-
ISMOInternational Society for Mobile Youth WorkFachverband im
Diakonischen Werk der EKD
ISM
O
gefördert von:
ISMOaxalg
International Society For Mobile Youth WorkazrdobasTan mobiluri
muSaobis saerTaSoriso sazogadoeba
axalgazrdobasTan mobiluri muSaobis koncefcia
axal
gaz
rd
oba
sTan
mo
bil
ur
i mu
Sao
bis
konc
efc
ia
saqarTvelos fsiqosocialuri daxmarebis asociacia ndobaGeorgian
Association for Psychosocial Aid NDOBA
perspeqtivebi saqarTvelosTvisISBN 978-9941-9018-2-9
-
� ISMO
axalgazrdobasTan mobiluri muSaoba
Impressum
Das Konzept Mobile Jugendarbeit – Perspectiven für Georgien
axalgazrdobasTan mobiluri muSaoba _ perspeqtivebi
saqarTvelosTvis
Herausgeber:ISMOInternationale Gesellschaft für Mobile
Jugendarbeit für Mobile JugendarbeitaxalgazrdobasTan mobiluri
muSaobis saerTaSoriso sazogadoeba
Fachverband im Diakonischen Werk der EKDStafflenbergstr.76, D –
70184 Stuttgart/Deutschland www.ismo-online.de
Redaktion: I. Shatberaschwili
Gestaltung: G. Bagrationi
übersetzung: T. Motsonelidze
Druck: Druckerei Nekeri, Tiflis
ISBN 978-9941-9018-2-9
-
�ISMO
perspeqtivebi saqarTvelosTvis
-
� ISMO
axalgazrdobasTan mobiluri muSaoba
sarCevi
Sesavali 09
valter Spehtimokled ISMO-s Sesaxeb ��
Tamar qaldani saqarTvelos kanonmdebloba bavSvis, mozardisa da
ojaxis Sesaxeb ��
nana aRapiSvilibavSvTa dacvis sistema da socialuri politikis
sakiTxebi saqarTveloSi ��
valter SpehtiaxalgazrdobasTan mobiluri muSaoba evropaSi �0
maTias roitingiaxalgazrdebTan mobiluri muSaobamuSaobis formebisa
da principebis ganxorcieleba germaniaSi ��
-
�ISMO
perspeqtivebi saqarTvelosTvis
valter Spehtifunqcionaluri eqvivalentebis socialur-pedagogiuri
ganviTareba, rogorc axalgazrdebTan mobiluri muSaobis sakvanZo
koncefcia �0
verner kiubleri kontaqtis damyareba da kontaqtis SenarCuneba
axalgazrdebTan mobilur muSaobaSi �0
zigfrid kepeleri / valter Spehtisocialuri garemos analizi,
rogorc mobiluri muSaobis safuZveliaxalgazrdebTan mobiluri muSaoba
da socialuri garemos analizi 8�
avtorebi 9�
-
�0 ISMO
axalgazrdobasTan mobiluri muSaoba
valter Spehti
axalgazrdobasTan mobiluri muSaoba evropaSi
1. sawyisi mdgomareoba: quCis bavSvebi - quCis mozardebiquCis
bavSvebi dRes dedamiwis TiTqmis yvela kuTxeSi gvxvde-
ba. sul ramdenime wlis win – yovel SemTxvevaSi, evropelTa da
CrdiloeT amerikelTa TvalTaxedviT – isini mxolod laTinuri amerikis,
afrikisa da aziis ganviTarebad qveynebSi gvxvdebod-nen. dResdReobiT
maT arsebobaze amerikis SeerTebul StatebSi, kanadaSi, evropis
qveynebSi da dsT-s saxelmwifoebSi aRaravin daobs. visac maTi naxva
namdvilad surs, maT Sexvdeba rogorc niu-iorkis, madridis,
buqarestis, neapolis, moskovis, kiolnis, marselisa da varSavis
msgavs qalaqebis centrebSi, aseve maT mo-sawyen `saZinebel~
raionebsa da gapartaxebul ubnebSi.
quCis bavSvebis cneba gulisxmobs homogenuri maxasiaTe-blebis
erTobliobas, romlebic Seswavlis procesSi ver das-turdeba. es
vrceldeba rogorc im indikatorebze, romlebic maT sacxovrebel
situaciebs, kulturul garemosa da im `kari-eras~ exeba, rasac
bavSvebi quCaSi TavianTi socializaciis far-glebSi gadian, aseve maT
sacxovrebel situaciebs, pirobebs da Tavis gadarCenis formebs.
gaerTianebuli erebis bavSvebze zrunvis organizaciis
(Kin-derhilfswerk der Vereinten Nationen) monacemebiT msoflios
masSta-biT 80-dan �00 milionamde quCis bavSvia (germaniis UNICEF,
1992). igulisxmeba �8 wlamde asakis daucveli axalgazrdebi,
romelTaTvisac quCa maT mTavar sacxovrisad aris qceuli, am sityvis
pirdapiri gagebiT. termini ̀ quCa~ am SemTxvevaSi moicavs
mitovebul, gapartaxebul Senoba-nagebobebsa da sacxovrebleb-sac.
msoflios 80 mln. quCis bavSvidan, UNICEF–isave monaceme-biT, �0
milioni laTinuri amerikis qalaqebis quCebSi cxovrobs, danarCeni ki
ZiriTadad aziaze, afrikaze, mcire nawili ki aSS-sa da evropaze
modis.
-
��ISMO
perspeqtivebi saqarTvelosTvis
miuxedavad imisa, rom `quCis bavSvebze~ mTeli msoflio sau-brobs,
am socialuri problemis yovelmxriv misaRebi definicia ar arsebobs.
maS, rogor SeiZleba mivudgeT am fenomens? Cemi winadadebaa,
visargebloT definiciiT, romelic praqtikuli profesiuli
gamocdilebidan gvaqvs miRebuli. mobiluri muS-aobis mravalwliani
gamocdileba daucvel bavSvebTan da mo-zardebTan, romlebisTvisac quCa
maTi socializaciis mTavari adgili iyo an aris, evropis
situaciisaTvis yvelaze Sesaferisi definiciis gamoyenebas
gvTavazobs. evrosabWos strasburgis mkvlevarTa jgufi jer kidev �99�
wels askvnida:
`quCis bavSvebad is �8 wlamde asakis bavSvebi miiCnevian,
romelTac xangrZlivad, an Tundac xanmokle droiT quCis gare-moSi
uxdebaT cxovreba. es bavSvebi gadaadgildebian erTi ad-gilidan
meoreze, dajgufebulebi arian TanatolebTan an aqvT sxva saxis
kontaqtebi quCaSi. am bavSvebis oficialuri misamarTi maTi
mSoblebis, an romelime socialuri dawesebulebis misamar-Tia
(aRmzrdelobiTi, axalgazrdebis fsiqiatriuli daxmarebis
dawesebulebebi da a.S.). Zalian niSandoblivia is, rom maT na-klebi
an saerTod aranairi kontaqti ara aqvT iseT pirebTan, romlebsac
pasuxismgebloba ekisrebaT maTze - zrdasrulebT-an, mSoblebTan,
skolebis warmomadgenlebTan, axalgazrdebze zrunvis dawesebulebebTan
da socialur samsaxurebTan~ (evros-abWo, �99�:��).
Tu am ganmartebas mivyvebiT, masSi ar aris gamijvna prob-lemebis
mixedviT bavSvebsa (germaniaSi: �� wlamde) da mozardebs (��-dan �8
wlamde) Soris. Tumca, samarTlebrivad dasabuTebadi gansxvaveba ar
emTxveva im realur cxovrebiseul situaciebs, romlebSic mozardebi
xvdebian.
definicia naTlad migvaniSnebs, rom arseboben axalgaz-rdebis
quCaSi arsebobaze pasuxismgebeli pirebic, romlebsac ar SeuZliaT an
ar surT TavianTi amocanebisaTvis Tavis garT-meva. es situacia imaze
migviniSnebs, rom quCis sivrceSi moxve-drili daucveli bavSvisaTvis
raime axali unda viRonoT, ufro meti siTbo da daxmareba
aRmovuCinoT.
-
�� ISMO
axalgazrdobasTan mobiluri muSaoba
zogadad, quCis bavSvebi garemos mier maTi uaryofis,
gulgri-lobis, dauzogavi eqspluataciis, Zaladobis, gzidan acdenisa
da izolirebisagan Tavis gadasarCenad, sasowarkveTilebaSi
Ca-vardnilni, gamosavals xSirad narkotikebis moxmarebaSi,
qur-dobaSi, prostituciaSi, Zaladobasa da narkotikebis gasaRebaSi
eZeben. bevri quCis bavSvi iZulebulia, minimaluri anazRaurebis
fasad Seasrulos mZime fizikuri samuSao.
araformaluri dajgufebebi da quCis bandebi maT xSirad ojaxs
ucvlis; is maTTvis fsiqo-emociuri TavSesafaria da ga-darCenis
sistemaa, rac usafrTxoebisa da daculobis garan-tias aZlevs. es is
aris, rac maT aqamde cxovrebaSi xSirad Za-lian akldaT. isini an
marto, anda araformalur dajgufebebad da bandebad cxovroben, aramed
arasrulfasovnad ikvebebian, janmrTeloba savalalo mdgomareobaSi aqvT
an gaCenidan Sim-Sili uwevT. akliaT siTbo, daculoba, aRzrda da
ganaTleba, pirvel rigSi ki _ siyvaruli.
bevri bavSvisa da mozardisaTvis quCa erTdroulad sacxovreblisa da
samuSao adgilis sanacvloa. ufrosebisagan keTilganwyobasa da
daxmarebas TiTqmis mTlianad moklebulebs, maT Tavisi
SesaZleblobisamebr, yoveldRe axleburad uxdebaT Tavis gadasarCenad
brZola. es exeba rogorc arasrulfasovani ojaxuri urTierTobebis mqone
bavSvebsa da mozardebs, aseve sruliad miusafarebs. „dilaobiT,
gaRviZebisas, jer warmodgena ara aqvT, sad unda moipovon saWmeli an
saerTod, eqnebaT Tu ara igi. yoveldRiurad imas moipoveben, rac
eZlevaT da rogorc eZlevaT, imisda miuxedavad raoden saSinelic ar
unda iyos es monapovari. verc momavals gegmaven, verc TavianT
moTxovnile-bebs ikmayofileben... zogjer arc is ician, saidan modian
an sad midian“ (agneli, �98�:��).
ojaxSi gancdil gaWirvebasa da ZaladobasTan SedarebiT
quCaSi cxovreba mainc didi SeRavaTia da garkveuli drois Sem-deg
„normaluric“ xdeba. Tumca, es ise ar unda gavigoT, rom TiTqos
quCaSi arseboba sixaruliT arCeuli alternativa iyos,
-
��ISMO
perspeqtivebi saqarTvelosTvis
rogorc amas quCis bavSvebze zogierT romantizebul warmod-genebSi
vxvdebiT xolme. quCaSi Tavis gadarCenis procesi erT-gvar
subkulturul CarCos qmnis. quCaSi cxovrebas, anu im adg-ils, `sadac
raRac xdeba~, risganac interess, emocias, „simZaf-res `elodebi da
SeigrZnob, didi momxiblaobac SeiZleba axl-des.
quCaSi arseboba ojaxismieri an sxva saxis daculobis ga-reSe
iwvevs adamianis ZiriTadi uflebebis darRvevas kvebaze,
sacxovrebelze, janmrTelobaze, ganaTlebasa da Tavisufle-baze. am
sirTulis fonze, ver xerxdeba calkeuli gamomwvevi faqtoris
dadgena.
2. axalgazrdebTan mobiluri muSaobis sawyisebi axalgazrdebTan
mobiluri muSaoba warmoadgens mobilur
da socialur garemoze orientirebul axalgazrdebis
samrCev-lo-sakonsultacio koncefcias. igi xorcieldeba socialuri
pedagogikisa da socialuri muSaobis farglebSi jgufurad da calkeul
SemTxvevebSi individualurad. axalgazrdebTan mo-biluri muSaobis
adgilia qalaqis calkeuli raioni/ubani Tu konkretuli socialuri
garemo da miznad isaxavs axalgazrdebis izolirebis procesebis
Tavidan acilebas an Semcirebas. igi iyenebs sazogadoebaSi socialuri
problemebis gadasaWrelad arsebul TviTdaxmarebisa da TviTgadarCenis
resursebsa da Za-lebs da mdgradi gadawyvetilebebis miRebas
eswrafvis. dRes-dReobiT ganasxvaveben axalgazrdebTan mobiluri
muSaobis � formas: erTis mxriv, uSualo garemoze orientirebul
koncef-cias, romelic mosawyen, `saZinebel~ dasaxlebebSi
(“Schlafstadt”) Caisaxa da meores mxriv, metwilad sub-kulturaze an
miznobriv jgufebze orientirebul meTods didi qalaqebis centrebSi.
ax-algazrdebTan mobiluri muSaoba saTaves garemoze orientire-buli
muSaobis formidan iRebs.
�0-iani wlebis germaniaSi mobiluri muSaobis koncefciis
ganviTareba dasabams iRebs danaSaulebrivi qmedebis niSnebis
matarebel quCis axalgazrdul jgufebTan da `bandebTan” mo-
-
�� ISMO
axalgazrdobasTan mobiluri muSaoba
muSave amerikeli avtorebisa da am proeqtebis garSemo mimdin-are
diskusiebidan (street work, street corner work, street gang work,
street club work), agreTve garemoze orientirebuli muSaobidan (Sou
da meqqei, �9��; Spergeli, �9��; mileri, �98�, dawvrilebiT amis
Sesaxeb: Spehti, �9�9).
axalgazrdobasTan profesiuli mobiluri muSaobis praq-tika �0-iani
wlebis germaniaSi diakoniis wiaRSi iSva da ukav-Sirdeba �0-iani
wlebis aSS-s Cikagos skolas (Sou da meqqei, area approach).
germaniaSi mobiluri muSaoba holandiis garemoze orientirebuli
muSaobis tradiciasac iyenebs (Sdr.: garemoze `kategoriuli~
orientirebuli muSaoba, bolci/bule, �9��). mar-Talia, samocian
wlebSi, dasavleT germaniis urbanizaciis wleb-Si, didi qalaqebis
periferiebSi uamravi swrafad mzardi axali dasaxlebebi Cndeba,
magram socialuri infrastruqtura, gansa-kuTrebiT ki
axalgazrdobisaTvis, sruliad ugulebelyofilia. am periodSi igive
xdeba bevr sxva evropul saxelmwifoSic.
rokerebis, TvalSi sacemi axalgazrduli araformaluri dajgufebebi
da bandebi, sazogadoebas problemebs uCenda da zedamxedevelobis
saWiroebas iTxovda. es didi gamowveva gaxl-daT rogorc policiisaTvis
da axalgazrdul saqmeTa sasamarT-loebisaTvis, aseve socialuri
muSakebisa da socialuri peda-gogebisTvisac. Stutgartis evangeliuri
sazogadoebidan daw-yebuli, �9�� wlidan, a.S.S_dan gadmoRebuli da
germaniis piro-bebs morgebuli axalgazrdebTan mobiluri muSaoba
gamoiyeneba, rogorc axalgazrdebTan socialuri muSaobis yvelaze
warmate-buli koncefcia. mas sxva arakomerciuli organizaciebi,
mogvi-anebiT ki saxelmwifo organizaciebic SeuerTdnen.
�0-iani wlebis SuaxanebSi mobiluri muSaoba Stutgarts gascda.
kerZod, baden-viurtembergSi mobiluri muSaobis sxva proeqtebi da
dawesebulebebic gaCnda.
dResdReobiT mobilur muSaobaze pasuxismgebeli dawese-bulebebi
funqcionirebs baden-viurtembergis 9� qalaqsa da dasaxlebaSi,
90-iani wlebidan ki isini mTels qveyanaSi funq-
-
��ISMO
perspeqtivebi saqarTvelosTvis
cionirebs axladSemoerTebuli, yofili germaniis demokrati-uli
respublikis administraciuli miwebis CaTvliT, qveynis masStabiT maTi
raodenoba daaxloebiT aTas orass aRwevs.
2.1 mozardebis savalalo sacxovrebeli situacia da problemuri
qceva: rogor unda reagirebdes sazogadoeba?
axalgazrdebTan mobiluri muSaobis motivi qalaq Stutgar-tis raion
fraibergSi pirveli socialur-pedagogiuri xasiaTis reidebis
dawyebidan (�9��), am �9 wlis Semdegac ki TiTqmis ar Secvlila.
TiTqmis yvela qalaqsa da dasaxlebaSi mudmivad vx-vdebiT
axalgazrdebis TvalSi sacem, miuRebel an danaSaulebriv
qmedebebs.
maSindeli umTavresi problema axlac igivea da man dRes globalur
ganzomilebas miaRwia: jer kidev kamaToben, Tu ro-gor unda movepyraT
am usaxlkaro, Rarib, gaunaTlebel, mo-Zalade, diskriminirebul,
kriminalur, avadmyof, mSier, pati-vayril, narkotikebis momxmarebel,
eqstremistulad ganwyobil bavSvebsa da mozardebs _ siyvaruliT, Tu
yuradRebis Rirsic ar unda gavxadoT, davsajoT da represiebiTa da
saxelmwifo san-qciebiT gavemijnoT? ra unda davarqvaT am TvalSi
sacem axal-gazrdebs (pankebi, skinhedebi, bandebi, araformaluri
dajgufe-bebi, axalgazrduli bandebi, quCis bavSvebi, narkotikebis
ax-algazrda momxmareblebi, `xulignebi~ da a.S.), `safrTxis winaSe
mdgarni/daucvelni~ Tu `saSiSni”?
is, Tu romeli definicia damkvidrdeba axalgazrdul politikaSi,
damokidebulia imaze, romel midgomas avirCevT, socialur-pedagogiurs
Tu represiul-makontrolebels. dax-mareba Tu kontroli, yuradReba Tu
gariyva – es is sapir-ispiro cnebebia, romlebic yvelaze xSirad
saWiroebs ganmarte-bas. xSir SemTxvevebSi orive midgomis
kombinireba xdeba, miT umetes, rodesac kanoni irRveva, TvalSi
sacemi axalgazrdebi provocirebas ukeTeben konfliqtebs, agreTve
msxverpls. ax-algazrdebis mxridan Zaladobisa da sisastikis
gamovlinebaze, romelmac udavod moimata, skolebidanac gvatyobineben.
dRes-dReobiT msjeloba midis skolaSi socialuri muSaobis gafar-
-
�� ISMO
axalgazrdobasTan mobiluri muSaoba
Toebis xelSewyobaze, agreTve skolebTan mobilur muSaobaSi
TanamSromlobis gaZlierebaze im saerTo interesiT, rom Ta-vidan iqnes
acilebuli axalgazrdebis socialuri izolireba. ramdenadac izolirebas
xSirad stigmatizeba axlavs, mobiluri muSaobis mizania stigmatizebis
procesebis Tavidan acileba an destigmatizebis procesebis
SeZlebisamebr xelSewyoba. amasTan, mobiluri muSaoba eyrdnoba
axalgazrdebis ndobasa da nebayo-flobiTobas, sTavazobs maT
ganviTarebis SesaZleblobebs, ̀ fun-qcionalur eqvivalentebs~
(Spehti, �00�), Sansebs, Tavi gaarTvan cxovrebas kanonis darRvevis
gareSe. asakobrivi TvalsazrisiT, muSaoba prioritetulad mimarTulia
��-dan �9 wlamde. zogjer mobiluri muSaobis samizne jgufs ufro
patarebic an ufrosi asakis axalgazrdebic warmoadgenen.
2.2 axalgazrdebTan mobiluri muSaobis meToduri
koncefciaaxalgazrdebTan mobiluri muSaobis meToduri koncefcia
oTxi erTmaneTTan mWidrod dakavSirebuli komponentisagan Sedgeba:
individualuri muSaoba, quCaSi muSaoba, jgufuri muS-aoba da
garemosTan muSaoba. misTvis niSandoblivia, rom oTxive sfero
koncefciuri TvalsazrisiT erTmaneTTan mWidrod aris gadajaWvuli.
2.2.1 individualuri muSaobaindividTan dakavSirebul muSaobaSi
mobiluri muSakebi
TavianT Tavs pirvel rigSi, yvela im problemaze pasuxismge-blebad
ganixilaven, romlebsac maT axalgazrdebi uyeneben da am problemebs
yoveldRiurobaze orientirebuli samrCevlo saqmianobis gagebiT
udgebian (TiriSi, �99�). es im gamocdilebis Sedegia, rodesac
axalgazrdebi mxolod im SemTxvevaSi ixs-nebian, rodesac garkveuli
nacnoboba da ndoba ukve arsebobs. problemebis dros axalgazrdebi
ufrosebs samrCevlo saqmi-anobaze oficialuri pasuxismgeblobis
mixedviT ki ar irCeven, aramed im Sansebis mixedviT, romlebic maT
eZlevaT da rom-lebsac yoveldRiurobaSi pouloben. amitom mobiluri
muSakebi pirveli kontaqtis farglebSi uamrav Temas awydebian,
magram
-
��ISMO
perspeqtivebi saqarTvelosTvis
mxolod Semdgom etapze irkveva, axalgazrdebi miakiTxaven Tu ara
sakonsultacio centrebs, magaliTad, mevaleebis an nar-komanebis
dasaxmareblad. es individTan muSaobisas Semdgo-mi samrCevlo
saqmianobis procesSi da axalgazrdis survilis mixedviT irkveva.
personaluri samrCevlo saqmianoba gulisx-mobs rogorc krizisul
intervencias, aseve xangrZlivvadian mrCevlobas (imdenad, ramdenadac
amaze moTxovna arsebobs). es niSnavs axalgazrdebis mravalmxrivi
problemebis ganxilvas er-TianobaSi, maT individualur sacxovrebel
situaciaSi da dax-marebis Sesabamisi meqanizmebis SemuSavebas. iq,
sadac calkeul axalgazrdaze sxva gavlenian axalgazrdas, megobars,
Zmakacs, dajgufebas, bandas didi gavlena aqvs, xdeba maTi sistemuri
CarTva daxmarebis procesSi. amisaTvis saWiro garemos jgufuri an
saklubo muSaoba gvTavazobs. es imas niSnavs, rom mobiluri muSakis
aRiareba jgufis pedagogad SesaZlebels xdis, yovel SemTxvevaSi,
aiolebs mainc calkeul axalgazrdasTan midgomas.
individze an jgufze orientirebuli samrCevlo saqmianoba
upiratesad Semdeg sferoebzea orientirebuli: ojaxi, skola,
saganmanaTleblo dawesebuleba, araformaluri dajgufeba, sa-muSao da
umuSevroba, narkotikebis legaluri da aralegaluri moxmareba, valebis
regulireba, seqsi da Sidsis saSiSroeba. da-naSaulebrivi qmedebis
axalgazrdebisaTvis amas emateba aranak-leb mniSvnelovani
urTierTobis sfero uwyebebTan, eqimebTan, klinikebTan, finansurad
pasuxismgeblebTan, policiasTan da iusticiis organoebTan, cixeebTan
da msxverplTan (adminis-traciuli miwis samuSao jgufi, �99�).
2.2.2 quCaSi muSaoba - axalgazrdebTan adgilze muSaobaquCaSi
muSaoba, rogorc socialuri muSaobisa da socialuri
pedagogikis profesiuli saqmianobis tipi, amerikis SeerTebul
StatebSi warmoiSva. aq, gansakuTrebiT did qalaqebSi, �0-iani wlebis
bolos axalgazrdebis mzard kriminalur qmedebebTan ka-vSirSi
garkveuli socioalur-pedagogiuri programebi SemuSav-da. socialuri
organizaciebi (axalgazrdebze pasuxismgebeli uwyebebi, samrCevlo
samsaxurebi) daxmarebis am meTodis tip-
-
�8 ISMO
axalgazrdobasTan mobiluri muSaoba
iur miznobriv jgufebad Ria struqturis mqone axalgazrdebis quCur
dajgufebebs, araformalur dajgufebebs da axalgaz-rdul bandebs
Tvlidnen. im dros socialuri muSaobisaTvis axalgazrdebis
Sexvedrebisa da Sekrebis adgilebs iyenebdnen. wlebis manZilze am
mobiluri samrCevlo saqmianobisTvis Sem-degi terminebi
gamoiyeneboda: street corner worker, street gang worker, area youth
worker, outreach youth worker, street club worker, field
worker.
quCaSi muSaobis meTodebma me-� msoflio omis Semdeg ukve
gavrceleba hpova dasavleT evropis TiTqmis yvela qveyanaSi,
afrikaSi, aziaSi, samxreT amerikasa da avstraliaSi. evropaSi
Semdegi terminebi gamoiyeneboda: did britaneTSi _ “Detached
Youthwork” an “Outreach Youthwork”, niderlandebSi _ “Stret cor-ner
work”, SveicariaSi – “Gassenarbeit” an “Mobile Jugendarbeit”,
safrangeTSi - “Travailleurs de la Rue”, avstriasa da germaniaSi
rogorc “Streetwork”, aseve “Mobile Jugendarbeit”. �989/90 wlebis
globaluri politikuri cvlilebebis Semdeg, quCaSi muSaobis meTodebi
aRmosavleT evropis qveynebSic gamoiyeneba.
quCaSi muSaoba warmoadgens meTodebis koncefcias, ro-melic
mobiluri muSaobis konteqstSi saWiroebs, erTis mxriv, socialur
garemoze da sazogadoebaze orientirebul muSaobas, meores mxriv ki,
sTavazobs axalgazrdebs raime konkretuls; magaliTad, iseT
adamianebs, romlebsac maTTvis dro moeZebne-baT, telefons saWiro
saagentoebTan kontaqtis dasamyareblad an samuSaos mosaZebnad,
yavas, Sxaps, adgils, sadac SeiZleba ipovon simSvide, gadalaxon
krizisi, sadac SeiZleba gaCndes ideebi Tavisufali drois
gatarebasTan, qalaqSi sakuTari sivr-cis mopovebasTan Tu sxva
axalgazrdebTan erTad sxvadasxva so-cialuri gamocdilebis
gaziarebasTan dakavSirebiT.
2.2.3 jgufuri muSaoba – muSaoba araformalur dajgufebebTan
axalgazrdebTan mobiluri muSaobis koncefcia individu-
aluri meTodebis gamoyenebis kritikis Sedegad Caisaxa. ojaxur
garemosTan da skolasTan erTad, Tanatolebis, rogorc social-
-
�9ISMO
perspeqtivebi saqarTvelosTvis
izaciis agentis rolis integrireba maTi saqmianobis formeb-Si,
axalgazrdebze zrunvis samsaxurebis mier �0-ian wlebSi da nawilobriv
dResac, araefeqturad mimdinareobda. mobiluri muSaoba fokusirebas
axdens Tavis saqmianobaSi arsebul Tana-tolTa jgufebsa da
araformalur dajgufebebze, vinaidan isini bavSvebisa da
mozardebisaTvis umTavres rols asruleben Rire-bulebebis, ganwyobebis
da damokidebulebebis CamoyalibebaSi.
termini araformaluri dajgufeba (Clique) xSirad Tanato-lis (peer)
an TanatolTa jgufis (peer-group) sinonimad gamoiy-eneba da
araformaluri jgufebis iseT tips aRniSnavs, romelic SesaZlebelia
aRvweroT, rogorc `gansazRvruli warmonaqmni, sadac upiratesoba
eniWeba moTxovnilebebsa da gancdebs. jgu-fisadmi
identifikacia/mikuTvneba aramyar xasiaTs atarebs da mas oficialuri
wesebi ar gaaCnia. araformalur struqturebs zogjer SesaZloa
ierarqiuli niSnebi hqondeT, magram eqvemde-barebodnen dajgufebis
wevrebis uSualo gavlenas~ (libeli, �99�:�0�-���). araformaluri
dajgufebebi umTavresad konkre-tul adgilze da socialur garemoze
orientirebis magaliTe-bia da swored amiT gansxvavdeba
sub-kulturebisagan, romelTa struqturac Riaa da ara konkretul
adgilze orientirebu-li da umTavresad sxvadasxva musikaluri
mimdinareobebis Tu cxovrebis stilis mixedviT iqmneba.
araformaluri dajgufebebi TavianTi socialuri struqtu-riT
`erTmaneTis mimarT TanasworobiT gamoirCevian~ (krapmani, �99�:���).
isini amiT gansxvavdebian axalgazrduli bandebisagan, romlebsac
winamZRolebsa da danarCenebs Soris ierarqiuli so-cialuri struqtura
gaaCniaT.
vidre germaniaSi axalgazrdobis sakiTxebze mimdinare kv-levebi
araformalur dajgufebebs Seexeboda, amerikis SeerTe-bul StatebSi
karga xania bandebis, ganskuTrebiT ki axalgaz-rduli bandebis kvleva
mimdinareobda. am tradicias saTave daudo Cikagos kriminogenobis
socialur-ekologiuri skolis bevrad ufro adrindelma Sromebma; kerZod
bandebis kvlevis klasikurma naSromma “The gang” (TreSeri,
�9��).
-
�0 ISMO
axalgazrdobasTan mobiluri muSaoba
dResdReobiT arsebobs TviTgadarCenis formebi, romleb-Sic
TanatolTa jgufebi, araformaluri dajgufebebi Zalian did rols
TamaSoben. sul ufro mzardi individualizaciis da orientirebis
dakargvis fonze araformalur dajgufebebs xSirad aRweren, rogorc
`sasicocxlod mniSvnelovan, social-izaciis centralur instancias~
(ferhhofi, �990:��). es gansa-kuTrebiT im SemTxvevebze vrceldeba,
rodesac ojaxi ZiriTad moTxovnilebebs ver ukmayofilebs axalgazrdas.
araformaluri dajgufebis SemTxvevaSi amas emateba teritoriis
miTvisebisa da damkvidrebis, sakuTari sivrcis dakavebis,
dajgufebisa Tu bandis samflobelos momenti sacxovrebel ubansa Tu
qalaqis garkveul raionSi. es gansakuTrebiT vrceldeba erTmaneTis
metoqe dajgufebebis arsebobis SemTxvevebze.
axalgazrdebTan mobiluri muSaoba aseT SemTxvevebs jgu-furi Tu
kluburi muSaobis farglebSi koncefciuri Tval-sazrisiT udgeba da
aqtiurad uWers mxars axalgazrdebis sacxovrebel arealebSi
damkvidrebis procesebs.
aq igulisxmeba Tavisufali drois gatarebis adgilebis (klubebi,
axalgazrduli centrebi, municipalitetebis cen-trebiT sargebloba,
TavSesafrebi da sxva) Seqmna. jgufebSi adamianebi erTad swavloben
da naswavlsac erTad iviwyeben, ka-maToben socialuri xasiaTis
Temebze da a. S.
mozardebisaTvis jgufi TviTaRiarebisa da usafrTxoebis
sawindaricaa da mastabilizebeli koreqtivic, im SemTxvevaSi, Tu maTi
saqcieli araformaluri dajgufebisaTvis miuRebelia. amgvarad,
araformaluri dajgufeba iseTi socialuri instan-cia xdeba, romelic
identifikacias, ndobas, statuss, orien-taciasa da avtoritets
aniWebs da amiT adamianis fundamentur moTxovnilebebs akmayofilebs.
cxadia, araformalur dajgufe-bas, jgufs, bandas iseT macdunebel
instanciadac miiCneven (rogorc es xSirad mSoblebisa da socialuri
kontrolis in-stanciebis mxridan xdeba), romelic deviaciur qvevas
iwvevs. es nawilobriv, marTalic aris; swored amitom amaxvilebs
mobi-
-
��ISMO
perspeqtivebi saqarTvelosTvis
luri muSaoba mTel yuradRebas aseT araformalur dajgufe-bebSi misi
yvela wevris dadebiT mxareebsa da resursebze. am SesaZleblobebma da
resursebma SesaZloa maRalefeqturi kore-qtivis roli iTamaSos jgufis
calkeuli wevrebis deviaciuri qcevisaTvis da is gardaqmnas
socialurad misaReb qcevad. amiT gansxvavdeba mobiluri muSaoba quCis
TvalSi sacem jgufebTan muSaobis represiul-makontrolebeli
formebisagan. adamianis zemoxsenebuli ZiriTadi moTxovnilebebi
axalgazrdebis sxva yoveldRiur socialur konteqstSi (ojaxi, skola,
profesia, samuSao) sakmarisi saxiT ver kmayofildeba da amitom
Sevsebas an alternativas saWiroebs, rasac axalgazrdebi araformalur
dajgufebebsa da jgufebSi pouloben.
mozardTa jgufebSi arsebuli es dadebiTi resursebi da
SesaZleblobebi mobilur muSaobas ubiZgebs, rom isini peda-gogiuri
procesebis amosaval wertilad miiCnios da yoveli calkeuli
mozardisaTvis mis problemur sacxovrebel situaci-aSi gamoiyenos.
amisaTvis ki saWiroa mravalwliani urTierToba, romelsac Tavisufali
drois gatarebis momxiblav SeTavaze-bebSi, `funqcionalur
eqvivalentebSi~ (ix. zeviT) da sistema-tur jgufur muSaobaSi eZleva
gasaqani (v. heberlaini/b. klenki, �99�:���-���).
2.2.4 garemosTan muSaobaramdenadac integraciac da izolaciac,
aRiarebac da uaryo-
fac, problemis warmoCenac da misi gadaWrac xSirad axalgaz-rdebis
uSualo garemocvaSi xdeba, mobiluri muSaoba prior-itets garemoze
dafuZnebul muSaobas aniWebs. am ukanasknels dasabami misca
amerikaSi Seqmnilma iseTma naSromebma, rogor-ic aris saul alinskis
Sroma (�9��) da barisa da gronemaieris (�9��) mastimulirebeli da
konfliqtze orientirebuli konce-fciebi, agreTve garemos mimarT
analitikuri midgoma, rogorc mas `Settlement-moZraobis~ praqtikaSi
iyenebdnen me-�9 saukunis dasasruls (miuleri, �988). konkretul
adgilze Catarebuli Tu socialuri garemos analizis meSveobiT da
adgilobrivi
-
�� ISMO
axalgazrdobasTan mobiluri muSaoba
moTxovnilebis gaTvaliswinebiT adgenen mobiluri muSaobis sakvanZo
sakiTxebs, gegmaven axalgazrdebze zrunvis RonisZie-bebs da Semdeg
axorcieleben. (Sdr.: Spehti, �9�9, �980 da �99�).
mobiluri muSaobis garemoze orientirebas ganekuTvneba isic, rom
adgilobriv doneze arsebuli SeTavazebebi institu-cionalur
sazogadoebriv qselSi erTiandeba. amisaTvis saWiro iseTi
korporaciuli struqturebi iqmneba, rogoricaa, mag-aliTad, samuSao
wreebi qalaqis gansazRvrul raionSi/ubanSi. sazogadoebaSi/garemoSi
socialuri muSakebis aqtiurobiT, qa-laqis raionSi/ubanSi ofisis _
ramdenime oTaxisgan Semdgari TavSesafris daarsebiT moqalaqeebTan
kontaqtis damyarebis wi-napiroba iqmneba. axalgazrdebTan da maT
ojaxebTan muSaobis garda raionis/ubnis Tu Temis yvela macxovrebeli
mizanmimar-Tuli saqmianobis adresats warmoadgens, rac sazogadoebaSi
so-cialuri klimatis gaumjobesebasa da socialuri Tu politi-kuri
konfliqtebis efeqturi gadawyvetis formebis moZiebaSi unda
dagvexmaros. am kuTxiT sainteresoa �98� wels samodelo proeqt
`halSlagSi~ (Hallschlag) SemuSavebuli `Tanaswor-gan-manaTleblis~
(“Laienberater”) koncefcia. raionSi/ubanSi arsebu-li, odesRac
daucveli axalgazrdebi Tu aqtiuri enTuziastebi socialur-pedagogiuri
procesebis TanxlebiT araformaluri dajgufebebisa Tu klubis
wevrebisaTvis dadebiT magaliTad iqcevian da imavdroulad
axalgazrdebis interesebis dam-cvelebada da socialuri muSaobis
demokratiuli kontrolis instanciadac gvevlinebian.
3. ISMOaxalgazrdebTan mobiluri muSaobis saerTaSoriso sazoga-
doeba ISMO-m (Stutgarti) axalgazrdebze zrunvis sxva profe-siul
organizaciebTan erTad es saswavlo koncefcia univer-sitetebTan
TanamSromlobiT mravali wlis ganmavlobaSi praq-tikulad da Teoriulad
ganavrco da ganaviTara. �99� wlidan ISMO aRmosavleT evropaSic
saqmianobs. �998 wels peterburgSi axalgazrdebTan mobiluri muSaobis
meSvide saerTaSoriso sim-poziumi Catarda, romelzec sxva sakiTxebTan
erTad post-ko-
-
��ISMO
perspeqtivebi saqarTvelosTvis
munistur saxelmwifoebSi axalgazrdebze zrunvis am sferoSi
kvalifikaciis didi saWiroeba gamoikveTa. ruseTis � qalaqSi, agreTve
sofiaSi, bratislavaSi, budapeStSi, mikolaikSi, Ceski tesinsa da
talinSi wakiTxulia moxsenebebi, Catarebulia semin-arebi, kursebi.
dagegmilia maTi gagrZeleba.
�00� wels limuruSi(kenia) axalgazrdebTan mobiluri muS-aobis
merve saerTaSoriso simpoziumi Catarda (ISMO �00�).
zogadi koncefciuri mizani mimarTulia daucveli bavS-vebisa da
mozardebis sacxovrebel garemoze orientirebu-li proeqtebisa da
qselebis Seqmnaze. Sesabamisi konkretuli sazogadoebis/garemos
mobilizebiT da gaerTianebuli erebis bavSTa uflebebis konvenciaze
dayrdnobiT saqmianobebi mimar-Tulia samoqalaqo sazogadoebrivi
Zalebis gamoRviZebisa da gaZlierebisaken, romlebic daucveli
bavSvebisa da mozard-ebisaTvis efeqtur da solidarul ganviTarebas
ganapirobeben. yoveldRiuri sacxovrebeli Tu socialur-ekologiuri
garemo, romelSic daucveli bavSvebi izrdebian, iq arsebuli
social-uri kapitali axalgazrdebis interesebis dacvis meSveobiT
dadebiTi zegavlenis qveS unda moeqces da integraciis proce-sebi
gamoiwvios. iq mcxovrebma adamianebma gariyul bavSvsa Tu mozards
usafrTxoeba, aRiareba, siTbo, identifikacia da pati-viscema unda
agrZnobinon, amave dros orientiri SesTavazon da kritikul-solidaruli
ganwyobiT sazRvrebic dauweson.
mobiluri muSaobis koncefciis SeTavazeba da miwodeba (Tum-ca
xandaxan sxva terminologiiT) Sesabamis qveynebSi social-uri,
ekologiuri, kulturuli da samarTlebrivi CarCo-piro-bebis
gaTvaliswinebiT, saerTaSoriso socialuri saqmianobisa da socialuri
pedagogikis Teoriisa da praqtikis safuZvelze xdeba.
-
�� ISMO
axalgazrdobasTan mobiluri muSaoba
literatura
Alinsky, S. 1973: Leidenschaft für den Nächsten. Strategien und
Methoden der Gemeinwesenarbeit ( (z. alinski, sazrunavi axloblis
gamo. garemosTan muSaobis strategiebi da meTodebi.. garemosTan
muSaobis strategiebi da meTodebi. garemosTan muSaobis strategiebi
da meTodebi. Gelnhau-sen/Berlin.
Bahr/Gronemeyer (Hrsg.) 1974: Konfliktorientierte
Gemeinwe-senarbeit (bari/gronemaieri, konfliqtze orientirebuli
muSao-ba garemosTan). Darmstadt/Neuwied.
Bolz,R./Boulet,J. 1973: Jugendarbeit als kategoriale
Gemeinwe-senarbeit (r. bolci/J. bule, axalgazrdebTan muSaoba,
rogorc. bolci/J. bule, axalgazrdebTan muSaoba, rogorcbolci/J. bule,
axalgazrdebTan muSaoba, rogorc muSaoba, rogorcmuSaoba, rogorc,
rogorcrogorc garemosTan kategoriuli muSaoba) kategoriuli
muSaoba)kategoriuli muSaoba) muSaoba)muSaoba)) , in: Böhnisch, L.
(Hrsg.) Jug-endarbeit in der Diskussion (l. bioniSi, axalgazrdebTan
muSaoba muSaobamuSaoba diskusiaSi)), München.
Council of Europe 1994 (evrosabWo, �99�), �99�): Street Children
(quCis bavSvebi)). Strasbourg.
Häberlein, V./Klenk, B. 1997: Führen oder wachsen lassen (f.
he-berlaini/b. klenki, gauZexi an mieci saSualeba, gaizardos) an
mieci saSualeba, gaizardos)an mieci saSualeba, gaizardos) mieci
saSualeba, gaizardos)mieci saSualeba, gaizardos) saSualeba,
gaizardos)saSualeba, gaizardos), gaizardos)gaizardos)), in: LAG
Ba-Wü, Mobile Jugendarbeit ( (axalgazrdebTan mobiluri mu-Saoba).
Stuttgart.Stuttgart.
International Society for Mobile Youth Work (ISMO) 2004: Mobile
Youth Work in Africa. Transformation of a worldwide concept
(ISMO,Transformation of a worldwide concept (ISMO, ax-algazrdebTan
mobiluri muSaoba afrikaSi. saerTaSoriso kon-cefciis transformacia).
Stuttgart/Nairobi.
Krappmann, L. 1991: Sozialisation in der Gruppe der
Gleichaltrigen (l. krapmani, socializacia TanatolTa jgufSi), in:
Hurrelmann, K./Ulich, D. (Hrsg.) Neues Handbuch der
Sozialisationsforschung ( (k. hurelmani/d. ulihi, socializaciis
kvlevis axali saxelmZRva-nelo), Weinheim.
Landesarbeitsgemeinschaft (LAG) Mobile Jugendarbeit/Streetwork
Baden-Württemberg 1997 (baden viurtembergis administraciuli
viurtembergis administraciuliviurtembergis administraciuli
administraciuliadministraciuli
-
��ISMO
perspeqtivebi saqarTvelosTvis
miwis samuSao jgufi axalgazrdebTan mobiluri muSaobis sakiT-
samuSao jgufi axalgazrdebTan mobiluri muSaobis sakiT-samuSao jgufi
axalgazrdebTan mobiluri muSaobis sakiT- jgufi axalgazrdebTan
mobiluri muSaobis sakiT-jgufi axalgazrdebTan mobiluri muSaobis
sakiT- axalgazrdebTan mobiluri muSaobis sakiT-axalgazrdebTan
mobiluri muSaobis sakiT- mobiluri muSaobis sakiT-mobiluri muSaobis
sakiT- muSaobis sakiT-muSaobis sakiT- sakiT-sakiT-xebSi/quCaSi
muSaoba baden-viurtembergSi)/quCaSi muSaoba
baden-viurtembergSi)quCaSi muSaoba baden-viurtembergSi) muSaoba
baden-viurtembergSi)muSaoba baden-viurtembergSi)
baden-viurtembergSi)baden-viurtembergSi)-viurtembergSi)viurtembergSi)):
Mobile Jugendarbeit, Stuttgart.
Liebel, M. 1991: Cliquen und informelle Gruppen (m. libeli, Ta-.
libeli, Ta-libeli, Ta-, Ta-Ta-natolTa jgufebi da araformaluri
jgufebi) jgufebi da araformaluri jgufebi)jgufebi da araformaluri
jgufebi) da araformaluri jgufebi)da araformaluri jgufebi)
araformaluri jgufebi)araformaluri jgufebi) jgufebi)jgufebi)), in:
Böhnisch, L. u.a. Handbuch Jugendverbände (l. bioniSi da sxvebi,
saxelmZRva-. bioniSi da sxvebi, saxelmZRva-bioniSi da sxvebi,
saxelmZRva- da sxvebi, saxelmZRva-da sxvebi, saxelmZRva- sxvebi,
saxelmZRva-sxvebi, saxelmZRva-, saxelmZRva-saxelmZRva-nelo
axalgazrduli gaerTianebebisaTvis axalgazrduli
gaerTianebebisaTvisaxalgazrduli gaerTianebebisaTvis
gaerTianebebisaTvisgaerTianebebisaTvis). Weinheim.
Müller, C.W. 1988: Wie Helfen zum Beruf wurde ( (c. v. miuleri,
rogor iqca daxmareba profesiad). Weinheim.
Specht, W. 1979: Jugendkriminalität und mobile Jugendarbeit (
(v. Spehti, kriminaluri qceva mozardebSi da axalgazdebTan mobi-luri
muSaoba). Neuwied.
Specht, W. 2006: Die sozialpädagogische Entwicklung
funktio-neller Äquivalente als das Schlüsselkonzept der Mobilen
Jugendarbeit (v. Spehti, funqcionaluri eqvivalentebis
socialur-pedagogi-v. Spehti, funqcionaluri eqvivalentebis
socialur-pedagogi-. Spehti, funqcionaluri eqvivalentebis
socialur-pedagogi-Spehti, funqcionaluri eqvivalentebis
socialur-pedagogi-, funqcionaluri eqvivalentebis
socialur-pedagogi-funqcionaluri eqvivalentebis socialur-pedagogi-
eqvivalentebis socialur-pedagogi-eqvivalentebis socialur-pedagogi-
socialur-pedagogi-socialur-pedagogi--pedagogi-pedagogi-uri
ganviTareba, rogorc axalgazrdebTan mobiluri muSaobis ganviTareba,
rogorc axalgazrdebTan mobiluri muSaobisganviTareba, rogorc
axalgazrdebTan mobiluri muSaobis, rogorc axalgazrdebTan mobiluri
muSaobisrogorc axalgazrdebTan mobiluri muSaobis axalgazrdebTan
mobiluri muSaobisaxalgazrdebTan mobiluri muSaobis mobiluri
muSaobismobiluri muSaobis muSaobismuSaobis ZiriTadi koncefcia)
koncefcia)koncefcia)) . ISMO Stuttgart.
Thiersch, H. 1992: Lebensweltorientierte Soziale Arbeit ( (h.
Tir-Si, sacxovrebel garemoze orientirebuli socialuri muSaoba).
Weinheim, München.
Thrasher, Fr. 1926: The Gang (fr. TreSeri, banda), Chicago.
-
9�ISMO
perspeqtivebi saqarTvelosTvis
avtorebi:
Tamar Qaldani Juristin, Die Stiftung Offene Gesselschaft –
Georgien, Meneger des Programs fuer Gesetzeshoheit und oeffentliche
Verwaltung (Public administration)
Nana Agapischwili Psychologin, Georgische Asotiation fuer
Psychosoziale Hilfe –NDOBA, Asotiations Leiterin
Siegfried KeppelerDiplom - Pädagoge, Diakonisches Werk
Wuttemberg
Werner K��ler��lerDiplom - Pädagoge, Stadt stuttgart
Matthias ReutingDiplom-Sozialarbeiter(FH),
Landesarbeisgemenschaft Mobile Jugendarbeit/Streetwork Baden-W
ürttemberg e.V.
Prof. Dr. Walther SpechtSozialarbeiter und Diplom - Pädagoge,
Universit ät Tübingen und International Society Society for Mobile
Youth Work (ISMO)