac÷ç[ýç×`e[ýÇ XaÝc÷d åTöì×[ýÌ[ý¶ö‚Ý* ]VÇGÝ ]TÇöeVç é_×Ì[ý[ýç açc÷ç[ýç×`eGÝ ]XÇeVGÝ c÷LÌ[ýTö %ŒÇÌ[ý Ì[ýc÷]çX ×[ýX DZõ (Ì[ý×L) [ýÇ ×Lc÷çV %]GÝ L]%çdEõÝ %]ÝÌ[ý å`¶Úö¶ö‚Ý* c÷LÌ[ýTö %ŒÇÌ[ý Ì[ýc÷]çX ×[ýX DZõ (Ì[ý×L) Xç ]Ì^Ç] »JôdFÐGç %]Ç[ýç åEõçEõãÌ^d %]ç åÌ^d_Gç c÷{Eõ+* %{çc÷GÝ X[ýÝ (a) Xç ]c÷çhõÝ åEõçEõãÌ^d %VÇ å_ìãUçzõGç §LÇÌ[ýGÝ [ýÌ[ýEõd é_Ì[ý[ýç FÇd]EÂõç %ãIøì[ýç ]»JÇôGÝ åEõçEõãÌ^d %]ç c÷LÌ[ýTö %ŒÇÌ[ý Ì[ýc÷]çX ×[ýX DZõEõÝ ]ãEõçEõTöç åÌ^d×YÌ[ý¶ö‚Ý %VÇGç c÷çÌ^Ì[ýEõ+, ""åc÷ +ä[ý DZõ, %aǶoöç åEõçEõãÌ^d åÌ^d_Ç ]×a Ì^ç¶oöç ZõêL %]aÇe Ì^ç¶oöç éZõ*''

Tö[ýÌ[ýçXÝVç c÷LÌ[ýTö %[ýÇ =]ç]ç [ýç×c÷_Ý (Ì[ýc÷) Xç c÷çÌ^, ]ãFçÌ^GÝ ]XÇeVGÝ EõXçm¶‘öç %][ýÇ _Ç×»Jôe[ýç å`¶ÚöGç ]c÷çhõÝ ]ãEõçNþç %{çc÷GÝ Ì[ýaÇ_GÝ [ýÌ[ýEõd é_Ì[ý[ýç FÇd %VÇXç åEõçEõãÌ^d åÌ^d×YÌ[ý¶ö‚Ý* ]×aVGÝ FIøã_, åÌ^d×_[ýç åEõçEõãÌ^d %×a VaTöçãÌ[ý Zõ×L_d c÷çÌ^[ý×V <_] Tö¶‘öç ]YÇe Zõç[ýGÝ åEõçEõãÌ^d_ç X¾Gç ×L¶ö‚çVçÌ[ýÝ c÷çÌ^[ý×V åUìVçe ×`~[ýGÝ åÌ^dYç åEõçEõãÌ^d_ç? ]Ì[ý] %×aXç %ç×_]×`eXç FIø×[ýGV[ý×X ]VÇ×V BãFçÌ^GÝ åEõçNþç _ǧY Uç†d_Gç +`ç-+`ç é_EõçÌ^ Fdže YǶ‘öVç ×L¶ö‚çVçÌ[ý å`¶ÚöGç BãFçÌ^[ýÇ BãFçÌ^GÝ %ä»Jôì[ý×`eXç Uç×[ýÌ[ýzõ[ý×X* %VÇXç BãFçÌ^ +`ç-+`çGÝ é_EõçÌ^ Fdže YǶ‘öVç »Jôd_Gç +`çGÝ åUìVçe YçeãUçhõV[ý×X* %{çc÷ Tö%ç_çXç BãFçÌ^ FÇ×Ve]EõYÇ %]_ åTöì[ýç Iø¶‘öGÝ Yç†_ YÝX×[ýaXÇ*

%_c÷]VÇ×_{çc÷ »Jôd×_[ýç »Jôc÷Ý 1436 ×c÷L×Ì[ý (2014-15) Vç VçÌ[ýÓ_ =_Ç] ]EïõLGÝ Tö_[ýç 24 Xç EÇõÌ[ý%çX `×Ì[ýZõEõÝ c÷ç×ZõL C+×F*

]×SYÇÌ[ý %]aÇe ]×SYÇÌ[ý ]YçXGÝ `EÂõç+Ì[ý[ýç %Eõç×[ýãÌ[ý c÷LÌ[ýçTö =_]çGÝ L]ç%d %]Xç c÷ç×ZõL×`e %×a[ýÇ åc÷ì×F[ýç Töçe 6 `%[ýçX 1436 ×c÷LÌ[ýÝ (25*05*2015) +e ×XeãUìEõç[ýç XÇ×]wøç VØ™öçãÌ[ý Zõ×L_d åÌ^d×F*

20

https://tfmanipur.wordpress.com/

June 2015 - Aug 2015NooR Vol. VIII Issue 2

XÉÌ[ý LÇX/2015

21

c÷LÌ[ýTö +]ç] %'%L] %[ýÇ c÷XÝZõç Töç×[ý<XGÝ ]XÇeVç Töç×[ý< %]×X, Töç×[ý< c÷çÌ^[ý×V %{çc÷GÝ Ì[ýaÇ_ (Ø‘ö:) GÝ ac÷ç[ýÝ %]ç X¾Gç %]VGÝ %ãc÷X[ý×`eGç ZõeXãc÷ì[ýç %VÇ[ýÇ åEõì+*

+]ç] açãc÷[ý %Ì[ý[ý ]»Jôç Xãwø* ×Ì[ý¾çÌ^Tö %]GÝ ]TÇöe+~ç +]ç] açãc÷[ý ×c÷LÌ[ýÝGÝ »Jôc÷Ý ]×Ì[ýZÇõ £[ýVç EÇõZõçVç åYçEõ×F, ]Tö] %VÇ %ŒÇ_ ]ç×_Eõ ×[ýX ]Ì[ý¾ç~ç aç`X åTöì[ýç ]Tö]×X, +]ç] açãc÷[ýEõÝ %ã`e[ýç ]Ýe XÇ%]çX åEõì+, %'%L] _Eõ[ý×X, %[ýÇ c÷XÝZõç EÇõXÌ^d×X*

+]ç] açãc÷[ýEõÝ ]Yç +[ýÇeãIøçGÝ ]×]e aç×[ýd åEõì+, ]YÇãWýìGÝ ]ÝeXç LÇ×Tö åEõì+* LÇ×Tö Ì^ç¶oöç éc÷-×`e[ýç Eõç[ýÇ_ c÷çÌ^Xç FIøX[ýç _]VÇGÝ ×]e»Jôd é_Ì[ý[ýç _Ç×»Jôe[ýç %]×X* ]c÷çEõ ]Ça_]çX C{Eõ×F* +]ç] açãc÷[ýEõÝ ]Yç +[ýÇeãIøç c÷ç_d +a_ç]Vç åYçzõGç c÷LÌ[ýTö %×_GÝ ]XçNþç YÇÌ[ýEõ×F* c÷LÌ[ýTö %×_Xç ]c÷çhõÝV]Nþç éFÌ[ý-[ýÌ[ýEõdEõÝ VÇ%ç åTöì×[ýÌ[ýEõ×F* c÷LÌ[ýTö %×_GÝ VÇ%ç %{çc÷Xç Eõç[ýÇ_ åTöì×[ýVÇXç +]ç] %'%L] %[ýÇ c÷XÝZõç åYçEõ×F[ý×X* (TöL×EõÌ[ýTÇöX XÇ%]çX)

+]ç] açãc÷[ý Ì^ç¶oöaÇ ¾çeV[ýç Ì^ç¶oöaÇ åX]V[ýç ]Ì^ç+ C+[ýç »JôçeGÝ ]Ý×X, ]`Eõ ]ãTöì ZõêL, ×c÷Eõ]d %]aÇe +_] é_[ýç ]Ý×X* +]ç] açãc÷[ýEõÝ ¾%LXç ]ÝC+[ý×`e[ýÇ %×Eõ[ýç ZõçCc÷×{* ×Ì[ý¾çÌ^d %]Vç +×Ì[ý +]ç] açãc÷[ý %{çc÷[ýÇ Ì^ç¶oöç ×Eõ[ýç `çCGXV[ýç, _Ç-XçX[ýç Yç]L[ýç %{çc÷GÝ ¾_Ý×X, EõXçm¶‘öXç %{çc÷GÝ ¾_Ý %]GÝ ]Ì[ý]Vç åc÷×tX[ýç ¾ç c÷çÌ^Ì[ý[ýç X¾Gç

åÌ^EÂõ[ýç U¶Úö[ý×V ]`çXç ]`ç[ýÇ %¾çZõ]Vç »JôeLÌ[ý[ý×X* (TöL×EõÌ[ýTÇöX XÇ%]çX)

%{çc÷ Ì[ý[[ýÇ_ +�dEõÝ åUì×`_ %IøEõY×X, %{çc÷Xç ×c÷Eõ]d %]×V +_] YÝX×[ý[ýVGÝ EÇõÌ[ý%çX %]aÇe c÷VÝaTöGÝ ]a%_ç, ]aç+_ EõÌ^ç EÇõÌ[ý%çX %]aÇe c÷VÝaEõç »JôçX-»JÇôXXç å_ìãUçEõYç Iø¶‘öç %+¶ö‚ç ]ÇLTö×c÷VÝXGÝ ]XÇeVç c÷LÌ[ýTö +]ç] %'%L] %[ýÇ c÷XÝZõçaÇ %]×X* §LÇÌ[ý (Ø‘ö:) Xç VÇXÌ^çVç é_×Ì[ýêIø ]Tö]Vç c÷LÌ[ýTö +]ç] %[ýÇ c÷XÝZõçGÝ ]Ì[ý]Vç c÷Ì[ýçC Yç= EõÌ^çÌ[ýEõ c÷~ç c÷çÌ^×[ýÌ[ý¶ö‚Ý, ]×aaÇ §LÇÌ[ý (Ø‘ö:) GÝ ]Ç%LLç×X*

c÷LÌ[ýTö +]ç] %[ýÇ c÷XÝZõçGÝ ]TöçeVç %{çc÷GÝ Ì[ýaÇ_ (Ø‘ö:) Xç c÷Ì[ýçC Yç= YÝ×[ýÌ[ý¶‘öç c÷VÝa FÌ[ýç ]FçVç Yt×Ì[ý:

%Uï: Ì[ýaÇ_Ç{çc÷ (Ø‘ö:) Xç c÷çÌ^×[ýÌ[ý¶ö‚Ý: Eõ×Ì[ým¶‘öç +]çX aÇêÌ[ýÌ^ç U¾ç×X½»JôçEõ %×aGÝ ]XçNþç é_FÐ[ýç %Ì[ý[ýXç ]VÇ[ýÇ ZõeVÐ[ýaÇ ZõçÌ[ý×a ]»Jôç %]Xç å`çÌ^VXç ZõeG×X* c÷LÌ[ýTö %{ç]ç L_ç_Ç×VX aÇÌ^Ç×TöXç c÷çÌ^ c÷VÝa %×aVç Y×{[ýç ZõçÌ[ý×a ]»Jôç %]ç ]×aGÝ ]ÇÌ[ýçV c÷LÌ[ýTö +]ç] %[ýÇ c÷XÝZõç×X*

c÷LÌ[ýTö %Xa (Ì[ý×L:) VGÝ ×Ì[ý¾çÌ^d×X §LÇÌ[ý (Ø‘ö:) Xç c÷çÌ^×[ýÌ[ý¶ö‚Ý BXç VÇXÌ^çVGÝ c÷XFÐ[ýGÝ ]TÇöeVç ]Ý %]ç _çhõ×X ]çGÝ ]×]e XÇ%]çX %VÇGç EÇõXÌ^dXç %[ýÇ c÷XÝZõç C+G×X* %{çc÷GÝ VÝX %]aÇe BGÝ aÇ~d ]c÷çEÂõç Ì^ç¶oöç æ»JôEõ×`~ç å`~G×X* %aǶoöç ×Ì[ý¾çÌ^d EõÌ^ç +]ç] açãc÷[ýEõÝ ]TöçeVç _çEõ+*

-%]ÝÌ[ýÓ_ +a_ç], aVÌ[ý [ýLçÌ[ý, Lçã] ]a×LV

c÷LÌ[ýTö +]ç] %'%L] %[ýÇ c÷XÝZõç (Ì[ýc÷:)

---]Ue ]Ue

https://tfmanipur.wordpress.com/

June 2015 - Aug 2015NooR Vol. VIII Issue 2

XÉÌ[ý LÇX/2015

22

c÷ç~GÝ ]Fç c÷LÌ[ýTö +[ýãX %[[ýça Ì[ý×LÌ^{ç§ %X§Xç c÷çÌ^, Ì[ýaÇ_Ç{çc÷ a{{ç§ ¾a{¶oöç c÷çÌ^×[ýÌ[ý¶ö‚Ý- =aTöçVXç »K÷çyVç c÷çÌ^ ""×[ýa×]{ç×c÷Ì[ý Ì[ýc÷]ç×XÌ[ý Ì[ýc÷Ý]'' å`ç{Ç* %Iøçe %VÇXç å`ç×{* %{çc÷ Tö%ç_çXç %Iøçe %VÇGÝ %]aÇe =aTöçV %]×V ]]ç ]Yç[ýÇ Lc÷~]VGÝ ×c÷e_[ýç c÷çÌ^Xç +×[ý* [ýÌ^çXGÝ _ç+×Ì[ýEõ FÌ[ýVç c÷VÝa %]ç +×Ì[ý, EõXçm¶‘öXç ×[ý×Øö‚{ç×c÷Ì[ý Ì[ýc÷]ç×XÌ[ý Ì[ýc÷Ý] å`ç{[ý×V L~dXç c÷çÌ^, ""B é_LãÌ[ý B c÷çÌ^[ýç +t×Ì[ý, åc÷ %{çc÷ ]c÷çEõYÇ L~wøç »Jôec÷X×[ýÌ^Ç'' %VÇGç Eõ×Ì[ým¶‘öç ]c÷çEÂõç %§]_Eõ L~d ×XÌ[ý[ý×V L~dXç c÷çÌ^, ""åc÷ %{çc÷ ]c÷çEõYÇ L~wøç »Jôec÷X×[ýÌ^Ç'' %]aÇe EõXçm¶‘öXç %§]_Eõ åVçLFTöGÝ EõX×[ýX[ýç ×XLÌ[ý[ý×V åVçLF ]`çXç c÷çÌ^, ""åc÷ %{çc÷ ]c÷çEõYÇ é]VGÝ EõX×[ýÌ^Ç*'' ×[ýa×]{çc÷GÝ [ýÌ[ýEõwøGÝ ]Yç[ýÇ åEõçEõãUçEõ×Y[ýç: +]ç] Ì[ýç×L Ì[ýc÷]TÇö{çc÷ %ê_c÷Xç TöZõaÝÌ[ý Eõ[ýÝÌ[ýVç +×Ì[ý, åXçe]ç c÷LÌ[ýTö <aç %ê_×c÷a a_ç] Eõ[ýÌ[ý %]ç ̀ ]VÇXç »Jôd_¶ö‚Ý* ]VÇVç %×`[ýç %VÇ %Lç[ý YÝÌ[ý¶ö‚Ý* %]ÇEõ c÷~ç ]Zõ] %VÇVç »JôdYç ]Tö]V×V Eõ[ýÌ[ý %VÇVç Ì[ýc÷]dEõÝ Zõ×Ì[ýrôç %]aÇe %Lç[ýEõÝ %]¶‘öGÝ ]§wøç ]Zõ] %VÇ åEõçEõãUçEõ×Y[ýGÝ ]Iøç_ =Ì[ý¶ö‚Ý* ]c÷çEÂõç %IøEõYç »Jôç+* %{çc÷ Tö%ç_çVç ]VÇ[ýÇ FIøc÷X×[ýX[ýç VÇ%ç åTöìÌ[ý¶ö‚Ý* %{çc÷Xç ]c÷çhõÝ ]çÌ^êEõVç ¾c÷Ý UçÌ[ýEõ+, ""]×aGÝ [ý³Vç %×a mXçc÷GçÌ[ý C+Ì[ý¶ö‚Ý ]Ì[ý] %VÇXç ]c÷çEõ %Lç[ýTöç é_Ì[ý¶‘ö×X* ]c÷çEÂõç ×`[ýç ]Tö]Vç ]c÷çhõÝ XÇYÝ, %Iøçe Xç=YÇÌ[ý¶ö‚Ý* %Iøçe %VÇ åYçäzõ, %Iøçe %VÇ ]Nþ[ýTöç »Jôdc÷{¶ö‚Ý* =aTöçVXç %c÷çX[ýç XÇ×]wøç ]c÷çEõYÇ ×[ýa×]{ç×c÷Ì[ý Ì[ýc÷]ç×XÌ[ý Ì[ýc÷Ý] TöçEõ×YÌ[ý¶ö‚Ý* ]Tö] %VÇVGÝ BXç

BGÝ [ý³VçVGÝ +EõçÌ^[ýç ZõçCÌ[ýEõ+, BXç L]ݳVç ]c÷çEõYÇ %Lç[ý YÝ[ýç %VÇGç ]c÷çhõÝ ]»JôçXç L]ݳVç BGÝ ×]e å`çX[ýç* "B[ýÇ Ì[ýc÷]çX %]aÇe Ì[ýc÷Ý] c÷çÌ^Xç Ì^ç¶oöç ]ÝXÇe×` »Jôç=[ýç c÷çÌ^Xç å`ç×{*' ×[ýa×]{çc÷GÝ [ýÌ[ýEõwøGÝ +]çX Zõe[ýç: Ì^§VÝ XÇYç %]Xç Ì^§VÝ XÇYÝ %]ç XÇe×`Ì[ý¶ö‚Ý* ]c÷çhõÝ XÇe×`[ýVç %IøçC[ýç C+äFÐ %]aÇe »Jôç[ýç UEõYç ]c÷çEõ UC+Xç F×t{ÇäVÐ* Ì^§VÝ XÇYç %VÇ c÷LÌ[ýTö %Töç %Eõ[ýÌ[ý Ì[ýc÷]TÇö{çc÷ %ê_c÷GÝ ]XçNþç _çEõ+ ]c÷çEÂõç c÷ç_d YǶ‘öç ×_VÇXç Töçc÷{[ýç ]TÇöeVç c÷LÌ[ýTö %TöçXç æ»Jô %]Vç ×[ýa×]{çc÷ +Ì[ýGç YÝÌ[ý[ýç ]TÇöeVç c÷çÌ^ ×`[ýÇ åÌ^çd×`{Ç* %{çc÷ Tö%ç_çXç XIø[ýÇ ]×aGÝ ]ãTöeVGÝ XIøGÝ %¾ç[ýç %VÇ åEõçEõc÷X×[ýG×X X¾Gç XÇYÝ %VÇ Xc÷çhõç UÇeXc÷X×[ýG×X* Ì^§VÝ XÇYç %VÇXç ]VÇ[ýÇ åÌ^çd×`{[ýç ]TÇöeVç c÷çÌ^Ì[ýEõ+, åc÷ %Töç, Töã`eXç BXç +]çXGÝ ]c÷çC Zõeã_ %]aÇe BGÝ Uã¶ö‚çÌ^Vç ]VÇGÝ ]×] TöçãÌ[ý %]×V XÇYÝ %VÇ Eõç=ãUçEõäFÐ* %VÇXç Xc÷çEõ B[ýÇ +]çX Eõ[ýÇ_ åTöìc÷X×[ýÌ^Ç* c÷LÌ[ýTö %TöçXç ]c÷çEõYÇ +]çX YÇÌ[ýEõc÷{¶ö‚Ý* ×[ýa×]{çc÷GÝ [ýÌ[ýEõwøGÝ ]c÷çEõ ]Ça_]çX C+äFÐ* ]VÇGÝ ]TÇöeVç XÇYÝ %VÇXç ]c÷çEÂõç ]Ça_]çX C+×F[ýGÝ Yç= TöçÌ[ýVÇXç ]c÷çEõaÇ c÷LÌ[ýTö %TöçGÝ ]XçNþç _çzõ¶ö‚Ý %VÇGç c÷çÌ^Ì[ýEõ+, åc÷ ]Ça_]çX×`eGÝ _Ç×»Jôe[ýç B ]Ça_]çX C+FÐ[ýç Ì^§VÝ XÇYç %VÇXç Xc÷çEõãIøç³Vç ×Xe×`e_¶‘öç XÇYÝ %VÇ×X* åc÷ì×F[ýç %×c÷e BXç ]IøVç %aǶoöç =Ì[ý¶ö‚Ý BGÝ +XçNþç EõXçm¶‘öç %]ç _çEõ+ ]c÷çEÂõç BãIøç³Vç c÷çÌ^, Eõ×Ì[ým¶‘öç XIøXç X`çGÝ é_Zõ] L~wøç =[ýç Yç¶Úö[ý×V c÷LÌ[ýTö %TöçGÝ ]XçNþç »Jôd_Ç* ]c÷çEÂõç XIø[ýÇ ]Zõ] %VÇ =c÷XG×X* ]Ì[ý] %×aXç B Xc÷çhõÝ

×[ýa×]{çc÷GÝ ]×TöEõ ]mX--- ]ÇZõTöÝ XaÝ] %c÷]V Eõça]Ý, åZõìãV_

https://tfmanipur.wordpress.com/

June 2015 - Aug 2015NooR Vol. VIII Issue 2

XÉÌ[ý LÇX/2015

XXçNþç _çEõ»Jô×Ì[ý[ý×X* %VÇXç BãIøç³Vç TöçEõ×YÌ^Ç, L~d EõVç+VãXç? c÷LÌ[ýTö %TöçXç c÷çÌ^, Eõ×Ì[ým¶‘öç Xc÷çEÂõç L~d åÌ^e[ýç Yç¶Úö[ý×V %c÷çX[ýVç ]çGÝ åUçI c÷çeãVçEõYç %]aÇe ]VÇVç »Jôe[ýç XãIøç³Vç TöIøç+ZõãV* XÇYÝ %VÇXç c÷çÌ^, BXç ]VÇGÝ åUçIø Eõ]ãVìXç c÷çeG×X? c÷LÌ[ýTö %TöçXç c÷çÌ^, ×[ýa×]{ç×c÷Ì[ý Ì[ýc÷]ç×XÌ[ý Ì[ýc÷Ý] å`ç{Ç* XÇYÝ %VÇXç c÷çÌ^Ì[ýEõ+, åc÷ %Töç BGÝ Uã¶ö‚çÌ^Vç XÇÌ[ý %]ç ZõçCÌ[ýEõ+ %]aÇe %{çc÷ Tö%ç_ç ]UXFNþ×X %]×V %×FÌ[ýdEõÝ c÷ç_d =ãÌ[ý ]Ì[ý] %VÇXç B[ýÇ ]Ça_]çX C+c÷X×[ýÌ^Ç* c÷LÌ[ýTö %TöçXç ]c÷çEõYÇ ]Ça_]çX C+c÷X×[ýãÌ[ý* ]c÷çEõaÇ ×[ýa×]{çc÷GÝ [ýÌ[ýEõwøGÝ ]Ça_]çX C+Ì[ý¶ö‚Ý* %VÇGÝ ]TÇöeVç ]c÷çEõ Ì^Ç]Vç »JôdäFÐ, %×c÷e TÇö¶‘öVç ]c÷çEÂõç ]]IøVç =Ì[ý¶ö‚Ý c÷çÌ^[ý×V ]c÷çEõ L~wøç é_ %]aÇe L~dEõÝ ZÇõÌ[ýç V_ç_ %]aÇe m¶‘öd×`e =Ì[ý¶ö‚Ý* m¶‘öd

%]Vç ""×[ýa×]{ç×c÷Ì[ý Ì[ýc÷]ç×XÌ[ý Ì[ýc÷Ý], _ç +_çc÷ç +{{ç§ ]Çc÷¶ö‚VÇÌ[ý Ì[ýaÇ_Ç{çc÷'' +[ýç =Ì[ý¶ö‚Ý* XÇYÝ %VÇXç ]Zõ] %VÇVç _ç=ãUçEõYç %]Xç _ç=[ýç Töç+, åc÷ å`ç×{[ýÝ XÇYÝ %{çc÷ Tö%ç_çXç XIøXç =×Ì[ý[ýç, å`ç×{[ýç %aǶoöç Xc÷çEõYÇ YÝX×[ýG×X* ]VÇGÝ ]TÇöeVç XÇYÝ %VÇ ]IøZõçCÌ[ýEõ+ %VÇGç c÷çÌ^, åc÷ç %{çc÷ B×V L~wøç »Jôe_ÇÌ[ý[ý×X %VÇGç Xc÷çEÂõç B[ýÇ ]VÇVGÝ ]YçX åUçEõc÷X×[ýãÌ[ý, åc÷ <[ýçVd åTöì[ýGÝ ]×TöEõ »Jôç[ýç XIøGÝ EÇõVÌ[ýdXç B[ýÇ VÇXÌ^çGÝ %¾ç[ýç ¾çF_VGÝ _çYc÷X×[ýÌ^Ç* ]c÷çEÂõç VÇ%ç åc÷Eõ å_ç+[ýGç ]c÷çhõÝ Ì^Ç] %VÇ ×XeFçÌ^Ì[ýNÇþXç ac÷ÝV C+×FÌ[ý¶ö‚Ý* %{çc÷ Tö%ç_çXç ×[ýa×]{ç×c÷Ì[ý Ì[ýc÷]ç×XÌ[ý Ì[ýc÷Ý] %]aÇe %{çc÷ Tö%ç_çGÝ ]×TöEõ ]mXGÝ [ýÌ[ýEõwøGÝ XÇYÝ %VÇGÝ ]UNþç åUìLçX×[ý×F*

23

----]Ue ]Ue

FIøc÷t[ýç

æ»JôãZõçe %×aGÝV]Eõ Uç×[ýÌ[ýEõ×F[ýç %ç×OôÛEõ_ FÌ[ýç ]Zõ] »Jô³V[ýVGÝ

c÷çY»Jô[ýç Iø]×FäVÐ* ]×aGÝV]Eõ Uç×[ýÌ[ýEõY×`eXç ¾çãÌ[ýì×[ýãÌ[ýç+ ×Xe×`eL×Ì[ý*

https://tfmanipur.wordpress.com/

June 2015 - Aug 2015NooR Vol. VIII Issue 2

XÉÌ[ý LÇX/2015

]Ç: åEõìaÌ[ý %ç_], ]ÇTö%×{] VçÌ[ýÓ_ =_Ç] (]EïõL), c÷çCêÌ[ý[ýÝ

24

c÷_Ý]çXç YÝ×zõ[ýç §LÇÌ[ý[ýÇ ]UçXÇeVç æ»JôdXç åEõçX×`³VÇXç ]Ì̂ Ç] ]ç+êEõ Yçe_äzõ* +[ýÇeãIøçXç c÷_Ý]çGÝ `†ç+Vç UÇe_[ýç XÇ×]wÇøVGÝ _ç+Ì[ý[ýGÝ ]×] ]ÇdYç åc÷ìÌ[ýEõ×F* ]Ì̂ çe EõIø_[ýÝ ]]ç C+[ýÝ c÷_Ý]çGÝ ]UçXÇeVGÝ %]ÊTö +Ì[ý] ZõçwÇøXç %Töd %F] é_TöXç æ»JôÜšöÌ[ýEõ×F* ]TÇö %]×V `=XTöXç EÇõYÀ[ýÝ =Oô, c÷ã]e×`e %VÇaÇ ]Ì[ýçe EõçÌ̂ Xç `ã†ç] åUçzõäzõ* c÷_Ý]ç ]YÇãÌ[ýç+[ýGÝ ]e_ç³Vç =c÷X×[ý×F[ýç TöçEõYÝÌ[ý¶‘öç FÇ×Ve]Eõ Töç+[ýeVç Iø×a×V ]IøZõçCXãÌ[ý F{äzõ* ]Çc÷¶ö‚V a{{ç§ %ê_×c÷ ¾a{]GÝ ]mX[ýÇ, c÷Ý-Ì̂ ç+[ýÇ EÇõŠÇXç U¶‘öç Ì̂ çV[ým¶oöç +]Çe ]XÇeVGÝ åc÷ã³VçNÇþXç Ì̂ Ç]ã_ç~[ýVç é_×]~×Ì[ý[ýç ]ÝC+ FÇ×VeXç FIø[ýç åc÷ìÌ[ýEõ×F* »Jôc÷Ý %VÇ]Nþç %Ì[ý[ýTöç +Eõe åUçzõ¶ö‚Ý* ]êc÷-]ãÌ[ýçeTöç XwøXç XçYÝ ZõçC[ýç ]Ì[ýçe EõçÌ̂ Xç åc÷ì[ýç Iø¶Úö]ãV* ]ÝC+[ýTöç XwøXç LÝ[ý FÇ×Ve]Eõ »JôçV-UNþ[ýXç ]Ì̂ çe Eõe_¶ö‚Ý* =ðOô c÷çã]eX×»Jôe[ý×`e `ã†ç] ]Ì[ýçe EõçÌ̂ Xç åUçzõ]ãV* %VÇ[ýÇ c÷_Ý]çGÝ c÷çã]e×`e×V ]Ì[ýçe EõçÌ̂ Xç åUçzõ¶ö‚Ý* +]Çe ]XÇeGÝ ×`×L~[ýVGÝaÇ åc÷~ç Ì̂ Çä¶Úöç~[ýç éEõãÌ[ýç+ é_Eõç+ EõÌ̂ çaÇ ]Ì[ýçe EõçÌ̂ Xç Zõe_¶ö‚Ý* %aǶoöç ]×TöEõ ]Iøç_ EõÌ̂ ç =Ì[ýEõ×F[ýXç %Iøçe %×a %»Jô¶‘öç ]ÝC+ Xãwø c÷çÌ̂ [ý×a ]ÝÌ̂ ç¶oöç FIø[ýç åc÷ìXÌ[ýEõ×F* c÷LÌ[ýTöXç »Jôc÷Ý %×X £Ì[ýEõYç ]Tö]Vç ]]çGÝ åFç¶Úöçe UEõYç åTöçEõ×F* c÷LÌ[ýTö c÷_Ý]çXç +[ýÇeãIøç[ýÇ ac÷Ì[ýVGÝ YÇÌ[ýEõ×F[ý×a aÇYÂGÝ »Jô×c÷ %×X %×aTö×X* ]Tö]GÝ å_Š[ýç åFçIø»JôdXç åXçe]-åXçe]ç åc÷ì×F[ýXç »Jô×c÷ %×X ZõçÌ[ýäzõ* ×[ý×[ý c÷_Ý]çGÝ ]Ýd_Ç %×XVç %TödYç é_TöXç ×YÌ[ýçe _ç+L ×`Üšö×Ì[ý* ]Ì[ý]×V c÷LÌ[ýdEõÝ XÇe×` åFçãt_ TöçVXç ]ÝdEÇõY %]Töç é_[ýç Iø]ãV* ]c÷çhõÝ ]¾ç-]Yç= TöçÌ[ýGç +]ÇeGÝ %¾ç[ýç åEõçEÂõ×Ì[ý* ]hõç ac÷Ì[ýVç _ç+ãUçEõYç %Xç-_ç+»JôdXç ×`X UÇe_¶ö‚Ý* ]×aXç ]Ì[ý] C+VÇXç ×[ý×[ý c÷_Ý]çXç c÷LÌ[ýTö

%×]XçGÝ ]Zõ]VGÝ %Iøçe %×a[ýÇ %]ÇEõ c÷~ç YÇL×FX[ýç %Ì̂ ç[ýç ZõeL×FÌ[ý¶ö‚Ý* ¾çZõ] %×a]Eõ c÷LÌ[ýTö c÷_Ý]çGÝ ]Zõ]Vç <Ì[ýÓL×Xe[ýGç åUç†̃ç åTöEõYGç ]çë~ c÷çÌ̂ [ýVÇ åUçEõ×F* ×[ý×[ý c÷_Ý]ç c÷LÌ[ýTöYÇ YÇVÇXç c÷Ì[ýçC-c÷Ì[ýçC ]Ì̂ Ç]Vç c÷{Eõ×F* c÷LÌ[ýTö c÷_Ý]çGÝ ]»Jôç c÷LÌ[ýTöEõÝ åFç]×V~[ýç ]Ì̂ 綑öç %ŒÇ{çc÷ YÇeEõEõ »Jôç=LãÌ[ý* ]c÷çEõ é_Eõç+GÝ ]]ç~[ý×`eGç c÷çã]e å`X[ýç »Jôd_¶ö‚Ý* %VÇXç c÷LÌ[ýTöXç ]Ì̂ 綑öç %ŒÇ{çc÷GÝ æ»Jôeã_ì `Nþ] =[ýç Zõe_]ãV* ]Ì̂ 綑ö[ýÇ =L×Xe[ýXç c÷LÌ[ýTöXç ]]çGÝ ]Zõ]Vç c÷eLÌ[ý¶ö‚Ý, ""Yã_] +]ç YÇEõZõ[ýÝ! Ì̂ 綑öÇeGÝ `Nþ] =×Xe[ýXç X»JôçGÝ Uã¶ö‚çÌ̂ YÇIø]äVÐ, _]V] éEõVç »Jôd×F[ýãG +Ì̂ 綑öVÇ? X»JôçVç %]ÇNþç TöçEõYÝÌ̂ Ç'' c÷_Ý]çXç Yç=FÇ] YÝÌ[ýEõ+, ""åc÷ +]çGÝ +[ýÇeãIøç! XÌ̂ 綑öÇe %ŒÇ{çc÷×V å_ì[ýÇEõ _]c÷çeVç c÷çã]e å`X[ýç ]]ç~[ý×`eGç »Jôd×F*'' Yç=FÇ] %×a å_ç+Zõç×¾êIøVç ]]çGÝ ]Zõ]Vç TöEõ×`X×F, ""+]ç! BaÇ Ì̂ 綑öÇeGÝ TÇöe +~ç c÷çã]e å`X[ýç »Jôd»JôãG, +ãVç] é_[ýç B XÇIøç+ãTö*'' %Iøçe C+×Ì[ý[ýç ]Çc÷¶ö‚V a{{ç§ %ê_×c÷ ¾a{¶‘öÇ c÷LÌ[ýTö c÷_Ý]çXç EõÌ[ý¶oöç c÷çã]e å`X[ýç UçG×X* å_´Yç é_ãTö c÷LÌ[ýTö, c÷~ç-c÷~ç ]]çGÝ Ì̂ çUe ×XL[ýç* ]»JôçGÝ ¾çc÷eGÝ Yç=FÇ] YÝV[ýç Iø]ãV* c÷_Ý]çXç c÷ãÌ̂ e]Eõ XÌ̂ 綑öÇeGç å_çÌ̂ XXç c÷çã]e å`X[ýç »Jôd»JôãÌ[ýç c÷çÌ̂ Xç TöçEõ×Y×F* c÷LÌ[ýTö ]Çc÷¶ö‚V a{{ç§ %ê_×c÷ ¾a{] %]×V ]Ì̂ 綑öÇe %ŒÇ{çc÷ XÇ×]d FÇ×VeGÝ c÷çã]e å`XZõ]Vç »Jôd_¶ö‚Ý* XÇ×]d FÌ[ý×X ]TÇöeVç ]ãFçÌ̂ Xç c÷çã]e å`×{êIøVç %ãIøì[ýç ×ZõãLç_ å`dYç FÇd_ç+ YçÌ̂ [ýç XÇYç %×XFEõ (c÷LÌ[ýTö ×L[ýÐ+_ %]aÇe ]ÝEõç+_) _çNÇþXç c÷LÌ[ýTöYÇ æ»JôdXç åEõçX×`³VÇXç »JôÝIøGÝ XçãYç]Vç YÇ×`X×F* c÷LÌ[ýTöYÇ é_]çÌ̂ Vç TöYÂç ×c÷Yc÷{Gç ×Xe×UÌ[ý[ýç TöãXìÌ[ý[ýç U[ýçEõ %VÇ[ýÇ Tö…çÌ̂ TöçXç Fç+ãVçzõ¶ö‚Ý* Fç+ãVçzõ[ýç

c÷_Ý]çGÝ Ì̂ Ç]Vç ]Çc÷¶ö‚V a{{ç§ %ê_×c÷ ¾a{]GÝ [ýÌ[ýEõd×`e

https://tfmanipur.wordpress.com/

June 2015 - Aug 2015NooR Vol. VIII Issue 2

XÉÌ[ý LÇX/2015

25

Uã¶ö‚çÌ̂ %VÇ[ýÇ L]-L] _ç+LXç å`eXç »Jôç]ãUçzõ¶ö‚Ý %VÇGç < ]TÇö] %]ç å_ìãUçEõ×F* ]×a %Iøçe C+[ýGÝ Zõwø[ýç åYçd`×EÂõ* c÷LÌ[ýTöEõÝ YÇ׳a ]Ç[ýçÌ[ýEÂõç »Jôc÷Ý ]×Ì[ý £[ýVç åTöì×F[ýç ×aXç »JôçEõ %×aXç c÷LÌ[ýTöEõÝ YÇ׳aVç +c÷çX c÷çX[ýç ×aXç »JôçEõ×X* c÷LÌ[ýTö ]Çc÷¶ö‚V a{{ç§ %ê_×c÷ ¾a{¶‘öÇ EõÌ̂ çÌ[ýEõ c÷~ç aÝXç »JôçEõ åTöì×F[ýãG %FIø-%êc÷×`eXç ]×Ì[ýÌ[ý×EÂõ TöçEõYÝ×Ì[ý* ]VÇ×V ]`çGÝ »Jôc÷Ý ]Ç[ýçÌ[ýEÂõç 10 £[ýç ]Tö]Vç ]c÷çhõÝ ]FÇÌ[ýç %[ýÇTöç×_[ýEõç ]hõç ̀ Ì[ýÝZõTöç é_×Ì[ýêIøVç FÊ: 580 Vç åTöì×F[ýç ×aXç »JôçEõ %×aXç %×X£[ýç ×aXç »Jôç×EÂõ* c÷LÌ[ýTöEõÝ »Jôc÷Ý ]Ç[ýçÌ[ýEÂõç 40 £[ýç ]Tö] FÊ: 610 Vç X[ýǾdEõÝ ]Tö]Vç åTöì×F[ýç ×aXç »JôçEõ %×aXç c÷LÌ[ýTöEõÝ 3 £[ýç ×aXç »Jôç×EÂõ* »Jô×c÷ TöÌ[ýç§]ãVç+ %{çc÷GÝ VÝXGÝ Yç=ãL_ YÝ×[ýÌ[ý[ýç ]TÇöeVç ×]Ì[ýçL EõçÌ[ý]Vç+Vç L]-L] EÇõc÷ç ]XçNþç FÊ: 619 Vç åTöì×F[ýç ×aXç »JôçEõ %×aXç c÷LÌ[ýTöEõÝ 4 £[ýç ×aXç »Jôç×EÂõ* ]Tö]×aVç c÷LÌ[ýTöEõÝ »Jôc÷Ý 50 £ãÌ[ý* %c÷çX[ýç ×aXç »JôçhõÝ ]Tö]Vç åUçEõ×F[ýç åUìãVçhõÝ ]Ì[ý]Vç ]ãTöEõ %]Töç YtãG, c÷LÌ[ýTöXç ]Ì̂ 綑öç %ŒÇ{çc÷Gç c÷çã]e å`×{êIøVç Zõ×Ì[ýrôç c÷LÌ[ýTö ×L[ýÐ+_ %ê_×c÷a a_ç] %]aÇe ]ÝEõç+_ %ê_×c÷a a_ç] %×X]Eõ _çNÇþXç c÷LÌ[ýTöYÇ åEõçX×`³VÇXç »JôÝIøãFçe Tö¶oöç YÇ×`X×FÌ[ý¶ö‚Ý* ]ãFçÌ̂ %×XXç %Iøçe C+×Ì[ý[ýç c÷LÌ[ýTöYÇ é_]çÌ̂ Vç ×c÷Yc÷³VÇXç TöãXìÌ[ý[ýç U[ýçEõ %VÇ[ýÇ »JôçEÇõ %]Xç Tö…çÌ̂ TöçXç Fç+ãVçzõ¶ö‚Ý* %aǶoöç FçÌ̂ ãVçzõGç U[ýçEõ %VÇ[ýÇ L]-L] _ç+LXç å`eXç »Jôç]ãUçEõYÝÌ[ý¶ö‚Ý* åUìãVçEõ %VÇ[ýÇ =[ýVç %ŒÇ{çc÷ ×Eõ[ýXç _¾ç+ åc÷çÌ[ý¶ö‚Ý* EõYÀ-EõYÀVÇXç Yçã_] ]]çGÝ ]Zõ]Vç æ»Jô{NÇþXç Tö]L×F* c÷_Ý]ç %IøçC[ýÝm] c÷LÌ[ýTöEõÝ XçEõ Tö¶oöç æ»Jô{Eõ×F* ]Tö] %VÇV×V c÷LÌ[ýTö Eõ×Ì[ý %]wøç åTöNþç EõçÌ̂ VXç »JôÝIøÌ̂ çVÇVç Zõ]VÇXç é_Ì[ý¶ö‚Ý* c÷LÌ[ýTö ]`ç]×Nþ Ì̂ ç¶oöç æ»JôçEõU[ýç, %¾ç[ýç %]×V %×Eõ[ýXç F] åUIø_¶ö‚Ý* c÷_Ý]çXç ]»Jôç[ýÇ æ»JôdXç åEõçX×`³VÇXç åUçEõ×F[ýç åUìãVçNÇþGÝ ]Ì[ý]Vç c÷e_¶ö‚Ý* c÷LÌ[ýTöXç åUçEõ×F[ýç FÇ×Ve ]Ue ×`dXç ×_LÌ[ý¶ö‚Ý* c÷LÌ[ýTö c÷_Ý]ç XÇ×]wÇøVGÝ c÷LÌ[ýTöYÇ %»Jô¶‘öç ]ÝC+ %]ç Xãwø c÷çÌ̂ Xç

×»JôeX[ýç åc÷ìÌ[ýEõ×F %]aÇe ]Ì̂ Ç] Yçe_Eõ×F* åUìãVçEõ %×aGÝ ]Ì[ý]Vç c÷LÌ[ýTö c÷_Ý]ç XÇeXçe[ýç åc÷ìÌ[ýEõ×F* c÷LÌ[ýTöYÇ YÇVÇXç L[ýÌ[ýGÝ Ì̂ §VÝ %ç×_] %]GÝ ]XçNþç »Jôd_¶ö‚Ý* XÇYç %VÇXç c÷LÌ[ýTöYÇ ]Ç~ç åÌ̂ e_¶ö‚Ý %]aÇe TöçEõYÝÌ[ý¶ö‚Ý ]VÇ×V %Iøçe %×aXç åXçe]×V å`çÌ̂ VXç ]çã_]×aVç %ãc÷çe[ýç YÇÌ[ýhõ×X* ]×a c÷çÌ̂ Ì[ýGç XÇYç %VÇXç éEõãÌ[ýç+-é_Eõç+ YǶoö]EõYÇ åFçÜšöçe åc÷ìXç åEõìVÇXç %Iøçe %×a]EõYÇ ]çIøc÷~[ýç (Xç=LÇ×[ý{çc÷) TöçEõYÝÌ[ý¶ö‚Ý* Ì̂ §VÝVÇGÝ ¾çIøçe FÇ×Ve TöçÌ[ýGç c÷_Ý]ç `çC[ýXç _ÇãTöçX EõçÌ[ý¶ö‚Ý* IøçeG×X Iøçeã_ç+ FIøVXç c÷_Ý]çXç XÇYç %VÇ[ýÇ Töç×U-TöçC+Xç Iøçe_¶ÚöGç ]Ì̂ Ç] Töç~ç c÷{Eõ×F* XÇ×]d %×aVGÝ c÷LÌ[ýTöYÇ éEõãÌ[ýç+-é_Eõç+GÝ ]ÝC+×`eXç ]çIøX[ýTöç ×`X[ýç åc÷ìÌ[ýEõ×F* %aǶoöç ]ÝÌ̂ ç]GÝ ]ÝdãÌ̂ e Töç×`{EõY×aVç c÷LÌ[ý±YÇ åÌ̂ çEõYÝ×Ì[ý[ýÝ c÷_Ý]çGÝ ]Zõ]Vç Ì̂ ç¶oöç %¾ç[ýç C+Ì[ý¶ö‚Ý* ]Ì[ý] %VÇXç c÷LÌ[ýTöYÇ ]]ç +ã[ý¶ö‚ç %]ÝXçGÝ ]FÇwøç ×`~[ýç Töç×F* c÷LÌ[ýTöYÇ c÷_Ý]çXç Uã¶ö‚çÌ̂ å`eXç XÇe×` »JôçtÌ[ý¶ö‚Ý* c÷LÌ[ýTö ]Çc÷¶ö‚V a{{ç§ %ê_×c÷ ¾a{¶oöç VÝX +a_ç]GÝ ]Iøç_ `ã³VçÌ[ýEõYç ]Tö]Vç [ýXÇ a%V `çêGVç c÷LÌ[ýTö c÷_Ý]ç Ì[ý×LÌ̂ {ç§ %Xc÷ç, c÷LÌ[ýTö c÷ç×Ì[ýa Ì[ý×LÌ̂ {ç§ %X§ (c÷_Ý]çGÝ ]YÇãÌ[ýç+[ýç), %ŒÇ{çc÷ (c÷_Ý]çGÝ ]»Jôç XÇYç), ×a]ç (c÷_Ý]çGÝ ]»Jôç XÇYÝ) ]ãFçÌ̂ ]×Ì[ý %×aXç F�çÌ̂ VGÝ +c÷çX c÷ç~ç +a_ç] Eõ[ýÇ_ åTöì×F*FIø×LXGV[ýç:

×aXç »JôçEõ: CäYÒaX "U[ýçEõ FçÌ̂ Ì[ýGç Zõ×Ì[ýrôçXç »Jôç]ãUçEõYç'

X[ýǾTö: %{çc÷GÝ ]ç+êEõVGÝ ×EõTöç[ýEõç å_çÌ̂ XXç åUìVçe YÝÌ[ýEõYç

L]-L]: c÷LÌ[ýTö +a]ç+_ %ê_×c÷a a_ç]GÝ åFç†Ç_VGÝ

åUçÌ[ýEõYç ]ãc÷ì`çGÝ C+[ýç <×`e

Zõ×Ì[ýrôç: %{çc÷Xç UçÌ[ýEõYç ×L[ý×`eGÝ ]XÇeVç XÇÌ[ýXç `çÌ[ýEõYç

]F_ÇEõ %]ç

(aÝÌ[ýçTÇöX X[ýÝ)

https://tfmanipur.wordpress.com/

June 2015 - Aug 2015NooR Vol. VIII Issue 2

XÉÌ[ý LÇX/2015

26

Ì[ý]LçX UçGÝ Zõ×L_d: Ì[ý]LçX Uç×V %VÇm¶‘öç Uç %VÇ[ýÇ×X ]VÇVç EÇõÌ[ý%çX ]LÝV Uç×F (]çGÝ ]mSXç) ]ÝC+[ýGÝ ×c÷VçÌ^d×X %]aÇe %ãZõçe[ýç V_Ý_×X* _ç+×Ì[ýEõ %VÇGÝ %aÇ´Yç (]ãTöeVGÝ) ×c÷VçÌ^d %]aÇe (c÷Eõ %]aÇe [ýç×Tö_GÝ ]Ì[ýNþç) éZõa_ç åTöì[ý×X* EõXçm¶‘öXç Uç %×a Zõe_[ý×V TöIøç+ZõVXç Uç %×aGÝ åÌ[ýçLç åc÷XGV[ý×X* ([ýEõÌ[ýç) X[ýÝ EõÌ[ýÝ] a{{ç§ %ê_×c÷ ¾a{¶oöç c÷çÌ^×[ýÌ[ý¶ö‚Ý L~wøç »JôeX[ýç åUçIø ×XYç_×X* ]VÇGÝ ]XÇeVGÝ åUçIø %]ç éÌ[ýÌ^çX åUçXäFÐ* åUçIøVÇVGÝ åÌ[ýçLçVçÌ[ýGÝ %ãTöç´Yç EõXç %]ç ZõçC[ýç »JôIøc÷ä{ç+* (×]aEõçd)

Ì[ý]LçXVç mXçc÷×`e åEõçEõãUçEõ×Y: Ì[ý]LçXVç %{çc÷ Tö%ç_çXç ]çGÝ [ý³Vç×`eGÝ ]Ì[ýç_ åEõçEõãUçEÂõ[ýç ]×`e ×UIø]VXç åYçd_] EõÌ^ç YÝ×[ý* %]aÇe EõXçm¶‘öXç %{çc÷[ýÇ ]YÇe ZõçXç UçLÌ[ýGç %]×V a¾ç[ýEõÝ ×XÌ^wøç %Zõ[ýç %]_ åTöìÌ[ý[ý×V %{çc÷Xç ]VÇ[ýÇ Eõ[ýÇ_ åTöì×[ý %]aÇe %]_ %VÇXç ]c÷çhõÝ åc÷ìFÐ[ýç mXçc÷×`e[ýÇ åEõçEõãUçEõ×YX[ýç ]Ì[ý] C+* c÷VÝa %]Vç _çEõ+ EõXçm¶‘öXç +]çXGç å_çÌ^XXç %]aÇe a¾ç[ý ZõeX[ýGÝ ×XÌ^wøç Ì[ý]LçXGÝ åÌ[ýçLç åc÷{[ý×V ]çGÝ åc÷ìFÐ[ýç mXçc÷×`e åEõçEõãUçEõ×Y* %VÇGç EõXçm¶‘öXç +]çX %]aÇe +F_çaEõç å_çÌ^XXç Ì[ý]LçXVç <[ýçVd åTöìÌ[ý[ý×V ]çGÝ åc÷ìFÐ[ýç mXçc÷ FÇ×Ve]Eõ åEõçEõãUçEõ×Y* %aǶoöç EõXçm¶‘öXç `ã[ý EõVÌ[ýGÝ %×c÷eVç +]çXGç å_çÌ^XXç %{çc÷FEÂõç Ì^ç×[ýX[ýç +[ýçVwøç å_{[ý×V ]çGÝ åc÷ìFÐ[ýç ]c÷çEÂõç _eL×F[ýç mXçc÷ FÇ×Ve]Eõ åEõçEõãUçEõ×YG×X*-(×]aEõçd `×Ì[ýZõ 173)

%{çc÷ Tö%ç_çXç EÇõÌ[ý%çX ]LÝVEõÝ %ãTöç´Yç ]Zõ] %]Vç c÷çÌ^: ""BXç EÇõÌ[ý%çX ]LÝV

é__TÇö_ EõVÌ[ýVç Uç+*'' ]UhõÝ %çÌ^dTöç Ì[ý]LçX `×Ì[ýZõTöç Uç+ c÷çÌ^×F* %VÇGç %çÌ^d %×aVXç `ã[ý EõVÌ[ýVç Uç+ c÷çÌ^×Ì[ý* ]×aVGÝ FIøã_ ]VÇ×V ]×aGÝ `ã[ý EõVÌ[ý %×a Ì[ý]LçXGÝ×X* ]Ì[ý] %VÇXç ¾çZõ] %×X]Eõ %]wø×X*

Ì[ý]LçXGÝ Yç=ãL_: c÷LÌ[ýTö a_]çX Zõç×aï (Ì[ý×L) Xç c÷çÌ^: ̀ ç%[ýçX UçGÝ %ãÌ[ýç+[ýç XÇ×]wøç %{çc÷GÝ Ì[ýaÇ_ (a) Xç BãFçÌ^Vç ¾%L åTöì×[ýÌ[ý¶ö‚Ý, XãFçÌ^GÝ XXçNþç ]×TöEõ ]mS »Jôç=Ì[ý[ýç [ýÌ[ýEõd é_Ì[ý[ýç Uç %]ç _çhõãVìãÌ[ý, ]×aVç %×c÷e %]ç é_, Uç ×_×`e %]VGÝ åc÷~ç éZõ, Uç %×aGÝ XÇe×U_Vç åÌ[ýçLç åc÷X[ýç ZõÌ[ýL C+Xç %{çc÷ ]YÇ %ä»Jôì[ýXç Uç×[ýãÌ[ý %VÇGç %×c÷eVç EõÌ^ç] åTöì[ýç (TöÌ[ýç[ýÝc÷ X]çL å`çX[ýç) %×a[ýÇ a¾ç[ýEõÝ U[ýEõ C+Xç Uç×[ýãÌ[ý* EõXçm¶‘öXç Uç %×aVç åXEõÝGÝ U[ýEõ %]ç åTöìÌ[ýGç %{çc÷GÝ ]XçNþç XEõ×`~X[ýç åc÷çdXÌ[ý[ý×V Ì[ý]LçX Xwø[ýç %êTö UçVç ZõÌ[ýL %]ç YçeãUçEõYGÝ a[ýç[ýEõç ]ç~c÷X×[ýG×X, %VÇGç ZõÌ[ýL %]ç YçeãUçzõ[ý×V Ì[ý]LçX Xwø[ýç UçVç ZõÌ[ýL §¶ö�ÇõTöÌ[ýç YçeãUçEõYGÝ a¾ç[ýEõç ]ç~c÷X×[ýG×X* Uç %×a a[ýÌ[ýGÝ Uç×X %VÇGç a[ýÌ[ýGÝ ]c÷Ì^×V L~d×X* ]ÝC+[ý×`eXç XÇe×`XXç é_×]~[ýç Uç %]×X, Uç %×aVç å]ç×]X [ý³Vç×`eGÝ ×Ì[ýLEõ åc÷†dc÷×{* EõXçm¶‘öXç åÌ[ýçLç åc÷×{[ýç ]Ý %][ýÇ +ZõTöçÌ[ý åTöìc÷{[ý×V ]c÷çhõÝ mXçc÷ åEõçEõ×YG×X, åVçLFTöGÝ ×c÷ec÷X×[ýG×X %]aÇe åÌ[ýçLç åc÷×{[ýç ]Ý %VÇGç »JôY ]ç~Xç a¾ç[ý Zõec÷X×[ýG×X* åÌ[ýçLç åc÷×{[ýç ]Ý %VÇGÝ a¾ç[ýTöaÇ c÷Üšöc÷X×[ýãÌ[ýç+* ac÷ç[ýç×`eXç c÷†d×_, åc÷ %{çc÷GÝ Ì[ýaÇ_ (a)! BãFçÌ^GÝ ]Ì[ýNþç ]Ý FÇ×Ve]×Nþ åÌ[ýçLçVçÌ[ý %][ýÇ +ZõTöçÌ[ý åTöìc÷~[ýGÝ Yç†_ é_LãV* %{çc÷GÝ Ì[ýaÇ_ (a) Xç TöçEõ×YÌ[ýEõ+,

åÌ[ýçLç UçGÝ ]×TöEõ ]mS--XÇÌ[ýÓ_ c÷Eõ, Ì^ç+×Ì[ýãYçEõ

https://tfmanipur.wordpress.com/

June 2015 - Aug 2015NooR Vol. VIII Issue 2

XÉÌ[ý LÇX/2015

27

""YÇEõ U~ç YÝL[ýç %VÇFNþç Xãwø, åÌ[ýçLçVçÌ[ý %][ýÇ FÇÌ[ý]ç ]Ì[ýÓ %]Xç X¾Gç <×`e Ì^ç=] %]Xç X¾Gç `ã†ç] GÀça %]Xç +ZõTöçÌ[ý åTöìc÷{[ýaÇ %{çc÷Xç a¾ç[ý »JôY ]ç~Xç YÝ×[ýG×X*''

Uç %×aGÝ %c÷çX[ýç `Ì[ýÓNþç %{çc÷GÝ Ì[ýc÷]d Uç×[ý %×X£[ýç `Ì[ýÓNþç [ý³Vç×`eGÝ mXçc÷ åEõçEõãUçEõ×Y %]aÇe %ãÌ[ýç+[ýç `Ì[ýÓNþç åVçLFEõÝ é]VGÝ EõX×[ý* EõXçm¶‘öXç Uç %×aVç ]`çGÝ ]ÝXç+[ýÇ ]ãUìVGÝ åEõç]ãUçEõc÷X×[ýÌ[ý[ý×V %{çc÷Xç ]çGÝ mXçc÷×`e åEõçEõ×YG×X %]aÇe åVçLFTöGÝ ×c÷ec÷X×[ýG×X* %VÇGç Uç %×aVç åYçd_] ]×Ì[ý Ì^ç¶oöç åc÷~ç åTöì* %×X %]Xç %{çc÷Xç Ì^ç×[ýX[ýç, %VÇGç %×X %]Xç XãFçÌ^GÝV]Nþç TöIøç+ZõVÐ[ý×X* %{çc÷Xç Ì^ç×[ýX[ýç %c÷çX[ýç åYçd_] %×X %VÇ×V Eõ×_]ç éTö×Ì^[ýç ""_ç +_çc÷ç +{{ç§'' ""%]aÇe +×Ø™öGZõçÌ[ý'' (mXçc÷ åEõçEõ×YX[ýç c÷çÌ^L[ýç) Ì^ç¶oöç åTöì[ý×X* %VÇGç XãFçÌ^GÝV]Nþç TöIøç+ ZõVÐ[ýç åYçd_] %×X %VÇ×V L~d ZõeX[ýç ×XLãc÷ì[ýç %]aÇe åVçLFTöGÝ ×c÷ec÷X×[ýX[ýç c÷çÌ^Lãc÷ì[ý×X* %VÇGç EõXçm¶‘öç %]Xç åÌ[ýçLçVçÌ[ý %][ýÇ <×`e YÝUEõFÐ[ý×V (<×`eXç +ZõTöçÌ[ý åTöìc÷X×[ýÌ[ý[ý×V) %{çc÷Xç ]c÷çEõYÇ EõÌ^ç]dEõÝ XÇ×]wøç åc÷ìL åEõìaÌ[ýGÝ <×`e YÝUEõ×YG×X %]aÇe L~wøç »Jôe×VÐ[ýç ZõçC[ýç <×`e åFìÌ[ýçeã_ç+*--(ZõLç+ã_ Ì[ý]LçX, ×]aEõçTö `×Ì[ýZõ)

=¶ö‚ãTö ]Çc÷¶ö‚VÝÌ^çGÝ FÇãVç_: c÷LÌ[ýTö %[ýÇ §êÌ[ýÌ[ýç (Ì[ýç×L) Xç Yç=V¶ö‚Ý, Ì[ýaÇ_Ç{çc÷ (a) Xç c÷çÌ^×[ýÌ[ý¶ö‚Ý, Ì[ý]LçX `×Ì[ýZõTöç åc÷ìFÐ[ýç =¶ö‚d×`eVç YÝ×F×VÐ[ýç åYçd_] ]Iøç BGÝ =¶ö‚d×`eVç YÝX×[ýãÌ[ý* ]VÇ×V (1) åÌ[ýçLçVçÌ[ýGÝ ×»Jô³VGÝ åUçzõEõYç ]X] %×a %{çc÷GÝ ]XçNþç ]Ç•õVGÝ åc÷~ç XÇe×` (2) åÌ[ýçLçVçÌ[ý×`eGÝV]Eõ +ZõTöçÌ[ý ZõçC[ýç <×`eVç é_[ýç Iøç ZõçC[ýXç mXçc÷ åEõçEõ×YX[ýç VÇ%ç åTöì×[ý (3) åÌ[ýçLçVçÌ[ý×`eGÝV]Eõ XÇe×TöGÝ L~dYÇ å`] `ç×Ì[ý %]

aÇe é_ãTöe×_ %VÇGç %{çc÷Xç c÷çÌ^: ""BGÝ %Zõ[ýç [ý³Vç×`eXç VÇXÌ^çGÝ %¾ç[ý×`e §ã³Vçzõ¶ÚöGç XIøGÝ XXçNþç _çhõV[ýç ]Tö] XEõ×`{äzõ'' (4) Ì[ý]LçX Xwø[ýç %êTö Uç×`eVç Zõwø[ýç U[ýEõ EõÌ^ç åTöìc÷×{[ýç %VÇ åTöìc÷X[ýç Iø]VX[ýç Uç %×aVç ]ãEõçEõ åUçe[ýç é`OôçX×`e[ýÇ YÇX×`×{ (5) Ì[ý]LçXGÝ %ãÌ[ýç+[ýç %×c÷eVç åÌ[ýçLçVçÌ[ý×`eGÝ mXçc÷ åEõçEõãUçEõ×Y* ac÷ç[ýÝ×`eXç c÷†d×_, ""C %{çc÷GÝ Ì[ýaÇ_ (a) mXçc÷ åEõçEõãUçEõ×Y×Ì[ý[ýç %×c÷e %×a é__TÇö_ EõVÌ[ýGÝ %×c÷e %VÇÌ[ýç?'' %{çc÷GÝ Ì[ýaÇ_Xç Yç=FÇ׶‘öÌ[ýEõ+, ""Xãwø, U[ýEõ £[ýç ]ÝXç U[ýEõ %VÇ å_çÌ^×`{EõYVç ]çGÝ FÇd£]_ YÝ[ýç c÷çÌ^[ý×a »JôdX[ýÝ×X*''-(ZõLç+ã_ Ì[ý]LçX 669)

Ì[ý]LçXGÝV]Eõ L~dYÇ é_ãTöe[ýç: Ì[ý]LçXGÝ +×Ø™öEõ[ýç_Vç »Jôc÷Ý »JÇô´Yç L~dYÇ é_ãTöe+* ]Ì[ý] %VÇXç Uç %×aGÝ +[ýçVd åTöì[ýç ]ÝC+Xç L~dYÇ FdzVç+* ]c÷çhõÝ +�d +EõÌ[ýç]GÝV]Eõ L~dYÇ åUìÌ[ýçe åTöì+* X[ýÝ Eõ×Ì[ý] (a) Xç c÷çÌ^×[ýÌ[ý¶ö‚Ý, Ì[ý]LçXGÝV]Eõ L~dYÇ »Jôc÷Ý %ãc÷ì[ýVGÝ ]Ue »Jôc÷Ý ZõçC[ýç é_ãTöe+* ]VÇGÝ ]TÇöeVç Ì[ý]LçXGÝ %c÷çX[ýç XÇ×]d C+[ýGç %F~[ýç XÇe×`d %]ç %{çc÷ Tö%ç_çGÝ %Ì[ý`EõÝ ]FçVGÝ L~dEõÝ =Yç_GÝ =Xç×`e §¶ö‚Ý* ]VÇ ]`Eõ ]ãTöì, ×]wøç ZõL[ýÝ §Ì[ý×`e[ýÇ §¶ÚöEõYVç ]ãFçÌ^Xç c÷†d×_, åc÷ç %{çc÷ Xc÷çhõÝ [ý³Vç×`eGÝ ]XÇeVGÝ BãFçÌ^GÝV]Eõ %VÇm¶‘öç LÇQÍöç å`׶‘öÌ^Ç ]ãFçÌ^ %VÇ BãFçÌ^GÝ ×]dEõÝ +eXZõ] C+[ýç %]aÇe ]ãFçÌ^[ýÇXç BãFçÌ^GÝ ×]dEõÝ TÇöeXZõ] å`׶‘öÌ^Ç*-(×]`EõçTö)

åÌ[ýçLçGÝ _]X: c÷LÌ[ýTö %[ýÇ §êÌ[ýÌ[ýç (Ì[ý×L) Xç §LÇÌ[ý (a) GÝ c÷VÝa %]ç [ýÌ^çX åTöì×[ý×Ì[ý, ""EõXçm¶‘öXç `Ì[ý< =LÌ[ý XwøXç (FIøX-FIøXç) Ì[ý]LçX UçVç åXçe]ç åÌ[ýçLç EõçÌ^ãUçzõ[ý×V ]c÷çhõÝ ]YÇ׳a »JÇô´Yç åÌ[ýçLç åc÷³VÇXaÇ ]VÇ %]ÇEõ ×`eGdYç Iø¶ÚöãÌ[ýç+*'' c÷VÝa %×aVGÝ Ì[ý]LçX UçGÝ [ýÌ[ýEõd

https://tfmanipur.wordpress.com/

June 2015 - Aug 2015NooR Vol. VIII Issue 2

XÉÌ[ý LÇX/2015

Ì^ç¶oöç æ»Jô×{* Ì[ý]LçX UçVç EõXçm¶‘öXç =LÌ[ý é_TöXç åXçe]ç åÌ[ýçLç åc÷_ãc÷ìVÐ[ý×V ]c÷çEÂõç å_]ãc÷ì×Ì[ý[ýç ]YÇ׳a »JÇô´Yç åÌ[ýçLç åc÷{[ýaÇ ]VÇ ×`eGdYç Iøä¶Úöç+*

Ì[ý]LçXGÝ åÌ[ýçLç åc÷_ãc÷ìVÐ[ý×V åXçe]VÇ]ç EõLç åTöìÌ[ýGç Ì^çG×X %VÇGç åÌ[ýçLç åc÷{Gç EõçÌ^ãUçEõYç C+Ì[ý[ý×V ]VÇGÝ ]§wøç Uç %×X »JÇôYÂç EõLç åTöìG×X* ]Tö] %VÇVç ]c÷çhõÝ ]UNþç åTöç{¶‘öç ZõÌ[ýL %VÇ åEõçEõ×YG×X* åTöì+m¶‘öaÇe Ì[ý]LçXGÝ [ýÌ[ýEõd×`e %VÇ×V Zõe_ãÌ[ýç+* c÷çÌ^[ý×V Ì[ý]LçX UçVç Zõe[ýç [ýÌ[ýEõd %VÇ %êTö ]Tö]Vç Zõe[ýç Iø]ãV* FÇ×Ve]Eõ %×a åc÷_ãc÷ìV[ýç åÌ[ýçLçGÝ EõLç åTöì×Ì[ý[ýç ]ÝC+×`eGÝV]Nþ×X* %VÇGç Ì[ý]LçX Uç »JÇô´Yç åÌ[ýçLç åc÷׳VÐ[ýç ]ÝC+×`e %VÇ EõÌ^çVç ]Ì[ýç+[ýEõ ×UÌ[ý[ýãXç? -(ZõLç+ã_ Ì[ý]LçX)

§LÇÌ[ýGÝ [ýV-VÇ%ç c÷LÌ[ýãTö Eõ%[ý ×[ýX =LÌ[ýc÷Xç c÷çÌ^, åXçe]ç Ì[ýaÇ_Ç{çc÷ (a) Xç c÷çÌ^×[ýÌ[ý¶ö‚Ý, ""×]¶‘öÌ[ýGÝ ]XçNþç »Jôe×`{Eõ='', BãFçÌ^ ×]¶‘öÌ[ýGÝ ]XçNþç »Jôe×`{¶ö‚Ý* %{çc÷GÝ Ì[ýaÇ_Xç ×]¶‘öÌ[ýGÝ %c÷çX[ýç UçNþç åc÷Eõ EõçFdYGç %ç]ÝX c÷çÌ^×[ýÌ[ý¶ö‚Ý* %×X£[ýç UçNþç EõçFdYVaÇ %ç]ÝX c÷çÌ^×[ýÌ[ý¶ö‚Ý* %VÇGç %§]£[ýç UçNþç EõçFdYVaÇ %ç]ÝX c÷çÌ^×[ýÌ[ý¶ö‚Ý* %VÇGÝ ]TÇöeVç [ýÌ^çX åTöì[ýç å_çÌ^Ì[ýVÇXç ×]¶‘öÌ[ýVGÝ EÇõ]UÌ[ýEõYVç BãFçÌ^Xç c÷†dë»Jô, ""åc÷ç %{çc÷GÝ Ì[ýaÇ_! Iø×a BãFçÌ^Xç ]ãc÷ì`ç %]ÇNþç Töç×F×VÐ[ýç ¾çZõ] %]ç Töç[ýç Zõe×_[ýç %×a[ýÇ Eõ×Ì[ýãXç?'' %{çc÷GÝ Ì[ýaÇ_Xç FÇ׶‘öÌ[ýEõ+, ""BXç ×]¶‘öÌ[ýGÝ %c÷çX[ýç UçEõ EõçFdYVç ×L[ýÐç+_ %ê_×c÷a a_ç] BGÝ +XçNþç _çEõ+ %]aÇe ]c÷çEÂõç c÷çÌ^, Ì[ý]LçX Uç[ýÇ Zõe_Gç ]çGÝ mXçc÷×`e[ýÇ åEõçEõc÷Xãc÷ì×VÐ[ýç ]ÝC+×`e %VÇGÝ ]UNþç %{çc÷GÝ `çY Zõec÷X×[ýaXÇ* ]VÇVç BXç %ç]ÝX c÷çÌ^[ý×X* %×X£[ýç UçEõ EõçFdYVç ×L[ýÐ+_ %ê_×c÷a a_ç¶oöç

c÷çÌ^, Xc÷çhõÝ ×]eã_X[ýÇ TöçÌ[ýGç Xc÷çhõÝ XUNþç VÌ[ýÖV å`ç׳VÐ[ýç ]ÝC+×`e %VÇGÝ ]UNþç %{çc÷GÝ `çY Zõec÷X×[ýaXÇ, ]×aVaÇ BXç %ç]ÝX c÷çÌ^×F* %VÇGç %§]£[ýç UçEõ åc÷Eõ EõçFd_EõYVç ]c÷çEÂõç c÷çÌ^, EõXçm¶‘öGÝ ]]ç X¾Gç ]Yç %×X]Eõ å`ç{[ýç ]Tö] ZõçC[ýVç ZõeXÌ[ýGç ]ãFçÌ^GÝ åa[ýç åTöìãc÷ìVVÇXç L~d Zõeãc÷ìVÐ[ýç ]ÝC+×`e %VÇGÝ ]UNþç %{çc÷GÝ `çY Zõec÷X×[ýaXÇ, ]VÇVaÇ BXç %ç]ÝX c÷çÌ^×F[ý×X*''-(ZõLç+ã_ Ì[ý]LçX)

Iø×a×V Ì[ý]LçXGÝ +�d [ýî[ýc÷çÌ[ýVç %Ì[ýçX[ýç EõÌ^ç Zõe×_* FÇ×Ve]Eõ %×a åZõçeãVçEõYVç +EõçÌ^[ýç Ì^ç¶oöç åYçäzõ* åc÷ì×LhõÝ ]Tö]Vç ×c÷Ì[ý] FÇ×VeVç %aÇEõ Ì^ç¶oöç _çÌ^c÷X×[ý[ýGç å_çÌ^XXç BãFçÌ^GÝ a]çLVç =LÌ[ý é_TöXç åÌ[ýçLç åc÷³V[ýç ]ÝC+ EõÌ^ç×X* Ì[ý]LçXGÝ å`e_[ýç XÇ×]d×`e %×aVç _¶‘öÝ-aQÍöNþç, åc÷çäOô_-VÇEõçX c÷çe[ýç =×Ì[ý* åZõçeXç Ì[ý]LçX Uç[ýÇ EõãÌ[ý¶oö×Ì[ý* Ì[ý]LçXGÝ [ýÌ[ýEõd é_Ì[ý[ýç %×c÷e×`eVç +[ýçVd åTöì[ýVXç F×LNþe %VÇGç åEõçÌ^[ýç, `ç~[ýç, GY-`YTöXç åc÷~ç ×`×L~×Ì[ý* %aÇ] åTöìXç <VEõÝ ]Tö] XEõ×`{Eõ+ %]aÇe Ì[ý]LçXGÝ %ãÌ[ýç+[ýç XÇ×]d TöÌ[ýç Ì^ç¶oöç ]×TöEõ ]mS »Jôç=Ì[ý[ýç EõÌ[ýEõd×`eGç å_çÌ^XXç _çEõ+* ]a×LVEõÝ ]§wøç [ýLçÌ[ý×`eVç ]Ue-]Ue IøçX[ýç åc÷†d_Eõ+* XÇYç-XÇYÝ, %Iøçe-%c÷_, YçFe é_`ç[ýÝ YǶoö]Eõ Ì[ý]LçXGÝ [ýÌ[ýEõd åFç]×LX-Töç×`_ãc÷ì[ýGÝ ]§wøç <VEõÝ åUìÌ[ýçe åTöì[ýVç U¾çÌ^ c÷Eõ»Jôçe Eõãxç×zõ* ac÷Ì[ý Fdže FÇ×VeVç ]×aGÝ c÷ç_d %×a×X* Ì^ç¶oöç ]Ç~ç FÜšöãc÷ì[ýGÝ VÌ[ýEõçÌ[ý×X* Uçê†ã`e[ý]Eõ BãFçÌ^GÝ ]çÌ^ YçEõYç [ýÌ[ýEõd é_Ì[ý[ýç Uç %×a ]YÇe ZõçXç ZõeX[ýç ¾çF_ åTöì[ýç %]aÇe +[ýçVd Ì^ç¶oöç åTöìÌ[ýGç %{çc÷GÝ Ì[ýc÷]d×`eGÝ ]×TöEõ »Jôç[ýç C+ãc÷ì[ý×X* %{çc÷ Tö[ýçÌ[ýEõ ¾ Tö%ç_çXç BãFçÌ^ FÇ×Ve]EõYÇ Yç†_ åUìXç å_ì×`e YÝX×[ýaXÇ* %ç]ÝX

28

https://tfmanipur.wordpress.com/

June 2015 - Aug 2015NooR Vol. VIII Issue 2

XÉÌ[ý LÇX/2015

%×c÷e ]ê] C+Ì[ýEõYçåY綑öÝ æ»JôzõçXç Ì^çEõç+Ì[ýEõYç

XÇ×]dXç ]ã`Eõ ]Iøç_ _ç×wÎøÔêIøZõLÌ[ýGÝ ]Tö]

TÇö]FÇ_ Töç×{[ýç ]ÝC+[ý×`e[ýÇåEõì×Ì[ý ]Ç%×�~ç, %{ç§ %Eõ[ýÌ[ý! %{ç§ %Eõ[ýÌ[ý!

c÷çÌ^×Ì[ý XÇe×`Ì[ý[ýç åFçãt_XçTÇö¶‘öVGÝ X]çLXç åc÷~ç éZõ, TÇö¶‘öVGÝ X]çLXç åc÷~ç éZõ**

XÇ×]dXç åXçe»JÇôY ]çÌ^êEõ Yçe_EõYç`çÌ[ý[ýç XÇe`çGÝ é]`çXç åX]UÌ[ýEõYç

LÇc÷Ì[ýGÝ ]Tö]VçåEõì×Ì[ý ]Ç%×�~ç _çäzõç X]çLGÝV]Eõ

XÇ×]dXç ×»JôeãVç_ Tö¶ÚöEõYç]ÝÌ^ç¶oöç ]Ì^Ç] ]çÌ^êEõ Yçe_EõYç

XÇ×]Vçe¾ç+Ì[ý]GÝ Xç×][ýç XÇe×`dXç ×`d_EõYç%aÌ[ýGÝ ]Tö]

åEõì×Ì[ý ]Ç%×�~ç, _çäzõç ]çÌ^YçEõYç ZõeX[ýGÝV]Eõ

åY綑öÝ æ»JôzõçXç]Ì^Ç] ]çÌ^êEõ Yçe_EõYç

å_ìÌ[ýçe £[ý×`eXç ×`Üšöç å_çÌ^Ì[ýEõYç%IøçX[ý[ýÇ %]¶‘öXç ×`{EõYç

]G×Ì[ý[ýEõÝ ]Tö]åEõì×Ì[ý ]Ç%×�~ç, %{çc÷Xç åc÷~ç »Jôç=+

--XÇÌ[ýÓ_ +a_ç] ZÇõë³VÐ]Ì^Ç]åEõì×Ì[ý BãFçÌ^[ýÇ %Lç~ç

XÇ×]VçeGÝ ]Tö¶oöç C+Ì[ýEõYç%×c÷e TÇö]FÇ_ Töç{]Vç+

<açGÝ ]Tö] åEõì×Ì[ý ]Ç%×�~ç, %`c÷VÇ %_ _ç +_çc÷ç +{{çc÷!

%LçXGÝ åFçãt_Xç Yç=ãL{EõYçå_YÀ×a ×`Üšöç FÇ×Ve]Eõ

_çäzõç, »Jôd_×a BãFçÌ^ å_çÌ^X]Eõ]a×LVEõÝ ]çÌ^êEõVç

]YÇGÝ å`çÌ^ZõVÐ[ýç Ì^çUeYçeãUçzÇõÌ[ý×a (å`ç{ÇÌ[ý×a) X]çL

Töa[ýÝc÷, ×Tö_ç¾dX×»Jôe[ýçU¾çÌ^Xç c÷Eõ»JôçeVç é_×Ì[ýêIø

%ç×FÌ[ýdEõÝ æ»JôeãL_ C+X[ýç**-----------------------

(BGÝV]NþaÇ U[ýEõ×`e %×a YçeãUçEõYç Iø]c÷X×[ýX[ýç ]YÇVç VÇ%ç åTöì×[ýÌ^Ç)

29

https://tfmanipur.wordpress.com/

June 2015 - Aug 2015NooR Vol. VIII Issue 2

XÉÌ[ý LÇX/2015

c÷çCêÌ[ý[ýÝ TÇöãÌ[ý_ %c÷X[ýÝ ]VÌ[ýac÷ VçÌ[ýÓ_ =_Ç] ]Ì[ýEõL ]FçVç é_[ýç LXç[ý c÷ç×L ]Çc÷¶ö‚V Ì[ý×c÷¶ö‚Ç�ÝX açãc÷[ý (=Zïõ CLç aXçÌ^ç+) ]`çGÝ »Jôc÷Ý 72 £[ýVç ]c÷çãV` %×ZÐõEõçGÝ LX×L[ýçÌ[ý %]aÇe åY][ýçGÝ ]Ì[ýNþç Lc÷çL åTöçeVÇXç »Jôd×_êIøVç ]ç»JôÛEõÝ Töçe 1, 2015 +e åXçe]ç+×Le XÇ×]dEõÝ %Ì^ÇEõ YÇe 11 Töç[ýVç XÇ×]d ×X×XFEõ XçÌ[ý¶ÚöGç é_×FäVÐ* c÷ç×L açãc÷[ý Xã\ö¶‘öÌ[ý 2014 GÝ Töçe 20 Vç ]×SYÇÌ[ýVGÝ Uç 5 GÝV]Eõ å]ì_çXç %ŒÇ_ éc÷ açãc÷[ý iõçNþçGÝ L]ç%wøç ]»JôçXÇYç LXç[ý CLç éZõLÇ×�XGç å_çÌ^XXç »Jôd×F[ý×X* ×XLç]Ç�ÝX ]Ì[ýEõL åÌ^ìÌ[ý[ýç ]TÇöeVç L]ç%d %×a[ýÇ LX×L[ýçÌ[ý »JôdX[ýç Ì^çUe×[ý×F[ý×X* c÷ç×L açãc÷[ýXç é_×FV[ýç XÇ×]d %×aGÝ %aÌ[ý X]çL ]TÇöeVç åY¶‘öç ]Ì[ýEõLVç ]ÝC+ ×_×`e EõÌ^çXç LXçLçGÝ X]çL å`çX×F %]aÇe L]ç%d %×aGÝ %]ÝÌ[ý LXç[ý å]ì_çXç %ŒÇ_ éc÷ açãc÷[ýXç +]ç] C+×[ý×F* åY¶‘öç ]Ì[ýEõL ]XçNþç é_[ýç A×aÌ^X

Eõ[ýÐØ™öçXVç c÷ç×L açãc÷[ýEõÝ %ãÌ[ýç+[ýç Ì^çTöçZõ] C+×F* %{çc÷ Tö%ç_çXç ]c÷çhõÝ _¶‘öÝVç `c÷ÝV C+FÐ[ýç YÒãV`Ý %VÇGÝ Eõ[ýÌ[ýVç ]×`e ×UIø]VÐ[ýç Ì[ýc÷]d %]aÇe åUìLç_ éc÷U×[ýaXÇ* `c÷ÝV C+FÐ[ýç c÷ç×L açãc÷[ýEõÝ %c÷×_Ì^ç ]Çc÷TöÌ[ý]ç %]aÇe ]»Jôç-]£×`e[ýÇ ]YÇe ZõçXç a[ýÌ[ý åTöì[ýç Iø¶‘öGÝ Yç†_ YÝ×[ýaXÇ* c÷ç×L açãc÷[ý c÷~-c÷~ç %{çc÷GÝ _¶‘öÝVç ×»Jô{ç, TöÝX ×»Jô{ç »Jôd_ÇÌ[ý[ýç ZõL[ýç mS EõÌ^çXç é_ãTöe[ýç ]Ý`Eõ %]×X* c÷ç×L açãc÷[ý »Jôc÷Ý %§]GÝ ]]çeVç LXç[ý ]Çc÷TöÌ[ý] c÷ç×ZõL +a_ç§�ÝX açãc÷[ýEõÝ L]ç%dEõç å_çÌ^XXç `ÒÝ _áøçVç Uç ]×Ì[ý é_Ì[ýÓÌ[ý[ý×X* %{çc÷ Tö%ç_çGÝ ]×`e ×UIø]VÐ[ýç åUìLç_VGÝ ]×SYÇÌ[ýGÝ L]ç%d×`eXç ]×SYÇÌ[ýGÝ ]XÇe %]aÇe ]Yç³Vç »Jôç=Xç VÝXGÝ U[ýEõ åTöì[ýGç å_çÌ^XXç +׉øÌ^çGÝ ]Yç³VaÇ VÝXGÝ V%¾dEõÝV]Eõ »Jôç=Xç EÇõÌ[ý[ýç×X YÝ×Ì[ý* ]×SYÇÌ[ýVGÝ +׉øÌ^çGÝ ]Yç³Vç »Jôd×F[ýç L]ç%d FÌ[ý×V %×a×X:

""]VÌ[ýac÷ L×]%TÇöd Töa×_]ç, åZõì[ýçEõ»JôçC, ×Y:C: ]Ì^çe +¶ö�õç_'' åEõì[ýç ]VÌ[ýac÷ %×a Eõ×Ì[ým¶‘öç ]Ì[ý] FÌ[ýç é_[ýVGÝ FdžeGÝ ]ÝÌ^ç¶oö�ç ×Ue×LXäFÐ* ]Ì[ý] %×aXç EõXçm¶‘öç %]ç ZõçC[ýXç ]VÌ[ýac÷ %×aGÝV]

Nþç ]F_ %]wøGÝ »Jô³Vç YÝ×[ýVX[ýç Ì[ýç×[ýTöç ]Vç×Ì[ýãa %Ì[ýç×[ýÌ^ç, ]×SYÇÌ[ýGÝ æYÒ×aãQö³OôXç ]ÝÌ^ç]Vç %ç×Y_ åTöì×Ì[ý*

L]ç%dEõÝ ]×]e »Jôd×F[ýç ]Zõ]1* c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç %ŒÇ_ %×LL (%]ÝÌ[ý) açãc÷[ýEõÝ L]ç%d [ý†_çãV`2* c÷ç×ZõL +a_ç§�ÝX açãc÷[ýEõÝ L]ç%d `ÒÝ _áøç3* c÷LÌ[ýTö å]ì_çXç %ŒÇÌ[ý Ì[ýc÷]çX açãc÷[ýEõÝ L]ç%d æ[ýÐç³VÝ, %×ZÐõEõç

]VÌ[ýac÷ [ý³V åTöìäFÐ

+׉øÌ^çGÝ ]Yç³Vç `c÷ÝV C+äFÐ!

30

<-Yç=

https://tfmanipur.wordpress.com/

June 2015 - Aug 2015NooR Vol. VIII Issue 2

XÉÌ[ý LÇX/2015

VÝ×X ]VÌ[ýac÷GÝ ×Lã¶ö‚VçÌ[ý×`e %]aÇe ]VÌ[ýac÷×`e %×a[ýÇ XÇe×`×[ý[ýç c÷LÌ[ýçd×`eGÝV]Nþç c÷Ì[ýçC Yç=×X ]VÇ×V Uç %§]GÝ æ»JôãZõçe XÉÌ[ý %×aGÝ åaä´Oô¶‘öÌ[ý, 2015 Töç YÇãUçEõ»JôGãVì×Ì[ý[ýç æ»JôãZõçe %×a ]Vç×Ì[ýa X¶‘öÌ[ý C+G×X* ]Ì[ý] %×aXç æ»JôãZõçe %×aVç ]×SYÇÌ[ýVç é_×Ì[ý[ýç %ä»Jôì[ýç ]VÌ[ýac÷×`e %×aGÝ ̀ ¶Úö´Yç ×c÷Ø™öÌ[ýÝ, åc÷ì×LEõ åc÷ì×LEõ é_×Ì[ý[ýç c÷ç_d %]aÇe ZõLÌ[ý[ýç åZõçäOôç×`e, =_ç]ç %]aÇe Tö_[ýç×`eGÝ åUìVçe, ]VÌ[ýac÷ »Jô_ç+[ýGÝ ×XÌ^]×`e, é_[ýçEõ Fdže

»Jôç=Fdc÷~[ýGÝV]Nþç ]VÌ[ýac÷Xç å_ì×Ì[ý[ýç åUìVçe×`e, ]ÝÌ^ç]Vç ]VÌ[ýac÷Xç YÝ×Ì[ý[ýç Eõç~[ý×`e, \öçÌ[ýTö aÌ[ýEõçÌ[ýXç ]VÌ[ýac÷×`eVç U׶Úö[ýç ×]dãÌ^e, ]VÌ[ýac÷GÝ åc÷ìÌ[ýEõZõ], ]VÌ[ýac÷GÝ Yç³V], ]VÌ[ýac÷GÝ ×c÷aç[ý ×EõTöç[ý %×aX×»Jôe[ýç c÷ÝÌ[ý]×`eVç +[ýç +×Töc÷ç×aEõ C+Ì[ý[ýç ¾çZõ]×`e Zõe×[ýG×X* æ»JôãZõçe %×aGÝ åYL ]×`e 50 ]ÇhõÝ C+G×X* %Y綑ö×`eXç ]çeãLìXXç å_ì×[ýGV[ýç åEõçYÝ ]×`e [ýÉEõ åTöì×[ýX[ýç FIøc÷t×Ì[ý*

4* LXç[ý CLç c÷ç×L %ŒÇa a_ç]GÝ (]Ø™ÇöÌ[ýçd) L]ç%d [ý†_çãV`5* c÷LÌ[ýd %]ÝÌ[ý açãc÷[ýEõÝ %×X£[ýç L]ç%d L[ýÇ×Tö, åaç]ç×_Ì^ç6* c÷LÌ[ýd å]ì_çXç ]Ç×Eõ¶ö‚Ç�ÝX XV[ýÝGÝ L]ç%d +ã‰øçãX×aÌ^ç7* c÷LÌ[ýd å]ì_çXç %ŒÇ_ éc÷ açãc÷[ýEõÝ L]ç%d LX×L[ýçÌ[ý, %×ZÐõEõç

]Vç×Ì[ýa X¶‘öÌ[ý åZõçe_G×X*

¾çc÷e1: åc÷ì×LhõÝ ]Tö]Vç XÇYÝ×`eXç ]ÝãÌ[ýçX[ýGÝ Uç-EÇõ] å_Y×F[ýGç UçFçÌ^Vç X¾Gç Uç FÇ×VeGÝ QöçNþÌ[ýVç æ»JôEõ-%Y×X c÷çÌ^VÇXç »Jôd×_ %]aÇe æ»JôEõ-%Y åTöì×Ì[ý[ýç QöçNþÌ[ý %VÇaÇ XÇYç C+[ýaÇ Ì^çC+* c÷çÌ^×Ì[ý[ýç ]Ce VÌ[ýEõçÌ[ý é_TöXç Uç-EÇõ] å_Y×F[ýGç æ»JôEõ-%Y åTöì×Ì[ý[ý×X c÷çÌ^VÇXç QöçNþÌ[ý XÇYç XÇYÝ ]`ç å`çNÇþXç åÌ^Iøc÷X[ýç %×a Ì^ç[ýÐç?

Yç=FÇ]: Xç[ýç åÌ^EõYç ]Ì[ý]VGÝ _çãÌ^e[ýç %]aÇe ×c÷VçEõ ×`×L~[ýç Ì^ç+ %VÇ] C+X]Eõ Xç[ýç åÌ^EõYç +êÌ[ý-é_TöXç åZõ`X %]ç C+Xç c÷~ç-c÷~ç QöçNþÌ[ý

»Jôd_Gç %ãÌ[ý¶‘öVç _ÇYç-éY`ç %]aÇe ]Tö] ]çec÷X[ý×V %»JÇô¶‘öç ×XÌ^] Xãwø* Eõ×Ì[ým¶‘öç Uç-EÇõ] £VÇXç _çãÌ^e[ýGÝ VÌ[ýEõçÌ[ý C+Ì[ý[ý×V %c÷çX[ýVç XÇYÝ QöçNþÌ[ýGç TöçXGV[ý×X* Eõ×Ì[ým¶‘öç XÇYÝ QöçNþÌ[ýGÝ FÇãVçe»Jôç[ýç é_y[ý×V XÇYç QöçNþÌ[ýVç åÌ^ec÷X[ýç %]aÇe ]ãFçÌ^GÝ ]ãTöe å_ì[ýç Ì^ç+* åTöì[ýTö[ýÇ XÇYÝ×`eXç _çãÌ^e[ýç %]aÇe æ»JôEõ »Jôd×_[ý×X c÷çÌ^VÇXç å[ý-YVÛçVç »JôdY×V Lç+L Xãwø*-(×EõTöç[ýÇ_ ZõTöç¾ç 204/6)

¾çc÷e2: ]ÝãÌ[ýçX[ýÝ XÇYÝXç X¾Gç ]YÇãÌ[ýç+[ýXç QöçNþÌ[ýXç %Iøçe =XGV[ýç XÇ×]d %aÇhõÝ ]]çeVç åc÷ç×&Töç_Vç

%ãVç]GÝ ¾çc÷e `Ì[ýÝ%TöEõÝ Yç=FÇ]

Ask Your Confusions to UlemaGet Solved...

31

https://tfmanipur.wordpress.com/

June 2015 - Aug 2015NooR Vol. VIII Issue 2

XÉÌ[ý LÇX/2015

é_GV[ý×X %VÇ X¾[ý×V %VÇ C+[ýç Ì^ç+ c÷çÌ^, c÷çÌ^Xç QöçNþÌ[ýGÝ ¾çZõ]Vç UçLÌ[ýGç %ç]_ åTöì[ýç Ì^ç[ýÐç?

Yç=FÇ]: ]ÝãÌ[ýçX[ýÝ XÇYÝ %VÇXç ]Yç†_ å`çX[ýç X¾Gç %ãTöç´Yç %Ì[ýÓ[ýç ×Zõ\ö] é_[ýç Ì^ç[ýGÝ VݳVçÌ[ý C+[ýç QöçNþÌ[ýXç c÷çÌ^[ýç ¾çZõ]Vç %]_ åTöì[ýVç Eõ×Ì[ýaÇ EõçÌ^ãV*

¾çc÷e3: ]»Jôç åc÷Eõ åYçEõYGç ]]ç-]YçGÝ ]UNþç ]»JôçGÝ c÷Eõ Eõ×Ì[ýãXç?

Yç=FÇ]: %Iøçe åYçEõYGç %c÷çX[ýVç %Iøçe %VÇ +Ì[ýÓL×[ýGV[ý×X %VÇGç åÌ^dEõÝ XçãEõçeVç %LçX %]aÇe C+GÝ XçãEõçeVç +Eõç]d c÷çÌ^GV[ý×X* XÇ×]d TöãÌ[ýd×X £[ýVç +a_ç]Ý ×]e åUçX×[ýGV[ý×X %]aÇe %×EõEõç åTöì×[ýGV[ý×X* (ZõTöç¾ç ]c÷]ÇVÝÌ^ç)

¾çc÷e4: %IøçeGÝ ]×]e EõÌ[ý¶oöç åUçXG×X? +³OôÌ[ýãXwøç åÌ^Iø_Gç %IøçeGÝV]Eõ ]×]e åUçX[ýç Ì^ç[ýÐç?

Yç=FÇ]: X[ýÝ, ac÷ç[ýç %]aÇe %{çc÷ ¾ç_ç×`eGÝ ×]e X¾Gç ZõL[ýç %Uï åUçEõYç ×]e åUçX×[ýGV[ý×X* ]Ì[ý] %×aXç +³OôÌ[ýãXwøç c÷çYÀEõYç FÇ×Ve]Eõ »JÇô¶ö‚Ý c÷çÌ^[ýGÝ GÌ[ýç³OôÝ é_ãTö*

¾çc÷e5: åc÷ì×LhõÝ ]Tö]Vç ×]eGÝ ]]çeVç `çêG c÷ç´YGÝ »JôdX[ýÝ %]ç _çäzõ, FÇV] C+Xç ZÇõ`] +[ýÐçc÷Ý], FÇ{çEõY] %ŒÇ_ ]LÝV %×aX×»Jôe[ýç ]çGÝ ]çGÝ `çêG c÷çY_Gç +X×Ì[ý c÷çÌ^X×Ì[ý ]×a `×Ì[ý%wøç Ì^ç[ýÐç? åc÷ìFÐ[ýç ac÷ç[ýç ×EõÌ[ýç], =_]ç c÷LÌ[ýçTö [ýÇLÌ[ýÓG×`eXaÇ U[ýEõ %×a åTöìÌ[ý¶‘ö˜ç?

Yç=FÇ]: VÌ[ýEõçÌ[ýGÝ ]TÇöe+~ç ×]eGÝ ]]çeVç X¾Gç ]TÇöeVç `Eõ TöçEÂõ[ýGÝV]Nþç ]çGÝ ]çGÝ `çêGGÝ

×]e c÷ç´Yç Ì^ç+* %VÇ] C+X]Eõ ]VÇaÇ %»Jôç=Ì[ý] EõçX[ýGÝV]Eõ +[ý×V _ç×{* %VÇGç å[ý-+]çX×`eGÝ ]ãTöì Tö¶ÚöGç åc÷ì×LhõÝ ]Tö]Vç ×]eGÝ ]]çeVç `çêG +[ýGÝ »JôdX[ýÝ %×a×V Lç+L Xãwø*

¾çc÷e6: ×]e[ýÇ `]Vd_Gç åEõì[ýç c÷çÌ^[ý×V %ŒÇ_ GZËõZõçÌ[ý[ýÇ GZËõZõçÌ[ý, %ŒÇÌ[ý Ì[ýc÷Ý][ýÇ Ì[ýc÷Ý], %ŒÇÌ[ý Ì[ý�çEõYÇ Ì[ý�çEõ c÷çÌ^Xç åEõì[ýç Lç+L C+[ýÐç? %ŒÇ_ GZËõZõçÌ[ý[ýÇ EõXçm¶‘öXç EõZËõZõçÌ[ý c÷çÌ^Xç åEõìêX ]×a×V Ì^ç[ýÐç?

Yç=FÇ]: %{çc÷ Tö%ç_ç FhõÝ C+[ýç %F~[ýç ×]e FÇV] C+Xç GZËõZõçÌ[ý, Fç×_Eõ, Ì[ý�çEõ, Ì[ýc÷]çX %×aX×»Jôe[ýç ×]e×`e %×a %ãTöç´YVç åUçX[ýç X¾Gç `]Vd_Gç %ŒÇ_ GZËõZõçÌ[ý[ýÇ GZËõZõçÌ[ý, %ŒÇ_ Fç×_EõYÇ Fç×_Eõ %×aX×»Jôe[ýç c÷çÌ^Xç åEõì[ýç %×a EÇõZõÌ[ý]Eõ C+VÐ[ýaÇ Lç+L Xãwø %ä»Jôì[ýç mXçc÷×X* ]Ì[ý] %×aXç åEõì[ýç TöçÌ[ý[ýaÇ ]]çeVç ""%[ýËV'' c÷çÌ^[ýç ¾çêc÷ %×a c÷çY×»Jô{Gç åEõìGV[ý×X* %VÇGç %ŒÇÌ[ý Ì[ýc÷Ý]GÝ ]Zõ]Vç Ì[ýc÷Ý] c÷çÌ^Xç åEõì[ý×V Ì^ç+* ]Ì[ý]×V ×]e %×a EÇõÌ[ý%çX %]aÇe c÷VÝaTöç %{çc÷GÝ %ãTöç´Yç ]Ý×`eVaÇ ×`×Lë~*- (]%ç×Ì[ýZÇõ_ EÇõÌ[ý%çX 132/4)

¾çc÷e7: +Ì[ýç+GÝ LǶö‚Ç%ç X]çL å`çX[ýç _çEõYç X]ç×L %][ýÇ ]a×LVEõÝ åGOô å_çX×`{Gç X]çL å`ç_c÷{Nþ[ýç ]ÝC+×`e %VÇGÝ ]UNþç `×Ì[ý%dEõÝ C+[ýç Eõ×Ì[ý §EÇõ] é_[ýãG?

Yç=FÇ]: `×Ì[ý%dEõÝ §EÇõ] +³V[ýGÝV]Eõ `×Ì[ý%dXç Ì^ç[ýç aLç YÝGV[ý×X* åTöì+m¶‘öaÇe ]a×LVTöç X]çL å`ç_c÷{Nþ[ýç %×a×V »JÇô]ãV*

32

write us your questions at: [email protected] log on to: www.noorjournal.weebly.com

https://tfmanipur.wordpress.com/

https://tfmanipur.wordpress.com/