Jaarverslag 2008 Recreatie Noord-Holland NV
Jaarverslag 2008Recreatie Noord-Holland NV
Een optimale invulling van de recreatieve behoefteRecreatie Noord-Holland beheert en ontwikkelt recreatievoorzieningen
en -gebieden in Noord-Holland. Wij streven naar een optimale invulling
van de recreatieve behoefte die aansluit bij de wensen van de recreant
en hoe deze vrije tijd wil invullen. Het is daarbij een uitdaging een goede
balans te vinden tussen natuur en recreatie die de totale kwaliteit van de
omgeving ten goede komt.
Meer informatie over onze organisatie en de recreatiegebieden in
Noord-Holland vindt u op www.recreatienoordholland.nl
2
InhoudVoorwoord 4
Samenstelling van de Raad van Commissarissen en directie 6
Bericht van de Raad van Commissarissen 7
Werken aan recreëren 8
Het jaar in woord en beeld 12
Jaarrekening 2008 20
Bijlagen
Kerngegevens Recreatie Noord-Holland 29
Accountantsverklaring 30
Organogram Recreatie Noord-Holland 31
De recreatieschappen nader bekeken 32
Bestuursleden op 31 december 2008 40
3
Voorwoord
Onze medewerkers bepalen de uiteindelijke kwaliteit.
Zij zijn én maken Recreatie Noord-Holland. Ik bedank
hen voor hun inzet het afgelopen jaar, waarin we
weer een stap verder zijn gekomen. Dit geeft mij alle
vertrouwen voor onze toekomst.
Drs. Jan. L. Hylkema
Directeur Recreatie Noord-Holland
In 2008 gaat er veel aandacht naar de contractvorming
met onze grootste opdrachtgevers: de zes recreatie-
schappen in Noord-Holland. Samen doorlopen wij een
intensief traject met als resultaat een pakket afspraken
over de spelregels van onze dienstverlening voor de
komende vijf jaar. Deze afspraken worden vastgelegd
in uitvoeringsovereenkomsten.
Alhoewel voor de buitenwereld niet meteen zichtbaar,
is deze stap voor onze organisatie van wezenlijk belang.
De uitvoeringsovereenkomsten laten zien dat opdracht-
gevers vertrouwen in ons hebben en zich voor langere
tijd aan ons willen binden. Tegelijkertijd biedt dit kansen
voor een heldere interne aansturing; de afspraken
met onze opdrachtgevers zijn immers duidelijk. Op die
manier willen wij ook nieuwe opdrachtgevers aan ons
binden; met heldere afspraken en duidelijkheid over de
kwaliteit van onze dienstverlening.
5
Samenstelling van de Raad van Commissarissen en directie
Dhr. G.J. Doornbos - president-commissaris
Zitting per 1 juli 2004, op voordracht van het Provinciaal bestuur provincie Noord-Holland
Geboortedatum: 16 februari 1948
Nationaliteit: Nederlandse
Functie: Dijkgraaf Hoogheemraadschap van Rijnland
Nevenfunctie(s): Geen nevenfuncties welke conflicteren met uitvoering van commissariaat.
Mw. G.R. Kroskinski - commissaris
Zitting per 1 juli 2004, op voordracht van de besturen van de Noord-Hollandse recreatieschappen
Geboortedatum: 5 maart 1939
Nationaliteit: Nederlandse
Functie: Gepensioneerd (ex-ondernemer; ex-wethouder)
Nevenfunctie(s): Bestuurslid MKB Santos; bestuurslid Stichting Hulpactie Haarlem;
voorzitter Stichting Sportacc. Haarlem. Geen verdere nevenfuncties welke
conflicteren met uitvoering van commissariaat.
Dhr. J.J.P. Bakker - commissaris
Zitting per 1 juli 2004, op voordracht van de Ondernemingsraad
Geboortedatum: 7 maart 1945
Nationaliteit: Nederlandse
Functie: Directeur Holdingmaatschappij P. Bakker Hillegom B.V.
Nevenfunctie(s): Geen nevenfuncties welke conflicteren met uitvoering van commissariaat.
Aftreedrooster Raad van Commissarissen
De Raad van Commissarissen hanteert het volgende aftreedrooster:
Dhr. Doornbos medio 2009
Mevr. Kroskinski medio 2011
Dhr. Bakker medio 2012
Samenstelling directie
Dhr. J.L. Hylkema - Algemeen directeur
6
Bericht van de Raad van Commissarissen
Velsen-Zuid, 27 mei 2009
Aan de aandeelhouder,
Hierbij bieden wij u het door de directie opgestelde financieel verslag aan van Recreatie Noord-Holland.
De jaarrekening is door onze accountant gecontroleerd en van een goedkeurende accountantsverklaring voorzien.
De accountantsverklaring is in het financieel verslag opgenomen.
Wij stellen u voor de jaarrekening 2008 vast te stellen en de directie te dechargeren voor het gevoerde beheer
en de Raad van Commissarissen voor het gedurende het verslagjaar gehouden toezicht.
In het verslagjaar kwam de Raad van Commissarissen in totaal viermaal bijeen. Gesproken is over onder meer
de begroting, de jaarrekening, de ontwikkeling in opdrachten derden, de contracten met de schapsbesturen en het
medewerkertevredenheidsonderzoek.
Onderwerpen van overleg met de aandeelhouder zijn onder meer geweest de bestemming van het resultaat over
2008 en de omvang van het eigen vermogen van Recreatie Noord-Holland.
Conform het reglement Raad van Commissarissen Recreatie Noord-Holland heeft de Raad van Commissarissen
naast de besprekingen in het bijzijn van het bestuur, buiten aanwezigheid van het bestuur, het volgende besproken:
■ het eigen functioneren en dat van de individuele commissarissen en de conclusies die
hieraan moeten worden verbonden;
■ het functioneren van het bestuur en de conclusies die hieraan moeten worden verbonden;
■ de strategie en de risico’s verbonden aan de onderneming.
Het jaar 2008 stond sterk in het teken van de nieuw te sluiten contracten met de schapsbesturen. Met genoegen
kunnen we constateren dat deze contracten naar tevredenheid van betrokken partijen gesloten zijn.
Wij onderschrijven het voorstel van de directie om het resultaat toe te voegen aan de overige reserve.
De Raad van Commissarissen Recreatie Noord-Holland NV
7
Werken aan recreëren
aan de leefbaarheid van Noord-Holland, door te voorzien
in een afwisselend aanbod van vrijetijdsbesteding voor
een aantal doelgroepen. Aspecten op het gebied van
leefbaarheid, natuur, milieu en economie worden
bij duurzame ontwikkeling evenwichtig afgewogen.
De waarden van natuur en landschap staan centraal,
zowel in het belang van duurzaamheid, maar ook om
het welzijn van de Noord-Hollandse burgers te dienen.
Afspraken over de uitvoeringIn het voorjaar van 2008 sluiten de zes recreatieschap-
pen in Noord-Holland uitvoeringsovereenkomsten met
Recreatie Noord-Holland voor de periode 2009-2013.
Hiermee zetten de partijen hun voornemen uit 2004
om binnen drie tot vijf jaar te komen tot een vorm van
contractmanagement om in daden. Eind 2008 stelt
Recreatie Noord-Holland de eerste offertes voor de
recreatieschappen op, die een uitwerking zijn van deze
overeenkomsten. De evaluatie van de samenwerking
vindt plaats in 2012. Voor 1 januari 2013 besluiten
de besturen van de recreatieschappen of de samen-
werkingsrelatie met een volgende periode van vijf jaar
wordt verlengd.
Recreatie Noord-Holland verstevigt in 2008 de relatie met haar opdrachtgevers
door uitvoeringsovereenkomsten voor een periode van vijf jaar af te sluiten.
De interne organisatie krijgt de nodige aandacht om zodoende de overeen-
gekomen afspraken te kunnen waarmaken.
Doorgaan op de ingeslagen koersRecreatie Noord-Holland gaat in het verslagjaar door
op de koers zoals die sinds de verzelfstandiging in 2004
geldt. De organisatie werkt daarbij aan het realiseren
van de volgende doelstellingen:
1. het verbeteren van de kwaliteit van onze werk-
zaamheden voor de huidige opdrachtgevers;
2. het vergroten van de omzet van overige
opdrachtgevers.
In het verslagjaar gaat de organisatie verder met de
uitwerking van deze doelstellingen in een concreet
actieplan. De activiteiten uit het actieplan richten zich
voor het overgrote deel op interne acties omdat
Recreatie Noord-Holland gelooft dat interne verbetering
leidt tot een betere kwaliteit en daardoor meer omzet.
Om snel zichtbare resultaten te kunnen boeken, wordt
een aantal quick wins in gang gezet zoals een aantal
acties op het terrein van de interne communicatie.
De vaststelling van het totale actieplan vindt in 2009
plaats. De Raad van Commissarisrissen en medewerkers
worden in dit proces betrokken. Met de Ondernemings-
raad vindt overleg plaats over hun rol in dit proces.
Maatschappelijk verantwoord ondernemenRecreatie Noord-Holland wil, op basis van maatschappe-
lijk verantwoord ondernemerschap, een bijdrage leveren
9
Onderzoek naar tevredenheid medewerkersIn 2008 laat de afdeling Personeel en organisatie een
medewerkertevredenheidsonderzoek uitvoeren. Aan
dit onderzoek neemt 78% van de medewerkers deel.
Uit de respons blijkt dat bijna 90 procent van de mede-
werkers het werken bij Recreatie Noord-Holland als
positief beoordeelt. Het gemiddelde overall-cijfer komt
uit op een 6,8.
In het onderzoek spreken de medewerkers de waar-
dering uit over onderwerpen als de arbeidsvoorwaarden,
het personeelsbeleid, opleiding en ontwikkeling, de
arbeidsomstandigheden en communicatie. De verbeter-
punten liggen volgens de medewerkers vooral op het
gebied van de interne communicatie en op het gebied
van opleiding en ontwikkeling. Naar aanleiding van het
onderzoek formuleert Recreatie Noord-Holland samen
met de Ondernemingsraad een aantal verbeterpunten
met de daarbij behorende acties. De uitwerking van
deze actiepunten vindt plaats in 2009.
Betere financiële sturingHet werken op basis van uitvoeringsovereenkomsten
en offertes voor de recreatieschappen heeft vergaande
gevolgen voor de hele organisatie. De eerste stap
bestaat uit het bepalen en kwantificeren van de risico’s
en het vaststellen van de uurtarieven. Facturering vindt
plaats op basis van werkelijke prestaties en niet meer
volgens lumpsumafspraken zoals dat tot 2008 gebeurt.
Het systeem voor tijdschrijven wordt aangescherpt en
vormt de basis voor de nieuwe manier van factureren
aan de recreatieschappen. Veel energie gaat naar
het aanpassen van de offertes op de vastgestelde
programmabegrotingen van de recreatieschappen.
De rapportagestructuur krijgt een nieuwe opzet die
vooral de financiële sturing op projecten verbetert.
Op elkaar afgestemde software In 2008 ontwikkelt Recreatie Noord-Holland een stap-
penplan om te komen tot beter afgestemde software
binnen de organisatie. Hiervoor worden beschrijvingen
gemaakt van de informatiebehoefte, worden ver-
schillende demonstraties gegeven over de werking van
softwarepakketten en rondt de organisatie een breed
software toepassingsonderzoek af. De IT-afdeling
installeert in het verslagjaar op diverse afdelingen
nieuwe werkstations en ook een nieuw pakket voor
kantoorsoftware. In september neemt de afdeling
Toezicht nieuwe programmatuur in gebruik voor
de registratie van het toezicht door de bijzondere
opsporingsambtenaren (boa's). Dit systeem sluit aan
bij een landelijk systeem.
Aandacht voor projectmatig werkenRecreatie Noord-Holland zet in het verslagjaar een aantal
stappen om de kwaliteit van het projectmatig werken in
de organisatie te verbeteren. Er vinden interne trainingen
plaats, gericht op het gebruik van planningssoftware en
het uitwerken van de projectevaluatie en er wordt een
uitgebreide workshop gegeven over de acquisitie voor
opdrachten. De bekendheid met deze wijze van werken
wordt groter omdat de medewerkers van de beheers-
bureaus op de verschillende locaties tien plannen
van aanpak projectmatig uitwerken en uitvoeren.
10
Een betrokken OndernemingsraadIn aanwezigheid van de Raad van Commissarissen
evalueert de Ondernemingsraad in mei 2008 de
startfase van Recreatie Noord-Holland en bespreekt
daarbij aandachtspunten voor de toekomst. De Onder-
nemingsraad brengt advies uit aan de directie over
de uitvoeringsovereenkomsten die met de recreatie-
schappen worden afgesloten. De Ondernemingsraad
vraagt met name aandacht voor de veranderingen die
dit heeft voor de organisatie en werkprocessen.
De Ondernemingsraad wil met de directie en het
managementteam blijven werken aan verbeteringen
en het verschaffen van duidelijkheid en krijgt daarvoor
input van het medewerkertevredenheidsonderzoek.
Voor het loopbaanbeleid maakt de Ondernemingsraad
begin 2008 een voorzet.
Bij alle ontwikkelingen bewaakt de Ondernemingsraad
dat directie en managementteam goed omgaan met
de belangen van het personeel en de onderneming.
Ook in 2008 worden de OR-leden daarvoor getraind
in specifieke vaardigheden. De aanpassing van het
logo en de uitstraling van de OR-nieuwsbrieven
moeten ervoor zorgen dat de Ondernemingsraad
beter zichtbaar en herkenbaar wordt.
Het jaar in woord en beeld
provincie en een ontwikkelaar van Fort Uitermeer
in Weesp. In april 2008 tekenen de provincie
Noord-Holland, de gemeente Weesp en de Stichting
Uiteraard Uitermeer een intentieovereenkomst.
Doorgaande wandelrouteOok treft onze organisatie voorbereidingen voor de
provincie Noord-Holland voor het wegwerken van
zeventien knelpunten in een doorgaande wandelroute
langs de Stelling van Amsterdam. Deze zijn vastgelegd
in een samenwerkingsovereenkomst tussen de provincie
Noord-Holland, de Stichting Lange Afstand Wandelen
en Recreatie Noord-Holland.
VuurtoreneilandIn opdracht van de provincie Noord-Holland en Staats-
bosbeheer werkt onze organisatie aan de ontwikkeling
van een Programma van Eisen en een bestuursovereen-
komst voor de ontwikkeling van het vuurtoreneiland
Durgerdam. In november 2008 tekenen de vijf betrokken
overheidspartijen de overeenkomst.
Uitbreiding van het Noord-HollandpadHet Noord-Hollandpad tussen Den Helder, Den Oever
en Huizen bestaat sinds juli 2008 uit elf dagetappes van
ruim twintig kilometer. Op dat moment zijn twee nieuwe
etappes van totaal ruim dertig kilometer gerealiseerd.
De ontwikkelingen die zich op bestuurlijk niveau afspelen zijn voor de
recreant niet altijd zichtbaar. Dat is anders met een aantal voorzieningen dat
in 2008 herkenbaar verbeterd. Dit alles met als doel de recreatiegebieden voor
een bredere doelgroep aantrekkelijk te maken.
Ontwikkellingsplannen voor
Fort Benoorden Spaarndam
Meer kilometers voor
Noord-Hollandpad
13
Ontwikkeling van de Stelling De betrokkenheid van Recreatie Noord-Holland bij
de ontwikkeling van de Stelling van Amsterdam blijft
onverminderd groot. Deze bestaat onder andere uit de
ontwikkeling van verschillende forten, het oplossen van
knelpunten in een doorgaande wandelroute en de ont-
wikkeling van Vuurtoreneiland Durgerdam.
Fort aan de NekkerwegNamens Landschap Waterland begeleidt onze
organisatie de voorbereiding van de ontwikkeling
van Fort aan de Nekkerweg bij Zuidoostbeemster als
restaurant/ hotel/sauna met informatieruimte. Het
accent ligt op de contractvorming tussen Landschap
Waterland en de geselecteerde ondernemer.
Fort Benoorden SpaarndamIn opdracht van Recreatieschap Spaarnwoude vindt de
werving en selectie plaats van een ondernemer voor Fort
Benoorden Spaarndam en het aangrenzende munitie-
complex. Dit resulteert eind 2008 in een voorselectie
van drie kandidaten met wie in 2009 het selectieproces
wordt vervolgd.
Fort UitermeerVoor de provincie Noord-Holland begeleidt Recreatie
Noord-Holland het onderhandelingsproces tussen de
De markering van deze etappes vindt in opdracht van de
provincie Noord-Holland in samenwerking met bureau
Lopende Zaken en Landschap Noord-Holland plaats in
de vorm van ronde stickers in de provinciale kleuren geel,
rood, blauw. In oktober 2008 worden twee knelpunten
in Haarlemmerliede en Spaarnwoude opgeheven. De
aanleg van een bijna tien meter lange brug over een
vaart zorgt voor ontsluiting van een stuk onverharde
kade voor de wandelaars. In 2009 vindt uitbreiding van
het pad plaats met nog ruim dertig kilometer van het
noordelijkste puntje van Texel tot aan haven ‘t Horntje.
RecreatiemonitorIn 2008 doet onze organisatie in opdracht van de
recreatieschappen in Noord-Holland onderzoek naar
het gebruik en de waardering van de recreatiegebieden.
Het aantal bezoeken aan de zes recreatiegebieden in
Noord-Holland stijgt met 2% van 11,4 miljoen in 2007
naar 11,6 miljoen in 2008.
Het aantal bezoeken aan recreatiegebied Geestmer-
ambacht en recreatiegebied Alkmaarder- en Uitgeester-
meer blijft in 2008 vrijwel gelijk, terwijl het aantal aan
het Park van Luna licht daalt. Voor recreatiegebied
Het Twiske zet de daling van het aantal bezoekers sinds
2005 door met een afname van 16%. Hierbij speelt de
invoering van het betaald parkeren in 2006 waarschijnlijk
nog steeds mee. Recreatiegebied Hemmeland maakt
een tegenovergestelde ontwikkeling door met een
stijging vanaf 2005. Voor alle andere gebieden behalve
recreatiegebied Alkmaarder- en Uitgeestermeer is de
maand mei een topmaand voor wat betreft het aantal
bezoeken door het zonnige weer.
In Groengebied Amstelland werkt de grote stijging van
het aantal bezoeken aan het gebied de Gaasperplas
door in het totaal aantal bezoeken. Hierdoor kent
Groengebied Amstelland in het verslagjaar 15% meer
bezoeken ondanks afnemende aantal bezoeken in
de gebieden Elsenhove en De Hoge Dijk / Gaasperzoom.
De stijging van het aantal bezoeken aan het gebied de
Gaasperplas heeft waarschijnlijk te maken met de aan-
wezigheid van kinderspeelparadijs Ballorig.
Aantal bezoeken recreatiegebieden
Recreatiegebied 2008 2007
Geestmerambacht 736.000 726.000
Park van Luna 319.000 338.000
Het Twiske 1.097.000 1.308.000
Alkmaarder- en Uitgeestermeer 525.000 528.000
Hemmeland 323.000 303.000
Spaarnwoude 5.646.000 5.629.000
Oosterbroek 1.418.000 1.609.000
Buitenhuizen 1.359.000 1.264.000
Houtrak 1.149.000 1.149.000
Veerplas 1.149.000 1.028.000
Groene Weelde 579.000 579.000
Groengebied Amstelland 3.022.000 2.619.000
Elsenhove 258.000 271.000
Ouderkerkerplas 457.000 465.000
De Hoge Dijk / Gaasperzoom 122.000 129.000
Gaasperplas 2.131.000 1.704.000
Overdiemen 54.000 51.000
Totaal 11.668.000 11.451.000
* Deze aantallen bezoeken hebben betrekking op het
aantal bezoeken aan de recreatieterreinen, watersporters
zijn niet meegenomen in de tellingen.
** Deze aantallen bezoeken wijken af van de aantallen
bezoeken in het jaarverslag 2007 vanwege technische
bijstellingen na publicatie.
* *
**
**
**
**
14
Aantal bezoeken
Hemmeland stijgt verder
Gaasperplas als trekpleister
van Groengebied Amstelland
Advies voor het LumiereparkIn opdracht van de gemeente Almere stelt Recreatie
Noord-Holland een advies op voor de toeristisch
recreatieve ontwikkeling van het Lumierepark, een
stadspark in het centrum van Almere-stad. De werk-
zaamheden bestaan uit het maken van een kosten–
batenberekening voor het toevoegen van voorzieningen
als een stadsstrand, paviljoen, ontmoetingsplein,
speelvoorzieningen en verdichting van het paden-
netwerk in het park.
Meer evenementen zorgen voor meer bezoekersIn 2008 coördineert Recreatie Noord-Holland in opdracht
van de recreatieschappen elf grote evenementen. Het
totaal aantal bezoekers aan deze evenementen bedraagt
circa 224.000. Dit zijn ruim 50.000 bezoekers meer ten
opzichte van 2007. De evenementen verlopen goed,
ondanks het slechte weer dat sommige festivals parten
speelt. Bij de bestaande evenementen is er nagenoeg
overal sprake van een toename van het aantal bezoekers
en daardoor ook een toename van de inkomsten voor
het recreatieschap. Welcome to the Future onderscheidt
zich hierin het meest in positieve zin vergeleken met het
jaar 2007. De ANWB Kampeerdagen verplaatsen zich
van Houtrak in recreatiegebied Spaarnwoude naar de
Ouderkerkerplas in Groengebied Amstelland vanwege
de meer centrale ligging en bereikbaarheid.
Drie nieuwe festivals doen hun intrede. Ten eerste is dat
Pleasure Island in Houtrak. De organisator Art of Dance
verplaatst dit bestaande festival vanuit Amsterdam naar
recreatiegebied Spaarnwoude. In hetzelfde recreatie-
gebied vinden twee concerten van Gerard Joling en zijn
vrienden plaats op het zogenoemde bovenveld van
het Dance Valley-terrein. De derde nieuwkomer is
het Sterren van Hollandia-festival in recreatiegebied
Geestmerambacht.
Het verslagjaar, met periodiek slecht weer, toont aan
dat de evenemententerreinen en parkeerplaatsen
kwetsbaar zijn. Het is daarom van belang dat de
recreatieschappen daarin de komende jaren investeren.
Zeker gezien het feit dat er in verschillende gebieden
op verschillende plaatsen nog groei is te verwachten
in het aantal bezoekers en het aantal evenementen.
Evenementen Locatie Aantal bezoekers
ANWB kampeerdagen Ouderkerkerplas,
Groengebied Amstelland 20.000
Indian Summer Geestmerambacht 22.000
Awakenings Houtrak, Spaarnwoude 25.000
Latin Village Houtrak, Spaarnwoude 11.000
Dance Valley Oosterbroek, Spaarnwoude 43.000
Pleasure Island Houtrak, Spaarnwoude 7.000
Welcome to the Future Hogelkamp, Het Twiske 8.000
Mysteryland Floriade, Haarlemmermeer 60.000
Wooferland Houtrak, Spaarnwoude 4.000
Gerard Jolingconcerten Oosterbroek, Spaarnwoude 19.000
Sterren van Hollandia Geestmerambacht 5.000
15
ANWB kampeerdagen voor
het eerst aan de Ouderkerkerplas
Dance Valley opnieuw
grote publiekstrekker
Samenwerken aan toezichtHet verbreden van de samenwerking met andere groene
diensten in Noord-Holland gaat in 2008 door. Gezamen-
lijk proberen deze diensten de wensen en de knelpunten
van handhaving aan te pakken. Een concrete uitwerking
hiervan vindt plaats in het gezamenlijk volgen van
diverse opleidingen. Goed overleg met het toezicht-
houdende politiekorps Kennemerland resulteert in een
kaart die aangeeft waar de buitengewoon opsporings-
ambtenaren (boa’s) van Recreatie Noord Holland NV
kunnen optreden binnen de gehele provincie.
Het raadplegen en het maken van analyses wordt
het laatste kwartaal eenvoudiger omdat de boa’s sinds
september incidenten vermelden in een landelijk boa-
registratiesysteem. Op verzoek van de gemeente Hoorn
worden boa’s van Recreatie Noord-Holland betrokken
bij een handhavingproject in een parkgebied van deze
gemeente.
Meer ruimte voor recreatieRecreatie Noord-Holland werkt onder de noemer
Recreatie om de Stad aan de ontwikkeling van nieuwe
regionale recreatiegebieden:
■ uitbreiding Geestmerambacht ten noorden van
Alkmaar: circa 200 ha
■ strategisch Groenproject IJ tot Z in Beverwijk,
Heemskerk en Zaanstad: circa 300 ha
■ Haarlemmerméér Groen in de Haarlemmermeer
en Amsterdam-west: 1200 - 1500 ha
■ Amstel Groen in Amstelveen, Aalsmeer en Uithoorn:
circa 100 ha
De realisatie van deze gebieden loopt door tot de
periode 2013-2020. Het Rijk en de provincie Noord-
Holland willen deze gebieden toevoegen aan bestaande
recreatie- en natuurgebieden en in beheer brengen bij
de bestaande recreatieschappen.
Onder de noemer ‘Vinac Groen’ vindt de aanleg van iets
kleinere recreatiegebieden plaats. In Noord-Holland gaat
het daarbij om het Park van Luna (circa 155 ha) in
Heerhugowaard en Groengebied Purmerland (circa
81 ha) ten zuiden van Purmerend. Het Park van Luna
komt in 2008 voor het eerst in beheer bij Recreatie
Noord-Holland. Groengebied Purmerland in het
werkgebied van Landschap Waterland groeit in het
verslagjaar verder onder de projectleiding van Recreatie
Noord-Holland. Veel aandacht gaat er uit naar de reali-
satie van het meest oostelijke deel (deelgebied drie)
en de grondverwerving van het meest westelijk deel
(deelgebied vier). De werkzaamheden hiervoor gaan
waarschijnlijk door tot 2010, begin 2011.
Samenwerking met werkvoorzieningschappenDe recreatieschappen werken al jaren samen met werk-
voorzieningschappen. In Groengebied Amstelland
bemensen medewerkers van het werkvoorzieningschap
Pantar de pontjes die over de Amstel varen. In het
verslagjaar treft Recreatie Noord-Holland de voorberei-
dingen voor een nieuw pontje dat vanaf april 2009 gaat
varen over zijkanaal C in recreatiegebied Spaarnwoude.
Ook hiervoor zoekt onze organisatie de samenwerking
met werkvoorzieningschappen omdat de werkzaam-
heden op de pontjes hierbij goed aansluiten. Dit geldt
echter ook voor andere werkzaamheden in de ver-
schillende recreatiegebieden. In de praktijk vinden de
recreatieschappen en de werkvoorzieningschappen
elkaar op verschillende terreinen.
16
Realisatie nieuw deel
Groengebied Purmerland
Medewerkers werkvoorzienings-
schappen bedienen pontjes
Spaarnwoude
■ Veiligheid boven allesVoor recreatiegebied Spaarnwoude stelt Recreatie
Noord-Holland in 2008 een integraal veiligheidsplan op
met als doel het planmatig en integraal versterken van
de veiligheid in het recreatiegebied. Het plan bevat
een aantal fysieke maatregelen zoals het afsluiten van
parkeerplaatsen, het creëren van meer open beplanting
en het snel vervangen van kapot terreinmeubilair bij
vandalisme. Andere maatregelen zijn gericht op het
effectiever optreden van toezichthouders met een
duidelijke afbakening van taken en verantwoordelijk-
heden.
■ Voor ieder wat wilsIn recreatiegebied Spaarnwoude worden in het verslag-
jaar twee nieuwe horecalocaties geopend: Villa Westend
aan de Westbroekplas en Saplaza aan de Veerplas. Voor
de Veerplas betreft het de eerste fase van de realisatie
van Saplaza. Er volgen nog twee fasen waarin een sports
& adventurecentrum moet verrijzen.
Voor twee voormalige boerderijen in het recreatie-
gebied Spaarnwoude vindt onze organisatie nieuwe
bestemmingen. In de Borneohoeve in deelgebied Hout-
rak vindt de realisatie plaats van een theaterboerderij.
De boerderij Noord-Akendam, aan de rand van de
Hekslootpolder, wordt de nieuwe vestigingsplek van
de Sauna van Egmond uit Haarlem-Noord. Voor beide
locaties moeten de procedures voor ruimtelijke ordening
nog doorlopen worden. De wervingscampagne voor
een ondernemer die Fort benoorden Spaarndam en het
voormalige munitiecomplex kan herontwikkelen volgens
de door het recreatieschap gestelde eisen, levert veel
belangstelling op. Er worden drie ondernemers ge-
selecteerd die een ondernemingsplan mogen schrijven.
In 2009 maakt het bestuur de definitieve keuze uit deze
drie kandidaten.
Het Twiske
■ Een gezonde basis voor de toekomstOp 6 maart tekenen de gemeenten Landsmeer en
Oostzaan, Recreatieschap Het Twiske en zorgaanbieder
de Raphaëlstichting een intentieverklaring voor het
realiseren van een zorgboerderij in Het Twiske. Dit is
een van de acties die voortkomen uit de ontwikkelings-
visie waarmee het recreatieschap een financieel gezonde
basis wil bereiken voor het duurzaam in stand houden
van de voorzieningen en de natuurlijke waarden in
het gebied. Andere acties die in 2008 plaatsvinden zijn
het doorvoeren van aanpassingen in het beheer die
besparingen opleveren en het afsluiten van een contract
voor het evenement Welcome to the future.
■ Nieuwe verbindingenIn mei start in recreatiegebied Het Twiske de uitvoering
van de vervanging van vier bruggen, de vervanging van
twee bruggen door duikers, de vervanging van twee
golfbrekers en het vervangen van twee vlonders tussen
de strekdammen nabij het Schoorlstrand. Het project
loopt vertraging op vanwege de lange levertijd van
hout, maar kan toch in november worden opgeleverd.
Voor de werkzaamheden ontvangt het recreatieschap
50% subsidie van de provincie Noord-Holland.
17
Villa Westend geeft nieuwe impuls
aan Westbroekplas
Nieuwe bruggen in Het Twiske
Alkmaarder- en Uitgeestermeer
■ IJspretIn de winter realiseert recreatieschap Alkmaarder-
en Uitgeestermeer in samenwerking met de IJsclub
Akersloot op het recreatieterrein De Hoorne een ijsbaan.
In samenwerking met de brandweer wordt het terrein
onder water gezet. Het laagje water van maximaal dertig
centimeter vriest bij een beetje vorst al dicht waardoor
er snel gebruik kan worden gemaakt van deze ijsbaan.
Dankzij de aanhoudende vorstperiode kan een aantal
weken op de ijsbaan worden geschaatst. Het ijs, de
versnaperingen, de grote aantallen gebruikers en de
prachtige omgeving vormen hierbij succesfactoren. Er
komt echter geen definitieve natuurijsbaan in recreatie-
terrein De Hoorne. Van jaar tot jaar bekijken de partijen
de mogelijkheden en maken hierover afspraken.
■ Overtocht op eigen krachtDe pontjes Molletjesveer en Oostknollendam zijn twee
zelfbedieningspontjes die een fiets- en voetgangers-
verbinding maken tussen Krommenie - Wormerveer en
Oostknollendam – Starnmeerpolder. Bij de ingebruik-
name in 1993 was het pontje Molletjesveer een van de
eerste zelfbedieningspontjes in Nederland, die vanaf
beide oevers en over een grotere afstand (45 meter)
kunnen overvaren. Op basis van een inventarisatie van
verbeterde pontjes elders maakt het recreatieschap een
plan voor groot onderhoud aan beide pontjes. Na toe-
kenning van subsidie door de provincie Noord-Holland
voor deze onderhoudswerkzaamheden, wordt gestart
met het selecteren van een geschikte aannemer. De uit-
voering van de werkzaamheden vindt in 2009 plaats.
Geestmerambacht
■ Sport en recreatie; een mooie combinatieOp zondag 23 november neemt recreatieschap Geest-
merambacht twee nieuwe TimePoint-routes in gebruik
tijdens de eerste Fitlandrun. Op de TimePoint-routes
kunnen lopers met hun persoonlijke chip hun persoon-
lijke tijden en totale trainingstijden automatisch aflezen
op het scorebord ter plekke. De Geestmerambacht
TimePoint-routes zijn 1,6 kilomter en 4,8 kilometer lang
en laten zien dat sport en recreatie heel goed samen-
gaan. Het is de bedoeling de Fitlandrun de komende
jaren uit te bouwen tot een jaarlijks terugkerende regio-
nale loop voor jong en oud.
■ Theater in de open luchtAan het eind van de zomer vindt in recreatiegebied
Geestmerambacht een bijzonder openlucht theater-
spektakel plaats. Ruim 150 toneelspelers, zangers,
zangeressen en dansers uit de wijde omgeving brengen
het theaterproject Na ons… dat gaat over de stijgende
waterspiegel als gevolg van klimaatverandering.
Na ons… is belevingstheater met een knipoog naar de
werkelijkheid, speciaal geschreven voor de locatie in
recreatiegebied Geestmerambacht. Vele honderden
belangstellenden bezoeken de voorstelling die plaats-
vindt aan de Zuid-West zijde van het gebied, met als
achtergrond de wuivende rietvelden van het gebied
Kleimeer.
18
Groot onderhoud aan pontjes in het
Alkmaarder- en Uitgeestermeer
Twee nieuwe TimePoint-routes
in Geestmerambacht
Amstelland
■ Samen werken aan ontwikkelingVoor Groengebied Amstelland organiseert Recreatie
Noord-Holland vijf thematafelbijeenkomsten met stake-
holders in het gebied, waarbij de thema’s Omgeving,
Dienstverlening en Bewustwording aan de orde komen.
De bijeenkomsten leveren een groot aantal wensen en
ideeën op voor de ontwikkelingsvisie van Groengebied
Amstelland. Deze dienen als input voor het uitvoerings-
programma van Groengebied Amstelland. Het uit-
voeringsprogramma richt zich onder andere op het
verbeteren van de toegankelijkheid en het vergroten
van de kwaliteit van het gebied. In dat kader wordt
samen met de Beschermers Amstelland een workshop
georganiseerd om de wensen op het gebied van fiets-
en wandelpaden samen met de betrokken organisaties
te inventariseren. De partijen concluderen dat de aan-
dacht vooral moet uitgaan naar het aanleggen van
ontbrekende schakels en het oplossen van knelpunten.
Het resultaat hiervan is onder andere dat de aanleg van
de fietspaden bij de Bovenkerkerpolder en de Middel-
polder in een stroom-versnelling komt.
■ Beelden aan de AmstelHet bestuur van Groengebied Amstelland vindt een
combinatie van recreatie en kunst aantrekkelijk voor
een grote groep mensen en geeft toestemming voor
de realisatie van een beeldentuin in het park van de
Buitenplaats Wester-Amstel. Vanaf mei tonen vijftien
kunstenaars uit Amstelveen en omgeving daar bijna vijf-
tig beelden en sculpturen. Er zijn zowel figuratieve als
abstracte beelden en sculpturen te zien, van materialen
als steen en staal. De beeldtuin trekt veel bezoekers,
met uitschieters in bezoekersaantallen op de Amstelland-
dag, de Open Atelierroute Amstelveen en de Open
monumentendag.
Landschap Waterland
■ Werk in uitvoeringLandschap Waterland werpt in 2008 een terugblik
op het verloop van het uitvoeringsprogramma. De resul-
taten worden weergegeven op een informatieve en
overzichtelijke kaart. De kaart laat zien dat de afgelopen
jaren met succes is gewerkt aan het uitvoeringspro-
gramma Recreatieplan Waterland. Het grootste deel
van de projecten is uitgevoerd. In het verslagjaar zijn dit
bijvoorbeeld de realisatie van het recreatieknooppunt
Oosthuizen, de wandelroute Seedijck, de verbindings-
route Overleek en kanoroutes in de Zeevang in samen-
werking met de Vereniging Agrarisch Natuur- en
Landschapsbeheer Water, Land & Dijken.
■ Bestuurlijke aansturing HemmelandIn 2008 besluit het bestuur dat het eigendom, beheer
en onderhoud van het dagrecreatieterrein en de jacht-
haven Hemmeland wordt overgedragen aan de
gemeente Waterland. Dit betekent dat Landschap
Waterland in de toekomst geen verantwoordelijkheid
meer draagt voor het beheer en de bijbehorende risico’s
en dat ook de sturing uit handen wordt gegeven.
Het bestuur stelt hierbij als voorwaarde dat het gebied
beschikbaar blijft voor recreanten uit de omgeving.
Het regionaal karakter en de regionale functie blijven
hierdoor behouden.
19
Kunst in de tuin van Buitenplaats
Wester-Amstel
Seedijckroute: afwisselend wandelen
door Landschap Waterland
Jaarrekening 2008
Balans per 31 december 2008 na winstdeling
21
€ € € €
Vaste activa
Materiële vaste activa
Inventaris - 1.696
Som der vaste activa - 1.696
Vlottende activa
Vorderingen en overlopende activa
Debiteuren 1.322.479 820.442
Overige vorderingen 70.288 28.053
1.392.767 848.494
Liquide middelen
Som der vlottende activa 960.630 1.056.298
2.353.397 1.904.792
Kortlopende schulden en overlopende passiva
Crediteuren 197.384 100.823
Belastingen en premies sociale verzekering 345.022 268.394
Pensioenpremie 62.993 58.885
Overige schulden 394.119 473.162
999.518 901.264
Uitkomst vlottende activa min kortlopende schulden 1.353.879 1.003.528
Uitkomst activa min kortlopende schulden 1.353.879 1.005.224
Voorzieningen 29.162 33.082
Eigen vermogen
Gestort en opgevraagd kapitaal 370.000 370.000
Overige Reserve 954.717 602.142
1.324.717 972.142
1.353.879 1.005.224
2008 2007
Winst- en verliesrekening over 2008
22
Netto omzet
Omzet inzake doorbelasting personeel 4.441.225 4.097.657
Projectbaten 1.271.081 1.212.870
Projectkosten - 342.837 - 240.017
Som der bedrijfsopbrengsten 5.369.469 5.070.510
Kosten
Personeelskosten
Lonen en salarissen 3.779.667 3.659.555
Sociale lasten en pensioenlasten 911.478 877.042
Overige personeelslasten 229.598 177.160
4.920.743 4.713.757
Afschrijvingen
Materiële vaste activa 1.696 1.696
Overige bedrijfskosten
Huisvestingskosten 15.986 15.684
Kantoorkosten 65.138 54.718
Vervoerskosten 13.206 9.450
PR & Marketing 22.695 14.262
Algemene kosten 28.818 40.881
145.843 134.994
Som der bedrijfslasten 5.068.281 4.850.447
301.188 220.064
Rentelasten - 7.529
Rentebaten 51.266 39.140
51.266 31.610
Bedrijfsresultaat 352.454 251.674
Bijzondere baten en lasten
Bijzondere baten 121 -
Bijzondere lasten - 22.914
121 - 22.914
Resultaat 352.576 228.759
2008 2007
Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling
Grondslagen van waarderingAlle activa en passiva zijn opgenomen tegen nominale
waarde, tenzij hieronder anders is vermeld.
Materiële vaste activaDe materiële vaste activa zijn gewaardeerd op
de aanschaffingswaarde onder aftrek van de
afschrijvingen die gebaseerd zijn op de geschatte
economische levensduur.
De afschrijvingen vinden als volgt plaats:
Inventaris: 20% per jaar
Investeringen gedaan in de loop van het boekjaar
worden voor het gehele jaar afgeschreven.
DebiteurenDe debiteuren zijn gewaardeerd tegen nominale waarde.
Indien er sprake is van mogelijke oninbaarheid wordt een
voorziening opgenomen. Dit is in 2008 niet aan de orde.
Voorziening jubileumuitkeringenIn de rechtspositieregeling welke Recreatie Noord-
Holland NV volgt zijn regelingen opgenomen voor
jubilea werknemers te weten bij 12,5 jaar, 25 jaar, 40
jaar en 50 jaar. Hiervoor dient een voorziening te worden
opgenomen. De voorziening jubileumuitkeringen is ge-
waardeerd tegen nominale waarde.
Grondslagen van resultaatbepalingRekening houdend met de grondslagen van waardering
wordt het resultaat bepaald als het verschil tussen
het totaal van de aan een jaar toe te rekenen baten
en het totaal van de, op basis van historische prijzen,
aan het jaar toe te rekenen kosten.
Ingehouden pseudo WWRecreatie Noord-Holland NV is eigen risicodrager voor
uitkering bij werkloosheid. De WW premie die bij de
werknemers wordt ingehouden, komt in mindering op
de personeelskosten.
23
Toelichting op de balans
24
2008 2007
Vaste activa
Materiële vaste activa
Het verloop van de materiële vaste activa
in 2007 is als volgt:
Inventaris
Aanschafwaarde per begin boekjaar 8.478 8.478
Cumulatieve afschrijvingen - 6.782 - 5.087
Boekwaarde per begin boekjaar 1.696 3.391
Mutaties in boekjaar
Investeringen - -
Desinvestering - -
Afschrijvingen - 1.696 - 1.696
- 1.696 - 1.696
Aanschafwaarde per ultimo boekjaar 8.478 8.478
Cumulatieve afschrijvingen - 8.478 - 6.782
Boekwaarde per ultimo boekjaar - 1.696
Vlottende activa
Vorderingen en overlopende activa
Debiteuren
Per 31 december bedroeg de vordering 1.322.479 820.442
Deze post betreft met name de nog te ontvangen bedragen van recreatieschappen ad € 1.110.000,- en van de provincie ad € 101.000,-.
Verder staan nog posten open mbt projecten derden € 86.000,-.
Overige vorderingen
Vooruitbetaalde kosten 5.278 377
Nog te ontvangen bedragen 65.010 27.676
70.288 28.053
Vooruitbetaalde kosten betreffen abonnementen/contributie 2009. Nog te ontvangen bedragen betreft met name de te ontvangen
rente 4e kwartaal 2008 ad € 14.650,- en daarnaast is nog € 50.391,- voor nog te factureren projecten derden 2008 opgenomen.
Liquide middelen
ING bank 260.630 1.056.298
ING bank deposito 700.000 -
960.630 1.056.298
De ING bank r/c is direct opeisbaar. De ING bank deposito is op 6 november 2008 afgesloten en heeft een looptijd t/m 6 februari 2009
en is aan het einde van de looptijd direct opeisbaar.
Recreatie Noord Holland NV beschikt over een kredietfaciliteit van € 500.000,- bij de ING.
Kortlopende schulden en overlopende passiva
Crediteuren
Verschuldigd per 31 december 197.384 100.823
Belastingen en premies sociale verzekeringen
Belastingdienst 204.643 163.135
Omzetbelasting 140.721 105.259
Premie IZR - 343 -
345.022 268.394
Pensioenen
Pensioenpremie 62.993 58.885
62.993 58.885
Pensioenpremie betreft de nog te betalen premie over december.
25
2008 2007
Overige schulden
Reservering vakantiegeld/dagen 308.248 309.465
Nog te betalen pensioenpremie - 86.279
Netto salaris - -
Overige schulden 85.871 77.418
394.119 473.162
Onder overige schulden staan verantwoord de reservering van accountantskosten € 10.000,-, nog te betalen kosten 2008 projecten
Meerboerenpaden, Groene IJmond en Noord-Hollandpad (€ 31.735,-) en te corrigeren personeelskosten aan de recreatieschappen
€ 8.600,-. Verder is € 35.489,- vooruitontvangen, waarvan € 4.489,- van de gemeente Heerhugowaard ter dekking van de kosten van
project leveren/plaatsen picknicktafels en zitbanken Park van Luna en € 31.000,- van het project Noord-Hollandpad Texel nieuwe Sluis.
De kosten hiervoor worden gemaakt in 2009.
Voorzieningen
Voorziening jubileumuitkeringen 29.162 33.082
29.162 33.082
Voorziening jubileumuitkeringen
Saldo per 1-1-2007: 33.082
Dotatie 3.014
Onttrekking 6.934
Saldo per 31-12-2007: 29.162
In de rechtspositieregeling welke Recreatie Noord-Holland NV volgt zijn regelingen opgenomen voor jubilea werknemers, te weten bij
12,5 jaar, 25 jaar, 40 jaar en 50 jaar. Conform regelgeving op het gebied van externe verslaggeving is hiervoor een voorziening opgenomen.
Eigen vermogen
Gestort en opgevraagd kapitaal
Het geplaatst en volgestort kapitaal bedraagt
€ 370.000 verdeeld in 370 aandelen van € 1.000,-,
die geheel zijn volgestort. 370.000 370.000
Overige Reserve
Het verloop van de overige reserve is als volgt
weer te geven:
Stand per 1 januari 602.142 373.382
Resultaat lopend boekjaar 352.576 228.759
Stand per 31 december 954.717 602.142
Niet in de balans opgenomen activa en verplichtingen
Bij overeenkomst is bepaald dat Recreatie Noord-Holland NV het recht heeft een geldlening aan te gaan tot een bedrag van € 880.000
met de provincie Noord-Holland.
Recreatie Noord-Holland NV is een leaseverplichting aangegaan tot 2012. De totale jaarlijkse verplichting uit hoofde van de lease-auto
bedraagt ca. € 10.000 per jaar, exclusief BTW.
Recreatie Noord-Holland NV is een huurovereenkomst aangegaan met recreatieschap Spaarnwoude betreffende kantoorruimte aan de
Genieweg 46, Velsen-Zuid. De huurkosten bedragen inclusief servicekosten € 106.571,- exclusief btw. De overeenkomst is aangegaan voor
de periode van 1 jaar en wordt telkens stilzwijgend verlengd voor een aansluitende periode van telkens 1 jaar. Bij beëindiging van de huur-
overeenkomst moet een opzegtermijn van tenminste 1 jaar in acht worden genomen.
Toelichting op de winst- en verliesrekening
26
Netto-omzet
Doorbelasting recreatieschappen 4.441.225 4.097.657
Projectbaten
Project derden 1.271.081 1.212.870
Projectkosten - 342.837 - 240.017
928.245 972.853
Totaal omzet 5.369.469 5.070.510
Kosten
Personeelskosten
Lonen en salarissen
Bruto lonen 3.214.513 3.217.861
Loonheffing spaarloon 7.884 8.097
Vakantiegeld/dagen 298.822 251.565
Reservering eindejaarsuitkering 255.434 181.845
Reservering jubileumuitkering 3.014 187
3.779.667 3.659.555
De bruto lonen zijn verminderd met het saldo van de ingehouden (pseudo) WW premie en de uitbetalingen in het kader van de WW.
Voor 2008 bedraagt dit saldo € 54.877. Cumulatief (2004 t/m 2008) is in dit kader € 327.994 verminderd op de personeelskosten.
Dit bedrag is in feite gespaard ter dekking van toekomstig uit te keren WW premies.
De eindejaarsuitkering is conform CAO in 2008 gestegen met 1,5% naar 8,3% en is daarmee een volledige 13e maand.
Dit resulteert ook in een stijging van de pensioenlasten ten opzichte van 2007.
Sociale lasten en pensioenlasten
Premies sociale lasten 215.349 231.722
Uitkeringen UWV - - 298
Vut-fonds 89.571 85.411
Pensioenlasten 396.949 368.479
Werkgeversdeel ZVW 209.610 191.728
911.478 877.042
Overige personeelslasten
Inhuur overig personeel - -
Inleenvergoedingen - -
Bijzondere beloningen 17.500 24.500
Reiskosten woon/werk en verblijfskosten 119.144 106.934
Scholing & opleiding 18.256 9.613
Bereikbaarheidsregeling 10.641 -
Diverse personeelskosten 64.058 36.114
229.598 177.160
Totaal personeelskosten 4.920.743 4.713.757
Gemiddeld waren in het verslagjaar 98 personeelsleden in dienst (85 fte).
2008 2007
27
Afschrijvingskosten
Afschrijvingen inventaris 1.696 1.696
Totaal afschrijvingskosten 1.696 1.696
Overige bedrijfskosten
Huisvestingskosten
Huur 15.986 15.684
Klein onderhoud - -
15.986 15.684
Kantoorkosten
Kopieer- en drukwerk 4.686 4,315
Porto- en vrachtkosten 3.399 3.478
Telefoon- en dataverkeer 2.626 6.561
Kantoormaterialen 1.933 4.771
Abonnementen 3.157 2.587
Automatiseringskosten 28.218 9.182
Vergaderkosten 2.253 212
Representatiekosten 2.576 1.630
Accountantskosten 12.965 18.100
Overige kantoorkosten 3.326 3.882
65.138 54.718
In 2008 is gestart met de oriëntatie op een nieuw automatiseringssysteem bij Recreatie Noord-Holland. De onderzoekskosten hiervan hebben
geleid tot een stijging van de automatiseringskosten ten opzichte van 2007.
Vervoerskosten
Overige vervoerskosten 13.206 9.450
13.206 9.450
PR & Marketing
Promotiemateriaal 12.830 12.175
Reclame en advertentiekosten 8.558 2.087
Website 1.307 -
22.695 14.262
2008 2007
28
Algemene kosten
Advieskosten 3.128 15.175
RVC 20.043 20.033
Overige bestuurskosten - 49
Overige bedrijfskosten 5.648 5.624
28.818 40.881
Onder de post RVC wordt de bezoldiging voor de leden van de RVC verantwoord.
Rentelasten
Rente geldleningen - -
Rente en bankkosten - 113
Rente ABP - 7.416
Heffingsrente - -
- 7.529
Rentebaten
Bankrente 51.266 39.140
51.266 39.140
Bijzondere baten en lasten
Bijzondere baten en lasten
Bijzondere baten 121 -
Bijzondere lasten - 22.914
121 - 22.914
De post bijzondere lasten is het saldo van kosten en baten die betrekking hebben op vorig boekjaar.
2008 2007
Overige gegevens
Statutaire bepalingen omtrent de bestemming van het resultaatDe winstbestemming vindt plaats overeenkomstig artikel 20 van de statuten. Daarin is bepaald dat de winst ter beschikking staat
van de algemene vergadering van aandeelhouders.
ResultaatbestemmingAan de algemene vergadering van aandeelhouders wordt voorgesteld om het onverdeelde resultaat over 2008 toe te voegen aan de
algemene reserve.
Bijlage 1 Kerngegevens Recreatie Noord-Holland
2008 2007 2006
Medewerkers
Aantal medewerkers in fte 85 87 88,9
Aantal medewerkers 98 100 102
Aantal medewerkers terreinbeheer/locaties in fte 52,95 54,02 52,94
Verzuimpercentage 5,1% 4,4% 4,8%
Bedrijfsresultaat per fte 4.147 2.893 2.513
Resultaat per fte 4.148 2.629 1.968
Dienstverlening
Omzet per fte 63.170 58.282 56.069
Liquiditeitsratio's
Current ratio = vlottende activa/vlottende passiva 2,35 2,11 1,67
Solvabiliteit
Eigen vermogen/balanstotaal 56% 51% 38%
Rentabiliteit
Rentabiliteit eigen vermogen = bedrijfsresultaat/gemiddeld eigen vermogen x 100% 30,69% 29,34% 33,13%
Rentabiliteit totaal vermogen = bedrijfsresultaat/gemiddeld totaal vermogen x 100% 16,55% 13,08% 11,57%
Rentabiliteit eigen vermogen = resultaat/gemiddeld eigen vermogen x 100% 30,70% 26,67% 25,95%
Rentabiliteit totaal vermogen = resultaat/gemiddeld totaal vermogen x 100% 16,55% 11,89% 9,06%
Reguliere dienstverlening
Aantal recreatieschappen volledige dienstverlening 6 6 6
Voor recreatieschappen beheerde oppervlakte in hectaren)* 5.690 5.618 5.637
waarvan groot water in hectaren 1.152 1.122 1.086
Aantal overheden, deelnemers recreatieschappen 28 28 28
Totaal kosten recreatieschappen (in € x 1.000) 16.483 15.115 13.496
Exploitatie opbrengsten recreatieschappen (in € x 1.000) 4.678 4.966 4.298
Financiële baten recreatieschappen (in € x 1.000) 1.334 1.328 1.098
Inkomsten uit projecten derden 928.245 972.853 874.403
* inclusief tijdelijk- en overgangsbeheer
29
Bijlage 2 Accountantsverklaring
Wij hebben de in dit verslag opgenomen jaarrekening 2008 van Recreatie Noord-Holland NV te Haarlem bestaande
uit de balans per 31 december 2008 en de winst- en verliesrekening over 2008 met de toelichting gecontroleerd.
Verantwoordelijkheid van de directieDe directie van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het
resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met
Titel 9 Boek 2 BW. Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een
intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen
en resultaat zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat, het kiezen
en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen die onder de
gegeven omstandigheden redelijk zijn.
Verantwoordelijkheid van de accountantOnze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben
onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan
de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een
redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.
Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de
toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professionele
oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen van materieel
belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken
van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat relevante interne beheersingssysteem, teneinde
een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden
adequaat zijn maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne beheersingssysteem
van de vennootschap. Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toegepaste
grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van schattingen die de directie van de vennootschap
heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening.
Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.
OordeelNaar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen
van Recreatie Noord-Holland NV per 31 december 2008 en van het resultaat over 2008 in overeenstemming met Titel 9
Boek 2 BW.
Amsterdam, 27 mei 2009 Dubois & Co. Registeraccountants
Origineel getekend door
A.F.M. van Klaren en A.P. Buteijn
30
Bijlage 3 Organogram Recreatie Noord-Holland
RAAD VAN COMMISSARISSEN
J.L. Hylkema
DIRECTIE
K. Schotvanger J.W. Nieuwenhuis
Financiën, I&A Secretariaat
M.A. Wiersema
P & O
J.W. Nieuwenhuis A.T. Rohof G.G. de Vries
ADVIES PROJECTEN / VOORBEREIDING
BEHEER
R.E. Wolterbeek
Alkmaarder- en Uitgeester meer Geestmerambacht
Het TwiskeLandschap Waterland
M. Erfmann
Groengebied AmstellandHemmeland
M. Omvlee
Spaarnwoude
GEBIEDSBEHEER Ondersteuning Beheer
31
De recreatieschappen nader bekeken
Landschap Waterland
Kerngegevens
Recreatief karakter: routegebonden
recreatie zoals wandelen, fietsen en kanoën.
Verder cultuurhistorie, natuurbeleving en watersport.
Specifieke voorzieningen: recreatiegebied
Hemmeland, jachthaven Hemmeland, wandel-
en fietspaden, vogelkijkpunten, recreatieve routes
en informatiepanelen.
Oppervlakte: 45.000 ha. werkingsgebied, waarvan
42 ha. beheersgebied.
Opvallend in 2008
■ realisatie Seedyckroute en wandelknooppunt
paneel Edam;
■ realisatie en opening Knooppunt Oosthuizen;
■ realisatie gedichtentraject Bram Vermeulen op
de dijk bij Oudendijk;
■ realisatie verbindingsroute Overleek (boerenlandpad)
in samenwerking met Laag Holland en de Vereniging
Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer Water,
Land & Dijken;
■ realisatie kanoroutes in de Zeevang in samenwerking
met de Vereniging Agrarisch Natuur- en Landschaps-
beheer Water, Land & Dijken;
■ evaluatie investeringsschema 2003-2008;
■ deelname Groene Maand: fietsroute waterpeil-
meters in Waterland en Het Twiske;
■ aanleg eerste fase ruiterpaden Purmerbos.■ Beheer (71,5%)
■ Toezicht terreinen (0,2%)
■ Projecten (2,0%)
■ Beleid (26,3%)
Landschap Waterland is het gebied tussen Amsterdam, Zaandam en Hoorn en is een agrarischveenweidelandschap met daarin droogmakerijen en natuurreservaten. Het landschap wordt gekenmerkt door weilanden, dijken, vaarten, rietkragen, stolpboerderijen en eeuwenoude Zuiderzeestadjes.
■ Exploitatieopbrengsten (62,3%)
■ Financiële baten (3,3%)
■ Provincie Noord-Holland (17,6%)
■ Gemeente Amsterdam (8,0%)
■ Gemeente Beemster (0,7%)
■ Gemeente Graft-de Rijp (0,2%)
■ Gemeente Edam-Volendam (1,3%)
■ Gemeente Landsmeer (0,5%)
■ Gemeente Purmerend (3,7%)
■ Gemeente Oostzaan (0,1%)
■ Gemeente Wormerland (0,7%)
■ Gemeente Zaanstad (0,1%)
■ Gemeente Waterland (1,2%)
■ Gemeente Zeevang (0,3%)
Totale baten Landschap Waterland, inclusief
Hemmeland (totaal € 1.949.983,-)
Totale lasten Landschap Waterland (inclusief Hemmeland)
(totaal € 1.585.247,-)
33
Hemmeland
Kerngegevens
Jachthaven
Recreatief karakter: ongeveer 690 natte ligplaatsen;
110 plaatsen op het jollen talud; 350 plaatsen voor
winterberging; 30 natuurkampeerplaatsen; 4 camper-
plaatsen.
Specifieke voorzieningen: havenkantoor, werfwerk-
terrein, 40 ton botenlift, camerasysteem, onderhouds-
loods, toiletgebouw, parkeerplaatsen, natuurcamping,
camperplaatsen.
Opvallend in 2008
■ vernieuwing elektravoorziening.
Het dagrecreatiegebied Hemmeland, een schiereiland in de Gouwzee bij Monnickendam, maakt onderdeel uit van Landschap Waterland. Het gebied omvat een jachthaven en een recreatieterrein.
Kerngegevens
Recreatieterrein
Recreatief karakter: dagrecreatiegebied met
natuurgedeelten.
Specifieke voorzieningen: wandelpaden, fietspaden,
zandstranden, zwemwater, bosplantsoen, speel- en
ligweide, parkeerplaatsen en een toiletgebouw.
Oppervlakte: circa 3 ha land, circa 5,3 ha water.
Aantal bezoeken: 323.000.
Opvallend in 2008
■ evenement: NK surfen;
■ kofferbakmarkt.
34
Recreatieschap Spaarnwoude
Kerngegevens
Recreatief karakter: fietsen, wandelen, zwemmen,
paardrijden, skeeleren, vissen.
Specifieke voorzieningen: informatieboerderij, golfbaan,
skibaan, zwemvoorzieningen, maneges, klimwand, model-
spoorbaan, modelvliegterrein, modelbootvijver, horeca,
surfsteiger, kanoverhuur, evenemententerreinen.
Oppervlakte: 3060 ha. werkingsgebied,1894 ha.
beheersgebied; waarvan 163 ha. groot water.
Aantal bezoeken: 5.646.000
Opvallend in 2008
■ plaatsing kunstwerk van Jan van IJzendoorn in
Buitenhuizen;
■ opname Haarlemmermeer-Noord in de Gemeen-
schappelijke regeling;
■ realisatie nieuwe horeca Westbroekplas en Veerplas
(Westend & Saplaza);
■ uitvoering V-OLR-projecten: Pontje over zijkanaal C,
Recreatieve verbinding Ruigoord – horeca Houtrak;
■ in beheer genomen fietsroutenetwerk Laag-Holland;
■ realisatie veiligheidspan;
■ horeca gerealiseerd in de Groene Golf in de
Haarlemmermeer.
■ Beheer (74,4%)
■ Toezicht terreinen (5,3%)
■ Projecten (7,8%)
■ Beleid (12,6%)
Het recreatiegebied Spaarnwoude ligt midden in het drukke verstedelijkte deel van Noord-Hollanden vormt de buffer tussen Haarlem, Amsterdam en Velsen. Spaarnwoude heeft weidse polders, bos,speelweiden en water.
■ Exploitatieopbrengsten (44,6%)
■ Financiële baten (19,2%)
■ Provincie Noord-Holland (18,9%)
■ Gemeente Amsterdam (6,7%)
■ Gemeente Haarlem (4,9%)
■ Gemeente Haarlemmerliede (0,2%)
■ Gemeente Haarlemmermeer (3,5%)
■ Gemeente Velsen (1,9%)
Totale baten recreatieschap Spaarnwoude
(totaal € 4.809.148,-)
Totale lasten recreatieschap Spaarnwoude
(totaal € 7.446.332,-)
35
Recreatieschap Alkmaarder- en Uitgeestermeer
Het recreatiegebied Alkmaarder- en Uitgeestermeer ligt tussen Alkmaar en Haarlem en omvat eengroot meer met rondom een waterrijk polderlandschap met enkele natuurreservaten.
Kerngegevens
Recreatief karakter: waterrecreatie, jachthavens,
wandelen, fietsen, dagkamperen, lig- en speelweiden.
Specifieke voorzieningen: informatiecentrum,
havens, snelvaargebied, zelfbedieningspontjes.
Oppervlakte: 1660 ha. werkingsgebied,
767 ha. beheersgebied; waarvan 435 ha water.
Aantal bezoeken: 525.000
Opvallend in 2008
■ vaststelling definitieve versie Ontwikkelingsvisie
recreatieschap Alkmaarder- en Uitgeestermeer;
■ verkennen oever- en natuurontwikkeling
Saskerleidam;
■ onderzoek naar de haalbaarheid van het
recreatieknooppunt;
■ asfalteren en herstellen van fietspad Westdijk
(Zwaansmeerpad) en parkeerplaatsen De Woudhaven;
■ renoveren van 3 ha ligweide en 1300 m2 zandstrand
in de oeverparken.
Totale baten recreatieschap Alkmaarder- en Uitgeestermeer
(totaal € 1.375.215,-)
Totale lasten recreatieschap Alkmaarder- en Uitgeestermeer
(totaal € 1.220.686,-)
■ Beheer (51,6%)
■ Toezicht terreinen (10,4%)
■ Projecten (3,7%)
■ Beleid (34,2%)
■ Exploitatieopbrengsten (23,8%)
■ Financiële baten (2,7%)
■ Provincie Noord-Holland (36,2%)
■ Gemeente Alkmaar (5,2%)
■ Gemeente Beverwijk (3,2%)
■ Gemeente Castricum (3,8%)
■ Gemeente Heemskerk (2,1%)
■ Gemeente Heiloo (1,8%)
■ Gemeente Uitgeest (3,8%)
■ Gemeente Zaanstad (17,4%)
36
Recreatieschap Geestmerambacht
Kerngegevens
Recreatief karakter: waterrecreatie, wandelen
en fietsen.
Specifieke voorzieningen: camping, horeca, stranden,
speel- en ligweiden, surfsteiger, maneges, uitzichtheuvel.
Oppervlakte: werkingsgebied 220 ha. , 208 ha.
beheersgebied; waarvan 85 ha. water.
Park van Luna: 154 ha. waarvan 80 ha. groot water.
Aantal bezoeken: 736.000.
Opvallend in 2008
■ voorbereiding voor de vestiging van een
recreatiebedrijf in de uitbreiding Geestmerambacht;
■ bouwen van hutten van wilgentenen met
schoolkinderen in het speelbos;
■ publieksdag Gamba! met de activiteit vlotten bouwen;
■ evenementen: Indian Summer, Hollandia festival en
theatervoorstelling Na Ons;
■ realisatie aanleg van hardloopvoorziening Timepoint;
■ plaatsen van een lichtkrant met informatie over
het gebied;
■ groot onderhoud van fietspaden;
■ archeologische veldinventarisatie uitbreiding
Geestmerambacht;
■ vaststelling bestemmingsplan Uitbreiding
Geestmerambacht.
Totale baten recreatieschap Geestmerambacht
(totaal € 787.821,-)
Totale lasten recreatieschap Geestmerambacht
(totaal € 756.199,-)
■ Beheer (55,6%)
■ Toezicht terreinen (11,1%)
■ Projecten (0,6%)
■ Beleid (32,8%)
Het recreatiegebied Geestmerambacht ligt in het gebied Heerhugowaard, Alkmaar, Langedijk en omvat een grote plas met diverse hafjes, rondom opgaand groen en open plekken. Op dit moment wordt het recreatiegebied flink uitgebreid, met als doel de recreatieve behoefte vanzowel huidige als toekomstige bewoners dichtbij de stad op te vangen.
■ Exploitatieopbrengsten (23,6%)
■ Financiële baten (1,9%)
■ Provincie Noord-Holland (26,3%)
■ Gemeente Alkmaar (26,8%)
■ Gemeente Bergen (0,8%)
■ Gemeente Heerhugowaard (13,4%)
■ Gemeente Langedijk (7,1%)
37
Groengebied Amstelland
Groengebied Amstelland is het landelijk gebied tussen Amstelveen, de provinciegrens en hetAmsterdam-Rijnkanaal. Recreatiegebieden worden afgewisseld met door agrariërs beheerde weilanden. Als gevolg van vervening zijn op verschillende plaatsen hoogteverschillen ontstaan in het landschap, ook wel boven- en benedenland genoemd.
Kerngegevens
Recreatief karakter: fietsen, wandelen, waterrecreatie,
golfen en natuurbeleven.
Specifieke voorzieningen: pontjes over de Amstel,
sluisjescomplex, waterspeelplaats Gaasperplas,
Ouderkerkerplas en speelsloot Hoge Dijk, golfbaan,
kinderboerderij, indoorspeelvoorziening.
Oppervlakte: 4000 ha. werkingsgebied 713 ha.
beheersgebied waarvan 189 ha. water.
Aantal bezoeken: 3.022.000.
Opvallend in 2008
■ conferentie met externe partners in januari 2009,
gevolgd door verschillende thematafels met
stakeholders gedurende het hele jaar;
■ ANWB kampeerdagen Ouderkerkerplas;
■ conferentie samen met de Beschermers Amstelland
over fiets- en wandelpaden de Amstelscheg;
■ realisatie beeldentuin Buitenplaats Wester-Amstel;
■ uitreiking Quote 500 op Buitenplaats Wester-Amstel;
■ aanwijzing Amstelland als voorbeeldgebied door het
ministerie van LNV, waarbij partijen die profijt hebben
van een mooi landschap in contact worden gebracht
met partijen die de kosten dragen.
Totale baten Groengebied Amstelland
(totaal € 3.248.384,-)
Totale lasten recreatieschap Groengebied Amstelland
(totaal € 2.902.290,-)
■ Beheer (59,9%)
■ Toezicht terreinen (11,1%)
■ Projecten (8,5%)
■ Beleid (20,4%)
■ Exploitatieopbrengsten (7,4%)
■ Financiële baten (4,8%)
■ Provincie Noord-Holland (24,5%)
■ Gemeente Amsterdam (43,1%)
■ Gemeente Amstelveen (13,7%)
■ Gemeente Diemen (4,2%)
■ Gemeente Ouder-Amstel (2,3%)
38
Recreatieschap Het Twiske
Kerngegevens
Recreatief karakter: waterrecreatie, wandelen,
fietsen, paardrijden, natuurbeleven.
Specifieke voorzieningen: bezoekerscentrum,
jachthaven, beheerboerderij, waterspeelplaats,
speelsloot, avonturenspeelplaats, horeca, speel- en
ligweiden, stranden.
Oppervlakte: 660 ha. werkingsgebied, 650 ha.
beheersgebied waarvan 120 ha. groot water.
Aantal bezoeken: 1.097.000.
Opvallend in 2008
■ vaststelling plan van aanpak uitwerking visie;
■ deelname projectgroep en werkgroep Natura 2000;
■ organisatie van vier vergaderingen klankbordgroep;
■ overleg over uitgifte boerderij de Marsen met de
Wooncompagnie en de Rafaëlstichting;
■ uitvoering Quickscan Natura 2000: de Hogelkamp
is geschikt als evenementenlocatie.
Totale baten recreatieschap Het Twiske
(totaal € 2.183.803,-)
Totale lasten recreatieschap Het Twiske
(totaal € 2.572.340,-)
■ Beheer (63,2%)
■ Toezicht terreinen (10,0%)
■ Projecten (2,7%)
■ Beleid (24,1%)
Het recreatiegebied Het Twiske ligt tussen Amsterdam, Zaandam en Purmerend. Het gebied bestaat voor eenderde deel uit water met daarom heen, stranden, speel- en ligweiden, dag-kampeerterreinen, bos, natuurgebieden en weilanden.
■ Exploitatieopbrengsten (26,0%)
■ Financiële baten (6,4%)
■ Provincie Noord-Holland (39,1%)
■ Gemeente Amsterdam (15,9%)
■ Gemeente Landsmeer (1,2%)
■ Gemeente Oostzaan (0,5%)
■ Gemeente Purmerend (3,1%)
■ Gemeente Zaanstad (7,9%)
39
Provincie Noord-Holland
Dhr. J.H.M. Bond
Gemeente Alkmaar
Mw. A. van Dam
Gemeente Beverwijk
Dhr. M. Dijkshoorn
Gemeente Castricum
Mw. C. Portegies
Gemeente Heemskerk
Dhr. O.R. Wagner
Gemeente Heiloo
Dhr. H. Veger
Gemeente Uitgeest
Dhr. J. Chr. van der Hoek
Gemeente Zaanstad
Dhr. R.C.Th. Ootjers
Provincie Noord-Holland
Dhr. J.H.M. Bond
Gemeente Amstelveen
Mw. J. Tabak
Gemeente Amsterdam
Mw. M.B. Vos
Gemeente Amsterdam
Stadsdeel Oost-
Watergraafsmeer
Dhr. T. Stok
Gemeente Amsterdam
Stadsdeel Zuidoost
Dhr. E. Jaensch
Gemeente Diemen
Dhr. R.P. Grondel
Gemeente Ouder-Amstel
Dhr. W.J. Pieterman
Provincie Noord-Holland
Dhr. J.H.M. Bond
Gemeente Alkmaar
Mw. A. van Dam
Dhr. J.C. Meijer
Gemeente Bergen
(adviserend)
Dhr. J. Mesu
Dhr. A.H. van der Leij
Gemeente
Heerhugowaard
Dhr. R.J. Piet
Mw. A.M. Valent-Groot
Gemeente Langedijk
Dhr. J.C. Koolaard
Dhr. K.W. Balder
Provincie Noord-Holland
Dhr. J.H.M. Bond
Gemeente Amsterdam
Mw. M.B. Vos
Gemeente Haarlem
Dhr. M. Divendal
Gemeente Haarlemmerliede
en Spaarnwoude
Dhr. H.B. Bruijn
Gemeente
Haarlemmermeer
Dhr. M.J. Bezuijen
Gemeente Velsen
Mw. A.V. Baerveldt
Bestuursleden op 31 december 2008
40
Provincie Noord-Holland
Dhr. J.H.M. Bond
Gemeente Amsterdam
Mw. M.B. Vos
Mw. J.E. Bos
Gemeente Landsmeer
Dhr. B.J. Mewe
Dhr. A.S.A. La Fontaine
Gemeente Oostzaan
Dhr. R.J. Monen
Mw. M.H.J. Van der Pol – Gasé
Gemeente Purmerend
Mw. M.C.G. Keijzer
Mw. K. Crom
Gemeente Zaanstad
Dhr. R.C.Th. Ootjers
Dhr. R. Linnekamp
Provincie Noord-Holland
Dhr. J.H.M. Bond
Gemeente Amsterdam-Noord
Dhr. H.J. van Schaik
Mw. A. Wiers
Gemeente Beemster
Dhr. J.C. Klaver
Gemeente Edam/Volendam
Dhr. E.A.M. Karregat
Gemeente Graft-De Rijp
Mw. H.R. Oosterop-van Leussen
Gemeente Landsmeer
Dhr. B.J. Mewe
Gemeente Oostzaan
Dhr. R.J. Monen
Gemeente Purmerend
Mw. M.C.G. Keijzer
Gemeente Waterland
Dhr. F.E. Bouwman
Gemeente Wormerland
Dhr. H.A. Stuurman
Gemeente Zaanstad
Dhr. R.J. Linnekamp
Gemeente Zeevang
Mw. H.W. Voermans
I.S.W. (Intergemeentelijk
Samenwerkingsverband
Waterland)
Dhr. E.F. Jongmans
41
Colofon
Uitgave
Recreatie Noord-Holland
Postbus 2571
2002 RB Haarlem
Telefoon : 023 – 520 28 20
Fax : 023 – 520 28 38
E-mail : [email protected]
Internet : www.recreatienoordholland.nl
Teksten Recreatie Noord-Holland, Velsen-Zuid
Vormgeving en druk Brain Communication, Krommenie
Fotografie Recreatie Noord-Holland, Velsen-Zuid
Oplage 500 exemplaren, juni 2009
Aan deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend.
43