J6 - Quang Binh Province · 2015. 4. 3. · thong tintu li~utham khao, ... 1.Neu ro t~i sao quy~n l•.•.cnba RUo-Cthu(}cv~ohan dan. ~ 2 "T~tca quySn ll,rcnha nuac thuQcvSNhan dan"

,//

UBND TiNH QuANG BiNHBANTO CHUC cuOC THI VIET"TIM HIEU HIEN PHAp NUaC

CHXHCNVI~T NAM"TiNH QuANG BINH

86: J6 IBTCVIv pM.t hfmh tai li~u "Tim hi~u Hi~nphap nuac CQng hoa XHCN Yi~t nam"

Kinh gfri:

CONGHOAxA HOI CHUNGHiA VI~T NAMDQc l~p - TV do - H~nh phuc

QuangBinh, ngayJf thring~nam 2015

SOGTVTQUi"\NC BiNH

DEN S6:: ~n01 ;irNgay: ..o.).l.O.~mb

Chuycn: ..: : .

LllU1t6 sU'sic.= 1

- Cac Ban Tinh uy; Van phcmg Tinh uy; Dang uy Kh6icac cO'quan tinh; Dang uy Kh6i doanh nghi~p tinh;- Van phong Do~mDBQH va HDND tinh;- Cac So', ban, nganh doan thS c~p tinh;- Cac cO'quan Trung uO'ng dong trendia ban;- Cac doanh nghi~p nha nuac do tinh quan ly;- Uy ban nhan dan cac huy~n, thi ~a, thanh ph6.

1:'-:

Th\fc hi~n K8ho~ch s6 1380/KH-UBND ngay 30/10/2014 cua ,Uy bannhan dan tinh vS t6 chilc CUQcthi vi8t "Tim hiSu Hi8n phap nuac C9ng hoa xah9i chu nghTaVi~t Nam"; ThS l~ s6 4570/TL-BTC ngay 04/11/2014 eua Ban T6chuc cUQcthi vi8t "Tim hiSu HiS!,!phap nuae C9ng hoa xaQQi chu nghTa Vi~t

-' Nam" cua Trung UO'llg;dS t~o diSu ki~n thu~n 19i cho cac ca nhan d\f thi co themthong tin tu li~u tham khao, Ban T6 chuc cUQcthi vi8t "Tim hiSu Hi8n phapnuac CQng hoa xa hQi chu nghia Vi~t Nam" tinh Quang Binh bien so~n va phMhanh tai li~u "Tim hiSu HiSn phap nuae CQng hoa xa hQi ehu nghTa Vi~t Nam"(gui kem theo Cong van).

DS nghi cac cO'quan, t6 chilc, dan vi, dia phuO'ng sao gui cho can bQ, congchuc, vien ehuc va nguai lao dQng dS tim hiSu, tham khao.V

Nui nlt~n:- Nhu tren;- Thanh vien BTC, T6 giup vi~c BTC cUQcthi;- Luu VT, NC, STP.

PHD CHU TJCH UBND TiNHNguy~n Ti~n Hoang

, !

UBND TiNH QUANG BINHBAN TO CHUC cuOC THI VIET"TIM HIEU HIEN pHAp NU6'C

CHXHCN VI~T NAM"TiNH QUANG BINH

CONG HOA :xA HOI CHU NGHiA VI~T NAMDQc l~p - TV do - H~nh phuc

QucmgBinh, ngay thimg nam 2015

TAl LI:E:U"Tim hi~uHi~n phap nmyc CQng hoa xa hQi cho ngbia Viet Nam"

(KemtheoC6ngvans6J6 ngayJ.fthilng 02 nam2015.cuaBan r6 chuc cUQcthi viit "Tim hiiu Hiin philp nuac CQnghoa

XHCN Vi?tNam "cua tinh Qwing Binh)

Cau 1. Til' nam 1945 khi thanh l~p nmYcVi~t Nam Dan cho CQng hoa(nay la nrrO'cCQng hoa xa hQi chti nghia Vi~t Nam) d~n nay, nuO'c ta co m~yban Hi~n pluip? Cac ban Hi~n phap do dtrgc Qu8e hQi thong qua vao ngay,thang, nam nilO?

Ggi y tra 1(ri:1. Til' nam 1945 ldti thanh l~p nuO'cVi~t Nam Dan chti CQng hoa (nay la

ntrcYcCQng hoa xa hQi chti nghia Vi~t Nam) d~n nay, nu'o'c ta co 05 ban Hi~nphap, 'C\l th8: HiSn phap nam 1946, HiSn phap nam 1959, HiSn phap nam 1980,HiSn phap nam 1992 (duQ'csua d6i, b6 sung nam 2001) va HiSn phap nam 2013.

2. Ngay~ thang, nam Qu8c hQi ntro'c ta thong qua cac ban Hi~n phapnhtr sau:

- Hiin philp nam 1946 la ban HiSn phap dAutien cua nuac Vi~t Nam danchli cQng hoa duQ'cQu6c hQiKh6a I (IcYhQpthu 2) thong qua ngay 09/11/1946.

- Hiin philp nam 1959 duQ'cQu6c hQi nuac Vi~t Nam Dan chu CQng hoaKh6a I (lcYhQp thu 11) thong qua ngay 31/12/1959.

- Hiin philp nam 1980 duQ'c Qu6c hQi nuac CQng hoa xa hQi chu nghiaVi~t Nam kh6a VI (lcYhQp thu 7) thong qua ngay 18/12/1980.

- Hiin philp nam 1992 duQ'cQu6c hQinuac CQng hoa xa hQi chu nghla Vi~tNam kh6a VIII (IcYhQp thu 11) thong qua ngay 15/4/1992. HiSn phap nam 1992duQ'cgQila HiSn phap cua Vi~t Nam trong thai IcYdAucua tiSn trinh d6i maio

Ngay 25/12/2001, t~i IcYhQp thu 10, Qu6c hQi kh6a X.da thong qua NghiquySt s6 51/2001/QH10 vS vi~c sua d6i, b6 sung mQt s6 diSu cua HiSn phap nuacCQng hoa xa hQi chu nghla Vi~t Nam nam 1992.

_ Hiin philp nam 2013 duQ'c Qu6c hQi nuac CQng hoaxa hQi chu nghlaVi~t Nam kh6a XIII (lcYhQp thu 6) thong qua ngay 28/11/2013. Day 1aban HiSnphap cua thai ky tiSp tl,lC d6i mai d~t nuac trong S\l nghi~p xay dvng, bao v~ T6qu6c va hQi nh~p qu6c tS.

Cau 2. Ban Hi~n phap mO'i dugc QuAc hQi nuO'c CQng hoa xa hQi chtinghia Vi~t Nam thong qua ngay 28/11/2013 (Hi~n phap nam 2013) co hW'

hFC til' ngay, tiuing, nam nao? So vo-i Hi~n phap nam 1992 (duqc sua d3i, b8sung nam 2001) co bao nhieu di~u dU'Q'cgift nguyen? Co bao nhieu di~u (luQ'csua d3i, b3 sung? Di~u sua d8i, b3 sung nao b~n dlm diic nbit? Vi sao?

Gqi y tra Uri:1. Hi~n phap nam 2013 dUQ'cQuAc h(}i nU'O'cnU'O'cC(}ng boa xa h(}iChll

nghia (CHXHCN) Vi~t Nam khoa XIII thong qua ngay 28/11/2013 co hi~ul\TckS tiI ngay 01/01/2014,

HiSn phap n[un 2013 vita kS thira duQ'cgia tri to Ion cua cac ban HiSn phapflam 1946, nam 1959, nam 1980 va nam 1992, vira thS chS hoa cac quan diSm,phuung huang, nQi du....'1g ph3t triSn dfi duQ'c kh~ng dinh trC?ng Cuang 1100xay dvngd~t nuac trong thai leYqua dQlen CNXH (bB sung, phat trien nam 2011).

2. So vo'j HiSn phap nam 1992 (du'Q'c si'ra d8i, b8 Sllln.g Ram 2(01) HitSn.phap nam 2013 co 7 diSu duQ'cgiu nguyen, C\l thS:

Di~Ull Ji (gift nguyen DiSu 1 HiSn phap 1992); Dn~u.23 (gift nguyen DiSu68 HiSn phap 1992); DBlu 49 (giu nguyen Dibu 82 Hi&n phap 1992); DuSil! 86(gift pguyen DiSu 101 HiSn phap 1992); DD.~u.87 (gift nguyen £>iSu 102 HiSnphap I 1992); Bi~u 91 (giu nguyen DiSu 106 HiSn phap 1992); BiSu 97 (giftnguyen Di~u 113 HiSn phap 1992).

3. So vo'i Hi~n. phap nam 1992 (<luQ'csua dAi, b& sung Dam 2001)? Hi~nphap nam 2013 sil'a dSi 1011>i~uva b8 sung m{ri 12 DiSu.

3.1. So v6i HiSn phap nam 1992 (duqc sua d6i, b6 sung naln 2001), Hi~nphap nam 2013 co 101 DiSu sua d6i, C\l thS nhu sau: £>iSu 2; 3; 4; 5; 6; 7; 8; 9;10; 11; 12; 13; 14; 15; 16; 17; 18; 20; 21; 22; 24; 25; 26; 27; 28; 29; 30; 31; 32;33; 35; 36; 37; 38; 39; 40; 44, 45, 46, 47, 48,50, 51, 52, 53, 54, 55, 56, 57, 58,59,60,61,62,63,64,65,66,67,68,69,70,71,72,73,74, 75, 76, 77, 78, 79,80,81,82,83,84,85,88,89,90,92,93,94,95,96,98,99,100, 101, 102, 103, 104,105, 106, 107, 108, 109, 110, 113, 114, 115, 116, 119, 120

3.2. So vo'i Hi~n phap 1992 (sil'a d8i, b8 sung nam 2001), Hi~n phapnam 2013 b8 sung 12 I)i~u mO'i, C1}. th~ nhu san: BiSu 19; 34; 41; 42; 43; 55;63; 78; 111; 112; 117; 118,

4. I)i~u sua a&i, b8 sung nao b~n dim d~c nh~t? Vi sao?Cau tra liJi se tuy thuQc vetOcach tiip ct:lncilng nhu nht:ln thuc rieng cila

m6i nguiJi ac5ivai ti'mg nQi dung, timg aiJu Clf.thd cila Hiin phap (NguiJi lam haidlf thi tl! aanh gia, phan tich va aua ra l1'gicd tc;lisao mznh tam aa.c nhdt).

Cau 3.l)i~u2 Hi~n phap nam 2013 kh~ng dinh "NU'O'cC(}og boa xa h(}ichil nghia Vi~t Nam do Nhan dan lam chll; tit ca quy~n brc nha OU'o-cthuoc v~Nhan dan .. ~". B~n hay neu va l?han tich ng~n gQn cac qny dinh Clla Hi~n phapnam 2013 ve nhftng cach thll'c de Nhao dan th •.•.c hi~n quy~o Il}'cnba DUO-C.

GQ'i Y tra 100i:1. Neu ro t~i sao quy~n l•.•.c nba RUo-Cthu(}c v~ ohan dan. ~

2

"T~t ca quySn ll,rcnha nuac thuQc vS Nhan dan" da duQ'cghi nh~n t~i BiSu2 HiSn phap 2013 la S\ftiSp t\Jc quan diSm nh~t quan cua Bang va Nha nuac ta vSviSc dS cao chu quySn nhan dan, kh~ng dinh a "Nuac cQng hoa xa hQi chu nghraVi'~tNam do Nhan dan lam chu", thS hi~n:

_ "T~t ca quySn ll,rcnha nuac thuQc vS Nhan dan" Ia mQt quy dinh nSn tangchi r5 ngu6n g6c, ban ch~t, m\Jc dich va suc m~nh cua quySn l\fc nha nuac anuac ta la a nhan dan. Bai HiSn phap 2013 quan ni~m nhan dan la chil thS t6i caocua quySn h,rc nha nuac. Thong qua HiSn phap, nhan dan giao quySn, nhan danuy quySn quySn l\fc cua minh cho Nha nuac. Vi thS, r~t nhiSu diSu trong HiSnphap thS hi~n sau s~c va nh~t quan tu tu&ng dS cao chu quySn nhan dan.

- Xu~t phat til' b~mch~t eua nlul nuac ta "la nha nuac phap =JuySnXHCNcua Nhan dan, do Nhan dan, vi Nhan dan". HiSn phap nam 2013 .l:ab6 sung mQtnguyen t~c mai vS t6 chuc quySn l\l'c nha nuac do Ia quySn l\fc nl/t nuac la th6ngnh~t, ldlong chi duQ'c phan cong, ph6i hQ'p rna con co S\f kiSn.. soat trong vi~cth\l'c hi~n cac quySn l~p phap, hanh phap va tu phap. Bai nhan:'lan Ia chu thS t6icao cua quySn l\fc nha nuac, nen nhan dan kiSm soat quySn Ivc nha nuac la mQtt~t ySu, mQt doi hoi chinh dang. BS kiSm soat duqc quySn hre nha nuac doi hoiphai hiOOthaOO co chS baa" g6m kiSm soat quySn l\fc nha 11l1aCa ben trong bQmay nha nuac, giua ba quySn l~p phap, hanh phap va tu phap 'nl trong nQi bQmc3iquySn va kiSm soat quySn l\l'c nha nuac a ben ngoai bao g6m kiSm soat cua nhandan thong qua cac t6 chuc chinh tri - xa hQi, thong qua cac pIJ:J'angti~n thong tind~i chung.

- Vai triSt 1;' nhan dan la chu thS cua quySn l~p hiSr,; quySn con nguai,quySn co ban cua cong dan duqc HiSn phap nam 2013 quy dinh sau chuang I:ChS dQ chinh tri; d6ng thai da co nhUng nh~ thuc mai vS dS cao nhan t6 connguai, coi con nguai la chu thS, ngufm l\fc chu ySu va la nwc tieu cua S\f phattriSn. L~n d~u tien trong HiSn phap nuac ta khfulg dinh cac nguyen t~c: "0 nuacCQng hoa XHCN Vi~t Nam, cac quySn con nguai, quySn cbng dan vS chinh tri,dan S\f, kinh tS, van hoa, xa hQi duQ'ccong nh~n, ton tn;mg, bao v~, bao dam theoHiSn phap va phap lu~t". "QuySn con nguai, quySn cong d~6 chi co thS bi h~nchS theo quy dinh cua lu~t, trong truang hqp c~n thiSt vi ly do qu6c phong, anniOOqu6c gia, tr~t t\f, an toan xa hQi, d~o duc xa hQi, suc Id10e cua cQng d6ng"(DiSu 14). Bay la nhiing nguyen t~c can ban dS cao trach nhi~m cua Nha nuactrong m6i quan h~ vai quySn con nguai, quySn cong dan, h~ ch~ S\ftuy ti~n c~txen til' phia Nha nuac. B6ng thai la co sa hiSn dinh dS mQi nguai va cong danbao v~ va th\IChi~n quySn con nguai, quySn va tighia V\Jco ban cua cong dan.

- Vai nh~n thuc nhan dan la chu thS t6i cao cua quySn l\fc nha nuac, t~t caquySn l\fc nha nuac dSu thuQc vS nhan dan, HiSn phap 2013 ua thil'a nh~n nhandan la chu thS "t6i cao cua quySn l\fc nha nuac, chu thS phan cong quySn l\fc nhanuac. Phuong ti~n dS nhan dan giao quySn, uy quySn quySn hJc nha nuac cuaminh, do la th\Ic hanh quySn l~p hiSn. Bfulg quySn l~p hiSn cua minh, nhan danuy thac quySn l~p phap cho Quac hQ!, q\lYS~hanh p~ap cho C,hinh phu ,va quySptu phap cho Toa an. Theo do, co the thay rang, quyen I~p hien la quyen l\fc tw

3

cao so vo-i quySn l~p phap, quySn hanh phap va quySn tu phap. Ba quySn l~pphap, hanh phap va tu phap dSu kh6i xu6"ng tiI quySn l~p hiSn. QuySn l~p hiSn laquySn thS hi~n mQt cach trQn vyn OOdtquySn hIC OOanuo'c thuQc vS OOandan,boi HiSn phap la bim van thS hi~n quyBn h,rcOOanuo-c cao nhAt. D6ng thai, Qu6chQi duQ'cHiSn phap (tUc la nhan dan) giao cho mQt s6 quyBn cua quyBn l~p hiSn.

_ DS phim anh mQt giai doc;mmo-i cua vi~c dB cao chu quyBn nhan dan,HiSn phap sua d6i da thS hi~n mQt cach sau s~c sv hoa hqp dan tQc, sv hai hoa vBlQ'i ich va S\f d6ng thu~n xa hQi nh~m t(;1.0nen suc m(;1.nhdS phat triSn, nhdt latrong b6i dum xung dQt s~c tQc, ton giao, chinh tri, kinh tS dang co xu hu6"ng giatang 6 nhiBu nuo-c va khu Vl,lC tren thS gio-i.

2. each thuc a~NhaD dan th\fc hi~n quy~n life nba uuo'cHiSn phap nam 2013 khfu1g dinh "Nuo-c CQng hoa xa hQi chu nghla Vi~t

Nam do Nhan dan lam chu; tdt ca quyBn Ivc 11hanuo-c thuQc vBNhan dan ... " cacquy dinh cua HiSn phap nam 2013 vS nhung cach thuc dS Nhan dan th\fc hi~nquySn l\fc nha nuac nhu sau:

_ Kh oim 2 DiSu 4-HiSn phap nam 2013 quy dinl1:II Dang CQng san Vi~tNam g~n b6 m~t thiSt vo-i Nhan dan, ph\l-c V\l-Nhan dan, chiu S\f giam sat euaNhan dan, ehiu trach nhi~m truo-c Nhan dan vS nhung quySt dinh cua minh", dayla diSm b6 sung mo-i quan trQng, vi vai tro lam chu cua Nhan dan d6i vo-i nuo-c,Nhan dan giao pho tnich nhi~m cho Dang dS lanh d~o Nha nuo-c va xa hQi, viv~y, Dang phai chiu sv giam sat va chiu trach nhi~ln truo-c nhan dan trong vi~clanh d~o cua Ininh.

_ T(;1.iDiSu 6 HiSn phap nam 2013 quy dilm: "Nhan dan thvc hi~n quyBnIvc Nha nuo-c b~ng dan chu trvc tiSp, b~ng dan chu d~i di~n thong qua Qu6c hQi,HQi d6ng nhan dan va thong qua cac cO'quan khac cua Nha nuo-c".

Nhu v~y, HiSn phap nam 2013 dil b6 sung day du han cac hinh thuc th\lchi~n quySn Ivc Nha nuo-c cua Nhan dan, khong chi b~g dan chu d~i di~n thongqua Qu6c hQi va HQi d6ng nhan dan nhu truo-c day ma con thong qua cac cO'quankhac cua Nha nuo-c va b~ng cac hinh thuc dan chu tf\lC tiSp.

Dan chu d~i di~n la phuO'ng thuc th\lc hi~n quySn Ivc Nha nuo-c cO'ban vaph6 biSn nhdt cua Nhan dan. Theo do, Nhan dan thong qua cac cO'quan d~i biSudo n11nhbau ra va uy thac quySn Ivc nhu Qu6c hQi, HQi d6ng OOandan cac cAp;r6i d~n luqt minh Qu6c hQi, HQi d6ng nhan dan cac cAp tiSp t\l-Cl~p ra cac cO'quan khac cua Nha nuo-c dS th\lc hi~n y chi, nguy~n vQng cua Nhan dan. Nhuv~y, hiSu mQt cach day du, cO'quan Nha nuo-c duQ'c Nhan dan uy quySn khongchi la cac cO'quan dan Cll nhu Qu6c hQi, HQi d6ng nhan dan cac c!p ma con baog6m ca cac cO'quan trong ~~ th6ng hanh phaJ? v~ tu phap; cac cO'quan nay thaym~t nhan dan su d\l-ngquyen Ivc Nha nuo-c de dieu haOO, quan ly xa hQi va chiuS\l giam satcua Nhan dan.

Danchu trvc tiSp la phuang thUC nguai dan tr\fc tiSp thS hi~n y chi,nguy~n vQrig eua minh ma khong phai thong qua ell nhiin hay t6 ehire d~ diV

4

Cac hinh thuc thvc hi~n dan chu trvc tiSp clla nguai dan, co thS nhu: Tham giaung cu d~i biSu Qu6c hQi, d~i biSu HQi d6ng nhan dan cac c~p, thvc hi~n quy chSdanchu co sa, d6i tho~i trllc tiSp gifra Nhan dan vai d~i di~n co quan Nha nuac,biSu quySt l<hiNha nuac trung c~u y dan ...

Cac quy dinh l<hac clla HiSn phap cling thS hi~n cach thuc dS nhan danthllc hi~n quySn IllCnha nuac (duai day la mQt s6 gQ'iy, nguai tham gia cUQcthic~n nghien Clru, tim hiSu, lien h~, vi~n d~n cac quy dinh l<hac,cua HiSn phap nam2013 dS phan dch them):

- DiSu 7 HiSn phap nam 2013 quy dinh:

"1. Vi~c b~u cu d~i biSu Qu6c hQiva d~i biSu HQi d6ngnhan dan duQ'ctiSnhanh theo nguyen t~c ph6 thong, binh d~ng, trllc tiSp va bo phiSu kin.

2. D~i biSu Qu6c hQi, d~i biSu HQi d6ng nhan dan bi cir tri ho~c Qu6c hQi,HQi d6ng nhan dan bai nhi~m l<hi l<hong con Xlrng dang veri Sl)' tin nhi~m cllaNhan dan". '

- DiSu 28 HiSn phap nam 2013 quy dinh:"1. Cong dan co quySn tham gia quan ly nha nuac va xa hQi, tham gia thao

lu~n va kiSn nghi vai co quan nha nuac vS cac v~ dS cua co sa, dia phuong va canuac.

2. Nha nuac t~odiSu ki~n dS c6ng dan tham gia quan ly rilla nuac va xahQi; c6ng l<hai, minh b~ch trong vi~c tiSp nh~, phan h6i y kiSn, ki8n nghi Cllacong dan".

- DiSu 29 HiSn phap nam 2013 quy dinh: "Cong dan diI muai tam tu6i tralen co quySn biSu quySt l<hiNha nuac t6 chuc trung c~u y dan".

- DiSu 53 HiSn phap nam 2013 thS hi~n: "f)~t dai, tai nguyen nuac, tainguyen l<hoang san, ngu6n lQ'ia v-ungbiSn, vimg trai, tai nguyen thien nhien khacva cac tai san do Nha nuac d~u tu, quan ly la tai san cong thuQCsa hfru tofm dando Nha nuac d~i di~n chll sa hfru va th6ng nh~t quan If'.

- DiSu 65 HiSn phap nam 2013 quy dinh: "Lvc luqng vii trang nhan dantuy~t d6i trung thanh vai T6 qu6c, Nhan dan, vai Dang va Nha nuac, co nhi~m V\l

bao v~ dQc l~p, chu quySn, th6ng nh~t, toan vyn lanh th6 cl1a T6 qu6c, an ninhqu6c gia va tr~t tv, an toan xa hQi; bao v~ Nhan dan, Dang, Nha nuac va chS dQxahQi chiI nghia; cung toan dan xay dvng d~t nuac va thvc hi~n nghia V\l qu6c tS". '

- DiSu 69 HiSn phap nam 2013 quy dinh: "Qu6c hQi la co quan d~i biSucao nh~t cua Nhan dan, co quan quySn Ivc nha nuac cao nh~t cua nuac CQnghoaxa hQi chu nghia Vi~t Nam".

_Khoan 1, Khmin 2 DiSu 79 HiSn phap nam 2013 quy dinh:"1. D~i biSu Qu6c hQi la nguai d~i di~n cho y chi, nguy~n vQng CllaNhan

dan a don vi b~u cu ra minh va CllaNhan dan ca nuac. ' ~

5

2. D~i biSu Qu6c hQi phai lien h~ ch~t che vai cu tri, chiu S\I giam sat cuacu tri; thu th~p va phan anh trung thvc y ki~n, nguy~n vQng cua cu tri vm Qu6chQi, cac CO' quan, t3 chuc hUu quan; th\Ic hi~n ch~ dQ ti~p xuc va bao cao vai cl:rtri v~ ho~t dQng cua d~i biSu va cua Qu6c hQi; tra lai yeu cfiu va ki~n nghi cua cutri; theo doi, don d6c vi~c giai quy~t khi~u n~i, t6 cao cua cong dan va huangdan, giup dO'cong dan th\Ic hi~n quy~n khi~u n(;li,t6 cao".

Can 4. Nbfrng quy dinb nao clla Hi~n pbap nam 2013 tb~ bi~n tll'hro-ng d~i doan k~t dan tqc?

GO'i v tra lo-i:. .,1. T~i sao tll' tll'o-ng d~i doilm k~t dan tqc dUQ.cquy dinh trong Hi~n

phap_ D~i doan k~t dan tQc th~ hi~n trong Tu tucmg H6 Chi Minh, trong chli

truong, duong l6i cua Dang va Nha nuo-c, d~i aoan k~t dan tQc nh~m phat huysuc m~nh dan tQc va StTC m~nh thai d~i trong sV nghi~p d5u tranh vi dQc l~p dantQc, dan chu va chli nghla xa hQi. Noi 111Qtcach khac, do la tu tuemg xay d\Ing,cung c6, m6 rQng l\Ic lUQ"ngcach m~ng trong SlJnghi~p giai phong dan tQc, giaiphong giai cip, giai phong con nguai.

(Tham khao tg,i: H6 Chi Minh toem t(lp, Nxb Chinh tri quae gia- Sv th(lt,Ha Nr5i,2011, t(lp 4, trang 155-156; Di ehue eila Chil tieh H6 Chi Minh).

_Y nghla, vai tro cua d~i uoan k€t dan tQc: B(;lidoan k@tdan tQc aa t~p hQ"pva phat huy suc m~nh toan dan lam nen nhung thkg lQ"ive vang trong SlJnghi~pd\fng nuac, giu gin hoa binh, dQc l~p dan tQc cua dit nuac. Trong thai ky d3im6i, hi~n d~i hoa dit nuac, hQi nh~p qu6c t@thi vin d~ d~i doan k~t toan dancang co y nghla sau s~c.

2. Nhfrng quy dinb clla Hi~n phap nam 2013 th~ hi~n tur t1.ro-ng c.1~idoan k~t dan tqc

- Di~u 5, Hi@nphap nam 2013 quy dinh:"1. Nuac CQng hoa xa hQi chu nghia Vi~t Nam 18. qu6c gia th6ng nhit cua

cac dan tQc cung sinh s6ng tren dit nuac Vi~t Nam.2. C:ac dan tQc binh d~ng, doan k@t,ton trQng va giup nhau cung phat triSn;

nghiem cam mQi hanh vi ky thi, chi a re dan tQc.~. Ngon ngfr qu~c gia la ti@ngVi~t. Cac dan tQc co quySn dung ti~ng n6i,

chu viet, !Siftgin ban sac dan tQc, phat huy phong t1;1c,t~p quan, truySn th6ng vavan hoa tot dyp cua Ininh.

4. Nha~u6c, th\fc hi~n chinh sach phat triSn toan di~n va t~o diSu ki~n dScac dan tQc thieu so phat huy nQi l\Ic, cting phat triSn vai dit nuac".

_ Di~u 42, Hi@nphap nam 2013 quy dinh: "Cong dan co quy~n xac dinhdan tQc cua minh, su d\lIlg ngon ngft my de, llJa chQn ngon ngfr giao ti@p". W

6

- Khoan 3 Di~u 61, HiSn phap nam 2013 quy dinh: "Nha nuac uu tien phattriSn giao d\lc O'mi~n nlii, hai daD, vung d6ng baa dan tQc thiSu s6 va vung codi~u ki~n kinh tS - xa hQi d?c bi~t kholchan,.,",

- Neu va phan tich them quy dinh tl;licac f)i~u, Khoan khac cua HiSn ph~pnam 2013, nhu: f)i~u 9, lcho~m1 f)i~u 58, lcho~m1 Di~u 60, kho~m 2 f)i~u 75...

Cau 5..Nhii'ng di~m mo-i cua Hi~n phap nam 2013 so vo'i Hi~n phapnam 1992 (su'a d&i, b& sung nam 2001) v~ quy~n con ngU'o-i,quy~n va nghiaV\l co' ban eua cong dan? Di~m mo'i nao b~n tam o~c nh~t? Vi sao?

Gq'i y tra liti:

1. Khai ni~m quy~Ii con ngU'o'i,quy~n cong dan

- Khai ni~m quy~n con nguo'i

- Khai ni~m' quy~n cong dan

.- M6i quan h~ gifra quy8n con nguai va quy~n cong dan

2. T~i sao phai dU'a quy~n con ngU'o'i,quy~n cong dan vao Hi~n phap(Nguoi dl~ thi phan tich va If; gild ro vi sao phai dua quyJn con nguoi,

quyJn c6ng dan vao Hiin phap). .

3. Nhfrng di~m mo'i cua Hi~n phap nam 2013 so v6'i Hi~n phap nam1992 (su'a d&i, b& sung nam 2001) v~ quy~n eon ngU'o'i, quy~n va nghia vu cooban cua cong dan oU'Q'cth~ hi~n 0' nhfrng nQi dung quy dinh t~i cac Di~u,Khoan trong Hi~n phap nam 2013 nhU' sau:

f)i~u 3, 14, 15, 16, 17, 19, lchoan 3 f)i~u 20, khoan 1 DiSu 21, 22, 23, 24,27, lchoan 1, lchoan 2 f)i~u 30, f)i~u 33, 34,36,37,41,42,43,47, Khoan 6 f)i~u96, Khoan 3 f)i~u 107; Khoan 3 f)i~u 102 (Ngu&i dlf thi neu ddy du cae n{5idungcua cae diJu khoan cua Hiinphap nam 2013)

'4. f)i~m mo-i nao b~n tam d~c nh~t? Vi sao? (Nguai d"" thi hra chQn caedidm m6'i tam d(lc nh6.t dd phan tich va If;gild ro vi sao).

Cau 6. Nhii'ng di~m mo-i quan trQng v~ vi tri, chrrc nang cua Quae hQi,.Chinh phu, Toa an nhan dan trong Hi~n phap nam 2013. Phan tich di~mmo-i v~ mai quan h~ gifi'a cae eO'quan do trong th\I'C hi~n quy~n Il}'cNhanU'o'c?

G<liY tra Io-i:

1. f)i~m mo-i quan trQng v~ vi tri, ehu'c nang cua Quac hQi, Chinh phu,Toa an nhan dan trong Hi~n phap 2013.

a. f)i~m mo'i quan trQng v~ vi tri, chu'c nang cua Quac hQi (Chuang V)- Tren co sa sua d6i, b6 sung f)i~u 83 cua HiSn phap 1992, Di~u 69 HiSn

phap 2013 lch~ng dinh: "Qu6c hQi la co quan dl;libiSu caa nh~t cua Nhan dan, coquan quy~n h,rc nhf!.nuac cao nh~t cua nuac CQng hoa xa hQi chu nghia Vi~t

11/

7

Nam. Qu6c hQi th\fc hi~n quySn l~p hiSn, quySn l~p phap, quySt diOOcac van dSquan trQng cua dat nuac va giam sat t6i cao d6i vai ho~t dQng cua Nha nuac".

_B6 sung thAm quySn cua Qu6c hQi trong vi~c quySt diOOmuc' giai h~n antoan ng qu6c gia, ng cong, ng chinh phu (quy dinh t~i Khoan 4 DiSu 70).

_ B6 sung thAm quySn cua Qu6c hQi trong vi~c phe chuAn vi~c b6 OOi~m,miSn nhi~m, cach chuc ThAm phan Toa an nhan dan t6i cao (khoan 7 DiSu 70).

_ B6 sung thAm quySn cua Qu6c hQi trong vi~c gialn sat, quy dinh t6 chucva ho~t dQng, quySt dinh nhan S\f d6i vai HQi d6ng bau Cll qu6c gia, Ki@mtoannha nuac va co quan khac do Qu6c hQi thanh l~p ( DiSu 70).

_ .86 SUIlg thtim quySn eua Qu6c hOi trong vi~c giam sat t6i cao, quy dinht6 chuc va ho~t dQng, quySt dinh nhan S\f d6i vai HQi d6ng bau Cll Qu6c gia,Ki@mtoan nha nuO'cva cae co quan Id1acdo Qu6c hqi thanh l~p (cac khoan 2, 6,7 va 9 £>iSu70).

_Bd sung quy dinh vi~c b6 phiSu tin nhi~m d0i v6"i nguo-i giCi: chuc V~ldoQu6c h9i bin ho~e phe chuan (khmll1 8 f)i~u 70).

_ Quy dinh 1'0 va h9P ly hon cae lo~i diSu uoc qu&e tS thuQc th~.111quySnphe ehufrn ho~e bai bo eua Qu6e hQi (Kho3n 14 DiSu 70).

_Xae dinh 1'0 hon giai h:~mthai gian keo dai nhi~m k5' cua Qu6c hQi: "Vi~ckeo dai nhi~l11k5' eua mQt ld10a Qu6e hQi ld10ng dugc qua muai hai thang, trutruong hqp co ehiSn tranh" (Khoan 3 DiSu 71).

_HiSn dinh thAm quySn eua Qu6e hQi trong thanh l~p Uy ban lfun thai khican thiSt d@nghien cuu, thAmira mQt d\I an ho~e diSu tra vS mQt v&ndS nhat dinh(DiSu 78).

_ B6 sung quy dinh giao Qu6e hQi quySt dinh vi~e thanh l~p, giai th@Uyban eua Qu6c hQi (DiSu 76).

b. Di€m moo quaD tWQngv~ vi tri, ehuc nang ella Chinh phil (Chuang VII)

_ HiSn phap nam 2013 kS thua, d6ng thai b6 sung d@th@hi~n mQt eachtoan di~n tinh chat, vi tri, ehuc nang eua Chinh phu. DiSu 94 HiSn phap nam2013: "Chinh phu la cO'quan hanh ehinh nha nuac eao nhAt cua nuae CQng hoaxa hQi chu ngma Vi~t Nam, th\Ie hi~n quySn hanh phap, Ia co quan chAphanh euaQu6c hQi"'NhU v~y, Ian dau tien trong Hch su l~p hiSn Vi~t Nam, HiSn phapehinh thuc kh~ng dinh Chinh phu la cO'quan th\Ie hi~n quySn hanh phap. Day lacO'So'phap ly quan trQng giup xae dinh e\l th@,ro rang, day du chue nang, nhi~mV\l, quySn h~, vai tro cua Chinh phu trong diSu ki~n phat tri@nnSn kinh tS thitruang, xay d\fng Nha nuae phap quySn XHCN Vi~t Nam.

_HiSn phap da thay d6i cach thue quy dinh vS hiOOthuc ban hanh van banquy ph~m phap lu~t eua Chinh phu. D@phu hgp vai th\Ic tiSn xay d\Ing phap lu~t. (y nuae ta va hiSn phap nhiSu nuac tren thS giai, Di@u 100 HiSn phap nam 2013sua l~i Ia: "Chinh phu, Thu tuang Chinh phu, BQ tru6ng, Thu tru6ng co quanngang bQ ban hanh van ban phap lu~t dS th\fe hi~n nhi~m V\l, quySn h~l ~

8

minh, ki~m tra vi~c thi hanh cac van ban do va xu Iy cac van ban trai phap Iu~ttheo quy dinh cua Iu~t".

- Bf>sun~ thfun qUY,SndS xu~t, xay dyng chinh sach trinh Qu6c hQi, -oy banthuemg vv QU?ChQi quyet dinh ho~c quyet di~ theo th&m quySn d~ thvc hi~nnhi~m Vl,l, quyen h':1nquy dinh t':1iDieu 96 cua Hien phap nam 2013 (Khoan 2 DiSu96).

- HiSn ph~p phan di~ cv th~ th&mquySn cua Chinh phu trong vi~c t6 chilcdam phan, leY dieu uac quoc te nhan danh Nha nuac theo uy quySn cua Chu tichnuac; quySt dinh vi~c ky, gia nh~p, phe duy~t ho~c ch~m dill hi~u Ivc diSu ~acqu6c tS nhan danh C~inh phu, tm, diSu uac qu6c tS tri~ Qu6c hQi phe chu&nquydinh t~i khoan 14 Dieu 70 cua Hien phap (Khoan 7 Dieu 96).

- HiSn phap 2013 khong con giao cho Chinh phu quySn quyStdinh vS diSuchinh dia giai hanh chinh cac don vi hanh chinh duai c~p tinh nhu Khoan i0DiSu 112 HiSn phap nam 1992 quy dinh.

c. I)i~m m6'i quan trf~mgv~ vi tri, ch(rc nang eua Toa an nhan dan(ChU~lg '1111)

- HiSn phap 2013 b6 sung quy dinh Toa an nhan dan thvc hi~n quySn Tuphap, Toa an nhan dan bao v~ cong Iy, bao v~ quySn can ngmJi, baa v~ quySncong dan ... (DiSu 102).

- Slia d6i quy dinh vS h~ th6ng t6 chuc Toa an (Khoan 2 Di~u 102) chophil hgp voi chu twong cai cach tu phap theo huoog khong xac dinh c~p Toa anC\lth~ trong HiSn phap ma d~ Iu~t dinh.

- HiSn phap nam 2013 d8:s~p xSp va b6 sung, kh~ng dinh ro hon mQt s6nguyen t~c t61\lng mang tbm hiSn dinh: Nguyen t~c tranh t\ll1gtrong xet xli duQ'cbao dam va chS de>xet xu so th&m, phuc th&m duQ'c bao dam; nghiem c~in coquan, t6 chilc, ca nhan can thi~p van vi~c xet xli cua Th&mphan, HQi th&mnhandan (Di~u 103).

2. I)i~m mo"i v~ mAi quan h~ gifra Chinh phu, QuAc hQi, Toa an nhandan trong thl}'c hi~n quy~n ll}.'cnha nuo"c.

_Nguyen t~c ki~m soat quySn h,rc duQ'c ghi nh~n t':1iKhoan 3 DiSu 2 HiSnphap 2013 1ftdiSm mai quan tr9ng cua HiSn,phap nam 2013 so ,:ai cac bim HiSnphap trlIac day. Chuong 'I,'III, 'lIII cua Hien phap nam 2013 the hi~n ro nguyen,tac nay.

_ '1i~c phan cong giuacac C? quan nha nua,c trong thv~ hi~n cac quySn l~pphap, hanh phap, tll phap duqc the hi~n trong Hien phap (Dieu 69, 94, 102 Hienphap nam 2013).

_Trach nhi~m bflOv~ HiSn phap (Khoan 2 DiSu 119 HiSn phap 2013)._Ngoai ra, ngmJi lam bai thi cfu1tv nghien cUu, phan tich cac quy dinh mO'i

cua HiSn phap nam 2013 vS: Co c~u t6 chilc; phuong thuc hO':1tdQng; nhi~m VV,quySn lWn cua nhung co quan tren; trong hO':1tdQng I~p phap; trong hO':1td~

9

giam silt; trO!lg vi~e giai quybt ~iing vful db quan tr':lllg eua d&t !luae ... db lam rom6i quan h~ trong th\fc hi~n quyen l\fc nha nu6c.

Can 7. cap ebinh quy~n dia phU'O"ngquy dioh trong Hi~n phap nam2013 gam nbfrng cO"quan nao? B~n hay neu nhi~m vy, quy~n h~n va traebnhi~m ella ehinh quy~n dia phU'4yngdBi vo-iNhan dan.

GQ"iy tra 100i:1. J:)i~u 111 Hi~n phap nam 2013 quy dinh cap ~binh quy~n dia

phU"O"nggam HQi dang nhan dan va Dy ban nhan dan, ey the:Chinh quySn dia phuong duQ'c t6 chuc a cac dan vi hanh chinh cua nuac

,... A ., ~ 1 ". l' 1~ "'T" "t l\. I •..•'-'9ng noa xa llQl cnll ng 1ta v it;; 1'lam.

C&p chinh quySn dia phuong gam co HQi dang nha.ll dan va Dy ban nhandan duQ'c t6 chuc phil hQ'pv6i d~c diSm nong th6n, do thi, hai d~lO,don vi hanhchinh - kinh tS d~c bi~t do 1u~tdinh.

20 Nhii~m VU.n9qu.Y~H1h.~[nva trach l!lbi~m eua dd:lIB.h qUY~l!1 dia ph.r.u,(fng

dSii vo'i NUllan danllo+ HQi dang 11handan (D 113) (Ngu'o'i d1;fthi neu adyau cae n<}idung cua

aiJu nay e~laHiin phap nam 2013)+Dy ban nhan dan (D 114) (NguiJi d1;fthi neu adyau cae n<}idung cua eac

iJiJu khoan eua Hiin phap nam 2013)emU. 8. Hi~n. pltuip nam 2013 quy dinh nhO' tb~ nao v~ traeh nhil~meua

d~i bi~u QuAe hQi, d~i bi~u HQi dang nhan dan dBi vo-i elr tri va Nhan dan?

GQ'i y tra lo-i:_ Tnieb nhi~m eua d~i bi~u QuAe hQi dBi vm elr tri va Nhan dan dUQ"e

quy dtnh t~i J)i~u 79 Hi~n phap nam 2013 nbU"sau:"1. D~i biSu Qu6c hQi 1a nguai d~i di~n cho y chi, nguy~n vQng cua Nhfm

dan a dan vi bau cu ra minh va cua Nhan dan ca nu6c.2. D~i biSu Qu6c hQi phai lien h~ ch~t che v6i cu tri, chiu S\I giam sat cua

cu tri; thu th~p va phan anh trung th\fC y kiSn, nguy~n vQng cua cu tri vai Q1l6chQi, cac co quan, t6 chuc hfru quan; th\Ic hi~n chS dQ tiSp xuc va bao cao v6i cutri vS ho~t dQng cua d~i biSu va cua Qu6c hQi; tra 1ai yeu cau va kiSn nghi cua cutri; theo doi, don d6c vi~c giai quySt khiSu n~i, t6 cao cua cong dan va huangdan, giup do cong dan th\fc hi~n quySn khiSu n~i, t6 cao.

3. D~i biSu Qu6c hQi ph6 biSn va v~n dQng Nhan dan th\fc hi~n HiSn phap

va phap 1u~t"._ Trae~ nhi~m ella d~i bi~u HQi dang nbail dan dBi v6i cUrtri va Nban

dan durq'eHien philp nam 2013 quy dinh t~i khoan 1 Di~u 115 ohn' sau:"D~i biSu HQi d6ng nhan dan 1anguai d~i di~n cho y chi, nguy~n vQng cua

Nha11dan a dia phuang; phai lien h~ ch~t che v6i ClI tri, chiu S\I giam sat cua cu~

10

tri, thvc hi~n chS d9 tiSp xuc, bao cao vai cu tri vS ho;;tt d9ng cua minh va cuaH9i d6ng nhan dan, tni lai nhfing yeu cllu, kiSn nghj cua cu tri; xem xet, don d6cvi~c gh'ii quySt khiSu n;;ti,t6 cao cua Nhan dan. B;;ti biSu H9i d6ng nhan dan conhi~m V\l v~ d9ng nhan dan thgc hi~n phap lu~t, chinh sach cua Nha nuac, nghjquySt cua H9i d6ng nhan dan, dQng vien nhan dan tham gia quim ly nha nuac".

Call 9. " ... Nhan dan Vi~t Nam xay dl}'ng, thi hanb va bao v~ Hi~nphap nay vim1}c tiell dan giau, nU'Cycm~nh, dan chii, cong b~ng, van minh"(trich Liri noi <tAllHi~n phap nam 2013)

Theo b~n, Nhit nuo'c va mBi nguiri dan co trach nhi~m lam gi va lamnhu th~ nao dS thi hanh va bao v~ Hi~n phap?

GQ'iy tra liri:

Nguai tham dv cUQcthi ph:H tv nh~n thuc, xac djnh vS tnich nhi~m cuaNha nuac va cua m6i nguai dan trong vi~c thi hanh, bao v~ Hi€\n phap, C\l thSNha nuac cfin phai co nhfu1g giai phap.gi va m6i nguai dan cfin.phai lam gi valam nhu thS nao dS thi himhva baa v~ HiSn phap tren co sa tlJ tim hiSu, nghienCUu cac tai li~u, quy djnh cua HiSn phap, phap lu~t va ill thlJc tiSn CU9cs6ng.

(Rieng cau 09 viitkh6ng qua ).000 tir tuang duang 3 trang A4 viit tayhoijc danh may tinh cfJ chfi !4Times New Roman). j,A/'

i'I

11

II

I,,-•I,,

\. --.

--. ~