Top Banner
Ders: Jeolojik Miraslar Konu: Konya Karapınar Potansiyel Jeopark Alanı, Cihanbeyli Traverten Konileri, Tuz Gölü ve Tuz Gölü çevresindeki başlıca su kaynakları, Beyşehir Gölü, Eber ve Akşehir Gölleri hakkında genel bir değerlendirme Hazırlayan: Ali KÜLAH (110204048) Akademik Danışman: Yrd. Doç. Dr. Beyhan ÖZTÜRK Aralık, 2014 1
173

Jeolojik miraslar karapınar

Jul 18, 2015

Download

Science

Ali KÜLAH
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Page 1: Jeolojik miraslar karapınar

Ders: Jeolojik Miraslar

Konu: Konya Karapınar Potansiyel Jeopark Alanı, Cihanbeyli Traverten

Konileri, Tuz Gölü ve Tuz Gölü çevresindeki başlıca su kaynakları, Beyşehir

Gölü, Eber ve Akşehir Gölleri hakkında genel bir değerlendirme

Hazırlayan: Ali KÜLAH (110204048)

Akademik Danışman: Yrd. Doç. Dr. Beyhan ÖZTÜRK

Aralık, 2014

1

Page 2: Jeolojik miraslar karapınar

• Konya Karapınar Potansiyel Jeopark Alanı

• Cihanbeyli Traverten Konileri

• Tuz Gölü ve Tuz Gölü çevresindeki başlıca su

kaynakları

• Beyşehir Gölü

• Eber Gölü

• Akşehir Gölü

2

Page 3: Jeolojik miraslar karapınar

Karapınar Potansiyel Jeopark Alanı

3

Page 4: Jeolojik miraslar karapınar

Jeomorfoloji, Jeololoji, Jeopark, Jeosit,

Jeolojik miras, Jeoturizm nedir?

• Jeomorfoloji: Jeomorfoloji, karalar üzerinde ve denizler altında

litosferin yüzeyinde görülen şekilleri inceleyen, oluşum ve evrimlerini

açıklayan, bunları sınıflandıran, coğrafi yayılış ve gruplanmalarını

nedenleriyle birlikte araştıran bilim dalıdır (Erinç, 1982). Kelime

anlamı yer şekilleri bilimi (geo: yer, morpho: şekil, logos: bilim) olan

jeomorfoloji, yer kabuğu üzerinde, iç ve dış etmen ve süreçler

tarafından meydana getirilen yer şekillerini inceleyen bir bilim dalıdır

(Hoşgören, 1997).

• Jeoloji: Jeoloji geniş anlamı ile yerkürenin güneş sistemi içindeki

durumundan, onun fiziksel özelliği ve kimyasal bileşiminden, iç ve

dış kuvvetler etkisi ile uğradığı değişikliklerde, beş milyar yıllık süre

içindeki oluşum ve gelişiminden, canlıların ilk yaradılışlarından

günümüze kadar geçirmiş oldukları evrimlerinden söz eden tarihsel

bir doğal bilimdir (Ketin, 2005). Jeoloji, kelime anlamıyla “yer bilimi”

demektir. “Geo”: Yer, “Logos” veya “Loji”: Bilim. Genel bir tabirle,

yerkürenin oluşumunu, gelişimini ve şu andaki durumunu konusu

içerisine alır (Ardos, 1996). 4

Page 5: Jeolojik miraslar karapınar

• "Jeopark" kavramı, 1991 yılında, Fransa'nın Digne Les Bains

kentinde düzenlenen Birinci Uluslararası Jeolojik Mirasın Korunması

Sempozyumu sırasında 30'dan fazla ülkeden gelen 100'ü aşkın

katılımcı tarafından imzalanan bildirgeyle ortaya çıktı.

• Bildirgede de vurgulandığı gibi, o güne değin pek çok ülkede kültürel

mirası ya da belli bir bölgedeki bitki örtüsünü korumaya yönelik

stratejiler uygulanmaktaydı. Ne var ki, bilimsel açıdan önemli,

yerkürenin oluşumuna ışık tutan, ya da estetik değeri olan jeolojik

oluşumların korunmasıyla ilgili herhangi bir önlem alınmamış,

yürürlükte olan pek çok çevre koruma programı, jeolojik oluşumların

bilimsel ve estetik değerini önemseyecek biçimde tasarlanmamıştı.

Oysa, jeolojik miras niteliğindeki yerler, hem yerkürenin oluşumunu

daha iyi anlamamız, hem de bu bilgilerin gelecek kuşaklara

aktarılması bakımından çok önemlidir.

• Jeopark; başta jeolojik miras niteliğindeki öğeler olmak üzere, tüm

doğal ve kültürel mirasın korunmaya alındığı, bu yapılırken

sosyoekonomik kalkınmanın da amaçlandığı, sınırları belirlenebilen

bir bölge anlamını taşımaktadır.

5

Page 6: Jeolojik miraslar karapınar

• Jeosit: Yer kabuğunun oluşumu veya evrimi sırasındaki bir olayı, bir

süreci veya bir sonucu ortaya koyan, kayaç-mineral-fosil topluluğu,

istif, yerşekli, jeolojik yapı, doku gibi bilimsel belge niteliği ve görsel

güzelliği bulunan doğal varlıklardır (Muğla Valiliği, 2008). Yerküre

üzerinde ender bulunan, bu sebeple oluştuğu zamanın ve olayın

belgesi durumundaki bazı fosil, kaya, yerşekli vb. jeolojik

malzemeler, korunması gereken varlıklardır ve jeolojik sit; Jeosit

olarak bilinirler.

• Jeolojik miras (Jeomiras): Yok olması durumunda bulunduğu

bölgeye ait bilgi ve jeolojik bir belgenin kaybolacağı, nadir bulunan,

yok olma tehdidi altındaki jeosittir (Muğla Valiliği, 2008).

• Jeoturizm: Bir bölgenin, kapsadığı jeosit ve jeolojik miras

vesilesiyle, bilhassa bu jeolojik zenginlikleri görmek amacıyla

gezilmesi ve ziyaret edilmesi faaliyetleridir (Muğla Valiliği, 2008).

Jeoturizm yeni bir eğilimdir ve eğitimsel-bilimsel turizmde yeni bir

boyuttur. Bununla birlikte, ülkelerin veya yörelerin arkeolojik, tarihsel

ve kültürel değerleri Jeoturizm odaklarıyla bütünleştirilerek turizm

daha da özendirici kılınmaktadır.

6

Page 7: Jeolojik miraslar karapınar

Türkiyedeki Jeopark Alanları

• Konya Karapınar Potansiyel Jeopark Alanı

• Cihanbeyli Traverten Konileri

• Kula (Manisa) Volkanik Jeoparkı

• Denizli Pamukkale Travertenleri

• Nevşehir Kapadokya Jeoparkı

• Afyon Kalesi (Karahisar Kalesi)

• Valla Kanyonu (Kastamonu)

• Nemrut Krateri

• Menderes Masifi

• Ballıca Mağarası (Tokat)

• Salda Gölü

• Beyşehir Gölü

• Tuz Gölü

7

Page 8: Jeolojik miraslar karapınar

Kaynak: Türkiyedeki Jeolojik Miras Alanları Gümüş, 2008’den

(Yeşil Atlas Dergisi’nde yayınlanmıştır) 8

Page 9: Jeolojik miraslar karapınar

Kaynak: JEMİRKO’nun Tespit Ettiği Jeoparkların Türü ve Dağılışı (Kazancı ve Şaroğlu,

2003’den) 9

Page 10: Jeolojik miraslar karapınar

10

Page 11: Jeolojik miraslar karapınar

Konya Karapınar Potansiyel Jeopark AlanıKarapınar Potansiyel Jeopark Alanı, İç Anadolu Bölgesi’nde,

Konya il sınırları içerisinde ve il merkezine yaklaşık 100 km uzaklıktadır.

Alan, jeolojik ve jeomorfolojik kaynak değerleri ile adeta bir jeoloji

laboratuvarı özelliği sunmaktadır. Bu kaynak değerlerin yanı sıra

arkeolojik ve tarihi yapılar yönünden de oldukça zengindir.

Potansiyel Jeopark Alanı, Karapınar ilçe merkezinin hemen

doğusunda, yaklaşık 1500 km²‘lik bir jeolojik miras alanı, bu alan

etrafındaki jeositler, arkeolojik ve kültürel sit alanları olarak

değerlendirilmektedir. Jeolojik miras alanı da iki bölümde

değerlendirilmektedir. Bunlardan biri Obruk Platosu, diğeri ise genç

volkanik yapıların bulunduğu Volkanik Bahçe’dir. Bunlara ek olarak

Kumul yapıları da bölge için bir kaynak değerdir.

Potansiyel Jeopark Alanı’nda, Miyosen-Pliosen yaşlı karasal

oluşumlu göl çökelleri yaygındır. Tabanda çakıl taşı, üste doğru marn,

kil, silt, çatlaklı ve boşluklu kireçtaşı birimleri, aradalanmalı olarak

bulunmaktadırlar. Üst Pliosen volkanizması çökelme ortamına silisli

çözeltiler taşımış ve killi, karbonatlı çökeller arasında silis yumruları

oluşmuştur. Bu birim Karacadağ volkanitleri tarafından kesilmektedir.

Karacadağ volkanitleri, açılı uyumsuzlukla Kuvaterner yaşlı alüvyonlar

tarafından örtülmektedir. 11

Page 12: Jeolojik miraslar karapınar

Ko

nya K

ara

pın

ar

Je

op

ark

ı

12

Page 13: Jeolojik miraslar karapınar

13Konya, Karapınar civarının jeolojik haritası ve birimleri

Page 14: Jeolojik miraslar karapınar

Obruk Platosu

14

Page 15: Jeolojik miraslar karapınar

Obruk nedir?

Baca veya kuyu şeklinde, keskin köşeli, derin çukurluklara

obruk denir. Derinliği 250-300 m’yi bulabilen obrukların bazılarının

tabanında göl bulunur. Türkiye’de İç Anadolu’nun güneyinde ve

Toroslar’da yaygın olarak obruklar görülür. Ör: İçel’deki Cennet obruğu,

Cehennem göçüğü ve Konya’daki Kızören Obruğu ülkemizdeki en

güzel örneklerdir.

15

Page 16: Jeolojik miraslar karapınar

Obruk Oluşumu

Kaynak: www.swfwmd.state.fl.us/hydrology/sinkholes/ 16

Page 17: Jeolojik miraslar karapınar

Obruk Oluşum Süreci

17

Page 18: Jeolojik miraslar karapınar

Obruk Oluşum Tipleri

18

Page 19: Jeolojik miraslar karapınar

• Çökme ile obruk oluşum süreci (Collapse Sinkholes) :

19

Page 20: Jeolojik miraslar karapınar

• Oturma ile obruk oluşum süreci (Subsidence Sinkholes):

20

Page 21: Jeolojik miraslar karapınar

Konya Karapınar Obruklarının Oluşumu

Karapınar civarında araştırmacıların yaptığı çalışmalarda 𝐶𝑂2‘ce zengin suyun hareketi sırasında kireçtaşlarını eriterek aşındırıp

taşıması ile yeraltında önce mağaraları; daha ileri aşamada da

obrukları oluşturduğunu belirtmişlerdir. Karapınar dolayındaki obrukların

oluşumunda arazinin litolojik özellikleri, yeraltı suyunun akım yönü;

yeraltısuyunun ve kayacın kimyasal bileşimi ile Pliyosen yaşlı Üzecek

Dağı ve Karapınar dolayındaki diğer volkanların (Karacadağ gibi)

çıkarttığı 𝐶𝑂2 etkilidir.

Bu boşluklar yeryüzüne 20-25m. yaklaşınca, mağaranın marn

ve killi tavanı üzerindeki ağırlığa dayanamayıp çökmekte ve derinlere

doğru yatay kesit alanı büyüyen obruklar oluşmaktadır.

21

Page 22: Jeolojik miraslar karapınar

22

Page 23: Jeolojik miraslar karapınar

23

Konya Kapalı Havzası ve Obruk Platosunun Jeolojik

ve Jeomorfolojik gösterimi

Kaynak: Bayarı,2008

Page 24: Jeolojik miraslar karapınar

24

Konya Obruklarının Fiziksel Gösterimi (Tablo 1)

Page 25: Jeolojik miraslar karapınar

25

Konya Obruklarının Fiziksel Gösterimi (Tablo 2)

Page 26: Jeolojik miraslar karapınar

Konya Obruklarından Örnekler

26

Page 27: Jeolojik miraslar karapınar

27

Çıralı Obruğu

Page 28: Jeolojik miraslar karapınar

28

Yer

Meyil Obruğu

650

Page 29: Jeolojik miraslar karapınar

29

İnobası Obruğu

Page 30: Jeolojik miraslar karapınar

30

Kızören Obruğu

Page 31: Jeolojik miraslar karapınar

31

Eşeli Obruğu

Page 32: Jeolojik miraslar karapınar

32

Niğde Boğazı Obruğu

Page 33: Jeolojik miraslar karapınar

33

Küçük Sekizli Obruğu

Page 34: Jeolojik miraslar karapınar

34

Timraş Obruğu

May Obruğu

Page 35: Jeolojik miraslar karapınar

35

Volkanik Bahçe

Page 36: Jeolojik miraslar karapınar

Karapınar’ın güney ve doğu yöresinde, yaygın olarak genç

volkanik oluşuklar görülmektedir. Sahadaki tektonik hatlarla volkanik

yapıların dağılımı yakından ilgili görülmektedir. Bu hatlar boyunca

yoğunlaşma ve bu hatları takip eden bir dağılım gözlenmektedir.

Söz konusu alan, tamamen açık bir arazidir ve burada birbirine

yakın çok sayıda, farklı özelliklerde ve yaşlarda, doğal güzellikleri

oldukça iyi korunmuş, irili ufaklı pek çok volkanik yapı yüzeylenir.

Türkiye’de bilinen 10 adet maardan 6’sı bu alandadır. Bu

bilinen maarların içerisinde en güzel ve en tanınmış örneklerden en

önemlileri Meke Gölü ve Acıgöl maarlarıdır. Maarlar, volkan

patlamasıyla oluşmuş olan çukurlardır. Maar duvarlarındaki

piroklastiklerde tipik “Base Surge” tabaka şekilleri yer almaktadır. Daha

sonraki süreçlerde bu çukurluklar, su ile dolarak göl haline gelmişlerdir.

Her iki maar da aynı zamanda Ramsar Alanı olup yıl içinde birçok kuş

türü tarafından ziyaret edilmektedirler.

36

Page 37: Jeolojik miraslar karapınar

Volkanik Bahçe içerisinde Karacadağ, Üzecek Dağı, Meke

Dağı gibi önemli volkanik dağlar bulunmaktadır. KD-GB uzanımlı

Karacadağ’ın GD’sunda ve ona paralel bir hat boyunca bazaltik lav ve

tüflerden oluşan piroklastik koniler sıralanmaktadır. Volkanik koniler

civarında bulunan farklı büyüklük ve şekillerdeki volkan bombaları da

oldukça ilgi çekmektedir. Diatrema türü boru şeklindeki patlama

çukurları da alan içerisindeki volkanik yapılardan biridir. Bunlar

içerisindeki en güzel örnek, Meke Maar’ının güneyinde yeralan Yılanlı

Obruğu’dur

37

Page 38: Jeolojik miraslar karapınar

38

Page 39: Jeolojik miraslar karapınar

39

Page 40: Jeolojik miraslar karapınar

Meke Maarı

• Meke Maarı, Karapınar (Konya) ilçe merkezinin 8 km GD’sunda;

Karapınar Ereğli yolunun 2 km KB’sında yeralmaktadır.

40

Kaynak: Arık, Eylül 2010

Page 41: Jeolojik miraslar karapınar

41

Meke’de Dört Mevsim

Kaynak: Arık, Eylül 2010

Page 42: Jeolojik miraslar karapınar

42Kaynak: Arık, Eylül 2010

Maar ve çevresinin jeolojik özellikleri

Page 43: Jeolojik miraslar karapınar

43

Maar ve gölün boyutları

Kaynak: Arık, Eylül 2010

Page 44: Jeolojik miraslar karapınar

44

Meke Maar Gölü içindeki koniler

Kaynak: Arık, Eylül 2010

Page 45: Jeolojik miraslar karapınar

45Kaynak: Arık, Eylül 2010

Page 46: Jeolojik miraslar karapınar

46Kaynak: Arık, Eylül 2010

Page 47: Jeolojik miraslar karapınar

Meke Maarı’nın Oluşumu• Meke maarı, Pleistosenden itibaren gelişen iki evreli volkanik

faaliyetle meydana gelmiştir. Birinci evrede volkanik patlama ile

genişçe bir krater oluşmuş ve bu kraterin suyla dolması sonucu göl

oluşmuştur. Yaklaşık 8000 yıl önce meydana gelen ikinci patlama ile

gölün ortasında ikinci koni oluşmuştur.

47Kaynak: Arık, Eylül 2010

Page 48: Jeolojik miraslar karapınar

Maar’ın Litolojik Özellikleri• Meke Maarı, göl çevresi; göl içindeki koniler bazaltik ve andezitik

bileşimli piroklastik malzemeden oluşmuştur. Piroklastikler; lapilli,

tüf, kül, volkan bombaları ve temelden koparılan daha eski volkanik

birimlere ait lav parçalarıdır.

48

Kaynak: Arık, Eylül 2010

Page 49: Jeolojik miraslar karapınar

49Kaynak: Arık, Eylül 2010

Page 50: Jeolojik miraslar karapınar

• Maarın özellikle doğu ve güneydoğu duvarlarında göl ortamında

sedimantasyon ve proklastiklerin seçici çökelmeleri ile tipik base

surge yapıları gelişmiştir.

50

Kaynak: Arık, Eylül 2010

Page 51: Jeolojik miraslar karapınar

• Meke Gölü'nün suları K, Mg, Na, Ca sülfat ve klorürleri bakımından

oldukça zengindir. Dolayısıyla mikrobiyolojik canlılar dışında, canlı

yaşamı yoktur. Göl sularından uzun yıllar tuz üretimi yapılmıştır. Son

yıllarda su seviyesinin düşmesi ve buharlaşma ile birlikte gölün

kuruyan bölümlerinde tuz tabakaları oluşmuştur.

51Kaynak: Arık, Eylül 2010

Page 52: Jeolojik miraslar karapınar

• Göl çevresi geçmiş yıllarda başta adını aldığı Meke kuşları olmak

üzere Angıt, Su çulluğu, İbibik, Kaya kartalı, Mısır akbabaları, Kızıl

şahin, Kınalı keklik, Yeşil karga, Uzunbacak, Kılkuyruklu şakrak gibi

birçok kuş türünün üreme bölgesi iken; suların çekilmesi ile bu

kuşların önemli bir bölümü artık göle gelmemektedir.

52Kaynak: Arık, Eylül 2010

Page 53: Jeolojik miraslar karapınar

Acıgöl Maarı

Karacadağ'ın eteğinde yer alan Acıgöl, Ereğli-Karapınar

yolunun sağ tarafında olup; yoldan geçenlerin dikkatini çekmektedir.

Büyük çapı 1500m. olan elipsvari bir patlama krateridir. Kraterin

çevresinde piroklastik malzeme yaygındır. Yamaçlarından dik bir

meyille tabanında gölün bulunduğu depresyona inilir. Gölün suyu

tuzludur.

53

Page 54: Jeolojik miraslar karapınar

Kumul Yapıları

54

Page 55: Jeolojik miraslar karapınar

Kumul nedir?

• Rüzgarların taşıdığı kumları hızının kesildiği yerlerde yada herhangi

bir engelin gerisinde biriktirmesi ile oluşan kum tepeciklerine denir.

Okyanus yada denizlerin rüzgarlara açık kıyılarında ve çöllerde oluşur.

55

Page 56: Jeolojik miraslar karapınar

• Karapınar ve yakın çevresinde gözlenen kumul yapıları, alan

içerisindeki diğer kaynak değerler arasında yer almaktadırlar. Bunlar

kurak iklimlerin tipik yer şekilleridir. Değişen klimatik şartlara bağlı

olarak Konya ve Tuz Gölü Kapalı Havzalarındaki göl seviyelerinin

değişiklik göstermesi, hatta tamamen çekilmesiyle geride hareket

kabiliyeti fazla bir litoloji ortaya çıkmıştır. Buna paralel; kurak şartlara

ve rüzgarın korrazyon etkisine bağlı olarak ülkemizde ender

rastlanan eoliyen şekiller meydana gelmiştir. Bunlar genellikle kum

örtüleri, kum tümsekleri, minyatür barkanlar ve barkan sırtlarıdır.

56

Page 57: Jeolojik miraslar karapınar

57

Kaynak:

http://www.kesfetmekicinbak.com/atlaskitap/kitapdetay.aspx?kitapid=202&parenti

d=178

Page 58: Jeolojik miraslar karapınar

58

Kaynak:

http://www.kesfetmekicinbak.com/atlaskitap/kitapdetay.aspx?kitapid=349&parenti

d=318

Page 59: Jeolojik miraslar karapınar

59

Kaynak:http://www.tatilmacera.com/wp-content/uploads/2011/04/karapinar-c%C3%B6l%C3%BC-gezi.jpg

Page 60: Jeolojik miraslar karapınar

Arkeolojik ve Kültürel Sit Alanları

60

Page 61: Jeolojik miraslar karapınar

Çatalhöyük Neolitik Kenti (Konya-Çumra)• UNESCO Dünya Miras Listesi’ne Alınma Tarihi: 2012

Liste Sıra No: 1405Listeye Alınma Kriterleri: (II), (IV) Kategori: Kültürel Yeri: İç Anadolu Bölgesi, Konya İli, Çumra İlçesi

• İnsanlığın gelişiminde önemli bir evre olan yerleşik toplumsal hayata geçişle birlikte, tarımın başlangıcı ve avcılık gibi önemli sosyal değişim ve gelişmelere tanıklık eden Çatalhöyük Neolitik Kenti, Güney Anadolu Platosu’nda yaklaşık 14ha.lık bir alan üzerinde yer almaktadır. İki höyükten oluşan Çatalhöyük Neolitik Kenti’nin daha uzun olan Doğu Höyüğü, M.Ö. 7400 ve 6200 yılları arasına tarihlenen 18 Neolitik yerleşim katmanından oluşmaktadır. Söz konusu katmanlarda, sosyal örgütlenmeyi ve yerleşik hayata geçişi simgeleyen duvar resimleri, rölyefler, heykeller ve diğer sanatsal öğeler yer almaktadır. Batı Höyüğü ise M.Ö. 6.200 ve 5.200 yılları arasına tarihlenen Kalkolitik Döneme ait kültürel özellikler göstermektedir. Bu özellikleriyle Çatalhöyük, aynı coğrafyada 2000 yıldan fazla bir süredir var olan köylerden kentsel hayata geçişin de önemli bir kanıtıdır.

• Ortadoğu ve Anadolu’da diğer Neolitik alanlar bulunmuş olmasına rağmen, Çatalhöyük Neolitik Kenti, kalıntıların boyutu, yaşayan toplumun yoğunluğu, güçlü sanatsal ve kültürel gelenekler ve zaman içindeki sürekliliğin benzersiz bileşimi ile olağanüstü evrensel değer taşımaktadır.

61

Page 62: Jeolojik miraslar karapınar

62

Page 63: Jeolojik miraslar karapınar

63

Page 64: Jeolojik miraslar karapınar

Bolluk Gölü Traverten Konileri

(Cihanbeyli Traverten Konileri),

Tuz Gölü ve Tuz Gölü

Çevresindeki Başlıca Su

Kaynakları

64

Page 65: Jeolojik miraslar karapınar

Traverten nedir?

• Travertenler; jeolojik, jeomorfolojik, hidrografik, klimatolojik ve

biyolojik etkinliklerin bir sonucu ortaya çıkan karbonatlı tortul bir

kayaçtır.

65

Page 66: Jeolojik miraslar karapınar

Traverten nasıl oluşur?

• Travertenler, 𝐶𝑎𝐶𝑂3olup, 𝐶𝑎+2 ve 𝐻𝐶𝑂3− ‘ce zengin yeraltı sularının

genellikle bir faydan, çatlaktan ya da yarıktan yeryüzüne çıktıkları

yerde fizikokimyasal, biyokimyasal olarak bünyelerindeki 𝐶𝑎𝐶𝑂3’ün

çökeltmesiyle oluşur. Çökeliminde genellikle kalsit ve aragonit

kristali alır.

• 𝐻20 + 𝐶𝑂2 → 𝐻2𝐶𝑂3• 𝐻2𝐶𝑂3 + 𝐶𝑎𝐶𝑂3 → 𝐶𝑎(𝐻𝐶𝑂3)2• 𝐶𝑎(𝐻𝐶𝑂3)2 → 𝐶𝑎𝐶𝑂3 ↓ +𝐻2𝑂 + 𝐶𝑂2 ↑

66

Page 67: Jeolojik miraslar karapınar

Traverten Birikim Şekilleri

67

Page 68: Jeolojik miraslar karapınar

• Traverten Terası: Kaynak sularının, eğimli bir topografya üzerinde

geçişi sırasında, güzergâhı üzerindeki blok, çakıl gibi engellerle

karşılaşmaları ve bünyelerindeki kalsiyum karbonatı bırakmaları

sonucunda oluşmuş, yarım daire şeklinde, balkon benzeri yapılardır.

• Terasların dış yamaçlarında, havuzlardan taşan suların oluşturduğu

sarkıtlar ve dikitler dikkati çeker. Ülkemizde Antalya, Pamukkale,

Başkale-Akçalı, Çat-Köseler traverten alanlarında güzel örnekleri

vardır.

68Kaynak:http://www.kusadasi.tv/wp-content/uploads/pamukkale1.jpg

Page 69: Jeolojik miraslar karapınar

• Traverten Sırtı: Fay, çatlak veya yarık hattı boyunca yüzeye

çıkan yeraltı sularının, bu tektonik yapıların içinde veya

yeryüzüne çıktıkları yerde, yapının her iki tarafında kalsiyum

karbonatın üst üstte birikmesi ile oluşmuş, enine kesitleri çatı

biçiminde, uzun eksenleri antiklinal şeklinde olan

hidrojeomorfolojik yapılardır.

• Hüdai Hamamı (Sandıklı-Afyon), Uyuz ve Kızık Hamamı

(Afyon), Gazlıgöl (Afyon), Sarıhıdır (Avanos), Köseler (Çat-

Erzurum), Yaprakhisar (Aksaray), Terme (Kırşehir), Sıcak

Çermik, Uyuz Çermik ve Ortaköy Çermiği (Sivas), Reşadiye

(Tokat), Emir kaplıcaları (Kula-Manisa), Gölemezli ve Yenice

(Buldan-Denizli), İmanlar (Eskipazar-Karabük) sırtların

bulunduğu alanlardır.

69

Page 70: Jeolojik miraslar karapınar

70

Çatlağın ilk oluştuğu durum Traverten sırtının

oluşumu

Traverten sırtının

bugünkü durumu

Page 71: Jeolojik miraslar karapınar

71

Sarıhıdır (Nevşehir-Avanos) köyü kuzeyinde traverten sırtı

Page 72: Jeolojik miraslar karapınar

• Traverten Kanalı: Kalsiyum bikarbonatça zengin suların, akış

gösterdiği yönde bünyelerindeki kalsiyum karbonatı bırakmasıyla

oluşturdukları, bazen doğrusal bazen ise kıvrımsal uzanışa sahip,

topografik zeminden yüksekte yer alan kanallardır.

• Traverten kanallarının enine profilleri ‘M’ şeklindedir. Ender traverten

birikim şekillerinden olan kanallar, en tipik olarak Pamukkale de

bulunmaktadır.

72

Kanalın ilk seviyesi Kanalın tabanında ve kenarlarında traverten çökeliminin devam etmesi sonucunda kanal ilk

seviyesinden daha yukarıya yükselir.

Page 73: Jeolojik miraslar karapınar

73

Bolluk Gölü (Cihanbeyli-Konya)'nün kuzeyinde termal suların etkisiyle oluşmuş

ölü traverten kanalı.

Page 74: Jeolojik miraslar karapınar

• Traverten Konisi: Eğim değeri az olan alanlarda yüzeye çıkan

kaynak sularının, bünyelerindeki kalsiyum karbonatı üst üstte

biriktirmesi ile oluşmuş, ters dönmüş tabağı andıran strüktürlerdir.

• Höyük şeklinde görünüşe sahip olan bu traverten birikim şeklinin

boyutları farklıdır. Bazılarının içinde çukurluklar bulunmaktadır.

Krateri hatırlatan bu çukurlukların içleri suyla dolu olabildiği gibi kuru

da olabilmektedir. Ender bulunan traverten birikim şekillerindendir.

• Bolluk (Acıtuz) Gölü havzası, ülkemizde traverten konilerinin en

fazla bulunduğu alan konumundadır. Erzurum ilinin Tekman-

Gökoğlan ve Karaçoban-Burnaz köyü çevresinde içlerinde göllerin

bulunduğu traverten konileri vardır. Seydişehir-Kavakköy batısı

traverten konilerinin tespit edildiği sahalardan biridir.

74

Page 75: Jeolojik miraslar karapınar

75

Otlukbeli Gölü (Erzincan) çevresinde yer alan traverten konisi

Page 76: Jeolojik miraslar karapınar

• Mağara Travertenleri: Bunlar sarkıt, dikit, sütun, duvar ve perde

damlataşı, flama, oolit, pizolit gibi suların damlaması ve sızması ile

oluşan çökelimlerdir. Karstik mağaraların tavan, taban ve

duvarlarında yer alan değişik boyuttaki birikimlerdir. Ülkemizdeki

birçok mağarada bu oluşumlara rastlanılmaktadır.

76

Pamukkale (Denizli) Kaklık Mağarası’nda yer alan Mağara

travertenleri

Kaynak:

http://www.pamukkale.8m.com/kaklikmagara1.jpg)

Page 77: Jeolojik miraslar karapınar

77

• Traverten Köprüsü: Akarsu vadisindeki kaynakların çökelttiği

travertenlerin vadinin diğer yamacına doğru genişlemesi sonucu

oluşmuş olan yapılardır. Traverten köprüleri, vadinin her iki

yamacında bulunan traverten koni ve sırtlarının karşılıklı birleşmesi

ile de oluşabilmektedir.

• Diyadin termal kaynaklarının bulunduğu alanda Murat vadisi

üzerinde, iki adet traverten köprüsü oluşmuştur. Köprüler, Köprü

Çermik kaynakları kuzeybatısındadır. Kudret Köprüsü olarak

adlandırılan en kuzeydeki köprü, Murat Nehri batısındaki Altınkilit,

Taşbasamak gibi köyleri Diyadin’e bağlamaktadır. Köprü, karayolu

köprüsü gibi kullanılmaktadır. 15 m genişliğinde ve 20 m

uzunluğundadır. Bu köprünün 100 m güneyinde 30 m uzunluğunda

ve 7 m genişliğinde başka bir köprü daha vardır. Akarsu vadisi

yamacındaki sırtların birleşmesi ile oluşmuşlardır.

Page 78: Jeolojik miraslar karapınar

78

Diyadin-Köprü Çermik kuzeybatısında Murat Irmağı üzerindeki traverten

köprüsü. Murat Irmağının köprüye giriş yaptığı kesimden bir görünüş.

Page 79: Jeolojik miraslar karapınar

• Türkiye’deki en önemli traverten köprüsü, Konya-Hadim ilçesindeki

Göksu üzerindeki Yerköprü’dür. Yerköprü, Karasu kaynağı tarafından

oluşturulmuştur. Göksu Nehri, 500 m kadar bu traverten köprüsünün

altında sifon yaparak akış göstermektedir.

79

Kaynak:

http://www.trekearth.com/gallery/Middle_East/Turkey/Mediterranean/Karaman/Hadim/ph

oto620663.htm

Page 80: Jeolojik miraslar karapınar

• Traverten Bacası: Yüksek basınçlı kaynakların çıkış ağzı etrafında,

travertenlerin dairesel şekilde tortulanması ile oluşmuş, baca

görünümündeki traverten birikim şekilleridir.

• Bacaların bazılarının içinde düşey veya verev yönde gelişmiş, çapı

değişik su çıkış kanalı bulunur. Bazılarında bu kanal tıkanmış

haldedir. Termal sular, aralıklı olarak buralardan fışkırarak yüzeye

çıkarlar.

• Eski traverten bacaları zamanla aşınarak mantarkaya şeklinde bir

görünüş alırlar.

80

Sındırgı-Hisaralan termal kaynakları

tarafından oluşturulmuş traverten

bacaları.

Otlukbeli Gölü (Otlukbeli-Erzincan)

güneyindeki eski traverten bacası. Bu

birikim şekli etrafındaki sahanın

aşınmasıyla mantarkaya görünümünü

almıştır.

Page 81: Jeolojik miraslar karapınar

81

Türkiye’de Travertenlerin Bulunduğu Alanlar

Page 82: Jeolojik miraslar karapınar

Bolluk (Acıtuz) Gölü Travertenleri

Cihanbeyli’nin güneyinde Boluk ya da Bolluk Gölü olarak

bilinen gölün içinde ve çevresinde yer alırlar. Travertenler, koniler

oluşturacak şekilde tortulanmıştır. Yaklaşık 12 𝑘𝑚2 ’lik alana dağılmış

olan konilerin sayısı 63 tanedir. Koniler 1-30 m nispi yükseklikte ve

3-500 m çapındadır. Dairesel ve elipsoit şekle sahip koniler, tektonik

hatlarla uyumlu bir şekilde dizilmişlerdir. Bugüne kadar dünyada emsal

olabilecek başka bir alan tespit edilmemiştir. Bazı konilerin içinde göller

bulunmaktadır. Konilerin bir kısmı tahrip olmuş eski koni özelliği

taşırken, bir kısmı oluşum halindedir.

82

Page 83: Jeolojik miraslar karapınar

83

Bolluk (Acıtuz) Gölü içinde ve çevresinde birçok traverten konisi

bulunmaktadır.

Page 84: Jeolojik miraslar karapınar

84

Cihanbeyli traverten konisi

Page 85: Jeolojik miraslar karapınar

85Çeşitli koni tipleri

Page 86: Jeolojik miraslar karapınar

86

Traverten konilerine Bozdağ'dan genel bakış

Page 87: Jeolojik miraslar karapınar

87

Page 88: Jeolojik miraslar karapınar

88

Kaynak: http://ankarafotosafari.blogspot.com.tr/2011/10/bolluk-golu-celil-bogaz-

gezisi_16.html

Page 89: Jeolojik miraslar karapınar

89

Kaynak: http://ankarafotosafari.blogspot.com.tr/2011/10/bolluk-golu-celil-bogaz-

gezisi_16.html

Page 90: Jeolojik miraslar karapınar

90

Kaynak: http://ankarafotosafari.blogspot.com.tr/2011/10/bolluk-golu-celil-bogaz-

gezisi_16.html

Page 91: Jeolojik miraslar karapınar

91

Kaynak: http://ankarafotosafari.blogspot.com.tr/2011/10/bolluk-golu-celil-bogaz-

gezisi_16.html

Page 92: Jeolojik miraslar karapınar

Tuz Gölü

• 26 hidrolojik havzaya ayrılan Türkiye’nin en büyük ve önemli havzalarından birisi Konya Kapalı Havzası’dır. Yüzölçümü 5,3 milyon hektar (53.830 𝑘𝑚2) olan Konya Kapalı Havzası’nda yer alan Tuz Gölü, günümüzde yaklaşık 130 bin hektarlık (1300 𝑘𝑚2) bir alanı kaplamakta ve bu açıdan Türkiye’nin ikinci büyük gölü konumundadır. Etrafındaki irili ufaklı göller ile önemli sulak alanlarından birisi olan ve jeolojik bakımdan tektonik kökenli bir yapıya sahip Tuz Gölü ve çevresi, Ramsar kriterlerine göre “A Sınıfı” bir sulak alandır.

• Tuz Gölü, doğudan Kızılırmak masifi, güneyden Obruk, batıdan Cihanbeyli ve kuzeyden Haymana platolarıyla çevrili çukurun kuzeydoğusundaki en alçak kesiminde yer almaktadır. Tuz Gölü, büyük bir araziyi kaplamasına karşın ülkemizin en sığ gölü olup, gölün derin yerlerinde 0,5 m yüksekliğinde su toplanmaktadır. Suyun bol olduğu bahar aylarında göl çevresi 164.200 hektar alana ulaşmaktadır. Kapalı bir havzada yer alan gölün çevresinin dışarıya akıntısı yoktur. Rakımı 905 metreye ulaşan Tuz Gölü ve çevresi, yıllık ortalama 324 𝑚𝑚 𝑚2’lik yağış miktarı ile ülkemizin en kurak coğrafyasında yer almaktadır.

• Tuz Gölü İç Anadolu Bölgesi’nde Ankara, Konya ve Aksaray illerinin sınırlarının kesiştiği yerde yer alır.

• Tuz Gölü’nün derinliği en fazla 2 m’yi bulur.

• Tuz Gölü, Lut Gölü’nden sonra ̴ %33’lük tuz oranıyla; dünyanın en tuzlu ikinci gölü olma özelliği gösterir.

• Türkiyenin toplam tuz üretiminin %55’i bu gölden sağlanır.

• Tuz Gölü, 1915 yılından beri % 85 oranında küçülmüştür.

92

Page 93: Jeolojik miraslar karapınar

93

Kaynak:

http://www.turkiye-rehberi.net/t%C3%BCrkiye-il-s%C4%B1n%C4%B1rlar%C4%B1-

haritas%C4%B1

Page 94: Jeolojik miraslar karapınar

94

Kaynak:

http://www.archatlas.org

Page 95: Jeolojik miraslar karapınar

95

Kaynak:

http://www.kesfetmekicinbak.com/atlaskitap/kitap

detay.aspx?kitapid=152&parentid=130

Page 96: Jeolojik miraslar karapınar

96

Kaynak:http://www.cnnturk.com/2008/turkiye/09/10/tuz.golune.sadakat.yolculugu/493033.0/index.html

Page 97: Jeolojik miraslar karapınar

97

Kaynak:

www.turizmtrend.com

Page 98: Jeolojik miraslar karapınar

98

Kaynak:

http://www.internethaber.com/tuz-golu-kirmizi-yosun-arastirma--448278h.htm

Page 99: Jeolojik miraslar karapınar

99

Kaynak:

http://www.yenisafak.com.tr/yerel/tuz-golunde-hasat-suruyor-680976

Page 100: Jeolojik miraslar karapınar

• Tuz Gölü, Van Gölü’nden sonra alan büyüklüğü bakımından

Türkiye’nin ikinci büyük gölü konumundadır. Kapalı bir havzada yer

alan göl, jeolojik olarak tektonik kökenlidir. Suyun bol olduğu bahar

aylarında 164.000 hektara ulaşan, yazın ise kuruyan göl; yağış, yer

altı suyu ve yüzey akımıyla beslenmektedir. Dolayısıyla Tuz Gölü ve

çevresinin en önemli su kaynakları, bölgenin aldığı yağış ile bölgede

yer alan diğer akarsu ve göllerdir.

• İnsuyu, Peçeneközü Deresi ve Melendiz Çayı, Tuz Gölü’nü besleyen

akarsulardır. Bu akarsuların dışında, 150 km uzunluğundaki Konya

ana tahliye kanalıyla taşınan atık sular sebebiyle doğal olmayan bir

su girişi olmaktadır. Bunun yanında Konya Kapalı Havzası’ndaki

diğer yer altı suları, Tuz Gölü’nü besleyen diğer kaynaklardır.

100

Page 101: Jeolojik miraslar karapınar

101

Tuz Gölü’ne doğalgaz deposu nasıl yapılacak ?

Kaynak: http://enerjienstitusu.com/medya/tuz-golu-dogalgaz-

deposu-cinli-firma.jpg

Page 102: Jeolojik miraslar karapınar

Tuz Gölü’nün çevresindeki başlıca su kaynakları:

• Bolluk Gölü: Cihanbeyli yerleşiminin yaklaşık 10 km güneyinde, Tuz Gölü’nün ise yaklaşık 28 km güneybatısında yer alan Bolluk Gölü 1992 yılında 1. derecede sit alanı ilan edilmiştir. Ortalama alanı 1.150 hektar olan gölde, Alkim şirketi tarafından sodyum sülfat ve sodyum klorür üretimi yapılmaktadır. Sulak alan çevresinde yaygın olarak kuru hububat tarımı yapılmaktadır. Gölü besleyen su kanalının getirdiği kirlilik gölü olumsuz yönde etkilemektedir. Kanal vasıtasıyla besin değeri yüksek suların göle ulaşması nedeniyle gölün ucundaki tuzcul bitki örtüsü, gölü hızla bir tatlı su bataklığına dönüştürmektedir.

102

Page 103: Jeolojik miraslar karapınar

103

Kaynak:

http://www.kesfetmekicinbak.com/atlaskitap/kitapdetay.asp

x?kitapid=156&parentid=130

Page 104: Jeolojik miraslar karapınar

104

Page 105: Jeolojik miraslar karapınar

105

Kaynak:

http://www.outdoororacle.com/GaleriDetay.aspx?id=4&Bolluk-Golu

Page 106: Jeolojik miraslar karapınar

• Tersakan Gölü: Cihanbeyli yerleşiminin yaklaşık 10 km

güneydoğusunda, Tuz Gölü’nün 14 km güneybatısında yer

almaktadır. 1992 yılında 1. Derece Sit Alanı ilan edilen Tersakan

Gölü yaklaşık 1.100 hektarlık bir alana sahiptir. Bolluk Gölü gibi

Tersakan Gölü’nden de sodyum sülfat üretimi yapılmaktadır. Göl

günümüzde tamamen kuruma tehlikesi ile karşı karşıyadır.

106

Page 107: Jeolojik miraslar karapınar

107

Kaynak:

http://www.kesfetmekicinbak.com/%28S%28utrrcz55oxpq0k55wfkhvr

55%29%29/atlaskitap/kitapdetay.aspx?kitapid=253&parentid=229

Page 108: Jeolojik miraslar karapınar

108

Page 109: Jeolojik miraslar karapınar

109

Kaynak:www.yerturk.com/yer-tersakan-golu.html

Page 110: Jeolojik miraslar karapınar

• Düden Gölü: Kulu ilçesinin 3 km batısında, Tuz Gölü’nün yaklaşık

15 km kuzey batısında yer alan sığ bir göldür. Hafif tuzlu suya sahip

gölün ortalama alanı 860 hektardır. Su girişi, Değirmenözü Deresi

(Kulu) ile olmaktadır. Göl suyunu boşaltacak bir dere veya kanal

bulunmamaktadır. Ayrıca göl üzerindeki mevcut adaların üzeri otla

kaplıdır. Bu bölge çok sayıda Yaz ördeği, Pasbaş pakta, Dikkuyruk,

Kılıçgaga, Büyükcılbıt, Akdeniz martısı, Gülen sumru adı verilen

yabani kuş türlerini barındırdığı yaban hayatından dolayı Düden

Gölü bir kuş gözleme istasyonudur. Göl kış mevsiminde tamamen

donmaktadır.

110

Page 111: Jeolojik miraslar karapınar

111

Kaynak:

http://www.hakimiyet.com/kultur-yasam/duden-golu-yagis-bekliyor-

h9032.html

Page 112: Jeolojik miraslar karapınar

• Barajlar: Tuz Gölü ve çevresindeki arazinin düz bir topoğrafyaya

sahip olması ve bundan dolayı yeterli akarsu bulunmaması, bu

bölgede baraj yapımını önlemiştir. Bölgede bulunan az sayıda baraj

arasında Mamasın Barajı, Eşmekaya Bendi, Cihanbeyli Göleti ve

inşası süren Peçenek Barajı yer almaktadır.

112

Page 113: Jeolojik miraslar karapınar

113

Page 114: Jeolojik miraslar karapınar

114

Kaynak:

http://www.konhaber.com/yeni/haber-185149-GUNCEL-Cihanbeyli-

Goletine-16-bin-yavru-balik.html

Page 115: Jeolojik miraslar karapınar

Beyşehir Gölü

115

Page 116: Jeolojik miraslar karapınar

Beyşehir ilçesinin kuzeyinde, Şarkikaraağaç ilçesinin güneyinde, Sultan ile Anamas Dağları arasındaki tektonik çukurlukta yer alan ülkemizin en büyük tatlı su gölü ve üçüncü büyük gölüdür.

Göl alanı toplam 653 km², uzunluğu 45 km, en geniş yeri 25 kilometredir. Suları tatlı olup, derinliği en çok 10 m civarındadır. Çevresi, yüksekliği 2000 metreyi aşan dağlarla çevrilidir. Deniz seviyesinden yüksekliği ise 1115 metredir. Fazla gelen sular, yapılan bir kanalla doğrudan Çarşamba Suyuna verilir. Konya Ovasının sulanması için Beyşehir kazası yanında büyük bir regülatör yapılmıştır.

Gölün tabanı neojen göl tortuları ile doludur. Gölde 32 adet ada ve adacıklar vardır. Bunlardan bazıları; İğdeli, Akburun, Kızkulesi, Mada, Yılanlı, Külbent adalarıdır. Gölde bol miktarda balık vardır. Gölü besleyen 27 adet çay ve dere vardır.

Gölde tatlısu levreği, sazan, sarıbalık ve çiçekbalığı yaşamaktadır. Adalarda ve sığ kıyılarda pelikan, dalgıç, balıkçıl ve yaban ördekleri kuluçka yapmakta, göçler sırasında çeşitli türden su kuşları sürüler halinde göle uğramaktadır.

Beyşehir ilçesi, Adaköy Kasabasında Beyşehir Gölü kenarında Absıngır Sazlığı, Karadiken Köyü yakınlarında Beyşehir Gölü kenarında Karadiken Sazlığı, Yeşildağ Kasabasında, Beyşehir Gölü‟nün kıyılarında Gür Sazlığı ve Bayatan Sazlığı vardır.

116

Page 117: Jeolojik miraslar karapınar

Kaynak:

http://www.konya.com/cografi-konum-h53.htm 117

Page 118: Jeolojik miraslar karapınar

118Beyşehir Gölü (Kaynak: http://www.panoramio.com/photo/15702259)

Page 119: Jeolojik miraslar karapınar

119

Kaynak:

http://www.haberler.com/anamas-dagi-nda-buyuleyici-guzellik-5424429-haberi/

Page 120: Jeolojik miraslar karapınar

120

Kaynak:

http://www.sultandagi.gov.tr/default_B1.aspx?content=191

Page 121: Jeolojik miraslar karapınar

121Kaynak: www.turizmtrend.com

Page 122: Jeolojik miraslar karapınar

122http://www.kesfetmekicinbak.com/%28S%28cacnyd55dt2eat45gzj1bp45%29%29/

atlaskitap/kitapdetay.aspx?kitapid=155&parentid=130&Page=2

Page 123: Jeolojik miraslar karapınar

123

Kaynak:

http://www.kesfetmekicinbak.com/%28S%28jh5eg045ooavcrziakx2vb55%29

%29/atlaskitap/kitapdetay.aspx?kitapid=439&parentid=431

Page 124: Jeolojik miraslar karapınar

124

Page 125: Jeolojik miraslar karapınar

125

Kaynak:

http://egitimcihaber.net/gezi-

tatil/2010/02/19/beysehir-golu/

Page 126: Jeolojik miraslar karapınar

126

Kız Kalesi Adası

(Kaynak: http://dunyarehberi.blogspot.com.tr/2012/12/kz-kalesi-adas-

beysehir-golu-beysehir.html)

Page 127: Jeolojik miraslar karapınar

127Kaynak: http://www.forumgercek.com/ic-anadolu/75387-anadolu-nun-

unutulmus-topragi-mada-adasi-kazak-adasi.html

Page 128: Jeolojik miraslar karapınar

128Kızıl Ada (Kaynak: http://www.panoramio.com/photo/3025499)

Page 129: Jeolojik miraslar karapınar

129

Karadiken sazlığı(Kaynak: http://konyalife.com.tr/haber/beysehirde-foto-safari-

4195.html)

Page 130: Jeolojik miraslar karapınar

Eber Gölü

130

Page 131: Jeolojik miraslar karapınar

131

Eber ve Akşehir Gölleri Lokasyon Haritası

Page 132: Jeolojik miraslar karapınar

• Afyon ili, Çay ve Bolvadin ilçesi sınırları içerisinde 150 𝑘𝑚2

yüzölçümüne sahip Eber Gölü, Akarçay ve Sultandağlarından gelen kaynak suları ile beslenmektedir. Derinliği 3.98m. denizden yüksekliği ise 966.98 m. dir.

• Eber Gölü bir zamanlar kuş cenneti görünümünde ve yüzeyinde su çiçekleriyle bezenmiş bir bahçe iken, bugün yanına yaklaşılmayacak kadar kirletilmiştir. Eber Gölü’nü tehdit eden en büyük unsurlar Afyon şehrinin atıkları, süt endüstrisi, Şeker ve Alkoloid Fabrikalarının atıklarıdır. Diğer bir tehdit unsuru da, atıkların Eber Gölü’nde biriktikten sonra gölün arıtma vazifesi görmesi ve bu nedenle de süzülen temiz suyun Akşehir Gölü’ne akıtılmasıdır. Gölün derinliği bugün 1.70 metreye kadar düşmüştür. Önlem alınmadığı takdirde daha da düşeceği bir gerçektir.

• Gölde; ekonomik değeri en yüksek olan kamış üretimi, sazan, turna ve aynalı sazan balığı bulunmaktadır. Ayrıca gölün av turizmi içermesi nedeniyle de İl dışından birçok kişinin av evleri yapmasına neden olmuştur.

• Eber Gölü Konya Kültür ve Tabiat Varlıkların Koruma Kurulunun 22.6.1992 gün ve 1359 sayılı kararıyla 1.derece Doğal Sit Alanı ilan edilmiştir.

132

Page 133: Jeolojik miraslar karapınar

133

Kaynak: http://www.cografya.gen.tr/tr/afyonkarahisar/

Afy

on

ka

rah

isa

r İli S

iya

si

Ha

rita

Page 134: Jeolojik miraslar karapınar

134

Eb

er

ve A

kşeh

ir G

ölleri

Çevre

sin

in J

eo

loji H

ari

tası

Page 135: Jeolojik miraslar karapınar

135

Sultandağı Fayı'nın GD-KB yönlü uzantısı ve fay diklikleri

Page 136: Jeolojik miraslar karapınar

136

Eb

er

ve

Ak

şe

hir

lle

ri Ç

evre

sin

in F

izik

i H

ari

tas

ı

Page 137: Jeolojik miraslar karapınar

137

Eber Gölü kuzeyinde eski göl falezleri ve eski kıyı çizgisi

Page 138: Jeolojik miraslar karapınar

138

Kaynak: http://www.afyonhaber.com/manset/gizli-cennet-eber-golu.htm

Page 139: Jeolojik miraslar karapınar

139

Kaynak: http://www.afyonhaber.com/manset/gizli-cennet-eber-golu.htm

Page 140: Jeolojik miraslar karapınar

140

Kaynak: http://www.afyonhaber.com/manset/gizli-cennet-eber-golu.htm

Page 141: Jeolojik miraslar karapınar

141

Kaynak: http://www.afyonhaber.com/manset/gizli-cennet-eber-golu.htm

Page 142: Jeolojik miraslar karapınar

142Kaynak: http://www.afyonhaber.com/manset/gizli-cennet-eber-golu.htm

Page 143: Jeolojik miraslar karapınar

Akşehir Gölü

143

Page 144: Jeolojik miraslar karapınar

144

Akşehir ve Eber Gölleri Lokasyon Haritası

Page 145: Jeolojik miraslar karapınar

• Akşehir Gölü, Sultan dağları ile Emir dağı arasındaki çöküntü

alanında yer alır. Akşehir ilçesinin yanında İç Anadolu Bölgesi'nde

bulunan bir göldür. İdari olarak Konya ve Afyonkarahisar illeri

sınırları içerisinde yer almaktadır.

• Akşehir Gölünün kapalı bir göl olması ve buharlaşmanın etkisi

sebebiyle tuzlu bir özellik göstermektedir. Kıyılardan göle karışan

tatlı su kaynaklarının bolluğu, kıyılarda suyun tatlılaşmasını sağlar.

Tuzluluk orta kesimlerde ve kuzeydoğuda daha belirginleşir.

• Göl, Sultan dağlarından inen mevsimlik ve sürekli akarsular, göl

çevresindeki akiferlerin yer altı suyu akımı ile göl alanına düşen

yağışlarla beslenmektedir. Boşalımı ise, göl yüzeyinden buharlaşma

ve sulama amacıyla alınan sularla olmaktadır.

• Gölün geçmişte Taşköprü çayı vasıtasıyla Eber Gölü ile olan

bağlantısı, Eber gölü çıkışına DSİ'nce inşa edilen regülatör ve

sulama kanalları ile kesilmiştir.

• Göldeki su seviyesi ve göl alanı yıllara ve mevsimlere göre büyük

değişiklikler göstermektedir.

145

Page 146: Jeolojik miraslar karapınar

• Gölün kapladığı alan, 15 yıl öncesine kadar 350 km²'dir. Aşamalı

olarak yok olmuş göl 2008 yılında adeta bir çöl olmuştur. Kaçak

kuyular, kuralsız sulama teknikleri, göletler ve gölü besleyen

nehirlerin üzerine inşa edilen yapıların tamamı Akşehir gölünün

kurumasına neden olmuştu. Göl kayboldukça, bölgenin ekosistemi

de değişmiş bulunmaktadır. 2009 yılında yaklaşık 30 kilometrekare

alana ulaşan Akşehir Gölü’nün bu yıl (2010) Mayıs Ayında yapılan

ölçümlerde kapladığı alan 80 kilometrekareye ulaşmıştır. Göl’ün

yaklaşık su seviyesi derinliği ise 2010 yılı Mayıs ayında 1,5-2 m

olarak ölçülmüştür.

• Geçen yılda olduğu gibi bu yıl da (2010) yağışların mevsim

normallerinin de üzerinde seyretmesi Akşehir Göl’ündeki su oranını

artırmıştır. Akşehir Göl’ünde meteorolojik parametrelerin kayıt altına

alınmaya başlandığı 1930 yılından bu yana; bilhassa son 8 yılda,

Akşehir civarındaki yağışların azalmasıyla, su oranının düştüğü

görülmektedir. Göldeki su seviyesinin düşmesini etkileyen

faktörlerden bir diğeri ise su kullanım oranlarının olduğu

bilinmektedir.

146

Page 147: Jeolojik miraslar karapınar

• Akşehir Gölü’nün kaderinin sadece yağmura bırakılması çözüm

olmadığından dolayı göl için bazı projeler hazırlanmıştır.

• Akşehir ve Eber Göllerinde bozulma, ekolojik dengenin yeniden

tesis edilmesi ve alanın uygun bir şekilde yönetilmesinin sağlanması

amacıyla; Akşehir ve Eber Gölleri için “Akşehir-Eber Gölleri Sulak

Alan Yönetim Planı Projesi ” hazırlanmıştır (2008) ve çalışmalar

Çevre ve Orman Bakanlığımız tarafından başlatılmıştır.

147

Page 148: Jeolojik miraslar karapınar

Akşehir-Eber Gölleri Sulak Alan Yönetim Planı

Projesi (2008-2012)’nin hedefleri:

• Göllerdeki su dengesini yeniden oluşturabilmek için göllerin mevcut

su kaynaklarıyla beslenmesinin sağlanmasıdır.

• Göller ve gölleri besleyen sulardaki kirliliğin mümkün olan en az

seviyeye indirilmesidir.

• Sulak alan ekosisteminin ve biyolojik çeşitliliğinin korunarak

geliştirilmesi ve iyileştirilmesinin sağlanmasıdır.

• Sulak alanlardaki su ürünleri potansiyelinin yeniden kazanımıdır.

• Tarımda (Hayvancılık dahil) sürdürülebilirliğin sağlanmasıdır.

• Alternatif gelir kaynaklarının geliştirilmesidir.

• Sulak alan yönetim planının etkin olarak uygulanması amacıyla

yörede yaşayan halkın çevre bilincinin artırılmasıdır.

148

Page 149: Jeolojik miraslar karapınar

149

Ko

nya

İli S

iya

si

Ha

rita

Kaynak: http://www.cografya.gen.tr/tr/konya/

Page 150: Jeolojik miraslar karapınar

150

Akşeh

ir v

e E

ber

lleri

Çevre

sin

in J

eo

loji H

ari

tası

Page 151: Jeolojik miraslar karapınar

151

A)Türkiye ve yakın çevresini etkileyen önemli fay sistemleri. B)Akşehir Fay Zonu ve bu zon içinde gelişmiş önemli depremleri gösteren yalınlaştırılmış harita.

Page 152: Jeolojik miraslar karapınar

152

Page 153: Jeolojik miraslar karapınar

153

Ak

şe

hir

ve

Eb

er

lle

ri Ç

evre

sin

in F

izik

i H

ari

tas

ı

Page 154: Jeolojik miraslar karapınar

154

Akşehir Gölü'nde 1975, 1985, 1995, 2005 ve 2010 yıllarında gölün yüzey alanındaki

değişim

Page 155: Jeolojik miraslar karapınar

155Akşehir Gölü'nde 1975 ile 2010 yılları arasında alansal değişim

Page 156: Jeolojik miraslar karapınar

156

Akşehir Gölü'nün farklı yıllarda çekilmiş görüntüleri

Page 157: Jeolojik miraslar karapınar

157

Page 158: Jeolojik miraslar karapınar

158

2006

Kaynak: http://www.aksehir.bel.tr/portal/index.php/aksehir/aksehir-golu

Page 159: Jeolojik miraslar karapınar

159

2006

Kaynak: http://www.aksehir.bel.tr/portal/index.php/aksehir/aksehir-golu

Page 160: Jeolojik miraslar karapınar

160

2006

Kaynak: http://www.aksehir.bel.tr/portal/index.php/aksehir/aksehir-golu

Page 161: Jeolojik miraslar karapınar

161

2006

Kaynak: http://www.aksehir.bel.tr/portal/index.php/aksehir/aksehir-golu

Page 162: Jeolojik miraslar karapınar

162

Hazir

an

2007

Kaynak: http://www.aksehir.bel.tr/portal/index.php/aksehir/aksehir-golu

Page 163: Jeolojik miraslar karapınar

163

Eylül

2007

Kaynak: http://www.aksehir.bel.tr/portal/index.php/aksehir/aksehir-golu

Page 164: Jeolojik miraslar karapınar

164

2008

Kaynak: http://www.aksehir.bel.tr/portal/index.php/aksehir/aksehir-golu

Page 165: Jeolojik miraslar karapınar

165

2009

Kaynak: http://www.aksehir.bel.tr/portal/index.php/aksehir/aksehir-golu

Page 166: Jeolojik miraslar karapınar

166

Kaynak:

http://www.aksehir.bel.tr/portal/index.php/nasre

ddin-hoca/nasreddin-hoca-fikralari?start=7

Page 167: Jeolojik miraslar karapınar

167

Kaynak: http://www.aksehirpostasi.com/Haber/Ya_tutarsa_golu_ya_kurursa-834(Erişim: Aralık,2014)

Page 168: Jeolojik miraslar karapınar

168

Kaynak: http://www.pervasiz.com.tr/images/haberler/anma_ve_mizah_gunleri_basliyor_h8138.jpg(Erişim: Aralık,2014)

Page 169: Jeolojik miraslar karapınar

169

Kaynak:

http://www.aksehirtarim.gov.tr/Haber/KirazL

ogo.jpg (Erişim: Aralık, 2014)

Page 170: Jeolojik miraslar karapınar

• Öztürk, A vd. (2010). Konya bölgesindeki jeolojik miras alanlarından Karapınar obrukları. Uluslararası Jeoloji Koruma Sempozyumu. 15-19 Eylül.

• Arslan, A., Diken A., (2011). Konya ilindeki jeolojik miras alanlarından örnekler. I. Konya Kent Sempozyumu. 26-27 Kasım.

• Arık, F., vd. (2010). Yokolmakta olan nazar boncuğumuz Meke Maarı (Konya-Karapınar). Uluslararası Jeoloji Koruma Sempozyumu. Eylül 2010.

• Gürler, G., Timur, E., (2007).Jeoparkların koruma-kullanım yöntemlerinin belirlenmesi; Karapınar Potansiyel Jeopark alanı için bir değerlendirme, Türkiye. Proceeding of the second international symposium on develoment within Geoparks-Enviromental protection and education. Lushan-Jiangxi Province, China. 12-15 June.

• Tuncay, M., "İlköğretim 7.sınıf öğrencilerinin Yatağan Jeopark projesine yönelik yaşantı ve tutumları", Yüksek Lisans Tezi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İlköğretim Ana Bilim Dalı, Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Tezli Yüksek Lisans Programı, Burdur, 2011.

• Wibledon, W.A.P and Smith- Meyer, S., (2012). "Geoheritage Europe and its conservation, PreGEO, 405 pp, Oslo, September 2012.

• Sür, Ö., "Türkiye'de volkanizma ve volkanik şekiller".

• MTA Genel Müdürlüğü’nün Ortaya Çıkardığı Yeni Bir Kara Elmas Yöresİ“KONYA–KARAPINAR Kömür Sahası” MTA Genel Müdürlüğü Karapınar Kömür Rezervi Raporu, 2012.

170

Page 171: Jeolojik miraslar karapınar

• Polat, S., (2011). "Türkiye'de traverten oluşumu, yayılış alanı ve korunması",

Marmara Coğrafya Dergisi, 23, s. 389-428, İstanbul, Ocak 2011.

• Erol, O., (1967). "Cihanbeyli güneyinde, Bolluk gölü çevresindeki traverten

konileri", Türk Coğrafya Dergisi, 68, s. 24-25, 1967.

• Tuz Gölü Özel Çevre Koruma Bölgesi Yönetim Planı 2014-2018, Türkiye

Cumhuriyeti Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Tabiat Varlıkları Koruma Genel

Müdürlüğü.

• Gündoğan, İ., Helvacı, C., (1996). "Geology, Hydrochemistry, Mineralogy

and Economic Potential of the Bolluk Lake (Cihanbeyli- Konya) and the

Adjacent Area", Tr. J. of Earth Sciences, 5, 91-104, TÜBİTAK, 1996.

171

Page 172: Jeolojik miraslar karapınar

• Yazıcı, H., Arıbaş, K., (2002). "Beyşehir gölü adalarında nüfus, yerleşme ve

ekonomik faaliyetler", Coğrafya Dergisi, 10, s. 33-54, İstanbul, 2002.

• Kaya, A. G., Kılcı, H., "Konya İl Çevre Durum Raporu", Türkiye Cumhuriyeti

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Konya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, ÇED

Hizmetleri Şubesi, 2011.

• Sultandağı tanıtım

(http://www.sultandagi.gov.tr/default_B1.aspx?content=191)

• Beyşehir Gölü Milli Parkı

(http://www.milliparklar.gov.tr/mp/beysehirgolu/index.htm)

172

Page 173: Jeolojik miraslar karapınar

• Bahadır, M., (2013). "Akşehir Gölü'nde alansal değişimlerin uzaktan

algılama teknikleri ile belirlenmesi", Marmara Coğrafya Dergisi, 28, s. 246-

275, Temmuz 2013.

• Bahadır, M., (2012). "Eber ve Akşehir göllerinin kıyı alanları yönetimi",

Coğrafi Bilimler Dergisi, 10(1), s. 63-88, 2012.

• Kocayiğit, A., vd. "3 Şubat 2002 Çay (Afyon) depreminin kaynağı ve ağır

hasarın nedenleri: Akşehir Fay Zonu (Jeolojik ön rapor)", ODTU,

Mühendislik Fakültesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, Teknik Araştırma Birimi,

Şubat 2002.

• Akşehir Gölü

(http://www.aksehir.bel.tr/portal/index.php/aksehir/aksehir-golu) (Makale, 06

Haziran 2010 tarihine aittir)

• Eber Gölü

(http://www.afyonkulturturizm.gov.tr/TR,63440/goller.html)

173