Jaarverslag 2013/2014

Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen

Overzicht van werkzaamheden 20132014

Jaarverslag 20132014

lain lihat lain

naarelkaaromkijken

Landelijke Stuurgroep Molukse ouderen

Jaarverslag 20132014

lain lihat lain

naarelkaaromkijken

Naar elkaar omkijken <<

3 ● LSMO jaarverslag 20132014

Inhoud

Voorwoord 5

Organisatie 7

Professionalisereing 10

Voorlichting en belangenbehartiging 11

Diverse activiteiten 33

Bijzondere ontmoetingen 40

>> Lain lihat lain



Voorwoord

In dit jaarverslag leest u welke activiteiten de Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen (LSMO) in 2013 en 2014 heeft uitgevoerd. De activiteiten van LSMO richten zich op het overdragen van kennis en informatie, deskundigheidsbe-vordering en trainingen aan Molukse vrijwilligers in diverse plaatsen in het land. Doel hiervan is de vrijwilligers te helpen om op korte termijn in hun eigen gemeenten activiteiten zelfstandig uit te voeren. De nadruk tot ver-zelfstandiging van de vrijwilligersgroepen heeft ondermeer te maken met de regeringsmaatregelen om de langdurige zorg te hervormen. Hierdoor hebben gemeenten vanaf 2015 via de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) de taak gekregen om mensen te ondersteunen die tot dan toe aangewezen waren op de AWBZ-functies ‘begeleiding’, ‘persoonlijke verzorging’en ’kortdurend verblijf’. Deze taak gaat gepaard met een budgetkorting. Daarnaast is de subsidie voor de activiteiten die LSMO uitvoert tot 2013 afgebouwd en per 1 januari 2014 is de subsidie tot nul teruggebracht. Door aan te sluiten bij landelijke netwerken van ouderenbonden en andere organisaties zoals het NOOM heeft de LSMO kunnen profiteren van de deskundigheid van deze organisaties. Tegelijkertijd heeft LSMO ook de eigen unieke expertise en ervaringen die de afgelopen jaren zijn opgedaan kunnen delen. In 2013 en 2014 is LSMO doorgegaan met het versterken van de samenwerking met deze en andere organisaties met als doel kennis en expertise uit te wisselen en be-langenbehartiging voort te kunnen zetten. Daarnaast zal LSMO waar mogelijk ondersteuning op maat blijven bieden aan de vele bestaande en opkomende Molukse vrijwilligersgroepen die zich inzetten voor welzijn, wonen en zorg voor en met Molukse ouderen.

Juan Seleky

Voorzitter Stichting Ondersteuning Stuurgroep Molukse Ouderen.

2015

>> Lain lihat lain

6 ● Lain lihat lain Naar elkaar omkijken



Organisatie

De Stichting Ondersteuning Stuurgroep Molukse Ouderen, (SOSMO) heeft uit-voering van activiteiten op het gebied van voorlichting, belangenbehartiging, lotgenotencontact en belangrijke onderdelen van professionalisering overge-dragen aan de Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen, (LSMO). Ontstaan in 1996, is LSMO uitgegroeid tot een netwerkorganisatie waarin professionele vertegenwoordigers van verschillende instellingen en vrijwilligers, vaak ver-bonden aan lokale ouderenwerkgroepen, nauw met elkaar samenwerken. De LSMO komt jaarlijks vijf keer bij elkaar in woonzorgcentrum Raffy te Breda. Raffy is tevens kantooradres van de LSMO.

In het bestuur van SOSMO hebben zitting: Drs. J. Seleky, voorzitterDhr. N. Papilaja, penningmeesterDhr. M. Papilaja, secretarisHet bestuur combineert het overleg met de stuurgroep. Indien noodzakelijk komt het bestuur apart bijeen.

Binnen LSMO participeren professionals van landelijke en regionale instellingen, te weten:Dhr. D.C. Nikijuluw (voorzitter LSMO) Woonzorgcentrum Raffy te BredaMw. M. Wallenburg Woonzorgcentrum Raffy te BredaDhr. N. Papilaja Stichting Pelita te Den HaagDhr. T. Papilaja Stichting Forum te Utrecht

Coördinator

De projecten vanuit LSMO worden gecoördineerd o.l.v. de coördinator mw. drs. Jeanny Vreeswijk-Manusiwa. Daarnaast organiseert ze verschillende activiteiten op het terrein van voorlichting, belangenbehartiging en deskun-digheidsbevordering. Lokale ouderenwerkgroepen stuurt ze in samenwerking met de stuurgroep aan door middel van advies en ondersteuning. Met SOSMO schrijft ze aanvragen en verantwoordingen van verschillende subsidies. (zie www.lsmo.nl)

>> Lain lihat lain


Doelstelling

Het belangrijkste doel van de LSMO is het bevorderen van het welzijn van Molukse ouderen in Nederland. Om hier aan bij te kunnen dragen onderhoudt LSMO nauwe contacten met ouderenwerkgroepen in het land. Door samen te werken met deze vrijwilligersgroepen wordt z LSMO steeds op de hoogte gehouden van de zorgbehoefte van Molukse ouderen en de mate waarin zij gebruik maken van het aanbod op het gebied van zorg, welzijn en wonen. Wanneer vrijwilligersgroepen behoefte hebben aan ondersteuning, bijvoor-beeld in het kader van het begrijpelijk maken van de transities in de langdu-rige zorg, biedt LSMO ondersteuning in de vorm van scholing. Activiteiten van ouderenwerkgroepen die bijdragen aan het langer zelfstandig functioneren van Molukse ouderen in de samenleving worden eveneens door LSMO onder-steund. Hierbij valt te denken aan de verschillende vormen van activiteiten voor ouderen, variërend van recreatieve activiteiten tot begeleiding in de dagopvang, verzorging en verpleging.

De doelstelling van LSMO is als volgt samen te vatten:

Het wegnemen van achterstand in kennis en daardoor gebruik van het reguliere aan-bod van zorg, welzijn en wonen.

Het bevorderen van zorg en welzijn van Molukse ouderen in Nederland zowel in de thuissituatie als in een zorgcentrum.

Bijdragen aan toe-name van cultuurspe-cifieke zorg binnen het zorgaanbod voor oudere migranten.

Het zoeken naar mogelijkheden om het reguliere zorgaanbod en de wensen van Molukse ouderen zo dicht mogelijk bij elkaar te brengen.

Krachten bundelen

Lidorganisatie van het NOOMSinds 2007 maakt LSMO deel uit van het NOOM, het Netwerk van Organisaties van Oudere Migranten. Het NOOM mawakt weer deel uit van de CSO, de Centrale Samenwerkende ouderenorganisaties. Deze koepel is het samenwer-kingsverband van PCOB*, Unie KBO*, NVOG* en het NOOM. Via deze organi-saties maakt LSMO kennis met onder andere de Nederlandse Ouderenbonden, de Pensioenkijker en verschillende patiëntenorganisaties. De ervaringen in de zorg voor een eerste generatie ouderen deelt LSMO graag met ouderen van verschillende migrantengroepen. LSMO neemt deel aan voorlichting- en themabijeenkomsten over onderwerpen als de AOW, veranderingen binnen de



AWBZ en ledenregistratie. Daarnaast participeert LSMO in het maandelijkse overleg van het NOOM en verzorgt zij presentaties tijdens de NOOM bijeen-komsten. De presentaties stonden vaak in het teken van de organisatie van informele zorg en de samenwerking die gezocht moet worden met de profes-sionele instellingen. In 2012 werden over verschillende thema’s trainingen en workshops verzorgd. Het NOOM en LSMO hebben gebruik gemaakt van een train de traineraanbod, waardoor zij de opgedane kennis weer aan andere groepen konden overdragen. In 2013 is een start gemaakt met de campagne Ouderen in veilige handen waarin verschillende vormen van ouderenmishan-deling ter sprake gebracht worden. LSMO participeert hierin mee met het NOOM en de andere ouderenbonden.

Lid van de Vereniging Organisaties Vrijwilligerswerk (NOV)Sinds mei 2013 is LSMO lid van de NOV, waardoor de ouderenwerkgroepen gebruik kunnen maken van het Premieplan programma. Dit programma biedt de mogelijkheid om een aanvraag in te dienen waarmee de opbrengst van in-zamelingen kan worden verdubbeld. De aanvragen ten behoeve van Molukse ouderen worden door LSMO beoordeeld. Activiteiten als een verwendag voor de ouderen, een kerstdiner of een dagje uit zijn voorbeelden waarvoor de inzameling kan worden georganiseerd. Molukse ouderenwerkgroepen kunnen voor meer informatie een kijkje nemen op www.premieplan.com.

*PCOB: Protestants Christelijke Ouderenbond, Unie KBO: Katholieke Ouderenbond, Nederlandse

Vereniging van Organisaties van Gepensioneerden

>> Lain lihat lain


Professionalisering

Voortdurend zal geïnvesteerd worden in deskundigheidsbevordering om:

achterstanden in kennis over zorg en welzijn op te heffen, mogelijkheden in zorg en welzijn voor Molukse ouderen te verkennen, vormen van cultuurspecifieke zorg te ontwikkelen.

Het zorgstelsel verandert steeds, stevige bezuinigingen worden doorgevoerd en het aantal tweede generatie ouderen met behoefte aan cultuurspecifieke zorg neemt toe. Het vergaren en verspreiden van kennis alleen zal niet voldoende zijn. Een hecht netwerk vormen, verantwoor-delijkheid delen, er voor elkaar willen zijn, zijn evenzo belangrijke factoren. Om hier concreet vorm aan te kunnen geven, volgen LSMO leden zelf verschillende cursussen en trainingen. Deze zullen worden uitgezet in een ‘train de trainer’ methode.

‘train de trainer’ methode



Voorlichting en belangenbehartiging

Via LSMO Nieuwsbrieven en de website wordt nieuws en informatie ver-spreid over activiteiten van LSMO en de ouderenwerkgroepen. Maar ook informatie over ouderenzorg en ouderenwerk wordt via de website en nieuwsbrieven gecommuniceerd. In 2011 is gestart met de uitgave van een digitale nieuwsbrief waarin ook aandacht is voor lokale gebeurtenissen. Ouderenwerkgroepen wordt gevraagd hiervoor een tekstbijdrage te leveren. De Nieuwsbrief van LSMO is een vaste rubriek in het Molukse Magazine: Marinjo. Dit blad verschijnt één maal per twee maanden en telt ca. 6000 abonnees. Door met dit blad mee te liften bereikt LSMO een groot deel van de doelgroep en andere geïnteresseerden.

LSMO volgt de ontwikkelingen rondom zorg en welzijn op de voet en wordt hierbij van informatie voorzien door het NOOM en de koepel van ouderenor-ganisaties, de CSO en haar vele partners. Eind april 2013 presenteerde staats-secretaris Van Rijn zijn plannen voor de hervorming van de langdurige zorg. Het kabinet wilde de veranderingen in de Wmo in 2015 invoeren. De gemeenten krijgen hierin een belangrijke rol omdat delen van de AWBZ zorg worden gedecentraliseerd naar de Wmo. Hierdoor worden gemeenten nog meer verantwoordelijk gesteld voor de ondersteuning van burgers die zich niet meer helemaal zelf kunnen redden. De plannen van het kabinet zijn erop gebaseerd dat mensen eerst zelf en met hun sociale omgeving een oplossing proberen te vinden voor hun behoefte aan ondersteuning. Als dat niet lukt kunnen ze een beroep doen op gemeenten of de zorgverzekeraar en alleen als er geen alternatief is, komen ze in aanmerking voor zorg via de nieuwe Wet langdurige zorg. Voor LSMO is het van belang dat we ondanks de veranderingen in de zorg blijven kijken naar de zorgwensen van Molukse ouderen en hun sociaal netwerk, waaronder de verschillende ouderenwerk-groepen, de vrijwilligers, de mantelzorgers en alle andere betrokkenen. Hiervoor wordt vooral de gemeente een belangrijke gesprekspartner. Om met de gemeente aan tafel te kunnen zitten voor het bespreken van een goed plan over welzijn en zorg, moet kennis over de laatste ontwikkelingen bijgehouden worden. LSMO bezoekt de ouderenwerkgroepen om hen over die laatste ontwikkelingen te informeren. Steeds vaker zien we dat niet alleen de vrijwilligers hierbij aanwezig zijn, maar ook de ouderen zelf. Hierna volgt een overzicht van een aantal voorlichtingsbijeenkomsten over verschillende thema’s in 2013 en 2014.

>> Lain lihat lain


Ouderen in Veilige handen De voorlichtingscampagne ‘Ouderen in Veilige handen’stond de afgelopen 2 jaar centraal bij het NOOM. De aftrap voor LSMO werd op 2 maart 2013 gegeven. Vertegenwoordigers van verschillende Molukse ouderenwerkgroe-pen uit het land kwamen toen bijeen in één van de Aristo-zalen te Utrecht voor de eerste voorlichtingsdag van de campagne ‘Ouderen in veilige handen’ en het bespreken van andere actuele onderwerpen. Speciale gast was Grace Tanamal, Tweede Kamer lid van de PvdA. De LSMO voorlichtingsfilm ‘Leven met Alzheimer’ werd getoond. En aan de hand van deze film werd besproken hoe zwaar mantelzorgers die te maken hebben met een Alzheimer patiënt het hebben en wat voor impact de ziekte heeft op de patiënt maar ook op de mantelzorger. Yvonne Heygele van het NOOM verzorgde de inleiding over het project Ouderen in Veilige handen.

Yvonne Heygele presenteert informatie over de campagne “Ouderen in veilige handen”

Landelijke aftrap voorlichting door staatssecretaris Van Rijn Wat doen wij, Molukse vrijwilligers en mantelzorgers om er zeker van te zijn dat onze goedbedoelde zorg, ook werkelijk door de ouderen ervaren wordt als goede zorg? En hoe te handelen als we er achterkomen dat er dingen gebeu-ren tegen de wil van onze ouderen? Om welke zaken zou het hierbij kunnen



gaan. Zijn de vrijwilligers van de ouderengroepen voldoende toegerust om melding te maken van misstanden? Welke middelen zijn er nodig, wie is er nodig om zaken rondom ouderenmishandeling bespreekbaar te maken. Het Molukse sociale netwerk (en waar bestaat deze dan uit) of juist niet?Om bovenstaande zaken te bespreken, toe te lichten en uit te wisselen orga-niseerde LSMO voorlichtingsbijeenkomsten door het hele land. De bijeenkom-sten werden gekoppeld aan voorlichting over dementie, verschillende vormen van dagopvang (begeleiding), de transitie van AWBZ naar Wmo, of andere actuele thema’s naar keuze. 35 vrijwilligers van de ouderenbonden ANBO, Unie KBO, PCOB en het NOOM (waar LSMO lidorganisatie van is) volgden een training waarna ze het land in gingen om ouderenmishandeling bespreekbaar te maken. Op 5 april 2013 overhandigde staatssecretaris Van Rijn van VWS hen hiervoor een certificaat.

Staatssecretaris Van Rijn overhandigt certificaat aan LSMO coördinator Jeanny Vreeswijk-Manusiwa

Studiedag op 6 juli 2013 bij Forum in Utrecht Vertegenwoordigers van 11 verschillende wijken kwamen op 6 juli bijeen om bijgepraat te worden over de actuele ontwikkelingen op het gebied van zorg en welzijn. Juan Seleky verzorgde een presentatie over de transitie van AWBZ naar de Wmo. Hiermee heeft hij een kijkje gegeven in de keuken van het

>> Lain lihat lain


gemeentelijk beleid in Breda. Daarna werd een aantal handvatten gegeven om het overleg met de gemeente in te kunnen gaan. Verheugd zijn we om te ho-ren dat enkele werkgroepen al in overleg zijn, samenwerkingspartners hebben en eigen plannen aan het maken zijn. Verder zijn de plannen van LSMO voor 2013 en 2014 besproken. Verschillende voorlichtingscampagnes gingen in het najaar van start. Bijvoorbeeld over ‘Ouderen in veilige handen’ maar ook over ‘Signaleren en omgaan met dementie’. De aanwezige vertegenwoordigers gaan zich beraden over de onderwerpen die volgens hen ook op de agenda ge-zet moeten worden. Met hun input stellen we het programma samen voor ons studieweekend op 27 en 28 september. LSMO voelde zich bijzonder vereerd om het feit dat gemotiveerde vrijwilligers gehoor gaven aan de oproep om op een warme zomermiddag bijeen te komen voor een brainstorm over goede zorg en welzijn voor onze ouderen.

LSMO vertegenwoordigers: Appingedam, Assen, Wierden, Opheusden, Lunteren, Elst, Krimpen ad IJssel, Den Bosch,

Maarssen, Leerdam, Moordrecht



LSMO studieweekend Tijdens het LSMO studieweekend is het raamwerk voor het programma van 2014 besproken met de verschillende vertegenwoordigers van het Molukse ouderenwerk. Tevens heeft LSMO met input van de lokale ouderengroepen haar beleid uitgezet voor 2014 – 2016. Een ander onderdeel van het weekend was de training van voorlichters voor het project Ouderen in veilige handen.

Voorlichting Ouderen in Veilige handen

Regionale werkgroep Molukse ouderen in Limburg Een dag voor Molukse mantelzorgers uit de provincie Limburg werd in Geleen georganiseerd op 26 oktober 2013. Stefanie Hehalatu, adviseur bij Huis voor de Zorg, stelde een mooi programma samen waarin voorlichting werd gegeven over dementie en mantelzorg. Iris Partouns van Alzheimer Centrum Limburg ging in op de symptomen en gevolgen van dementie. De maatregelen vanuit de overheid werden toegelicht door Grace Tanamal, PvdA Tweede Kamerlid. Jonge Molukse mantelzorgers deelden hun ervaringen. LSMO gaf voorlichting over Ouderen in Veilige Handen. Andere deelnemende instellingen waren Platform Allochtone Zorgvragers, Platform Mantelzorg Limburg, Steunpunt Mantelzorg Westelijke Mijnstreek en Werkgroep Molukse ouderen Limburg. Ouderen, vrijwilligers en mantelzorgers waren 26 oktober aanwezig en waren onder de indruk van het afwisselende programma. De dag werd afgesloten met ontspanningsoefeningen door Jeanette Verbooy- Tatipatta en toepasse-lijke Molukse muziek.

Ouderen in veilige handen

>> Lain lihat lain


Voorlichting in Geleen

Staatssecretaris Van Rijn op werkbezoek bij de ouderenbonden Staatssecretaris Martin van Rijn (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) kwam op 5 november 2013 op werkbezoek bij de samenwerkende ouderenbonden PCOB, Unie KBO, NVOG en NOOM en liet weten niet om de ouderenorganisa-ties heen te kunnen en te willen. Tijdens het werkbezoek kregen Van Rijn en zijn ambtenaren de gelegenheid om aan de verschillende informatiestands kennis te maken met het werk van de ouderenbonden. Zo was er een stand waar hij over nieuwe woon- en zorg-vormen voor oudere migranten werd geinformeerd. Aan laatstgenoemde stand kreeg Van Rijn het boek ‘Verhalen van veerkracht, Oudere migranten aan het woord over gemeenschappelijk wonen, gezelligheid en gezondheid’, aangeboden



door Fred May, coördinator van het NOOM, Najia Aabid van kenniscentrum Woonsaem in Amsterdam en Yvonne Witter van Aedes-Actiz en auteur van ‘Verhalen van Veerkracht’.

Tijdens een gesprekstafel werd met vertegenwoordigers van de bonden ver-der gepraat over onder andere mogelijke gevolgen voor de kwetsbare ouderen in de transitie van AWBZ naar Wmo. Over wat mogelijk is aan preventie, over het Nationaal Programma Ouderen in Nijmegen en over het belang van cultuursensitiviteit. Vertegenwoordigers van het NOOM, Fred May en Jeanny Vreeswijk-Manusiwa namen deel aan het gesprek en uitten hun zorg over het voortbestaan van de vele dagopvang en huiskamerprojecten voor oudere migranten die nu nog vanuit de AWBZ betaald worden. Hoe zorg je ervoor dat de gemeenten deze vorm van zorg overnemen. Van Rijn zei voldoende kansen te zien om wat nodig is om langer thuis te wonen te vinden. Hoe kwetsbaarder de oudere is, des te meer maatwerk er moet komen. En voor de burger moet het niet uitmaken uit elk potje het geld komt, aldus de staatssecretaris.

>> Lain lihat lain


Het NOOM goed vertegenwoordigd tijdens het werkbezoek

Landelijke mantelzorgdag ‘thema ouderen in veilige handen’ Rumah Maluku, Barneveld



Themadag Ouderen in veilige handen van het NOOM De themadag Ouderen in veilige handen, georganiseerd door het NOOM, vond plaats op vrijdag 22 november 2013 in Breukelen. Zoals gebruikelijk was de belangstelling groot: circa 80 vrijwilligers namen deel. Zij zijn actief in het houden van spreekuren voor de ouderen en het deelnemen aan huisbezoek-projecten, cliëntenraden, wmoraden, ontmoetings- en dagverzorgingsprojec-ten. Ook veel gespreksleiders waren aanwezig. Mw. Aaf Tiems, projectleider op het Ministerie van VWS gaf als start van de dag een korte samenvatting van het Actieplan Ouderen in veilige handen en de stand van zaken daar-van. De voorlichtingscampagne waar het NOOM aan deelneemt vormt een onderdeel van dit totaalplan. Daarna was er in het ochtendprogramma veel ruimte om onderling ervaringen uit te wisselen. In het middagprogramma konden de deelnemers kiezen uit drie workshops. Notaris Jaap van der Hammen (vanuit de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie) besprak aan de hand van een concrete casus de risico’s op financieel misbruik bij ouderen. Hij gaf tevens adviezen hoe misbruik te voorkomen en tegen te gaan. Ook Saadia Daouairi, projectleider bij Kenniscentrum Emancipatie Dona Daria in Rotterdam, besprak een concrete praktijksituatie. De derde workshop werd geleid door Chris Matitahatiwen en Joke Sapuletej, beiden actief betrokken bij Rumah Orang Tua Tua (Molukse dagopvang in Moordrecht). Zij lieten de aanwezigen goede voorbeelden zien van hoe je als organisatie kunt werken aan ondersteuning van mantelzorgers. (kijk op www.netwerknoom.nl voor het verslag van deze dag)

Joke Sapuletej en Chris Matitahatiwen verzorgen workshop ondersteuning van mantelzorgers

>> Lain lihat lain


Regionaal Moluks-Indische ouderendag in Venlo Stefanie Hehalatu, Werkgroep Molukse Ouderen Limburg*

Op zaterdag 7 december 2013 heeft de provinciale jaarafsluiting voor de Moluks-indische ouderen in Limburg plaatsgevonden in Venlo. Er waren onge-veer 90 deelnemers, waaronder ouderen, mantelzorgers en vrijwilligers. Dit jaar werd voor het eerst de derde generatie betrokken bij de organisatie van de dag. In klederdracht stonden de jongeren om 11.00 uur klaar om de gasten te ontvangen. In de ochtend werd een presentatie gegeven over het thema Ouderen in Veilige handen. In verschillende plaatsen in Limburg zal ook een zelfde themabijeenkomst worden gehouden, o.a. in Venlo, Sittard, Geleen en Maastricht. Nog dieper zal dan op de subthema’s binnen Ouderen in Veilige handen worden ingegaan. Tijdens de presentatie is ook aandacht besteed aan dementie. De korte film Leven met Alzeimer van LSMO is getoond. De film heeft vooral bij de tweede en derde generatie veel indruk gemaakt. In de mid-dag waren optredens van de Pencak Silat groep Sehati Venlo en de kinderen van MOVES102 o.l.v Ebby van Holland-Pieck. De laatstgenoemden hebben laten zien dat Zumba een leuke manier is om in beweging te blijven. Ouderen, mantelzorgers en vrijwilligers kwamen er dus niet onder uit om ook te gaan bewegen.

*i.s.m. Stichting Moetiara Maloekoe, Stichting Huis voor de Zorg Sittard, (Platform Allochtone Zorgvragers, Platform

Mantelzorg Limburg), Partners in Welzijn Geleen, Rumah Selamat Datang Venlo, Stichting Merpati Geleen, Stichting

Permata Echt, Stichting Pelita, Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen



Moluks-Indische ouderendag in Venlo

Voorlichting in Leerdam Bij aankomst in het wijkgebouw ‘Benang Radja’, zaten de ouderen al achter de tafels met verschillende lekkernijen. Na een introductie van de ouderen-werkgroep werd de film ‘Wie zorgt er later voor mij’ van LSMO getoond. De film laat een aantal voorbeelden zien van hoe Molukse ouderen het liefst oud willen worden. Thuis, dichtbij familie, in de eigen omgeving en het liefst omringd door bekende mensen die de taal spreken. Wat zouden de zorgwen-sen van de Molukse ouderen in Leerdam zijn en wat is er nodig en mogelijk om aan deze wensen te voldoen? Verschillende thema’s kwamen aan de orde, waaronder de komende veranderingen in de zorg, wat onder goede zorg ver-staan kan worden, de campagne ouderen in veilige handen en wat nodig is om een goed plan te maken ter voorbereiding van een gesprek met gemeenteamb-tenaren. De ochtend vloog voorbij. Na verschillende vragen en opmerkingen is besloten in het vroege voorjaar terug te komen naar Leerdam om dieper op de thema’s in te gaan.

>> Lain lihat lain


Aandacht voor de film Wie zorgt er later voor mij in Leerdam

Voorlichting dementie en de beleving van Molukse ouderen in Assen Het jaar 2014 openden we met een voorlichtingsbijeenkomst in de Molukse kerk Rehoboth in Assen. Daar kwamen vrijwilligers, verbonden aan verschil-lende Molukse kerkorganisaties, bijeen om te luisteren naar voorlichting over dementie. De meest voorkomende vormen, de symptomen en de fasen kwa-men aan de orde. Daarna werden ervaringen uitgewisseld en handreikingen geboden over hoe om te gaan met dementerende familieleden. De Assense vrijwilligers werden versterkt door de vrijwilligers uit Hoogeveen. Op 1 maart zullen ze allemaal weer aanwezig zijn op de regionale dag in Hoogeveen.

Vrijwilligers Assen en Hoogeveen



Veranderingen in de zorg, gepresenteerd in Wormerveer In Wormerveer is naast het thema Ouderen in Veilige Handen aandacht besteed aan de vele veranderingen in de zorg. Welke vormen van zorg vallen onder de AWBZ – die vervangen wordt door de Wet Langdurige Zorg, de Wmo en de Zorgverzekeringswet? Hoe kunnen de ouderen opgevangen worden, als het zorgcentrum waar ze tot nu terecht konden, gaat sluiten? Na afloop was er gelegenheid om na te praten, maar niet voordat de toneelgroep Delta Dua optrad met een stuk dat stof tot nadenken gaf over wat verstaan en ervaren wordt onder goede zorg.

Grote belangstelling in de regio Wormerveer voor het thema ‘Ouderen in Veilige handen’

Ale rasa, Beta rasa, thema van bijeenkomst in Den Bosch ‘Ale rasa Beta rasa’’ …omkijken naar elkaar… hoe vanzelfsprekend is dit nog? ‘Wij van het Moluks Comité Tenaga hebben deze uitspraak gekozen als thema voor onze volgende activiteit: Mantelzorg in de Molukse gemeenschap op zaterdag 8 februari 2014.’Zo luidde de oproep om deel te nemen aan de voorlichtingsbijeenkomst in Den Bosch. De Molukse kerk was daar de locatie waar de deelnemers welkom

>> Lain lihat lain


werden geheten. De dagactiviteiten voor de Molukse ouderen worden ook in de kerk gehouden en door de kerk ondersteund. Vertegenwoordigers van de ouderenwerkgroepen uit Den Bosch, Vught en Waalwijk waren aanwezig. En ook de ouderen zelf kwamen mee en deelden hun ervaringen.

Voorlichter Magda Wallenburg doet verslag van haar workshop

Regionale bijeenkomst in Leerdam

De voorlichting in Leerdam werd op 15 februari bezocht door vertegenwoor-digers van de ouderengroepen uit Alpen aan den Rijn, Krimpen aan den IJssel en Moordrecht. Bijzonder was hier de aanwezigheid van de jongerenorgani-satie ‘Masa Depan’, de toekomst. In de nabije toekomst gaat LSMO graag met deze jongeren in gesprek. Ook uit Alphen en Moordrecht deden jongeren van de derde generatie mee aan de groepsgesprekken. Van Stichting Welzijn was mantelzorgconsulent Lia van de Water aanwezig. Met deze stichting en de ouderengroep in Leerdam bespraken we wat er nog meer gedaan kan worden voor de Molukse ouderen in Leerdam.



>> Lain lihat lain


Ouderen in Veilige handen in Hoogeveen Op 1 maart werd in het gebouw van Stichting Salawaku in Hoogeveen een regionale voorlichtingsdag georganiseerd door de plaatselijke ouderengroep in samenwerking met LSMO. Vertegenwoordigers van de ouderengroepen uit Appingedam en Assen waren aanwezig, als ook andere belangstellenden uit onder andere Groningen. Naast de ouderengroep, vrijwilligers en man-telzorgers uit Hoogeveen waren ook aanwezig, vertegenwoordigers van de groep Kaum Ama Ama. Een groep die actief is op sociaal maatschappelijk gebied binnen de Molukse gemeenschap in Hoogeveen. Na een inleiding over het thema Ouderen in Veilige handen, is dieper ingegaan op de vraag wat we onder goede zorg verstaan. De film ‘Leven met Alzheimer’ is getoond, om daarna in kleinere groepen (zorg) ervaringen uit te wisselen en kennis over dementiezorg met elkaar te delen. Hoe kunnen we nog beter op elkaar letten, een eigen vangnet organiseren? Hoe gaat het nu, hoe zou het beter kunnen en wat of wie is daarvoor nodig? Aan het eind van de middag is afgesproken dat we in het najaar weer bij elkaar komen om van elkaar te horen wat er met de opgedane kennis van deze dag is gedaan.

Aandacht voor Ouderen in Veilige handen in Hoogeveen



Aandacht voor vroegsignalering mogelijke zorgfraude Bestuurders, sleutelfiguren en vertrouwenspersonen van de NOOM-lidorganisaties kwamen op 16 april 2014 bijeen om aan een studiedag over vroegsignalering van zorgfraude deel te nemen. Meer dan 70 deelnemers toonden hiermee grote maatschappelijke verantwoordelijkheid. Zij gaven namelijk aan dit ingewikkelde en gevoelige onderwerp in hun achterban be-spreekbaar te willen maken. Dennis van den Brink, projectleider en werkzaam voor LOC Zeggenschap in zorg, zette de opzet van het samenwerkingsproject uiteen. Hij vertelde dat meldingen meestal gaan over gebrekkige en kwalita-tief onvoldoende zorg die geleverd wordt. Het is nog moeilijk om informatie boven tafel te krijgen over regelrechte fraude. In die zin is het project een zoektocht, waarin het belangrijk is om over en weer van elkaar te leren. Fred May, coördinator van het NOOM, hecht grote waarde aan de NOOM-aanpak, zoals het NOOM die ook in andere projecten zoals Ouderen in veilige handen heeft uitgerold. De aanpak houdt in dat we eerst met elkaar in gesprek gaan over een ingewikkeld onderwerp. Sleutelfiguren die vertrouwen genieten zijn daarbij onmisbaar. Voorlichting geven is hard nodig, zodat mensen weten hoe alles geregeld is; welke rechten en plichten gelden; en hoe je zelf controle kunt uitoefenen. Pas dan ligt er een basis om fraude en oneigenlijk gebruik op het spoor te komen. Ali Bingöl, onder andere oprichter van de Multiculturele Zorgboerderij in Enschede, gaf tijdens de studiedag inzicht in de regels rond het Persoons Gebonden Budget (PGB). Ook presenteerde hij tal van voorbeel-den waarin het misgaat met het PGB.

Misstanden, oneigenlijk gebruik en fraude Maar wat is eigenlijk het verschil tussen fraude, oneigenlijk gebruik en mis-standen in de zorg. Hierover gaf Jeanny Vreeswijk-Manusiwa uitleg. Bij mis-standen moeten we denken aan slechte kwaliteit van zorg, zorgverwaarlozing of het uitvoeren van zorg door onbevoegd personeel. Voor oneigenlijk gebruik hanteert het ministerie van VWS als definitie: “Oneigenlijk gebruik betreft het handelen binnen wet-en regelgeving maar niet in lijn met de doelstelling van weten regelgeving (handelen naar de letter van de wet, maar niet naar de geest van de wet).’’ Met andere woorden: Er zijn geen regels overtreden, maar wat er gebeurd is, is overduidelijk niet volgens de bedoeling van de wet of regels. Het ministerie van VWS hanteert als definitie van fraude in de zorg:“Van fraude in de zorg wordt gesproken, indien sprake is van opzettelijk ge-pleegde onrechtmatige feiten, die ten laste komen van voor de zorg bestemde middelen”. Bij fraude moet voldaan zijn aan de volgende elementen: (finan-

>> Lain lihat lain


cieel) verkregen voordeel; overtreden van declaratieregels; opzettelijk en misleidend handelen. Intussen heeft het NOOM een informatiepakket samengesteld. Hiermee kan binnen de lidorganisaties op verschillende wijze voorlichting gegeven wor-den. LSMO heeft dit onderwerp tijdens een aantal bijeenkomsten onder de aandacht gebracht en besproken.

Voorlichting vroegsignalering mogelijke zorgfraude, 16 april, Nieuwegein

Leven met Alzheimer, nog steeds van belang in voorlichting De voorlichtingsfilm ‘Leven met Alzheimer’ dient ter ondersteuning om het onderwerp bespreekbaar te maken voor patienten, mantelzorgers, vrijwil-ligers en professionals. Hoe zorg je ervoor dat er zoveel vertrouwen is in de ouderenwerkgroep, de familie, de kerk of een andere belangrijke schakel in het Molukse netwerk dat dementie in een vroeg stadium wordt herkend, erkend en besproken? Welke handvatten spreken Molukse ouderen, mantel-zorgers en vrijwilligers het meest aan? Hoe klein of groot is de kloof tussen de Molukse dementerenden en hun familie en de professionele instellingen? Welke rol kan de ouderenwerkgroep als intermediair hierin vervullen? In de film vertellen John Moniharapon en zijn vrouw An wat Alzheimer met hen doet. Hij is de mantelzorger die haar verzorgt. Zij gaat vier dagen in de week naar de dagopvang. Inmiddels is de ziekte bij haar zo ver gevorderd dat ze niet meer thuis verzorgd kan worden. Dagopvangbegeleidster Amber Cornelis,



werkzaam bij woonzorgcentrum Raffy, heeft hun verhaal aangevuld met haar kennis en ervaring in de dagopvang voor Molukse en Indische ouderen. Regisseur Sarah van Lieshout en cameraman Bas Tietze hebben er één verhaal van gemaakt. De film werd tijdens de mantelzorgdag in november 2012 voor het eerst in Wierden getoond en maakte vele emoties los. Sindsdien is de film verschillende malen getoond tijdens voorlichtingsbijeenkomsten. John heeft aangegeven hoe belangrijk hij het vond om aan de film mee te werken, zodat in ieder geval gestimuleerd wordt om over dementie te praten.

Voorlichting in verschillende plaatsen over diverse thema’s Op 2 mei was LSMO in Capelle aan den IJssel waar de voorlichtingsavond werd afgesloten met een gezellig programma, geheel verzorgd door jon-geren. Voorlichting over Ouderen in Veilige handen werd op 17 mei ook in Middelburg gegeven. Na een plenaire sessie werd in groepen besproken wat en wie er nodig is om te komen tot een goed functionerend vangnet in de Moluks Zeeuwse samenleving.

Net als in Middelburg werd ook in Nistelrode de film ‘Leven met Alzheimer’ getoond. Aan de hand van de film werd eveneens gesproken over hoe men kan zorgen voor een ‘veilige omgeving’ voor ouderen en mantelzorgers. Gebleken is dat deze film, evenals de film ‘Wie zorgt er later voor mij’, waarin getoond wordt hoe Molukse ouderen oud willen worden, goede instrumenten zijn om verschillende onderwerpen te bespreken.

>> Lain lihat lain


In gesprek in Capelle over de gevolgen van de veranderingen in de zorg, 2 mei 2014

Voorlichting Tabadila in Middelburg, 17 mei 2014



Voorlichting Nistelrode, 5 juni 2014

In Alphen aan den Rijn werd in oktober 2014 voorlichting gegeven over dementie. De fases van de ziekte, de eerste symptomen en hoe hiermee om te gaan, werden besproken. Maar ook de situatie van de mantelzorgers en de grote kans op overbelasting waren onderwerp van gesprek. Dit werd het brug-getje om in te kunnen gaan op de thema’s van Ouderen in Veilige Handen. In kleine groepen werd verder gepraat over de mogelijkheden van het organise-ren van een sociaal vangnet. Die is er vaak al wel, maar hoe zou het nog beter kunnen?

In Nijverdal is voorlichting gegeven over de veranderingen in de zorg en ook is gesproken over de veranderingen in de Molukse gemeenschap in het algemeen en in Nijverdal in het bijzonder. Hoe kunnen we met deze verande-ringen omgaan. Hoe staat het met het sociale vangnet in Nijverdal? Aan de hand van deze vraag werd ook hier in kleine groepen verder gesproken en ook hier werd naar aanleiding van de voorlichting over Ouderen in Veilige Handen de vraag gesteld: wat doe je als je iets bemerkt bij een oudere of in een gezin waar je je zorgen over maakt? En ook in Nijverdal waren ze hier nog lang niet over uitgesproken.

>> Lain lihat lain


Nijverdal 22 november 2014 Alphen aan den Rijn 15 oktober 2014

Foto: Hans Ririassa

26 september LSMO Studiedag veranderingen in de zorg

Hoe staat het met het sociale vangnet in Nijverdal?



Diverse activiteiten

Fost’en presenteert Surinaamse en Antilliaanse geheugenkofferAl vanaf de uitgave van de Molukse geheugenkoffer ‘Zien en Herinneren’ in 2008 was er vraag naar een geheugenkoffer vanuit de andere lidorganisaties van het NOOM. Grote aantrekkingskracht had het memoryspel dat bestaat uit afbeeldingen die voor de ouderen herkenbaar moesten zijn. De plaatjes tonen dan ook planten, dieren, gerechten en gebruiksvoorwerpen uit het land van herkomst zodat de ouderen gestimuleerd werden om er over te vertellen. Na de Molukse koffer, werd in 2010 de Turkse en de Marokkaanse koffer gepre-senteerd. En op 7 april 2013, tijdens de jaarlijkse “Mi Boto Lai” ontmoetings-dag van Fost’en, werd ook de Surinaamse en Antilliaanse koffer gepresen-teerd, compleet met het daarbij horende Memoryspel ‘Zien en Herinneren’. De voelzakjes en reukflesjes zorgden voor veel gelach en geroezemoes in de zaal. Het herinneren was begonnen… Fost’en (Surinaamse Vrouwen 50+) heeft in samenwerking met LSMO de koffer, het memoryspel en de daarbij horende handleiding ontwikkeld.

Memoryspel onderdeel van de koffer Dansen na de presentatie

>> Lain lihat lain


Onthulling monument in Opheusden

Het was december 2011 toen Vincent van Neerbos, wethouder in de gemeente Neder-Betuwe, de zaal in de Molukse kerk Pniël te Opheusden binnentrad met een oude koffer in zijn hand. Die koffer had hij te leen gekregen van de Molukse familie Wenno. De Molukse ouderen zaten toen bijeen om het jaar af te sluiten waarin het 60-jarig verblijf van Molukkers in Nederland werd herdacht. Van Neerbos kondigde toen aan dat de gemeente Neder-Betuwe de Molukse gemeenschap een monument wilde schenken. Hoe dat monument er uit moest komen te zien, was toen nog onbekend. Zaterdag 13 april 2013 was het zover, het monument aangeboden door de gemeente Neder-Betuwe en de woningstichting SWB, werd onthuld. ‘Het monument verbeeldt met een gesloten reiskist en een koffer de Molukse geschiedenis in Nederland. Het is belangeloos gemaakt door de Herveldse kunstenares Lincy Bakker’, schrijft de Gelderlander. Na de plechtigheden rondom de onthulling in de Fazantstraat, trokken de gasten naar het gemeentehuis waar het programma werd voortge-zet. In het gemeentehuis bleek de raadzaal omgedoopt te zijn tot een tentoon-stellingsruimte waarin de Molukse geschiedenis centraal stond. Van Neerbos maakte kenbaar dat hij het Moluks Museum zeer erkentelijk was voor de samenwerking waardoor de tentoonstelling in de raadzaal mogelijk werd.

Monument in de Fazantstraat Onderdeel van de tentoonstelling in de Raadzaal



Handreiking in de zorg Woonzorgcentrum Raffy, Museum Maluku, rcs LINX (Ron Habiboe) en LSMO hebben materiaal samengesteld voor de Cursus ‘Cultuurspecifieke zorg aan Indische en Molukse ouderen’. Aan de hand van deze cursus maken medewer-kers van de Bersama Kuat Huizen (Raffy, Patria, Rumah Saya, Rumah Kita en Nieuw Beekvliet) kennis met de Molukse en Indische cultuur en geschiedenis om zo meer inzicht te krijgen in de relatie tussen het verleden en het heden-daagse gedrag van de ouderen. Door middel van het materiaal dat tijdens de cursus wordt gebruikt, worden medewerkers tevens gestimuleerd en gemo-tiveerd om meer te weten te komen over de achtergronden van de bewoners. Bij het samenstellen van de scholing is gebruik gemaakt van bestaand materi-aal, waar een eigen invulling aan is gegeven. De vormgeving van het materi-aal is mede mogelijk gemaakt door het Nationaal Comité 4 en 5 mei.

Expositie eerste generatie Hoogeveen

Op 6 september openden oud-wethouder Schouten en de heer M. Seleky een expositie van Gerard van de Weerd in Theater De Tamboer in Hoogeveen. De expositie toonde de volledige collectie werken die de Hoogeveense kunstenaar in 2009/2010 maakte over de eerste generatie Molukkers in Hoogeveen. De tentoonstelling was een initiatief van de Stichting Salawaku en Gerard van de Weerd in samenwerking met Museum De 5000 Morgen in Hoogeveen. (bron: regiohoogeveen.nl)

Oud wethouder Schouten en dhr.M. Seleky

>> Lain lihat lain


Premieplan in Hoogeveen en Gennep Mima Mailissa, Ouderengroep Hoogeveen

Via LSMO konden we gebruik maken van Premieplan, een programma van de NOV (Nederlandse Organisatie Vrijwilligerswerk). De opbrengst van een door ons georganiseerde inzamelingsactie wordt door dit programma verdubbeld. Ons doel was een programma samen te stellen dat moest klinken als een klok voor het Kerstdiner van de Molukse en Indische Ouderen in Hoogeveen. Na een paar laatste checks met LSMO over de te volgen procedure gingen we aan de slag. We trommelden alle dames van de Werkgroep Ouderen bijeen. Ook enkele mannen dachten met ons mee. Over het maken van de hapjes en koek-jes waren we het snel eens. Loempia’s, pasteitjes, spekkoek en sponscake zouden we maken want dat waren volgens ons de snacks die aan zouden slaan. Al gauw waren de taken verdeeld. De mannen hielpen met het versprei-den van flyers en bestellijsten. Aankonding via Facebook werd geregeld. We maakten flink reclame en besloten vanuit de Stichting Salawaku te verkopen. Iedere week hebben verschillende gebruikers van de Stichting op vaste avon-den hun aktiviteit. Die mensen zouden onze hapjes vast wel kopen.

Genieten van de koekjes van de inzamelingsactie voor het kerstdiner 2013. Inzameling Premieplan Gennep, mei 2014

Het was best spannend en vol verwachting stalden we de gebakken snacks de eerste avond uit. De koekjes werden mooi gedrapeerd op een prachtige hoge glazen schaal. Een van de dames van de ouderengroep had kaartjes gemaakt met de prijzen van de snacks en koekjes. Het zag er allemaal heel aantrekkelijk uit. We bleven tot half 10 en hadden niet echt veel verkocht. De beheerders van Salawaku namen de verkoop over en wij gingen naar huis. De volgende ochtend keek ik op mijn telefoon en zag een sms bericht van een van de beheerders: na 23.00 alles uitverkocht!. Dat was natuurlijk een enorme boost voor ons. Daarna stroomden de bestellingen binnen. We zijn een



paar weken verder en wonder boven wonder hebben we ons limiet gehaald. Dankzij Premieplan konden we onze ouderen een mooi kerstdiner aanbieden.

Molukse ouderen op 4 mei herdenking in Amsterdam Indrukwekkend en emotioneel, zo werd de Nationale Dodenherdenking op 4 mei in Amsterdam door Molukse ouderen uit Lunteren en Ede ervaren. ‘A once in a lifetime’ kans, noemde een van de begeleiders het bijwonen van de Nationale Herdenking in de Nieuwe Kerk en bij het Nationaal Monument. Tijdens de Conferentie Eén Wereldoorlog II: het levend houden van de herinnering aan de Tweede Wereldoorlog, in maart van dit jaar, werd door het Nationaal Comité 4 en 5 mei aangegeven dat Molukse ouderen van harte welkom zouden zijn om de Nationale Herdenking op 4 mei in Amsterdam bij te wonen. De Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen (LSMO) heeft naar aan-leiding van dit verzoek een aantal ouderen en begeleiders uit Lunteren en Ede benaderd. Al snel kon zonder veel moeite een deelnemerslijst worden samen-gesteld. ‘Ik wilde de herdenking altijd al in het echt bijwonen. Maar ach, het was al in de avond en zo druk en altijd wel wat. Maar toen ze me vroegen of ik nu mee wilde, zei ik meteen: Ja, ik ga.’ Zo was de reactie van oom Dick Tuhusula, toen hij gevraagd werd om deel te nemen aan de Nationale Herdenking. Na een korte wandeling naar de Nieuwe Kerk wachtte Esther Captain voor de ingang om de groep namens het Comité 4 en 5 mei welkom te heten.

Bloemen leggen bij het Nationaal Monument op de Dam

>> Lain lihat lain


De groep werd uitgenodigd voor een kopje koffie en thee in ’t Nieuwe Kafe, alvorens de Nieuwe Kerk binnen te gaan. Bij het binnentreden van de kerk, trokken de oudere dames hun jassen uit. In hun pakaian hitam , zwarte kerk-kledij, stapten ze met opgeheven hoofd de Nieuwe Kerk binnen. Na afloop van de plechtigheden en het leggen van de bloemen bij het Nationaal Monument wachtte iedereen op elkaar in de Wintertuin van het Krasnapolsky Hotel. Tante Pattinasarany was bijna twaalf jaar toen de oorlog in Nederlands-Indië uitbrak. Op de vraag wat ze van de herdenking vond zei ze met een glimlach: ‘Bagus, tapi juga rasa sedih. Ketong lari kesini, lari kesana (Mooi, maar ook wel treurig. We hebben moeten vluchten van de ene plaats naar de andere).’ Met het bijwonen van de Nationale Herdenking op 4 mei door Molukse ouderen is een aanvang gemaakt in 2011, op verzoek van Stichting Pelita aan Comité 4 en 5 mei. In samenwerking met LSMO werd in dat jaar voor het eerst de Nationale Herdenking bijgewoond. (uit Nieuwsbrief Stg. MHM mei 2014-06-20)

Geloven in samenleven en interculturele zorg, cursus in 2014

Gesprekken tussen LSMO en leden van de projectgroep Geloven in Samenleven (www.geloveninsamenleven.nl), waaronder Jan Post Hospers, Faizel Madarun en Dick Westerkamp, hebben geleid tot de start van een nieuwe cursus ‘Geloven in Samenleven, Interculturele zorg’. De projectgroep Geloven in Samenleven ontwikkelt en promoot projecten die helpen inhoud te geven aan de interreligieuze en interculturele ontmoeting. Net als in de cur-sus Seniorenvoorlichters Molukse Ouderen, worden verschillende vormen van zorg in de nieuwe cursus besproken. Zeker in deze tijd van grote veranderin-gen in het veld van zorg en welzijn, komt de cursus goed van pas. Bijzonder in dit project is dat de cursus gegeven wordt aan Molukse vrijwilligers in Breda en in dezelfde week aan Surinaamse deelnemers met een islamitische achter-grond in Zwolle. Deskundigen op het gebied van de Wmo en van de thuiszorg, de verpleegzorg en de palliatieve zorg komen vertellen over de mogelijkheden om deze vormen van zorg thuis te krijgen of in een instelling. De overheid roept weliswaar op om langer thuis te blijven wonen, maar de ouderen en hun familie moeten niet onnodig lang zelf blijven aanmodderen met zorg die ze eigenlijk niet meer aan kunnen. In de groepen wordt gesproken over mogelijke combinaties van zorg door familie en professionals en over de houdbaarheid van het ‘eigen’ sociale vangnet. Maar ook de rol van kerk en moskee binnen dat sociale vangnet komt aan de orde. En er wordt aandacht besteed aan de vraag hoe de volgende generatie is te betrekken in het omzien naar elkaar. Tijdens de eerste bijeen-komst kwam imam Faizel Madarun uit Zwolle een kijkje nemen bij de Molukse



cursus in Wzc Raffy in Breda. Met hem kwamen mee Dick Westerkamp en Mirjam Schuilenga van de projectgroep Geloven in Samenleven. Faizel ver-telde achteraf dat hij kippenvel kreeg bij het horen van zoveel overeenkom-sten tussen Molukse en Surinaamse ouderen. Wat ze gemeen hebben is dat ze het land hebben verlaten waar ze zijn geboren en opgegroeid. In een nieuw, vreemd land moesten ze opnieuw beginnen en diep in hun hart hebben ze altijd een beetje hoop gehouden op een eventuele terugkeer. De cursus is nu in volle gang en is een pilot die bij succes wordt uitgerold in andere plaatsen en met andere migrantengroepen in het land. Deelnemers aan de cursus zijn na het volgen ervan in staat om als intermediair te fungeren tussen ouderen, hun familie en een welzijn- of zorginstelling of de ambtenaar die belast is met de Wmo voorzieningen.

Geloven in Samenleven, Raffy november/december 2014

De cursus is nu in volle gang en is een pilot die bij succes wordt uitgerold in andere plaatsen en met andere migrantengroepen in het land

>> Lain lihat lain


Bijzondere ontmoetingen

Ouderenmiddag in Gunung Batu Vanaf 20 maart tot en met 21 april 2013 herdenkt de GIM gemeente in Amsterdam, Gunung Batu haar 20 jarig bestaan. Gunung Batu is in de afge-lopen 20 jaar uitgegroeid tot een gemeente met een landelijke uitstraling, doordat mensen uit verschillende plaatsen in het land zich hebben aangeslo-ten bij deze kerk. Jong en oud voelt zich verbonden, hetgeen duidelijk blijkt uit het programma in de herdenkingsmaand: een kinderactiviteit,gedachtewisseling over de toekomst, maar ook een gezellig samenzijn met de ouderen zijn enkele activiteiten uit het programma.Op vrijdag 12 april werd een speciale middag georganiseerd voor de ouderen. Ondanks de regen werden ze door hun kinderen, kleinkinderen en vrijwil-ligers gebracht en weer opgehaald. Ontvangst en programma lag in handen van een actief welkomstcomité. Ds. Verry Patty hield een korte dienst waarna gezamenlijk werd gegeten, bijgepraat, gezongen en zelfs gedanst. Op 21 april werden de activiteiten afgesloten met een speciaal Jublileumfeest, Pesta GB20.

Ouderen zingen en dansen samen tijdens de ouderenmiddag in Gunung Batu



Humanitas ontmoet Molukse ouderen in Capelle aan den IJssel Eind 2012 werden in het kader van een samenwerkingsproject van Raffy en Stichting Pelita contacten tussen Humanitas, locatie de Evenaar en de Molukse ouderenwerkgroep in Capelle aan den IJssel na enige tijd van ra-diostilte weer aangehaald. Om erachter te komen of en welke zorgvragen er leefden onder de Molukse ouderen in Capelle, werd een kennismakingsmid-dag voorbereid. Hiervoor werd een werkgroep geformeerd, bestaande uit de coördinatoren van de ouderenwerkgroep, medewerkers van de Evenaar en me-dewerkers van genoemd samenwerkingsproject, Djalan Pienter. Uiteindelijk vond de ontmoeting plaats op 5 juni 2013 in het gebouw van Stichting Nunu Mahua. De Evenaar verzorgde de lunch, de ouderen verzorgden de versnape-ringen en de dag werd muzikaal afgesloten. Ook waren aanwezig de predi-kanten van de plaatselijke kerken. Zij zegden mede- en samenwerking toe bij toekomstige activiteiten. Over een mogelijk vervolg op deze ontmoeting werd van gedachten gewisseld.

>> Lain lihat lain


Pelita Landelijke Molukse Ouderendag 2013 Voor de tiende keer kwamen ouderen uit het hele land op 29 juni bij elkaar in de Veluwehal te Barneveld. De Pelita Landelijke Molukse Ouderendag was ook dit jaar weer een succesvolle ontmoetingsdag. Ruim voor aanvang kwamen de bussen aan, werden de stands ingericht en klonken bekende melodieën.

Na de openingswoorden van directeur Harriet Ferdinandus, werd het woord overdragen aan Grace Tanamal. Grace is Tweede Kamer lid voor de PvdA frac-tie. Zij kon zich op deze dag aan de ouderen voorstellen en droeg een gedicht van oom Bram Pattinama voor.

Foto’s: Ed Roso

Grace Tanamal Empat Serangkai, achtergrondfoto Stichting MHM

Een verrassing was het optreden van Empat Serangkai met Julya Lo’ko, Maria, Regina en Victor Lekransy, Anna Makaloy en Jeffrey Sopacua. Met op de ach-tergrond beelden uit de tijd van de woonoorden, geleverd door de Stichting Moluks Historisch Museum, brachten zij liedjes uit de Kompenie, die uit volle



borst meegezongen werden door de zaal.Traditiegetrouw werd de informatiestand van LSMO goed bezocht. Met verschillende ouderenwerkgroepen zijn weer nieuwe afspraken gemaakt en mooie ideeën uitgewisseld.

Culturele ontmoetingsavond in Lunteren In Lunteren kwamen in het gebouw van Stichting Ana Upu, Nederlandse en Molukse ouderen tijdens een gezellige avond op 11 september 2013 bijelkaar. De Culturele Ontmoetingsavond werd een doorslaand succes. Met 115 beta-lende bezoekers was de opkomst boven verwachting. De loterijverkoop bracht ook een aanzienlijk bedrag op, met dank aan de Lunterse middenstand voor de mooie prijzen. Door de muzikale inbreng van Staccato en Los Talapas werd het een sfeervolle avond. Ook de heerlijke Molukse en Nederlandse cakes en hapjes vonden gretig aftrek. De samenwerking verliep uitstekend en verdient navolging. Aan het einde van de avond was iedereen het over eens dat dit evenement voor herhaling vatbaar was. (bron: ana-upu.nl)

>> Lain lihat lain


50plusbeurs in Utrecht Evenals vorig jaar verzorgde LSMO een programmaonderdeel tijdens de 50plusbeurs in Utrecht. Als lidorganisatie van het NOOM was LSMO aanwe-zig op de informatie en ontmoetingsstand. Op woensdag 18 september was er een Molukse middag waarin Rocky Tuhuteru in gesprek ging met Sonja Albinus, Charley Bakker en Zephania Stokkermans. Zij zijn medewerkers van Woonzorgcentrum Raffy en hebben deelgenomen aan de cursus ‘Handleiding in de zorg aan Indische en Molukse ouderen. Cursusleider Crams Nikijuluw vulde het gesprek aan. Hij verzorgt de cursus samen met collega Magda Wallenburg.

Sonja Albinus, Zephania Stokkermans, Charley Bakker, Crams Nikijuluw in gesprek met Rocky Tuhuteru



In het andere deel van het gesprek vertelden Nesli Celik van woonzorgcen-trum Lale en Christina Harrevelt over de koffer ‘Zien en Herinneren’. Een spel-koffer voor Turkse en Surinaams, Antilliaanse ouderen, die naar voorbeeld van de Molukse koffer is ontwikkeld. Veronique Tubee van Actiz Kleurrijke zorg en van Bersama Kuat (koepel van Moluks Indische huizen), benadrukte het belang van de ontwikkeling van deze cultuurspecifieke zorgproducten. Op de laatste dag van de beurs verzorgden alle lidorganisaties van het NOOM een programma onderdeel. Victor Joseph sprak met jonge Molukse mantelzorgers en met Tweede Kamerlid voor de PvdA, Grace Tanamal over mantelzorgers als schakel tussen formele en informele zorg.

Kerstdiner Werkgroep Ouderen Ana Upu in Lunteren De Werkgroep Ouderen van Stichting Ana Upu organiseerde in samenwerking met de Kookgroep van Huiskamer Tenang Senang een kerstdiner op dinsdag 17 december 2013. Het werd een gezellige avond met op het menu heerlijke Molukse en Nederlandse gerechten. De ouderen van de Huiskamer Tenang Senang zongen met veel enthousiasme 2 liedjes, “Api Indjil trus menjala” en “Gandong”. Verder werd de avond muzikaal omlijst door de band Harry & Friends. Genodigden waren de Molukse ouderen (70+) uit Lunteren/Ede e.o, en vrijwilligers van het Moluks ouderenwerk en hun partners.

Ouderen en vrijwilligers van Werkgroep ouderen Ana Upu, Lunteren

Verder werden ook de medewerkers van Senioren Welzijn Organisatie Ede (SWO) en bestuursleden (oud en nieuw) van stichting Ana Upu uitgenodigd. De Landelijk Stuurgroep Molukse Ouderen (LSMO) werd vertegenwoordigd door Jeanny Vreeswijk-Manusiwa. Zij kwam met de belangrijke medede-ling dat het Oranjefonds een bijdrage heeft toegekend voor het project ‘Verhalentafel, Ontmoeting in Lunteren: Molukse en Nederlandse ouderen delen verhalen’. LSMO gaat dit project uitvoeren in samenwerking met de Werkgroep ouderen Ana Upu. Direct in het nieuwe jaar zal het werkplan wor-den opgezet. Een fotoverslag van het kerstdiner is te vinden op www.ana-upu.nl.

>> Lain lihat lain


#HISTORIE21: Met de huifkar op zoek naar de verhalen van Lunteren 2014 was het jaar waarin herdacht werd dat 50 jaar geleden de eerste Molukse bewoners hun intrek namen in de Molukse wijk in Lunteren en daarmee deel gingen uitmaken van de Lunterse samenleving. De toenmalige nieuwkomers kwamen vanaf 21 maart 1951 per schip naar Nederland. Op 21 maart 2014 vertelden in het speciale programma #HISTORIE21, Nederlandse en Molukse inwoners van Lunteren hun persoonlijke verhalen over Lunteren in de afgelopen jaren aan elkaar. Het werd de start van het meerjarig project Verhalentafel waarin ouderen van verschillende afkomst hun persoonlijke historie met elkaar delen en vastleggen.

De Molukse Wijk in

Lunteren.

Bron: Stichting Moluks

Historisch Museum

Vervolg verhalentafel in Lunteren Na een uitwisseling van verhalen op 21 maart en 21 juni vond op 10 septem-ber wederom een ontmoeting plaats van Nederlandse en Molukse ouderen in het wijkgebouw van Stichting Ana Upu in Lunteren. De organisatie lag in handen van de Ouderenwerkgroep Ana Upu en de SWO (Senioren Welzijn Organisatie). Hoogtepunten waren de optredens van het Lunters blaasorkest Staccato met de Tifagroep van Ana Upu. Uniek waren de arrangementen die Staccato speelde van Molukse traditionals zoals “Manis e, Oleh sioh, Hena Masa Waja, Orang Papua makan papare, Sajang kane en Apa apa djaga kelapa” samen met de Tifagroep. De Molukse band Harry & Friends kreeg de hele zaal mee met klassieke meezingers van Eddy Christiani “Daar bij die waterkant’’ en “Sophietje” van Johnny Lion.



Boeiende verhalen werden aan de Verhalentafel verteld. Jeanny Vreeswijk-Manusiwa ontlokte met haar vragen enerverende persoonlijke verhalen van dirigent Joop Donders van Staccato en dominee Alex Nikijuluw van de Moluks Evangelische Kerk over hun passie voor muziek. Het vragenkwartiertje eindig-de met een optreden van Staccato, de Tifagroep en Harry & Friends, waarbij dominee Alex de voorzet gaf en alle aanwezigen enthousiast meezongen. Op 9 mei 2015 wordt het Project Verhalentafel op gepaste wijze afgesloten. De verhalen zullen echter steeds weer worden aangevuld.

Staccato, Tifagroep Ana Upu en Harry & Friends

“Manis e, Oleh sioh,

Hena Masa Waja, Orang Papua

makan papare, Sajang kane en

Apa apa djaga kelapa”

>> Lain lihat lain


50plusbeurs 2014

Deelname aan de 50plusbeurs in Utrecht is inmiddels een jaarlijkse tradi-tie geworden. Iedere lidorganisatie van het NOOM verzorgt een culturele bijdrage aan het programma. Resultaat hiervan is een kleurrijk en muzikaal podium. Als dan ook nog het publiek niet alleen blijft kijken maar ook meebe-weegt, kunnen we spreken van een succesvolle bijdrage van het NOOM. LSMO zorgde dit keer voor een optreden van Diana Monoarfa. Verrassend was ook een optreden van gasten uit Indonesië, waaronder zangeres Joice Pupella.

16 t/m 20 september 50plusbeurs in Utrecht



Landelijke Molukse Mantelzorgdag Vught Voor de jaarlijkse mantelzorgdag waar Molukse mantelzorgers uit het hele land bijeen komen, werd dit keer gekozen voor Stichting Pelabuhan in Vught. Niet alleen omdat er ieder jaar weer een andere regio gekozen wordt, maar ook vanwege de historische plek; dé plaats waar herinneringen aan het woon-oord nog voelbaar zijn voor de generatie die in een woonoord is opgegroeid. Een generatie waar steeds vaker onze aandacht naar uit gaat, de tweede generatie Molukse ouderen. In een korte presentatie werd nogmaals stilgestaan bij het project Ouderen in Veilige Handen. Dit project is tijdens de Mantelzorgdag van 2013 in Barneveld gestart en werd tijdens deze mantelzorgdag officieel afgesloten. Na een sa-menvatting van de informatie werd uitgewisseld hoe nu te handelen wanneer zaken gesignaleerd worden die niet goed voelen. Duidelijk was dat in het komende jaar nog veel te doen is rondom dit thema en het organiseren van een eigen vangnet. Daarna volgde in het Nationaal Monument Kamp Vught een presentatie onder muzikale begeleiding over de komst en het verblijf van Molukkers vanaf 1951 tot heden in woonoord Lunetten, oftewel ‘Kamp Vught’. Na de presentatie was er gelegenheid om de expositie te bekijken in Barak 1B. De expositie toont verschillende periodes waaronder het verblijf van Molukse ex-KNIL-militairen en hun gezinnen sinds 1951. (www.nmkampvught.nl/barak1b) Weer terug bij Pelabuhan, wachtte een ontvangst met bekende Molukse melo-dieën en bewogen velen zich al gauw naar de dansvloer. Met een traditionele maaltijd werd de dag afgesloten en gonsde de vraag waar volgend jaar de Molukse mantelzorgdag gehouden zou worden...

Molukse mantelzorgdag Vught 2014

Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep

Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen










Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen LSMO





Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep



Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen LSMO


Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep











Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen

Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen LSMO Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep








Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen LSMO Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep
















Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse OuderenLSMO Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen














Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Landelijke Stuurgroep












Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen LSMO Landelijke Stuurgroep



Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Lande

Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep LSMO Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep




Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen LSMO Landelijke Stuurgroep


Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep LSMOMolukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen



Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Mo









Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen LSMO Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen








Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen LSMO Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen


Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Lan


Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep LSMO Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen


Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen L





Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Mo-




Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Mo-

Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse OuderenLSMO Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep Molukse Ouderen Landelijke Stuurgroep


Zorg en Welzijn voor Molukse Ouderen

www.lsmo.nl

D e a c t i v i t e i t e n v a n L S M O r i c h t e n z i c h o p d e v e r d e r e o v e r d r a c h t v a n ke n n i s e n i n fo r m a -t i e , d e s k u n d i g h e i d s -b e v o r d e r i n g e n t r a i -n i n g e n a a n M o l u ks e v r i j w i l l i g e r s i n d i v e r s e p l a a t s e n i n h e t l a n d . D o e l h i e r v a n i s d e v r i j -w i l l i g e r s t e h e l p e n o m o p ko r t e t e r m i j n i n h u n e i g e n g e m e e n t e n a c t i -v i t e i t e n z e l f s t a n d i g u i t t e v o e r e n . D e n a d r u k t o t v e r z e l f s t a n d i g i n g v a n d e v r i j w i l l i g e r s -g r o e p e n h e e f t o n d e r -m e e r t e m a ke n m e t d e r e g e r i n g s m a a t r e g e l e n o m d e l a n g d u r i g e z o r g t e h e r v o r m e n .

Jaar

vers

lag

LSM

O 2

013

2014

Colofon

Uitgave LSMOTekst Jeanny Vreeswijk-ManusiwaLay-out Nus Tahitu

Jaarverslag 2013/2014

Documents