10 5 maart 2010 de vraag: wat is het toekomst- perspectief van die jongeren? Wat gaan ze doen? Het gevaar is reëel dat ze in een heel an- dere sector terechtkomen. Emotie De emotie en de harde be- drijfsgegevens dwingen on- dernemers soms rigoureuze maatregelen te nemen. Maar snel een groepje schilders lo- zen kan niet zomaar. Wanneer een groot schildersbedrijf dat doet, buigen vakbond en UWV Werkbedrijf zich over de (eco- nomische) noodzaak van (col- lectief ) ontslag bij een reorga- nisatie. Laatst werd het ontslag van tien medewerkers bij Balink Glas in Heerenveen door de kantonrechter nog verbo- den omdat de werkgever die economische redenen niet vol- doende aan kon tonen. Bovendien moet de werkgever zich strikt aan het afspiege- lingsbeginsel te houden om de ontslagvolgorde te bepalen. Het personeelsbestand wordt dan in vijf gelijke leeftijdcate- gorieën verdeeld. Per uitwissel- bare, vergelijkbare en gelijk- waardige functie wordt een in- deling naar leeftijdsgroep gemaakt. Binnen die leeftijds- groep worden de laatst aange- nomen mensen als eerste ont- Jong en oud: niet zonder elkaar DOETINCHEM – Last hebben van de maandagochtendziek- te is meer voor jongeren. Pijn in de rug en nek meer voor ouderen. Ook bij ontslag speelt het verschil in leeftijd een rol. En wat te denken van samenwerken in teamverband? Jonge schilders en oudere schilders, het kan heel goed tussen ze gaan, maar het tegendeel komt ook voor. DOETINCHEM – Opkrikken van de pensioengerechtige leeftijd naar 67 jaar, het stijgen van het aantal ontsla- gen in de bouw, vergrijzing. Aan werkgevers de taak om alle politiek-economische ontwikkelingen bij te hou- den, om de wijzigende wetgeving te volgen en om het hoofd koel te houden. Voor sommigen zelfs om het hoofd boven water te houden. Er loopt één rode draad door deze fenomenen heen: leeftijd. Bij Hendriks SGR in het Brabantse Berghem hadden ze eind vorig jaar elf jubilarissen binnen de gelederen, varië- rend van 12,5 tot 25 en 40 jaar in dienst. Een bedrijf vol met oude knarren? ‘Nee hoor’, rea- geert Gaby Wijnen stellig, P&O- functionaris van het vastgoed- onderhoudsbedrijf, ‘Een schil- der die 25 jaar in dienst is en al op zijn 17e bij ons begon, is pas 42 jaar. Vergis je dus niet.’ Het bedrijf met ruim 120 me- dewerkers in dienst wordt da- gelijks met de leeftijden van de medewerkers geconfronteerd. ‘Het is zaak om voldoende jon- ge schilders op te leiden die tegenwicht bieden aan uitstro- mende medewerkers,’ aldus Wijnen. ‘Dat doen we door goede afspraken met Schil- der^sCool Den Bosch en ROC Koning Willem I College in Den Bosch te maken. De leerlingen die we samen met een vaste leermeester opleiden, krijgen na hun opleiding direct een vaste aanstelling. Dit om ze aan ons bedrijf te binden. Daarmee geef je een duidelijk signaal dat je interesse in ze toont.’ Dat blijkt. Het bedrijf kent volgens Wijnen nauwe- lijks personeelsverloop. Om de motivatie op peil te houden, streeft het bedrijf er- naar om de medewerkers waar nodig bij te scholen. ‘Recent hebben weer 17 mannen hun VCA-diploma gehaald. Maar ook de cursus Leermeester bie- den we aan, voor wie wil; en pas hebben twee medewer- kers de cursus Asbestsanering doorlopen’, aldus Wijnen. Jong en ouder Ook Hendriks SGR kampt met een zwak economisch klimaat, met een lange winter en met opdrachtgevers die niet scheu- tig zijn met doorwerkprojecten. Wijnen: ‘Heel vervelend. Dat kán tijdelijk het afscheid bete- kenen van iemand met een vast dienstverband. Leeftijd speelt daarbij een belangrijke rol. Wie komt daar dan voor in aanmer- king? Een dilemma. Jonge schil- ders wil je niet loslaten en ou- dere medewerkers wil je vanuit een sociaal standpunt niet ver- liezen. De wat oudere schilder heeft misschien jonge kinderen en hoge vaste lasten. Boven- dien hebben ze met een lang dienstverband ook een langere opzegtermijn.’ Het verschil tussen jong en oud blijkt ook goed uit de ziek- teverzuimcijfers. Wijnen: ‘Ou- dere medewerkers zijn vaker ziek thuis dan jongere. In grote lijnen veroorzaakt door de geëigende klachten: gewrich- ten en rug en nek. Jongeren daarentegen hebben duidelijk meer moeite met de maandag.’ In de eerste situatie probeert het bedrijf met behulp van de arbodienst het ziekteverzuim te beperken. In het tweede geval helpt een goed gesprek meestal om het ziekteverzuim tegen te gaan en het ziektever- zuim op maandag geen ge- woonte te laten worden. Teamverband ‘Zet een jonge hond bij een oude hond en die oude hond wordt ook weer jong’. Dat zegt Ruud Kortekaas, bedrijfsleider bij Antonissen Schilderwerken Breda. Het bedrijf heeft een kernbestand van 25 vaste me- dewerkers. In de zomer kan het aantal medewerkers oplopen tot wel 60 man. ‘Boven de 45 jaar hebben we 7 man, onder de 25 een man of 5 in dienst. De rest zit daar tussenin. Ideali- ter bestaat een ploegje uit een gezonde verdeling van leeftij- den. Zou de groep uit alleen jongeren bestaan dan heb je een heksenketel. Heb je alleen maar ouderen dan ontstaat er een sfeer van “het is wel goed zo”. Een ander verschil is wat ze “zien”. Ouderen zien werk; jon- geren niet. Jongeren hebben ook minder oog voor de om- geving. Die kloof overbrug je door jongeren met ouderen samen te laten werken en jon- geren op te voeden.’ Hierover voert Kortekaas regel- matig overleg met zijn voor- mannen. ‘Ontwikkelingen of problemen neem ik dan mee in de functioneringsgesprek- ken. Soms is het nodig om dan specifieke afspraken met schil- ders hierover te maken die we dan schriftelijk vastleggen. Kortom, het samenspel tussen oudere en jongere schilders is een mooi spel. Ze lopen elkaar regelmatig voor de voeten maar ze kunnen ook weer niet zonder elkaar.’ Salarisverwerker CBBS liet re- centelijk weten dat uit de cij- fers naar voeren komt dat schildersbedrijven nu kenne- lijk ook arbeidsplaatsen schrappen van medewerkers met een vast dienstverband. Blijkbaar zijn de seizoens- schommelingen niet meer met tijdelijke arbeidsplaatsen op te vangen en eist de eco- nomische crisis ook onder schilders in loondienst zijn tol. Geheel daarmee in tegenstrijd is de hardnekkige voorspelling van een chronisch tekort op midellange termijn aan ar- beidsplaatsen in de bouw. Dat tekort wordt grotendeels ver- oorzaakt door de dreigende hoge uitstroom van schilders op leeftijd: het veel genoemde vergrijzingseffect. Aan de andere kant zijn er ook Jubilarissen in alle soorten en maten bij Hendriks SGR in Berghem; van 12½ jaar, 25 jaar tot 40 jaar in dienst (foto: Hendriks SGR) Neem je medewerkers serieus en school ze, ongeacht leeftijd, regelmatig bij. Door oudere werknemers over te slaan geef je ze een gevoel overcompleet te zijn (foto: HvG) van het carrièreperspectief in functioneringsgesprekken en persoonlijke ontwikkelings- plannen (POP) helpt daarbij. Werkgevers huldigen vaak het standpunt dat een goed oude- renbeleid bestaat bij het ne- men van maatregelen waneer er zich problemen voordoen. Bijvoorbeeld aan de hand van een verhoogd ziekteverzuim. Door pas dán maatregelen te nemen, kan de medewerker de indruk krijgen minder belang- rijk en misbaar te zijn waar- door de uitdaging en motiva- tie af kunnen nemen. Dit kun je als werkgever vóór zijn door medewerkers tussentijds bij te scholen en te trainen om even- tuele problemen voor te zijn. Denk aan een cursus zoals bij- voorbeeld til- en veiligheids- trainingen. Maar ook, afhanke- lijk van iemands mogelijkhe- den, een cursus leermeester of een cursus voor een bepaalde specialisatie die aansluit bij de interesse van de medewerker. De leeftijd vroegtijdig bespre- ken en de mogelijkheden en wensen wederzijds kenbaar te maken, doet veel meer recht aan de persoonlijke belang- stelling van werknemers. slagen (last-in, first-out). De achterliggende gedachte is dat zo de leeftijdsopbouw van het personeel na de ontslagronde zoveel mogelijk gelijk blijft aan de leeftijdsopbouw ervoor. En dat is niet voor niets. Een evenwichtige leeftijdsopbouw heeft voordelen. Jongeren ge- ven moderne impulsen af aan de oudere generatie schilders. De ouderen op hun beurt delen hun ervaring met de jongeren. Leeftijdsopbouw De overheid beschermt met dit soort wetgeving een willekeur aan ontslagen. Werkgevers kunnen jongeren niet zomaar aan de kant schuiven en oude- ren kunnen ze niet zomaar als oud vuil afdanken. Daarnaast woedt de heftige pensioendiscussie om werkne- mers tot aan hun 67e aan het werk te houden. desnoods in een andere functie dan waarin de werknemer zijn hele leven actief is geweest. Redenen ge- noeg om de leeftijd van mede- werkers en de leeftijdsopbouw van het personeelsbestand steeds serieuzer te nemen. Het in een vroeg stadium bespre- ken van leeftijdseffecten en Leeftijd personeel niet onderschatten Prettig geregeld (27) In deze rubriek aandacht voor ogenschijnlijk vanzelfsprekende zaken. Elk bedrijf heeft die zo op zijn eigen manier vormgege- ven. Ze lijken vaak zo logisch ‘omdat het nu eenmaal altijd al zo gaat’. Maar kan het misschien ook helemaal anders? In deze rubriek een impressie van al die verschillende invalshoeken op ogenschijnlijk alledaagse zaken. In deel 27 van deze serie: een leeftijdsbewust personeelsbeleid. Een evenwichtige verdeling tussen jong en ouder personeel is goed voor het bedrijf. Dat evenwicht bereiken is echter een hele klus. juist hartverwarmende berich- ten: over schilder Kors Stolk die na een dienstverband van 47 jaar bij Pijl Schilderes in Zwijn- drecht van zijn vroegpensioen gaat genieten, en over Ken de Veth die 50 jaar bij Antonissen Schilderwerken Breda werkte. De oudjes doen het blijkbaar nog best. Leeftijd is belangrijk. Leeftijdsbewust Er is al veel gezegd en geschre- ven over leeftijdsbewust perso- neelsbeleid. Iedereen realiseert zich dat de uitstroom aan ar- beidskrachten gelijke tred moet houden met de instroom aan nieuwe medewerkers. Op pa- pier heel simpel gesteld, maar de praktijk is weerbarstiger. De economische crisis die vooral de bouwsector hard treft, aangevuld met een stren- ge winter, kán betekenen dat jongeren die nu op het punt staan hun beroepskeuze te maken, massaal de bouw en ook het schildersvak links laten liggen. Het effect op de lange- re termijn is duidelijk: een ho- gere gemiddelde leeftijd van het personeelsbestand. Ook het eerder genoemde ont- slagen personeel uit de kern van vaste medewerkers zal uit jongere schilders bestaan. Er- ger voor de schilderbranche is 10SVK02 geregeld.qxp 2/25/10 5:02 PM Page 10