Top Banner
^jJ» l'jjJ- (n) MERYEM SÛRESİ Sûreyi Meryem'e geldik. Meryem Radıyâllâhû Anhâ'nın ahvalie ni beyan olduğundan, bu isim ile tesmiye edilmiştir. Kur'an-ı Azi- müşşan'da sarahatan hiçbir hanımın ismi beyan edilmemiş ancak Meryem'in ismi zikredilmiş. iftiraya uğramış, kâfirlerin iftiralarının yalan olduğunu göstermek için. Bu sûreyi celile; 98 âyet, 762 ke- lime, 3802 harften ibarettir. J Celâleyn Tefsirinin itiyat ve beyan ettiği budur ki; Âle lâhü a'lemü bimuradihi ve bizelike diyor. Bunlar Müteşebihât-ı Kur'aniyedir. Muhib ile Mahbubun arasında zikredilmiş, biz reyimizi buraya karıştırmıyoruz. Şifre gibidir. Diğer Müfessirin-i izam, biraz beyânatta bulunmuşlar. Bazıları esmâyi ilahiye'dendir demişler. Bazıları demişler ki Kur'an-ı Kerim'in bir ismidir. Bazı - ları da âşıkların ahzabında bu cümle geçtiği için, demek ki ism-i Azam'dır, bununla duâ kabul oluyor. Sonra bazıları da her kelime- den bir mânâ almışlar. Mesela "kef"den kâfi, "he"den hâdi, "ye" kuvvet-yed "ayn" âlim, "sad" sadık, mânâ böyle oluyor. Bilcüm -
39

^jJ» l'jjJ- (n) MERYEM SÛRESİ · 2018-08-13 · Meryem Sûresi • 77 rediyor, Zekeriyya'ya yaptığı rahmeti. (Zekeriyya Aleyhisselâm, Süleyman Aleyhisselâm'ın evlâtlarındandır.)

Jan 24, 2020

Download

Documents

dariahiddleston
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Page 1: ^jJ» l'jjJ- (n) MERYEM SÛRESİ · 2018-08-13 · Meryem Sûresi • 77 rediyor, Zekeriyya'ya yaptığı rahmeti. (Zekeriyya Aleyhisselâm, Süleyman Aleyhisselâm'ın evlâtlarındandır.)

jJ» l'jjJ- (n) MERYEM SÛRESİ

Sûreyi Meryem 'e geldik. Meryem Radıyâllâhû Anhâ'nın ahvalie ni beyan olduğundan, bu isim ile tesm iye edilmiştir. Kur'an-ı Azi- müşşan'da sarahatan hiçbir hanım ın ismi beyan edilmem iş ancak Meryem'in ismi zikredilm iş. iftiraya uğramış, kâfirlerin iftiralarının yalan olduğunu gösterm ek için. Bu sûreyi celile; 98 âyet, 762 ke­lime, 3802 harften ibarettir.

J Celâleyn Tefsirinin itiyat ve beyan ettiği budur ki; Âle

lâhü a'lemü bimuradihi ve bizelike diyor. Bunlar Müteşebihât-ı

Kur'aniyedir. Muhib ile Mahbubun arasında zikredilm iş, biz

reyim izi buraya karıştırm ıyoruz. Şifre gibidir. Diğer Müfessirin-i

izam , biraz beyânatta bulunmuşlar. Bazıları esmâyi ilah iye'dend ir

demişler. Bazıları dem işler ki Kur'an-ı Kerim 'in bir ismidir. Bazı­

ları da âşıkların ahzabında bu cüm le geçtiği için, demek ki ism -i

Azam'dır, bununla duâ kabul oluyor. Sonra bazıları da her kelime­

den bir mânâ almışlar. Mesela "kef"den kâfi, "he"den hâdi, "ye"

kuvvet-yed "ayn" âlim , "sad" sadık, mânâ böyle oluyor. B ilcüm ­

Page 2: ^jJ» l'jjJ- (n) MERYEM SÛRESİ · 2018-08-13 · Meryem Sûresi • 77 rediyor, Zekeriyya'ya yaptığı rahmeti. (Zekeriyya Aleyhisselâm, Süleyman Aleyhisselâm'ın evlâtlarındandır.)

76 • Tefsir Sohbetleri

le mahlûkâtın umuruna kâfi, kullarına hidâyet verici, kudreti her

kuvvetin fevkinde, ilmi her şeyi muhit, va'dında sadık olan Âllâh.

Böyle de mânâ vermişler.

oj_Ti Hâzâ yani bu cümle. (Ashab-ı Kiram, Medineyi Münevvee

re'ye hicretten evvel Habeşistan'a hicret etm işlerdi, Cafer-i Tay­

yar da içinde idi. A ilelerle beraber 80 kişi idiler. Ondan sonra Bedir

Vakası oldu. Müşrikler Bedir Vakasında uğradıkları mağlubiyetin

intikam ını alm ak için. Habeşte bulunan o muhacirleri alalım , yolda

gelirken onları te lef edelim , intikam olsun. Am r İbni As'ın maiye­

tinde beş on kişiyi intihab ettiler. Mekke'den, Habeş'e gönderdiler.

Habeş Kralına karşı "bunlar bizim akrabalarım ızdır, bizden darıln

mış buraya gelmişlerdir, Mekke'de çok akrabaları var, onları gör­

mek istiyorlar. Rica ediyoruz, izin ver de onları götürelim ." Habeş

Kralı da Cafer-i Tayyar'ı huzuruna davet etti. Dedi, "sizin dininizde

İsâ A leyhisselâm hakkındaki âyetleri oku da dinleyelim ." Cafer-i

Tayyar da "Kef ha ya ayn sad"dan başladı okumaya, "Zelike İsâ

İbni Meryem 'e" kadar devam etti. Ve Habeş Kralı'nın gözlerinden

yaşlar akmaya başladı. Ondan sonra Habeş Kralı, Mekke'den ge­

lenlere "G id in iz işinize, bu gelenler bende emanettir. Ben bunları o

hiç kimseye vermem." dı_J5 j-_Tî Bu âyetler, Rabbinin rah­

meti, Zikrullah'ı, Âllâh'ı zikrediyor. Rabbinin rahmetini Jl-Ip

Zekeriyya kuluna. "Âbid" kelimesi teşrif içindir. Padişahın kulu me­

sela padişahın hizmetinde olan gibi, şeref için. Abdi Zekeriyya'nın

rahmeti hakkında, Âllâh-û Teâlâ'nın zikrettiği âyetlerdir. Âllâh zik­

Page 3: ^jJ» l'jjJ- (n) MERYEM SÛRESİ · 2018-08-13 · Meryem Sûresi • 77 rediyor, Zekeriyya'ya yaptığı rahmeti. (Zekeriyya Aleyhisselâm, Süleyman Aleyhisselâm'ın evlâtlarındandır.)

Meryem Sûresi • 77

rediyor, Zekeriyya'ya yaptığı rahmeti. (Zekeriyya Aleyhisselâm ,

Süleyman Aleyhisselâm 'ın evlâtlarındandır.)

o . Ss İ O zamanlarda ki nida etti, Zekeriyya duâ etti O j Rab-

bine yalvardı. lİL£ -£ lJ ij G izlice yalvarm ış, niyaz etm işti (demek ki

duâ, gizli hâfi olursa daha iyi olur. Gece yarısı idi, namazın içinde

idi, duâ etti.)

Jj_5 Dedi Zekeriyya Aleyhisselâm , duâ budur. Ya Rabbi,

beni yoktan var eden ve bu zamana kadar terbiye eden. j - A j y i lo o '

y i» ^-kül Vehin; gevşek. Çürüdü, gevşek oldu benim kem iklerim ,

ihtiyar oldum. Çünkü 120 yaşına girdi. lIL-S. J - Î J J l J J o - Î lJ Başım

ihtiyarlıktan bembeyaz alev aldı. d J ÎP Ju Bugüne

kadar da sana ne duâ etm işsem , mahrum kalmadım . (Her duâma

icabet ettin,) şimdi de istiyorum diyor.

Ü j d L îJ j

j! 0 * ° y J İ j Hâlik'ine duâ ediyor, münacaatta bulunuyor. y - j l j l j l

Asabelerim , akrabalarımdan, halimden korkuyorum. Neden kor­

kuyor? Akrabaları şerli kişilerden idiler, küfürleri şiddetli idiler. . i l j - • »

Cs ^'y ^ Benden sonra mevaliler, benim asabelerim ,

akrabalarım ın hallerinden korkuyorum. IJJlP y-3İJ»l r-_ l5'J Benim

Page 4: ^jJ» l'jjJ- (n) MERYEM SÛRESİ · 2018-08-13 · Meryem Sûresi • 77 rediyor, Zekeriyya'ya yaptığı rahmeti. (Zekeriyya Aleyhisselâm, Süleyman Aleyhisselâm'ın evlâtlarındandır.)

ailem ise âkırdır. (Âkır; rahimde bir kem ik veya et olur da evlât

doğurmaz. Benim ailem evlât doğuracak bir halde değil, ben ise

120 yaşındayım. İkim izden de evlât doğması imkânları mevcut

değil. Öyle ise) dLÎİJ j_ i ya Rabbi, ihsan et kendi nezdin-

den, kuvvetinden bilhassa ihsan et, ver. l_ J j Bir veliyyi ihsan et,

fazlından bir oğul ihsan et, ver.

6- l^-^j ı ’j :>-1j ı__j-2— J1 j i ^İJjjj

._ ^ jj Vâris olsun benim ilmime. _ j - 2 — <J1 j - i Âl-i Ya-

kub'un da ilm ine vâris olsun Ya Rabbi! /-I^ j ^-i—>-1j Ya Rabbi,

râdi râzi merzi, öyle bir evlât ver ki sen ondan razı olasın.

78 •Tefsir Sohbetleri

Şimdi duâya namazda cevap geliyor.

/_i1 /-jj?5 /-t Ey Zekeriya, seni tebşir ediyoruz. Ü>l* $ ''''

Bir evlât, bir vârisle seni tebşir ediyoruz. ü_l>1 Niçin

ismini Yahya koymuş? Hay ediyor, ondan sonra kalan, gelen nü­

büvvet ve yolu, Yakup A leyhisselâm 'ın dinini ihyâ eder. Yahut da

ailesinin o hastalığını ihya eder. Diğer bir mânâ da zikrullah ile

kalbini ihyâ ediyor. Diğer Peygamberan-i İzam 'dan derece itiba­

rıyla farklı olmadığı halde bir hassası vardı, kalbine de hiçbir is-

yân zuhur etmemiş,tir 9ir me.miştir, Yahyal Hasur derler- ^ r 5Yapmadık ona, bundan evvel hiç kimseye bu ismi

vermedik. Cenâb-ı Hak, Yahya ismi olarak ilk evvel onu tesm iye

ediyoruz, buyuruyor. Bu zamana kadar kimse bu isim ile isim len-

memiştir. Bu tebşiri aldı ve sevindi fakat acelecilik var. Acaba bu

Page 5: ^jJ» l'jjJ- (n) MERYEM SÛRESİ · 2018-08-13 · Meryem Sûresi • 77 rediyor, Zekeriyya'ya yaptığı rahmeti. (Zekeriyya Aleyhisselâm, Süleyman Aleyhisselâm'ın evlâtlarındandır.)

Meryem Sûresi • 79

ne vakit olacak? Şüphesi yok, nasıl o lacak ben genç mi olacağım,

düşünüyor.

8- o_» l _İ-L> Jl-î j IJp-î Ip ^_j 1 j* l L —ilS"j Oj-^j < -jl t-—j J l i

L l lP jr-i^-!l

' ' t yCJj J L î Dedi Zekeriyya Aleyhisselâm . Ya Rabbi Oj-_xj ^_sl yani

2 2 t* s 's*"keyfe" ^J_p Oj-£j tebşiratı bir an evvel anlam ak istiyor. L j o j

L l ıp jr-i^Jl O-* L - İ İ J Jl-îJ lj_5lp ^-3lj*l Rabbim dedi, ailem âkırdır,

çocuk doğurmaz, ben de ihtiyarlığın son sınırına vardığım halde

benim nasıl oğlum olabilir? (Böyle deyince, kendine melek lisanı

ile derler.)

9- i l l â İİ5 ^Jj J İS O* di-2.L£- J s j j l * J* d j J (JLî İU jS ” JlS

5 , , , ,d J j S ' J U "kalel emru kezalik" Cibril diyor, emr-i İlahi budur.

İhtiyar da olsan, ailen hasta da olsa, ne olursan ol emr-i İlahi böy­

le, bir çocuk dünyaya gelecektir. j - l* ( jLp d J j J U Yine melek

lisanı ile Cebrail Aleyhisselâm diyor. "Senin Rabbin üzerine, bunlar} S } S S 9 s O ^

pek kolaydır. i l l â d J ^ j J J j O_* d J L lİ i- J ı i j Nasıl ki evvelce bir

şey değilken seni yarattım " buyurdu. Seni yoktan var ettiğim iz

gibi, Yahya Aleyhisselâm 'ı da yoktan var edebiliriz.

Zekeriya Aleyhisselâm hevesleniyor. Bir an evvel Ya Rabbi, ne zaman zuhur edecek. Çünkü Cenâb-ı Âllâh vaadetti muhakkak olacaktır.

10- lİL-J d Jo ^uLül .İ j J l d - i j l (JLî j 1 J j *-:î‘ 1 —O <J1î

£ ' ~ • „ " "4_Jl J - ^ l — j J L i Ya Rabbi, bir alâm et bana göster ki ben

onunla müteselli olurum. (Cenâb-ı Â llâh'ın sevdiği insanlar o ldu­

Page 6: ^jJ» l'jjJ- (n) MERYEM SÛRESİ · 2018-08-13 · Meryem Sûresi • 77 rediyor, Zekeriyya'ya yaptığı rahmeti. (Zekeriyya Aleyhisselâm, Süleyman Aleyhisselâm'ın evlâtlarındandır.)

80 • Tefsir Sohbetleri

ğu için naz yaparlar, nâzenindirler.) d L iJ l J U Sana alâmet bu­

dur yani hamdin alâmeti, l>j_« Jl_— ıL J S J-L İJİ »— J l (çocuc

ğun olacağına dair.) Kalbin, zikrullah ile meşgul olur. İnsanlarla

söz konuşamayacaksın, (üç gün üç gece beşer kelâmı ile

konuşam ayacaks ın .)

11- l—İLPj â 1 j > c — d)1 » g - J1 j>-jl.â ı_Jİ jJ>taJl

o>y ^Jlp Kavminin karşısına çıktığı zaman dil konuşmu­

yor. ^İJ-J^Jİ Mihrabından kavm inin karşısına çıktığı zaman.

(Mihrab; mahalli harb. Şeytan ve nefis ile muharebe yeri, onun

için m ihrab demişler.) »~$—Jl <^->jli Parmağı ile işaret etti, (şimdi0 s 0 o -­

gelmeyin de sonra görüşürüz demek istedi.) 1—.a PJ âJ_£J 1j>*l-« <31

Onlara "sabah ve akşam tesbih edin (namaz kılın)" diye işaret

etti.

Yahya Aleyhisselâm dünyaya gedikten sonra Halik-i Kâinat, ona da hitap ediyor. Yahya ile İsâ Aleyhisselâm , 40 yaşından evvel peygamber olmuş. Halbûki diğer peygamberler, 40 yaşını bulduk­tan sonra peygamber olmuşlardır.

> S

J112- L?-^ a l iö l j â j î j ı_>lî£Ü1 Jl>-

t.âj-î> cl>lü£J1 JlJ- ^-— l_j Yahya Aleyhisselâm büyüdükten sone

ra, biz Azimüşşan em rettik Yahya Aleyhisselâm 'a. Ey Yahya JlJ-o

ıl»U£J1 (kitap ki Tevrat idi çünkü Tevrat ile amel ederlerdi.) Tevao o \

rat'ı al, kuvvet ile. Bütün kuvvetin ile ona sarıl. »_£*J1 o L i—SlJ Biz,

ona hüküm nübüvvet verdik, ilim verdik. L L -^ Küçük, sabi iken

ona hikmet verdik.

Page 7: ^jJ» l'jjJ- (n) MERYEM SÛRESİ · 2018-08-13 · Meryem Sûresi • 77 rediyor, Zekeriyya'ya yaptığı rahmeti. (Zekeriyya Aleyhisselâm, Süleyman Aleyhisselâm'ın evlâtlarındandır.)

Meryem Sûresi • 81

Denildiki;OzamanYahyaAleyhisselâmüçyaşındaydı.Mahallesininçocuke

lan,"haydigeloynayalım"der1er.O,"benoyuniçinhalkolunmuşdeğilim"derdi.

* s s ' b S s $ S s13- lıJLJ 0 ^ j j j İS jJ lsl.i:>-j

Hanen; rahmetli insanlar için, rahmeti fazla idi. U J j

Nezdim izde rahmetli halk etm iştik. Onun yaptığı merhamet, tak­

lidi değildi, kalbinden içinden rahmetle dolu idi. Tâhir bir

insan idi, pek mütteki idi, l l â j t a k v a , yüksek derecesinde idi.

14- /1 ş < - J - J I y i 1 j ) j

s * * '<_>jJIJ> I J J j Ana ve babasına mûti idi, iyilik ederdi. f - J j

L L ş £ l j ^ Mütekebbir değildi, Rabbine isyankâr ve âsi değildi.

İsyan kalbine bile girmemiştir.

Z çJL^ j Bizim selâm ım ız ona olsun. (Selâm; emniyet. Kor­

ku ve üzüntüden, azaptan, ahiretten, bütün noksanlardan emin- • s ^ j g J! 0 0 Jj O

olur.) J J j p - j Doğduğu gün, L L ^ - d - J ö l e c e ğ i gün

ve diri o larak ba's olunacağı gün ona selâm olsun. Tekrar kıyam e­

te gittiği zaman da bizim selâm ım ızın içinde olur.

Kakuz adında bir kişi vardı, o zatın da iki kızı vardı. Kızın birisi

Eşeâ adında, Zekeriya A leyhisselâm 'ın hanımı ki Yahya Aleyhis- selâm 'ın annesidir. Diğer kızın adı ise Hannâ idi. Meryem Radıyâl- lâhû Anhâ'nın anası ve İmran'ın hanımıdır. Yani Yahya ile Mûsâ Aleyhisselâm teyze çocuklarıdır.

16- I ı j j i . lSl£» t f i i l ^ o i ^ l i l i - j » v lK J I ^3 j & l j

Page 8: ^jJ» l'jjJ- (n) MERYEM SÛRESİ · 2018-08-13 · Meryem Sûresi • 77 rediyor, Zekeriyya'ya yaptığı rahmeti. (Zekeriyya Aleyhisselâm, Süleyman Aleyhisselâm'ın evlâtlarındandır.)

82 • Tefsir Sohbetleri

'-j^> ^-Tîlj Ey Habibim Ekmelerrusûl Sâllâhû AleyH

hivesellem, onlar şüphe edip bâtıl itikatları irtikap ettikleri için,

Meryem Radıyâllâhû Anhâ'nın hakiki hallerini onlara bildir. j-> îlj o £ O

Zikret, ^ U l& I Kur'an-ı Azimüşşan'da Meryem'in ahvali­

ni. (Meryem Radıyâllâhû Anhâ nasıl hamile oldu ve İsâ Aleyhis-

selâm 'ın vaz'ı nasıl oldu?) Buyuruyor ki; l_jl£j> Lglâl j_* c A I ^ l î l

llS^ i Meryem Radıyâllâhû Anhâ hizmet ederdi Beytil Mukaddes'te

fakat hanım olduğundan hayız olur, gusül yapm ak icap eder. Lü­

zum hâsıl olduğunda doğrudan doğruya teyzesinin evine gider­

di. Zekeriya A leyhisselâm 'ın evi, teyzesinin evi idi. Orada gusül

eder, y ıkan ır ve yine yerine avdet ederdi. Günün birisinde yine

teyzesinin evine gittiğinde, o Jl-1£5| î l o zaman ki ayrıldı L g l l l j-a

ehlinden. Ul&> Kudüs'ün şark tarafı yahut evin şark tarafı,

Meryem Radıyâllâhû Anhâ oraya gitti ve İsâ Aleyhisselâm orada

dünyaya gelmiştir. Onun için onlar orasını kıble ittihaz etmişler.

Meryem Radıyâllâhû Anhâ başını yıkayacak, gusül yapmaya ihti­

yaç vardır.

17- l—$J J - i l l i l_i:>-jj LfcJJ l i l_jl:>s:>- '-.gjj.i j_* O Jlj o l i

Onlardan tarafa, tesettür için bir perde

çekm işti. L$IJ1 UULC-jlJ Biz Azimüşşân, ona ruhumuzu (Ceb­

rail A leyhisselâm 'ı) gönderdik. l^JLJ I4 J J - i l I İ Temessül etti

insan şeklinde, perdenin yanında insan sûretinde göründü. İnsan

şeklinde görüldüğünden, Meryem Radıyâllâhû Anhâ korkmaya

başladı. Korktuğundan dolayı,

Page 9: ^jJ» l'jjJ- (n) MERYEM SÛRESİ · 2018-08-13 · Meryem Sûresi • 77 rediyor, Zekeriyya'ya yaptığı rahmeti. (Zekeriyya Aleyhisselâm, Süleyman Aleyhisselâm'ın evlâtlarındandır.)

Meryem Sûresi • 83

18- L-âJ ı!)l dLi» ji-"5-J/j î j P l ^ il c-J/î

tC^iS dedi. LİâS dİ d - i» j - l —5J/j c -İ ' Ben Allâh'a s ı­

ğınırım senden, Rahman'a sığınırım senden. Sen erkeksin, be­

nim burada ne işin var, buradan uzaklaş git. Eğer sen, Allâh'tan

korkuyorsan vazgeç git buradan. Cibril-i Emin, onun korktuğunu

görünce

19- & S J İ d J IdLJj J j L j /il UİI J/s

j!td_Jj cJj_L j LSI L iS l <J/_s dedi. "Korkma ben, Allâh tarafından

gönderilm iş meleğim. LIS3 L » J i d J Ç -A V Allahın emriyle, Zeki,

Tahir bir evladı sana verecek Allah, bu vazifeyle geldim " diye ce­

vap verdi.

20- L jü dil ^ j 5-^j ^ . ““““1 ^ j ^ il c-J/s

Meryem Radıyâllâhû Anhâ dedi. "Benim

nasıl oğlum olur ki bana henüz hiçbir insan dokunmamıştır. ^.Jj

5_İJ Ben hiçbir erkekle temas etmem işim . lU j dİ ^Jj Be-

gıy de değilim , iffetsiz de olmadığım halde benim nasıl çocuğum

olabilir?" dedi.

2 1 - L.» 3wı> -jj ^ L d J o l j-j-® ( C_Jp j-® dL>j J/-S d-J jS* J U

l 15-»l

d ü j i ” J L j Emr-i ilahi budur. j_l® C-JP j-A d J j JL3 Zira Rabbin

buyurdu ki; "Bu benim için pek kolay, babasız bir evladı halk et­

meye muktedirim . Bana kolaydır." ^ / J l ! <_JI Ü İ ^ U j Bunu böyle

Page 10: ^jJ» l'jjJ- (n) MERYEM SÛRESİ · 2018-08-13 · Meryem Sûresi • 77 rediyor, Zekeriyya'ya yaptığı rahmeti. (Zekeriyya Aleyhisselâm, Süleyman Aleyhisselâm'ın evlâtlarındandır.)

84 • Tefsir Sohbetleri

babasız halk ediyoruz ki mucize olsun, insanlar arasında âyet a la­

met olsun, onun peygamberliğine büyüklüğüne. l L B i z d e n

de rahmet olsun insanlara. U U a îi ljJ>l ü l i j Kaza olunmuş, kader-i

İlahide tekarrub etm iş bir emirdir. Böylece emrini aldıktan sonra

mesele kalmadı ve Cibril-i Emin gitti.

Müfessirin-i İzâm 'ın verdiği mânâ budur. Aynı saatte hamile

olur.

22- i ■ ■/** l i / S i o ju -Â ili 3jü.ı>eâ-- \ s

Hamile oldu, hamlini görüyor, utanıyor eve gitmeye. o İL -Is ill

/JLaS / J lS i 4_> Bunun üzerine (karnındaki bu çocukla ailesinden)

uzak bir yere çekildi. (Beytullâhim , Kudüs'te bir yer, İsâ A leyh is­

selâm dünyaya geldi, oradan taşın üzerine koydu.)

23- 1 jL-A J —i î O - i ._ Î2-J /_j O -J/î 4_^jj-^ ^“J1 t^/_^t-ı-J1 /-a«.L>-/İ

O '—"'V 'l_Aİ/^-li (B ir kış günü idi,) doğum sancısı geldi. ^J1

4_ i i ü 1 £ j-^ Doğum sancısı onu, bir kuru hurma ağacına dayan­

maya mecbur etti. (Kendini böyle görüyor, kız iken hamile oldu,

çocuğun doğacak zamanı geldi. Ben halka ne diyeceğim, düşü­

ne düşüne dedi.) O _ i . İ 4Ü i-j O -J ll Keşke ben ölseydim 1 j la J J i

bundan evvel, ben ölseydim de başıma bu iş gelmeseydi. O _ lT j

/ l _ ı l i l l_ lS Unutulup gitseydim , bir Meryem 'in dünyaya geldiğini

unutsaydı herkes. Bu halimi kimse bilmeseydi.

24- ljj-~» d-5->tj d İJ j ■>- İ.Î . iy > J J1 Lg-5->ö j i /g J îllİ

Page 11: ^jJ» l'jjJ- (n) MERYEM SÛRESİ · 2018-08-13 · Meryem Sûresi • 77 rediyor, Zekeriyya'ya yaptığı rahmeti. (Zekeriyya Aleyhisselâm, Süleyman Aleyhisselâm'ın evlâtlarındandır.)

Meryem Sûresi • 85

l_$2j>t3 j - Lg o llS (Meryem yüksek bir yerde idi,) aşağıdan bir

sada geldi. J l Ya Meryem hüzün çekme, bu senin için bir

nimettir. ljj_^ dd-.*5 d ıJ^ J — J- j Tasalanma! Rabbin, senin alt

yanında bir su, ırmak akıtmıştır. Ayette şu mânâ da verilmiştir.

"Tasalanma Rabbin, senin altındakini (yani İsâ A leyhisselâm 'ı) şe­

refli bir peygamber olarak yaratmıştır.

25- d l—İP f-J:>o d l-J l s s S ' s

'o ' 0U Â U l f-JL^j tdL—Jl (syJ» j Ya Meryem! O kuru hurma ağacını ken­

dine doğru sa lla ,L-L* i l k j d O P .L îL İ j güzel taze hurma üzerine

düşecektir.

Kavmin kurumuş nehrin aktığını, kuru hurmanın yeşillenip vaktinden evvel meyve verdiğini görünce, bunlara kadir olan Âl- lâh'ın, erkeksiz çocuk halk etmeye de kadir olduğunu kabul eder, senin ismetinden şüphe etmezler.

26- < -Jji3 1J--1 j - i lH j - - L -U l- i-P ^J-3j ^ jJ-^ lj\ \ s \ S

l—-~ji j-—J1 »—J ”1 jj-JS l—- j-*9 j - *-— .jJJ î ’j J 1—*

j l „ E ' ^ J ^ I j^ J io Akan sudan su iç, hurmayı da ye. u lP ^ J J j Gözö

lerin oğlunla ziyalansın, aydın olsun. (Meryem Radıyâllâhû Anhâ;

"Keşke ben bu durumu görmeseydim , ö lseydim" dediği için, üzül­

düğünden dolayı, "sen üzülme" denildi.) Âllâh CelleCelâlûhû, ulü-

lazim bir peygamberi halk etti, seni vesile ederek. j- jJS l_-lS•i, * o ' '1Jl--1 j—i l l i Şayet insanlardan birini görürsen ve (sana oğlun için

bir şey sorarsa, işaretle) » İSİ <j_Jİ l_-J^> j U - J U J-S ^_Sl ^ J j îSE' o o ° \'o' f o' s * S' '

*jlp--Ü' onlara cevaben söyle. l_-J-> j i —J J ü j JJİ -Sl Ben nez-

Page 12: ^jJ» l'jjJ- (n) MERYEM SÛRESİ · 2018-08-13 · Meryem Sûresi • 77 rediyor, Zekeriyya'ya yaptığı rahmeti. (Zekeriyya Aleyhisselâm, Süleyman Aleyhisselâm'ın evlâtlarındandır.)

rettim Âllâh için oruç. (O zamanda oruç; konuşmamak, suküt et­

mek sûreti ile de olurdu.) Sükût orucu nezrettim . Bugün kimseyle

konuşmayacağım , dersin.

27- İ jjj J-âJ f-jj» İş ijJ lî İİ-i > l j » j î d ü l i

1_lı:> L j» j î <_> d - i îS Nihayet Meryem Radıyâllâhû Anhâ, isâ

A leyhisselâm 'ı kucağında taşıyarak kavm ine getirdi. i j J l î DedilerÎ Ö '' O /•* 0 O "

Meryem'e; L> "Ey Meryem, U j i i l l i Jl-âJ hakikaten sen

çok garip bir iş yapmışsın.

28- î ! ^ d » d i î s ' ı» j « j ı İj» ı j ı s ' ı» j j j i îj

j! 0jJ_Â d - J - l U Ey Harun'un kız kardeşi, «.j__I lj_»l iJj-Jl j o 1_»

senin baban âlim idi. (im ran, Kudüs'ün âlim lerinden idi, fena bir£ js 0 '

insan değildi.) İJU j d_» l o - i lS ' j_»j Senin annen de meşhur olup

iffetsiz değildi. (Bu çocuk nedir?)"

29- ı L ^ j l J i j i y i 6 ı^ j » f f ö ^ ij î ıs İ p j o j i A l s

<JÜl o j l - j - j l Meryem Radıyâllâhû Anhâ, (ona söyleyin ve ce- ' . > '

vabı ondan alın diye,) isâ A leyhisselâm 'ı işaret etti. i j J l î Dediler,

UL^> JljÜ I y J j l S j-» f_15o (Bu çirkin hareketinden sonra bir

de bizim le istihza mı ediyorsun?) Henüz beşikte olan bir çocukla

biz nasıl konuşuruz? dediler.

isâ Aleyhisselâm bu sözleri işitince, onlara döndü fasih bir d ille ;

30- y il* .> -j ı_jj.ıxJl y i b l <ül Jl p y i l J U

° ' iı j! * ' ' *t_j^CJl y i lS l «Sil Jl-Ip y-İl J U Gerçekten ben, Âllâh'ın kuluyum,

86 •Tefsir Sohbetleri

Page 13: ^jJ» l'jjJ- (n) MERYEM SÛRESİ · 2018-08-13 · Meryem Sûresi • 77 rediyor, Zekeriyya'ya yaptığı rahmeti. (Zekeriyya Aleyhisselâm, Süleyman Aleyhisselâm'ın evlâtlarındandır.)

Meryem Sûresi • 87

bana kitap vermiştir. (Yani peygamber olurum, kitap İncil sahib i­M # *

yim .) L L İ . j Beni, peygamber halk etmiştir.

Ekseri ulemâya göre; İsâ A leyhisselâm 'a, İncil çocukken ve­rilmiştir. Aynı zamanda kendisine, büyük insanların aklı da veriln miştir.

İsâ A leyhisselâm konuşunca, o kavim Meryem Radıyâllâhû Anhâ'nın beraetini anlamışlar. Bundan sonra İsâ A leyhisselâm , çocukların konuştuğu yaşa varıncaya kadar konuşmamış.

31- L-*.5 L* SjJ^jJlj Sj-L^JL ^ - jU j l j L* o _j1 1?j L J j -JlL*j>-j

^_iİJL£-J Beni, mübarek halk etti Âllâh. L* Ne­

rede olursam olayım l J o L* S j i^ l j SjJuaJL j - jU s j lJ Allâh-û

Teâlâ'nın bana emri, hayatta kaldığım müddetçe namazı ve zekâtı

emretti.

? s ' ° o o' J s *32- t^2-âı l j l i ^ ^ Jj J jJ -J l j j l j . j j

. _->Jull> lj_ jj Anneme de hayırlı olmak, daima iy ilik yapmak,* ' * o o ' -hizmet etmek. llâ_A lJLL>- ^ Jj A llâh-û Teâlâ, beni cebbar,

müteazzım , âsi halk etmedi, âsi ve bedbaht kılmadı.

33- i-*-jl j j J O j *1 j j J o j J J (jİ®' J~~Jlj

o J j J j l p ^J_LJlJ (Burada Yahya Aleyhisselâm gibi değil.

Yahya'dan, "Âllâh selâm ı" diyor. Bu da "Âllâh'tan diyor" ama İsâ

A leyhisselâm lisanındandır.) Âllâh'ın selâm ı, benim üzerimdedir.

Doğduğum anda, O j J İ p J j öldüğüm zaman, l!>- i-J^ I p J j tekrar

Page 14: ^jJ» l'jjJ- (n) MERYEM SÛRESİ · 2018-08-13 · Meryem Sûresi • 77 rediyor, Zekeriyya'ya yaptığı rahmeti. (Zekeriyya Aleyhisselâm, Süleyman Aleyhisselâm'ın evlâtlarındandır.)

dirilip haşre gittiğim zaman, Âllâh'ın selâm ları, selâmeti içinde­

yim. (İşte Cenâb-ı Hak emrediyor.)

88 • Tefsir Sohbetleri

34

i - j i j j l d ü i Ey yahudi ve hıristiyanlar, İseb'nü Meryem

budur, sizin bildiğiniz gibi değildir. ^.j_Jl <3_>Jl J j j Hak­

kında şek ve ihtilaf ettikleri Meryem oğlu İsâ, hak kavlince budur.

Müfessirler, bu âyete şu mânâyı da vermişler. "İşte Meryem oğlu İsâ, (onun hakkındaki bu beyan) hak sözüdür ki onlar bunda şüpheye düşerler."

35- <J Jj-â- LajU lj_»l ^ l i l <sl^_İ jJ j j-» j-A3_> O —IS* L»

ûli* L^Yoktur. <SIAL-İ Jlİ J ûl ^ Âllâhû Teâlâ Celle-

Celâlûhû, şerik ve nazirden münezzehttir. H içbir şeye ihtiyacı yok­

tur. Bütün kemal sıfatları ile muttasıftır, noksanlardan münezzeha

tir. Ona evlât isnat etmek, (aile isnat etmek) bir nakıstır.

Nakıstan münezzehtir. Öyle ise böyle bir Azîmüşşan Âllâh'a;■k A

veled, evlât isnat etme imkânı yoktur. İSIaLJ- Münezzehtir, Âllâh

CelleCelâlûhû bu iftiralardan. Âllâh isterse, Jj-â- U s l i ljJ>! ^-^5 lSl $ , $ ' „ ' „

û yK İâ j.S ' U Âllâh CelleCelâlûhû bir emri isterse irade ediyor. İra­

desiyle zuhur eder, lüzumu yok ki aile, evlât olmasına. İsterse, bir

anda yüz bin İsâ A leyhisselâm 'ı halk eder de meydana gelir.

36- J s l l j-A ojJL .P‘13 ^ l û lj

Page 15: ^jJ» l'jjJ- (n) MERYEM SÛRESİ · 2018-08-13 · Meryem Sûresi • 77 rediyor, Zekeriyya'ya yaptığı rahmeti. (Zekeriyya Aleyhisselâm, Süleyman Aleyhisselâm'ın evlâtlarındandır.)

Meryem Sûresi • 89

9 i S

f - K j j j ^-jj ^jI ü]j Tefsir diyor ki; Bu, İsâ A leyhisselâm 'ın sözü­

nün bakiyesidir. İsâ Aleyhisselâm demişti. "Ben Âllâh'ın peygam­

beriyim " dedi. "Ben kulum, yaptığınız iftiradır. Âllâh'tır, benim ve

sizin Rabbiniz. a j i iP lS Âllâh'a ibadet ediniz, lJL-k işte

sahih ve doğru yol budur."

İsâ Aleyhisselâm beşikte iken konuşmaya başlayınca, h ıristi­yanların ihtilafı buradan çıkıyor.

l j_* ıltl^-iî-^l <Jl-H*-Iİ H izipleri, fırkaları o zaman Yaku-

biyye, Nasturiyye, Merkaniyye ve iman edenler de içinde vardı.

Bunlar aralarında dört fırka oldu.

Yakubiyye; İsâ A leyhisselâm 'a, "Â llâh 'tır konuşuyor" dedi.

Nasturiyye; "İbnullah, Âllâh'ın oğludur" dedi.

Merkaniyye; "Selisü selase, Âllâh üçtür" dedi.

Dördüncü fırka olan, iman eden Müslümanları, üç sapık fırka bir araya toplanıp onları mağlup ettiler.

İsâ A leyhisselâm 'ın beşikteki konuşması, mucizesinden dolayı iman etmeleri lazım gelirken, aralarında bu şekilde ihtilaf meydana geldi.

lj ^ -K j- jJ J J J J jJ i Veyl; şiddeti azap. Veyl; ya cehennemde bir

deredir yahut da şiddetli azabı murad ediyor.

Veyl olsun lj ^ -K bu gerçek olan, İlâhi hak sözlere inan-

mayıp da küfre girenler. ^-JaP p J J^ -l* j_* Yevm-i azim olan bü­

yük bir günün, (kıyamet ve hesap gününün) şedid azabı, o küfür

Page 16: ^jJ» l'jjJ- (n) MERYEM SÛRESİ · 2018-08-13 · Meryem Sûresi • 77 rediyor, Zekeriyya'ya yaptığı rahmeti. (Zekeriyya Aleyhisselâm, Süleyman Aleyhisselâm'ın evlâtlarındandır.)

90 •Tefsir Sohbetleri

edenlerindir. Büyük Gün'e şahit olduğu zamanda, vay o kâfirlerin

haline!

38 ■ JJ - i» c® jj-Ü Oj^/^JI /..ijjl-J 5-a j lj ^ i l İ

5-ajlj ^ £ı_Ll Onlar, bizim huzurumuza çıkacakları gün, (baş­

larına gelecek olanları) ne de iyi duyarlar ve görürler. L ü y t J f j Ja , S t

O gündeki hesap için gelirler, hazır olurlar. p -JJl O j-U/kJl j-£ J

J J —» Bu nefsine zulmeden inkâr edenler, bugün dünyada,

zâhir, beyyin, açık olan bir dalâlet içindedirler. Ahirette de azab-ı

elim i çekecekler.

Habibine diyor, Cenâb-ı Hak.

MA ' } # / ^9| 9 / ti /J/ 9 ^39- üj-i-»3J J (*Aj < J Â î ^ ^ j 5» J l ^l f 5-“ >tJl jj-> lj

s5_l>Jl p_J İnzar et, ey Ekmelerrusûl Sallâllâhû Aley-

hivesellem. Onları kıyamet azabı ile inzar et, korkut hasret günü

ile. (O günde herkes pişmandır. İyiler, cennetlik ler de az bir gay­

ret amel ile bu kadar nimetler mümkün idi. Ben niçin daha fazla

yapmadım? Fenalar, cehennem lik olanlar da hasret içindedir. Ben5 e'° * *niçin iy ilik yapmadım? diyecekler.) 5_»J[I Ü Emr-i İlahi yerine

geliyor, azap hazır oluyor. J <İ££ LjJ Halbûki onlar

gaflet içindedir, A llâh-û Rasûlûllah'a iman etmiyorlar. (Yani her­

kesin hesabı görülmüş, bu hesap sonunda cennete gideceklerle

cehennemi boylayacaklar birbirinden ayrılm ıştır.)

40- i ) j * > 5 J / i - J l j /g-j-JP j » j e ^ j J l J 5 İ j : /il

d i Biz Azimüşşan. J 5J j-Ü İ nahnû tekittir. I J 5İ IİI

Page 17: ^jJ» l'jjJ- (n) MERYEM SÛRESİ · 2018-08-13 · Meryem Sûresi • 77 rediyor, Zekeriyya'ya yaptığı rahmeti. (Zekeriyya Aleyhisselâm, Süleyman Aleyhisselâm'ın evlâtlarındandır.)

Meryem Sûresi • 91

Yerlere biz vâris oluruz. (Cenâb-ı Hak'kın Esma-i hüsnadan bir

ismi de Vâris'tir.) Vâris olur, bütün hayat sahiplerine. Yeryüzü ve

onun üzerindekilere ancak biz vâris oluruz. j- * j Yeryüzünde

bulunan bütün mahlûkların, insanların sahibi, vârisi benim diyor.t ,

L ijJ lJ Bütün mahlukât yine bize rucû edecekler.

41- L-p LüjJl ->l f .® jjl —»LâKJI ^ i j £ î l j

—>liKJl J - i i l J Ey Habibim Ekmelerrusûl Sallâllâhû

A leyhivesellem , İbrahim A leyisselâm 'ın ahvalini ümmetine be­

yan et ki istifâde etsinler. 4JI İbrahim L L İ L L J l*? 5^ mübalağa

ile sadık idi. Ef'al-i ekvalinde (işinde ve sözünde) çok doğru bir

peygam berdi.

f jı o /42' d ı i P ^ J J J J J l_* Jl4_İ3 jfJ 9 JI LJ j-o V J U î l

«l .>V j l j î l Amcası olan Azer'e dedi. J L* Jlİ*3 f J c-JI Ü

J J Ey babam, (ey amcam) niye ibadet edersin bir şeye ki

£ İ_ İJ J senin medh-i senanı işitmez, j-*4ü J J senin ibadetini de

görmez. l l l i d ı iP J J Sana hiçbir fayda sağlamayan bir şeye

niçin tapıyorsun?

43- 1 1 U f j L* f—L*.!! j-* Jl3

l_j

C-.JI Ü Ey babam (ey amcam, baba ifadesi kullanıyor.) _J>l

f-J^Jl j_* JL5 Bana, Cenâb-ı Hak öyle bir ilim verm iş ki eğer

ki sen yaşça benden büyüksün fakat Âllâh CelleCelâlûhû bana

Page 18: ^jJ» l'jjJ- (n) MERYEM SÛRESİ · 2018-08-13 · Meryem Sûresi • 77 rediyor, Zekeriyya'ya yaptığı rahmeti. (Zekeriyya Aleyhisselâm, Süleyman Aleyhisselâm'ın evlâtlarındandır.)

92 •Tefsir Sohbetleri

malûmat verm iş. duslli f J l i Sana verilmeyen, sen büyük olduğun

halde sana verilmeyen ilmi bana vermiştir. Öyle ise . J j — i l İ bana

tâbi ol, emrime imtisal et. 2ii_A1 Âllâh'ın emri ile seni hidayete ge­

tireceğim. ltj_^ /L1j^ Doğru yola, bu da ancak bir peygamberden

olur.

44- lİ^ P ü lT 6 lk lİ J 1 11ü lk İ J 1 l i — J c İ it

s s s s5/kL-i!1 Jl-I—s J O.J1 /.-t Şeytanı dinleme, şeytanı dinledin mi

ona ibadet tapm ak olur. Ll^aP ö l? ö lk L İ J I ü1 Şeytan, Hâ-

lik'im ize isyan etti. Şeytanın bize de düşman olduğunu, Âllâh ilân

etmiştir. Hâlik'im ize düşman olan bize de düşmandır.

45- ö lk i - iU öj_S.lİ j-^-^-jJ1 j - i _1 j-P dLna-j (1)1 <.3/->-1 . i O-j1 /-j

ı f j j

j -^ jJ 1 j - i _1 j -P d ı l l t tl)1 J jU -1 . - î j c J 1 /-t Ey babacığım (ey

amcam.) Ben korkuyorum ki  llâh'tan sana azab-ı İlahi gelebilir.* s * s

Eğer sen beni dinlemediğin takdirde, o vakit L iJ j ö lk l J L J öj_x£i

sen şeytanın velisi olursun. Şeytanın yakını olmandan korkuyo­

rum.

İbrahim Aleyhisselâm böyle söyledi ve amcasından cevap alıyor.

46- a_£I5 f J j j /--t j_ P o_!1 4 ^ 1 5 1 j/_ î. a > ° \"

J U Âzer dedi. (Tehekküm için ismini zikrediyor.) Sen 4 —PİJ1

i'raz mı ediyorsun, . - 34J1 j__P O - i ' benim mâbudlarıma? Sen, be-

Page 19: ^jJ» l'jjJ- (n) MERYEM SÛRESİ · 2018-08-13 · Meryem Sûresi • 77 rediyor, Zekeriyya'ya yaptığı rahmeti. (Zekeriyya Aleyhisselâm, Süleyman Aleyhisselâm'ın evlâtlarındandır.)

Meryem Sûresi • 93

- , s snim ilâhlarımdan yüz mü çeviriyosun? İ - ia JJI Ya İbrahim, p j_sJ

<du5 eğer bu halden vazgeçmezsen d - l i i - j V seni taşa tutacağım . * o

L ll» ^-sJ İ a IJ Uzun bir müddet benden uzaklaş, yanımdan git.

Buna karşı İbrahim Aleyhisselâm gayet halim davranıyor.# s s s i» ✓ /

47- —15” <sl d JE

d - l l p cJ^î Seyyieyi, hasene ile karşılıyor. Selâm-ı mü­

tarekedir bu selâm. Selâm sana olsun, ben senden uzaklaşırım .

d J j i İ L - İ L - Ben Rabbimden, senin için mağfiret d ileyece­

ğim. (Tefsir diyor bundan anlaşıldığına göre bir insan, kâfire duâ

edebilir.) Ya Rabbi, buna merhamet et hidayete getirm ek sûretile.

İslam iyet'i kısmet et denilebilir.

d J j iA j L İ L - d _ 1 i£ J u (Eğer küfr-ü kat'i ise küfür

üzerine gitm iş olursa, ona duâ etmek caiz değildir. Fakat küfür

üzerine henüz gitmemiştir. "Ya Rabbi, hidayet kısmet et" denilebi­

lir.) Sizden de Âllâh'ın dışında taptığınız şeylerden de uzaklaşıyor

ve Rabbime yalvarıyorum. Yalnız Rabbime ibadet edeceğim. <_5l

LİL>- LS-> Âllâh CelleCelâlûhû bana müşfik, rahimdir.

f f Si - k J ^ l j Ben sizden ayrılırım , i'tizal ederim. (Azil oldu, işin­

den ayrıldı demektir.) Babil'de, Irak'ta idi. Şam cihetine geldi. U>j

<ül û j i j » ûj-pjS Âllâh'ın gayrına duâ ettiğiniz, mâbut ettiğinizden

beyyin, sizlerden de uzaklaşırım . Âllâh-û Teâlâ'dan gayrı ibadet

ettikleri putları terk ederek, Arz-ı Mukaddes'e gitti. lj_*olj

Page 20: ^jJ» l'jjJ- (n) MERYEM SÛRESİ · 2018-08-13 · Meryem Sûresi • 77 rediyor, Zekeriyya'ya yaptığı rahmeti. (Zekeriyya Aleyhisselâm, Süleyman Aleyhisselâm'ın evlâtlarındandır.)

94 •Tefsir Sohbetleri

Rabbime iltica ederim. l lâ - â * L p j Oj ->1 J l Umarım ki

Rabbime olan duâ ve ibadetimde bedbaht olmam, şaki olmam,

zahmet çekmem.

İbrahim Aleyhisselâm böyle dedi ve oradan ayrıldı.

49- J i ' j - j i u j U n i i j A ı 0 j i S * Oj İ ^ ı* j ^ 0

lli-j

LU S Vaktaki ayrıldı İbrahim Aleyhisselâm am casın­

dan, memleketten. <oil 0 j i S * 0 jJ4 L ; ^ j  llâh'ın dışında taptıkları

şeylerden uzaklaştığında, O L l l i j biz Azîmüşşan da ona in'ami f

ve ihsan etmeye başladık. —->j_L^J Arz-ı Mukaddes'e gitti.

Biz, ona, oğlu İshak ile torunu Yakub'u bağışladık (İsmail Aleyhisag i*

selâm 'ı demediğinin sebebi, müstekıllen geliyor.) L L j UüJc*- J o j

ve her birini nübüvvetle ikram ettik.

50- ll l^ (3İl^ o H J n i ^ j s* $ H l i j j

L iu .—J S_* i-4J L İİa JJ Biz Azîmüşşan, onlara rahmetim izden' s o

in'am ve ihsan yaptık, mal-û evlât ve suhuf verdik. j gi LlİL:£-J

LIIp (3J— O L U Onlara sıdk lisan-ı âli olarak, yüksek senâyı hasen

verd ik ki her dinde, İbrahim A leyhisselâm 'ı senâ ederler. Hiçbir

edyan sahibi, İbrahim Aleyhisselâm 'ın aleyhinde konuşmuyor.

51- L-p J j -~«j ûl£"j L^aljîs* 01 " ->l —-1 j S jS a l j

3 0 o— l i£ J l _j_5îlj (Kısa olarak Mûsâ Aleyhisselâm 'ın ah­

valinden bahsediyor.) Ey Ekmelerrusûl Sallâllâhû Aleyhivesellem ,

Mûsâ Aleyhisselâm 'ın da "filk itabe münzeli a leyke" sana nâzil olan

Page 21: ^jJ» l'jjJ- (n) MERYEM SÛRESİ · 2018-08-13 · Meryem Sûresi • 77 rediyor, Zekeriyya'ya yaptığı rahmeti. (Zekeriyya Aleyhisselâm, Süleyman Aleyhisselâm'ın evlâtlarındandır.)

Meryem Sûresi • 95

bu kitap, Kur'an-ı Azîmüşşan'da oradan biraz bahset, kıssadan

hisse alsınlar. jli* ü l Mûsâ Aleyhisselâm hâlis idi, Âllâh'tan

başka hiç kimseye iltifat etmezdi. Âllâh halis etm iş de masivadan.

Halis  llâh'tan başka düşüncesi yoktu. j_L5 J j - I j jl^ J Hem Resul

hem de Nebi idi. Mürsel idi, kitap sahibi. insanlara şeriatı haber

veren bir peygamberdi.

îj - l V l jj-kJ l —-iL*- j » aj-AjSlSJ Ona, (Mûsâ Aleyhisselâm 'a,) Tur

Dağının sağ yanından seslendik, nida ettik. Ona dedik,so t s s s

j - l V l j j —kJl biz oradan dedik. "inn î enellâhû Rabbûkûm" şecere

(ağaçtan) seda geldi. j_L>tS «j-İ^/J Onu, kendim ize münâcaat et­

meye yakınlaştırdık. Mûsâ Aleyhisselâm münâcâat ederdi Âllâh'a,

o sırada cevabını aldı.

Mûsâ Aleyhisselâm , o zaman Cenâb-ı Hak'tan istedi. Ya Rabbi dedi. Kardeşim Harun'a da peygamberlik ver, Nebi olsun, bana yardım etsin ve benim le beraber gelsin.

Mûsâ A leyhisselâm 'ın küçük iken ağzına aldığı ateş korundan

dolayı, dilinde rekâket kalm ıştı. Buyurdular ki "belki fesahatım ı

anlamıyorlar. Harun'u da benim le beraberime lütfeyle Ya Rabbi"

demişti. Cenâb-ı Âllâh, duâsını kabul etti. Harun Aleyhisselâm , o

gece peygamber olmuştur. Cibril-i Emin tâlim etm iş ve gelip Mûsâ

A leyhisselâm 'a yetişti. Onun için buyuruyor ki U juJ-J 4J H p İ j j

fazl-ı kerem im izle Mûsâ A leyhisselâm 'a verdik, IL p jjJ~Â ®L--I kar­

deşi Harun A leyhisselâm 'ı. (Halbûki Harun Aleyhisselâm ağabeyi

Page 22: ^jJ» l'jjJ- (n) MERYEM SÛRESİ · 2018-08-13 · Meryem Sûresi • 77 rediyor, Zekeriyya'ya yaptığı rahmeti. (Zekeriyya Aleyhisselâm, Süleyman Aleyhisselâm'ın evlâtlarındandır.)

96 • Tefsir Sohbetleri

idi, bir veya dört sene yaş büyüktür alâl rivayetin.) Geldi Mûsâ

A leyhisselâm 'a yetişti ve beraberce Mısır'da, Firavun'un sarayına

gidiyorlar.

54- / İp J j - L j o/S j jlpJİİ O/S* ü l J ja J J L l l jS’i l j

_Ll — H^Ül c-S J -S ilj Ey Ekmelerusûl Sallâllâhû Aleyhive-

sellem, Kur'an-ı Azimüşşan'da İsmail A leyhisselâm 'ı da beyan et,

onun ahvalinden ibret alsınlar. L L İ *9 j_ L j O/Sj Jl-p JJİ ^î / ^ O/S Ü l

İsmail Aleyhisselâm da va'dında sadık bir peygamber idi ve kav-

mine Rasûl ve Nebi idi.

Ebûl Arap, İsmail Aleyhisselâm ile başlıyor. Ondan evvel Arap kavmi yok idi. Mekke'de Cürhüm kabilesinden evlendi ve çoğal­d ılar yavaş yavaş. Yemen'den geldiler, gerek Medine ve gerekse Mekkelilerin aslı Yemenlidir.

55- /i*?j» 4j j J iP O/Sj âjSjJ l j âjA-^J /j A.İ.A l j» U O/Sj

, , , , • ,SjJ> j j l j sj_L^J/j i - U l O/Sj Dâimi olarak ehline namaz ve

zekâtı emrederdi. LL?J» o j 1 İ p O/Sj Âllâh ondan razı idi, Rabbi-" * J \ s 'nin nezdinde beğenilen bir kimse idi.

0 Mİ s S S 0 0 f O56- /i -j LâjI ^ û/S"" <Sl ^ “^ jîl — j

j O j! dJ ^ j î l — HSÜl c-S J-Sâlj Kur'an'da İdris A leyhisselâm 'ı da zik­

ret, bahseyle. L İ p /_LJi^ O/S 4_İl S ıddık ve Nebi idi. Hakikaten o* S S •"pek doğru bir peygamberdi.

57- /ji-P /i/Ss.» aLi_*ijj

Biz Azîmüşşan, onu pek yüksek bir makama kaldırdık.

Page 23: ^jJ» l'jjJ- (n) MERYEM SÛRESİ · 2018-08-13 · Meryem Sûresi • 77 rediyor, Zekeriyya'ya yaptığı rahmeti. (Zekeriyya Aleyhisselâm, Süleyman Aleyhisselâm'ın evlâtlarındandır.)

Meryem Sûresi • 97

Müfessirlerin beyanına göre; İdris A leyhisselâm 'ın asıl adı Uhnûh'tur. İlk defa kalem le yazı yazan ve terz ilik edendir. Nuh Aleyhisselâm 'ın üçüncü bâtından dedesidir. Kâfirlerle de ilk defa o savaş etm işti. Hesap ve y ıld ız lar ilm iyle de yine ilk defa o meş­gul olmuştur. Kendisine, otuz sahife vahiy inzal olmuştur. Ders verm ek ondan kalmıştır. Daima Sahibüddehey idi. O kadar iba­det ederdi, melekler bu ibadeti hissediyorlardı. Melekler, onu gör­meye müştak oldular. Hatta Azrail A leyhisselâm , Cenâb-ı Hak'ka arzediyor ve diyor, izin istiyor, ben onunla görüşeyim . Âllâh Cel- leCelâlûhû izin veriyor ve Azrail Aleyhisselâm geliyor. Geldiğinde iftar zam anıd ır ve iftar hazır olunca ona buyur ediyor. Azrail A ley­hisselâm yemeyince tekrar ediyor ve onun için şüpheye düşüyor. Ve "Sen kimsin, hakikati söyle?" deyince, Azrail Aleyhisselâm da "ben Melekül Mevtim " diyor.

Bunun üzerine İdris A leyhisselâm , Azrail A leyhisselâm 'a "sen­den bir ricam var, benim ruhumu kabzet" diyor. Azrail A leyh is­selâm da "vakit gelmeden nasıl yapayım ?" diyor. "Öyle ise Âla lâh'tan rica et, kolaydır senin için" deyince. Azrail A leyhisselâm , Cenâb-ı Hak'tan rica edince izin veriyor. İdris A leyhisselâm 'ın ru­hunu kabzediyor ve tekrar bırakıyor. Yani ömür fazla noksan de­ğil fakat kabzediyor, biraz ondan sonra ruhu tekrar avdet ediyor. Azrail A leyhisselâm , "sen bunu niye istedin?" diyor. O da "benim maksadım , ölümün halini göreyim de ibadetim i o şekilde ciddi­yetle yapayım ." Sonra diyor İdris A leyhisselâm , "benim bir daha ricam var, bana cehennemi göster, cehennemden geçerek cenneti göster" bunu müsaade ediyorlar. Cehennemden cennete gid iyor­lar, Cennette gittikten sonra oturuyor. Azrail Aleyhisselâm "g ide­lim " diyor. İdris Aleyhisselâm ise "hayır" diyor.

"Âllâh ne diyor? Ölmeyi emrediyor, ben de öldüm. Cehennem

Page 24: ^jJ» l'jjJ- (n) MERYEM SÛRESİ · 2018-08-13 · Meryem Sûresi • 77 rediyor, Zekeriyya'ya yaptığı rahmeti. (Zekeriyya Aleyhisselâm, Süleyman Aleyhisselâm'ın evlâtlarındandır.)

98 • Tefsir Sohbetleri

üzerinden cennete giderler, ben de aynen oradan geçerek geldim. Cennete geldikten sonra da artık çıkılmaz. Â llâh'ın emri ile geldim ve Âllâh'ın emri ile otururum. Âllâh'ın emri ile ç ıkm am " diyor. Bu­nun üzerine bir melek geliyor, hakem de hükmediyor. Cenâb-ı Hak da affediyor. Onun için İdris Aleyhisselâm bugün hayattadır, İsâ A leyhisselâm da. Bugün her ikisi de hayattadırlar.

Ulemâ buyurmuşlar; Yerde Hızır- İlyas, semavatta İsâ ile İdris A leyhisselâm hayattadırlar.

58- L iL i—- j - i —j sl 4 -jji j - — j - ı J l j - — »4—-P4üi »— j -jJJI dLjd jl

l i l Li-ı2jj-1 j l_İjJ.A j i — j J j ft1 J-^ lj »_-Aj -t -j i j —j(^J-,J C”—

l—£oj 1 1jj ->- j - i —j J1 î-il^l » f - J p

' i o' t * T f»-g—JP iü l »Jül j - jU l d u d jl Baştan beri bahsettiğim iz peygam­

berlerdir ki Âllâh, onlara in'am etmiş. Peygamberlik, v ilayet gibi

değildir. Veli-vilâyet seyr-i sülüktür, çalışa çalışa artık istidadına

göre Âllâh ne kısmet etm işse onu bulur, terfi ve terakki eder fakat

öyle yayan yola çıkm ış gidiyor. Lakin peygamberlik, mevhibeyi İla-

hiye'dir. Âllâh istediğini peygamber yapar. Onun için j^ l-İJl

Sl Â_Jji Âdem Aleyhisselâm 'ın zürriyetinden, ^j-j £J> U l i — j - i —j

Nuh Aleyhisselâm 'ın gem isinde olanlar, Jj*1J_I>1j »_-«o JJl 4_ jj i (j_—j

IÇJla j_L>j hidayete getirdiğim iz ve ihtiyar ettiğ im iz bun­

lardır. Onların hepsinin hali bu idi. j - i - J l iA - j l »-f-JP l i l Âl-

lâh-û Teâlâ'nın âyetleri okunduğu zaman, Âllâh'tan bir şey söyb o" * }

lendiği zaman L l^ o j ll^t-J- İjJ--*- aşk ve muhabbetten kendilerini

tutamazlardı, başlarını yere koyar, secdeye giderlerdi.

Kur'ân-ı Kerim 'de 14 yerde secde âyeti var. 7'si farz, 3'ü vacip, 4'ü sünnettir.

Page 25: ^jJ» l'jjJ- (n) MERYEM SÛRESİ · 2018-08-13 · Meryem Sûresi • 77 rediyor, Zekeriyya'ya yaptığı rahmeti. (Zekeriyya Aleyhisselâm, Süleyman Aleyhisselâm'ın evlâtlarındandır.)

Meryem Sûresi • 99

Farz olanlar; A'raf, Ra'd, Nahil, İsrâ, Meryem, Hac, Sad.

Vacip olanlar; Furkan, Secde, Fussilet.

Sünnet olanlar; Nemil, Alak, Necim, İnşikak sûresindedir.

59- o l jg U l Ij_* .j Ij SjJu a İI Ij_pLi?I t-AJ-*.j j » tJî-L^ei

l_*.P

^-a -J*) j_» û d A i Nihayet onların peşinden öyle bir nesil

geldi ki SjJukJI Ij_PU?I farz olan namazı terk etmeye başladılar,

(hıristiyan ve yahudiler.) o l j g j ü l I j İ o l j Şehvetlerine tâbi oldular.

L lp û j - i i - J s j - l j (Gay-va'dun fi cehenneme.) Cehenneme yakın

gidecek onlar. Gerçi neseben onlara yetiş iyorlar fakat mademki

onlardan sonra bu dini zâyi ettiler, namazları oruçları terk ettiler,

şehevata tabi oldular, ehl-i cehennemdirler. Babalarının, onlara bir

faydaları olmaz.

60- J j 4_İ.;>ti I üj_L>- J dLÜ jLâ L A 1*3 J —aPj j-» IJ 1_j » JI

1 kVj - » l j _> li j_» J l Meğer rucû etseler, tevbe ve iman etseler,

U J U ? J —aPj âmâl-i saliha ile namazına, zekâtına devam etseler.

<_L>JI ûp-^Ju d u J j l i O zaman ehl-i cennet olurlar. i l l â û ^ Ü k j V j

Onlar zerrece bir haksızlığa uğramaksızın cennete gireceklerdir.

(Ayetin son cümlesi şöyle de anlaşılm ıştır. "Muhakkak ki Âllâh'ın

iyi kulları, O'nun va'dettiği cennete kavuşacaklardır.")

61- /p l» aJ-Pj ül5” <sl aiL-P jj-a*"jJl J-Pj û J"P O

ü Jl-p o '-U- Adin cenneti, ikâmet, orta cennet. <j_a>-jJI J^Pj _dl

Page 26: ^jJ» l'jjJ- (n) MERYEM SÛRESİ · 2018-08-13 · Meryem Sûresi • 77 rediyor, Zekeriyya'ya yaptığı rahmeti. (Zekeriyya Aleyhisselâm, Süleyman Aleyhisselâm'ın evlâtlarındandır.)

100 • Tefsir Sohbetleri

i!üül> aSLİp O cennet ki Allâh, kullarına va'detm iş. Gayb üzeri­

ne iman etm işiz, biz gözümüzle cenneti görmedik. Fakat Allâh

emrettikten sonra, tam görür gibi iman etm işiz. İşte gaybe iman

etm işiz, o cennet kimedir? İman eden ve imanını amel-i salih ileo

teyid edenleredir. Lİ>U o l i J Ol^ 3J1 Allâh va'detm iş. A llâh'ın va'dı

da yerini bulacaktır. Bunda şek ve şüphe yoktur.

62- l l^ P J J l IJüJ J

lJ_L! l_4 j J Cennet öyle bir yer ki orada fuzuli bir söz

işitmezler, orada boş söz değil içinde mutlaka zikri fikri Allâh'tan

bahsediliyor. Lağıv, batıl olan bir kelâm konuşulmaz. Kur'an

okunuyor te lezzüz için, sonra âşıkların içindeki haller zuhur ediyor

te lezzüz için. J l Meleklerden selâm geliyor, Selâm-ı İlahi

geliyor. (Kur'an-ı Azimüşşan da tekerrür ediyor.) l_^ i ^-4o j

Kısmetleri sabah akşam, sûr-î ve mânevi kısmetler

zaten hazırdır. Fakat bu kısmetlerin, Âllâh-û Teâlâ'nın iltifatına nak

zaran hiçbir kıymeti yok ki.

63- lp ij Ol " j * bsL.P j *

^_sJl d L b İşte bu cennettir ki U a llp j_» inzal ed i­

yoruz biz, "irsen ibedı"m ıza, kullarım ıza veriyoruz. (Âllâh-û Teâlâ,

cenneti o kadar büyük geniş halketti. Bütün insanları, "kâfir ve

Müslümanları" doldursa kâfi gelir. Cehennemi de o kadar büyük

geniş halketti ki kâfir ve Mü'min bütün insanları, hepsi ile doldursa

kâfi gelir. Şu halde her insanın cennette de cehennemde de yeri

vardır. Ne zamanki bir insan küfre girdi, iman etmedi, cennette-

Page 27: ^jJ» l'jjJ- (n) MERYEM SÛRESİ · 2018-08-13 · Meryem Sûresi • 77 rediyor, Zekeriyya'ya yaptığı rahmeti. (Zekeriyya Aleyhisselâm, Süleyman Aleyhisselâm'ın evlâtlarındandır.)

Meryem Sûresi • 101

ki yeri açık kaldı. Bir kişi de iman etti, imanından dolayı cehen­

nemdeki yeri boş kaldı. O kâfir, o Mü'm inin cehennemdeki yerine

gidecek. O Mü'min de o kâfirin boş kalan cennetteki yerini irsen

alacak. 1_lâ5 j lS Kullarım ızdan takva sahibi kimselere verd iğ i­

m iz cennet işte budur.

64- d ü i u j î ü U ı» j u l j i ı» d d g j j J l J ı u j

L -nj d_>j j l S L»«j

Bir defasında Cibril-i Emin, birkaç gün geç gelm işti. Rasûlûllah

Sallâllâhû Aleyhivesellem de Cibril-i Emin'e niye geç geldiğini sor­

duğunda, Cibril-i Emin dedi kendisine. d -J J j_»L J l J5_iaj L»J Biz

ancak Rabbinin emri ile ineriz. î H l — 1_»J Ü j Jü I j _ l l» «J Önümüz,

arkam ız ve bunların arasında olan her şey O'nun emrindedir. j_»j

l H j d J i j - l ik is in in arasında ne varsa, hepsi O'nunu

dur. Senin Rabbin, seni unutmuş değild ir lakin hikmetine binaen

olur ki biraz tehir edebilir.

65- f i iS oS lİ* J J - ^ l j a l lP U 1 _ l^ 1_»J J V lJ o l j l İ J l' s

11. i «J

S }U-JlÎj l»J y* JV lJ tulj.l_.lJl t_J O, göklerin yerin ve ikisi arasın­

daki ne varsa hepsinin Rabbi'dir. « u S lU J_ iL l> lJ aİL-İPli Şu halde

O'na ibadet et ve ibadetinde sâbit ve sabırlı ol. l l « - l «J J_ a

Öyle bir Âllâh ki misli olmadığı gibi, hiçbir zaman ismini de kimse

koymamıştır. ("Âllâh" ismini hiç kimse koymamıştır. Hatta bir ham

nım, bir zaman çocuğuna isim olarak koymuş ve çocuk yanmıştır.)

(Müşrik Araplar, "Â llâh" ismini sadece en büyük yaratıcı olan

Page 28: ^jJ» l'jjJ- (n) MERYEM SÛRESİ · 2018-08-13 · Meryem Sûresi • 77 rediyor, Zekeriyya'ya yaptığı rahmeti. (Zekeriyya Aleyhisselâm, Süleyman Aleyhisselâm'ın evlâtlarındandır.)

102 • Tefsir Sohbetleri

Cenâb-ı Hak için kullanırlar. Onun dışında taptıkları putlara "Âllâh"

demeyip, "ilah" derlerdi.)

66 (Tj- 1 j j - l l i 1Ü#. 0 / ı i J 1 cJjî-jj

✓ Oöl_l J 1 c J j- îjj Kâfir olan insanlar, (burada işaret edilen Ubey

bin Halef'tir. Kâfirlerin ileri gelenlerindendir. Rasûl-û Ekrem 'e karşı

da Ebu Cehil gibi çok karşı gelirdi. Hatta çürümüş bir kemiği ge­

tirip, bu kem ik nasıl hayat bulacak diye hezeyanlarda bulunmuş­

tur.) Kâfir olan, ahireti inkâr eden insanlar ki Velid Bin Mugayyire* 2 s

ve Ûbey Bin Halef gibi inkârda olanlar, derler ki; j j j_ U O _ i l i ü U

/_1>- £j--*-1 İstifam-ı inkâridir. İnkâr-ı tariki ile biz öldükten sonra,

ben ölüp de toprak olduktan sonra, kabirden diri o larak çıkarıla­

cak m ıyım? diyorlardı. Hayat bu hayattır, biz öldükten sonra dirilip

kalkacak m ıyız? Böyle diyorlar sana, ey Habibim Sallâllâhû A ley­

hivesellem.

67 H İS d f J j J - î j i a l i H i li1 ö l l iV 1 j s l j Jj1

ö l_ l iJ 1 Jj1 Bu insanlar, bu kefereler, tefekkür tezekkür} s } y 6 y „

etm iyorlar mı ki i l l i . dCŞ f J j jjJ.3 j_ i a l i l l i - l i l biz, onları halk e tti­

ğim iz zaman, daha önce onlar hiçbir şey olmadığı halde yoktan var

ettiğim izi düşünmüyorlar mı? İstifam-ı tevbihtir. Bu inkâr edenler,

tefekkür etm iyorlar mı? Bizim kendisini halk etm iş olduğumuzu

hatırlamaz, düşünmez mi? Ondan sonra Cenâb-ı Hak,

68 ■ lİi >- Jj>- f4 ij-^ > -J f^ j ı k l i İ J 1 j f4 ij - i> - J d j j j i

Page 29: ^jJ» l'jjJ- (n) MERYEM SÛRESİ · 2018-08-13 · Meryem Sûresi • 77 rediyor, Zekeriyya'ya yaptığı rahmeti. (Zekeriyya Aleyhisselâm, Süleyman Aleyhisselâm'ın evlâtlarındandır.)

Meryem Sûresi • 103

İ L - İ j j i Hak Teâlâ azamet-i kudretinden yem in ederim. "Feve

Rabbike" vâv-ı kasemdir. Onların hepsini haşrederim.

(Neşir, haşir. Neşir; kabirden çıkmak, arsayı hesaba gitmek, haşir

ise orada toplamaktır.) Onların hepsini hazır ederiz huzurumuzda.

SJa'4-LJ1J Şeytanları da behemahal mahşere toplayacağız (şeyy

tan-ı insi, şeytan-ı cinni onlar da ehl-i cehennemdir. Onlarla beran

ber hazır olduktan sonra,) LIi.*- j - 3 onları diz

üstü çökmüş vaziyette cehennemin çevresinde hazır bulundura­

cağız.

69- İ*-L-p s - ı—jJl ^ İp ■J- ’l j-fel ^**-4 S* ,SPS ^ j

S - P s l ! Biz ahzederiz onların içinden, <**-^ S-* her ce­

maatten. I I llp (j-1 -.jJ1 < -iP -i-^l j-451 Hangisi Âllâh'a karşı küfürde

ziyade cesaret ve cür'ette bulunmuşsa, ilkin onları ayırıp cehen­

neme atmakta öne alacağız. (Mesela Firavun gibi. Evvela Firavun,

sonra vezirleri, muavinleri sonra ona tabi olanları.)

d u ı* J j î 5 ^ j i i î70-

j - U l Biz Azimüşşan herkesten daha iyi biliriz. S-A"^

LİL^ L$j j J* Onlardan ateşe atılmaya, daha ziyade layık o lan­

ların kim ler olduğunu en iyi biliriz.

71- 1 * y» s * H l— d - j j ^ İp 0 1 ” i^ i j l j J l ►•>-1* 0 lj

U o j l j J l I_£I* 0 lj İçinizden kimse yoktur ki, mutlak ona,

(cehenneme) uğrayacak olmasın. L L y !* L l i — d - İ J ^_İP 0 ^ Bu

hüküm, Rabbin için kesinleşm iş bir hükümdür.

Page 30: ^jJ» l'jjJ- (n) MERYEM SÛRESİ · 2018-08-13 · Meryem Sûresi • 77 rediyor, Zekeriyya'ya yaptığı rahmeti. (Zekeriyya Aleyhisselâm, Süleyman Aleyhisselâm'ın evlâtlarındandır.)

104 • Tefsir Sohbetleri

Rivâyete göre iyi veya kötü her insan cehenneme uğrayacak ama Âllâh, iyileri oradan kurtaracaktır. Câbir Radıyâllâhû Anh'ın naklettiği bir hadise göre; "Cennet'teki Mü'minler, daha önce ce­henneme uğrayacaklar fakat cehennemde, onların uğradığı yerle­rin ateşi sönecektir." Bir d iğer rivayete göre; "Cennetlik Mü'minle- rin cehenneme uğramaları, sırattan geçmelerinden ibarettir."

lja^l

lj_î3l j-A^ l Sonra mütteki olanları halas ederiz. Şirkn

ten ittika edenleri (ateşten) kurtaracağız, /Ii:>- L ^ i j - j J / k J l j i-S j

kâfir olanları ise diz üstü çökmüş olarak orada bırakacağız.

Zalim ler diz üstüne çökerler, ayak üzerine duramadıklarından yere çökerler.

73- # l j l» ! ljJ - lS '5 _ jjJ l J / İ o L i lŞ ^ _ ili lS lj

/J ıS LSU» j 4 * \

lsJLsj iS lj Ne vakit okundu onların üzerine (iman edenler

de inkârda olanlar da.) Evvela kâfirlerin bahsi geçiyor, akabinde

Mü'm inlerin de bahsi geliyor. Mü'm inlere âyet-i kerimeler okun­

duğu zaman imanı kuvvetleniyor, daha ziyade kalbi ferah oluyor.

Kâfir-i münafıklara âyet-i kerimeler okunduğu zaman, onlara s ı­

kıntı geliyor. Bu nev'iden ben de böyle söyleyebilirim , diyor. Âyât-ı

beyyinat aynen rahmet, yağm ur gibi geliyor. Bağlarda güller, ye­

şillik ler yetiştiriyor. Dağlarda ise dikenlik ler yetiştiriyor. Rahmet-i

İlahiye de böyledir. Müstehak olana hidayetini fazlalaştırıyor. Nâ

müstehak olanlar da inkâra kalkıyor.

Ne zamanki okundu onların üzerine /-is/jl âyât-ı Kur'aniye.

Page 31: ^jJ» l'jjJ- (n) MERYEM SÛRESİ · 2018-08-13 · Meryem Sûresi • 77 rediyor, Zekeriyya'ya yaptığı rahmeti. (Zekeriyya Aleyhisselâm, Süleyman Aleyhisselâm'ın evlâtlarındandır.)

Meryem Sûresi • 105

î l i - j Vazıh, apaçık olan âyât-ı Kur'aniye okunduğu zaman, ne d i­

yorlar? ij- i—l jj-jjJJ 1 j J - i i j - j j J l J l- î Küfürde olan, iman etmeyenler,

zengin olan kefereler, fak ir olan Mü'm inlere diyorlar. j _1î j j İJ1 1

l—l l — Bizden iki fırka; "biz, siz iki fırkayız. Hangi fırka daha z i­

yade hayırlıdır? Görüyorsunuz bizim malım ız servetim iz var, sizin

ise fakir hiçbir şeyiniz yok. LJjü j r l- -1 j İki fırkanın hangisi maka-

men daha iyi, meclis ve mahfilce daha güzel?" dediler.

Hayat olarak yalnız hayat-ı dünyayı bilirler, ahiretten haberleri yok. "Dünyada ne varsa odur" diyorlar.

Varlıklarıyla övünmeye başladılar. "S iz le r zayıf ve fakir, bizler- se kuvvetli ve zenginiz" dediler. Buyuruldu ki;

74- l j i j j lSlSl j ı —l » i o J î » fb s h Ü a ! » i j

U£İU1 »_S j Biz Azimüşşan, onlardan evvel nice nesilleri helâk ettik. OJ-5 j - —> Karin; yüz seneye derler. Karinlerce, asırlarca onlardan evvel insanlar geldiler. Bu dünyanın mal-ı servetine sa­hip oldular, lJ lS l j - l —l »-* daha ziyade mâl-ı metaya sahip idiler, l_jfrjj daha ziyade görünürlerdi. Halbûki onlar küfürde kaldıkları için, biz de onları helâk ettik. Riyen; manzara. Manzara itibariyle, mal ve mekân itibariyle onlardan ne kadar kuvvetli insanlar gel­m işlerdi fakat küfürleri üzerine helâk olup gittiler.

Rasûl-û Ekrem Sallâllâhû Aleyhivesellem buyuruyor. Dünya cifedir, murdara benzer. Cife; kesilmeyen hayvanı atarlar murdar olur, üzerine gelen toplanan da köpekler olur. Aklı başında olan, elini köpeklerin içine uzatırsa, köpeklerin hiddetine maruz kalır, parçalanır.

Onlara cevaben, Hâlik-i Kâinat emrediyor. Ey Habibim "niyâbe-

Page 32: ^jJ» l'jjJ- (n) MERYEM SÛRESİ · 2018-08-13 · Meryem Sûresi • 77 rediyor, Zekeriyya'ya yaptığı rahmeti. (Zekeriyya Aleyhisselâm, Süleyman Aleyhisselâm'ın evlâtlarındandır.)

106 •Tefsir Sohbetleri

ten anne" bizden niyabeten söyle. Kur'an-ı Azimüşşan ve Rasûl-û Ekrem Sallâllâhû A leyhivesellem , bütün insanlara gönderilm iş kıe yamete kadar. İman edenler için hidayete sebep olur, iman etm e­yenlere de dalâlete sebep olur. Kur'an ve Rasûl-û Ekrem Sa llâ l­lâhû Aleyhivesellem hem Hâdi ve hem de Mudil'dir.

Niyâbeten, bizden nâib olarak onlara böyle cevap ver. Mal-ı servet ile iftihar edenlere de ki;

75- t i $ 5 ıSı J & . î l ; S i — Jl ü ı d s t i J İ j i O/r j J

J.İ, 1 O j i l A l l S U l L J ' LS jj 1 '1 - i j ' /-i] û j i - P *

° ^^UJ-kJ' (S-i J-3 Kim dalâlette kalır (haktan uzaklaşır­

sa,) 'J L i j - i - p ' 3 J ÎJl-^lİİ çok merhametli olan Âllâh, ona müh-T ^

let verir (tâ ki bir mazereti kalmasın,) LS- ^ hatta gayesi bu 'S'

5>LpJ; L i 'J^ Âllâh-û Teâlâ'nın, onlara va'dettiği (katil ve esaret

gibi) azap gelinceye kadar. 1 'U Ü ' l i l Ya dünyada azap olur, katili * ^esir gibi. İp LLJ ' /İ'J Yahut da ölüm zuhur ettiği zaman, ahiretteki

cehennem azabına dalâlet edecek bir azap görür. İşte o zaman

' Jl_L>- iSlSCi lyJ» J_a (S_i O j i l i L - L i bileceksiniz ey münkirler,

bil müşahede gözünüzle görürsünüz. jJ İ Kim dir daha ziya­

de şerli olan göreceksiniz, IjJ L > - ki mi n taraftarların ın daha

zayıf olduğunu çok geçmeden görecekler?

Kur'an-ı Azîmüşşan'ın âdetidir, ehl-i cehennemden bahsetti mi ehl-i cennetten bahseder. Murad olan nedir? Müslümanların iki kanadı olur, havf ile reca. Havftan bahsedildi mi, recadan da bahd sedilir. Recadan bahsedilince de havftan bahsedilir.

Vaazlara da telkinattır, ümmete vaaz ettiğiniz zaman bir ka­

Page 33: ^jJ» l'jjJ- (n) MERYEM SÛRESİ · 2018-08-13 · Meryem Sûresi • 77 rediyor, Zekeriyya'ya yaptığı rahmeti. (Zekeriyya Aleyhisselâm, Süleyman Aleyhisselâm'ın evlâtlarındandır.)

Meryem Sûresi • 107

natla uçmayınız, cennetin kapısını kapayıp da cehennemi açm ayı­

nız, her ikisine de gösteriniz. Âllâh CelleCelâlûhû, gafururrahimdir.

Nebbi ibâdî enelgafururrahim ve ennelazâbi hûvel azâbûl elim.

Azabül elim olduğu gibi, Gafururrahîm de var.

76- d —>j J-1.P j —-*- oL>JLaJI o L -S L JI j ( Jl-a I jl3-*I j - j - i l 'üil J-jy^> . -j-

l i M?l £

IjjJLÂl <oıI Âllâh CelleCelâlûhû ziyade eder hidayeti,

doğru yola gidenlerin hidayetini arttırır. İman sahibinin hidayetini

ziyadeleştirir. Kur'an-ı Azimüşşan'ı dinleyince, eğer mânâyı bilirş

se, iman ile bakarsa zaten türlü türlü mânâlar kalbe girer, ferahlık

olur. Eğer mânâyı bilmezse, yine bir ferah kalbe girer. O ferah- o j,

lığın hepsi imana kuvvet verir. JlJLp j_l*- oL>JLİkJI o L l î O j ^Jl_a

LŞ'y d_i5 Bakıyâtüssâlihat; bâki kalan. Bundan murad;

tâat ve ibadettir. Elbette bâki kalıyor. Âllâh'a yakınlaştırıyor, sa­

lih olan Âllâha makbul yarar olan ibadet. Bazıları da dem işler ki;

Asıl olan imandır. Bakıyâtüssâlihat, Abdullah Bin Abbas diyor ki;

"Sûbhanâllâhi velhamdûlillahi ve lâ ilâhe illallâhû vellahûekber"dir,

buyuruyor. Fakat hepsi aynı yere girer. İman zaten olmasa bir şey

olmaz, iman olduktan sonra bunların hepsi bir yere girer.

Bakıyâtüssâlihat, daha hayırlıd ır malın toplanmasından. Onlar

malları ile iftihar ederlerdi, halbûki bâkıyatüssalihat hayırlıdır. JJLp

Rabbinin nezdinde, dünyanın zinetinden, mâl-ı semerâtından

hayırlıdır. Iijj> Akibet ve O'na rucû da daha hayırlıdır.

Mü'min olan kimse âmâl-i saliha ile cennete gider, orada

Page 34: ^jJ» l'jjJ- (n) MERYEM SÛRESİ · 2018-08-13 · Meryem Sûresi • 77 rediyor, Zekeriyya'ya yaptığı rahmeti. (Zekeriyya Aleyhisselâm, Süleyman Aleyhisselâm'ın evlâtlarındandır.)

108 • Tefsir Sohbetleri

âmâl-i sâliha ile mütenâim olur. Kâfir olan kimse ise âmâl-i seyyie ile cehenneme girer ve onunla muazzep olur.

Müfessirler aşağıdaki âyetin inmesine sebep olan olayı şöy­le anlatırlar. Fakir bir Müslüman olan Habbab Radıyâllâhû Anh'ın, müşriklerin ileri gelenlerinden biri olan As Bin Vail'de alacağı vardı. Habbab alacağını istediğinde As, ona şöyle dedi. "Muhammed'i inkâr etmedikçe borcumu vermeyeceğim ." Habbab, "Âllâh'a yed min ederim ki ben peygamberim i, hayatım ve ölümüm süresince de yeniden dirildiğim zaman da asla inkâr etmeyeceğim " deyin­ce, As şöyle dedi. "Öyle ise dirildiğin zaman bana gelirsin. Artıko zaman malım ve çocuğum olacağına göre, sana olan borcumu öderim ."

77- l j J j j J/» J/Sj /ü-jU/j j j ı£ <jjJl C - j lj î l

^ jJ I C - j 'y l ' Ey Habibim, gördün onu ki U b ljlj J-lS” âyât-ı bey-

yinâtı, azametim ize delâlet eden âyetleri inkâr eder de j J J'-Ajs fi

IJl-JJJ j /J> diyor ki; "Ben kıyamete geleceğim mal ve evlâtlarım la

beraber yani  llâh-û Teâlâ, bana dünyada verdiği gibi ahirette de

verecektir" diyor.

Ayetlerim izi inkâr eden ve "m uhakkak sûrette bana mal ve evlad verilecek" diyen adamı gördün mü?

78- I j ^p j i l J-î^ i a s ' l —•ı* JI U l

t—_İAİI £_ikl O, gayba mı muttali olmuş? c-*>-JJI J JLp İl-A sİ l

İJl p Yahut Âllâh-û Teâlâ indinden, bir ahid mi alm ış? Böyle olmam

dığına göre, o halis bir yalan söyler.

79- I Jı» i_j lu d l c» İJ J - t ij ( J j îj /» — J S

Page 35: ^jJ» l'jjJ- (n) MERYEM SÛRESİ · 2018-08-13 · Meryem Sûresi • 77 rediyor, Zekeriyya'ya yaptığı rahmeti. (Zekeriyya Aleyhisselâm, Süleyman Aleyhisselâm'ın evlâtlarındandır.)

Meryem Sûresi • 109

J Kesinlikle hayır, vazgeçsin ler bu yalandan. Biz, on­

ların bu sözlerini defter-i âmâllerine yazıyoruz. J j_ i- /_i Bu müsrif

mağrurların söylediklerini, canı malı ile mertebesiyle mağrur olana

ların sözlerini defterine yazıyoruz. 1jlİ tr »1JLÜ1 j_ i <J jL^jj J j_ i— /_i o

"ve nemeddû" Ziyadeleştiriyoruz ceza gününde tr »1JL_ü1 ^ - i aza­' '

bını 1jl_İ ve azabını uzattıkça uzatacağız. Çünkü cehennem küfre

mükabildir, âmâl-i seyyieye mukabil değildir. İşte bu gibi iftira ve

Âllâh'ı inkâr ve kitabı inkârından dolayı da ceza görür.

(Jj-î- / - i 4-V>j Onun söylediği mal ve evladın biz vârisi olacae

ğız. O (kıyamette, o değil biz vâris oluruz, bizden başka kimseo

değildir.) 1S1İ H o t - j Bize tek başına, (malsız, menâlsiz, çoluksuz," t "çocuksuz) yapayalnız gelir.

* ' i , „ l , 4iLgJİ 4ü1 Ojs ^_i 1 jjL-*o1j Onlar sıkıya geldiklerinde sözü değiş­

tirirler. Efendim biz putlara ibadet ederiz ama ikinci ilâh olarak

yani şefaatçi olarak. Bize şefaat etsin ler için derler, ikinci dereceye

indiriyor.

Muhatap olan, Mekke müşrikleri hakkındadır. Fakat bu gibi

bütün emsallerine şamildir. Onlar, Â llâh'ın gayrını ilâh ittihaz ed i­

yorlar. ^-g 1 j-jjx lJ Müşrikler, kendilerine bir izzet ve kuvvet

olsunlar diye, Âllâh-û Teâlâ'yı bırakıp ilâhlar edindiler.

^ o - " ^ '''82- 1<J.ı 9 • g Ojij^*—j Oj

Page 36: ^jJ» l'jjJ- (n) MERYEM SÛRESİ · 2018-08-13 · Meryem Sûresi • 77 rediyor, Zekeriyya'ya yaptığı rahmeti. (Zekeriyya Aleyhisselâm, Süleyman Aleyhisselâm'ın evlâtlarındandır.)

110 •Tefsir Sohbetleri

J Kesinlikle hayır, vazgeçsin ler bunlar. Â llâh'ın izni olmadan

hiç kimse şefaat edemez. Ojjrâ^l-^ (O taptıkları,) yakında

o ilah edindikleri, onların ibadetlerini inkâr edecekler. "Onlar ken­

di nefislerine uyarak bize ibadet etmişler. İlgi alakam ız yok, bize

iftira ediyorlar." Bunların bu tapınmaları, nefs-i şeytanın ve küfür­

lerinden dolayı yapıyorlar. 1Jl- > j - f l i P 0j-5jx5J Onların ibadetlerini

inkâr edecekler ve hasım ları olacaklar.

83- Î5 jJo jS S o ^ l ^İP S ı^ ll-^J 1 II^ J İ ®

j i j J I Ey Ekmelerrusûl Sallâllâhû A leyhivesellem , görüyorsun

şeytanlar kime musallat oluyor? Şeytan, Mü'm in-i kâm ile hiç mu­

sallat olamaz, ilkaat yapar, tesir etmez. Mü'min kemalde olmasa,

yine imanı onu muhafaza eder. Doğru yolda yürüyen hiçbir zaman

kaybolmaz. Kaybolan kim lerdir? Eğri büğrü yollara gidenlerdir. 1Jİ6 s0 o' “S' s

l 151 Görüyorsun Ey Habibim, Biz Azimüşşan şeye

tanları musallat ettik, S - j y ^ l < -İP kâfirlere münafıklara musallat

ettik. $ j—aSjJ Onları harekete getirirler. Şeytan neyi telkin eder­

se, onlar onun dediğini yaparlar.

84- l i p i*5 u5 l J

j - f lİ P J-><A5 j i Ey Habibim Sallâllâhû A leyhivesellem , onların

Kur'an hakkındaki inkârlarından müteessir oluyorsun. Azaplarını

belki istiyorsun ama acele etme, ilm im izde takd ir etm işiz onlara

azap gelecektir. !jl_P j f! Jl_A5 L i5 l Ey Habibim, sana bildirdik ki

onlara azap muhakkaktır. Sana karşı gelmişler, onların helâkı ilmi-

Page 37: ^jJ» l'jjJ- (n) MERYEM SÛRESİ · 2018-08-13 · Meryem Sûresi • 77 rediyor, Zekeriyya'ya yaptığı rahmeti. (Zekeriyya Aleyhisselâm, Süleyman Aleyhisselâm'ın evlâtlarındandır.)

Meryem Sûresi • 111

mizde de vardır! Onlara verdiğim iz mühlet, vade, birkaç zaman

günlerden ibarettir. "N itekim Bedir'de te lef oldular."M ^ 0^ > w > K ® -r85- l l î j j ^ J J l y J i j J b i J l JL^ 5 f j j

Ey Habibim! Ümmetine ibret a lsın lar diye, mütteki olanlar hu-

zur-u ilah iye 'ye vefit, vâfit bir cemâat olarak, büyük bir hükümdae rın huzuruna in'âmını alm ak için saf saf huzura gelirler iltifat ile. Mü'm inler de bunun benzeri huzur-u ilah iye gelirler. O gün, biz müttekileri ağırlayarak, Rahman'ın huzuruna toplayacağız.

86- İSJJ 3 j ^ J

Mücrim leri ise hayvanların sevk edildiği gibi susuz olarak cee henneme süreceğiz.

87- 1J4 P j J - J J i ı ı p ûLA3i J ı i p ı i l j ı j j k i i ; J

* $ sİ P l i_l JI jc - k l- l j J O günde Âllâh'ın izni olmadan, hiç kimse

şefaat edemez. J l O kimseler ki lı_^P j-l^J-Jl J ^ j » Nezd-i

ilah i'de ahdi olan, va'di olan. (Ahid nedir? Dem işler ki şehadettir.

"Lâ ilâhe illâllah Muhammederrasûlûllah." iş te bu ahiddir, madem­

ki biz iman ettik, bizim ahdim iz Cenâb-ı Hak'ka karşı budur. Bu­

nun üzerine ölen kimse ahid sahibidir. Diğer bir kısım ise amel-i

salih de ahiddir, demişler. Çünkü Cenâb-ı Âllâh, amel-i salih üze­

rine cennete götüreceğini emretmiştir. Emr-i ilah i de ahid gibidir.

88- İ J j j j U - J j l ÛLA3İ ijJlSj

Yahudi ve nasranîler, "meleklerin, Â llâh'ın kızları olduğunu. Âl-

lâh-û Teâlâ oğul edindi" dediler.

Page 38: ^jJ» l'jjJ- (n) MERYEM SÛRESİ · 2018-08-13 · Meryem Sûresi • 77 rediyor, Zekeriyya'ya yaptığı rahmeti. (Zekeriyya Aleyhisselâm, Süleyman Aleyhisselâm'ın evlâtlarındandır.)

112 • Tefsir Sohbetleri

89- lİ l H -â « il* - İ L

Ey Habibim, onlara de ki hakikaten siz, pek çirkin bir şey or­taya attınız.

90- I Ja J L jşJI û o l i l £ j

Onların, Âllâh-û Teâlâ'ya oğul isnâd etmeleri yüzünden, nere­deyse gökler parçalanacak, yer yarılacak, dağlar dağılıp çökecek.

9 1- Î J ^ j ^ j ı n j p s û i

Rahman'a çocuk isnadında bulunmaları yüzünden,

92- I J-İj Ü j* ""”_jJ"J /»J

Halbûki oğul edinmek Rahman'ın şanına yakışmaz.

93- Îİ İP jA J - jJ l J l ^ j j l j o I J Ü J l j » JS ' cÜ)

Göklerde ve yerde hiç kimse yoktur ki  llâh-û Teâlâ'ya, (kıyae mette huzû ve huşû ile) kul olarak gelecek olmasın.

_ M s o 2 s s * } \ 0 7 °94- Iİp «.AJ.P'j « g - " l Jl J

Adden yem in ederim ki Âllâh-û Teâlâ, onların hepsini ilm iyle kavram ış, onların eşhas, enfas ve a'mâlini birer birer saymıştır. Â llâh-û Teâlâ'nın ilim ve kudretinden hariç bir şey kalmaz.

o \ & 4« < » / 1 \i s 6s ( 0 9-95- l i j i <a -JLİI <—3l

Kıyamet günü onların her biri, O'na tek başına gelecektir.

96- l i j j)*""jJl «-g-J J “■*-:ît--'■•,’ ol sJlo JI Ij1a-pj ljji.»l j - U l —I

Page 39: ^jJ» l'jjJ- (n) MERYEM SÛRESİ · 2018-08-13 · Meryem Sûresi • 77 rediyor, Zekeriyya'ya yaptığı rahmeti. (Zekeriyya Aleyhisselâm, Süleyman Aleyhisselâm'ın evlâtlarındandır.)

Meryem Sûresi • 113

İman edip imanını âmâl-i saliha ile takviye ve tezyin edenlere gelince, onlar için çok merhametli olan  llâh-û Teâlâ, gönüllerde sevgi uyandırır (onları sevindirir.)

Bir hadis-i şerifte şöyle buyrulmuştur. Â llâh-û Teâlâ bir kulunu severse, Cebrail A leyhisselâm 'a, "ben filan kulumu sevdim , sen de sev" buyurur. Bunun üzerine Cebrail Aleyhisselâm da onu se­ver ve semâvat ehline, "Âllâh-û Teâlâ falan kişiyi sevmiştir, ben de sevdim , siz de sevin" diye nida eder. Göktekiler onu sever, müte­akiben yeryüzünde de onun için bir sevgi yerleşm iş olur.

97- lU o j i ü j a ü J i e b L -L , u s ı î

Ey Habibim Sallâllâhû A leyhivesellem , Kur'an'ı biz ancak senin dilinle indirerek kolay kıldık. Tâ ki mütteki olanları müjdeleyesin, bâtılda inat edenleri de inzar edesin.

98- ».fJ j î j _ - j . »_£— j_ » $ <OJ-î j — » -S# »-ftO

Biz, onlardan önce nice nesilleri helâk ettik. Bunlardan hiçbiri­ni görüyor veya hiçbir fısıltı işitiyor musun?

Sen, onlardan herhangi birinden (bir varlık emaresi) hissedi­yor veya onlara ait cılız bir ses işitiyor musun?

Ne sesleri ve ne de kendileri kalmadı.