işletim sistemleri

İŞLETİM SİSTEMİİŞLETİM SİSTEMİ

Bilgisayardaki tüm donanımları tanıyan, işlevsel hale getiren, diğer tüm yazılımların çalışmasını sağlayan, onları yönlendiren ana programa, şef programa işletim sistemleriişletim sistemleri denir.

İşletim sistemiİşletim sistemi, kullanıcılar ve bilgisayar sistemini oluşturan tüm donanım ve yazılımlar arasındaki yorumlayıcı ve düzenleyicidir.

FERHAT BÜLBÜL / 1D

Kişisel bilgisayarlarda en yaygın olarak kullanılan işletim sistemleri, DOS, Windows grubu (Windows 95, 98, 2000, NT, ME, XP, Vista, Windows 7 ve 2013 ortalarında çıkacak olan Windows 8), Linux grubu (Linux, BSD Unix) ve Macintosh işletim sistemleridir.

İŞLETİM İŞLETİM SİSTEMİSİSTEMİ


İşletim sistemleri kontrol ettikleri bilgisayar türlerine ve destekledikleri uygulama türlerine göre dört sınıfta toplanmaktadırlar.

1. Gerçek Zamanlı 2. Tek Kullanıcı-Tek Görev3. Tek Kullanıcı-Çoklu Görev4. Çoklu Kullanıcı



Gerçek zamanlı işletim sistemleri değişik makine birimlerini, bilimsel çalışmalarda kullanılan araç-gereçleri ve endüstriyel sistemleri kontrol etmek için kullanılırlar.Kullanıcı ara yüzü kapasitesioldukça sınırlıdır.



Tek kullanıcı – tek görev işletim sistemleri adında anlaşılacağı gibi, tek bir kullanıcının her defasında tek bir işi yapabilmesine yönelik olarak tasarlanmıştır. Windows işletim sistemlerinden önce yaygın olarak kullanılan DOS,günümüzde avuç içi bilgisayarlariçin tasarlanmış işletim sistemleribuna örnek olarak verilebilir.



Tek Kullanıcı-Çoklu görev işletim sistemleri, çoğumuzun kullandığı masaüstü ya da dizüstü bilgisayar sistemlerinde kullandığımız türdendir. Windows grubu (95,98,2000,XP,Vista,Windows 7)ya da Macintosh işletim sistemleri sistemleri buna örnek olarakverilebilir. Bu tür sistemlerde tek bir kullanıcı aynı anda bir çok işi yerine getirebilir.



Çoklu Kullanıcı (OS)farklı bir çok kullanıcının bilgisayarın kaynaklarından aynı anda yararlanmasına olanak tanır. Bu sırada farklı kullanıcıların isteklerinin dengede tutulması, kullandıkları farklı programların ve çıkabilecek sorunların tüm kullanıcıları etkilememesi sağlanır. UNIX ve genelde büyük bilgisayarlarda ve servis sağlayıcılardaservis sağlayıcılarda kullanılır.



Bilgisayarın açma düğmesine bastığınızda yüklenen ve çalışan ilk program, bilgisayarın Salt Okunur Belleğinde (ROM) bulunan bir dizi bilgidir. Bu bilgiler, sistem donanımlarını kontrol ederek bilgisayarın her birinin uygun biçimde çalıştığını denetler. Bilgisayar açılır açılmaz gerçekleşen bu test, işlemciyi, belleği ve temel girdi-çıktı sistemlerini kontrol ederek sonuçları özel bir bellek alanında depolar. Bu test tamamlandığında ROM da yüklü olan yazılım disk sürücülerini etkin kılar ve işletim sistemi devreye girer.



İşletim sistemleri sürücüleri harflendiriken;

A,B: Disket Sürücüsü

C: Yerel Sürücü (Sistem Sürücüsü)

D: Yerel Sürücü (Sistem Harici)

E,F,G: DVD-CD ve BlueRay sürücüleriolarak isimlendiri.



Bilgisayar sistemindeki tüm veriler ve programlar Dosya (file) adı verilen bilgi kümelerinde saklanır. İster sabit diskte, ister diskette, ister CD-ROM’larda olsun bütün dosyalar ikili sayı sistemi kullanılarak oluşturulur.(1010011) Dosyalar Klasör (Directory) adı verilen yerlerde saklanır.



Bilgisayardaki dosya yapısını, bir kitaplığa benzer. Sürücüler aslında kitaplığın temel bölümleridir. Sabit sürücülü sistemlerde ana klasör C sürücüdür. Bu ana klasörün altında alt klasörlerde bulunur, bu klasörler kitaplığın raflarıdır. Alt klasörlerde kendi içlerinde alt klasörlere sahip olabilirler.Dosyaları da bu raflarda yer alan belge,doküman ya da kitaplara benzetebiliriz.



Dosyaların bazı özellikleri bulunur. Örneğin her dosyanın bir adı, bir konumu, bir büyüklüğü ve bir uzantısı vardır. Dosyaların saklandığı klasör ile bu klasörün bulunduğu yere dosyanın konumu denir. Dosyaların uzantıları dosya isimlerinin sonuna eklenen nokta (.) işaretinden sonra gelir ve üç karakterden oluşur. Bu uzantı dosyanın türü ve içeriği konusunda hem işletim sistemine, hem de kullanıcıya bilgi verir.



Örneğin .doc uzantılı bir dosyanın MS WORD dosyası olduğunu, .xls uzantılı bir dosyanın MS EXCEL dosyası olduğunu, .ppt ya da .pps uzantılı bir dosyanın da MS POWERPOINT dosyası olduğunu anlayabiliriz.



Bir Windows grubu işletim sistemini oluşturan temel bileşenler arasında Masaüstü, Başlat menüsü, pencereler ve İnternet tarayıcısı sıralanabilir..




Masaüstü, bilgisayar açıldığında ilk olarak ekranda karşımıza çıkan, üzerinde programları, kısa yolları ve belgeleri depoladığımız yerdir.Masaüstünü herhangi bir çalışma masasına benzetebiliriz. Çalıştığımız sürece bizim için gerekli şeyler (kağıt, kalem, notlar, kitaplar sözlük vs.) elinizin altında olacak şekilde masanızın üzerinde bulunur. İşte masaüstü de değişik programlara ulaşabilmek, belgeleri açmak ve istediğiniz diğer bir çok işlemi yapmanız için gerekli araç ve gereçlerle donatılmıştır.


Nasıl çalışma masanızın üzerini istediğiniz Nasıl çalışma masanızın üzerini istediğiniz gibi düzenleyebiliyorsanız, masaüstünü de gibi düzenleyebiliyorsanız, masaüstünü de istediğiniz şekilde düzenleyebilir, kendinize istediğiniz şekilde düzenleyebilir, kendinize

göre özelleştirebilirsiniz.göre özelleştirebilirsiniz.

İlk kurulumda ekranın sol kenarında beş İlk kurulumda ekranın sol kenarında beş sistem simgesi görülür. Bunlar işletim sistem simgesi görülür. Bunlar işletim

sisteminin kurulumu aşamasında sisteminin kurulumu aşamasında otomatik olarak oluşturulur.otomatik olarak oluşturulur.

Bilgisayarım simgesi tıklandığında bilgisayarda yer alan sürücüler içeren bir pencere açılır. Bu pencerede sürücü simgelerine tıklayarak sabit disk, CD-ROM sürücü ya da disketin içeriğine ulaşabilirsiniz.



Belgelerim simgesi, sistemdeki her kullanıcı için otomatik yaratılan özel bir klasörü göstermektedir. Bu klasör, bir çok uygulamanın belgeleri kaydetmek için kullanacağı varsayılan konum olarak tasarlanmıştır.Örneğin Word programını kullanarak hazırladığımız bir belgeyi kaydetmek istediğimizde işletim sistemi otomatik olarak bu belgeyi Belgelerim klasörüne kaydetmek isteyecektir.



Ağ Bağlantılarım, kurulmuş olan bir yerel ağdaki tüm bilgisayarları görmemizi, kendi bağlı olduğunuz çalışma grubundaki bilgisayara bağlantı kurmamamızı sağlar. Ağ Bağlantılarım simgesi eğer bilgisayarımızda bir ağ kartı (ethernet kartı) takılı ise masa üzerinde yer alır.



Kurulmuş olan bir yerel ağdaki çalışma grupları

Örneğin şu anda Biyoistatistik Çalışma grubunda yer alan bilgisayarlar görülmektedir.

Geri Dönüşüm Kutusu, sildiğimiz belge, dosya ya da klasörleri saklayan bir alandır. Sildiğimiz dosya ya da klasörler önce Geri Dönüşüm Kutusuna gönderilir. Adından da anlaşılacağı üzere sildiğimiz bir dosya ya da klasörü tekrar geri dönüşüm kutusundan alıp eski konumuna koyabiliriz. Ancak geri dönüşüm kutusundan da sildiğimiz bir belgeye ulaşmamız artık çok zor hatta mümkün olmayabilir.



Internet Explorer, internette web tabanlı sayfalara bağlanmamızı sağlayan, işletim sistemi ile birlikte otomatik olarak kurulan bir yazılımdır. Bu tip yazılımlara genel olarak web tarayıcısı ya da İngilizce olarak browser denir.




işletim sistemleri

Education