Email:[email protected]www.punjabtimesusa.com Price 50¢ Punjab Times, Vol 21, Issue 23, June 6, 2020 20451 N. Plum Grove Rd., Palatine, IL 60074 Ph:847-359-0746, Fax:847-705-9388 Twenty First Year of Publication kYlIPornIaf aYzIsLn isLkfgo, sYn PrFissko aqy inAU Xfrk qoN ieko smyN pRkfisLq hPqfvfr Criminal Defense (DUI, simple battery, domestic violence, immigration post- conviction relief) >iemIgrysLn syvfvF >PYimlI lfa >ibjns lfa Law Office of Law Office of Law Office of Law Office of Law Office of Manpreet S. Gahra Manpreet S. Gahra Manpreet S. Gahra Manpreet S. Gahra Manpreet S. Gahra Berkeley Office 2161 Shattuck Ave., 304, Berkeley Ph:510-841-4582 Fax:510-217-6847 Email: [email protected]Manpreet S. Gahra Attorny At Law hYlQ ieMsLorYNs krvfAux leI sMprk kro Mann Insurance Brokers Inc. Mann Insurance Brokers Inc. Mann Insurance Brokers Inc. Mann Insurance Brokers Inc. Mann Insurance Brokers Inc. Pon:510-487-1000 [email protected]4123 Dyer St., #230, Union City, CA 94587 Gurcharan Singh Mann Gurdawar Singh Mann Ph:510-304-9292 Ref ef ef ef efinance No inance No inance No inance No inance Now Call Sukhi Gill:510-207-9067 CA DRE Lic.#01180969 @ZERO COST Listing and Selling Homes From San Jose to Sacramento CA DRE# 00966763 Golden State Realty Broker/Owner JASSI GILL Harmit Toor Ph: 925-202-7027 Help you Buy or Sell: Residential Property Commercial property Business Opportunity Financing: Residential Loans Commercial Loans SBA Loans Commercial Leasing Broker Associate BRE Lic.# 01462579 NMLS ID 358820 Your Realtor® For Life! [email protected]WWW.BayEastBrokers.Com 2015-19 Awarded Grand Master Achievement Club Certificate Grocery Store For Sale! Bombay Market Indian Grocery Store 2801 Fairview Place Set C, Greenwood, Indiana 46142 Big Indian population in the area. Lots of room to grow. The store currently has room in the back to turn into a kitchen as well. Asking price: $25,000. Includes: All Inventory, 7 New 3-Door Coolers, 2 Freezers, POS System as well as all the shelving. Sunny, Ph: 317-987-5602 Aman, Ph: 317-656-7051 Please contact cMzIgVH: kyNdr srkfr vwloN sUibaF dy hwkF ƒ Korf lfAux dy muwdy Auqy pMjfb dIaF isafsI iDrF afps ivc hI AulJ geIaF hn. kYptn srkfr ny ijQy sMGvfd dy muwdy ‘qy bfdlF dI isafsI GyrfbMdI ÈurU kr idwqI hY, Auqy bfdlF vwloN kyNdr df bcfa krdy hoey sfry puafVy dI jVH kFgrs srkfr ƒ dwisaf jf irhf hY. kFgrsI mMqrIaF ny vwzy bfdl ƒ ies mfmly ‘qy cuwp qoVn dI slfh idMidaF sRI afnMdpur sfihb df mqf cyqy krvfieaf hY. mMqrIaF df doÈ hY ik vwD aiDkfrF dI vkflq krn vflf ÈRomxI akflI dl awj kursI moh Kfqr kyNdrI pfly ‘c bYT igaf hY. drasl, kyNdr srkfr ny koivz- 19 afPq dOrfn krËy sbMDI rfjF dy aiDkfrF ivc dKl dyxf ÈurU kr idwqf hY. kyNdr srkfr vwloN iksfnF ƒ muPq ibjlI dI iswDI sbiszI dyx dI Èrq lgfAuxf iesy sfiËÈ df ihwsf hY. vËIrF ny suafl kIqf ik qfAumr sMGI ZFcy df rfg alfpx vfly pRkfÈ isMG bfdl awj afpxy puwqr qy ƒh vwloN sUibaF dy aiDkfrF ƒ Korf lfAux vfilaF nfl hwQ imlfAux ‘qy cuwp ikAuN hn? dUjy pfsy kyNdr awgy sUby dy hwk vycx leI kYptn srkfr vI svflF dy Gyry ivc hY. pMjfb srkfr ny muPq ibjlI dy mfmly Auqy AudoN XU-trn ilaf jdoN ÈRomxI akflI dl ny ies muwdy ƒ AuBfiraf. isafsI ËmIn iKskdI dyK muwK mMqrI kYptn amirMdr isMG ny POrI morcf sMBfilaf qy lokF ƒ Brosf idwqf ik muPq ibjlI shUlq jfrI rhygI. ies gwl ‘qy vI svfl AuT rhy hn ik jy pMjfb srkfr ƒ kyNdrI Èrq pRvfn nhIN sI qF mMqrI mMzl `c isDFiqk pRvfngI ikAuN idwqI geI. kyNdr srkfr ny ibjlI suDfrF leI pMjfb srkfr ƒ pfbMd kIqf hY ik iksfnF ƒ KyqI leI muPq ibjlI dyx dI QF sbiszI dy rUp ivc iswDf lfB iksfnF dy KfiqaF ivc pfieaf jfvy. 31 dsMbr 2020 qwk ies pRxflI ƒ pMjfb dy Gwto- Gwt iek iËlHy ivc lfgU krnf pvygf. bfkI iËlHy 2022 qwk ies aDIn ilaFdy jfxgy, ijs qoN sfP hY ik KyqI itAUbvYWlF ‘qy ibjlI mItr vI lwgxgy. iksfnF ƒ ibwl muqfbk adfiegI krnI pvygI jdoN ik sbiszI iksfn dy KfiqaF ivc jfeygI. asl ivc ies aOKI GVI ivc pMjfb srkfr vfDU krËf lYx Kfqr kyNdrI ÈrqF mMnx ƒ dovyN hwQIN iqafr bYTI hY. mMqrI mMzl ny ienHF ÈrqF qihq cfr qrHF dy suDfrF ƒ isDFqk pRvfngI vI dy idwqI hY. vwzf rOlf hux iksfnF ƒ KyqI leI imldI muPq ibjlI bdly iswDI sbiszI Kfqy ivc pfAux qoN pYx lwgf hY. ivroDI iDrF ny ies mfmly ƒ lY ky mYdfn ‘c gwjx df aYlfn kr idwqf hY. svfl ieh hY ik kyNdr dy ies Dwky iKlfP iml ky afvfË bulMd krn dI QF akflI dl kyNdr ivc afpxI kursI bcfAux leI vfh lf irhf hY qy pMjfb srkfr hor koeI cfrf nf vyK kyNdr awgy gozy tykx dy rfh qur peI hY. vfiÈMgtn: amrIkf ivc isafhPfm jOrj Plfiez dI hwiqaf ipwCoN pYdf hoey roh ny trMp isMGfsx dIaF jVHF ihlf idwqIaF hn. rfÈtrpqI zonlz trMp leI sB qoN vwzI smwisaf ieh KVHI ho geI hY ik muËfhiraF ivc gory aqy kuJ hor nslF dy lok vI isafhPfm lokF dy hwk ivc inwqr afey hn. ies ihMsf ƒ ipCly kuJ dhfikaF aMdr amrIkf ‘c sB qoN iBaMkr KfnfjMgI dwisaf jf irhf hY ijs ny qkrIbn 140 qoN vwD ÈihrF ƒ afpxI lpyt ‘c lY ilaf hY. amrIkI ieiqhfs ivc Èfied pihlI vfr hoieaf hY ik pRdrÈnkfrI vHfeIt hfAUs dI gYlrI qwk phuMc gey aqy trMp ƒ vHfeIt hfAUs aMdr bxy surwiKaf bMkr ivc Èrn lYxI peI. ieh pRdrÈn kfPI QFvF ‘qy ihMsk rUp Dfr gey aqy hux qwk hoey tkrfE ivc 11 mOqF ho geIaF hn. AuDr, trMp ƒ lok roh zwkx leI POjI kfrvfeI dIaF DmkIaF qoN ielfvf hor koeI rfh nhIN lwB irhf. ieh pihlf mOkf hY, jdoN amrIkf ‘c goiraF aqy kfilaF drimafn sMGrÈ df lMmf ieiqhfs hox dy bfvjUd iksy kfly ivakqI dI puils dy hwQoN mOq ‘qy ros pRgt krn leI gory vI sVkF ‘qy Auqr afey hn. ieh lok roh Aus smyN AuiTaf hY jdoN trMp hox vflIaF rfÈtrpqI coxF leI mfhOl bxf rhy hn. sM GI ZFcy dy mu w dy ‘qy Au lJIaF pM jfb dIaF isafsI iDrF asl ivc trMp srkfr dy afKrI vrHy ƒ vwzIaF nkfmIaF vjoN dyiKaf jf irhf hY. XUrpI dyÈF nfl vDdI dUrI, kronf dy tfkry ivc nfkfmI, ivÈv ishq sMgTn nfl qoV-ivCoVf, amrIkf ‘c pVHn vfly cInI ividafrQIaF ‘qy pfbMdI, cInIaF dI amrIkf qoN ihjrq aqy amrIkf ‘c rihx qy kMm krn vfly vDyry BfrqIaF dI trMp srkfr nfl nfrfËgI vwzI cuxOqI bx geI hY. hux isafhPfm roh ny rihMdI ksr kwZ idwqI hY. Xfd rhy ik 25 meI ƒ amrIkf dy imnysotf sUby dy sB qoN vwzy Èihr iminafpoils dy puils aPsrF ny jOrj Plfiez ƒ ies leI igRPqfr kIqf sI. Aus ‘qy 20 zflrF dy nklI not nfl isgrt KrIdx df doÈ lgfieaf igaf sI. puils aiDkfrI zYirk cOivn ny jfrj Plfiez ƒ ËmIn ‘qy suwt ky lgBg 8[46 imMt gozy nfl Aus dI DOx dbfeI rwKI. jfrj Plfiez ny ivroD kridaF ikhf ik Aus ƒ sfh nhIN af irhf pr zYirk cOivn ny ies dI koeI prvfh nf kIqI aqy Plfiez dI mOky Auqy hI mOq ho geI. Gtnf qoN bfad puils ivBfg ny AuQy mOjUd 4 puils krmcfrIaF ƒ nOkrI qoN kwZ idwqf aqy zYirk cOivn dy ivruwD mukwdmf drj (bfkI sPf 6 Auqy) tr M p df is M Gfsx ih w ilaf -isafhPfm ro h-
32
Embed
-isafhPfm roh- sMGI ZFcy dy muwdy ‘qy AulJIaF trMp df ... · Punjab Times, Vol 21, Issue 23, June 6, 2020 20451 N. Plum Grove Rd., Palatine, IL 60074 Ph:847-359-0746, Fax:847-705-9388
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Grocery Store For Sale!Bombay Market Indian Grocery Store
2801 Fairview Place Set C, Greenwood, Indiana 46142Big Indian population in the area. Lots of room to grow.The store currently has room in the back to turn into a
kitchen as well. Asking price: $25,000. Includes: AllInventory, 7 New 3-Door Coolers, 2 Freezers, POS
System as well as all the shelving.Sunny, Ph: 317-987-5602Aman, Ph: 317-656-7051Please contact
cMzIgVH: kyNdr srkfr vwloNsUibaF dy hwkF ƒ Korf lfAux dy muwdyAuqy pMjfb dIaF isafsI iDrF afps ivchI AulJ geIaF hn. kYptn srkfr nyijQy sMGvfd dy muwdy ‘qy bfdlF dI isafsIGyrfbMdI ÈurU kr idwqI hY, Auqy bfdlFvwloN kyNdr df bcfa krdy hoey sfrypuafVy dI jVH kFgrs srkfr ƒ dwisafjf irhf hY. kFgrsI mMqrIaF ny vwzybfdl ƒ ies mfmly ‘qy cuwp qoVn dIslfh idMidaF sRI afnMdpur sfihb dfmqf cyqy krvfieaf hY. mMqrIaF df doÈhY ik vwD aiDkfrF dI vkflq krn vflfÈRomxI akflI dl awj kursI moh KfqrkyNdrI pfly ‘c bYT igaf hY.
drasl, kyNdr srkfr ny koivz-19 afPq dOrfn krËy sbMDI rfjF dyaiDkfrF ivc dKl dyxf ÈurU kr idwqfhY. kyNdr srkfr vwloN iksfnF ƒ muPqibjlI dI iswDI sbiszI dyx dI ÈrqlgfAuxf iesy sfiËÈ df ihwsf hY. vËIrFny suafl kIqf ik qfAumr sMGI ZFcy dfrfg alfpx vfly pRkfÈ isMG bfdl awjafpxy puwqr qy ƒh vwloN sUibaF dyaiDkfrF ƒ Korf lfAux vfilaF nfl hwQimlfAux ‘qy cuwp ikAuN hn? dUjy pfsykyNdr awgy sUby dy hwk vycx leI kYptnsrkfr vI svflF dy Gyry ivc hY. pMjfbsrkfr ny muPq ibjlI dy mfmly AuqyAudoN XU-trn ilaf jdoN ÈRomxI akflIdl ny ies muwdy ƒ AuBfiraf. isafsIËmIn iKskdI dyK muwK mMqrI kYptnamirMdr isMG ny POrI morcf sMBfilaf
qy lokF ƒ Brosf idwqf ik muPq ibjlIshUlq jfrI rhygI. ies gwl ‘qy vIsvfl AuT rhy hn ik jy pMjfb srkfrƒ kyNdrI Èrq pRvfn nhIN sI qF mMqrImMzl c isDFiqk pRvfngI ikAuN idwqI geI.
kyNdr srkfr ny ibjlI suDfrF leIpMjfb srkfr ƒ pfbMd kIqf hY ikiksfnF ƒ KyqI leI muPq ibjlI dyx dIQF sbiszI dy rUp ivc iswDf lfB iksfnFdy KfiqaF ivc pfieaf jfvy. 31 dsMbr2020 qwk ies pRxflI ƒ pMjfb dy Gwto-Gwt iek iËlHy ivc lfgU krnf pvygf.bfkI iËlHy 2022 qwk ies aDIn ilaFdyjfxgy, ijs qoN sfP hY ik KyqI itAUbvYWlF‘qy ibjlI mItr vI lwgxgy. iksfnF ƒibwl muqfbk adfiegI krnI pvygI jdoNik sbiszI iksfn dy KfiqaF ivcjfeygI. asl ivc ies aOKI GVI ivcpMjfb srkfr vfDU krËf lYx KfqrkyNdrI ÈrqF mMnx ƒ dovyN hwQIN iqafrbYTI hY. mMqrI mMzl ny ienHF ÈrqF qihqcfr qrHF dy suDfrF ƒ isDFqk pRvfngIvI dy idwqI hY. vwzf rOlf hux iksfnF ƒKyqI leI imldI muPq ibjlI bdly iswDIsbiszI Kfqy ivc pfAux qoN pYx lwgf hY.ivroDI iDrF ny ies mfmly ƒ lY ky mYdfn‘c gwjx df aYlfn kr idwqf hY. svflieh hY ik kyNdr dy ies Dwky iKlfP imlky afvfË bulMd krn dI QF akflI dlkyNdr ivc afpxI kursI bcfAux leIvfh lf irhf hY qy pMjfb srkfr horkoeI cfrf nf vyK kyNdr awgy gozy tykxdy rfh qur peI hY.
vfiÈ Mgtn: amrIkf ivcisafhPfm jOrj Plfiez dI hwiqaf ipwCoNpYdf hoey roh ny trMp isMGfsx dIaF jVHFihlf idwqIaF hn. rfÈtrpqI zonlz trMpleI sB qoN vwzI smwisaf ieh KVHI hogeI hY ik muËfhiraF ivc gory aqy kuJhor nslF dy lok vI isafhPfm lokF dyhwk ivc inwqr afey hn.
jOrj Plfiez dI mOq leI iËMmyvfr3 hor puils aiDkfrIaF dI igRPqfrI aqypuils ivBfg ‘c suDfrF ƒ lY ky qkrIbnpUry dyÈ ivc pRdrÈnF df islislf jfrIirhf. lgBg 15 sUibaF ivc 5000nYÈnl gfrz qfienfq kr idwqy gey hnaqy 2 hËfr hor nYÈnl gfrzF ƒ iqafr
sfbkf muwkybfËmyavYdr cuwkygf
Plfiez dy aMiqmsMskfr df KrcinAU Xfrk: sfbkf muwkybfËI
cYNpIan Plfiez myavYdr ny jOrjPlfiez dy aMiqm sMskfr aqy sog sBfdf Krcf cuwkx dI pyÈkÈ kIqI ijs ƒAus dy pirvfr ny svIkfr kr ilaf.myavYdr prmoÈnË dy sI[eI[E[ilEnfrz aYlrby ny dwisaf ik AuhKud pirvfr nfl sMprk ivc hn.
kI hY mfmlf?jOrj Plfiez ‘kogF lftIn ibsqro` ivKy bfAUNsr dI nOkrI krdf sI. ijs
idn ieh Gtnf vfprI, Aus idn Auh AuQy iek stor `qy kuJ sfmfn lYx igaf.dwsx muqfbk Aus kol 20 zflr df not nklI sI. stor vfly ny puils ƒ kflkIqI qF puils ny afAuNdy hI stor dy bfhr jOrj Plfiez ƒ PV ky Qwly suwt ky AusdI DOx `qy gozf rwK ky sfh Guwt idwqf. Aus ny bhuq ikhf ik Aus ƒ sfh nhIN afirhf pr puils mulfËm zYryk cOvIn ny Aus dI iek nf suxI. mOky Auqy mOjUd lokFny ikhf ik jOrj ny afpxI mF dI shuM Kf ky vI ikhf ik Aus ƒ sfh nhIN af irhf.Aus qoN bfad Auh dm qoV igaf. ibsqro dy stfP aqy Aus dy hor jfxn vflydwsdy hn ik jOrj Plfiez bhuq cMgf iensfn sI. Aus dy pirvfr ivc 2 lVkIaFhn. ienHF dI Aumr 22 aqy 6 sfl hY. ieh vI pqf lwgf hY ik ijs puils vfly nyjOrj ƒ mfiraf, Auh kuJ icr pihlF jOrj nfl hI imnIafpoils dI iek nfeItklwb c bfAUNsr dI nOkrI krdf sI pr bfad c cOvIn puils c BrqI ho igaf.Auh pihlF qoN hI iPrkU suBfa df irhf hY aqy Auh kfilaF nfl nPrq krdf sI.
trMp vwloN aYNitPf ‘qy pfbMdI dI DmkIvfiÈMgtn: amrIkI rfÈtrpqI zonlz trMp ny ikhf ik Auh sfry mulk
‘qy ihMsk rUp Dfr gey. amrIkf dIrfjDfnI vfiÈMgtn zI[sI[ ivc vI vHfeIthfAUs awgy vwzI igxqI ivc pRdrÈnkfrIiekwTy ho gey. jdoN AunHF ƒ pqf lwgf ikrfÈtrpqI zonflz trMp vHfeIt hfAUsivc hn. pRdrÈnkfrIaF dy vHfeIt hfAUsvwl vDdy dyK vHfeIt hfAUs dy surwiKafaiDkfrI rfÈtrpqI trMp ƒ vHfeIt hfAUsaMdr bxy surwiKaf bMkr ivc lY gey,ijQy AunHF ƒ iek GMty qoN QoVHf Gwt smFguËfrnf ipaf. iek sInIar aiDkfrI nydwisaf ik rfÈtrpqI dI srkfrI irhfieÈ
dy bfhr pRdrÈnkfrIaF vloN boqlF aqyboql bMb suwtx nfl sIkRyt srivs eyjMtjLKmI ho gey.
ivr oD p RdrÈnF d OrfnmuËfhrfkfrIaF ny vHfeIt hfAUs dy aflyduafly keI QFvF Auqy awg lf idwqI. puilsny hËfrF dI BIV ƒ iKMzfAux leI awQrUgYs dy gol dfgy. puils ny ikhf ik keIlokF ƒ ihrfsq ivc ilaf igaf hY.imnysotf dy gvrnr ny ihMsf ƒ rokx leInYÈnl gfrz ƒ swidaf hY. ies ihMsfivc imnysotf ivc hËfrF iemfrqF ƒnuksfn puwijaf hY. ihMsf vDx dy bfad
amrIkI rfÈtrpqI zonflz trMpny tvIt krky aYlfn kIqf hY ikimnIafpoils ivKy puils ihrfsq ivckfly ivakqI jOrj Plfiez dI hoeI mOqqoN bfad ho rhI ihMsf ipwCy Kwby pwKI gruwpaYNitPf df hwQ hY. Auh aYNitPf ƒ aiqvfdIjQybMdI krfr dy dyxgy. aYNitPf ijs ƒ‘aYNtI Pfisst` gruwp vjoN jfixaf jFdfhY, ipCly sflF dOrfn kuJ ihMsk JVpFivc Èfml irhf hY. ies qoN pihlF kYnyzIspys sYNtr ivc rfÈtrpqI ny ikhf sIik ihMsf PYlfAux dI agvfeI aYNitPf qyhor Kwby pwKI gruwp kr rhy hn.
vfiÈMgtn: amrIkf dy rfÈtrpqIzonlz trMp ny aPrIkI mUl dy amrIkIjOrj Plfiez dI mOq mgroN BVkI ihMsfƒ rokx leI ÈihrF aqy rfjF vwloN ZukvyNkdm nf cuwkx dy mwdynËr POj qfienfqkrn dI DmkI idwqI hY. vHfeIt hfAUs dy
roË gfrzn qoN rfÈtr ƒ sMboDn krdyhoey trMp ny ieh vI ikhf ik sfry amrIkIPlfiez dI byrihmI mOq kfrn duKI hn.AunHF Ëor dy ky ikhf ik ies kys ivcinaF imlygf. Plfiez dI mOq ‘qy ihMskpRdrÈnF dI awg amrIkf dy 140 ÈihrF
qwk phuMc geI hY. ieh ipCly keIdhfikaF ivc dyÈ dI sB qoN iBafnkaÈFqI mMnI jf rhI hY. trMp ny rfÈtr ƒBrosf idwqf ik Auh ihMsf ƒ rokx aqyamrIkf ivc surwiKaf bhfl krn leIkdm cuwk rhy hn.
iksfnF vloN srkfrI nflfiekIaF iKlfP morcfcMzIgVH: lOkzfAUn ivc iZwl dy
nfl hI iksfn jQybMdIaF ny srkfrInflfiekIaF iKlfP morcy sMBfl ley hn.iksfnF dIaF mMgF dy hwk ‘c pMjfb dIaFds iksfn jQybMdIaF vwloN pMjfbdy 21 iËilHaF aqy sO qoN vwDqihsIlF ‘c Drny idwqy gey.
NoNoNoNoNow ww ww ww ww we hae hae hae hae havvvvve twe twe twe twe two locao locao locao locao locations:tions:tions:tions:tions:940 E. El Camino Real, Sunnyvale, CA 9408739039 Paseo Padre Pkwy, Suite# 209 (upstairs),Fremont, CA 94538
dOrfn srkfr dIaF grIb pwKI nIqIaF,b Y Nk Kfq y , m uPq g Ys k un YkÈn,jI[aYs[tI[ lfgU krnf, vn rYNk vnpYnÈn, iksfnF dI aYm[aYs[pI[ mMg pUrIkrnf afid df ivÈyÈ iËkr kIqf.
kronf dy Kfqmy leIAuVIsf dy mMdr ‘cidwqI mnuwK dI blI
BuvnyÈvr: puils ny dwisaf hY ikkronf mhfmfrI ƒ Kqm krn leI AuVIsfdy ktk iËlHy dy mMdr dy ahfqy ivc pujfrIny 52 sflf ivakqI dI blI dy idwqI.mulËm sMsfrI EJf (70) ny puils awgyafqm smrpx kr idwqf hY aqy Aus nyjurm df iekbfl kr ilaf hY.
aTgVH dy sb-zvIËnl puilsaiDkfrI alok rMjn rya ny dwisaf ikEJf ny dfavf kIqf ik Aus dy supny ivcdyvI afeI sI qy Aus ny ikhf sI ik kronfmhfmfrI Kqm ho jfvygI, bÈrqy Auh iesleI mnu wKI blI dyvy. ieh GtnfnrisMGpur Qfxf Kyqr dy bnDOdf ipMz dybRfhmxI dyvI mMdr dI hY. imRqk dI pCfx52 sflf sroj kumfr pRDfn vjoN hoeI hY.iek puils aiDkfrI afrbI pfnIgVHI nydwisaf ik sQfnk lokF ny dfavf kIqfik EJf df pRDfn nfl ipMz c aMb dy bfgbfry ivvfd cwl irhf sI. blI leI vrqIkuhfVI brfmd kr leI hY.
Xfd rhy ik ivrft kohlI ipCly kfPIsmyN qoN vwK-vwK kfrnF krky lgfqfrcrcf ivc rhy hn. Auh kfmXfb iKzfrIqF hn hI, pr Aus df sbMD kuJ ivvfdFnfl vI juVdf irhf hY. AuNj, ieh vwKrIgwl hY ik Auh afpxI vDIaF Kyz aqykpqfnI sdkf ienHF ivvfdF nMUpCfVn ivckfmXfb irhf hY.
ikRkt tIm akqUbr ‘c afstrylIaf jfvygImYlbrn: ikRkt afstrylIaf (sI[ey[) ny atklF Kqm kridaF puÈtI kIqI
hY ik BfrqI tIm cfr tYst, iek idnF aqy tI-20 mYcF dI lVI leI akqUbr ‘c AunHFdy dyÈ df dOrf krygI. sI[ey[ ny afpxf grmIaF dy pRogrfm df aYlfn kr idwqf hY jo9 agsq qoN iËMmbfvy dy dOry dy nfl hI ÈurU hovygf.
Bfrq tI-20 lVI leI afstrylIaf df dOrf krygf, ijs dI ÈurUafq 11 akqUbrqoN ibRsbyn qoN hovygI, ijs qoN bfad 14 aqy 17 akqUbr ƒ mYc Kyzy jfxgy. ivrftkohlI dI tIm muV cfr tYst mYcF dI lVI leI AuQy jfvygI aqy ijs dI ÈurUafq 3dsMbr qoN ibRsbyn ‘c hovygI. ies qoN bfad 3 mYcF dI iek idnF lVI KyzI jfvygI.
Punjab Times Vol 21, Issue 23; June 6, 2020 pMjfb tfeImjL sfl 21, aMk 23, 6 jUn 2020 (5)
REPAIR SHOPtrwk qy trylr dy hr qrHF dy tfierF qoN ielfvf OilChange, Brakes, Engine Work, Tune Up,Transmission & Clutch afid dI murMmq aqy TruckAlignment df kMm qswlIbKÈ ZMg nfl kIqf jFdf hY.500+ trwkF dI KuwlHI-zuwlHI pfrikMg dy nfl, trwk-trylr Wash krn df vI vDIaf pRbMD hY.
REGISTRATION SERVICEStrwikMg nfl sbMDq hr qrHF dy primt ijvyN IFTA,CA#, MCP, 2290, ICC, BOC III, NM & KentuckyPermit, DOT Fuel Tax, Corporation Filling aqytrwkF dIaF lfiesYNs plytF Same Day Service vIidMdy hF. qusIN sfzy koloN plytF lY ky afpxf kMm qurMqÈurU kr skdy ho. asIN DOT Compliance, DOTAudit ivc vI trwikMg kMpnIaF dI mdd krdy hF.
TEL: 209.982.9996FAX: 209.982.9997
ipCly 15 sflF qoN quhfzI syvf ivc
globl mltI srivisË, lYQrop
Grand OpeningGrand OpeningGrand OpeningGrand OpeningGrand OpeningSpecial Price fSpecial Price fSpecial Price fSpecial Price fSpecial Price for or or or or TTTTTrrrrrucucucucuck k k k k WWWWWashashashashash
We Build Your DreamsBusiness Broker
We Build Your Dreams
For All Your CommercialReal Estate Needs
We Help You To*Gas Station*Commercial*Liquor Store*Hotel/Motel*Miscellaneous Store
Midway Business Broker
List your business at: WWW.MBBBIZ.COMAjeet Singh: 847-529-9778Ajeet Singh: 847-529-9778Ajeet Singh: 847-529-9778Ajeet Singh: 847-529-9778Ajeet Singh: 847-529-9778NicNicNicNicNick k k k k VVVVVerererererma:ma:ma:ma:ma: 630-664-1435 630-664-1435 630-664-1435 630-664-1435 630-664-1435
We will assist you to provide fundingfrom $25K to $500K in 48 hrs.
Gurdip Singh SandhuHomeopathic Practitioner/Consultant Since 1973
DHMS-Gold Medalist, BAMS, MDEh.- IndiaWell Experienced as:Director, Principal, Professor and Chief Medical Officer inMedical Colleges and Hospitals of Punjab (India)Practice Under State of California Act SB 577EX Member: The California Homeopathic SocietyNational Center For Homeopathy- USA
iksy vI Aumr ivc iksy vI ibmfrI df ielfjkrvfAuNdy jy Qwk gey ho qF kfl kro
7021 Village Park Way, Dublin, CA 94568
LiLiLiLiLivvvvve on Je on Je on Je on Je on Jas as as as as TVTVTVTVTVSaturday 9:30AM and Sunday 4PM (Pacific Time)
mulËm qyijMdr isMG vfsI ipMzmhyNdpur (nvF Èihr) iKlfP ieQoN dy PyË-1 siQq spYÈl sYWl dy Qfxy ivc aslfaYkt smyq hor vwK-vwK DrfvF dy qihqkys drj kIqf igaf hY.
zI[ jI[ pI[ idnkr gupqf nydwisaf ik mulËm koloN cInI [30 bordf ipsqOl, 10 kfrqUs, kfr, puilsvrdI aqy puils df jfalI afeI kfrzbrfmd kIqf igaf hY. mulËm luiDafxfivc do ikwlo sony dI zkYqI mfmly ivcpuils ƒ loVINdf sI.
PrIdkot: PrIdkot irafsq dyafKrI rfjf hirMdr isMG brfV vwloN iqMndhfky pihlF PrIdkot irafsq dI hËfrFkroV rupey dI jfiedfd dI mflkI qy sFBsMBfl sbMDI kIqI vsIaq pMjfb qyhirafxf hfeI kort ny vI rwd kr idwqI hY.
dwsxXog hY ik rfjf hirMdr isMGbrfV dI bytI rfjkumfrI aMimRq kOr ƒvsIaq dy afDfr Auqy jfiedfd ivcoN kuJnhIN sI imilaf. rfjf hirMdr isMG brfVdI mOq mgroN aMimRq kOr ny vsIaq ƒadflq ivc cuxOqI idwqI sI. isvl jwjaqy iËlHf jwj cMzIgVH ny vsIaq rwd kridwqI sI ijs iKlfP rfjf hirMdr isMG
PrIdkot dy rfjy dI ÈfhI vsIaq rwdbrfV dI vsIaq dy afDfr Auqy bxfeygey mhfrfvl Kyvf jI trwst ny pMjfb qyhirafxf hfeI kort ‘c apIl kIqI sI.ies Auqy pMjfb qy hirafxf hfeIkort dyjwj rfj mohn isMG ny 547 siPaF dyPYsly ‘c rfjf hirMdr isMG dI vsIaqƒ gYrkfƒnI aYlfnidaF rfjf hirMdrisMG dI jfiedfd kudrqI vfrsF hvflykrn df hukm idwqf hY. hfeI kort dyies PYsly nfl vsIaq dy afDfr ‘qybxfey trwst dI hoNd kfƒnI qOr Auqy Kqmho geI hY. hflFik trwst ny PYsly ƒsuprIm kort ‘c cuxOqI dyx df aYlfnkIqf hY.
vfiÈMgtn: amrIkf ivc vHfeIthfAUs ny ies sfl afAux vfly afriQkanumfn aMkVy jfrI krn ‘qy rok lgf kysfiraF ƒ hYrfn kr idwqf hY. aijhy smyNjdoN amrIkI rfÈtrpqI dIaF coxF ƒisrP iqMn mhIny bfkI hn, ieh kdmpRÈfsn dI kronf vfiers pRqI icMqf ƒdrsfAuNdf hY. ies PYsly dI puÈtI pRÈfsndy sInIar aiDkfrI ny kIqI. ieh PYslfmhFmfrI dy gMBIr afriQk nqIijaF vwlieÈfrf krdf hY. vxj ivBfg ny dwisafik amrIkI afriQkqf pihlI iqmfhI ivcGwt ky pMj pRqIÈq rih geI hY jo anumfnqoN ikqy iËafdf hY. ipCly hPqy Gwto Gwt
2 kroV 10 lwK amrIkIaF ny afpxIaFnOkrIaF guaf idwqIaF aqy qflfbMdI lfgUhox qoN bfad 4 kroV 10 lwK amrIkIlokF ny byruËgfrI dy Bwqy leI arËI idwqIhY. AuDr, rfÈtrpqI trMp lokF ƒ qswlIdy rhy hn ik ies sfl dy aKIr qwk sBkuwJ TIk ho jfvygf.
Punjab Times Vol 21, Issue 23; June 6, 2020 pMjfb tfeImjL sfl 21, aMk 23, 6 jUn 2020 (7)
Prince’s Barber Shop37477 Fremont Blvd, suite C, Fremont, CA 94536
Cell: (510)-677-9942Shop: (510)-505-9605
Business hours:Mon thru Thursday 9am to 6pm (Appointment only)
Friday, Sat- Sunday- 9am to 6pm (Walk in only)(Tuesday Closed)
XUrykf, kYlIPornIaf ivc rYstorYNtaqy gYs stysLn leI vrkrF dI loV hY
irhfiesL aqy Kfxf muPq
20-23
qMdUrIey aqy hYlpr dI loV hY‘dysI bfjLfr’ grInvuwz, ieMzIafnfleI qMdUrIey aqy hYlpr dI loV hY
cMgI qnKfh qy hor shUlqFsMprk kro: 317-888-2040
MatrimonialsMatrimonialsMatrimonialsMatrimonialsMatrimonialslVkI dI loV hY lVky dI loV hY
21-24
Looking for a beautifulcitizen/green card holder girl inUSA for handsome Nandha SikhBoy (clean shaven), 26 yrs, 5’-8",living in San Francisco andworking as a Software Engineerin top IT firm. MS in computerscience. Cast no bar. Pl. Contact,Ph: 925-378-8025
Wanted suitable match inUSA Born or raised and weconsider student visa also forgood looking Punjabi Brahmingirl, 28 yrs, 5’-4", well educatedBBA, working as a HR Managerin multinational company. Pleasecontact Hindu family only. Pleaseemail: [email protected], Ph:216-288-1676
Wanted a suitable match inUSA/CANADA for Jatt SikhGrewal Canadian citizen girl, 34,5’9", slim & fair. Conventeducated, was Nurse in India &will do refresher course for RNlicense. Innocent divorcee. Ph. 1-587-438-1662, 91-9915881881, 775-813-0586
8-11
Moderate Babbar-Koshalfamily seeks US citizen or greencard holder girl for their non veg,manglik son, 31 yrs, 5’-8", B. A.,Business man, living in Jalandhar(PB); father business man, Onebrother settled in USA & twosisters locally married. Call, Ph:718-709-1908 17-20
Looking for a suitable girl forSehajdhari Sikh boy, 32 yrs, tee-totter, born in New York, US MD.Doctor preferred. Family isvegetarian. Contact, Ph: 321-888-5109 or E-mail:[email protected]
Wanted a beautiful, educatedand cultured girl for a Lubana Sikhboy, 29 yrs, 5’-10", B.Tech.(Mech), MBA (Finance) workingas lead analyst in a MNC inGurgaon, handsome salary, Fatherretired PCS officer, motheradvocate, sister elder andmarried. Cast no bar. Simplemarriage. Interested may contact,Ph: +91-98144-02444
iesy hI lVI qihqDrmvIr QFdI df iliKaf aqyklyr kMT df gfieaf kuJ idnpihlf irlIË hoieaf gIq‘ipMz vflf Gr’ hr prdysINbYTy pMjfbI dy idl dI hUk bxcukf hY. ies gIq df sMgIqjwsI bRdrË ny idwqf hY, ijs
dy bolF ivc sflF-bwDI pMjfb ivc KflIipaf Gr Zihx ‘qy ivdyÈ vsdy afpxymflk nUM swd irhf hY. Gr aqy Gr dymflk dy ivckfr bhuq hI ivXog vflf,pr swcf sMvfd ricaf hY, jo sRoiqaF nUMnfl lY qurdf hY. jo vI ies gIq nUM suxdfhY, Auh pMjfb c afpxy Gr df ivXog ËrUrmihsUs krdf hY.
akfdimk aqy KyzF ivc mfx pRfpq krn‘qy snmfinq kIqf jFdf hY. Xog bwicaFnUM aglI pVHfeI leI vËIPy vI idwqy jFdyhn, pr ies sfl kronf vfiers krkyieh smfgm nhIN ho sky. ÈoÈl izstYNs
nUM muwK rwKidaF bwicaF nUM izplomy aqybfkI snmfn idwqy.
sQfnk supr stor ‘vflmfrt’ nyijwQy hfeI skUl dy bhuq sfry bwicaF nUMskUl bMd dOrfn kMm idwqf, AuQy AunHF dy
sI[bI[afeI[ ny 27 sflF ipCo mulËm dboicafpitaflf: DoKfDVI dy 30 sfl
purfxy iek kys ivc 27 sflF qoN BgOVyieQ o N d y inrml is MG nfm d yaYn[afr[afeI[ ƒ sI[bI[afeI[ ny Ausdy pitaflf siQq Gr qoN dboc ilaf.sI[bI[afeI[ dI pMj mYNbrI tIm ny svyry
jdoN Cfpf mfiraf, qF mulËm cwkr Kfky izwg igaf. Aus ƒ aYNbUlYNs ivciljfieaf igaf. sI[bI[afeI[ d yaiDkfrIaF ny koeI vI jfxkfrI dyx qoNienkfr kr idwqf hY pr jfxkfrIanusfr iek bYNk nfl sbMDq DoKfDVI
dy mfmly ƒ lY ky mulËm iKlfP 1990ivc vwK-vwK DfrfvF qihq kys drjhoieaf sI.
mnorMjk, akfdimk, klcrl aqyDfrimk smfgm krn dI vI mnfhIhovygI. ibAUtI pfrlr, spf, bfrbr Èfpƒ vI svyr 7 qoN ÈfmI 7 vjy qwk KolHx dICot dy idwqI geI hY.
sMkt hwl krn ivc kYptn asPl: bRhmpurf
aMqr-rfjI Xfqrf leI ‘kovf` qoN bxygf pfs
cMzIgVH: ÈRomxI akflI dl (tksflI) dy pRDfn jQydfr rxjIq isMGbRhmpurf ny afiKaf hY ik sUby dy muwK mMqrI kYptn amirMdr isMG kronfmhfmfrI nfl nijwTx ivc PylH sfbq ho rhy hn. AunHF ny ÈRomxI akflI dl dypRDfn suKbIr isMG bfdl aqy kyNdrI mMqrI hrismrq kOr bfdl bfry vIiqwKIaF itwpxIaF kIqIaF. AunHF ikhf ik koivz-19 mhfmfrI kfrn aflmIsMkt ny mnuwKI jIvn ‘qy zUMGf pRBfv pfieaf hY. aijhy ivc vI mOkfpRsqisafsqdfn afpxIaF rotIaF hI syk rhy hn.
cMzIgVH: aMqr-rfjI Xfqrf leI vfhn cflkF ƒ hux ‘kovf` aYp zfAUnloz krnI pvygI aqy aMqrrfjI sImf Auqy sYlP jnryitz eI pfs idKfAuxfhovygf. aMqrrfjI bwsF df mfmlf rfjF dI afpsI sihmqI qy Cwizaf igaf hY jdoNik iËlHy aMdr afvfjfeI mOky iksy pfs dI loV nhIN hovygI. kMntynmYNt ËonF ivcpfbMdIaF lfgU rihxgIaF ijnHF ivc isrP jrUrI syvfvF dI hI shUlq imlygI.
jnqk QFvF ‘qy Quwkx‘qy lwgygf jurmfnfcMzIgVH: pMjfb srkfr ny koivz-
19 dI rokQfm aqy PYlfa ƒ rokx leIjfrI kIqIaF hdfieqF aqy idÈf-inrdyÈFdI AulMGxf krn ‘qy jrmfny ivc vfDfkr idwqf hY. sUby dy ishq mMqrI blbIrisMG iswDU ny dwisaf ik hux jnqk QfvFAuqy mfsk nf pfAux ‘qy 500 rupeyjurmfnf lwgygf. GrylU iekFqvfs inrdyÈFdI AulMGxf krn leI 2,000 rupey,jnqk QfvF ‘qy Quwkx leI 500 rupey,dukfnF/vpfrk QfvF dy mflkF vwloNsmfijk dUrI nymF dI AulMGxf krn leI2000 rupey, bws mflkF vwloN smfijkdUrI dI AulMGxf krn bdly 3000 rupey,kfrF 2000 rupey qy afto irkÈf/duphIafvfhn leI 500 rupey df jurmfnf lwgygf.
ishq mMqrI ny ikhf ik bI[zI[pI[E[,nfieb qihsIldfr aqy izptI kimÈnrFduafrf aiDkfrq koeI vI aiDkfrImhfmfrI rog aYkt, 1897 dIaF DfrfvFqihq jrmfny lgf skdf hY. jy AulMGxfkrn vflf jurmfnf nhIN idMdf qF AusiKlfP kfrvfeI kIqI jfvygI.
Punjab Times Vol 21, Issue 23; June 6, 2020 pMjfb tfeImjL sfl 21, aMk 23, 6 jUn 2020 (9)
pMjfb ‘c motrF dy ibwl lfAux dI qjvIË iKlfP mujfhrylok lihr KVHI kIqI jfvygI: akflI dl
cMzIgVH: ÈRomxI akflI dl ny pMjfb srkfr ƒ icqfvnI idwqI hY ik jyiksfnF ƒ idwqI jf rhI muPq ibjlI dI shUlq vfps leI qF sUby ‘c srkfrivroDI lok lihr KVHI kIqI jfvygI. akflI dl ny kor kmytI dI mIitMg dOrfnkYptn amirMdr isMG dI agvfeI hyTlI kFgrs srkfr ‘qy Èrfb, mfeIinMg qybIj mfPIaf dI srpRsqI krn dy doÈ lfey. akflI dl ny ikhf ik ies qoN pihlFvI sfl 2003 ivc amirMdr isMG dI agvfeI vflI srkfr ny iksfnF ƒ muPqibjlI dI shUlq bMd krky iksfn ivroDI ichrf idKfieaf sI. akflI dl nyikhf ik muwK mMqrI ny BfvyN akflIaF dy dbfa aDIn ibjlI muafPI vfps nf lYxdf aYlfn qF kIqf hY pr muwK mMqrI dIaF gwlF ‘qy XkIn nhIN kIqf jf skdf.
cMzIgVH: KyqI motrF Auqy ibwl lfgUkrn dI qjvIË Auqy pMjfb srkfr ƒcuPyiPAuN Gyrf pY igaf hY. ibwlF dy ivroD‘c iksfn XUnIan (zkONdf) vwloN sUbfpRDfn bUtf isMG burjigwl dI agvfeIhyTF pMjfb ‘c vwK vwK QfvF Auqy pfvrkfrporyÈn dy dPqrF awgy kyNdr qy pMjfbsrkfr iKlfP arQI PUk muËfhry kIqygey. hflFik muwK mMqrI kYptn amirMdrisMG ny 29 meI dyr Èfm tvIt krkyiksfnF dI muPq ibjlI shUlq vfps nfley jfx df ibafn jfrI kr idwqf sI,pr ies ibafn nfl iksfn jQybMdIsMquÈt nhIN hY. jQybMdI df qrk hY ikieh mfmlf kYbint mIitMg ‘c ivcfirafigaf sI qy hux kYbint hI ies gwl Auqymohr lfvy ik kYptn srkfr dOrfnKyqIbfVI motrF ƒ muPq ibjlI dI shUlqiesy hI qrIky nfl jfrI rhygI. jQybMdIny afiKaf ik KyqI ivÈf sMivDfnk qOrAuqy rfj srkfrF dy aiDkfr ‘c hY qykyNdr ikrsfnI msilaF Auqy byloVIdKlaMdfËI bMd kry. AunHF afiKaf ikaijhy ibafn ipwCy lukvIN cfl nËr af
rhI hY, ijs krky ieh Kqry dI GMtI hY.iksfn XUnIan ny pitaflf, brnflf,iProËpur, mfnsf, Èihxf, TuwlHIvfl qyBdOV smyq hornF QfvF Auqy kYptnamirMdr isMG aqy pRDfn mMqrI nirMdrmodI dy puqly PUkidaF pRdrÈn kIqy hn.iksfn afgUaF df qrk sI ik lokF dfiZwz Brn vfly iksfn ƒ snmfn dI bjfeyhkUmqF iksy nf iksy bhfny durkfrdIaF
af rhIaF hn. pr iksfn dy mrn nfldyÈ dI jo bdqr hflq hovygI, Auh kdyrfjsI kbIly ny vI nhIN soicaf hoxf. iesleI ËrUrI hY ik hkUmqF iksfn ivroDIPYsilaF qoN guryË krn. AunHF ikhf ikpMjfb dy 26 lwK iksfnF ivcoN krIb 14lwK iksfn ibjlI motrF rfhIN PslFpfldy hn qy hr sfl 6200 kroV dI
cMzIgVH: pMjfb ivc KyqI motrF ƒmuPq ibjlI splfeI dyx dy mfmly ‘qymuwK mMqrI ny ÈRomxI akflI dl ƒ krVyhwQIN ilaf hY. muwK mMqrI kYptn amirMdrisMG ny lMmy arsy mgroN awj bfdlF ƒiswDI cuxOqI idwqI hY. AunHF ikhf ik sMktdI GVI ivc pMjfb ƒ rfhq dyx dI bjfeyÈrqF Qopx vflI kyNdr srkfr dI kYbint‘coN hrismrq kOr bfdl POrI bfhrafAux aqy suKbIr isMG bfdl aYn[zI[ey[nfloN nfqf qoVn.
muwK mMqrI ny ikhf ik kyNdr srkfrny iksfn ivroDI PYslf lYx dI Èrq lfeIhY pr Auh ies ƒ svIkfr nhIN krngy.kFgrs srkfr iksy vI kImq Auqy KyqImotrF leI muPq ibjlI splfeI bMd nhINkrygI. AunHF Ëor dy ky ikhf ik pMjfbsrkfr kyNdr vwloN pyÈ kIqy ivwqI Gfty dyvfDy dy ihwsy ƒ Cwz dyvygI pRMqU iksfnIihwqF nfl smJOqf mnËUr nhIN. dwsxXoghY ik kyNdr srkfr ny pMjfb ƒ vfDU krËhwd bdly KyqI motrF leI iswDI sbiszIiksfnF dy KfiqaF ivc pfAux dI ÈrqlfeI sI, ijs ƒ mMqrI mMzl ny isDFqk
pRvfngI dy idwqI sI. ies muwdy Auqy akflIdl ny kFgrs srkfr ‘qy iqwKy hmlykrny ÈurU kr idwqy sn.
kYptn amirMdr isMG ny ikhf ikkyNdr df suJfa mulk dy sMGI ZFcy AuqyiswDf hmlf hY qy ieh mfmlf kyNdr kolAuTfieaf jfvygf. pMjfb ivc kFgrssrkfr dOrfn muPq ibjlI shUlq jfrIrhygI. kYptn ny suKbIr bfdl ƒKbrdfr kIqf ik Auh kyNdr df PYslf
sUbf srkfr dI JolI pfAux dI koiÈÈ nfkrn. muwK mMqrI ny ikhf ik kyNdr nykoivz dOrfn koeI rfhq qF kI dyxI sIblik muPq ibjlI shUlq vfps lYx dyinrdyÈ idwqy jf rhy hn. AunHF ikhf ikkyNdrI PYsly iKlfP hux suKbIr bfdlBfeIvfl hox dy nfqy aYn[zI[ey[ nfloN qoV-ivCoVf krn aqy hrismrq bfdlkYbint ‘coN asqIPf dyvy. AunHF ikhf ikakflI dl muPq ibjlI mfmly Auqy lokFƒ guMmrfh nf kry. muwK mMqrI ny cyqykrfieaf ik nfgirkqf soD aYkt(sI[ey[ey) mOky vI akflI dl sMsd ivcaYkt dI hmfieq ivc Bugiqaf sI, ijsqoN ieho lwgdf hY ik bfdlF dy koeI asUlnhIN blik suafrQ hY. iesy dOrfn kFgrsdy ivDfiek drÈn brfV, kulbIr ËIrf,birMdrmIq isMG pfhVf, divMdr isMGGubfieaf, rivMdr isMG afvlf qy pRIqmisMG kotBfeI ny sFJy ibafn ‘c ikhf ikakflI dl afpxy Kusy vwkfr dI bhflIleI kiQq bIj Gutfly dy byquky doÈ lgfirhf hY. AunHF ikhf ik lok bfdlF dy JUTqoN jfxU hn aqy guMmrfh nhIN hoxgy.
PgvfVf: ieQoN dy muhwlf AuNkfrngr ivc prvfsI joVy dy dohry kqlmfmly ivc puils ny AunHF dy Gr ikrfey‘qy rihMdy ZolI iKlfP Dfrf 302 qihqkys drj kIqf hY. puils muqfbk ikrpflisMG ny mkfn df Auprlf ihwsf ZolIjgdyv isMG AurP jwsI ZolI vfsI nMglklonI PgvfVf ƒ ikrfey ‘qy idwqf hoieafsI. kuJ muhwlf vfsIaF ny Aus kol afAuxvfly lokF ‘qy ieqrfË kIqf qF ikrpflisMG ny Aus ƒ 7-8 mhIny qoN ruikafikrfieaf dyx aqy mkfn KflI krn leIkih idwqf.
ies qoN KuMdk Kf ky Aus ny 29 meIdI rfq ƒ pqI-pqnI df Gr ‘c hI cfkUmfr ky kql kr idwqf. iesy dOrfn muhwlydy iek ivakqI ny Gr df kuMzf KVkfieafqF jgdyv isMG kih idwqf ik pirvfr vflysON gey hn. ikrpfl isMG dI kYnyzf rihMdIlVkI ny jdoN afpxy mfqf-ipqf ƒ PonkIqf qF AunHF vwloN Pon nf cuwkx ‘qy kql
bIj Gplf: swp lMGx mgroN lIh kuwt irhf hY KyqIbfVI ivBfgmjITIaf qy mMqrI rMDfvf afhmo-sfhmxy
inwjI Prm df mflk igRPqfr, stor sIl
cMzIgVH: ÈRomxI akflI dl vwloN ipCly idnIN cuwky bIj Gutfly dy mfmly ‘csfbkf mMqrI ibkrm isMG mjITIaf aqy jylH mMqrI suKijMdr isMG rMDfvf afhmosfhmxy af gey hn. ijQy mjITIaf vloN ies mfmly ‘c muwK mMqrI kYptn amirMdrisMG qoN mMg kIqI geI hY ik Auh mMqrI rMDfvf dI pyÈkÈ mMndy hoey ies mfmly dIsI[bI[afeI[ jFc dy hukm dyx, AuQy kYbint mMqrI suKijMdr isMG rMDfvf ny ikhf ikAuh smFbwD jFc leI iqafr hn, pr akflI dl vI afpxy vyly hoeIaF AukfeIaFdI iËMmyvfrI kbUl lvy. mjITIaf ny ikhf ik mMqrI rMDfvf ies Gutfly dI muwK doÈIkMpnI-krnfl aYgrI sIzË dy bulfry vFg ivvhfr kr rhy hn, ijsdy cldy mfmlydI suqMqr jFc jrIey hI sfry doÈIaF ƒ kfbU kIqf jf skdf hY.
bIkyXU lwKovfl dy iËlHf pRDfnjgsIr isMG CInIvfl ny ikhf ik ijssUby dI 80 PIsdI jnqf KyqI ‘qy inrBr
hovy aqy sUby ivc KyqIbfVI mMqrI nf hovyAuQy hflfq ieho ijhy hI huMdy hn. sUbyivc Èryafm nklI bIj mihMgy Bfa AuqyiksfnF ƒ vyicaf igaf. iËlHy aMdr vIpUsf 44 df bIj duwgxy Bfa ‘qy ivikaf,pr koeI kfrvfeI nhIN ho skI.
iËlHf KyqIbfVI aiDkfrI zf[ bldyvisMG ny ikhf ik ivBfg vwloN bIj dIaF
dukfnF ‘qy pihly idn qoN lgfqfr cYikMgkIqI jf rhI hY. hux srkfr dy sKqafdyÈF qoN bfad cYikMg ‘c qyËI ilaFdI
cMzIgVH: Jony dIaF pIafr 128 aqypIafr 129 iksmF dy nklI bIj dI ivkrIdy Gply dy Kulfsy mgroN hrkq ivc afeyKyqI mihkmy vwloN Kfd, bIj aqy dvfeIaFdIaF dukfnF Auqy Cfpy mfrn dI kvfiedƒ swp lMGy qoN lIh kuwtx dy brfbr hIikhf jf skdf hY.
hux qwk pnIrI hrI ho ky lgfAuxXog vI ho cuwkI hY. ies vfsqy bIj dIijMnI KrId hoxI sI, mukMml ho cuwkI hY.mihMgy Bfa bIj KrIdx kr ky iksfnFdf nuksfn pihlF hI ho cuwkf hY. huxsrkfr aqy KyqIbfVI mihkmf swcy hoxleI bIjF dIaF dukfnF Auqy Cfpy mfr kyawKF ‘c Gwtf pfAux dI koiÈÈ kr irhfhY. mflvf Kyqr dy bhuigxqI iksfnKyqIbfVI ivBfg vwloN isPfrÈ kIqIaFjFdIaF pIafr 121, pIafr 122, pIafr123, pIafr 124, pIafr 126, pIafr127 Jony dy bIj dIaF iksmF ƒ nkfrcuwky hn.
iksfnF vwloN pUsf 44 iksm hI vwzypwDr Auqy lgfeI jFdI hY. srkfrI qOr‘qy ivkxIaF bMd ienHF iksmF dy bIjF ƒ
geI hY. pUsf 44 dy mihMgy Bfa Auqy ivkybIj sbMDI vI ivBfg kol koeI iÈkfieqnhIN afeI.
luiDafxf: pMjfb puils ny luiDafxf qoN inwjI bIj Prm dy mflk ƒ igRPqfrkr ky pMjfb ivc Jony dy bIj Gutfly df prdfPfÈ kIqf hY. Auh iksfnF ƒ Jony dIaFnvIaF ivkisq iksmF dy bIj, ijnHF dI ajy qwk kyNdrI bIj sUcIkrn kmytI vwloNvpfrk mfrkIitMg leI pRvfngI vI nhIN hoeI sI, dy rUp ivc BfrI kImqF ‘qyjfalI bIj vycdf sI. zI[jI[pI[ idnkr gupqf ny Kulfsf kIqf hY ik luiDafxfsiQq inwjI Prm ‘brfV bIj stor‘ dy mflk hrivMdr isMG AurÌ kfkf brfV ƒluiDafxf puils dI ivÈyÈ jFc tIm (aYs[afeI[tI[) ny igRPqfr kr ilaf hY.
vfiÈMgtn: rfÈtrpqI zonlztrMp ny aYlfn kIqf hY ik amrIkf ivÈvishq sMgTn (zbilAU[aYc[E[) nfloNnfqf qoV dyvygf. trMp ny ikhf ik ishqsMgTn byhwd loVINdy suDfr ilafAux ‘casPl irhf hY qy ies ny kronf vfiersbfry sMsfr ƒ Aus vyly gumrfh kIqf jdieh cIn qoN PYlxf ÈurU hoieaf.
trMp ny ikhf ik zbilAU[aYc[E[kronf vfiers mhfmfrI leI cIn dIiËMmyvfrI qYa krn ivc vI nfkfm irhfhY. amrIkI rfÈtrpqI ny ikhf ik ‘cIndf ivÈv ishq sMgTn Auqy mukMml kbËfhY.` ieh aYlfn trMp ny cIn iKlfP cuwkyjfx vfly kdmF bfry jfxkfrI idMidaFkIqf. trMp ny ikhf ik sMgTn ƒ idwqyjFdy PMz jnqk ishq nfl juVy hornFXog aflmI loVINdy kdmF leI Krcyjfxgy. rfÈtrpqI ny ikhf ik ‘sMsfr ƒvfiers bfry cIn qoN jvfb cfhIdf hY.
pfrdrÈqf hoxI cfhIdI hY. AunHF ikhf ikcIn qoN ÈurU hoeI bImfrI ny amrIkf `ciek lwK jfnF lY leIaF hn. rfÈtrpqIny doÈ lfieaf ik cIn vfiers bfry‘sMsfr ƒ gumrfh` krn leI ivÈv ishqsMgTn Auqy dbfa pf irhf hY. iËkrXoghY ik amrIkf c nvMbr ivc rfÈtrpqIcoxF hn qy mhfmfrI dI rokQfm dy pwK qoNtrMp dI iqwKI aflocnf ho rhI hY.
iswK ajfieb Gr ‘c lwgygI blbIr isMG dI PotoaMimRqsr: hfkI dy Kyqr ivc vwzIaF mwlF mfrn vfly hfkI ElMpIan
blbIr isMG sInIar dI qsvIr hux kyNdrI iswK ajfieb Gr ivc sQfpq hovygI.ieh aYlfn ÈRomxI gurduafrf pRbMDk kmytI dy pRDfn goibMd isMG lONgovfl ny kIqf.ElMipk KyzF ivc iqMn vfr Bfrq leI sony df qgmf ijwqx vfly hfkI iKzfrIblbIr isMG sInIar df ipCly idnIN dyhFq ho igaf. AunHF ƒ dyÈ Br ivc vwzy pwDrAuqy ÈrDFjlIaF Byt kIqIaF geIaF. ÈRomxI kmytI dy pRDfn goibMd isMG lONgovflny afiKaf ik blbIr isMG sInIar ny hfkI dy Kyqr ivc vwzIaF pRfpqIaF kr kyiswK kOm qy dyÈ df mfx vDfieaf. AunHF df jIvn iswK nOjvfnI leI pRyrxf sroq hY,ies leI ÈRomxI kmytI vwloN AunHF ƒ siqkfr dyx vfsqy AunHF dI qsvIr kyNdrIajfieb Gr ivc lgfeI jfvygI qF jo afAux vflIaF pIVHIaF AunHF qoN syD lY skx.
geI hY. pRDfn vwloN bxfeI geI kmytI dymYNbr qy ÈRomxI kmytI dy mIq pRDfngurbKÈ isMG Kflsf ny dwisaf ik bIqyidnIN PqihgVH sfihb ivc sb-kmytI dI
mIit Mg h oeI sI. ieQysrbsMmqI nfl ieh PYslfilaf igaf ik ÈRomxI kmytIaDIn kMm krdy mulfËmFdIaF qnKfhF ‘qy iksy vI qrHFdI ktOqI nhIN kIqI jfvygI.ÈRomxI kmytI aDIn afAuNdyg urduafiraF, iv w idaksMsQfvF afid ivc cwl rhyinrmfx kfrjF ‘qy vI rok lfidwqI geI hY.
ies qoN ielfvf ÈRomxI gurduafrfpRbMDk kmytI dy pRDfn goibMd isMGlONgovfl ny muwkybfËI ‘c ElMipk leIkuaflIPfeI krn vflI pMjfb dI pihlI
lVkI ismrjIq kOr dy pirvfr ƒ do lwKrupey dI mdd dyx df Auprflf kIqf hY.ieh jfxkfrI hlkf jgrfAuN dy ÈRomxIkmytI mYNbr BfeI gurcrn isMG gryvflny ckr ipMz ‘c ismrjIq kOr dy Grpuwjx Auqy idwqI. AunHF do lwK rupey df
cYWk vI Byt kIqf. ismrjIq kOr dI vwzIpRfpqI ‘c mohrI rol adf krn vflyipRMsIpl blvMq isMG ckr aqy Aus dImfqf rfjpfl kOr ny ÈRomxI kmytI vwloNpirvfr dI smyN-smyN Auqy mdd krn leIDMnvfd kIqf.
BfrqI mUl dy ivigafnkvwloN koivz dI ÈnfKq
bfry nvF tYst ivkisqinAU Xfrk: BfrqI m Ul dy
ivigafnk dI agvfeI vflI tIm ny iekaijhf tYst ivkisq kIqf hY ijs rfhINkoivz ienPYkÈn bfry rMg ‘c bdlfadyK ky 10 imMt ivc hI pqf lfieaf jfskdf hY. XUnIvristI afP mYrIlYNz skUlafP mYzIisn vwloN ivkisq tYst iekpRIKx ikwt ‘qy aDfirq hY. iehplfËmoink golz nYnopfrtIklË dI vrqoNkrdI hY, jy vfiers mOjUd hovy qF rMgivc bdlfa not kr lYNdI hY. ies tYstivc iksy aiq-afDuink lYb qknIk dIvrqoN dI loV nhIN pYNdI. ies aiDaYn dyafgU dIpFjn pfn jo ik ryzIElojI qyinAUklIar mYzIsn dy pRoPYsr hn, nyikhf ‘sfzf mMnxf hY ik tYst vfiersivco N ienPYkÈn dy pihly idn hIafr[aYn[ey[ dI ÈnfKq kr lYNdf hY.’ AunHFanusfr pUrI qrHF puÈtI leI hor aiDaYndI loV pvygI.
One of the Fastest Growing City in America and Best School System...One of the Fastest Growing City in America and Best School System...One of the Fastest Growing City in America and Best School System...One of the Fastest Growing City in America and Best School System...One of the Fastest Growing City in America and Best School System...
WWWWWe do all type ofe do all type ofe do all type ofe do all type ofe do all type of Home and Commer Home and Commer Home and Commer Home and Commer Home and Commercial Loan.cial Loan.cial Loan.cial Loan.cial Loan. Same da Same da Same da Same da Same day loan ay loan ay loan ay loan ay loan apprpprpprpprpprooooovvvvval...al...al...al...al...
Punjab Times Vol 21, Issue 23; June 6, 2020 pMjfb tfeImjL sfl 21, aMk 23, 6 jUn 2020 (12)
pMjfb tfeImjL
-cfcf byilhfjLTfh-sotf
sincrvfr, 6 jUn 2020
gozy hyT kfnMUn
kronf-kfl ‘c ivafh!pMj bMdy afey sI brfq ivc ‘bYNz` ibnf, myilaF dI BIV vFgU kFvF-rOlI pfeI nf.DyiqaF-puqyiqaF ny Gry bih ky cfh CkI, ‘pYlysF` nUM dy ky lwKF Kwl vI luhfeI nf.klfkfrF aqy vwjdy zI[ jy[ dy awgy bYT, lwjf vflI loeI afpF isroN srkfeI nf.aMg sfk aFZ qy guaFZ ny mnfeI KuÈI, bfbl ipafry ivhVy cuwp vrqfeI nf.ho igaf anMdF nfl ‘kfrj anMd` myrf, nf hI iksy KOrU pfieaf, dfrU vrqfeI nf.dwso qF krony qFeIN mfVf khF ikwdF vIro, ivafh ky mYnUM bfp myrf hoieaf krjfeI nf!
XU[aYn[ vUmYn dy aMdfËy muqfibk koivz-19 kfrn afrQk mMdI df jo dOr ÈurU hoieaf hY,Aus qoN aOrqF vDyry pRBfivq hoxgIaF. afm qOr qy ijhVIaF aOrqF gYr-sMgiTq Kyqrivc afrËI qOr qy jF idhfVI qy kMm kr rhIaF hn, AunHF ƒ pihlF hI Gwt Aujrq qyrwiKaf jFdf hY. AunHF dI bImf, pYnÈn afid vrgI koeI surwiKaf vI nhIN huMdI.lOkzfAUn kfrn vDI byruËgfrI dI mfr vI aOrqF ƒ vDyry JwlxI pvygI. iebolf aqyËIkf vfiers PYlx mOky vI ieMj hI hoieaf sI.
kronf vfiers aqy aOrqF‘qy vD rhI ihMsf
kMvljIq kOr igwl
ieiqhfs gvfh hY ik iksy vI dyÈjF smfj Aupr jdoN vI koeI BIV pYNdI hYqF ies df KimafËf pirvfr dIaF aOrqFƒ mrdF dy mkfbly iËafdf Bugqxf pYNdfhY. XU[aYn[ vUmYn dy aiDaYn anusfrmOjUdf koivz-19 mhfmfrI dOrfn aOrqFaqy lVkIaF Auqy ihMsf, Kfs qOr qy GrylUihMsf dIaF GtnfvF ivc vfDf ho irhf hY.17 mfrc 2020 qoN hux qk PrFs ivchYlplfeInF Aupr ihMsf dIaF GtnfvF 30PIsd, sfeIprs qy isMgfpur ivc kRmvfr30 qy 33 PIsd drj kIqIaF geIaF.arjntfeInf ivc GrylU ihMsf kfrn
kIqIaF jFdIaF tYlIPon kflF ivc 25PIsd vfDf hoieaf hY. ievyN hI kYnyzf,jrmnI, spyn, XU[ky[ aqy amrIkf ivcGrylU ihMsf qoN pIVq aOrqF ny Gr qoNbfhr ÈYWltr GrF ivc rihx ƒ qrjIhidqI. Bfrq ivc vI anykF qbikaF nflsbMDq aOrqF Auqy ihMsf dIaF GtnfvFroËfnf hI aKbfrF dIaF surKIaF bxrhIaF hn.
iek pfsy sfrf dyÈ mhfmfrI nfllV irhf hY, dUjy pfsy aOrqF ƒ ies dfdUhrf qIhrf boJ Jwlxf pY irhf hY. kMmkfjI aOrqF ny ies lOkzfAUn qihq Gryrihx ƒ iek vfr qF roËfnf kMm qoN brykjF CuwtI vjoN ilaf; Auh KuÈ sn ik huxAuh afpxy Gr pirvfr, bwicaF, bËurgFƒ vDyry smF dy rhIaF hn, Gr dI sFBsMBfl vDyry sucwjy ZMg nfl ho rhI hY jFijhVy kMm smyN dI Gft kfrn nhIN ho rhysn, Auh inbyVy jf rhy hn.
ieho ijhf ruJfn bryk dy qOr 'qy qFshI jfpdf hY pr hux pMjvI vfr lOkzfAUndf aYlfn hox nfl iehI kMm boJ df rUpDfr igaf hY. GrylU kMm vfsqy bfhroNleI jFdI mdd bMd hox kfrn JfVU pocf,BFizaF dI sPfeI, kwpVy Doxy, rsoeI dfsfrf hI kMm hux Gr dI gRihxI Auprafx ipaf hY. kMm kfjI aOrqF ijnHF ivcaiDafpk, klrk jF dPqrF ivc AucahuidaF Aupr kMm krdIaF aOrqF,pRfeIvyt adfiraF jF kMpnIaF ivc lwgIaFaOrqF Èfiml hn, sfrIaF df kMm vDigaf. Auh afnlfeIn qF sfrI izAUtI krhI rhIaF hn, nfl hI ikAuNik Auh Grivc mOjUd hn, ies vfsqy Gr dy sfrymYNbrF dIaF mMgF dI pUrqI dI afs vIAusy pfsoN kIqI jFdI hY. Gr dy mrd jopihlF sfrf idn GroN bfhr rihMdy snaqy bwcy skUl, hux AunHF dIaF vI inqnvIaF mMgF af rhIaF hn. ies ruJfnnfl aOrqF Aupr srIrk boJ dy nfl nflmfnisk boJ aqy qxfa viDaf hY. ihMsfkyvl mfr kutfeI jF ijnsI ÈoÈx hI nhINh Mdf, smfijk Bfvnfqimk aqymnoivigafnk vI hMdf hY, ikAuNik iehafriQk, isafsI aqy smfijk ÈoÈxdIaF pRivrqIaF ivcoN Aupjdf hY. mrdpRDfn smfj ivc aOrq ƒ kdI vI brfbrIdf drjf nhIN imilaf. grIb qbky dIaFaOrqF jo mD vrg aqy Auc vrg dy GrF
ivc kMm afid krky Q oV H f bhuqkmfAuNdIaF sn jF Bvn AusfrI dy kMmFivc idhfVI krdIaF sn, kMm bMd hoxkfrn Auh vDyry sMqfp Bog rhIaF hn.ienHF pirvfrF ivc afriQk qMgI vDxkfrn mfr kutfeI dIaF GtnfvF vDIaFhn. grIbI aqy BuKmrI dI mfr vI aOrqFƒ hI iËafdf JwlxI pY rhI hY.
aMkVy dwsdy hn ik 112 nMbr qyhox vfly PonF dI igxqI ivc keI guxfvfDf hoieaf hY pr nfl hI pRyÈfnI ieh vIhY ik ienHF GtnfvF dI igxqI vDx kfrnsfrIaF kflF atYNz krnf sMBv nhIN. horvI smfijk sroq ijnHF qoN aOrqF shfieqfafid pRfpq kr skdIaF hn, hux phuMcqoN bfhr ho gey; ijvyN afpsI imlxfvrqxf, aiDafpkF nfl slfh mÈvrf,ishq vrkr, smfj BlfeI mihlf vrkafid. grIb qbky dIaF bhuqIaF aOrqFkol qF iÈkfieq krn vfsqy injI mobfielPon afid vI nhIN, jF pirvfr dy mrdmYNbr aksr AunHF dI purfxI ihstrI ÈwkIingHf nfl GoKdy rihMdy hn.
Aus rfq ƒ bdlflAU ierfdy nfl sfZyigafrF vjy sYNkVy slfmqI dsiqaF vwloNCfpf mfr ky ipMz ivc burI qrHF BMnqoVkIqI geI. GrF dy bfhr KVHy kIqy vfhn,GrF aqy dukfnF dy drvfËy qoV idwqy gey.KfxpIx df smfn Krfb kr idwqf igafaqy GrF dy smfn ƒ awg lf idwqI geI.'stYNz ivd kÈmIr` dI irport anusfraiDkfrIaF ny rsd GrF qoN bfhr suwtidwqI, Kfx-pIx dIaF cIËF ivc imwtI dfqyl aqy lfl imrc rlf idwqy gey. ipMz dylok igRPqfrIaF aqy qÈwdd qoN bcx leIGr Cwz ky Bwj gey. 'id kÈmIr vflf' dyirportr ny agly idn ipMz df dOrf kIqf.Aus dI irport ansfr, GrF ivc rsd,tuwty hoey BFzy aqy hor smfn iKwlirafhoieaf sI. iËafdqr Gr KflI sn, kuJGrF ƒ jMdry lwgy hoey sn jdik bfkI dydrvfËy KuwlHy sn ikAuNik Bwj rhy lokF ƒGrF ƒ jMdry mfrn df mOkf vI nhIN imilafsI. dukfndfrF ny qF irportr ƒ ieh vIdwisaf ik slfmqI dsqy AuhnF dIaFdukfnF df smfn aqy ngdI vI corI krkylY gey. mrd qF igRPqfrI dy zroN slfmqIdsiqaF dIaF gwzIaF afAuNdIaF dyK kyGrF qoN Bwj gey, ipwCy GrF ivc aOrqF rihgeIaF. GrF ƒ cfr-cuPyirEN Gyr kyslfmqI dsqy aMdr aMdr jf Gusy, zrIaFhoeIaF aOrqF cIk nf skx ies leIAuhnF dy mUMhF ivc bMdUkF dIaF nflIaFquMn idwqIaF geIaF. bhuq sfrIaF aOrqFdf kihxf sI ik BMnqoV krn qoN pihlFpuils ny AuhnF Aupr koeI kYmIkl vrgIcIË sprya kIqI ijs nfl Auh byhoÈ hogeIaF. kuC jvfn lVkIaF ƒ bMdUkF dy
bwt mfr ky ËKmI kr idwqf igaf.ies dI imsfl bfno nF dI aOrq hY jo
zr ky Gr Cwz ky Bwj geI. Aus dy ibmfrbfp ƒ igRPqfr kr ky lY gey aqy bfadivc Aus dI ËKmI DI ƒ hor lokF hspqflBrqI krfieaf. CfipaF aqy igRPqfrIaFdI dihÈq nfl bfno aYnf sihmI hoeI sIik Auh afpxy Gr ƒ dyKx leI hI afeIaqy rfq ƒ hor ipMz vfsIaF nfl KyqF ivcKuwlHy afsmfn hyT hI rih rhI sI. jd AuhbfirÈ nfl burI qrHF iBwj gey, qF vI AuhnFny rfq ƒ GrF ƒ afAux df hOslf nhINkIqf. slfmqI dsiqaF ny qF Bfjpf
hmfieqI srpMc dy Gr ƒ vI nhIN bKiÈafjo AuNj qF srkfrI surwiKaf CwqrI hyTsRIngr dy iek hotl ivc rihMdf hY lyiknkronf vfiers qoN bcx leI ipMz af igafsI. aYn[zI[tI[vI[ dI irport hY ik iksyvwloN afpxy mobfeIl Aupr vIzIE bxf leIgeI ijs ivc puils vfly iek dukfn ivcoNsmfn cuwkx qoN bfad dukfnF ƒ awg lgfrhy hn. vIzIE kilwp dy afKrI ihwsy qoNpqf lwgdf hY ik vIzIE bxfAux vfly vIpuils dy kihr df inÈfnf bxn qoN bcnhIN sky. isqmËrIPI ieh hY ik puils nyipMz dy lokF dy iKlfP hI awgËnI aqyierfdf kql dy prcy drj kIqy hn aqy50 ivakqIaF dI ÈnfKq krky AuhnF ƒnfmËd kr ilaf hY. irportr anusfr
19 sfl dI iek lVkI ny dwisaf,"AuhnF kol kuhfVIaF, Cury, bMdUkF, pYprIsprya sn, ijhVf vI kuJ kihx df jyrfkrdf, Auh Aus dy ichry Aupr koeI cIËsprya kr idMdy. asIN bhuq sihmIaFhoeIaF aqy BYBIq hF ik Auh iksy vkq vIaf skdy hn aqy sfzy nfl kuJ vI krskdy hn." 17 sfl dI iek lVkI afpxIbFh Aupr hoieaf ËKm idKfAuNdI hoeI dwsdIhY ik jd Aus ny afpxy 70 sfl dy dfdy ƒbcfAux dI koiÈÈ kIqI qF Aus ƒ bMdUk dybwt mfry gey, "AuhnF ny myry vfr-vfrQwpV mfry aqy myrI aFtI ƒ vI Tuwzy mfryjo igr geI sI." iek hor muitafr kihMdIhY, "asIN kuJ nhIN kihxf cfhuMdIaF lyiknieQy asIN mihPUË nhIN hF. sfƒ afpxfzr hY. sfƒ koeI muafvËf nhIN cfhIdf.asIN qF bs iehI kihxf cfhuMdIaF hF ikdsqy sfƒ ijAUx dI iejfËq dy dyx." AuhdwsdI hY ik agly mhIny Aus df ivafhrwiKaf hoieaf sI lyikn Aus ny afpxyivafh leI jo kwpVy, gihxf-gwty aqy horcIËF bxfeIaF sn Auh sB kuJ slfmqIdsiqaF vfly cuwk ky lY gey. "asIN Ponkrky afpxy shury pirvfr ƒ dwisaf ikhux ies sfl myrf ivafh nhIN kIqf jfskdf. myry kol kuJ nhIN bicaf hY. AuhnFny qF myry mfnisk qOr qy apfhj cfcy dImyrIaF awKF sfhmxy kuwtmfr kIqI aqyAus ƒ bMd kr idwqf."
iek hor aOrq ny hMJU BrIaF awKFnfl dwisaf, "Auh myry Gr ivwcoN sB kuJluwt ky lY gey. AuhnF ny qF myrI swq mhInydI bwcI dI duwD pIx vflI boql vI qoVidwqI. AuhnF ny sfƒ kuJ sprya krkybyhoÈ kr idwqf. asIN qF AuhnF dy iehIqrly krdy rhy ik sfƒ bKÈ idE."
iek hor aOrq hPIËf ny dwisaf ikbcx leI iKVkI ivcoN Cfl mfrn krkyAus dy pyt ivc drd ho irhf hY, ikAuNik
huxy ijhy hI Aus dI srjrI hoeI sI. iehiBafnk mMËr ibafn krn dy vkq AusdIaF do nfbflg DIaF Aus dy kol hI KVHIaFsn, jd Auh dws rhI sI, "mYƒ afpxIaFjvfn DIaF dI surwiKaf df zr sI, Auhiensfn nhIN hYvfn hn. mYN afpxIaF 17aqy 19 sfl dIaF DIaF ƒ lY ky iKVkIivcoN Cfl mfr idwqI. AuhnF ny sfrIaFlfeItF, sivwc bfks qoV idwqy aqy jo kuJcuwk ky iljf skdy sn, Auh lY gey. AuhnFny sfƒ bolx nhIN idwqf. myrf srIr ajyvI kMb irhf hY. mYƒ ies qoN vI BYVf vfprndf zr sI ikAuNik Gr ivc koeI mrd nhINsI." iek aOrq afpxy nfbflg lVky vwlieÈfrf krdI hY jo ipCly iek hPqy qoNGr qoN bfhr rih irhf sI. Auh kihMdI hY,"asIN Ëulm hyT rih rhy hF. asIN afpxybwicaF ƒ igRPqfr nhIN hox dyvFgy aqyAuhnF ƒ JUTy kysF ivc PsfAux aqy qsIhydyx dI iejfËq nhIN dyvFgy. sfzf amn-cYn Kuws igaf hY."
hPIËf kihMdI hY, "myrf bytf sfrfidn kbrsqfn ivc hI sONdf sI aqy mYNAuQy hI Aus ƒ pfxI dy afAuNdI. puilssfzy bwicaF ƒ bMdUkF cuwkx leI mjbUrkr rhI hY. Auh sfƒ ijAUx ikAuN nhINidMdy?" Auh awgy kihMdI hY, "Auh cfhuMdyhn ik asIN afpxy bwicaF ƒ QfixaF ivciljf ky pyÈ krIey. asIN ieh nhIN krFgy.kronfvfiers aqy rmËfn sfzy cyiqaF coNivsr igaf hY. sfzf sB kuJ Koihaf igafhY. sfzy kol Kfx leI kuJ nhIN. AuhnF nysfzf Kfx-pIx df smfn aqy jo kuJ vIasIN jmHF kIqf hoieaf sB Krfb kr idwqf.dukfnF sfV idwqIaF geIaF, asIN afpxyhI GrF ivc iBKfrI bxf idwqy gey hF."
iek hor aOrq ny dwisaf, "Auh aOrqFƒ AucI-AucI dbky mfr rhy sn aqy gfhlFdy rhy sn. AuhnF ny sfƒ hwQ Aupr cuwkxaqy ieh dwsx leI ikhf ik sfzy ivcoNkOx burhfn vfnI bxnf cfhuMdI hY, kOxslfhUdIn nfl ivafh krfAuxf cfhuMdI hY.asIN asurwiKaq mihsUs kr rhIaF hn.asIN afËfdI cfhuMdy hF aqy ieh kihMdyrhFgy."
modI srkfr dI phuMc
aBY kumfr dUby
meI dy afKrI idnF ivc nirMdr modIsrkfr do mhwqvpUrn msilaF bfry socrhI sI. pihlf, kI cOQI qflfbMdI qoN bfadpMjvIN qflfbMdI vI lfgU kIqI jfxI cfhIdIhY? dUjf, modI dy dUjy kfrjkfl df pihlfsfl pUrf ho igaf hY, koivz-19 dy Ëmfnyivc ies ƒ ikvyN mnfieaf jfvy? dovyN svflpycIdf sn. KfsI soc ivcfr qoN bfadsrkfr ny dovF dy jvfb Koj ley hn. Ausny qflfbMdI KolHx dI kvfied ÈurU kr idwqIhY aqy pRDfn mMqrI ny Kud aKbfrF ivcdyÈvfsIaF dy nF pwqr ilK ky pihlF qFafpxIaF XojnfvF igxfeIaF aqy iPr
kronf df 'bhfdrI aqy kfmXfbI' nflmukfblf krn leI afpxI srkfr dI ipwTQfpVI. hF, ieh ËrUr hY ik ieh afqm-pRsMsf afm jnqf dy kronf ivroDI pRqIkrmdI afV ivc kIqI geI hY. ieh dyK kyhYrfnI nhIN huMdI ik pRDfn mMqrI dy lyKivc AunHF dI srkfr dI iksy aflocnf dfkoeI jvfb nhIN hY.
AunHF aqy AunHF dy smrQkF dIaxaYlfnI mnOq hY ik aflocnfvF 'qy iDafndyx dI loV nhIN hY. kfrn ieh hY ik iehaflocnfvF afm jnqf dI nbË ƒ srkfrpRqI nfrfËgI vwl lY jfx dI smrwQf nflBrpUr nhI N hn. modI srkfr dyrxnIqIkfr ieh vI mMndy hn ik jdoN qwkivroDI iDrF pRqI afm lokF dy mn ivc
Brosy dI kmI rhygI, qd qwk srkfr dIjfieË aflocnf qoN vI srkfr ivroDIBfvnfvF nhIN pYdf hox lwgIaF. ijQoN qwkkyNdr dI rfjnIqI df svfl hY qF ienHFrxnIqIkfrF df ieh ivÈlyÈx TIk hY prrfjF dI rfjnIqI dy sMdrB ivc iehrvweIaf nfkfm hI huMdf hY. kronf sMktqoN pihlF dI rfjnIqI qoN qF ieh ieÈfrfimldf hI hY. Aus dy dOrfn aqy bfad dIrfjnIqI qoN vI modI srkfr leI iekaijhI icqfvnI inkldI hY ijs df pRBfvBfvyN ajy Gwt hovy pr Ëbrdsq afriQksMkt dy nfl iml ky ieh rfj pwDrIicqfvnI modI aqy Bfjpf dI rfjnIqk hoNdleI vI cuxOqIpUrn ho skdI hY.
ieh iek hkIkq hY ik kronf dy kfrndyÈ Br ivc qflfbMdI qF mfrc 2020 ivclfgU hoeI, pr kÈmIr ivc Aus qoN awTmhIny qoN pihlF qoN hI qflfbMdI cwl rhIhY. dyÈ pwDrI qflfbMdI htfAux dfislislf qF ÈurU ho igaf hY. kÈmIr ivcqflfbMdI htfAux dI siQqI dI ajy klpnfvI nhIN kIqI jf skdI. aksr nirMdrmodI dI isPq ivc ilKx vflI ieksInIar pwqrkfr ny vI itwpxI kIqI hY ikkÈmIr ivc GrbMdI (kriPAU) dy aMdrGrbMdI cwl rhI hY aqy srkfr ies ƒKolHx dI iksy vI Xojnf qoN kohF dUr hY.
ies GrbMdI dy kfrn srkfr ƒ eynI kukfmXfbI ËrUr imlI hY ik GftI dIaFsVkF 'qy hox vflIaF ihMsk GtnfvFpihlF dI qrHF vfr-vfr nhIN ho rhIaFhn pr pfiksqfn smrQk aiqvfdIsMgTnF dIaF kfrvfeIaF lgfqfr jfrIhn.
gRih mMqrI aimq Èfh vloN kÈmIrivc kIqIaF geIaF qbdIlIaF qoN bfadmrIË ajy vI afeI[sI[XU[ ivc hI hY. iesnfl Gwto-Gwt iek nqIjf qF kwiZaf hIjf skdf hY ik jykr Dfrf 370 dy kfrnkÈmIr ƒ 'muwK Dfrf' qoN bfhr rihxf pYirhf sI qF Aus ƒ htfAux qoN bfad vIAuh muwK Dfrf qoN dUr hI hY. muwK Dfrf ivcafAux df pihlf aqy sB qoN pihlf mqlbieh hu Mdf hY-lokqMqrI rfjnIqksrgrmIaF df Ausy qrHF nfl cflU hoxf,ijs qrHF Auh iksy vI afm BfrqI sUbyivc cldIaF hn. Auqr pUrb dy ijnHFsUibaF ivc vwKvfdI sMgTn BfrqI rfj ƒihMsk cuxOqIaF dy rhy sn, AuWQy rfjnIqksrgrmIaF df islislf ies leI cwlsikaf ikAuNik AunHF sMgTnF ny coxF dIpRikiraf ivc Bfg lYxf svIkfr kr ilafsI. kÈmIr dI siQqI ies ilhfË nflvwK hY ikAuNik AuQy cox srgrmIaF ivcihwsf lYx vflIaF isafsI iDrF dI
vfjbIaqf hI Kqm ho geI hY. ieh pfrtIaFaKOqI afËfdI dI mMg krn vfly sMgTnFaqy 'kÈmIr Bfrq df ainwKVvF aMg hY'df dfavf krn vflI rfjnIqI dy drimafnpul df kMm krdIaF sn. hux ies pul dIloV Kqm ho geI hY.
jykr kÈmIr ƒ iek ivÈyÈ mfmlfmMn ky QoVHI dyr leI pfsy vI kr deIey (josfƒ iblkul nhIN krnf cfhIdf, ikAuNikDfrf 370 Kqm ho jfx qoN bfad kÈmIrivc ivÈyÈ mfmlf rih hI nhIN igaf), qFkI modI dy dUjy kfrjkfl df pihlf sflBfjpf dy ivcfrDfrfqmk eyjMzy ƒ lfgUkrn aqy Aus dy kfrn pYdf hoey ivvfdFleI jfixaf jfvygf. ies df sB qoN vwzfpRmfx hY nfgirkqf df svfl. mfrc ivckronf dy pRkop dI ÈurUafq qoN TIk pihlFPrvrI ivc amrIkI rfÈtrpqI zonflztrMp dy dOry dy smyN rfjDfnI idwlI ihMsf dydOr ivcoN guËr rhI sI. ies ihMsf ivc 54lokF ny jfn gvfeI sI. sfry dyÈ ivc ÈfhInbfg vrgy Drny lwgy hoey sn. nvyNnfgirkqf kfƒn, rfÈtrI nfgirkqfrijstr aqy rfÈtrI vsoN rijstr dyafps ivc juV jfx dy kfrn pYdf hoeymfhOl ny dyÈ dy vwK vwK ihwisaF ivc vwK-vwK qrkF dy afDfr 'qy aMdolnF dI ÈurUafqkr idwqI sI. Auqr pUrb ivc ies aMdoln
dI vfgzor asfmI ihMdUaF dy hwQ sI. AuWqrmwD aqy pwCmI Bfrq ivc muwK rUp nflGwtigxqIaF ies aMdoln dI agvfeI krrhIaF sn. dwKxI Bfrq ivc qiml ihMdU,sRIlMkfeI qimlF dI nfgirkqf dy svflƒ lY ky Auqyijq ho rhy sn. Bfjpf ny iesafDfr 'qy iPrkUvfd krn dIaF BrpUrkoiÈÈF kridaF idwlI dIaF coxF ijwqx dIkoiÈÈ vI kIqI pr Aus dI burI qrHF hfrhoeI. rfÈtrI lokqMqrI gwTjoV ƒ Aus smyNzUMGI swt vwjI jdoN Bfjpf dI sB qoN purfxIsfQx iÈv sYnf ny coxF ijwqx qoN bfadAus df hwQ Cwz idwqf aqy kursI vI KohleI. hirafxf ivc Bfjpf ƒ iek Coty aqynvyN rfjnIqk dl sfhmxy Juk ky srkfrbxfAuxI peI.
ies hflq qoN inklx vfly nqIijaFƒ nËraMdfË krnf aOKf hY. 2014 ivccoxF ijwqx qoN bfad Bfjpf keI rfjF ivccoxF ijwqdI hI geI sI. pr 2019 dI ijwqqoN bfad kyNdr dI swqf rfjF ivc ijwq pRfpqkrn 'c lgfqfr asPl huMdI jf rhI hY.'zbl ieMjn' dI srkfr df Aus df qrknhIN cwl irhf. modI dI ÈKsIaq ivDfnsBf ivc afpxf jfdU nhIN idKf pf rhI hY.ieh shI hY ik ajy vI kyNdrI pwDr 'qymodI df koeI bdl nhIN hY. pr pihlF qoNmfq KFdI jf rhI arQivvsQf kronf dyËbrdsq Dwky qoN bfad jykr CyqI nf sMBlIqF rfjF ivc Bfjpf dy pRqI idK rhIbyivÈvfsI kyNdr ivc Aus dI afrfmdfieksiQqI 'qy burf asr pf skdI hY.
af skdf hY ik ijhVf vI BfeIcfrkduKFq, sfihq jF klf ivc anuvfdq nhINhuMdf, Ausy nUM jVHF vfly PoVy vFg Jylx dImjbUrI ivcoN lMGxf pYNdf hY. sfihq aqyklf dI idRÈtI qoN sfkf nIlf qfrf bfrybhuqf nhIN iliKaf igaf aqy jo kuJ iesnfl juVIaF hoeIaF iDrF nUM lY ky iliKafigaf hY, Aus nfl sMquÈt nhIN hoieaf jfskdf. ienHF isr-qoVvIaF ilKqF dybfvjUd, jy pMjfbIaF aqy iswKF ivcflynumfieaf vMzvIN-lkIr nËr nhIN vIafAuNdI, qF vI ies nfloN awgy qurn dIloV hY.
nIlf qfrf nfl pYdf ho geI rVkvIN-spys dy isafsIkrn nUM rokxf muÈiklhuMdf jf irhf hY. kfrn ieh hY ik dunIaFivc ijQy vI koeI pMjfbI bYTf hY, Aus dIies cskvIN-Gtnf bfry Auqsukqf bxIrihxI hY. ies Gtnf nfl juVy hoey nvMbr1984 dy dMgy vI nIlf qfrf dI prq vjoNhI jfxy jFdy hn. ienHF GtnfvF dI ho rhI
isafsq afpxy afp ivc duKFq hY. iswKFdf iek isafsI vrg ies nUM iswKF dysvYmfx nUM cknfcUr krn vflf isafsI-pYNqVf smJdf af irhf hY aqy ies dyafsry nrm qy grm iswK isafsq vIhuMdI af rhI hY.
ijhVI gwl ieko vyly kmËorI vI hovyaqy qfkq vI hovy, Aus nUM isafsI-ÈoÈxvfsqy vrqxf sOKf ho jFdf hY. mIrI-pIrI dy iswK isDFq nfl ievyN hI vfpirafhY. ijnHF nUM ies bfry ijMnf Gwt pqf hY,Auh ies bfry AunF hI vD boldy nËr afjfxgy. mIrI-pIrI, Drm aqy isafsqivc sMquilq sQfpq kr skx vfsqyiswK-ivDI hY; pr ies dy pRsMg sQfpndI koiÈÈ, iswKF vloN ajy kIqI jfxI hY.jy ieMnf ku vI smJ leIey ik iswK DrmdI afmd vyly isafsq aqy Drm df joirÈqf BfrqI qy sfmI DrmF ivc pRvfinqsI, Aus anusfr pdvI df aiDkfr isrPisafsq muKI nUM pRfpq sI aqy Drm,isafsq df kyvl mfqr shfiek hI hoskdf sI.
ies nfloN inKV ky qurn bfry PYslfguruU arjn dyv jI dI ÈhIdI ipCoN gurUhir goibMd sfihb vloN mIrI-pIrI dy rUpivc ilaf igaf sI. ieh rIaYkÈn ivcilaf igaf vkqI PYslf nhIN sI, sgoNsrb-simaF vfsqy ilaf igafpRoaYkitv-PYslf sI. afm pbilk ivcies df jo pRBfv igaf, Aus nUM iswK surivc dwsx leI Xqn iswKF nUM krny vIpey sn; pr vrqmfn ivc ies sMklpdI isafsq qF KUb hoeI hY, pr ies dfswc iswK-ismrqI ivcoN idno idn ikrdfjf irhf hY. ies avwigaf dI ijLMmyvfrIqoN koeI vI iswK ies leI nhIN Bwj skdfik mUk-drÈk ho ky ‘mYnUM kI’ dI Bfvnfnfl vI swc dy sfhmxy afAux ivc rukfvthI qF pYNdI hY.
nIlf qfrf, isafsq dI kuwKoN pYdfhoieaf sI aqy isafsq dy moiZaF ‘qysvfr ho ky hI ieh lokF qwk phuMcdf irhfhY. ies nUM smJx vfsqy ieh smJxf
pvygf ik 1947 qoN ipCoN akflI isafsqaMdr “iswKF dy bolbfilaF leI dyÈ kflGVn” aqy “dyÈ dI Drm inrpyK isafsqivc swqf hfsl krn” ivckfr aijhfqxfAu pYdf huMdf clf igaf hY ik ies dIsur-sQfpnf df koeI rsqf hI nËr nhINaf irhf. vYsy vI isafsI nukqy qoN iswKAus qrHF df sMgiTq-BfeIcfrf nhIN rhy,ijs qrHF 1920 ivc akflI dl dIsQfpnf vyly sI. vrqmfn akflIisafsq ny ies df lyKf-joKf krky,iswK-sur ivc koeI isafsI-ivDI kwZxdI QF, ‘pMQ nUM Kqry’ dI isafsq vjoNvrqx dI hI koiÈÈ kIqI hY.
lgdf ieh hY ik afm afdmI dImfniskqf nUM smJy ibnf ‘sfkf nIlf qfrf’dI csk qk nhI phuMicaf jf skdf.vfrqk nfloN kivqf ivc hoieaf mfniskicqrx vDyry kudrqI huMdf hY. kvI gurdIpisMG dI gËl df iek Èyar hY, ijs ivcsfkf nIlf qfrf qoN pRBfivq mfniskqfdf pRgtfvf ho igaf hY,
pwQrF dy mINh ‘c ÈIÈf bc igaY,Aus ivclf aks cknfcUr hY.mrhUm zf[ hirBjn isMG dy ÈbdF
ivc “sfkf nIlf qfrf vI sfzy siBafcfrivc jVHF vfly PoVy vFg itikaf hoieafhY. ieh inrol ieiqhfsk Gtnf nhIN hY,ieh siBafcfrk qRfsdI hY. kivqf ivcies ny kruxf, BY aqy kicafx dy rly-imly icwqr bx ky pRgt hoxf hI hY.”(colf tfkIaF vflf, pMnf 182)
jdoN ies siBafcfrk qRfsdI nUMkivqf ivc AuhI kvI kihMdf hY qFDfrimk-mfniskqf Auqy pey pRBfv dI bfqpf jFdf hY,
pirkrmf qk af pujIaF nyaFdr aFdr mFvF,pwQr pwQr pfsoN puwCxpuwqrF df isrnFvF,Auh ijhVy ivc prdKxf zulH geylY ky qyrf nFvF.(colf tfkIaF vflf, pMnf 192)ieQy kruxf df pRgtfvf ho igaf hY,
pr jo kuJ vfpiraf sI, Ausdf ieiqhfskpRsMg vI kvI dI Ëbfn ivc afsqk aqynfsqk dy vKryivaF nUM imtf ky, ijsiksm dI mfniskqf df iviKafn kr irhfhY, Auh smyN dy swc nUM kivqf ivc Zfl kyhI sMBv ho skdf hY,
idlI ny jd aMbrsr ‘qyjm kr mugl cVHfieaf,hYvr gYvr ‘qy vI qgVfjdoN lohyXfn duVfieafmYN rb nUM bhuq iDafieaf.
POjF ny jd son kls ‘qyquwpk qfn clfieaf,KKVI KKVI ho ky izgfjdoN myry isr df sfieafmYN rb nUM bhuq iDafieaf.
siqgur ieh kI klf ivKfeIqUM kI Bfxf vrqfieaf,mYN pfpI dI soD leI qUMafpxf Gr ZTvfieaf.mYN rb nUM bhuq iDafieaf.(colf tfkIaF vflf, pMnf 193-94)asl ivc sfkf nIlf qfrf df ieh
pwK isafsqdfnF dy gyV ivc hI nhIN afsikaf, ikAuNik ies nfl qRfsidk-pRsMgqF isrijaf jFdf hY, pr isafsI loVpUrI nhIN huMdI. isafsq aqy Drm ivclyPrk nUM zf[ hirBjn isMG, iek iksmdI mfniskqf Auqy, dUjI iksm dImfniskqf dI ijwq nUM kUVI-pRfpqI kihMdfhY, “30 akqUbr 1984 kivqf dI prfjYdf idn sI. BgqF, sMqF, sUPIaF ny eIÈBfvnf df jo ÈFq, advYq icwqr, sdIaFqoN, lok mnF ivc vsfAux df Xqn kIqf,Auh curfhy ivc cuPfl ZTf ipaf sI, PwtV,lhU-luhfn.” (colf tfkIaF vflf, pMnf 195)
ies nfl ieh gwl sfhmxy af geIhY ik vrqmfn, sdf hI vMgfr bixafrihMdf hY aqy ÈfÈk qy ÈoiÈq ies nfljuVIaF hoeIaF do iDrF vI bxIaF rihMdIaFhn. ÈoiÈq kdy afpxy aigafn dI sËfBugqdf hY, kdy Brm df iÈkfr hoieafrihMdf hY aqy kdy iewjq bcfAux dy BulyKyivc iewjq lutfeI quiraf jFdf hY. iessiQqI nUM kvI Drm dI suwq aqy krm dIvMgfr vjoN pysL krdf hY,
n ko bYrI nfih bygfnfsiqgur kf sB sdkf,(pr) vyKo jfbr lY n jfeypq-prqIq AuDfl ky.(colf tfkIaF vflf, pMnf 193)asl ivc sfhmxy drpyÈ Gtnf
sucyq mnF dy ByV df nqIjf qF ËrUr nËrafAuNdI hY, pr ies nfl iek hor swc vIjuiVaf hoieaf huMdf hY. ies swc df sbMDsmkflI avcyqn nfl juiVaf huMdf hY.ies mrmI-prvfË df anuBvI-iviKafnzf[ hirBjn isMG ijhf kvI hI kr skdfhY, “mYnUM jfpdf hY ik sfkf nIlf qfrf nyhirmMdr qy akfl qKq Aupr vfr krkypMjfbI avcyqn nUM Auksfieaf hY. BfrqdIaF do nfmvr hsqIaF nUM mfrn vflyqF nimq kfrn sn, AunHF df kfql qFpMjfb df jfqI avcyqn sI.” (colf tfkIaFvflf, pMnf 194)
ieh vyrvf ies leI dy idqf hY qFik ieh smiJaf aqy smJfieaf jf skyik jo swcfeI zf[ hirBjn isMG dIaFigxqI dIaF tUkF nfl sfhmxy af geIlgdI hY, Auh isafsqdfnF nUM ikAuN smJnhIN afAuNdI? BfrqI isafsq df iehduKFq hI kihxf cfhIdf hY ik muwidaF dIisafsq dI QF jËibaF dI isafsq dfbolbflf huMdf jf irhf hY. kI ieh duKFqnhIN hY ik dyÈ dy Drm inrpyK ZFcy ivcDrm dy nF ‘qy votF lYx dI sB nUM afËfdIhY. isafsI dOV ivc ihwsydfrF nUM kdmrok ky socxf, smJxf aqy krnf cfhIdfhY ik nIlf qfrf ijhy duKFq dI isafsqiksy dy vI ihwq ivc nhIN ho skdI.
iswK mfniskqf df jVHF vflf PoVf sfkf nIlf qfrf
poR[ blkfr isMGPon: +91-93163-01328
iswK kOm ivc Gft eykqf,gwdfrF dI Brmfr bVI hY.gYrF dI qF gwl kI krnI,afpixaF dI zfr bVI hY.iks dy ivc sI kI ihMmq aYnI,pwg nUM hwQ koeI pf jFdf.buwkl pfly swp hI lV gey,vrnf qKq koeI zfh nf jFdf.
iewk iewk isMG jo lwKF Auqy,BfrI pYNdf ieiqhfs gvfh hY.sMn curfsI dy ivc vyiKaf,ËflmF dy gey sUqy sfh aY.31 akqUbr nUM isMGF dws idwqf,suwkf koeI BfjI pfa nf jFdf.buwkl pfly swp hI lV gey,vrnf qKq koeI zfh nf jFdf.
tYNk kmFzo qy sfrI qfkq,Jok idwqI sI Jokxy vfly.do jrnYl qy nfl sI XoDy,igxqI dy isMG nhIN sI vfhly.DrmI POjI jy af imldy,duÈmx Bwj iksy rfh nf jFdf.buwkl pfly swp hI lV gey,vrnf qKq koeI zfh nf jFdf.
by-ieMqhf Ëulm hoey ny,awj qwk vI eyh Ëulm ny jfrI.
iswK kOm ny ÈhfdqF kImq,aËfdI leI vI idwqI BfrI.nOvyN gurU jy pukfr nf suxdy,Drm qUM kdy bcf nf pFdf.buwkl pfly swp hI lV gey,vrnf qKq koeI zfh nf jFdf.
dyÈ aqy ivdyÈF dy ivc,kOm dy ivc gwdfr bVy ny.suKivMdr bodlF vfilaf swcmuwc,JUTy-mUTy srdfr bVy ny.gurU dy nfl eyh lPË gwdfrI,nrkF dy iswDf rfh pf jFdf.buwkl pfly swp hI lV gey,vrnf akfl qKq koeI zfh nf jFdf. -suKivMdr isMG bodlF vflf Pon: 360-281-2624
---
ËKmidqy ny jo jKm qUM,hmyÈf irsdy rihxgydfsqF qyry Ëulm dIbyKOP ho ho kihxgy.soc nf qyry KOP qoNieh KUn jMm jfeygfTfTF mfrdy KUn dy rgF ‘coNPuhfry pYxgy.Juk jfx zrn dI guVHqI
sfkf curfsI dy ÈhIdF nUM smripqsfnUM imlI nhINzt ky krFgy tfkry,jdoN vI krny pYxgy.
isr qlI ‘qy Drn vflymOq qoN nhIN zrdyhwk, swc dy pFDIhmyÈf hI ztdy rihxgy.ijMnf mrËI qyrIqUM isqm kmf lY rwj kyqyry Ëbr vf Ëulm dysB pfsy puwTy pYxgy.srb df Blf cfhux vflykdy nhIN zoldyisqmgrf isqm qyrfhws hws ky sihxgy.
XoDy dbfa nhIN skxyqyry bMbF, goilaFkuknUs vFgU svfh dIrfK ‘coN AuT pYxgy.byÈwk aËfdI dy pRvfnybMd ny ivc ipMjryngmy aËfdI dy iPËfvF ‘cgUMjdy rihxgy.afpxf Gr, aËfdI sB dfmuZlf hwk hYipMjiraF ‘c pMCI,bMd ikMnf icr rihxgy.
afpxy hI Gr ‘cbygfngI dy aihsfs dInsUr ihrdy dy,dfsqF duhrfAuNdy kihxgy.mukirAuN vfaidAuN,qoiVaf ey ieqbfr qUMdws hor ikMnf icrqyry isqm Jlxy pYxgy!qyg dy jfey, quPfnF dy hfxI,rokyNgf ikvyNhwk ijnHF dy sFBI bYTf eyN,dyxy qYnUM pYxgy.
lhU nfl bfly nyieh icrfg jo aËfdI dybuJxy nhIN Ëor lf lY,sdf bldy rihxgy.mr ky vI mrjIvVyijAuNdy ny sdf jwg ‘qyidlF ‘qy rfj krdysdf hI krdy rihxgy.jo hfrdy nHIN ihMmqFsr krdy ny bulMdIaFJwKVF mfrU quPfnF ‘c vIiknfry lwB lYxgy.
ilKxgy ieiqhfs jdoNkuJ ku bygrË loklfhnqF dy qOk vyKIN,
gl qyry ivc pYxgy.pfpF dy boJ Qwlyieh rUh qyrI kurlfeygIkIqIaF dy ihsfb qYnUMjd vI dyxy pYxgy.byhurmqI rwb dy,Gr dI ijs vI kIqI hYieiqhfs pVH ky vyKqYnUM hÈr idws pYxgy. -cMn Pon:908–788-8427
---
sB QF qUMDuwp sohxI hY qyry vrgIhvf mnmohk hY iblkul qyry vFgpfxI inrml hY qyry rUp dI qrHF.qYnUM mYN AudoN qoN jfxdf hFjd mYN afpxI mF dy grB c sF.mYN afpxI mF dy duwD ivcqYnUM cuMiGaf hY.
qyrf rUp lY ky Puwl iKVy,AunHF dI mihk myry mn ‘cqyry ijhy cfa qyKuÈIaF Gol geI.hr Psl qyrf rUp hY,qyrf akfr hYPslF qyry vFg hI qFjIvn nUM clfAuNdIaF ny.
hy, ipafr!qYnUM mnuwK pUrn rUp ‘cAus idn pf lvygf, jd qYnUMgodI cuwk ky moZy lfvygfqy qyrI lorI gfvygf. -gurmyl bIroky
kfiv jgq
Punjab Times Vol 21, Issue 23; June 6, 2020 pMjfb tfeImjL sfl 21, aMk 23, 6 jUn 2020 (15)
‘pMjfb tfeImË’ dy 23 meI dy aMkivc hrjIq idEl, brYNptn ny eIÈvrvfdbfry dlyrI nfl afpxf nËrIaf pyÈ kIqfhY. mYN AunHF dIaF lgpg sfrIaF dlIlFnfl sihmq hF, pr AunHF dI afKrI pihryivc pRgtfeI dlIl nfl mYN sihmq nhINho sikaf ik mnuwKI ivkfs dy ÈurU ivckuJ mhfpurÈF ny Drm ÈurU kIqy.
jdoN asIN ieiqhfs ivc ivcry kuJmhfpurÈF-sukrfq, mnsUr, eIsf msIhafid qoN lY ky iswK gurUaF qwk bfry pVHdyhF qF pqf lgdf hY ik ienHF sfiraF nyAus vyly dy pRcilq DrmF qy hfkmF dIimlIBugq nUM nMigaF kIqf aqy AunHF dymfnvqf ivroDI kfiraF df zt ky ivroDkIqf. ies dy nfl hI AunHF pujfrIaF aqyhfkmF ny AunHF mhfpurÈF df Kurf KojimtfAux df hr koJf ZMg vriqaf.
ies leI Drm mhfpurKF vloN nhIN,sgoN ieAuN lgdf hY ik kbIlf Xuwg qoN awgyjdoN Coty-Coty rfj hoNd ivc afey qF hrstyt ny afpxI hoNd brkrfr rwKx leIaqy lokF nUM anuÈfsn qy kMtrol ivc rwKxleI afpxy Kfs qy cusq dlflF nfl imlky afpxI afpxI loV anusfr DrmsQfpq kIqy hoxgy. Èfied Aus vyly koeIkfnUMnI sMsQf nf hox krky ies dI loVvI hovygI, pr smyN dy bIqx nfl iehsMsQf hfkmF qy pujfrIaF vfsqy bhuqkfrgr sfbq hoeI. iesy krky AunHF nyies sMsQf nUM lMmy smyN vfsqy kfiemriKaf qy bhuq sfry qF awj vI rwK rhyhn.
mfnvqf dI BlfeI vfsqy afpxf sBkuJ inCfvr krn vfly mhfpurÈ huMdy hn.ieh swcfeI hY ik smuwcy sMsfr dy mhfpurKFny kdy vI koeI sQfpq Drm ÈurU nhINkIqf, ijnHF nfl AunHF df nF juVdf hY,sgoN ieh sQfpq Drm qF AunHF qoN sYNkVysfl ipCoN hoNd ivc afey. asIN jfxdy hFik bhuqy DrmF dy Drm gRMQ qF AunHFmhfpurÈF dy ies sMsfr qoN jfx qoN sdIaFipwCoN hoNd ivc afey hn. ies krky lgdfhY ik sfzy kol AunHF dIaF asl isiKafvFnf hox kfrn hfkmF ny pujfrIaF dIimlIBugq nfl AunHF mhfpurÈF sbMDI gRMQaqy AunHF dy nF ‘qy sQfpq Drm hoNd ivcilaFdy hoxgy.
Auprokq swcfeI ik mnuwKqf dIBlfeI vfsqy jUJx vfly mhfpurÈ kdy vIkoeI sQfpq Drm ÈurU nhIN krdy, nUM sfbqkrn vfsqy sfzy kol sB qoN nvyN sQfpqiswK Drm nfl sbMDq pYNqI mhfpurKF dIafpxI bfxI gurU gRMQ sfihb ivc mOjUdhY. ienHF mhfpurKF dI bfxI ivcoN kuJ kuimsflF nfl sfnUM spÈt ho jfvygf ikAuh afpxy smyN dy pRcilq DrmF bfry kIsmJdy aqy smJfAuNdy sn. ieQy hI mYNiewk gwl afpxI smJ anusfr ilKx lwgfhF. mYnUM lgdf hY ik hr sQfpq Drm dypujfrI nUM Aus Drm ivc sB qoN prpwkigixaf jFdf hY, iesy leI Aus Drm ivcAus df ruqbf ieMnf Aucf bx jFdf hY ikpujfrI df kihxf hI Drm smiJaf jFdfhY. ies krky iksy Drm bfry gurbfxIivc ilKidaF mhfpurKF ny iksy QF Drmdf nF aqy iksy QF Drm dy pujfrI df nFvrq ky aslIaq smJfeI hY.
Bgq kbIr jI afpxy smyN dy donoNpRcilq DrmF bfry ilKdy hn, “ihMdU aMnfqurkU kfxf] duhF qy igafnI isafxf]”ies qoN awgy ienHF dohF DrmF dy pujfrIaFbfry ilKdy hn, “hmrf Jgrf rhf nkoAU] pMizq mulF Cfzy doAU]” ies kQnqoN spÈt huMdf hY ik Bgq kbIr jIsmJfAuNdy hn, ienHF dohF DrmF aqy AunHFd y p ujfrIaF-ihMd UaF dy p Mizq qy
muslmfnF dy muwlF nUM Cwzx nfl hux myrfiksy hor nfl koeI JgVf nhIN rih igaf.Bgq kbIr jI dwsxf cfhuMdy hn ik AunHFnfloN isrP nfqf hI nhIN qoiVaf sgoN AunHFdohF dIaF ilKIaF hdfieqF, rihqF,mirafdfvF afid vI sB Cwz idqIaF;ijvyN, “pMizq mulF jo iliK dIaf] Cfizcly hm kCU n lIaf]” spÈt hY, BgqkbIr jI ny donoN pRcilq DrmF qy AunHF dypujfrIaF nUM Cwzx bfry qF smJfieaf,pr iksy nvyN Drm nUM apnfAux dI slfhnhIN idwqI.
gurU arjn dyv jI BYrAu rfg ivcBgq kbIr jI dy Auprokq ivcfrF nUM horvI idRV krvfAux leI ilKdy hn, “eykugusfeI alhu myrf] ihMdU qurk duhFnybyrf]” gurU jI pRcilq DrmF bfry spÈtÈbdF ivc dwsdy hn ik mYN ihMdU aqyqurk-dohF nfloN hI sFJ mukf leI hY.myrf qF isrP Auh hY, ijs nUM ihMdU gusfeINaqy muslmfn awlHf afKdf hY. awgy gurUjI AunHF vloN apnfey jFdy krmkFzF qoNvI ienkfr krdy hn; ijvyN, “pUjf krAun invfj gujfrAu] eyk inrMkfr ly irdYnmskfrAu]” Bfv spÈt hY ik mYN nfihMdUaF vFg pUjf krdf hF aqy nfmuslmfnF vFg nmfË adf krdf hF. mYNqF isrP inrMkfr nUM ihrdy ivc vsf kyisr invfAuNdf hF.
ies qoN awgy qF gurU jI koeI BulyKfhI nhIN rihx idMdy, jdoN ilKdy hn, “nfhm ihMdU n muslmfn] alh rfm ky ipMzuprfn]” arQ bVy hI sfP hn ik mYNihMdU jF muslmfn nhIN hF, myrf srIr qyijMd Aus iewk dI hY, ijs nUM muslmfnawlHf qy ihMdU rfm afKdf hY. gurU arjndyv jI ny vI pRcilq DrmF, AunHF dykrmkFzF qy pujfrIaF qoN iknfrf krndI gwl qF kIqI hY, pr iksy nvyN Drm nUMapnfAux dI gwl nhIN kIqI.
gurU nfnk dyv jI ny vI afpxI bfxI`c pRcilq DrmF dy KoKlypn qy pujfrIaFvloN PYlfey jFdy vihm aqy aMDivÈvfsFdy cMgI qrHF pol KolHy hn. agly Èbd cqF gurU jI ny isrf hI lf idwqf hY. iesÈbd ivc AunHF ny pujfrIaF dy kmInypnqy aMnHypx df pol qF KoilHaf hI hY, nflieh vI spÈt dwisaf hY ik ieh sfrypujfrI mnuwKqf dy AujfVy df pRbMD krdyhn. gurU jI ilKdy hn, “kfdI kUVu boilmlu Kfie] bRfhmxu nfvY jIaf Gfie] jogIjugiq n jfxY aMDu] qIny EjfVy kf bMDu]”
ies qrHF gurU nfnk dyv jI dy iesÈbd qoN BlIBFq sfP huMdf hY ik ijs gurUjI ny pRcilq DrmF dy pujfrIaF nUMmnuwKqf df AujfVf krn vfly dwisaf hovy,AunHF vloN iksy hor nvyN sQfpq Drm nUMÈurU krky hor nvyN pujfrIaF nUM mn mfnIaFkrn dy mOky pYdf krn bfry socxf vIkoeI isafxp nhIN lgdI.
asl ivc iksy Drm nUM sQfpqkrn vfsqy rfj df hoxf ËrUrI hY. iesdohry df pihlf ihwsf iesy swcfeI nUMspÈt krdf hY, “rfj ibnf nih Drmcly hYN.” asIN dyKdy hF ik gurU gRMQ sfihbivc gurU sfihbfn qoN ibnf hor bhuq sfrymhfpurKF dI bfxI vI drj hY. ienHF ivcoNBgq nfmdyv, Bgq rivdfs, Bgq kbIrjI horF dI bfxI gurU sfihbfn vFg hIpUrI ienklfbI bfxI hY aqy AunHF dy
pYrokfr vI mOjUd hn, pr ienHF mhfpurKFdy nF qy koeI Drm sQfpq nhIN hoieaf,ikAuNik AunHF dy pYrokfrF df kdy koeI rfjsQfpq nhIN hoieaf. so, spÈt hY ik DrmnUM sQfpq krn leI rfj ËrUrI hY. aslivc ikhf jfvy qF sQfpq Drm hfkmF dIloV huMdf hY jo Auh pujfrIaF dI mdd nflhoNd ivc ilafAuNdy hn.
awgy vDx qoN pihlF kuJ ivcfr Drmaqy sQfpq Drm dy aMqr bfry kuJ smJleIey. pihlI nËry dyiKaF Drm aqysQfpq Drm ivc BfvyN Prk nhIN lgdf,pr gOr nfl dyiKaF ienHF ivc bhuq aMqrhuMdf hY aqy bhuqI vfr qF ieh iek dUjydy ivruwD KVHy nËr afAuNdy hn. ieh gwlTIk hY ik Drm df nF sux ky hr iek dymn ivc skUn mihsUs huMdf hY aqy AusnUM afpxf Drm hI aslI Drm lgdf hY,jo asl ivc iewk sQfpq Drm huMdf hY.
sQfpq Drm asl ivc iksy iekjF dUjy vrg jF siBafcfr leI huMdf hYaqy ieh Aus vrg dI aMdrUnI qy bfhrIÈYlI nUM drsfAuNdf hY, ijvyN Aus sQfpqDrm dy pRfxIaF ny ikvyN rihxf hY, kIKfxf hY, iks qrHF df pihrfvf krnf hY,iks qrHF afpxy jIvn dy bfkI kfr ivhfraqy sMskfr krny hn, iks qrHF afpxyieÈt dI pUjf arcnf krnI hY aqy sBqoN aihm iks qrHF bfkI sMsfr nfloNafpxI vwKrI hoNd bxf ky rwKxI hY. soijQy Drm smuwcI mfnvqf ivc pRym ipafraqy ieksurqf bxf ky smuwcy sMsfr nUMbygmpurf bixaf locdf hY, AuQy sQfpqDrm mfnvqf nUM DiVaF ivc vMzdf hY.
smuwcI dunIaF dy sfry sQfpq DrmFdy isDFq BfvyN AuproN dyKx nUM swcy suwcyDrm vfly hI lgdy hn, pr hkIkq ivcAuh EdF dy bx jFdy hn, ijvyN pujfrIkihMdf hY aqy hOlI-hOlI pujfrI hI Drmdf sB kuJ bx jFdf hY (pujfrI df nFkoeI vI ho skdf hY, jo sQfpq Drm dyanusfr bdldf rihMdf hY). Drm jdoN pUrIqrHF sQfpq ho jFdf hY qF pYrokfr qy afmlok ijnHF vfsqy mhfpurKF ny kurbfnIaFkIqIaF huMdIaF hn, axgOly ho jFdy hn.
asl ivc sQfpq Drm hfkmF aqypujfrIaF dy hwk ivc Bugqdf hY aqy AunHFdy hwQF ivc afm lokF dI luwt aqy kuwtdf hiQafr bx jFdf hY. Auprokq dohrydf dUjf ihwsf iesy swcfeI nUM spÈt krdfhY, “Drm ibnf sB dly mly hYN.” ies qoNvI awgy jdoN mOky dI hkUmq dI imlIBugqnfl sQfpq Drm, sMsQfeI Drm bx jFdf
hY qF afm lok Aus ivcoN lgpg mnPI hojFdy hn aqy sMsQfeI Drm dI sfrI qfkqisrP kuJ iek lokF dy hwQ ivc kyNidRq hojFdI hY aqy ieh iËafdf hfkmF dI syvfivc hfËr rihMdf hY.
gurU gRMQ sfihb ivc drj bfxI dyanusfr clx vflI ienklfbI lihrduafrf pihlf sQfeI aqy pwkf rfjmhfrfjf rxjIq isMG df sQfpq hoieafhY. ies leI iswK Drm nUM sQfpq krndI ÈurUafq vI Ausy rfj ivc hoeI aqyaMgryËI rfj ny kfnUMn bxf ky ies nUMsMsQfeI iswK Drm ivc bdl idwqf.sQfpq jF sMsQfeI DrmF sbMDI iewk horburf pwK vI hY.
jy iDafn nfl dyiKaf jfvy qF koeIvI sQfpq jF sMsQfeI Drm afpxypYrokfrF leI mddgfr dI QF bhuqI vfrblI dy bwkry bxn df kfrn bxdy hn.
ipCly QoVHy smyN dIaF kuJ GtnfvF iehqwQ sfbq kr idMdIaF hn; ijvyN bws ivcoNiewk Drm vfilaF df kql kr idwqf jfxf,idwlI qy hor anykF QFvF ‘qy iewk Drm dyhËfrF pYrokfrF nUM mfr ky AunHF dy GrF-GftF nUM nysqonfbUd kr dyxf, iksy iewkDrm vfilaF nUM kuwt-kuwt ky mfr dyxfafid. aijhf hox ‘qy keI vfr bdlf vIilaf jFdf hY, iPr vI iÈkfr bhuqI vfrbyksUr hI bxdy hn.
hux svfl pYdf huMdf hY ik mhfpurKFvloN mfnvqf dI BlfeI vfly isDFq iksqrHF mfnvqf nUM muV qoN gumrfh krn vflyiksy sQfpq Drm ivc bdl jFdy hn?mYN ies nUM ies ilKq qihq smJx dfXqn kIqf hY. ieh pirvrqn iekdm nhINhuMdf, sgoN lMmy smyN dI socI smJI skImaDIn kIqf jFdf hY.
asIN jfxdy hF ik mhfpurKF ny gurUgRMQ sfihb ivclI bfxI dI rcnf afmlokF dI smJ ivc afAux vflI aqy AunHFdI afpxI bolI ivc kIqI qF ik afAuxvfly smyN ivc vI lok Aus qoN syD lY kypujfrIaF dI luwt df iÈkfr nf hox; praPsos! ijAuN hI pujfrIaF df smyN dyhfkmF dI Èih ‘qy Ëor cwilaf qF AunHFsB qoN pihlF gurU gRMQ sfihb nUM hI lokFdI phuMc qoN dUr krnf ÈurU kr idwqf aqyies vfsqy qrHF-qrHF dy vihm ijvyNAucfrn iblkul ÈuwD hoxf jrUrI hY, qfibafivc bYTx vfly df pfk pivwqr hoxf lfËmIhY aqy hor keI vihmF, mirafdfvF dy nF‘qy pRcfr krky lokF ivc sfiËÈI zr bYTfidwqf ik aijhf nf krn nfl mnuwK Gor
AunHF dI ieh qrkIb AunHF vfsqy bhuqkfrgr sfbq hoeI, ikAuNik ies nfl lokgurU gRMQ sfihb nUM afp pVH ky ivcfrnfqF dUr dI gwl, ies dI qfibaf bYT kycOr krn qoN vI mfnisk qOr ‘qy KOPËdfhuMdy gey aqy Auh isrP ÈrDF nfl mwQftykx qwk sImq ho gey. ho skdf hY,ies nUM mwQf tykx qy pUjxXog bxfAuxvfsqy hI AunHF pMjvyN gurU sfihb gurUarjn dyv jI dI pRvfh nf kridaF AunHFvloN Qfipaf pivwqr nF ‘poQI’ nUM bdl ky‘gRMQ’ riKaf hovy, ikAuNik poQI qoN qFisiKaf aqy syD iml skdI hY, pUjf qFgRMQ dy nF ‘qy hI ho skdI hY.
iehI nhIN, AunHF gurU gRMQ sfihb dyaslI isDFqF qoN vI lokF nUM dUr krnvfsqy srkfr dI srpRsqI, imlIBugqaqy mdd nfl gurU sfihbfn aqygurieiqhfs nfl joV ky qrHF qrHF dIaFmnoklipq, imiQhfsk, vihmF BrmF aqykrfmfqF nfl BrpUr kQfvF vflIaFilKqF df pRcfr qy pRsfr kIqf, ijnHF dfnf qF gurU sfihbfn dIaF isiKafvF nflaqy nf hI gurU ieiqhfs nfl sbMD sI.
keI pusqkF aqy gRMQF ivc qF gurUsfihbfn nUM rfijaF aqy rfjkumfrF vrgyÈOk pfldy idKfieaf igaf qF jo Aus vylydy rfijaF qy rfjkumfrF qoN gurU sfihbfnvflf hI pRBfv pvy. ies qrHF dy aqy aijhyhor pRcfr aqy pRsfr ny lokF nUM gurUsfihbfn dy isDFqF qy isiKafvF dy AultiPr qoN vihmF BrmF, krfmfqF aqykrmkFzF dy jfl ivc PsfAux ivc koeIksr nhIN CwzI.
afpxy lyK dy muwZ ivc s[ idEl nUMbhuigxqI qoN, jo hfly cmqkfrI eIÈvraqy Drm dy mwkVjfl ivcoN inklx dyasmrQ hn, nfl inrfÈf mihsUs hoeIhY, jo vfkeI swcfeI hY. ies qrHF dyaMDivÈvfs ividaf dy psfr nfl dUr hoskdy hn, pr hfkm qy pujfrI aYnIaFkwcIaF golIaF nhIN Kyzy hoey huMdy. ividafrfhIN PYlx vfly pRkfÈ nUM DuMdlf krnvfsqy AunHF ny pihlF hI sfry bMdobsqkr idwqy hn.
Auprokq gRMQF ivclIaF krfmfqIaqy aMDivÈvfsI khfxIaF isrP DfrimkadfiraF qwk sImq nhIN rwKIaF, sgoNhfkmF ny afpxy cfplUs ivdvfnF dI koJIimlIBugq nfl anykF krfmfqI khfxIaFijvyN swp vloN CF krnI, mwJF duafrf AujfVyKyq nUM hiraf-Biraf krnf jF koDry dIrotI ivcoN duwD aqy pUiVaF ivcoN lhU kwZxfafid afid skUlI pfT pusqkF ivc Èfmlkrvf ky AunHF ny Gor pfp kmfieaf hY.bwicaF dy koml mnF ‘qy ienHF df aijhfpRBfv ipaf hY ik Auh ivigafn dIaFAucIaF izgrIaF pRfpq krky vI ivvykjF dlIl nfl smJx dy smrwQ nhIN rhy,afm lokF dI qF gwl hI kI krnI hY!
ipClIaF do sdIaF qoN vwD smyN qoNpIVHI-dr-pIVHI qoN aijhIaF kQfvF dfpRcfr aqy ienHF kQfvF dI skUlI pfTpusqkF ivc ÈmUlIaq df asr iehhoieaf hY ik sfzy mn msqk dy Dur aMdrqwk gurU sfihbfn aqy gurU gRMQ sfihbbfry Ausy qrHF dI Dfrnf pwk geI hY, ijhoijhI pujfrI cfhuMdy sn. ieAuN lgdf hY,ijvyN bhuq sfry ivdvfnF vloN gurbfxI dIivafiKaf Aupr vI iesy Dfrnf df pRBfvipaf hY. iesy Dfrnf krky hI ipCly kuJsmyN qwk ies Dfrnf qoN QoVHI ijhI vI pfsydI gwl sux ky cONk jFdy sF, pr huxqknIk dI qrwkI nfl ieMtrnYt ny gurbfxIqy ies dy vwK-vwK stIkF qwk phuMcafsfn hox krky sfnUM aslIaq smJafAux lwgI hY. ies vyly sfzf PrË bxdfhY ik asIN swcfeI nUM smJ ky DrmF dycuMglF coN inkl ky mfnvqf c ieksurqfaqy BlfeI vfsqy afpxf ihwsf pfeIey.
ipMz igaf sF.ieh AuhI ipMzh Y, ijQo N d ypMjfbI sfihqdy smrQk zf[aYm[ aYs[rMDfvf hoey hnaqy p R is wD
klfsIkl kIrqnIey idlbfg isMG-gulbfg isMG hn.
qrsym sPrI, jo afp bhuq vDIafÈfier sI, crn isMG sPrI df lVkf sI.qrsym myrf 1968 qoN bhuq ipafrf aqyinwGf dosq sI, jdoN Auh sfzy kflj kivqfdy mukfbly ivc kivqf pVHn afieaf sIaqy mYN Aus kflj dy ividafrQIaF dIXUnIan df jnrl skwqr sF.
sPrI nfl myrI afKrI imlxI 1999ivc hoeI, jdoN Auh amrIkf afey sn.AunHF df Pon afieaf. Auh inAU Xfrk ivcsonI virMdr aqy inAU jrsI ivc ikrpflibwlU hurF kol Tihry sn. mYN Aus vkqinAU Xfrk Èihr qoN zyZ sO mIl dUrknYtIkt sUby ivc rihMdf sI. mYN AunHF ƒinAU Xfrk qoN knYtIkt lYx igaf, ijQyAuh myry kol do idn rhy. KUb gwlF kIqIaF.aYqvfr ƒ AunHF ny nOrvfk (knYtIkt)gurduafry ivc kivqfvF pVHnIaF sn. AusyÈfm mYN AunHF ƒ inAU jrsI Cwz afieaf.iPr ijs idn AunHF ny vfps ihMdusqfnjfxf sI, mYN AunHF ƒ inAU Xfrk eyarportAuqy imlx igaf.
crn isMG sPrI ijMnI sohxI kivqfilKdy sn, Aus qoN vI vDIaf ZMg nflAuh kivqf styj ‘qy pVHdy sn. AunHF kolkivqf ilKx dI klf sI aqy kivqf pVHndf hunr sI. vfihgurU ny AunHF ƒ avfË vIkmfl dI idwqI sI. styj qy boldy sn qFieMj lwgdf sI, ijvyN Ëordfr ibjlI kVkrhI hovy. kivqf pVHdy sn qF sroiqaFdy rONgty KVHy kr idMdy sn. jdoN 81 sfldI Aumr ivc 1999 ivc Auh nOrvfkgurduafry ivc boly qF ieMj lgdf sI,ijvyN huxy gurduafry dIaF kMDF ihwlx lwgpYxgIaF. AunHF ny ijs joÈ nfl kivqfvFpVHIaF, Aus ƒ dyK ky koeI soc vI nhINsI skdf ik AunHF dI Aumr 81 sfl dIhovygI.
AunHF ƒ dfrU pIx df bhuq ÈOk sI.suixaf, iek vfrI AunHF ny iek kvIdrbfr ‘qy luiDafxy jfxf sI. Auh GroNdfrU pI ky dsUhy ƒ cwl pey. Èrfb dy nÈyivc dsUhy qoN luiDafxy dI QF pTfnkotvflI gwzI PV leI. pTfnkot phuMcx ‘qysurq afeI qF pqf lwgf ik glq QF phuMcgey sn. Auh kvI drbfr ‘qy phuMc hI nfsky.
sPrI ny iËafdf Dfrimk gIq aqykivqfvF ilKIaF. AunHF ny kuJ ipafr dygIq aqy gËlF vI ilKIaF sn, prAuqnIaF nhIN. AunHF dy Dfrimk aqy horgIq bhuq sfry pMjfbI gfiekF ny gfeysn. keI gfiekF dI mÈhUrI aqy sPlqfipwCy sPrI df hwQ sI. nirMdr bIbf nysPrI hurF dy Dfrimk gIq gf ky hI bhuqnF Kwitaf sI. kihMdy hn ik hMs rfj hMsvI AunHF df iliKaf gIq (nfgxy nI iekzMg hor mfr jf) gf ky hI ciVHaf sI.dybI mKsUspurI dI iek kYsyt df sB qoNvDIaf gfxf vI sPrI df hI iliKaf hoieafhY. ies gIq dy bol hn,
cMn cmky qy mwQf ipaf dmkyawj ptny Èihr ruÈnfeIaF.mfqf gujrI ƒ idE nI vDfeIaF.
nfly ipqf lfl AuqoN lfl pey vfrdy.nykIaF dI vfa vgI ivc sMsfr dy.awj ptny Èihr AuTI KuÈI dI lihrPuwl pwqIaF aMbr brsfeIaF.
mfqf gujrI ƒ idE nI vDfeIaF.
zr dyx vfilaF df zyrf dUr ho igaf.awK pwtI cMn ny hnyrf dUr ho igaf.pIV idl dI hrn nfly sjdy krnAuhdy dr qy ckorF afeIaF.mfqf gujrI ƒ idE nI vDfeIaF.
QMmHIaF dI QF Auhny puwqF dIaF hwzIaF.iswKI dy mhwl Qwly cfeIN cfeIN gwzIaF.dyK puwqF df iÈMgfrf Auhny dy ky shfrfgAUaF CurIaF dy hyToN sI CuzfeIaF.mfqf gujrI ƒ idE nI vDfeIaF.
gujrI dy lfl qyrf ijhf koeI lfl nf.sfry jwg ivc koeI lwBdI imsfl nf.kIqI vYrIaF dI gq gfAuNdf jwg ipaf jwsqfhINAuN ‘sPrI’ ny isPqF gfeIaF.mfqf gujrI ƒ idE nI vDfeIaF.mfqf gujrI ƒ idE nI vDfeIaF.
crn isMG sPrI dy do gIq
(bfkI agly sPy ‘qy)
pRym mfnPon: 860-983-5002
Punjab Times Vol 21, Issue 23; June 6, 2020 pMjfb tfeImjL sfl 21, aMk 23, 6 jUn 2020 (17)
qrsym kihMdf sI ik Dfrimk gIqF dIiËMdgI lMmI nhIN huMdI. Aus df kihxf hYik AunHF dy qur jfx ipCoN iks ny AunHFdIaF Dfrimk kivqfvF qy gIq pVHny hnaqy ienHF dI gwl krnI hY? dovyN afpo-afpxy QF TIk sn. sPrI kol kivqfilKx dI ijMnI klf sI, jy Auh ipafr dIkivqf ilKdy qF Èfied afpxf bhuq nFbxf jFdy. sPrI df Dfrimk kivqfvF aqygIqF `c BfvyN bhuq Aucf asQfn hY, prmYN kuJ hwd qwk qrsym nfl sihmq hF.
sPrI ny imrËf-sfihbF, hIr-rFJyaqy swsI-puƒ bfry vI gIq qy kivqfvFilKIaF. imrËf-sfihbF ‘qy ilKI AunHF dIkivqf ivcoN kuJ sqrF pyÈ hn,
iek pfsy imrËf Xfr hY,iek pfsy vIr isafl.vy mYN doNh puVF ivc ips geI,myrf imriËaf mMdVf hfl.nI mYN imrËf sfP ËmIr df,qUM KyKx hwQIN rMz.qUM BfeIaF vl dI ho geI,iek Xfr dI lf ky kMz.myrf qrkÈ BMinaf vYrny,rhy pMCI pfAuNdy zMz.iks dgfbfË ‘nf lf leIaF,mYƒ qfany idMdf jMz.
mYN 5 jnvrI 2006 ƒ ihMdusqfn qoNvfps amrIkf phuMicaf sF. 6 jnvrI2006 dI Èfm ƒ mYƒ pqf lwgf ik sPrIhurIN pUry ho gey hn. sux ky duwK hoieaf,pr KuÈI ies gwl dI sI ik Auh lMmI aqyKuÈhfl iËMdgI Bog ky qurdy-iPrdy hIies dunIaF qoN gey sn. pMjfbI sfihq,iswK Drm qy pMjfbI gIqkfrI ƒ AunHF dIdyx CyqI imtx vflI nhIN. aKIr ‘c AunHFdI iek gËl df iÈar pyÈ hY,
suKI vso bulbulo,qy mOj mfxo BOirE!jf irhf hY iek ‘sPrI’cmn ivcoN jf irhf!qrsym mYƒ dsMbr 2015 ivc myrI
BqIjI dy ivafh ‘qy imlx afieaf sI.Aus dI hflq cMgI, vDIaf nhIN sI lwgrhI. Auh kuJ guafcf-guafcf ijhf lwgirhf sI. myry puwCx ‘qy Aus ny dwisafik Auh bhuq pRyÈfn sI, ikAuNik Aus dybwcy Aus dy kihxy ivc nhIN sn. mYN Ausƒ smJfieaf ik bwcy sB juafn sn aqyAus ƒ bwicaF df iPkr Cwz ky afpxfiPkr krnf cfhIdf hY, pr qrsym dIies pRyÈfnI ny Aus ƒ izprYÈn dI ibmfrIlf idwqI. ies ibmfrI nfl lVdf 2017ivc 70 ku sfl dI Aumr ivc pUrf hoigaf.
###
gVHkdI avfË vflf kvI(ipCly sPy dI bfkI)
ÈflImfr bfghr Drm dy bfnI ny svrg-nrk
dI klpnf afpxy afly-duafly, afpxIaFloVF aqy ieCfvF muqfibk hI kIqI hY.iesy leI vwK-vwK DrmF dy klipqsvrg/nrk ivc imlx vflIaFinafmqF/XfqnfvF vwK-vwK hn. jo kuJAunHF ƒ pRfpq sI, Auh AunHF leI afmsiQqI sI. ies nfloN ibhqr dI klpnfAunHF df svrg sI aqy ies nfloN mfVfnrk sI.
ieslfm Drm df jnm sfAUdI arbdy ryigsqfn ivc hoieaf, ijQy hirafvlaqy pfxI dI bhuq QuVH sI. iesy leI iesDrm dy pYrokfrF leI AunHF dy Drm gRMQkurfn ÈrIP ivc bihÈq jF jLwnq (svrg)dI klpnf inafmqF nfl BrpUr hry-Bry bfgF dy rUp ivc kIqI geI hY, ijnHFivc mOq mgroN swcy muslmfn glIicaFaqy vzmuwly durlwB ivCfAuixaF Auqy
lfhOr dy ies bfg qoN pihlF vI iesynF df iek bfg jhFgIr bfdÈfh nysRIngr ivc zwl JIl dy kMZy luafieafsI aqy ies ipCoN vI iesy nF df iek bfgÈfhjhF dI iek bygm ny idwlI ivKy vIAusrvfieaf. lwgdf hY ik sRIngr vflfbfg ieMnf KUbsUrq sI ik ies df nF‘ÈflImfr bfg’ KUbsUrqI df pRqIk bxigaf aqy ieh ies ipCoN dy AuckotI dyÈfhI bfgF leI vriqaf igaf. AunHIvINsdI ivc jdoN lfhOr mhfrfjf rxjIq isMGdy rfj dI rfjDfnI bx igaf qF Aus nyies df nF bdl ky ‘Èfhlf bfg’ kr idwqf.Aus df mMnxf sI ik ies dy afm bolcfldy nF ‘Èflfmfr’ df mqlb ‘rwb df srfp’
huMdf hY. AunHIvIN sdI dy aMiqm dhfikaFdOrfn iesy nF df iek bfg mhfrfjfkpUrQlf ny afpxy Èihr ivKy vIluafieaf sI.
drasl, ÈflImfr bfg ijEmYtrIafDfrq ivvsiQq bfg lfAux dI AuslMmI prMprf df ihwsf hY, ijs dI Bfrqivc nINh pihly mugl bfdÈfh bfbr nyrwKI sI. ies qoN pihlF Bfrq ivc bfgiJVI/ruwKF dy JuMz dy rUp ivc huMdy sn.bfbr df ipCokV mwD eyÈIaf qoN sI, ijwQyaijhy bfg lfAux dI prMprf ierfn qoNgeI sI. mugl kfl dOrfn bfg AusfrndI ies ivdyÈI ÈYlI ny sQfnk BfrqI qwqFnfl iml ky mugl ÈYlI ƒ jnm idwqf,ijs ƒ dunIaF Br dIaF ibhqrIn bfg-ÈYlIaF ivc igixaf jFdf hY.
lgBg sfry hI mugl bfg iekinÈicq ijEmYtrIkl izËfeIn `qyafDfrq huMdy sn. ienHF dI lMbfeI, cOVfeInfloN duwgxI-iqwgxI huMdI sI. afm qOr`qy ienHF leI ZflU QF cuxI jFdI sI qF jobfg dI AusfrI anyk AucIaF-nIvIaFmMiËlF dy rUp ivc kIqI jf sky. aijhybfg ivc isMjfeI df pRbMD vDyry sOiKaFaqy mohk rUp ivc kIqf jf skdf sI.hr bfg dy ivckfr lMmy-dfa, PuhfiraFnfl jVI iek cOVI nihr huMdI sI, ijsivc pfxI sB qoN Auqly Bfg qoN ÈurU ho kydrKqF aqy bUitaF ƒ isMjdf hoieaf iek
lYvl qoN dUjy lYvl `qy PuhfiraF ivcdIPuwtdf aqy JlfrF (afbÈfrF) AuprdIkl-kl krdf vihMdf sI. nfl hI iehvgdf pfxI vfqfvrn ƒ vI TMZf krdfrihMdf sI. ÈflImfr bfg leI pfxIsplfeI krn leI bfdÈfh dy hukm nflpMjfb dy ierfnI mUl dy sUbydfr alImrdfn Kfn ny do lwK rupey dI lfgqnfl rfvI diraf qoN ivÈyÈ nihr KudvfeI.
lfhOr dy iklHy dy Cy iklomItr pUrbvl siQq lgBg 40 eykV rkby ivcPYilaf hoieaf ÈflImfr bfg hor muglbfgF vFgU hI AucI cfrdIvfrI nfl iGirafhY. ipMjOr dy bfg ƒ Cwz ky bfkI sfry muglbfgF ivc pRvyÈ sB qoN hyTly pwDr qoN huMdfsI. ÈflImfr bfg df muwK drvfjf vI sBqoN hyTlI mMiËl `qy ikly qoN afAux vflIpurfqn sVk `qy KuwlHdf sI, pr huxsYlfnIaF dI shUlq leI pRvyÈ ipClI kMDBMn ky bxfieaf hoieaf hY qF jo vrqmfnjI[ tI[ roz qoN iswDf hI aMdr jfieaf jfsky. iesy leI sYlfnI hux sB qoN pihlFbfg dI AuprlI mMiËl qy phuMcdy hn, joAus smyN bfdÈfh dy hrm dIaF bygmF leIsurwiKaq sI. ies mMiËl dy isry `qyrMgmihl dI iemfrq hY. ivclI nihr dfpfxI ies iemfrq ivcdI lMGdf hoieafiek vwzI Jlfr AuqoN dI ho ky bfg dI dUjImMiËl qy izwgdf hY. kihMdy hn ik bfdÈfhaOrMgËyb dI Èfier DI Ëybuinsf ny ies
bfg dI dUjI mMiËl sB qoN KUbsUrqhY. ies dy ivckfr ivÈfl qlfb hY, ijsivc iksy smyN kml dy PuwlF dy rUp ivcqrfÈy hoey sMgmrmr dy Puhfry jVy hoeysn. Jlfr aqy qlfb dy ivckfrsMgmrmr df bixaf ÈfhI qKq hY. iekcbUqrf qlfb dy ivckfr hY, ijs ƒkMiZaF qoN do rsqy jFdy hn. qlfb dyafsy-pfsy lfl pwQr dIaF do iemfrqFhn, ijnHF ƒ sfvn-BfdoN dy nF nfl jfixafjFdf hY. iesy mMiËl `qy hI pUrbI kMDkol ÈfhI hmfm sn, ijnHF ivc grm aqyTMZy pfxI nfl ieÈnfn krn df pRbMD sI.
bfg dI dUjI mMiËl qoN qIjI mMiËl`qy izwgdI pfxI dI cfdr dy ipwCy dIvfrivc cInIKfny bxy hoey hn, ijnHF ivc rfqsmyN jgdIaF KuÈbUdfr mombwqIaF dIiJlimlfAuNdI loa idl-tuMbvF idRÈ pyÈkrdI sI.
bfg dI asl soBf qF ies dy PldfrdrKq aqy Pu wldfr bUty hu Mdy hn.ieiqhfskfr lfhOrI dy ilKx muqfibkÈfhjhF ny ies bfg leI ibRC kfbl-kMDfr qoN mMgvfey, ijnHF ivc aMb, cYrI,afVU, aflUbuKfry, syb, bdfm, sMqry,ÈihqUq afid dy drKq Èfiml sn.
---aOnlfeIn ny mfpy rihMdy,aOnlfeIn hI inafxy.aOnlfeIn grOsrI afvyPfst PUz qy sfry Kfxy.dy kmFz ibTfieaf sItylYptOp hY ipaf vyNhdf.bwcf aOnlfeIn ho igafCyqIN af twtI nUM kihMdf. -syvf isMG nUrpurI
---gUgl bfbf bixaf igafn ivDfqftwbr df hr jIa ruJyivaF ‘c pf‘qfnvIN pIVHI nUM imldI AUrjfjfgxf, sOxf bixaf tYblYtnINd Aus ibnf nf afvy.jy ikDry lukoa ky rwK idEruws ky pKfny vI nf jfvy. -amrjIq isMG qUr
pfikptn dI ËuMibÈpfikptn dI ËuMibÈrmIË vfhdq jdoN gfAuNdf hY qFjfpdf hY ijvyN kfienfq nwcx
lwg peI hovy. Aus dIaF gfeIaFgËlF bMdy nMU mMqr-mugD kr
idMdIaF hn.
vfhdq rmIË klfsIkl, sUPI aqylok gfiek hY ijhVf sUPIaF dy icÈqIislisly dy gVH pfikptn qoN hY. Aus dygfien ivc rvfieqI sMgIq aqy ajokIisrjxfqimkqf df sumyl bhuq bfKUbInfl hoieaf imldf hY. Aus ny rUh qwkasr krn vflI afpxI afvfË dy ËrIeysUPI myilaF ivc afpxy leI iek QFbxf leI hoeI hY. Auh jdoN gfAuNdf hY qFjfpdf hY ijvyN kfienfq nwcx lwg peIhovy. Aus dIaF gfeIaF gËlF bMdy nMU
aqy ivCoVy dI sur-sFJ. afpxy aqyprfieaF df smqol. glq aqy shI rfhFdf jMksLn. jy kdy axjfxy ivc glqrfh ‘qy qur pvo qF ies rfh ‘qy sdf nfquro. ruko, soco, sMBlo aqy jIvnI qor nUMsuKfvF moV idE. bdlIaF qrjLIhF aqyqdbIrF nUM qkdIr bxfE. moV kwtx ivckdy vI dyrI nf kro, ikAuNik aijhI dyrIivnfsL ho skdI, jo iksy rsfql ivc DkylskdI. iksy KUh-Kfqy ivc izwgx, GuwphnyiraF ivc jIvnI kflK hMZfAux qoNibhqr huMdf ik kuJ pl leI ruko, srGIdI AuzIk kro aqy iPr Augdy sUrj dIloa ivc afpxy rfhF nUM aijhf moVf idE,jo srGI nUM jFdf mfrg hovy aqy jo krm-ryKfvF nUM klfmeI, krqfrI aqy ikRsLmeIkrdf hovy. glq rfhF ‘qy qurn vfly glqlok, smfj leI nmosLI huMdy; pr glq
rfhF qoN pfsf vwt ky, cfnx vMzdIaF rfhFnUM mksd bxfAux vfilaF nUM lok slfmFkrdy. glqI ho jFdI hY, pr glqI nUMdrusq krn ivc kIqI dyrI muafP nhINho skdI. so loV hY, jldI jldI qoN jldIglqI suDfr ky cMgIaF rfhF, cMgyry ivcfrFaqy sUrj-mMzl qoN afAuNdIaF ikrnF nflsFJ pfE. aMqrIv rusLnfE aqy afly-duafly vI cfnxF df jfg lfE.
bwicaF nUM axgOly kIiqaF bwcy gvfcjFdy ny. mfipaF qoN bhuq dUr cly jFdyaqy iPr ienHF df vfps prqxf bhuqmusLikl huMdf. ies qoN pihlF ik bwcymfipaF qoN dUrI bxfAux, AunHF dy mnFivc mfipaF pRqI qlKI pYdf hovy aqyapxwq Kqm ho jfvy, bwicaF nUM sMBflo.buwkl ivc lE aqy afpxy KMBF hyT lY kyAuzx dI jfc isKfE. jIvn dIaF qlKhkIkqF df sfhmxf krnf isKfE. iesivc kdy dyrI nf kirE. ieh dyrI bhuqmihMgI huMdI. bwcy, Gr aqy mfipaF qoNAucft ho jFdy. Gr df mfhOl BfrI ho jFdf.Gr aqy Gr vfilaF qoN dUrI hI AunHF nUMnisLaF ivcoN skUn Bflx leI mjLbUrkrdI. kdy Auh glq sMgq ivc idl dIcIs nUM lukfAux df Xqn krdy. dyr qIk
Gr nf prqxf, bMd-kmry qIk hI Kud nUMsImq krnf aqy Pon qy kMipAUtr duaflyhI kyNidRq krn vfly bwicaF df mfipaFnfl koeI moh nhIN huMdf. aijhy bwicaFnUM ploso, hmdrd bxo, AunHF dIaF KyzFivc sLfml hovy aqy afpxf Xfr qy hmjolIbxfE. inwkIaF bfqF kridaF Aus dIcyqnf ivc pnp rhy ivcfrF dI sUh lE.iPr acyq rUp ivc ienHF ivcfrF nUM sucfrUpfsy vMnI moVf idE. bwicaF nUM afpxfafp, Gr aqy mfpy cMgy lwgx lwg pYxgy.ies AusfrU aqy pfk kfrj ivc dyrI ikAuN?ijhVy mfpy ies ivc dyrI krdy ny, AuhsfrI Aumr iek pCqfvf Zox jogy rihjFdy. jd bwcy Gr nUM bydfvf dy jFdy aqyBF BF krdy kmry qy kMDF kbrF ijhIaFlwgdIaF. Blf kbrF vrgI cuwp ivc bMdfikMnf ku icr jIa skdf? aijhI suMnsfnnUM muKfqb hox qoN cMgf hY ik bwicaF dIaFikwlkfrIaF, AunHF dy lVfeIaF-JgiVaFaqy Kyl-qmfisLaF nUM Gr dIaF kMDF ivcjLIrn idE. jd Auh afp AuzfrI Br ky,nvF sMsfr vsfAux leI AuzfrI mfrngyqF AunHF dIaF gwlF, sLrfrqF aqy kmiraFivclI bcpnI mihk dI lbryjLqf, quhfzyjIvn ivc sMqusLtI, sbr aqy sMqoKIpuxfBrdI, jIvn-DMnBfgqf bx jfvygI.
buwZy Gr dy drF ivc bYTf bfp vIbuwZy-vfry afpxI aOlfd nUM AuzIkdf ey,mn dIaF prqF Prolx leI aqy aOlfdivcoN cMigafeI qy BilafeI dy nksLinhfrn leI. afpxy bwicaF dIaFkIrqIaF ivcoN iek sMqoK aqy sMpUrnqf,mn-jUhy AupjfAux leI. ibrD bfp nUMimlx leI bhfny nf bxfE aqy inwq nvINqrIK nf pfE, ikAuNik bfp dy dIidaF ivcgujLrdf hr idn iek afs Drdf ey. iesafs df byvf ho jfxf bhuq pIVq krdf eybfp nUM. iPr Auh afpxIaF aFdrF qoN hIbhuq dUr ho jFdf ey. hqfsL aqy inrfsLhoieaf bfp, jd cugfT dy gl lwg afpxfdrd Proldf ey qF dr boVHy ho jFdy ny.bfp dI ivrd-vydnf, bhuq kuJ Aus Grdy nfm kr jFdI ey, ijs ivcoN AuzfrU hoky bwcy, bfp dI bfq puwCx qoN vI afnf-kfnI krdy ny. bfp-rUpI ibrK dI CF Kuwsx‘qy lUMhdIaF ny iqwKV-dupihrF. buwkl dfinwG dUr qur jfx ‘qy Try plF df dMdoiVkfbhuq muhfl krdf ey ijAuxf. ijAuNdy-jIabfp dI afs nUM pUrf nf krn vflf aqyafKrI rsmF ivc hfjLr hox vflf, ipCoNkbrF dI cuwp nUM hI afpxIaF socF ivcBrdf ey, ikAuNik bfp dy guMm gey bolF nyvfps nhIN prqxf huMdf. ieh suMn sfrIAumr bMdy nUM ijAuxI pYNdI. bolF ivc sdIvIhAukf aqy hyrvf Dr jFdI. ijAuNdy-jIabfp nfl kIqIaF inwkIaF inwkIaF gwlF,AunHF dy JurVIaF Bry hwQF nUM sihlfAuxf,
afKrI plF ivc kIqI geI tihl-syvf nUMAunHF dy qur jfx ipCoN vI jd Xfd krogyqF iek suKn-sbUrI quhfzI rUh ivc nfdpYdf krygI.
jy bfp by-ielfjf, lfvfrs jFbjurg Gr ivc hI dm qoV igaf qF ikvyNpqf lwgygf ik afKrI sfh lYx vyly bfpdy nYxF ivc kI sI? ikvyN Aus ny afly-duafly bYTI aOlfd nUM inhfiraf sI? iksrUp jF hflfq ivc ijLMdgI dy sPr nUMmukfieaf sI? ikvyN afKrI sfh rfhIN jIvnnUM sMpUrnqf bKsLI sI? bhuq XfdF juVjFdIaF ny mfipaF nfl, afKrI vyly dIaF.mfipaF nUM vI cMgf lwgdf hY ik afKrIsfh lYx vyly bwicaF df kol hoxf. AunHFdf hwQ pkiVaF-pkiVaF, hOlI hOlI hwQiKskf ky, suMn-smfDI ivc lIn ho jfxf.aijhy XfdgfrI plF nUM ijAux aqy bfpdy afKrI plF dy Kjfny nfl BrpUr hoxivc kdy dyr nf kirE. bfp qur jfvy qFmuwk jFdIaF ny jIvn-Br dIaF sFJF,iqVk jFdIaF ny irsLiqaF dIaF mfhInqMdF. keI vfr qF bfp dIaF asQIaF dIvMz-vMzfeI qIk vI nObq af jFdI eyikAuNik kuJ dI nIaq qF bfp dI rfK dIvMz ivcoN jfiedfd nUM hVwpx dI ju huMdIaf. vfsqf eI! kdy vI bfp imlx leIqrlf kry qF dyr nf kirE, ikAuNik bfpjd irsIvr ivc hAukf Drdf ey qF bhuqkuJ ies hOky dy syk ivc hI Juls igafhuMdf ey aqy quhfzI afmd ny Aus syk ‘qypfxI qRONkxf huMdf. bfp dI AuzIk aqyAumId nUM kdy vI byvf nf hox dyxf. gfhy-bgfhy huMgfrf jrUr Brdy rihxf.
Aus mF nUM imlx leI dyr nf kirE,jo prdysI puwqr dI AuzIk ivc drF ‘qyDrnf lfeI bYTI hY. jo kMDF ‘qy lIkF mfrky awk cukI hY. jo afpxy bwicaF nUM XfdkrdI kdy guwzIaF-ptoilaF nfl gwlFkrdI hY, kdy iKzOixaF ivc AunHF dI CohmfxdI hY, kdI inwky inwky JwigaF qypoqiVaF ivcoN bcpnI sUrq ikafsdI hYaqy kdy purfxIaF ikqfbF, kfpIaF,pYnislF nUM ProldI, AunHF dy nYxF ivcAugI igafn-joq ivcoN afpxf ibMb dyKxflocdI hY. mF jo Gr dI cfr-dIvfrI dIslfmqI df iKafl krdI krdI, huxafKrI sfhF ‘qy hY. pqf nhIN kd BOrAuzfrI mfr jfvy aqy Auh afpxy bwicaFdy dIdfr qoN vFJI hI ies dunIaF qoN qurjfvy. ies qoN pihlF ik mF sdIvI ivCoVfdy jfvy, mF nUM imlx leI dyrI nf kirE.mFvF ny sdf nhIN rihxf. mF dy jfx ipCoNhI pqf lwgdf ik mF dI mmqf dy kI arQhuMdy? mFvF bwicaF pRqI ikMnIaF iPkrmMdhuMdIaF aqy ikMnf ipafr ijqfAuxflocdIaF? AunHF dy ijAuNdy-jIa asIsFlYxf. Aus dy hwQF dI pkfeI hoeI rotIaqy bxfeIaF ipMnIaF dI ljLIjLqf nUM mfxlYxf, ikAuNik mF dy jfx ipCoN iek pCqfvfbfkI nf rih jfvy. ieh kfrobfr, ruJyvyNqy dunIaFdfrI ny cwldy rihxf. jy nhINrihxf qF mF ny nhIN rihxf aqy mF ipCoNiksy ny nhIN kihxf ik rotI KfDI hY iknhIN? vy puwq kdoN afAuxf ey? mF dy jfxipCoN Gr bygfnf ho jFdf aqy ies bygfngI
(bfkI agly sPy `qy)
zf[ gurbKsL isMG BMzflPon: 216-556-2080
sLbd joqbIbf! dyr nf kirE
ieh jfiedfdF, Dn-dOlq, bMgly/koTIaF jFkfrF skIaF nhIN huMdIaF. ieh aijhy sbMD nhINhuMdy, ijnHF ivc aihsfs jF BfvnfvF hox, jo duwK-drd vMzf skx, ijnHF dy moZy lwg ky idl df drdProilaf jf sky, jo isskIaF nUM smJx, hAuikaFdf huMgfrf bx jfx jF quhfzy jLKmF nUM sihlfa,mrHm df bMdobsq kr skx. isrP afpxy hI huMdy,jo quhfzy sfhF nUM sMdlI rMgq bKsLdy, jo suwKF mMgdyqy quhfzI sdIvqf ivcoN afpxI hoNd locdy.
Punjab Times Vol 21, Issue 23; June 6, 2020 pMjfb tfeImjL sfl 21, aMk 23, 6 jUn 2020 (21)
nUM hMZfAuNidaF, mF dI Xfd ivc nYxIN BryKfry pfxI ny vI mF nU M vfps nhINilafAuxf. ies qoN pihlF ik dIidaF dIsYlfb nUM jIvn-sfQI bxfAux dI nObqafvy, mF nUM imlx leI smF jrUr kwZxf.ies ivc kIqI dyrI kfrn rfK dI ZyrI hIquhfnUM AuzIkygI, ijs ny quhfzI ihckIaFnhIN suxnIaF. mF dI hfk df huMgfrf Brdyrihxf ikAuNik sfrf jIvn bwicaF dy lyKylfAux vflI mF df vI kuJ hwk ey ik AusnUM vI kuJ smF imly. Aus dI syvf ivcoNskUn aqy suKn nUM jIvn df qwqsfrbxfAux dI loV hY.
pMjfb tfeImË dy 2 meI 2020 dya Mk ivc s[ krmjIq is MG n y“Kfilsqfn df aYlfnnfmf” ivcKfilsqfnI lihr dy sfry pwKF bfryinrpwK ivdvfnF aqy pVHy ilKy qy sulJynOjvfnF nUM ilKx leI sdf idwqf hY. Auslihr ny pMjfb nUM bhuq pRBfvq kIqf hYaqy iswK jgq dI qF kfieaf hI pltidwqI hY. Aus df sfry pwKF qoN inrpwK aqy
shI mulMkx hoxf bhuq ËrUrI hY. lihrnfl iensfP krn leI ivdvfnF nUMKfilsqfnI ivcfrDfrf dy somy, ivcfrDfrfdI AuqpqI, Kfilsqfn lihr dy AupfÈkFdIaF kfrvfeIaF, p R fpqIaF q yasPlqfvF df pUrf lyKf-joKf krnfpvygf aqy Kfilsqfn dy aYlfnnfmy dIlihr nfl pRsMgkqf `qy ivcfr krnIpvygI. iswK Drm dI lihr hox kfrnieh vI dwsxf pvygf ik Aus lihr ivcgurU gRMQ sfihb dI bfxI dy AupdyÈF dIpflxf kdoN, ikwQy aqy ikvyN hoeI sI.
Kfs qOr ‘qy ieh spÈt krnf pvygfik gurbfxI vloN Dfrmk jIvn leIinrDfrq sMqoK, dieaf, jq, sq, hlImI,sFJIvflqf aqy brfbrI dy guxF dI pflxfkrn leI lihr ivc kI ivvsQf kIqIgeI sI? ienHF gurPurmfnF nUM, “sBysfJIvfl sdfiein qUM iksY n idsih bfhrfjIAu]” (pMnf 97) aqy “avil alhu nUrAupfieaf kudrq ky sB bMdy] eyk nUr qysB jg Aupijaf kAun Bly kAun mMdy]”(pMnf 1349) lihr ivc ikvyN lfgU kIqfigaf sI? lihr df aMq ikvyN hoieaf aqyivdyÈF ivc gey lIzrF ny KfilsqfnIivcfrDfrf qy KfVkUvfd nUM ikvyN brkrfrriKaf? pMjfb aqy dUjy rfjF dy lokF dylihr bfry kI ivcfr sn? lihr df hrpwK qoN shI aqy qwQF ‘qy afDfrq inrpwKivÈlyÈx hoxf cfhIdf hY. “Kfilsqfn dfaYlfnnfmf” df lyKk qy pRBUswqf sMpnKflsf rfj dI rUp ryKf dy aYlfnnfmy nUMÈgnF BrI svyr afKdf hY, pr bhuqyivdvfn KfilsqfnI lihr nUM aYsI koeIsMigaf dyx qoN sMkoc krdy hn.
lyKk ny Kfilsqfn dy sMklp nUMiswK ieiqhfs nfl joVn df Xqn kIqfhY. ieiqhfs pRvfnq qwQF ‘qy afDfrqaqIq df vrxn huMdf hY. Aus nUM iswKieiqhfs dy aYsy qwQ pyÈ krny cfhIdysn, ijnHF ivc pUrn pRBUswqf sMpnKfilsqfn dI mMg kIqI geI hovy jF AusmMg df smrQn kIqf igaf hovy; pr Ausny aYsf koeI qwQ pyÈ nhIN kIqf. swcfeI
ieh hY ik 1980 qk dy iswK ieiqhfsivc Kfilsqfn dI mMg df koeI iËkr nhINimldf.
lyKk ny gurUUU gRMQ sfihb dI bfxIivc iswK rfj dI rUp ryKf dy gMBIr sMkyqhox df dfavf kIqf hY, pr AunHF sMkyqFdf vyrvf dyx dI QF “ies ivÈy `qy asINiksy hor smyN ivcfr krFgy” kih ky tflidwqf hY. myrI jfxkfrI anusfr gurU gRMQsfihb dI bfxI ivc iswK rfj dI rUp ryKfdf koeI sMkyq nhIN hY. Aus ivc qy iswKrfj df afDfr mMny jFdy iswK smfj, kOmaqy pMQ dy sMklpF df vI koeI iËkr nhINhY. gurbfxI qF sMboDq hI ivakqI nUM hYaqy Aus nUM afpxf mn sfDx df AupdyÈkrdI hY, smfj suDfr jF iswK rfj dIsQfpnf nfl Aus df koeI vfsqf nhIN hY.
gurbfxI ieh dwsdI hY ik pRBU nymnuwKqf nUM BrmfAux leI sMsfr ivcmfieaf dI Kyz rcI hoeI hY aqy Aus ivcpMj ivÈy ivkfr-kfm, kRoD, loB, moh aqyahMkfr pf ky AunHF nUM sMsfr ivc ivafpkqy pRBfvÈflI bxfieaf hoieaf hY. sfrIaFsMsfrk sMsQfvF aqy rfj pRbMD mfieafdy ivafpk pRBfv aDIn ivcrdy hn.sMsfr ivc pRBU vloN pfey mfieaf dy pRBfvnUM Kqm krn dI smrQf iksy mnuwK jFsMsQf ivc nhIN hY. KfilsqfnI rfj ivcvI mfieaf df pUrf pRBfv hoxf hY. iespKoN Auh dUjy rfjF nfloN vKrf jF ibhqrnhIN hoxf.
gurbfxI anusfr rwb ny mnuwK nUMhAumY df rog vI lfieaf hoieaf hY. hAumYkfrn mnuwK rwb nUM ivsfr ky afpxy afpnUM mhfn iswD krn leI smfj dI ÈFqIBMg krdf af irhf hY. gurbfxI mnuwK nUMafpxI hAumY mfr ky rwb dI bMdgI aqymfnvqf dI syvf krn df AupdyÈ krdIhY. gurbfxI dy ienHF mUl AupdyÈF dfpRBUswqf sMpn iswK rfj dy sMklp nflkoeI sbMD nhIN hY. gurU gRMQ sfihb dIbfxI aiDafqmk igafn hY aqy mnuwKfjIvn df mnorQ Drm dy mfrg ‘qyclidaF nfm ismrx aqy Èbd dI EtlY ky pRBU dy igafn dI pRfpqI rfhIN Ausnfl imlfp dwsdf hY, iksy rfj nUMhiQafAux dI slfh nhIN idMdf. gurbfxI
df mUl AupdyÈ lyKk dy gurbfxI ivc iswKrfj dI rUp ryKf dy gMBIr sMkyq imlx dydfavy dI pRoVHqf nhIN krdf.
asl ivc Drm aqy isafsq dovwKry aqy kfPI hwd qk asbMDq ikwqyhn. isafsq smfj pRbMD df ikwqf hY.ies dy ivruD smfjk Drm df mnorQÈrDflUaF nUM surg ivc QF idvfAux dfpRbMD aqy aiDafqmk Drm df pRBU dyigafn rfhIN Aus dy drÈnF dI ivvsQfkrnf hY. ienHF do vwKry aqy asbMDqikiqaF nUM rlgwz krn nfl dohF dfnuksfn huMdf hY. XUrpI dyÈF dy ieiqhfsdy aiDaYn qoN pqf cldf hY ik AuQy Drmaqy isafsq afps ivc keI sO sfllVdy-JgVdy rhy sn. JgVf imtfAux leIXUrp ivc do qlvfrF dy sMklp rfhIN DrmnUM isafsq nfloN vwK krn df Xqn vIkIqf igaf sI, jo bhuqf sPl nf hosikaf. punr jfigRqI kfl (Renais-sance) ivc XUrpI icMqkF aqy iPlfsPrFny vwzI igxqI ivc mnuwK qy smfj dysbMDF aqy smfjk pRbMD bfry zUMGI qyivsiqRq ivcfr kIqI sI aqy ies nqIjy‘qy phuMcy sn ik isafsq ivc Drm dfdKl nhIN hoxf cfhIdf. ienHF ivcfrF qoNsyD lY ky XUrpI dyÈF ny afpxy sMivDfnFivc Drm nUM isafsq ivc dKl dyx qoNvrijq kr idwqf hY.
ies dy Ault aMgryËF ny 1909 dyaYkt rfhIN, ijs nUM morly-imMto irPfrm(Morley-Minto Reform) vI afiKafjFdf hY, ihMdosqfn ivc vYstiminstrmfzl (Westminster Model) dyanukUl srkfrI ZFcf bxfAux leI sYprytielYktoryt (Separate electorate) jFkmXUnl irprYËYNtyÈn (Communal rep-resentation) rfhIN Drm ‘qy afDfrq coxKyqrF dI ivvsQf kr idwqI sI. ies nflDrm qy afDfrq isafsI pfrtIaF ËorPV geIaF. muslmfnF ivc musilm lIg
pRisD ho geI aqy kFgrs ivc ihMdUqvIÈkqIaF BfrU ho geIaF. gurduafrf lihrsmyN iswKF ny vI 1909 aqy 1919 dy aYktaDIn coxF ivc lfB lYx qy iswKF dy isasIBivK dI ibhqrI leI Drm dy afDfr ‘qyisasI pfrtI akflI dl bxf ilaf.pfiksqfn dI nINh 1909 dy aYkt ivcrwKI geI mMnI jFdI hY aqy iswKF ivcvKrypx dI Bfvnf vI AunHF ivDfnF dI hIdyx sI, ijs vKryvyN nUM afrIaf smfjIaFny hor vDf idwqf sI.
lyKk ny iswK Drm nfl sbMDq cfrieiqhfsk lihrF nUM Kfilsqfn nfljoiVaf hY. Aus df iglf hY ik AunHF lihrFivc iswKF vlo N idwqIaF “byimsflkurbfnIaF bRfhmxvfdI hkUmq vloNihMdusqfn dI jMg-ey-afËfdI leI vrqleIaF geIaF.” AunHF lihrF bfry keIAuc kotI dy ieiqhfskfrF ny pRmfixkieiqhfsk pusqkF ilKIaF hn. AunHF ivcoNiksy vI ieiqhfskfr ny AunHF lihrF nUMKfilsqfn jF suqMqr iswK rfj dy sMklpnfl nhIN joiVaf hY. ijQoN qk AunHF lihrFivc idwqIaF kurbfnIaF nUM jMg-ey-afËfdIleI vrqx df svfl hY, Auh ihMdosqfndy ieiqhfs dIaF 1950 qk CpIaFpusqkF qoN spÈt ho jFdf hY. iksy vIieiqhfs dI pRcilq pusqk ivc kUkf,gdr aqy bwbr akflI lihr df iËkrkIqf nhIN imldf. ijnHF kurbfnIaF nUMihMdosqfnI smfj afpxy ieiqhfs ivcmfnqf dyx leI iqafr nhIN, Aus ny AunHFnUM jMg-ey-afËfdI leI kI vriqafhovygf?
zf[ POjf isMG ny kUkf lihr ‘qypRmfixk pusqk ilKI hY. kUkf lihr19vIN sdI ivc AuTI iewk inrol iswKDfrimk lihr sI. aMgryË srkfr nybhuq sfry kUikaF nUM qopF nfl bMnH kyAuzf idwqf sI. AudoN iswK rfj jF KfilsqfnjYsy iksy sMklp ny jnm nhIN sI ilaf.
kUkf lihr mhfrfjf rxjIq isMG dy rfjqoN pRBfvq sI. kUky Aus nUM iswK Drm dfrfj nhIN smJdy sn.
gdr pfrtI dy sMGrÈ dI agvfeIsohx isMG Bknf ny kIqI sI. Auh iewksUJvfn qy pRisD kimAUinst lIzr snaqy iswK rfj jF Kfilsqfn dy smrQknhIN. gdrI bfby aYlfnIaf aMgryËF dIgulfmI ivruD sMGrÈ kr rhy sn.
bwbr akflI lihr iswK Drm dyAupfÈkF df aMgryËI rfj qoN afËfdI leIhiQafrbMd sMGrÈ sI, pr Aus df mnorQvwKry iswK rfj dI sQfpnf nhIN sI. bwbrakflIaF ny kdy vI vwKry afËfd iswKrfj jF Kfilsqfn dI mMg nhIN sI kIqI.
gurduafrf suDfr lihr df mnorQieiqhfsk gurduafiraF nUM mhMqF dy kbËyqoN afËfd krvfAuxf sI. gurduafry DrmpRcfr dy itkfxy sn, iksy ivakqI dIinjI sMpqI nhIN sn. aMgryË srkfrmhMqF df ivroD kr rhy iswK jiQaF ‘qyqÈwdd krn lwg peI. vwzI igxqI ivciswK jylHF ivc kYd kr idwqy gey.gurduafrf suDfr lihr dI agvfeI bfbfKVg isMG kr rhy sn. Auh iswK rfj jFKfilsqfn dy smrQk nhIN sn. Auslihr df koeI isafsI mnorQ nhIN sIaqy nf hI Aus lihr dI ijwq ‘qy iswKF nykoeI isafsI lfhf lYx df Xqn kIqf sI.Aus smyN dy hflfq nUM muwK rKidaF iswKFny afpxI vwKrI isafsI pfrtI akflIdl bxfieaf sI. akflI dl ny kdy vIsuqMqr iswK rfj dI mMg nhIN kIqI aqynf hI Kfilsqfn dI mMg df smrQn kIqfhY.
lyKk ny qwQF dI QF BfvnfvF dyafDfr ‘qy iswK ieiqhfs aqy gurU gRMQsfihb dI bfxI nUM KfilsqfnI ivcfrDfrfdy sroq iswD krn df Xqn kIqf hY. aslivc KfilsqfnI ivcfrDfrf aMgryËI rfjvloN lfgU kIqf 1909 aYkt dI Aupj sI,nf ik iswK ieiqhfs jF gurbfxI dI. AusaYkt ny ihMdosqfnI muslmfnF dI vwKrfpfiksqfn bxfAux ivc mdd kIqI aqyiswKF nUM isafsI vKryvyN dy BMblBUsy ivcpf idwqf. Drm nUM isafsq df plYtPfrmbxf ky awj qk koeI vI dyÈ jF kOm qrwkInhIN kr skI hY, ikAuNik smfjk qrwkIleI mMqv ivc iekmfqrqf aqy spÈwtqfhoxI ËrUrI huMdI hY.
bws pYsy df ihsfb kridaF hI lMGgey, pr awj mYN jd afpxI gYrfË ivcpey pRYs vfly myË ‘qy kuJnot pey dyKy qF iekdm zrgeI. jldI nfl pVqflÈurU kIqI, afpxy pqI nUMpuwiCaf ik ieh not qusINrwKy af?
juafb imilaf,“afho, mYN rwKy af.”
“ikwQoN afey? iks nyidwqy?”
“tYksI ivc bYTy XfqrI nyikrfieaf idwqf.” ieh suxidaF hI myrIicMqf vwD geI. mYN iPr svflF dI JVIlf idwqI, “ikwdF df sI XfqrI? ikwQoNciVHaf? ikwQy Auqiraf? kI dsqfny pfky not PVy sn? ikMnI ku dUrI qoN PVysI?”
“E ho! kI ho igaf, mYN bhuq
iDafn rwKdF, mYN ieh not sYnytfeIËkr ley hn.”
myrI iPr vI qwslI nf hoeI, mYNjldI nfl dsqfny pfeyqy rsoeI ivcoN iewk zwbfkwZ ky afpxy pqI nUMidwqf. mYN ikhf not iesivc pf ky Aupr rwK dyvoqF jo bwicaF df hwQ nfphuMcy. pRYs vflf myËaqy afly-duafly ipafsmfn sYnytfeIË krky qy
mYN bwicaF dy hwQ sfbx nfl Doqy. mYNnotF nUM hwQ vI nf lfieaf.
mYnUM Auh not kronf vfiers ijhylwg rhy sn. iËMdgI ivc pihlI vfraihsfs hoieaf ik iËMdgI bhuqaxmuwlI dfq hY qy ies dy sfhmxyzflrF dI kImq kuJ vI nhIN.
-kMvlpRIq kOr pMnU inAU jLIlYNz
imnIkhfxI
Punjab Times Vol 21, Issue 23; June 6, 2020 pMjfb tfeImjL sfl 21, aMk 23, 6 jUn 2020 (22)
‘mMny kI giq khI n jfie’ ilK kygurU sfihb ny mwD kflI mnuwKI soc ivciek nvF ienklfb pYdf kIqf. iPr pMcFqy Dvly dIaF imsflF dy ky AunHF ny mMnydI qrk-ivvykI qy ivÈlyÈxfqmk phuMc(Rational and analytical thinking)nfl ivÈvfs qy bxIaF mnGVq mfnqfvFnUM Zih ZyrI kr ky idKfieaf. AunHF ny nfisrP siq-ivcfr nUM aMD-ivsLvfs dIjkV qoN suqMqr kIqf, sgoN pUrb ivc punrjfigRqI df ieiqhfs arMiBaf. ‘iswKF dfmn nIvf mq AucI’ dI gwl AunHF dy ivcfrFdf shI pRgtfvf hY. iehI ‘mMny kI giqkhI n jfie’ df asl anuvfd hY qy iehIAunHF dI iswK-kRFqI df shI nfhrf hY.
gurU sfihb ny ‘suixaY’, ‘mMny’ qy‘pMc’ vflIaF pAuVIaF ilK ky afpxy afpnUM dunIaF dy sB irÈIaF munIaF, pIrpYgMbrF qy dfinÈvrF qoN vwKrf hI nhIN,
sgoN Aucf sfbq kIqf. AunHF ny swc dIivDI nUM akl dI vrqoN nfl joV ky Auhkmfl kIqf, jo koeI hor nhIN kr sikaf.AunHF ny ijwQy vI loV peI, ivcfrpUrndlIlF idwqIaF qy ikqy vI Bfvuk afDfr`qy gwl nhIN kIqI. jy DfVvI bfbr nUMAulFBf idwqf, imMnqdfrI vflf nhIN, sgoNbrfbr idaF nfl brfbr df slUk krndI vMgfr vflf idwqf. aOrq dy snmfn dIgwl kIqI, Auh vI hmdrdI vjoN ivcfrIdws ky nhIN, sgoN ‘BMiz jMmIaY BMizinMmIaY’ df qrk dy ky kIqI. Auh qrk nUMgixwqI pwDr `qy lY ky gey qy dlIl nUMbOiDk ivcfr dy pwDr `qy. gwl kI, Auhhr kMm nUM kfiedy anusfr kr ky geyaqy ivDI ivDfn dI iswiKaf dy ky gey.
pr ajoky iswK ivdvfn AunHF dI iesdyx nUM JuTlf ky AunHF nUM iblkul AultKymy ivc KVHf krdy hn. Auh AunHF nUMivsLvfs qy BgqI df AupfÈk dws ky afpxysvfrQF nUM pUrdy hn. ies dI imsfl iekiswK buwDIjIvI df huxy hI jfrI kIqf iekXU-itAUb vIzIE hY. afpxy afp nUM AuGfiswK ieiqhfskfr dwsx vflf ieh ivdvfnafpxy “zf[ [[[iZwloN df KulHf cYlMj[[[“ijhy nF vfly vIzIE ivc kihMdf hY ikgurU nfnk dy iswKI isDFq dI jV ivÈvfsivc hY. Aus anusfr ajokf iswK smfjkuJ aijhy pRcfrk BfeIaF dI mfr hyTaf igaf hY, jo qrk pRcfr kr ky lokF dyivsLvfs nUM Zfh lf rhy hn. Aus anusfrivsLvfs dy jor aMgryË iesfeIaF nybfeIbl hwQ ivc PV ky ivÈv-ivafpIbrqfnvI sfmrfj sQfipq kIqf qy iesyqrHF XhudIaF ny afpxf ieËrfielI rfj;pr ies dy Ault qrk pRcfr df iÈkfrhoey qy ivsLvfs qoN zoly iswK hr rfjsIlVfeI hfry hn. Auh kihMdf hY ik jy Auhhux vI ivsLvfs dy JMzy hyT iewkTy nf hoeyqF AunHF dy rfjsI supinaF df KyrUM-KyrUMhoxf inÈicq hY.
afpUM bxy ies iswK ieiqhfskfr nyieiqhfs nUM mroVy qF keI hor vI idwqyhn, pr Aus df sB qoN icwtf qy hYrfnIjnkJUT ieh hY ik dunIaF dy sB qoN vwzyivigafnI afeInstIn df afpxy XhUdIDrm ivc pwkf ivÈvfs sI. Auh kihMdfhY ik afeInstIn hr sfl ieËrfeIljFdf sI, ijQy Auh dUjy XhUdI ÈrDflUaFvFg jyroslm ivc romn sfÈkF rfhINhËfrF sfl pihlF Zfhy XhUdI mMidr dIbcI “pwCmI kMD” nfl mwQf BMndf sI qyvYx pf pf roNdf sI.
jy ieh ivdvfn QoVf vI smJdfr huMdfqF Auh afpxy qwQF nUM idRVqf nfl Kojdfqy JUT bol ky iswK sMgqF nUM iek nvyN“iswK sfmrfj” leI nf vrglfAuNdf. swcieh hY ik afeInstIn ny bcpn ivc hIXhUdI Drm nUM iqlFjlI dy idwqI sI. AuhafpxI svYjIvnI “Biographical
Notes” ivc ilKdf hY, “ivigafnksfihq pVHn nfl 12 sflF dI Aumr ivchI myry Dfrimk ivcfrF df pwkf Bog pYigaf sI.” 1952 ivc Aus ny ibtrIsPrOilk (Beatrice Frohlich) nUM iek KqilK ky dwisaf, “rwb dI Dfrnf myry leIEprI hI nhIN, iblkul bcgfnI hY.”1954 ivc Aus ny inAU jrsI dy iekmËdUr dI icwTI df jvfb idMidaf iliKaf,“lok myrI Dfrimk mfnqf bfry korf JUTPYlf rhy hn. Auh ies nUM igxy-imwQy ZMgnfl vfr vfr duhrf rhy hn. mYN iksy vIivakqIgq rwb ivc ivÈvfs nhIN rwKdf.jy myry ivc koeI gwl Drm vflI khI jfskdI hY, Auh ieh hY ik mYN hux qIk dIivigafnk Koj rfhIN drsfey sMsfrk ZFcydI BrpUr ÈlfGf krdf hF.”
1954 ivc hI Aus ny afpxy ieksihkrmI dI slfh ‘qy XhUdI DfrimkmfnqfvF bfry aYirk guzkfeINz (EricGoodkind) dI pusqk pVHI qy jvfb ivcAus nUM iliKaf, “Èbd rwb myry leI mnuwKIkmËorIaF dI pYdfieÈ qy pRgtfvy qoN vwDkuJ vI nhIN. bfeIbl iek siqkfrqkQfvF df sMigRh hY, jo asl ivc aiq-purfqn qy bwicaF nUM bihlfAux vflIaFhn. myry leI qF XhUdI Drm vI dUjy sfryDrmF vFg bcgfny BrmF df sMigRh hIhY.” afienstIn df guzkfeINz nUM iliKafieh Kq 2018 ivc 2[9 imlIan zflrdf ivikaf. afpxI pusqk “Ideas andOpinions” ivc Auh iewQoN qIk ilKdf hYik nYiqkqf dI Bfl krdy ajoky DfrimkafgUaF nUM hux zr qy ivsLvfs dy bl bUqyKVHy kIqy Aus Dfrimk ZFcy nUM hOsly nflniKwD dyxf cfhIdf hY, ijs ny bIqy smyNivc pujfrI nUM byhwd qfkqvr bxfieaf.”
pr afienstIn ny jo gwl iek icwTIivc jrmnI dy golzstIn nUM 1930 ivcilKI, Auh bhuq hI ivcfrnXog hY qy smuwcyiswK smudfey leI kMn KolH ky suxn vflIhY. Aus ny iliKaf ik rwb dy msly ivcAuh isrP bfrUs spfeInoËf (BaruchSpinoza) df kfiel hY, ikAu N ikspfeInoËf df rwb mnuwKF dy jIvn ivcdKl nhIN idMdf, sgoN Auh idsdy sMsfrdI sumylqf ivcoN Jlkdf hY. Auh ilKdfhY ik spfeInoËf afDuink sMsfr df sBqoN vwzf iPlfsPr hY qy Auh Aus dfkdrdfn hI nhIN, Bgq vI hY.
pr dunIaF df sB qoN vwzf iehsfieMsdfn dunIaF dy ijs iPlfsPrspfeInoËf nUM afpxf Dfrimk rihnumfmMndf hY, Auh Kud afpxy Drm ivroDIivcfrF krky XhUdI Drm ivcoN Cyikafigaf sI. iesy krky Aus nUM afpxf iesfeInF Cwz brUs qoN bYNto (Bento) bxnf ipafsI. ieh bYNto afpxy Dfrimk ivcfrF nUMieMj vrxn krdf hY, “myry leI rwb iekiekihrI qy afpy pRgt hoeI ÈYa hY, ijsivc pdfrQ qy ivcfr-dovyN gux Èfmlhn.” Auh vfr vfr ieh kihMdf hY ik AuhmnuwK rUpI rwb nUM nhIN mMndf, sgoN bhumuKIpihlUaF, anMq prqF qy asMK guxF vflIkudrq nUM aMiqm ÈkqI mMndf hY. AuhkihMdf hY ik kudrq dy ieh Byd qy guxkdy vI qy ikqy vI awgy qoN awgy KulHdyrihxgy. ies dy sB guxF dy KulHx qIkies dI pirBfÈf krnf asMBv hY. sospfeInoËf nUM mMnx vflf afeInstIn ieskudrq nUM mMndf sI.
1632 ivc jMmy spfeInoËf ny gurUnfnk nUM kdy dyiKaf jF piVHaf nhIN sI,pr jo gwl Aus ny khI, AuhI gwl gurUsfihb Aus qoN zyZ sO sfl pihlF kihgey sn. AunHF ny ikhf sI ik krqf purKiek Bfv iekihry guxF vflI qy afpUM AudYhoeI (sYBM) inrijMd (ajUnI) kfienfq hY,
ijs dI rUp-ryKf qy shI nfm hfly pqfnhIN. ‘rfqI ruqI iqQI vfr’ aqy ‘pvngurU pfxI ipqf’ vfly slokF ivc AunHF nyiesy kudrq dy qwqF df iËkr kIqf. AunHFny ies dy anykF sfpyiKk Koj qy Èbd-ivcfr rfhIN jfxy jf skx vfly pRqwK qyapRqwK gux dwsy. AunHF ny sfry jpujI ivcrwb jF prmfqmf df koeI ijLkr nhIN kIqf,sgo N ikhf ik kudrq dy sB guxvizafeIaF jfx lYx ipCoN hI ies dy smUhrUpF df asl nfm mflUm hovygf. gurUsfihb ny spfeInoËf qoN vI awgy jf kykudrq dy pwky inXmF dI dws pfeI qy ienHFnUM buJx leI ikhf. AunHF ny Kojx dI ivDIdwsI qy ies ivDI nUM vrqx df AupdysLidwqf. ies qrHF spfeInoËf iek qrHF nflgurU sfihb df axdyiKaf iswK hoieaf,ikAuNik afeInstIn spfeInoËf df pwkfBgq sI, ies leI Auh spfeInoËf dy gurUBfv gurU nfnk df vI iswK hoieaf. jyspfeInoËf dy ivcfrF nUM afeInstInpRmfixq mMndf hY qF gurU sfihb dy ivcfrqF Aus leI ies qoN vI vD pRmfixq hoey.jy spfeInoËf dy ivcfrF nfl iekafeInstIn sihmq huMdf hY qF gurU sfihbdy Auqm ivcfrF nfl qF pUrf afDuinkivigafn sihmq hovygf. jy dunIaF dfAuh srqfj ivigafnI Kud qy Aus nflsfrf ajokf ivigafn gurU sfihb dy isDFqdf pfxI Brdy hn qF ieh smuwcy iswK jgqdf isr mfx nfl Aucf krn vflI gwl hY;pr ieh iewdF hY nhIN. ikAuN?
ies leI ik gurU sfihb nUM AunHF dyafpxy hI iswKF ny quwC-buDI qy svfrQaDIn aMD-ivsLvfs nfl joVI rwiKaf hY.afeInstIn nUM Zhy mMidr dI dIvfr nflmwQf PoV ky vYx pfAux vflf kwtV XhUdIdwsx vflf ieiqhfskfr qy aijhy hËfrFaKOqI iswK ivdvfn qy pujfrI awj vInvIn iswK pIVHIaF nUM aMD-ivsLvfs dyrfh qorn dI koiÈÈ kr rhy hn. ikwQyivsLvfs, ikwQy ivigafn; Èwryafm Auh DuwpnUM CF qy CF nUM Duwp dws ky guriswKF dIsmJ nUM gMDlf kr rhy hn. jdoN ivdvfnF,pujfrIaF aqy pRcfrkF dI smJ qykfrguËfrI df imafr ieMnf hyT clf jfvyqF gurU sfihb dy swcy iswK Kud hI Audmkr ky iswKI isDFq dI shI prK krn. jykoeI iswK pRcfrk jF BfeI ies AudyÈ dIpRfpq leI shI syD idMdf hY qF Auh Ausdf svfgq krn. hnyry vwl qF bnfspqIdy pwqy vI nhIN muVdy, iPr Auh afpigafn vl ikAuN nf muVn?
asMK jp asMK BfAu]asMK pUjf asMK qp qfAu]asMK grMQ muiK vyd pfT]asMK jog min rhih Audfs]asMK Bgq gux igafn vIcfr]asMK sqI asMK dfqfr]asMK sUr muh BK sfr]asMK moin ilv lfie qfr]kudriq kvx khf vIcfru]vfiraf n jfvf eyk vfr]jo quDu BfvY sfeI BlI kfr]qU sdf slfmiq inrMkfr]ñ÷]ajokf iswK ivdvfn zf[ dlivMdr
isMG gryvfl ies pAuVI dI ivafiKafkrdf ilKdf hY, “asMK df Bfv sMiKafrihq, igxqI rihq, axigxq, igxqIdf aKIrlf aMk, ijs qoN awgy igxqI nfho sky. prmfqmf dy sfjy axigxq jIv
Aus dy nfm df jp krn lwgy hoey hn.axigxq hn, jo prmfqmf nUM idloN, mnoNipafr krdy hn; jpx vfly axigxqhn; asMK syvf, BfAu, BgqI, pUjf,mnorQ, isDI vfsqy jp qp kr rhy hn,gRMQF df pfT kr rhy hn, mUMh ËubfnIvydF df pfT Aucfrn krdy hn. aMdroNprmfqmf nfl BfAu pRym jfg pvy qF hIsfry jp pUjf pfT dI Gfl QF pYNdI hY[[[iswK Drm ivc nfm dI pUjf sB qoN AuqmmMnI geI hY. axigxq hn, jo DfrimkgRMQF df, vydF df muwKoN pfT krdy rihMdyhn; axigxq hn, jo Xog Dfrn krdyhn qy dunIaF qoN sdIvI AudfsI Dfr lYNdyhn, Bfv moh mfieaf qoN dUr ho jFdy hn.axigxq hn Auh Bgq jo prmfqmf dyguxF dI ivcfr crcf ivc lwgy rihMdy hn,axigxq hn jo afpxf jq sq kfiemrKdy hn, axigxq hn jo dfn dyeI jFdyhn. anykF aijhy sUrmy hn, jo afpxyasUlF dI rwiKaf leI rx qwqy ivc sfhvyNjUJdy hn, lohf lYNdy hn, loh-ÈÈqrF dfsvfd cKdy hn, vfr sihMdy hn; axigxqhn jo cuwp Dfr ky iDafn lf ky iek twkbYT jFdy hn. prmfqmf dy byaMq guxFivÈfl kudrq bfry koeI ikvyN ivcfr krskdf hY? mYN qF prmfqmf dy vfry iekvfr vI jfx jogf nhIN. Aus dy rom brfbrvI nhIN. jo Aus nUM cMgf lgdf hY, AuhIBlf kfrj hY. prmfqmf qF sdf slfmqhY, sdf siQr hY. prmfqmf dI isPiqsflfh krn vfilaF df koeI aMq nhIN,pr Aus nUM puwjx vfly qF tFvyN tFvy hI hn.
zf[ dlivMdr isMG gryvfl dI kIqIivafiKaf coN do muwK nukqy AuBr ky afAuNdyhn-pAuVI dy arQ qy asMK dI pirBfÈf.pAuVI dI ivafiKaf Auh d Uj yaiDafqmvfdIaF vFgUM prmfqmf nfl ÈurUkrdf hY. prmfqmf nUM hI kyNdr ivc rwKky Auh ibafn krdf hY ik asMKF lokAus nUM qrHF qrHF pUjdy hn. Bfvy iewQy‘BfAu’ df arQ Bf qYa krky svfrQfrQBgqI krnf hY, pr Auh ies nUM pRym dwsdfhY. Aus dy kihx df sfr hY ik prmfqmfieMnf vwzf qy pRBfvÈflI hY ik bVI BfrIigxqI ivc lok Aus nUM pUjdy hn. ‘vfirafnf jfvf eyk vfr’ df ÈbdI arQ kr kyAuh kihMdf hY ik Auh qF Aus dy “rom”brfbr vI nhIN. ies ivafiKaf ivctIkfkfr ny gurU sfihb dy ÈbdF nUM hIawgy ipwCy kr ky iliKaf hY. Aus iehnhIN dwisaf ik ies nUM ilKx ipwCy gurUsfihb df mnorQ kI sI. Aus ny aijhfies leI nhIN kIqf, ikAuNik dUjy afDuinkiswK ivdvfnF vFg Aus ny vI ies qoNpihlIaF pAuVIaF dy sMdrB `c nhINivcfiraf.
jy ieh ivdvfn ipClIaF pAuVIaFnUM shI qrHF ivcfrn qF smJ jfx ik‘mMny’ dIaF pAuVIaF ipCoN gurU sfihb Ausvyly dy ihMdU smfj dI KVHoq vflI dÈf dfvrxn kr rhy hn. Auh dws rhy hn ikikvyN Aus smfj dI soc vihmF kfrn pMjdy iek Coty ijhy ihMdsy `qy rukI hoeI sI.AudoN dy buwDIjIvI ies aMk nUM sRyÈt mMnIbYTy sn qy Auh kudrq nUM ies qoN awgylMG ky nhIN sn inhfrdy. gurU sfihb nykeI ihMdU mnOqF df KMzn kridaF dlIlidwqI sI ik kudrq byaMq qy byihsfb hY,ies leI ies df KulHy idmfg nfl jfieËflYx dI loV hY. ies ivc ieMnIaF vDyrynFvF vflIaF jIv jfqIaF hn ik AunHF dflyKf hfly qIk mukMml nhIN hoieaf. iesylVI ivc AunHF ny mnuwK jfqI ivc vwK vwKpRikrqI dy lokF df ijLkr kIqf. AunHFanusfr ieh sB lok kudrq nUM anMqjfx ky ies dI ivivD ZMg nfl pUjf qFkrdy hn, pr ies df mfqrfqmk qy
guxfqmk aiDaYn nhIN krdy. lok iesnUM pUjnIk mMndy hn, pr Koj dI rucInhIN apnfAuNdy. Auh sMkyq krdy hn ikkudrq df iewzf vwzf psfrf hY ik ies nUMiek vfr vI igixaf imixaf nhIN igaf.nf ies dy PYsilaF df Byq pqf lgdf hYqy nf hI ienHF qy koeI ikMqU pRMqU ho skdfhY. afid kfl qoN sB ievyN hI vrq irhf hY!
gurU sfihb dI soc iblkul shI sI.jo Aus vyly ho irhf sI, Auh awj vI hoirhf hY. ajoky iswK ivdvfn vI pMj dymoh ivc pY ky pMj pqfsy, pMj bfxIaF,pMj isMG, pMj qKq afid dI rt ivc peyhoey hn. jy lokF dy mn c pMj df aMk hIGr kr igaf hovy qF Auh iewzy vwzy bRihmMzdy rfj ikvyN smJxgy? ikvyN jfxngy ikDrqI ikMnI ku vwzI hY qy afkfÈ ikMnf kumoklf hY! sUrj mMzl dy Pfsly qF sfDfrxaMk gixwq nfl smJ ley jFdy hn, pries qoN agoN dIaF pulfVI dUrIaF nUMsmJxf ivigafnIaF leI vI muÈikl hY.iesy leI AunHF pRkfÈ-vrHy dI DfrnfisrjI. ieh Auh dUrI hY, jo pRkfÈ dI ikrniek sfl c qYa krdI hY. pRkfÈ-virHaFdI dUrI nUM afm gixwq rfhIN mIlF ivcimxn leI sfieMitiPk notyÈn ieËfdkIqI. keI vfr qF ieh lgdf hY ijvyNajoky ivigafnI gurU sfihb dy inrdyÈnivc hI kMm kr rhy hox, Bfv AunHF dyAuTfey nukiqaF dI hI GoK kr rhy hox!
afDuink ivigafn dIaF pRfpqIaFkfrn awj pqf hY ik nyVy df DrU qfrfDrqI qo N 434 pRkfÈ-vrH y dUr hY.ivigafnk notyÈn anusfr ieh igxqI2.551x10¹ mIl hY. afm gixwq anusfrieh sMiKaf 2558501885400000 mIlqoN vI vD bxdI hY. pulfV ivc Pfslyies qoN vI vwzy vwzy pey hn. imsfl vjoNAuh vwzf ivsPot (Big Bang), ijs nflbRihmMz isrijaf igaf sI, awj qoN krIb15 iblIan sfl pihlF hoieaf sI. pRkfÈdI gqI 1,86,000 mIl pRqI sikMt hY.ies ihsfb ies df 15 iblIan sflFivc qYa kIqf Pfslf 8.82x10²² mIlhoieaf. ies df Bfv hY ik Aus vyly dfAuizaf pihlf isqfrf awj DrqI qoN8.82x10²² mIl dUr clf igaf hY.
gix wq anusfr ieh dUrI88200000000000000000000 mIlbxdI hY. qknIkI qOr ‘qy ieh idsdybRihmMz df afKrI isrf hY; pr hY nhIN,ikAuNik ieh bRihmMz 3,72,000 mIl pRqIsikMt dI rPqfr nfl cfry pfsy PYl irhfhY qy awgy KflI QF ivc PYldf hI cilafjf irhf hY. KflI QF vI qF afKr QF hY.sMiKafvF ies qoN vI awgy peIaF hn. 15iblIan hor sflF bfad sB qoN pihlfqfrf 1.684x1044 mIl hovygf qy 30iblIan sflF ipCoN 3.368x1088 mIl dIdUrI ‘qy. ieh 15, 30, 45, 60 iblIanqF kihx dIaF gwlF hn. hux qoN 6iblIan sflF qIk qF sUrj vI brP bxjfvygf. iPr ikhVf rwb, ikhVI BgqI qyikhVy Bgq! sB XwK bx jfxgy. ijspdfrQ nUM awj aiDafqmvfdI lwq mfrdyhn, Ausy ivc kokVf bx ky pey hoxgy.isrP qy isrP kudrq rhygI aqy kudrqdy axvyKy vrqfry rihxgy. ies AuprMqiksy ZukvyN vfqfvrx vfly isqfry AuqyiPr iensfn pYdf hovygf. Auh iPr keIXug zrygf, keI Xug Gbrfeygf qy keIXug hwQ bMnH ardfsF krygf. jdoN TMzyivcfr nfl Koj krn lwgygf, AudoN Aus dfsUrj vI TMzf ho jfvygf. Auh vI awD-kwqI pUxI Cwz ky AuT jfvygf. isrP aidwKhukm hI sdf slfmq rhygf.
ieh hY asMK df sMklp, ijs nUM dyky gurU sfihb ny bRihmMz ivigafn dInINh rwKI.
zf[ goibMdr isMG smrfEPon: 408-634-2310
gurbfxI igafnasMK jp asMK BfAu
Punjab Times Vol 21, Issue 23; June 6, 2020 pMjfb tfeImjL sfl 21, aMk 23, 6 jUn 2020 (23)
26 meI gurU arjn dyv jI df ÈhIdIidn sI. AunHF dI Xfd ivc lfhOr ivKygurduafrf zyrf sfihb sQfpq hY. dyÈ vMzqoN pihlF aKMz ihMdusqfn dy iswK ÈrDflUeyQy nqmsqk hMudy sn. vMz ipwCoN BfrqqoN pfiksqfn jfx vfilaF dy rfh ivcaOkVF afAux kfrn hr sfl bhuq sfryÈrDflU lfhOr nhIN jf skdy. ies vfr qFkronf vfiers vflI qflfbMdI ny hr iksydy pYrF ivc byVIaF pf CwzIaF.
myry ijhy anykF ny gurU gRMQ sfihbnUM mwQf tyk ky mn smJf ilaf hY. myrysfhmxy iewk hor bdl vI ipaf hY. zf[jspfl isMG ricq ‘sRI gurU gRMQ sfihbbfxI df sMkln qy icMqn’ (nvXwugpbilÈrË, pMny 210, muwl 375 rupey)ieh rcnf iswKI mfx-mirafdf df DurfhY. KUbI ieh ik ies ivc vrqmfn kflvfsqy loVINdI syD vI, gurbfxI dy XogpRsMg smyq, drj hY.
ivcfr aDIn pusqk dy pMj aiDafiehn. pihly aiDafie ivc gurU gRMQ sfihbdI bfxI dy sMkln, sMpfdn aqy Aus nfljuVy iviÈaF bfry crcf kIqI geI hY, ijvyN-bfxI dI qrqIb, sMpfdkI jugqF, ibMbivDfn, sMgIq dI prMprf qy BfÈf aqyilpI. dUjy aiDafie ivc ‘sbd gurU surqDun cylf` qy ‘bfxI gurU gurU hY bfxI` dyisDFq qy sMklp dI ivafiKaf hY, bfxIdy adb-siqkfr, bfxI dy globlsrokfr aqy Aus dI ivÈv-idRÈtI dIcrcf smyq qIjy aiDafie ivc pihly pMjgurU sfihbfn qy nOvyN gurU qyg bhfdrsfihb dI bfxI df sMdyÈ qy mhwqvsmoieaf hoieaf hY.
cOQy aiDafie ivc bfxI dy rcnfkfrBgqF-nfmdyv, rivdfs, rfmfnMd, jYdyv, iqRlocn, DMnf, sYx jI, pIpf jI,BIKn, sDnf, prmfnMd, sUrdfs, byxIjI aqy Bgq bfbf PrId jI dI bfxI dIpRikrqI aqy Aus ivcoN pRfpq ho rhyigafn bfry Xog crcf kIqI geI hY. pMjvyNqy aMiqm aiDafie ivc bfbf sMudr qyBfeI mrdfny dI bfxI, swqf-blvMz dIvfr aqy igafrF BwtF dI bfxI df vyrvfdrj hY.
gRMQ sfihb ivc drj bfxI df mUlmnorQ BfvyN mfnv jfiq nUM aiDafqm nfljoVnf hY, pr ieh smyN dy srokfrF nflikMnI Eq-poq sI. bfbr dy hmly nflsbMDq gurU nfnk dyv jI dy Èlok qoN pqflwg jFdf hY,
Kurfsfn Ksmfnf kIafihMdusqfn zrfieaf]afpY dos nf dyeI krqfjmu kir muglu cVHfieaf]eyqI mfr peI krlfxyqYN kI drdu n afieaf]zf[ jspfl isMG anusfr vyKx vflI
gwl ieh hY ik dunIaF dy sfry Drm-gRMQiksy nf iksy rUp ivc mnwuKI iËMdgI vlsyDq hn, pr gRMQ sfihb df invyklfmukfm hY. ieh iek ivlwKx Drm gRMQ hY,ijs nUM gurU pd pRfpq hY aqy ijs pfsoNdunIaF df hr mnwuK duinafvI qy rUhfnIsrpRsqI hfsl kr skdf hY. mËhbF dyivqkiraF aqy mnwuK-mnwuK ivcfly Byddy hr bMDn qoN mukq smwucI mnwuKqf dIsFJI ivrfsq. gurU gRMQ sfihb dI pivwqrbfxI dy prvfh awgy hr dIvfr twut jFdIhY.
asIN vyKdy hF ik gurU gRMQ sfihbivc mnw uKI mn nU M Drm, ismrn,prmfrQ, prAupkfr, sbr, sMqoK qysyvf df jo AupdyÈ idwqf igaf hY, AuhsmyN dy siBafcfrk hflfq aqy sMsfrkafly-duafly ivc glyiPaf hoieaf hY.rcnfkfrF ny duinafvI Kyqr nfl sbMDqsfry iviÈaF bfry afpxf pRqIkrm inDVkqy inÈMg pyÈ kIqf hY.
asIN vyKdy hF ik gurU gRMQ sfihbivc dUjy rcnfkfrF df Gyrf bhuq vwzfrwiKaf igaf hY. hr mËhb, jfqI jF ikwqynfl sbMDq rcnfkfr dI bfxI ivc QFidwqI geI hY. BfvyN Auh ihMdU-jY dyv hY jFmuslmfn sUPI PkIr-bfbf PrId;bRfhmx-prmfnMd hY jF kiQq nIvIN jfq
asl ivc gurU gRMQ sfihb ivc drjbfxI ‘rwb dI iewkqf` dI gwl nUM idRVHkrfAuNdI hY aqy sMsfr dI sfrI BOiqkanykqf nUM ‘iek` df pfsfr mMndI hY.iPr rwb dI iewkqf dy iesy isDFq coN hImnwuKI eykqf dy ivcfr dI ËmIn iqafrhMudI hY.
gurU sfihbfn ny ies nvyN siBafcfrdI Dfrnf nUM afpxI bfxI rfhIN pRgt kIqfaqy gurU gRMQ sfihb dy rUp ivc sfrIbfxI dy sMkln qy sMpfdn rfhIN ies sFJysiBafcfr dy ivcfr nUM sdIvI bxf idwqf.
awj vI asIN aYsy dOr ivcoN lMG rhyhF, ijwQy vwK-vwK siBafcfrk iekfeIaFaqy qihËIbF nUM iek-dUjy nfl ÈFqIpUrnmfhOl ivc rihx df vwl isKx dI loVhY. iek-dUjy dy siBafcfr qy ieiqhfs nUMsmJxf aqy iek-dUjy dIaF prMprfvF,
Dfrimk akIidaF, BfÈf q y h orsiBafcfrk vMngIaF df siqkfr krndI. gurU gRMQ sfihb dy icMqn df buinafdIsuBfa sdBfvnf vflf vI hY qy bhulvfdIvI, ies icMqn dy Gyry ivc KyqrI qy nslIhwdbMdIaF dI koeI aihmIaq nhIN. ibnfÈwk ies icMqn kol ieho ijhf soc-pRbMDhY, jo ajokI ivÈv siQqI ivc iek idÈf-inrdyÈ dy skdf hY.
zf[ jspfl isMG ricq pusqk gurUgRMQ sfihb ivc aMkq bfxI dy ivÈf vsqUqoN awgy gurU cylf prMprf df mhwqv vIdsdI hY. ieh vI ik gRMQ sfihb ivc drjsmwucI bfxI, BfvyN Auh AunHF dI afpxIrcnf sI jF dUr duryzy BgqF dI, gurUsfihbfn afpxy kol hI rwKdy sn qyafpxy qoN awgy vfly Aus gurU nUM sONp idMdysn, ijs nUM Auh Kud hI cuxdy sn, afpxyhwQIN itwkf dy ky qKq Auqy ibTfAuNdy sn.gurU arjn dyv jI dI dyx ieh hY ik AunHFny ies nUM kwcI bfxI dy rlfa ivcoN inqfr
ky vzmuwly gRMQ df rUp idwqf, ijs nUM dsmpfqÈfh gurU goibMd isMG ny gurUpd pRdfnkIqf.
mYnUM afpxy imwqr zf[ jspfl isMGdy ies byÈkImqI hIry nUM pfTkF nfl sFJfkridaF bVI pRsMnqf ho rhI hY, Kfs krkygurU arjn dyv jI dy ÈhIdI idvs smyN.
aMiqkf: Bgq iqRlocn jIaMqru mil inrml nhIN kInfbfhir ByK AudfsI]ihrdY kmlu Git bRhm n cInfkfhy Bieaf sMinafsI]Brmy BUlI ry jY cMdfnhIN nhIN cIinaf prmfnMdf]
gurU gRMQ sfihb: ivÈf qy vsqU
af pey jy mulKF ‘qy, afPq jd afsmfnF dI,iPkr hI jd pY jfvy, prjf nUM inrI hoNd df,huMdI hY prK AudoN, kpqfnF aqy pRDfnF dI!
iswK jgq leI ieh sB qoN aihmsvfl hY ik Auh iks gurU Aupr tykrwKx. dyhDfrI gurU dI prMprf qF gurUgoibMd isMG mhfrfj dy joqI joq smfAuxsmyN hI Kqm ho geI sI. 1708 eI:ivc nFdyV ivKy gurU goibMd isMG ny iswKsMgq nUM Èbd gurU dy lV lfieaf sIaqy hukm kIqf ik awgy qoN iswKF leI
‘pUjf akfl dI, prcf Èbd df aqydIdfr Kflsy df` ËrUrI hovygf. vYsy qFgurU nfnk dy smyN vI Èbd nUM hI gurUmMinaf jFdf sI ijvyN ik iswD gositbfxI qoN spÈt ho jFdf hY,
svfl: qyrf kvxu gurU ijs df qUcylf] (pMnf 942)
jvfb: sbdu gurU suriq Duin cylf](iswD gosit, pMnf 943)
iswK gurUaF ny afpxy jIvn kfldOrfn bfxI dI rcnf kIqI qy gurU arjndyv jI ny ies gurbfxI nUM poQI df rUpdy idwqf aqy ies df hirmMdr ivKypRkfÈ arMB ho igaf. gurU arjn sfihbies poQI bfbq ilKdy hn,
poQI prmysr kf Qfnu]sfDsMig gfvih gux goibMd
pUrn bRhm igafnu] (sfrg m: 5, pMnf 1226)
ies poQI nUM afid gurU gRMQ sfihbvI ikhf jFdf hY, pr gurU kfl smyN iesnUM poQI sfihb ikhf jFdf sI. ies ivciekwqr pMj gurUaF aqy BgqF dI bfxIÈfml sI aqy ies df mfn–snmfn awjdy gurU gRMQ sfihb vFg hI kIqf jFdf sI.
gey hn. ÈbdF dI iekwqrqf hI gurbfxIbx jFdI hY, jo gurU gRMQ sfihb ivcivdmfn hY. ieh bfxI Èbd rUp hox krkyprmfqmf df srUp hY qy gurU khfAuNdI hY,
bfxI gurU gurU hY bfxIivic bfxI aMimRqu sfry](gurU gRMQ sfihb, m: 4, pMnf 382)
iswK Drm dI ieho ivlwKxqf hY ikies ivc dyhDfrI gurUaF dI hoNd smyN vI‘Èbd` nUM hI gurU svIkfiraf igaf. iehËrUr hY ik bfkI gurUaF ny afpxI hoNd nUMgurU nfnk qoN alihdf nhIN mMinaf aqynfnk joq rUp ivc hI pRvfn cVHy. gurUnfnk nUM AunHF rwb df rUp mMinaf hY,
Èbd gurU qoN gRMQ gurU: iewk ivÈlyÈxzf[ cfhl dI Koj qoN iswD huMdf hY ik
gurU goibMd isMG jI df gurU gRMQ sfihb nUMgur–gwdI dyxf iek ieiqhfsk Gtnf hY,ijs dI ivafiKaf aqy pVcol krnIlfËmI hY. mYklOz mMndf hY ik gurU sfihbny gur–gwdI gurU gMRQ sfihb nUM idwqI hInhIN, ieh bMdf bhfdr dI ÈhIdI qoN bfadiswK kOm nUM iekmuwT rwKx leI kIqf igafsI. pRMqU iswK ieiqhfskfr mYklOz dImnOq nUM JUTf mMndy hn. BfeI pRihlfdisMG dy rihqnfmy qoN gvfhI iml jFdI hYik gurU goibMd isMG jI df afpxy iswKFleI Purmfn sI,
gurU gRMQ jI mfinE,pRgt gurF kI dyh.jf kf ihrdf suiD hY,Koj sbid mih lyhu.ivcfrn dI gwl hY ik dyhDfrI Kflsf
qF gurU dI dyh ho skdf hY, pr Èbd jFgurU gRMQ sfihb nUM ikvyN dyh mMinaf jfskdf hY? ies Dfrnf ny iswK jgq ivciek hor glq pirpftI nUM jnm idqf hYaqy gurU gRMQ sfihb dy pMinaF nUM ‘aMg`ikhf jf irhf hY. rwb jfxy ieh iksy iswKivroDI dI nvIN cfl hovy?
gurU gRMQ sfihb dI mhfnqf qoN koeIiswK munkr nhIN ho skdf, ikAuNik ies
ivc ‘Èbd gurU` df Kjfnf hY. ‘prcfÈbd df, pUjf akfl dI aqy dIdfrKflsy df` hukm hux qbdIl ho cukf hY,qy pUjf gurU gRMQ sfihb dI hoxI ÈurU hogeI hY. iswKI muV bRfhmxvfdI rIqFrsmF ivc jkVI jf cukI hY. mMidrF ivcbuwq pUjf huMdI hY aqy gurduafiraF ivcgurU gRMQ sfihb dI pUjf Ausy pwDr `qyho rhI hY. loV hY, Èbd gurU dI ivcfrAupr iDafn kyNidRq kIqf jfvy. kIrqndI prMprf qF TIk cwl rhI hY.
zf[ jsvMq isMG nykI iek suMdrimsfl nfl Èbd gurU aqy gRMQ gurU dyivroDfBfs nUM ibafn kiraf krdy sn,
puwqrF ny ikhf ik asIN qF icwTI dIpUjf krdy rhy hF, ies ivclf sunyhfpiVHaf hI nhIN. kuJ ieho ijhI hflqawj dy iswKF dI hY, Auh gurU gRMQ sfihbnUM pRgt gurF dI dyh mMn ky pUj rhyhn, ies ivcly Èbd dI ivcfr aqy AusAupr cwlx dI pRikRaf qoN vFJy rih jFdyhn. loV hY, asIN Èbd gurU dy lV lwgIeyaqy buwq-pUjf ijhy ruJfn qoN Aupr AuTky gurU gRMQ sfihb dI iswiKaf nUM afpxyjIvn df afDfr bxfeIey.
zf[ hrdyv isMG ivrk#360, sYktr 71, mohflI
Èbd gurU, gRMQ gurU aqy dyhDfrI gurU
Punjab Times Vol 21, Issue 23; June 6, 2020 pMjfb tfeImjL sfl 21, aMk 23, 6 jUn 2020 (24)
koeI acfnk afieaf Purnf jFivcfr-crcf kdoN iksy pusqk dI rcnfdf sbwb bx jfvy, ikhf nhIN jf skdf.kuJ iesy qrHF df sbwb bixaf zf[ EaMkfris MG dI ‘ardfs’ isrlyK h yT,‘amYirkn skUl afP gurmiqsiprcUaYiltI ieMk[ amrIkf’ vwloN CfpIpusqk df. hoieaf ieAuN ik amrIkf dyinAU mYksIko dy aYspynolf Èihr qoN ÈurUkrky hor vwK vwK kyNdrF ivc amrIkniswKF aqy bwicaF nMU pMjfbI BfÈf aqygurmiq pVHfAuNidaF keI ÈbdF bfry
p u wCidaF q ydwsidaF iesnUM pusqk rUpivc ilKx dfsbwb bixaf.zf[ EaMkfrisMG dy dwsx
anusfr imsfl vjoN jmfq nUM gurmiqpVHfAuNidaF iewk vfr AunHF puwiCaf ik‘ibrd kI pYj’ kI huMdI hY qF ividafrQIaFnUM nhIN sI pqf, ‘cVHdI klf’ iks nUM kihMdyhn?’ jF kOx do ipAu-pu wqr isMGcrKVIaF `qy cVHy sn? ieh sB iswKsMklp jF ieiqhfsk qwQF qoN bhuqyamrIkn iswK jF amrIkf ivc jMmy-plyAunHF kol pVHdy iswK bwcy nhIN sn jfxdy.ies qrHF ies iksm dy Coty Coty, praihm svflF ny ‘ardfs’ dIaF prqF nUMProlidaF pusqk df ivcfr AunHF dy mnivc pYdf kIqf. ijwQy ies iksm dI ivcfr-crcf ies pusqk nUM ilKx df kfrn bxI,AuQy hI lyKk dy afpxy ÈbdF ivc Aus dIpRyrnf df sRoq ‘sfihbËfidaF dI jgfeIÈhIdI loa dIaF ikrnF’ hn, ijnHF nUMieh pusqk smripq vI kIqI geI hY.
iswK ardfs ivc, ijvyN zf[ blkfrisMG ny ‘ipafr asIs’ ivc pusqk dyarMB ivc iliKaf hY, iswK-icMqn aqyiswK ieiqhfs nUM guMinHaf hoieaf hY, joafm dUjy DrmF ivc pRfpq nhIN hY. iespusqk df iewk hor hfsl ieh vI hY ikamrIkn iswKF jF ivdyÈF ivc jMmy-plyiswK bwicaF nUM iDafn ivc rwKidaF, iesdy hr sMklp jF prq dI ivafiKaf nUMnfl dI nfl aMgryËI ivc vI AulQfieafigaf hY aqy ieh kfrj pRo[ joigMdr isMGjogI ny inBfieaf hY. lyKk ny ‘ardfsdf Auh pfT ¡ qoN lY ky srbwq dy Blyqwk ilaf hY jo pMQ pRvfinq rihq-mirafdf ivc idwqf hoieaf hY.’
pusqk dy arMB ivc ‘ardfs’isrlyK hyTly pfT ivc lyKk ny dUjy DrmFivc afm krky aqy iswK Drm ivc Kfskrky ardfs dy kI mfany jF pirBfÈfhY, dI sMKyp jfxkfrI idMidaF dwisaf hYik ardfs iksy vI aiDafqmk sfDnfdf kyNdr ibMdU hY aqy nfl hI Aus ny kuJiewk iswK ivdvfnF vwloN ‘ardfs’ dI kIqIivafiKaf vwl vI sMkyq kIqf hY. ardfsdy ieiqhfs qy sMKyp JfqI pfAuNidaF lyKkny ieh qwQ spwÈt rUp ivc sfhmxyilaFdf hY ik ardfs iswK ivrsy dI sMBflhY, ijs dI prMprf gurU nfnk sfihb dysmyN qoN hI ÈurU ho geI sI aqy “iswK DrmdI ardfs df, pMQ vloN pRvfinq ieh srUpsmUh iswKF leI sFJf qy ËrUrI hY. smuwcypMQ dI pRvfngI qoN ibnf ies ivc koeIbdlfa nhIN kIqf jf skdf. ies df hrÈbd, sMgqI-ardfs ivc piVHaf jfxfËrUrI hY.”
iswK ardfs ivc ¡ , vihgurU jIkI Piqh aqy ardfs kridaF ‘vfihgurU’bolx df kI mhwqv hY, afid dI ivafiKaf
kIqI hY. ies pihly pfT ivc hI lyKk nykuJ Kfs nukiqaF vwl sMkyq kIqf hY,msln ardfs krdy smyN ijnHF gwlF dfiDafn rwKxf ËrUrI hY; ijvyN pMQk eykqfnUM iDafn ivc rwKidaF pMQ vwloN jo pfTpRvfinq hY, Ausy anusfr ardfs krnI:gurbfxI adyÈ anusfr iewko akfl purKnUM mMnidaF Aus iewk awgy hI ardfskrnI; ardfs krn vyly iksy ivakqIivÈyÈ dy sohly nhIN gfAuxy cfhIdy; ardfskrdy smyN ardfsIey isMG nUM muwTI ivcBytf jF koeI icwt nhIN PVfAuxI cfhIdIafid. lyKk ny ieh vI Kulfsf kIqf hY iksMgqI ardfs krn ipwCoN ‘afigaf BeIakfl kI’ df doihrf vI pVHnf cfhIdf hYaqy ‘boly so inhfl, siq sRI akfl’ dfjYkfrf vI Cwzxf cfhIdf hY. ies dy nflhI lyKk anusfr pRcilq doihry dIaFafKrI do pMkqIaF,
‘gurU gRMQ jI mfnXoprgt gurF kI dyh]jo pRB ko imlbo chYKoj Èbd mY lyh]’BfeI p R ihlfd is MG jI vfl y
rihqnfmy ivc ies qrHF hn,gurU Kflsf mfnIaihN,prgt gurU kI dyh]jo isK mo imlbo chih,Koj ienhUN mihN lyh]lyKk df suJfa hY ik “jy ho sky qF
sMgq nfl gurmqf krky gurduafiraFivc ies pMkqI nUM suDfr lYxf cfhIdf hY,ikAuNik gurU gRMQ sfihb ‘Èbd gurU’ hn,dyhDfrI gurU nhIN. ies nfl iswKI isDFqdy Èbd gurU vfly isDFq nUM Korf lgdfhY. srIr dy qOr `qy gurU Kflsf pMQ hIsiqgurU df srUp hY aqy Kflsf pMQ nUMsiqgurU ny guirafeI bKÈI hY.”
lyKk df mMnxf hY ik hr guriswKnUM ardfs kMT krnI cfhIdI hY aqy hrsmyN gRMQI isMGF ‘qy inrBr nhIN rihxfcfhIdf. aglf nukqf, jo iDafngocrykIqf hY, Auh hY ardfs ivc swuKFsuwKxIaF jF ÈrqF lf ky ardfs nhINkrnI cfhIdI, ikAuNik guriswK ny hrhflq ivc vfihgurU dy Bfxy ivc ijAuxfhY aqy Aus prvdgfr df Èukrfnf krnfhY. aglI gwl ardfs dy ivckfr hI kVfhpRÈfd nUM ikrpfn Byt krnf vI gurmiqanusfr nhIN hY, ijs bfry ÈRomxI kmytIny afpxy pwqr nMbr 39913/9 imqI 23-4-1974 anusfr spwÈtIkrx idwqfhoieaf hY ik ardfs dI smfpqI aqyhukmnfmy ipCoN, pRÈfd vrqfAux vyly hIikrpfn Byt krnI cfhIdI hY. ‘ardfs’ivc afey sMklpF, ieiqhfs afid dI bhuqhI suMdr icwqrkfrI aqy kYlIgrfPI s[hrdIp isMG ny kIqI hY, jo ivafiKaf dynfl nfl hr iewk pMny ‘qy idwqI hoeI hY.
ardfs df pihlf Èbd ¡ hY, jogurU gRMQ sfihb ivc afieaf vI pihlfÈbd hY. lyKk ny ¡ dI pUrI ivafiKafkIqI hY. ¡ qoN bfad ‘vfihgurU jI kIPiqh’ dI ivafiKaf kridaF lyKk nydwisaf hY ik ieh gurU goibMd isMG jI dfafpxf ricaf hoieaf mMgl hY. imsflFsihq dwisaf hY ik gurU goibMd isMG dfmksd iswK mfniskqf nUM buËidlI aqyZihMdI klf ‘coN kwZ ky cVHdI klf dIaFbulMdIaF `qy ilafAuxf sI, ijs krkyAunHF ny iswKF nUM nvyN boly, nvIN ÈbdfvlIidwqI. aMimRq CkfAux vyly ‘vfihgurU jIkf Kflsf, vfihgurU jI Piqh]’ dI joguVHqI idwqI, Aus ny iswK mfniskqf ivcnvIN qbdIlI ilaFdI. lyKk ny ies qwQqoN vI jfxU krfieaf hY ik iswKF dy afpsivc imlx vyly ‘vfihgurU jI kf Kflsf,vfihgurU jI kI Piqh’ hI bulfAuxI cfhIdI
hY, ikAuNik ‘siq sRI akfl’ Kflsf POjFvwloN cVHfeI krn vyly joÈ aqy cVHdI klfdf aihsfs jgfAux leI XuwD vyly vrqyjFdy aYlfn nfl sbMiDq hY, jo sMpUrnÈbdF ivc ‘boly so inhfl siq sRI akfl’hY.
ardfs ivc ‘sRI BgOqI jI shfie’pMkqIaF, lyKk anusfr “sRI gurU goibMdisMG sfihb jI dI rcI BgOqI kI vfr dIpihlI pOVI ivcoN hn.[[[sB QFeIN hoieshfie qwk ieh pihlI pAuVI smfpq huMdIhY.” lyKk df ieh vI mMnxf hY ik “iswKsUrbIr XoiDaF ivc sUrbIrqf df ieËhfrkrn leI DMn gurU goibMd isMG jI ny bhuq
sfry sfihq dI rcnf kIqI aqy afpxy52 kvIaF koloN krvfeI, ijs ivcoN sRIBgOqI jI kI ieh vfr vI khI jf skdIhY.” pr asIN jfxdy hF ik “BgOqI kIvfr” sbMDI iswK ivdvfnF ivc mwqBydhn, ikAuNik gurU nfnk sfihb ny iswK nUM¡ nUM hI mMnx aqy Ausy df ismrn krndI pRyrxf kIqI hY aqy ‘BgOqI’ ÈkqI dIpRqIk hY. Èfied iesy ivroDfBfs nUM iDafnivc rwKidaF hI lyKk ny ivcfr prgtkIqf hY ik “ies df mksd guriswKF nUMkdf icwq vI qyj-pUjk bxfAux df nhINsI, sgoN akfl purKI qyj nUM Dfrn krndf sI.”
myrf mMnxf hY ik kuJ DfrnfvF smyNdI ieiqhfsk loV anusfr suwqy iswD hIprMprf df ihwsf bx jFdIaF hn, ijnHF dfqrk isrj ilaf jFdf hY. sfzy kol isDFqaqy isstm dovyN hox dy bfvjUd asIN pMQkqOr ‘qy ies iksm dy ivroDfBfsF nUMsulJfAux leI ies dI suXog vrqoN krnIiswKy hI nhIN.
‘gur nfnk leIN iDafie’ lyKk nyspwÈt kIqf hY ik “gurU nfnk koeI sMqjF suDfrk nhIN sn, sgoN siqgurU sn,ijnHF ny iswK Drm dI nINh rwKI aqy iewkDrm qy nvIN siBaqf nUM jnm idwqf.”BfeI gurdfs dy hvfly nfl gurU nfnksfihb dy jIvn-PlsPy `qy sMKyp prigafn-BrpUr cfnxf pfAuNidaF dwisafhY ik gurU nfnk sfihb ny Drm nUM ikrqnfl joVidaF jfq-pfq, AUc-nIc,iesqrI-purÈ afid dy Byd-Bfv qoN rihqiewk brfbrI vflf smfj isrjx leI
isDFqk Drfql muhweIaf krfAux dy nflnfl sMgq aqy pMgq dI sMsQf rfhIN iesnUM amlI jfmf pihnfAux df mfrg sQfpqkIqf. ‘iPr aMgd’- syvf rfm dIaFprcIaF, purfqn jnmsfKI, sqf blvMzdI gurU gRMQ sfihb ivc drj vfr, aqyzf[ lfietnr dI pusqk `qy afDfrqkridaF gurU aMgd dyv jI dy jIvn dIsMKyp jfxkfrI krvfeI hY ik AunHF nygurmuKI ilpI ivc bflboD iqafr kIqy,lMgr dI sMsQf nUM mfqf KIvI jI dIingrfnI hyT hor mËbUq kIqf aqy dsvMDdI ivvsQf kIqI.
qIjy gurU amrdfs jI dI jIvn
crcf ‘gur qy amrdfs’ isrlyK hyTkridaF AunHF vwloN gurU aMgd dyv jI dIsyvf smyq lMgr ivc syvf krn, guirafeIimlx AuprMq kIqy kfrjF ijvyN gurU drÈnFqoN pihlF pMgq ivc bYT ky lMgr Ckx nUMËrUrI krfr dyxf aqy sB dI brfbrIleI iewko sQfn qy sMgqF dy ieÈnfn krnleI goieMdvfl sfihb ivKy bAulIbxvfAuxf, Drm pRcfr leI 22 mMjIaFdI sQfpqI aqy bIbIaF nUM brfbr dy drjy`qy ilafAux leI cuwky gey amlI kdmFdI sMKyp jfxkfrI idwqI hY.
‘rfmdfsY hoeIN shfie’ ivc gurUrfmdfs jI dy bcpn aqy jnm sQfnlfhOr aqy muZlf nfm jyTf jI hox `qycfnxf pfieaf hY. bcpn ivc hI XqImho jfx krky pflx-posx nfnI kolbfsrky (jo gurU amrdfs jI df pirvfrkipMz sI) hoieaf aqy roËI-rotI leIGuMgxIaF vycx dI ikrq krdy rhy.goieMdvfl sfihb af ky vI GuMgxIaF vycxdI ikrq krnI nhIN CwzI aqy nfl nfllMgr dI syvf vI krdy. BfeI jyTf jI dIsLKsIaq, lgn, syvf aqy aiDafqmklgn qoN pRBfivq ho ky gurU amrdfs jIny afpxI puwqrI bIbI BfnI df ivafh ienHFnfl kr idwqf aqy gurU Gr dIaF bhuqsfrIaF iËMmyvfrIaF vI sMBfl idwqIaF.
lyKk ny ‘gurU ky cwk’ dI qrwkI leIdsqkfrI aqy vpfr pwKoN AusfrI aqymsMd prMprf ÈurU krn df vI iËkr kIqfhY. lyKk anusfr “gurU rfmdfs jI nyiswK-rihq dI hor vDyry ivafiKafkridaF bfxI ivc drsfieaf ik iswK df
roËfnf inwqnym kI hoxf cfhIdf hY” aqylfvF df pfT rc ky iswK Drm ivc afpxIanMd kfrj dI ivlwKx prMprf df muwZbMinHaf. gurU arjn dyv bfry bVy QoVyÈbdF ivc hI krIb sfrf ieiqhfs, gurUamrdfs dI god ivc Kyz ky vwizaF hoxqoN lY ky hirmMdr sfihb dI nINh aqyAusfrI, gurU rfmdfs vwloN ÈurU kIqy geysrovr dI sMpUrnqf, gurU gRMQ sfihb dysMkln aqy pRkfÈ qwk, mOlfnf ÈyKaihmd srhMdI vwloN bfdÈfh jhFgIr nfliml ky, ipRQIcMd aqy cMdU dI imlIBugqnfl Èhfdq hox df sfrf ibrqFq ‘quËikjhFgIrI’ dy hvfly smyq idwqf hY.
‘hirgoibMd noN’ dy isrlyK hyTF gurUhrgoibMd sfihb ny iks qrHF smyN smyNipRQI cMd vwloN idwqy kÈtF df sfhmxfkIqf, mIrI pIrI arQfq BgqI aqy ÈkqIdy sumyl dI prMprf ÈurU kIqI, “nOjvfnFnUM jMgI krqb aqy srIrk ksrq”krvfey jfx aqy iswK POj dI pUrIXojnfmeI iqafrI, Èsqr aqy GoVy, ZfzIvfrF rfhIN joÈ Brn, gvflIar dy iklyivc kYd hox aqy iPr 52 rfijaF nUM vIirhf krfAux qy ‘bMdI-CoV’ gurU krkyjfxy jfx; akfl qKq dI AusfrI afiddf pUrf vrxn kIqf hY.
‘ismrO sRI hirrfie’ ivc sqvINnfnk joiq, jo gurU hrgoibMd sfihb dypoqy aqy bfbf guridwqf jI dy spuwqr sn,dI sLKsIaq qoN jfxU krfieaf hY ik iewksUrbIr XoDy hox dy bfvjUd byhwd koml-idl aqy sMq-suBfAu dy mflk sn. dfrfiÈkoh dI ibmfrI dy hvfly sihq dwisafhY ik “mn dI arogqf leI afp nfmrUpI aOÈDI bKÈdy sn aqy qn dI arogqfleI afp ny bhuq kImqI jIvn-dfiekdvfeIaF df dvfeI-Kfnf KoilHaf hoieafsI.”
aOrMgËyb dy swdy qy gurU hirrfievwloN afpxy puwqr rfmrfie nUM idwlI ByjxdI Gtnf bfry jfxkfrI idwqI hY ik gurUsfihb ny bfxI bdlx dy doÈ ivc mwQylwgx qoN ienkfr kr idwqf aqy guriswKFnUM rfmrfeIaF nfl rotI-bytI dI sFJ rwKxdI mnfhI kr idwqI. iswKI dy pRcfr leIjQybMdIaF kfiem kIqIaF, jo ieiqhfs ivc‘bKiÈÈF’ krky jfxIaF jFdIaF hn; iswKFnUM DrmI jIvn bxfAux leI “kys nhINktfAuxy, qMmfkU df syvn nhIN krnf aqytopI kdy nhIN pihnxI” df AupdyÈ idwqf.
‘sRI hirikRÈn iDafeIaY’ ivc awTvyNgurU dy jIvn nfl juVIaF kuJ aihmGtnfvF df iËkr kridaF iswK Drm dyies isDFq nUM idRV krvfieaf hY ikgurgwdI df vfirs bxn leI pYmfnfXogqf-mUlk arQfq kfblIaq nUM rwiKafigaf, nf ik Aumr jF iksy hor irÈqy nUM.gurU hirikRÈn ny bfl avsQf ivc hIidRV ierfdy nfl idwlI vwl kUc kIqf, cyckPYlx qy iswKI dy syvf isDFq nUM idRV kridKfieaf. lyKk ny gurU hirikRÈn dfjIvn ibRqFq igafnI igafn isMG dI ilKq‘pMQ pRkfÈ’ dy hvfly nfl iliKaf hY.
‘qyg bhfdr ismiraY’ ivc gurU qygbhfdr dy jIvn `qy Jfq puafeI hY ikAunHF df nfm ikvyN “13-14 sfl dI Aumrivc hI afp ny krqfrpur dy XuwD ivcihwsf ilaf aqy ieMnI bhfdrI nfl qygclfeI ik ipqf jI vwloN ‘qyg bhfdr’ dynfm dI bKiÈÈ hoeI. “gurU hirikRÈnsfihb dy bcnF qoN bfad gwdI `qyibrfjmfn hox qoN lY ky, bfby bkfly qoNhirmMdr sfihb mwQf tykx jfx aqyipRQIey dI aOlfd soZI hir jI vwloN ikvfVbMd kr dyx qoN lY ky anMdpur sfihbvsfAux aqy kÈmIrI bRfhmxF dI pukfr
duie kr joiV krAu ardfis: ‘ardfs` pusqk pVcol
(bfkI agly sPy `qy)
zf[ gurnfm kOr, kYnyzf
Punjab Times Vol 21, Issue 23; June 6, 2020 pMjfb tfeImjL sfl 21, aMk 23, 6 jUn 2020 (25)
sux ky, mnwuKI hwkF dI rfKI leI kuJguriswKF smyq idwlI jf ky Èhfdq dyxqwk df sfrf ibrqFq bVy hI sMKyp sbdFivc ibafn kr idwqf hY.
gurU goibMd isMG sfihb jI bfry lyKkny iewko pMkqI ivc ikMnf kuJ dws idwqfhY, “mhF-XoDy, mhF-jrnYl, mhF-kvIsrbMs-dfnI ipqf, gurU goibMd isMG jIiswKF dy dsvyN gurU sn.” pMj ipafry sfjxqoN lY ky Kflsy nUM Èsqr aqy Èfsqrivwidaf dyx df pRbMD, anMdpur sfihbivc 52 kvIaF aqy vwK vwK BfÈfvF dyivdvfnF dy iekwT, anMdpur df iklfCwzx, cmkOr df XuwD, sfihbËfidaF aqymfqf gujrI jI dI Èhfdq, bMdf bhfdr nUMpMjfb Byjx aqy gurU gRMQ sfihb nUMguirafeI dyx afid df iËkr bVy sucwjnfl kr idwqf hY. iesy qrHF gurU gRMQsfihb dy Èbd gurU hox, dsF pfiqÈfhIaFdy joiq srUp hox, ‘bfxI gurU gurU hYbfxI[[[’ df isDFq, Èbd gurU dI BfÈf,hr iewk nUM bfxI pVHn aqy suxn df hwk,Èbd gurU dy bfxIkfr afid hr iewk pwKdf bVI bfrIkI nfl sMKyp ivc vrxnkr idwqf hY. sRI gurU gRMQ sfihb nUMguirafeI dyx df vrxn Bwt vhI, qlMzf,prgnf jINd dy hvfly nfl kIqf hY.
pMj ipafry ivc lyKk ny iehdwsidaF ik prm purK dI isrjxf dfkfrj gurU nfnk sfihb qoN hI ÈurU ho igafsI aqy ‘pMj ipafiraF dI mirafdf AunHFqoN hI clI af rhI hY’ ikhf hY ik prijnHF pMj ipafiraF-BfeI dieaf isMG,BfeI Drm isMG, BfeI ihMmq isMG, BfeImuhkm isMG qy BfeI sfihb isMG nUM asINieiqhfsk qOr `qy Xfd krdy hF, lyKkdf ieÈfrf Èfied gurU nfnk dy idwqy ‘pMcpRDfn’ sMklp vwl hY. lyKk ny gurU nfnkdy isDFq ‘isr Dr qlI glI morI afAu’‘qy afDfrq krky aqy ‘gur sMgq kInIKflsf’ dy hvfly nfl gurU goibMd isMG jIvwloN pMj ipafry sfjx dy sfry ieiqhfsdf sMKyp ivc vrxn kIqf hY.
iesy qrHF chuMaF sfihbËfidaF ivc‘sfihbËfdf’ Èbd df PfrsI ivc inkfsaqy arQ qoN lY ky bfbf ajIq isMG, bfbfjuJfr isMG, bfbf Ëorfvr isMG qy bfbfPqih isMG dy jnm, pflx posx,is w iKaf, m uglF nfl Xu wD, v wz ysfihbËfidaF dI cmkOr dI jMg ivcÈhfdq aqy Coty sfihbËfidaF dI mfqfgujrI jI dy nfl srihMd dy hfkm vËIrKfn vloN ÈhId kIqy jfx df sfrf vyrvf
ieiqhfsk pRsMg isrjidaF kIqf hY. cflImukiqaF df ieiqhfs ‘mukq’ jF ‘mukqf’df kI arQ hY aqy iks iksm dI avsQfhuMdI hY? dy vyrvy sihq smJfieaf hYaqy “cflI mukiqaF df ieh ismrn sfnUMidRV krvfAuNdf hY ik iswK nUM gurU-pMQ qoNbymuwK ho ky mrn dI QF sdf swc dy sMGrÈivc afpf kurbfn krnf cfhIdf hY.
‘hTIaF jpIaF qpIaF’ isrlyK hyTpurfqn prMprfvF ivc hTI, jpI aqy qpIiks nUM ikhf jFdf sI aqy iswK Drm ivchTI, jpI jF qpI iks sLKsIaq dy mflknUM ikhf jFdf hY, df KUb inKyVf kIqf hY.hTI ‘sIs dIaf pr isrr n dInf’; jpIAuh hY, jo ‘afqm Aupdys Bysu sMjm kojfp su ajpf jfpY] sdf rhY kMcn sIkfXf kfl n kbhU ibafpY]’ aqy sB qoNvwzf qp ‘mnuwKqf dI syvf, Kfs qOr `qyhwQIN kIqI syvf nUM gurmiq ivc vwzf qpmMinaf igaf hY.’
‘ijnHF nfm jipaf’ ivc dwisaf hYik “nfm jpx qoN Bfv hY, ijnHF vfihgurU,Bfv rwbI ÈkqI df ismrn kIqf, Aus dficMqn kIqf, Aus nUM suafs suafs krkyiDafieaf aQvf afpxy ihrdy ivc sdfAus dI Xfd nUM hfËr nfËr jfixaf. ‘vMzCikaf’ ivc iswK Drm ivc gurU nfnksfihb vwloN idwqI jIvn-jfc dI nINh‘ikrq kro, nfm jpo aqy vMz Cko’ dyisDFq `qy Ausfrn df vyrvf idMidaFdwisaf hY ik gurU vwloN iswKF nUM ‘grIb dIrsnf nUM gurU kI golk quwl jfxn dfhukm hY.’
‘dyg clfeI’ ivc ‘dyg’ df arQ dwsky iswK Drm ivc lMgr dI mhwqqf dfiËkr bfxI dy hvfly nfl kIqf hY aqylMgr dI sMsQf ny iks qrHF AUc-nIc dyBydBfv nUM imtf ky mnuwKI brfbrI dyisDFq df amlI pRkfÈn krn ivc mddkIqI. ‘qyg vfhI’ ivc lyKk ny dwisaf hYik qyg PfrsI BfÈf df Èbd hY aqy iswKDrm ivc ies nUM ‘ikrpfn’ df nF idwqfigaf, ikAuNik ies nfl Ëulm df tfkrfkrnf hY aqy mËlUm dI rwiKaf. sMq aqyispfhI dy isDFq qoN ivsqfr dy ky jfxUkrfieaf hY. ‘ijnHF dyK ky axizwT kIqf’dI ivafiKaf kridaF dwisaf hY ik “dyKky axizwT krnf rwbI gux hY” aqy bfxIanusfr vfihgurU afp “aAugxu ko nicqfrdf gl syqI lfiek]”
‘Drm hyq sIs idwqy’ dI ivafiKafgurU nfnk bfxI ivcoN “jAu qAu pRym Kylxkf cfAu isr Dr qlI glI myrI afAu]”dI nINh `qy Ausry Èhfdq dy sMklp aqy
Drm hyq sIs dyx dI iswKI dI aduwqIprMprf dI ivafiKaf gurU arjn dyv jIaqy gurU qyg bhfdr jI dI Èhfdq dyhvfly nfl ibafn kIqI hY; ‘bMd bMdktfey’ dI ivafiKaf iswK ieiqhfs ivcoNBfeI mnI isMG dy hvfly nfl aqy ‘KoprIaFluhfeIaF’ dI BfeI qfrU isMG dy hvflynfl kIqI hY. iesy qrHF ‘crKIaF qy cVHy’df vrxn kridaF dwisaf hY ik“crKVIaF qy cVHn df iËkr BfeI subygisMG aqy AunHF dy spuwqr BfeI ÈfhbfËisMG nfl juiVaf hoieaf hY.” ‘afiraFnfl icrfey gey’ ivc ijwQy gurU qyg bhfdrdI Èhfdq vyly idwlI ivc BfeI mqI dfsnUM afry nfl cIr ky ÈhId krn df ieiqhfs
dwisaf hY, AuQy hI BfeI sqI dfs aqyBfeI idaflf jI nUM ikvyN ÈhId kIqf igaf,df vI vrxn kIqf hY. iesy qrHF‘gurduafiraF dI syvf leI kurbfnIaFkIqIaF’ dy lMby ieiqhfs dI jfxkfrIbfKUbI bVy sMKyp ÈbdF ivc dy idwqI hY.‘Drm nhIN hfiraf’ df arQ, Drm dIrwiKaf kridaF rcy ieiqhfs df iËkrkridaF nqIjf kwiZaf hY, “Drm nf hfrnvfilaF dI sdf jY jY kfr huMdI rhygI.”
‘iswKI kysF suafsF nfl inBfeI’ ivckysF nUM iswKI srUp dI pihlI pCfx aqypRmfx hoxf dws ky ieiqhfs df iËkr kIqfhY ik “ieh qyj pUjk nhIN, sgoN qyj DfrkgurU Kflsf pMQ dI gOrvmeI gfQf hY”aqy “iswKI kysF suafsF nfl inBfAuxvfly sB qoN pihly iswK, BfeI mrdfnf jIsn.” ‘pMjF qKqF’ hyT sRI akfl qKqsfihb dy ieiqhfs dy nfl “so akfl qKqsfihb BgqI dy nfl ÈkqI dy isDFq dIpRqIinDqf krdf hY”, dy isDFq dIivafiKaf kIqI hY. ies AuprMq qKq sRIptnf sfihb, qKq sRI kysgVH sfihb,qKq sRI hËUr sfihb (nFdyV) aqy qKqsRI dmdmf sfihb dy ieiqhfs dI vwK vwKjfxkfrI idwqI hY.
‘srbwq gurduafiraF df iDafn Drky’ ivc gurU nfnk sfihb qoN lY kygurduafrf sMsQf dI nINh aqy ieiqhfs`qy cfnxf pfieaf hY. ‘ipRQmy srbwqKflsf jI kI ardfs hY jI’ ivc lyKk nyXfd krfieaf, “ieQoN ardfs df dUjf BfgÈurU huMdf hY. pihly Bfg ivc asIN gurUnfnk dy inrml pMQ vwloN isrjy ieiqhfsnUM Xfd krky iDafAuNdy hF. ieQoN asINakfl purK awgy afpxIaF ardfsF ÈurUkrdy hF. sB qoN pihlI ardfs srbwqKflsf jI vwloN kIqI jFdI hY.” ‘srbwqKflsf jI ko vfihgurU vfihgurU vfihgurUicwq’ ivc sB qoN pihlI jodVI vfihgurUicwq afAux dI kIqI jFdI hY. ‘icwq afvnkf sdkf srb suK hovy’ ivc lyKk nyvrxn kIqf hY ik gurmiq anusfr srbsuwK kI hY aqy ies nUM pRfpq krn dIgurmiq jugq kI hY?
‘jhF jhF Kflsf jI sfihb qhF qhFriCaf irafieq’ smuwcy Kflsf BfeIcfryleI kIqI hoeI ardfs, kOmI sFJ dy jËbyaqy afpxy ipafry Kflsf BfeIaF leIipafr qy qVP dI pRqIk hY. ‘dyg qygPiqh’ ivc dyg aqy qyg ÈbdF dy arQdws ky ienHF dI mhwqqf dwsI hY ik “dygaqy qyg donoN iswKI-isDFq aqy siBafcfrdI afDfr-iÈlf hn.” ‘ibrd kI pYj’ ivclyKk ny ‘ibrd’ arbI BfÈf dy Èbd ivrddf pMjfbI rUp hY, ijs dy gurbfxI dy hvflynfl arQ dws ky Kulfsf kIqf hY ik “iesardfs nfl hI vfihgurU jI ky KflsyAuqy krqf purK aqy siqgurU dI ikrpfdI CF bxI rhygI.”
‘pMQ kI jIq’ ivc pUrf pRMqU sMKypvyrvf idwqf hY ik pMQ kI qy iks nUM kihMdyhn aqy “ies pMQ dI sdf cVHdI klfhovy, Kflsy df rfj hovy, srbwq df Blfhovy, ies leI inwq dI ardfs ivc pMQkI jIq jodVI kIqI jFdI hY.” ‘sRI sfihbjI shfie’ ivc lyKk ny dwisaf hY ikieQy ‘sRI sfihb’ prmfqmf leI afieafhY aqy ‘pMQ kI jIq leI sRI sfihb jIshfeI hox. ‘Kflsf jI ky bol bfly’ dfarQ, ieiqhfs vrxn krky dwisaf hYik ieh ardfs vI srbwq Kflsy vwloNkIqI jFdI hY. srbwq Kflsy vwloN hI iswKFnUM iswKI dfn, kys dfn, rihq dfn, ibbykdfn, ivsfh dfn, Brosf dfn, dfnF isrdfn nfm dfn, sRI aMimRqsr jI dy ieÈnfnienHF sfry sMklpF dy arQ, ieiqhfsksMdrB alwg alwg krky smJfieaf hYik ienHF leI srbwq Kflsy vwloN ikAuNardfs kIqI jFdI hY.
mwq AucI, mwq df rfKf afp vfihgurUmiq ibbyk-buiD hY, ijs rfhIN glq aqyTIk df inrxf kr skIdf hY, ienHF arQFnUM spwÈt krky lyKk ny iswtf kwiZaf hYik “miq sdf AucI rhy aqy ies Auqygur-Èbd df aMkuÈ bixaf rhy, iesjugiq nUM cyqy rwKx leI hI ies dI inwqardfs kIqI jFdI hY.” sRI nnkfxf sfihbdy KulHy drÈn dIdfr 1947 ivc dyÈ dIvMz ho jfx nfl gurU nfnk sfihb df jnmsQfn nnkfxf sfihb aqy bhuq sfryieiqhfsk gurduafry pfiksqfn qy bMglfdyÈ (pUrbI pfiksqfn) ivc rih gey, ijnHFdy drÈn dIdfiraF qoN iswK vFJy ho gey.ies leI AunHF pivwqr sQfnF dy drÈnFaqy syvf sMBfl dI KulH leI ardfs kIqIjFdI hY.
‘hy inmfixaF dy mfx, inqfixaF dyqfx, inEitaF dI Et’ dy sMklp df arQsmJf ky dwisaf hY ik “iswKI dy iesrwbI-gux nUM Kflsf pMQ, sdf hI akflpurK dI POj bx ky hux qk ieiqhfs dysunihrI pwqiraF dy rUp ivc aMikq krdfaf irhf hY. ‘nfnk nfm cVHdI klf’ardfs dIaF ienHF afKrI pMkqIaF dfivÈlyÈx kridaF dwisaf hY ik “nfmismrn dy aiBafs nfl mnuwK dI afqimkavsQf aMdr, rwbI-qyj aQvf prmfqm-ÈkqI df AuQfn huMdf hY. “qyry Bfxy srbwqdf Blf dI ivafiKaf kIqI hY ik “srbwqdf Blf, is wK aiDafqmkqf dIafDfriÈlf hY, ies dI muwK sur hY. iesnUM Drm dy Kyqr ivc iblkul nvIN, nroeIaqy mOilk phuMc prvfinaf jf skdf hY.”
myrf mMnxf hY ik ‘ardfs’ ‘qy iehpusqk iewk invyklf Xqn hY, ijs ivcardfs ivc afey iswK sMklpF, afdrÈFaqy ieiqhfs Auqy sMKyp ÈbdF ivc vIbhuq kuJ dws idwqf igaf hY. isrPardfs hI nhIN, sgoN sfrI ivafiKaf vInfl dI nfl aMgryËI ivc pRfpq krvfeIhY. ies leI, jo gurmuKI ilpI qoN axjfxhn, pr aMgryËI jfxdy hn, Auh vI iesqoN lfB AuTf skdy hn. myrf mMnxf hY ikgurU sfihbfn nUM vwK vwK icwqrkfrF/klfkfrF vwloN bxfeIaF qsvIrF rfhINnhIN, Èbd rfhIN, bfxI rfhIN smJx dIkoiÈÈ krnI cfhIdI hY.
inÈfndyhI kIqI geI hY. gurU nfnk jIanusfr sMqF dI sMgq ivc swc dI pRfpqIhuMdI hY. swcy Èbd nUM jIvn ivc Zflyibnf koeI vI ivakqI mukqI pRfpq nhINkr skdf. gurU nfnk sfihb anusfrswcy-suwcy jIvn aml nfl, qmo, rjoqy sqo guxF qoN Aucf AuT ky sihjavsQf nUM pRfpq kr lYxf jIvn ijAuxdI shI jugq hY. prmfqmf gurmuKF dyjIvn aMdr srgux, sfkfr qy sucyqrUp ivc ijAuNdf hY. pRo[ dfs df kQn hYik ies rcnf rfhIN gurU jI, gRihsQjIvn qy aiDafqmk jIvn df qflmylsQfipq krdy hn.
pRo[ dfs dI lyKx ÈYlI srl aqyspÈtqfpUrx hY. Aus ny afpxIivcfrDfrf dI puÈtI leI gurbfxI dyAuicq hvfly pyÈ kIqy hn. kdI kdIibrqFq ivc duhrf nËr pYNdf hY, prieh pfTk df iDafn BMg nhIN krdf.XUnIstfr buwks, cMzIgVH vloN pRkfisLqkIqI ieh iek vDIaf ikqfb hY, jogurbfxI dy iviBMn pihlUaF bfryivsiqRq jfxkfrI pyÈ krdI hY.
myrf mMnxf hY ik kuJDfrnfvF smyN dI ieiqhfskloV anusfr suwqy iswD hIpr Mprf df ih wsf bxjFdIaF hn, ijnHF df qrkisrj ilaf jFdf hY. sfzykol isDFq aqy isstm dovyNhox dy bfvjUd asIN pMQkqOr ‘q y ies iksm dyivroDfBfsF nU M sulJfAuxleI ies dI suXog vrqoNkrnI iswKy hI nhIN.
Punjab Times Vol 21, Issue 23; June 6, 2020 pMjfb tfeImjL sfl 21, aMk 23, 6 jUn 2020 (26)
2 jUn 1917 nUM afËfdI GulftIeyafqmf rfm iÈMGfeI ‘c zf[ hrnfm isMGmuKbr nUM mfr ky ÈhId hoey.
8 jUn 1924 nUM bwbr virafm isMGDu wgf, ip Mz n Yx ovfl D u wgf (ijlfhuiÈafrpur) ipMz TIkrIvflf, lfielpurcwk # 54 dy puils mukfbly ‘c ÈhId hogey. Auh ipMz muMzyr dy puils mukfbly
9 jUn 1931 hrI ikÈn qlvfVpMjfb dy gvrnr mfAUNt mOrYnsI nUM golImfrn dy doÈ krky ÈhId hoey. Auh ÈhIdBgq isMG dy pRymI sn qy aMgryË ivruwDhr smyN socdy sn.
10 jUn 1879 nUM sUbf sfihb isMGspuwqr idafl isMG, ipMz bnvflIpur(bMgflIpur) ijlf qrn qfrn dy vsnIkhËfrI bfg jylH ‘c ÈhId ho gey. AuhkUkf lihr dy moZI siqgurU rfm isMGvloN 1866 `c bxfey sUbf nfmDfrI iswKsMgq dy pRcfrk sn. aMgryË rfj nUM Kqmkrn leI mohrlI kqfr ‘c sn.
10 jUn 1917 nUM jvMd isMG nMglklF (huisLafrpur) nUM sYNtrl jyl lfhOrivc PFsI dy idwqI geI. AunHF Auqy jYldfrcMdf isMG nUM mfrn aqy vwlypul puilsgfrd kFz ivc sLmUlIaq df dosL sI.
11 jUn 1925 nUM ipMz bflf kysrijlf jyhlm dy sMq isMG qy mfqf bfbIinhfl dyvI dy puwqr nfnk isMG nfBf jylH
‘c ÈhId hoey. AunHF jYqoN df morcf qIjfaqy gurU ky bfg dy morcy ‘c ihwsf ilaf.
11 jUn 1925 nUM ipMz bwbr, qihsIlqy ijlf jyhlm dy vfsI nfnk isMG nfBfbIV jylH ‘c ÈhIdI pf gey. Auh jYqoN dymorcy ‘c Èfml sn.
11 jUn 1925 ipMz bflfkrUr, ijlfjyhlm dy nfnk isMG nfBf bIV jylH ‘cÈhIdI pf gey. AunHF jYqoN morcy dy ÈhIdIjwQf qIjy ‘c ÈmUlIaq kIqI.
18 jUn 1935 nUM bMgfl dy ijlfitwprf dy pRdIp kumfr BwtfcfrIaf PFsIcVH ky sLhIdI dI kqfr ‘c jf lwgy. AuhafËfdI leI qqpr sn aqy AunHF ‘qy ijlfmYijstryt dy golI mfr ky kql krn df
doÈ sI.18 jUn 1858 nUM rfxI lkÈmI bfeI
afËfdI dI pihlI jMg ivc keI QF aMgryËnUM DUl ctfAuNdI, bhfdrI nfl aMgryËivruwD lVdI mYdfn-ey-jMg ‘c ÈhIdIpRfpq kr geI.
20 jUn 1923 nUM dyvI cMd AurPBgq isMG puwqr awCr isMG ipMz ruVkI,qihsIl gVHÈ Mkr (h u iÈafrpur)imlvrqn lihr dOrfn puils qsLwdd
kfrn sLhIdI pf gey. p u ils n yhuiÈafrpur, aMbflf, imMtgumrI, mulqfnafid jylHF ‘c kfPI qsLwdd kIqf sI. AunHF‘qy lokF nUM aMgryË rfj ivruwD BVkfAuxdf doÈ sI. jUn dI 20 qrIk nUM afËfdIGulftIey mfinMdr bYnrjI ÈhId hoey (sfldI jfxkfrI nhIN iml skI).
21 jUn 1957 nUM inwkf isMG puwqrjgq isMG kYNp bYlpur jylH ‘c ÈhIdI pfgey. AunHF jYqoN aqy PyrU morcy ‘c ihwsfilaf. Cy mhIny dI sKq jylH hoeI.
22 jUn 1919 nUM afËfdI GulftIeymn ohr is MG p u wqr lihxf is MG(aMimRqsr) nYÈnl bYNk aMimRqsr kqlkys ‘c PFsI dI sËf hoeI qy ÈhIdI pRfpqkIqI.
23 jUn 1958 nUM hrI isMG sUMZ QoVHyijhy bImfr hoey, srIrk qOr ‘qy sdIvIivCoVf dy ky gey. AunHF ny sfQI eIÈr isMGjMzOlI qy ieMdr isMG murfrI nfl iml kygwdfr bylf isMG ijafx nUM mfr ky kYnyzfdy gdrI ÈhIdF-bdn isMG aqy BfeI BfgisMG dI mOq df bdlf ilaf. kys ‘coN brIho ky iksfn sBf bxfeI qy iksfnF dyhwkF leI afiKr qwk sMGrÈ kIqy.
26 jUn 1925 nMd isMG ipMzBfgovfl, qihsIl btflf (gurdfspur)nfBf bIV jylH ‘c ÈhId ho gey. Auh jYqoNmorcy dy ÈhIdI jQf-14 ‘c sLfml hoeysn.
27 jUn 1944 nUM ‘aMgryËo ihMdosqfnCwzo lihr’ dy mYNbr rfj nrfiex imÈrÈhId ho gey.
27 jUn 1945 nUM mwl isMG puwqrnwQf isMG qy mfqf guËrI, ipMz Girqpur,cwk 69 qihsIl Ëfrnvflf (lfielpur)puils dy qÈwdd dI qfb nf JwlidaF jylH‘c ÈhId ho gey. Auh 15 sfl POj c rh`qy nOkrI Cwz ky gurU ky bfg dy morcyaqy PyrU morcy ‘c Èfml ho gey. ZfeIsfl jylH kwtI.
29 jUn 1973 nUM afËfdI GulftIeyBfeI dfn isMG vCoaf sdIvI ivCoVf dygey. Auh 7 nvMbr 1921 hirmMdr sfihb
jMg-ey-afËfdI ihMdosqfn ‘c jUn mhIny ÈhId hoey XoDy‘DrqI hY mF, DrqI dy lokF dI’ ivcfrDfrf nUM muwK rwK ky gulfmI ivruwD jMg dI ÈurUafq
aMgryË rfj dy isMGfsx ivc ikwl Tokx leI kdm vDfAux lwgI. ihMdosqfn nUM aMgryË rfjqoN afËfd krfAux leI vwK vwK lihrF, moricaF, sMsQfvF, jQybMdIaF aqy pfrtIaF nyjfn-mfl dI prvfh kIqy ibnf, afËfdI dI lVfeI ‘c ihwsf pfieaf, PFsI dy qKqy `qycVHy, jlfvqn hoey, jfiedfdF kurk krvfeIaF, jylHF kwtIaF aqy axmnuwKI qÈwdd shy.
smyN smyN afËfdI GulftIaF ny afpxy XoiDaF dy hOsly bulMd krn leI nfhiraF nUM vInvF rUp idwqf, ijvyN ‘jY’ dI QF ‘ienklfb iËMdfbfd’; ‘hwk nOafbIdq’ dI QF ‘mukMmlafËfdI’ aqy ‘soÈilËm’ ijhy nfhry mMny jfx lwgy. afËfdI dI jMg ivc sfrf dyÈ hIsrgrm sI. sMn 1757 qoN lY ky 1947 qwk df ieiqhfs sfhmxy rwKdy hF qF lUM kMZy KVy hojFdy hn. BfrqI lok sYNkVy sfl gulfmI dI pMjflI Qwly CtptfAuNdy rhy, aMgryË hfkmF nyhr hrbf vrq ky ihMdosqfnIaF df KUn incoiVaf. ainaF ivruwD hr smyN juJfrU pYdf huMdyrhy, ijnHF dIaF kurbfnIaF nfl ieiqhfs Biraf ipaf hY, “ÈhIdF dI jo mOq hY, Auh kOmkI hXfq hY.”
jUn mhIny dy ÈhIdF nUM XfdF ‘c rwKx qy axKI ivrsy nfl joVn leI ieh jfxkfrIbqOr ÈrDFjlI smripq hY:
7 nvMbr 1921 nUM hirmMdr sfihb dIaF cfbIaF dy morcy df iek icwqr
Punjab Times Vol 21, Issue 23; June 6, 2020 pMjfb tfeImjL sfl 21, aMk 23, 6 jUn 2020 (27)
jMg-ey-afËfdI ihMdosqfn ‘c jUn mhIny ÈhId hoey XoDy
dIaF cfbIaF dy morcy ‘c igRPqfr hoey,1923 qoN 1926 qwk gurU ky bfg dy morcyivc ÈRomxI kmytI dy pihly jQy nflsYNtrl jylH ‘c rhy. isvl nf-PurmfnIlihr dOrfn iewk sfl leI jylH kwtI.iPr aYm[ aYl[ ey[ cuxy gey, ipMz vCoaf‘c imzl skUl qy hspqfl bxvfieaf.
30 jUn 1950 nUM rUV isMG puwqrrozf isMG, ipMz mfnfvflf qihsIl ËIrf(iProËpur) jYqoN dy morcy ‘c ÈhId ho gey.awT mhIny nfBf bIV jylH ‘c rhy. akflqKq qoN isropfE dI bKisLsL hoeI.
jUn mhIny dy hor sLhId1940 ‘c JMzf isMG puwqr kflf
is MG, ip Mz sbrf, qihsIl p wtI(aMimRqsr) sdIvI ivCoVf dy ky ÈhIdFdI kqfr ‘c Èfml hoey. Auh nfimlvrqxlihr ivc 1921 ‘c Èfml hoey qy 1922‘c do sfl leI jylH Xfqrf kIqI.
1944 ‘c sUrm isMG ipMz rflIvfl(huiÈafrpur) brmf dy aYkÈn ivc ÈhIdho gey. Auh afeI[ aYn[ ey[ dy isMGfpurBrqI dy ispfhI sn, afKrI sfh qwk dyÈihqYÈI rhy.
1944 ‘c mihMdr isMG, ipMz vzflf,zfkKfnf Kurflf (jlMDr) sdIvI ivCoVfdy ky gey. Auh afeI[ aYn[ ey[ dy dUjygurIlf XuwD dy ispfhI sn.
1944 ‘c surYx isMG brmf dy
aYkÈn ‘c ÈhId ho gey. Auh ieMzIanafrmI ‘c zogrf rYjImYNt dy ispfhI sn.
1952 ‘c rfjy rfm puwqr ngr isMGafËfdI dy ÈhId, ipMz KfQIvfs zfkKfnfcrKI ddrI (muihMdrgVH) brmfdI lVfeI ‘c POq ho gey. Auh1942 ‘c bqOr myjr bxy.bfrfst nIlgMË, ijgr kwcf kYNpqy lfl iklHf dI jylH Xfqrf kIqI.kflI sUcI ‘c sLfml sn qy 1946‘c nOkrI qoN brKfsq kIqf igaf.
1955 ‘c jvfhr isMG puwqrmsqfn isMG, ipMz eIsVU qihsIlsmrflf (luiDafxf) ÈhIdI jfmfpf gey. Auh gurU ky bfg dy morcy‘c Èfml hoey, iewk sfl nON mhInyaMimRqsr qy awtk jylH ‘cnjLrbMd rhy. 1930 ‘c lUxsiqafgRih ‘c ihwsf ilaf.
ipMz mVHI myGf, qihsIl pwtI (aMimRqsr)sdIvI ivCoVf dy ky ÈhIdF dI kqfr ‘cKVy ho gey. Auh gurU ky bfg dy iksfnmorcy ‘c Èfml hoey. atk qy mulqfn dIjylH Xfqrf kIqI.
asIN jdoN ihMdosqfn dy afËfdIGulftIaF dIaF ÈhIdIaF nUM ieiqhfskpMinaF ‘qy dyKdy hF, qF soc pYdf huMdIhovygI ik Auh ikho ijhIaF rUhF hoxgIaF,ijnHF jfn dI pRvfh kIqy ibnf afËfdI dy
hvn-kuMz nUM pRcMz kIqf.ieMzo-amYirkn hYrItyj
PfAUNzyÈn, inAU Xfrk dy Xqnhn ik ijnHF XoiDaF ny ihMdosqfndI afËfdI leI ÈhIdIaF pfeIaF,AunHF bfry vwD qoN vwD jfxkfrIpRfpq krky juJfrU ivrsy bfrydwsIey. asIN hmyÈf bynqI krdyhF ik Bu wl y ivsry afËfdIGulftIaF bfry iksy kol jfxkfrIhovy qF sfzy nfl Pon:1-347-753-5940 rfhIN sFJI kIqI jfskdI hY qF ik AunHF nUM ieiqhfsnfl joV ky kurbfnI df irxAuqfiraf jf sky.
akl dfs jMizafly vflf, kjlf rMDfvfbtfly vflf, BImf iZwloN ksUr, pIr muhMmdcwTf aqy iesmfeIl Kfn isaflkot nMUlfhOr bulf ky pihlF ienHF nMU kuwitaf qyiPr puwiCaf, “qusIN kihMdy ho, sfzy ielfkyivc koeI iswK nhIN hY, Dvfzy ieh jvfeIikwQoN af gey? mwsy df isr vwZ ky kOx lYgey? jlMDr dy hfkm kuqbdIn nMU mfrky idwlI jfx vfly 40 GoVy iks ny luwty?isaflkot dy sUbydfr qfar alI 150GoV asvfrF nfl srihMd jf irhf sI,qfhr alI aqy 30 GoV asvfrF nMU mfrky GoVy kOx lY gey? ienHF KUnI kfqlF nMUmyry pysL kro. iswKF nMU Kqm kro qy ienfmpRfpq kro.”
cODrIaF ny cux cux ky isMG kqlkrny sLurU kr idwqy. ienHF duÈtF ny inwkyinwky bwcy aqy isMGxIaF nMU vI nf bKisLaf.keI isMGxIaF afpxy bwcy lY ky ihMdUaFdy Gr aqy keI muslmfnF dy Gr clIaFgeIaF, pr keI cugl ihMdUaF ny iewQoN vIisMGxIaF nMU PVvf idwqf. keI isMG jQybxf ky jMglF ivc cly gey aqy keIbIkfnyr jf ky rfjy kol nOkrI krn lwgpey. isMGxIaF aqy bwicaF dI PirafdvfihgurU ny sux leI. ierfn dy bfdÈfh
nfdr Èfh ny Bfrq Auqy cVHfeI kr idwqI.iewQy vrxnXog hY ik ijs smyN vI isMGFAuqy ibpqf peI hY, vfihgurU ny afpxypMQ dI riKaf krky pfpI nUM sjLf idwqIhY.
nfdr Èfh dI cVHfeI: nfdrÈfh ny kfbl ijwq ky 1738 eI: nMU80,000 POj aqy qopF nfl lYs ho kyBfrq vwl kUc kr idwqf. nfdr Èfh dyhmly dI Kbr sux ky isMGF Auqy julmkI hoxy sn, srkfr nMU hor ibpqf pYgeI. isMGF ny lfhOr dI POj nMU jLrjLrfkr Cwizaf sI. tfkrf nf krn dI ihMmqvyK ky Kfn bhfdr ny atk nyVy nfdrÈfh nMU iml ky eIn mMn leI aqy nfdrÈfh lfhOr af igaf. Kfn bhfdr ny 21lwK rupey, 11 iksLqIaF aqy 50 hfQI dyky nfdr Èfh qoN ipwCf Cuzfieaf. nfdrÈfh ny 21 jnvrI 1739 nMU idwlI jfxleI cfly pf idwqy.
nfdr Èfh df ipCokV: nfdrÈfh ierfn ivc kYpsIan sfgr dy kMZygrIb afXlI df puwqr sI. Aus df jnm13 nvMbr 1688 nUM hoieaf. 12 sfl dIAumr ivc ipqf mr igaf. jMgl ivcoNlwkVF vwz ky vyc ky Gr df gujfrf kIqf.vwzf hoieaf, iksmq ny sfQ idwqf aqysMn 1717 ivc DfVvIaF df srdfr bxigaf. 1725 eI: nMU pTfxF ny ierfn Auqyhmlf kr idwqf. nfdr Èfh ny 5,000DfVvIaF nfl, bfdÈfh vloN lV ky pTfxFnMU dysL ivcoN kwZ idwqf. bfdÈfh ny nfdrÈfh nMU POj df bKÈI bxf ilaf. bfdÈfhdI mOq ipCoN sMn 1736 ivc nfdr Èfhierfn df bfdÈfh bx igaf. pTfxF qoNbdlf lYx leI ihrfq aqy kMDfr nMU ijwqky kfbl Auqy kbjf krky idwlI luwtxleI pjfb vwl cfly pf idwqy. hmly nMUgnImq smJ ky isMG vI pMjfb ivc afgey. ijnHF cuglF qy jflmF ny isMGF aqyihMdUaF Auqy julm kIqy sn, AunHF nMU cuxcux ky soiDaf.
nfdr Èfh dI mugl POj nfl
lVfeI: mugl 2,00,000 POj; 1500hfQI aqy 800 qopF lY ky idwlI qoN krnflqwk 59 mIl 2 mhIny ivc phuMcy, prnfdr Èfh lfhOr qoN krnfl qwk iek mhInyivc hI phuMc igaf. muglF df qopKfnfafAux qoN pihlF hI 24 PrvrI 1739 nMU
lVfeI sLurU ho geI aqy isrP 3 GMty dIlVfeI ivc muglF dy 20,000 POjI mfrygey. muhMmd Èfh ny hfr mMn ky afpxyvjLIrF nMU nfl lY ky nfdr Èfh dy pYrIN pYigaf. nfdr Èfh ny muhMmd Èfh nMU bVyafdr nfl afpxy kol ibTfieaf.
aqy iesfeI Drm hY. kimAUinst icMqkkfrl mfrks qy PRYzirk eyNglË nyafpxIaF ilKqF ivc ies Dfrnf nUMsQfipq kIqf hY. ies dI puÈtI zf[aMbyzkr, isrdfr kpUr isMG qy zf[gurBgq isMG ny vI kIqI hY. ieh srbpRvfinq hY ik plYto dI iPlfsPI ny ajokIpwCmI iPlfsPI qy siBaqf df muZ bMinHaf.
plYto dI jgq pRisD qy aihm mMnIjFdI ikrq gxrfj (irpbilk) hY. afpxIies ilKq ivc Aus ny mnuwKI iËMdgI dysfry pwKF smyq afdrÈ jmhUrIaq bfryafpxy ivcfr pRgt kIqy hn. Aus dI iehilKq hux qk dunIaF Br ivc sB qoN vDpVHIaF geIaF ilKqF ivcoN iek hY. iesilKq df krIb sfrIaF BfÈfvF ivcanuvfd ho cuwkf hY. ieh sfrI ikqfbvfrqflfp dy rUp ivc ilKI geI hY. afpxIies ikrq ivc plYto ny nrk-svrg dIhoNd aqy cMgIaF burIaF afqmfvF bfryafpxy ivcfr pRgt kIqy hn. ies ilKqdf aMq plYto ny iek kQf suxf ky kIqfhY. ieh kQf ijQy nrk-svrg bfry bVIidlcsp jfxkfrI idMdI hY, AuQy afqmfdy amr hox df ‘sc’ vI bVy idlcspZMg nfl pyÈ krdI hY. pwCmI mnuwK dIsoc ivc nrk-svrg df afDfr aijhyiPlfsPrF dIaF kQfvF hI bxIaF hn.ies kQf ivcly ajIb nFvF ivc AulJxdI QF ies dI kQn ÈYlI aqy ies dy qqAuqy gOr krn dI loV hY. ieh kQf BfvyNlMmI hY, pr plYto dI klpnf ÈkqI dynËfry mfxn leI sfrI kQf pVHnXog hY.
“cMgf, qF mYN hux quhfnUM iek kQfsuxfvF. ieh AunHF kQfvF ivcoN nhIN, joEiziss ny bhfdr eylsInos nUM suxfeIaF,sgoN ieh pfmPIilaf dy invfsI eyrmyinasdy bhfdr puwqr eyr dI khfxI hY. AuhXuwD ivc mfiraf igaf aqy ds idnF ipCoNjdoN lokF ny lfÈF cukIaF qF hor sfrysrIr qF sV cuky sn, pr ies dy srIrAuqy koeI asr nhIN sI. so Aus dI lfÈnUM sfVn leI Auh Gr lY gey. bfrHvyN idnjdoN eyr dI lfÈ nUM icKf Auqy riKaf igafqF Auh muV ijAuNdf ho igaf. prlok ivcAus ny jo kuJ dyiKaf sI, Auh lokF nUMsuxf idwqf. Aus ny ikhf ik jdoN myrIafqmf ny srIr Cizaf qF mYN bhuq sfrymnuwKF nfl Xfqrf leI cwl ipaf.clidaF-clidaF asIN iek gupq QFphuMcy, ijQy DrqI hyTF KulHx vfly drvfËysn. ieh dovyN drvfËy nfl-nfl hI sn.ienHF dy sfhmxy Aupr asmfn ivc vI dodrvfËy sn. ivckfrlI QF ivc inaF krn
vfilaF dI kcihrI lwgI hoeI sI. jdoNinafeIN mnuwKF dy mfmly df PYslf ho cukfhuMdf qF PYsly anusfr AunHF nUM bMnH kyafigaf idwqI jFdI ik asmfnI rfh qoNiswDy hwQ vwl Aupr cVH jfE. iesy qrHFainafeIN ivakqIaF nUM Aulty hwQ vloNhyTF Auqrn df hukm imldf. ienHF dy krmFdy icMnH vI nfl hI huMdy sn, pr ipwT vflypfsy ltky huMdy sn.
mYN jdoN nyVy phuMicaf qF mYnUM afiKafigaf ik qUM Auh dUq hYN, jo ies lok dIaFKbrF mnuwKF qk lY ky jfeyNgf. mYnUM hukmimilaf ik jo vI dyKx-suxn dIaF gwlFhn, Auh mYN sB dyK-sux lvF. mYN nËrmfrI qF dyiKaf ik jdoN PYslf suxf idwqfjFdf sI qF DrqI aqy asmfn dy iek-iek drvfËy qoN qF afqmfvF jf rhIaFsn aqy dUjy dohF drvfiËaF qoN afqmfvFkuJ qF grd ivc ilptIaF aqy Xfqrfnfl Qk ky cUr hoeIaF ipRQvI dy aMdroNAupr afAuNdIaF qy keI jgmg krdIaFasmfn qoN hyTF AuqrdIaF sn. aijhfpRqIq huMdf ik sfrIaF afqmfvF iksy lMmIXfqrf qoN huxy muV ky af rhIaF hn. iehsfrIaF anMd sihq hrIaF BrIaF QFvFvwl jFdIaF aqy AuQy jf ky ijvyN koeIpVfa jF iekwT huMdf hY, ieh afqmfvFiek-dUjI qoN jfxU sn, afps ivc glyimldIaF aqy KUb gwlF krdIaF. DrqIivcoN afAux vflIaF afqmfvF bVI bysbrInfl Aupr df hfl puwCdIaF aqy asmfnivcoN afAux vflIaF afqmfvF hyTF df hflpuwCdIaF. sfrIaF iek dUjI nUM Xfqrf dIaFGtnfvF suxfAuNdIaF. hyToN afAux vflIaFafqmfvF, jo kuJ AunHF Auqy ipRQvI dIXfqrf ivc bIqI sI (qy ieh Xfqrf iekhËfr vrHy dI sI) ies dI Xfd Auqy roNdIaFaqy sog mnfAuNdIaF. AuqoN afAux vflIaFafqmfvF afkfÈ lok dy anMd aqyklpnfÈIl sONdrX df vrxn krdIaF.
(ipafry) glfkn! sfrf ikwsf qFbhuq smF lY lvygf. sMKyp ivc eyr nyieh ikhf ik ienHF afqmfvF ny iksy dynfl jo burfeI kIqI sI, Aus dI ds guxfsËf AunHF nUM BugqxI peI; arQfq jy sOvrHy ivc iek vfrI burfeI kIqI sI (aqymnuwK dI Aumr df ieQoN aMdfËf lfieafjFdf hY) qF Auh ds guxF sËf hËfr vrHyivc pUrI hoeI. imsfl vjoN, jy koeI anykmOqF df kfrn bixaf hovy, jy iksy nyngrF aqy POjF nUM gulfm bxfieaf hovy,Aus ny lokF nfl ivsfhGfq kIqf hovy jFiksy hor durfcfrI afcrn df BfgI hovyqF sfry pfpF leI iek-iek krky dsguxf sËf imldI hY. iesy qrHF prAupkfr,inaF qy pivwqrqf df ienfm vI iesyanupfq ivc imldf hY.
ies dy duhrfAux dI qF ieQy loVnhIN ik jo kuJ Aus ny Coty bwicaF bfryikhf, jo pYdf huMdy hI mr jFdy hn.dyviqaF aqy mfipaF nfl, afigaf jFafigaf-pflx bfry, KUnIaF bfry Aus nybhuq vwzIaF-vwzIaF sËfvF aqy ienfmFdf vrxn kIqf. Auh kihMdf sI ik jdoNiek afqmf ny dUjI afqmf qoN puiCaf ik‘afrzIas mhfn qUM ikQy?’ qF mYN KudhfËr sF (ieh afrzIas eyr dy kfl qoNkoeI hËfr sfl pihlF hoieaf sI). iehpfmPIilaf ngr df qfnfÈfh rfjf sI.
afpxy buwZy ipE aqy Brf nUM ies ny jfnoNmfr idwqf sI. kihMdy hn ik aijhy hIbhuq sfry gunfhF df Auh BfgI sI. dUjIafqmf ny Auqr idwqf, ‘Auh ieQy nhINafieaf, nf hI kdy afey’ aqy Auh ienHFiBafnk idRÈF ivcoN iek sI, jo asINafpxI awKIN vyKy.
asIN guPf dy bUhy Auqy KVHy sF aqyikAuNik afpxf sfrf anuBv pRfpq krcuky sF, ies leI hux Aupr cVHn hI vflysF ik acfnk afrzIas aqy hor keIjxy nËrIN pey. ienHF ivcoN bhuqy qfnfÈfhrfjy sn qy ienHF aiqafcfrIaF qoN ielfvfhor lok vI sn, jo dunIaF ivc bVy-bVygunfhgfr rih cuky sn. AunHF df ivcfrsI ik ieh hux Auc-lok nUM vfps jFdyhn, pr jdoN vI koeI sËf Bogx qoN pihlFAus bUhy aMdr vVn df Xqn krdf qF
Aus bUhy ivcoN cIk inkldI aqy kuJiBafnk ÈklF vfly agn-muKI mnuwKienHF nUM PV ky afpxy nfl lY jFdy.afrzIas qy kuJ hor lokF nUM qF hwQ pYrbMnH ky hyTF sut idwqf qy iPr pUry rfhAunHF nUM KUb GsIitaf. AunHF dI ipT BMnIaqy rfhgIrF nUM dsdy gey ik ienHF nyieh gunfh kIqy sn qy asIN ienHF nUM iPrnrk ivc sutx leI iljf rhy hF. asINjo bhuq sfry qsIhy shy hn, AunHF ivcoNkoeI musIbq ies GVI qoN aOKI nhIN sI.jdoN asIN socdy sF ik sfzy leI ieh Èbdnf inkly, pr ÈFqI rhI qF asIN iek-iek krky KuÈI sihq Auqy cVH afey. eyrdy dwsx anusfr ieh qF sn, AuQoN dy bdlyqy sËfvF aqy iPr ienfm qy vr vI ieMnyhI mhfn sn.
ieh afqmfvF swq idnF qk ieshrI-BrI QF TihrIaF. awTvyN idn AunHFnUM hukm imilaf ik iPr Xfqrf ÈurU krn.cOQy idn Auh aijhI QF Auqy phuMcIaF,ijQoN cfnx dI ikrn idKfeI idMdI sI. iswDIijvyN koeI mInfr DrqI aqy asmfn dy
afr-pfr hovy. rMg ivc sqrMgI pING vFg,pr pivqr aqy AujlI. iek idn hor clky asIN ies QF Auqy phuMc gey. ieQy iescfnxy ivc awKF ny asmfn dIaF ËMjIrFdy iknfry dyKy, jo AuproN ltkIaF hoeIaFsn. ieh cfnxf afkfÈ dI gMZ hY aqysfry bRihmMz nUM ieAuN jkVI bYTI hY, ijvyNiqMn KMBF vfly jhfË dIaF hyTlIaFkVIaF. ËMjIr dy ienHF isiraF AuqoN loVFdf qklf ltikaf hY aqy ies Auqy sfrycwkr huMdy hn. ies qkly dI CV aqycwkr POlfd dy hn aqy iPr kuJ POlfd dyaqy kuJ msfl dy. iPrkI dI Èkl EhIhY, jo ies DrqI Auqy huMdI hY.
eyr ny ies df jo vrxn kIqf, AusqoN pqf lgdf hY ik vwzI sfrI iPrkI,ijs nUM aMdroN iblkul KoKlf kr idwqfigaf hY, ies dy aMdr ies qoN Ërf CotIiPrkI ibTf idwqI geI hY. ies dy aMdriek hor, iPr iek hor aqy iesy qrHFcfr hor aqy kul imlf ky aT iPrkIaFhn. ieAuN ijvyN iek BFzy ivc dUjf BFzfrwK idwqf igaf hovy. Aupr vloN qF ienHFiPrkIaF dy isry idKfeI idMdy hn, prhyTF sfrIaF iml ky iek iPrkIbxfAuNdIaF hn. ies dy aMdr iek qklfhuMdf hY, jo 8vIN iPrkI ivcoN dI lMGdf hY.
pihlI iPrkI jo sB qoN bfhr hY,Aus df iknfrf vI sB qoN vwzf hY. dUjy dyiknfry ies kRm nfl Coty hn. vDfeI ivcCyvIN df nMbr pihlI dy mgroN hY. CyvIN dymgroN cOQI df. ies dy mgroN awTvIN qy
pMjvIN df aqy CyvF nMbr pMjvIN df hY.qIjI swqvyN nMbr Auqy hY aqy dUjI sB qoNaMq ivc awTvyN nMbr Auqy hY. sB qoN vzIiPrkI (arQfq acl qfry) bhurMgI aqyjVfAU hY. (sUrj) sB qoN vDyry cmkIlfhY. awTvIN (cMd) swqvIN dy cfnxy qoN rMgpRfpq krdI hY. dUjI aqy pMjvIN (ÈnIaqy buD) rMg pwKoN afps ivc imldIaFhn. hF, horF dy mukfbly Ërf ipCy. qIjI(Èuwkr) df cfnxf sB qoN vDyry icwtf hY.cOQI (mMgl) kuJ lflI Auqy hY aqy CyvIN(vIr) ictypx ivc dUjy nMbr Auqy hY.cMgf! sMpUrn qkly dI qF ieko hI cfl hY,pr jdoN ieh smuwcf cwkr iek pfsy vwlGuMmdf hY qF aMdrly swq cwkr AultIidÈf ivc hOlI-hOlI clx lgdy hn. ienHFivcoN awTvF sB qoN qyË cldf hY. ies dymgroN cfl dy pwK qoN swqvyN, CyvyN aqy pMjvyNdf nMbr hY. sfry nfloN nfl GuMmdy hn.iPr ies AultI cfl dy inXm aDIn qyËIdy nukqy qoN qIjy nMbr Auqy cOQf cwkrafAuNdf sI, cOQy nMbr Auqy qIjf aqy pMjvyNnMbr Auqy dUjf. qklf ËrUrI loVF dy
goizaF Auqy GuMmdf hY.hr cwkr Auqy iek gfAux vflI hY
jo Aus dy nfl-nfl cwkr KFdI aqy iekosur ivc gfeI jFdI hY. awTF dI iml kyiek ajIb avfË pYdf huMdI hY. ienHF dycfry pfsy ieko ijhy Prk nfl iqMnF dfiek hor dl hY. ieh afpo-afpxy isMGfsnAuqy bYTIaF hn. ieh inXqI dIaF DIaFaqy iksmq dIaF dyvIaF hn. ienHF nyicwty rMg dy kwpVy pfey hoey hn. hr iekdy isr Auqy PuwlF dI iek-iek mflf hY.lfcyiss, kloQoN, aYtRopos ienHF dy nF hn.ieh afpxI afvfË gfAux vflIaF dIafvfË nfl imlf ky gfAuNdIaF hn.lfcyiss BUq kfl df gIq gfAuNdI hY.kloQoN vrqmfn df aqy aYtRopos BivK df.kloQoN afpxy swjy hwQ nfl kdy-kdy qklydy bfhr vfly cwkr nUM Ërf GuMmf idMdI hY.aYtRopos puwTy hwQ nfl aMdrUnI cwkrF nUMCoh ky AunHF dI gqI sfDdI hY. lfcyissvfrI-vfrI dohF nUM CoNhdI rihMdI hY, kdyiek hwQ nfl qy kdy dUjy hwQ nfl.
eyr aqy dUjIaF afqmfvF jdoN ieQyphuMcIaF qF AunHF df PrË sI ik sB qoNpihlF lfcyiss kol jfx, pr ies qoNpihlF iek dyvdUq pRgt hoieaf, ijs nyienHF sfiraF nUM ZMg isr KVHf kIqf. iPrlfcyiss dy pYrF ivcoN iksmq aqy jIvndy kuJ nmUny lY ky Auh iek Aucy mMc AuqycVH igaf aqy ienHF nUM ies qrHF sMboiDqkIqf, ‘inXqI dI DI lfcyiss df ËrUrIsunyhf suxo! hy nfÈmfn afqmfE! ijAuxmrn df iek hor cwkr dyKo. quhfzf dyvdUqquhfnUM idwqf nhIN jfeygf, sgoN qusIN afpafpo-afpxy dyvdUq dI cox krogy. jopihlI prcI kwZygf, Ausy nUM pihlI coxdf hwk hovygf. iPr Auh ijs jIvn dIcox krygf, EhI Aus dI iksmq bxjfeygI. nykI pUrI qrHF afËfd hY. Aus dfkoeI mfilk nhIN. ijhVf vI ies dI ijMnIiewËq jF byiewËqI krygf, EnI hI iehAus nUM vwD jF Gwt imlygI. iËMmyvfrI coxkrn vfly dI hY aqy rwb Aus qoN vwK hY.’
ivafiKafkfr ny ieh kih ky ibnfiksy BydBfv dy ienHF sfhmxy prcIaFiKlfr idwqIaF. jo prcI ijs dy kol peIsI, Aus ny cuk leI. ies qrHF eyr qoNielfvf sB ny prcIaF cukIaF (Aus nUMprcI cukx dI iejfËq nhIN sI). hr iekny dyiKaf ik Aus nUM ikhVf nMbr imldfhY. hux ivafiKafkfr ny AunHF sfhmxyDrqI Auqy jIvn dy nmUny rK idwqy. ijMnIaFafqmfvF AuQy hfËr sn, AunHF qoN ikqoNvDyry jIvn-krm sn aqy ivkoilqry.hr qrHF dy jfnvrF dy jIvn sn aqy hrqrHF dy mnuwKF dy. aiqafcfrI qfnfÈfhIjIvn vI sn. kuJ aijhI Aumr ikaiqafcfrI df jIvn Bogx ipCoN vI bfkIbc rhy, kuJ aijhy ik ivcfilEN hI ktjfey aqy kuJ aijhy vI ijs df aMq grIbI,byGrI aqy PkIrI ivc hovy. iPr sUrbIrFdy jIvn sn. kuJ aijihaF dy, jo afpxyrUp sONdrX, qfkq qy KyzF ivc inpuMnqfleI pRisD sn. kuJ aijihaF dy, joafpxI AucI kul ivc jnm jF afpxyvzyiraF dy guxF kfrn mÈhUr sn. kuJjIvn aijihaF dy vI sn, jo afpxyaOguxF krky bdnfm sn.
iesy qrHF aOrqF dy jIvn vI sn,pr ienHF afqmfvF dy suBfa inÈicq nhINsn. afqmf jdoN nvF jIvn gRihx krdIhY qF ËrUrI hY ik Auh iblkul bdl jfey,pr hor ivÈyÈqfvF mOjUd sn, iek-dUjInfl imldIaF-juldIaF. grIbI ishqaqy rogF dy qq vI rlvyN hI sn. ies qoNibnf dUjIaF nIc siQqIaF vI mOjUd sn.
ipafry glfkn! ieh hY mfnv-jIvn
plYto dI iPlfsPI, gurmiq qy ajokf sfmrfjvfd
(bfkI agly sPy `qy)
gurbcn isMGPon: 91-98156-98451
mhfn icMqk plYto df iek icwqr
bdI aqy nykI mnuwKI siBaqf dI cUl rhy hn. s[ gurbcn isMG ny afpxy ies lyK ivcnykI aqy bdI vflI gwl suxfAux leI sMsfr pRiswD ivdvfn plYto dI ilKq df shfrf ilafhY. plYto df ieh vyrvf bhuq lMmyrf qF hY pr ieh Enf hI idlcsp hY aqy cMgy mnuwK dIqlfÈ vwl vDfieaf inwgr kdm vI hY. plYto ies dunIaF Auqy qkrIbn ZfeI hËfr sflpihlF afieaf. Aus ny Aus vkq dy muhfvry muqfibk cMgy mnuwK dI llk afpxI aihmilKq (irpbilk) ivc drj kIqI hY ijs dI lVI awj nfl juVdI hY. -sMpfdk
spÈt krn vflf nukqf ieh hY ik mnuwK jfqI dypdfrQk qy siBafcfrk ivkfs dy nfl-nfl mnuwK jfqIdf smUihk anuBvI igafn vI ivkfs krdf af irhf hY.ieh smUihk anuBvI igafn afqimk igafn (iPlfsPI)dy rUp ivc mnuwK dy idshwidaF nUM lgfqfr vsIh kr irhfhY. afqimk igafn (iPlfsPI) dy vsIh ho rhy ienHFidshwidaF ny hI mnuwK nUM nrk-svrg qy afqmfvF dyamr hox Bfv punr jnm dy Brmjfl ivcoN mukqI idvfeIhY. gurmiq qy mfrks dI ivkisq kIqI BOiqkvfdI iPlfsPIies dI iek imsfl hY.
Punjab Times Vol 21, Issue 23; June 6, 2020 pMjfb tfeImjL sfl 21, aMk 23, 6 jUn 2020 (29)
df mhfn sMkt aqy ieQy hI sB qoN vwDhuiÈafrI dI loV hY. hr iek nUM cfhIdfhY ik hor sB qrHF dy igafn nUM iqafg kybs iesy cIË dI Koj aqy pRfpqI ivc lwgjfey. ies ivc koeI hYrfnI nhIN ik asINBly-bury ivc Prk lwBxf iswK jfeIey,jF sfnUM koeI aijhf ivakqI (gurU) imljfey, jo sfnUM ieh cIË vI isKf sky, ijsnfl jdoN aqy ijQy vI ikqy mOkf imly,asIN nyk jIvn dI cox kr skIey. sfnUMies dy kfrnF vwl iDafn dyxf cfhIdf hYik ieh cIËF, jo asIN Aupr dwsIaF hn,AunHF ivcoN hr iek pihlF vK-vK aqyiPr iml ky nykI jF BlfeI Auqy kI asrpfAuNdIaF hn. ieh vI jfxnf peygf ik jyiksy ivÈyÈ afqmf ivcly rUp sONdrX nUMgrIbI jF dirdRqf nfl imlf dyeIey qFies df kI asr peygf. cMgy jF mfVy,ivakqIgq siQqI jF smUihkruqbf aiDkfr, qfkq jFkmËorI, clfkI jF byvkUPI,afqmf dy sfry suBfivk guxaqy ienHF dy afpsI sumyl dfasr, ienHF sfiraF dy cMgymfVy pRBfvF qoN ies nUM jfxUhoxf cfhIdf hY, qF ikqy jf kyafqmf dy rUp nUM dyK ky qyienHF sfrIaF gwlF Auqy ivcfrkrky Auh ds skygf ikikhVf jIvn nyk hY qy ikhVfnhIN aqy ies qrHF dI coxkrygf, jo jIvn afqmf nUMvDyry ainafeIN dsy, Auh mfVfaqy jo vDyry inafeIN dsy, AuhcMgf hY. bfkI dUjIaF gwlF nUMAuh aKoN Ehly kr dyvygf.asIN dyK hI cuky hF ik jIvnqy mOq dohF ivc hI ieho sBqoN Auqm cox hY.
mnuwK nUM cfhIdf hY ik prlok ivcvI Auh afpxy nfl sQfeI aqy inaF AuqyidRV ÈrDf lY ky jfey, jo kdy vI nf zolyaqy AuQy vI Dn, loB, JUT qy kpt Aus dInËr nUM cuMiDaf nf skx. ieh nf hovy ikaiqafcfr, qfnfÈfhI qy dUjy kMmF vflyjIvn nUM apnf ky ieh dUijaF nUM duK dyvyaqy afpxy-afp nUM vI nuksfn phMucfAuxdf kfrn bxy. ies nUM jfxnf cfhIdf hYik iesy jIvn c nhIN, sgoN ies ipCoN vIsfrIaF mMiËlF Auqy ijQoN qk ho sky, iehdovyN pfsy dIaF kMnIaF Cz ky afpxy leIivckfrlf rfh cuxy; ikAuNik ieho hI suKqy KuÈhflI df rfh hY. prlok df iehsunyhf ilafAux vfly ny iPr disaf ikies mOky dyvdUq ny iPr afiKaf, ‘iblkulaMq c afAux vfly leI vI, jy ieh jfx-buJ ky cox krdf hY, ieh nf hovy ik AuhlfpRvfh ho jfey. jo sB qoN aKIr `c hY,Aus dy inrfÈ hox dI koeI vjHf nhIN.’
jdoN Auh ieh kih cukf, qF ijs nUMsB qoN pihlF cox df hwk imilaf sI.Auh agy viDaf aqy Aus ny qfnfÈfhI jIvnnUM afpxy leI cux ilaf. Aus df idmfgikAuNik mUrKqf aqy loB nfl kmËor hocukf sI, Aus ny ies leI cox qoN pihlFsfrI siQqI Auqy ivcfr nhIN kIqf aqypihlI nËry Aus nUM ieh gwl nhIN suwJIik hor burfeIaF dy nfl Aus dI iksmqivc ieh vI iliKaf sI ik Auh afpxIsMqfn nUM afp hI Kf jfeygf. jdoN Ërfsocx df mOkf imilaf aqy vyiKaf ikmyrI iksmq ivc kI-kI afieaf hY qFlwgf CfqI iptx; pr afpxI bdiksmqIdf doÈ afpxy isr mVHn dI QF lwgfiksmq aqy dyviqaF nUM kosx.
ieh iek aiqaMq cMgI irafsq ivc rihcukf sI, pr Aus dI nykI qy suBfa krkysI. ies dy kol iPlfsPI df koeI igafnnhIN sI. ieho avsQf hornF dI vI sI,ijnHF ny cox smyN iesy qrHF df DoKf KfDf.ienHF ivcoN bhuqy asmfn ivcoN afey sn.prK aqy Koj-pVqfl ivc ieh ajyisafxy nhIN sn hoey. hF, ipRQvI qoN afAuxvfly ikAuNik kÈt Bog cuky sn, ies leIAunHF nUM cox dI jldI nhIN sI. kuJ qFanuBvhIxqf krky aqy kuJ ies krkyik prcIaF df inklxf qF rwb AuqyinrBr krdf sI. bhuq sfrIaF afqmfvFny burI bdly cMgI aqy bhuqIaF ny cMgIbdly burI iksmq hfsl kIqI. sfzysunyhf ilafAux vfly df kQn hY ik jyies sMsfr ivc afAux ipCoN mnuwK afpxy-afp nUM pUrI qrHF swcI iPlfsPI awgyarpx kr dyvy aqy iPr prcI kwZx dy
mfmly ivc vI Ërf iksmq vflf hovy, qFAuh ieQy anMd ivc rhy aqy dUjy jIvnivc Aus dI Xfqrf qy iPr AuQoN vfpsIkÈtdfiek BU-grB siQq rfh qoN nf hovy,sgoN bhuq smql asmfnI rfhF QfxIN lMGy.
Auh kihMdf sI ik ieh idRÈ bhuqhYrfnIjnk sI. afqmfvF dI cox aksripCly jIvn dy anuBvF Auqy afDfirq sI.imsfl leI AuQy ikqy ies ny Auh afqmfvFdyKIaF, jo kdy ErPIas sn. ies dfikAuNik aOrqF ny kql kIqf sI, ies leIieh aOrqF dy iZz ivcoN jMmx qoN vI nPrqkrdf sI. aOrqF dI sMpUrn jfq nfl iesvYr krky Aus ny hMs df jIvn cuixaf.Aus ny tymIirs dI afqmf nUM vI bulbuldf jIvn cuxidaF dyiKaf. ies dy AulticVIaF hMs aqy dUjy gfAux vfly pMCIbxnf cfhuMdIaF sn.
ijs dI afqmf nUM 20vF nMbrimilaf, Aus ny Èyr df jIvn cMgfsmiJaf. ieh qlfmon dy puqr ajksdI afqmf sI. jo ies leI mnuwKI jIvnnhIN lYxf cfhuMdI sI ik hiQafrF bfryAus nfl ainaF kIqf igaf sI. ies dyipCoN aYgmymnon dI vfrI sI. ies ny Ekfbdf jIvn psMd kIqf. ikAuNik ajks vFgafpxy kÈtF df ivcfr krky, ieh vImfnv suBfa qoN iGRxf krdf sI. lgBgivcfly aYtflYNtf dI vfrI afeI. Aus nyjdoN iek iKzfrI pihlvfn dI pRisDI dyKIqF Auh afpxy lflc nUM lukf nf sikaf.ies ipCoN pYnopIas dy puqr eypIas nyPwPykutxI aOrq df jIvn cuixaf.
aMq ivc cox krn vfilaF qoN ikqydUr QyrtfeIts bYTf sI. Aus ny bFdr dfjIvn psMd kIqf. hux Eiziss dI afqmfafeI, ikAuNik Aus dI vfrI aKIrlI sI,Aus ny vI afpxy leI cox krnI sI. ipCly
rgiVaF dI Xfd ny Aus df hOslf Zfhidwqf. Auh bVI dyr eyDr-EDr afmnfgirk df jIvn lwBdf irhf, ijs nUMkoeI icMqf jF koeI sog nf hovy. ieh lwBxivc Ërf muÈikl pyÈ afeI, ikAuNik iehiek pfsy vwl ipaf sI aqy ies vwl iksyny vI iDafn nhIN sI idwqf. ies ny jdoNieh jIvn dyiKaf qF boilaf ik mYnUMaKIrlI QF ‘qy sB qoN pihlF cuxn dfhwk imldf qF vI mYN iesy jIvn nUM cuxdf.ieh jIvn lY ky scmuc Auh bVf KuÈ sI.ieho nhIN ik mnuwK hI pÈUaF df jIvncuxdy sn, mYN ieh lfËmI qOr ‘qy kihidaF ik jMglI qy pflqU jfnvr vI afpsivc afpxf jIvn bdl rhy sn aqy afpxysuBfa anusfr jIvn cux rhy sn. imsflleI cMgy koml suBfa BlymfxsF df jIvnaqy bury jMglIaF df.
iksy vI qrHF nfl jdoN sfrIaFafqmfvF afpxy-afpxy jIvn dI cox krcukIaF qF cox krm anusfr lfcyisskol phuMcIaF. ies ny AunHF nfl iekdyvdUq qor idwqf, jo AunHF ny afpxy leI
cuixaf sI qF ik Auh AunHF dyjIvn dI dyKBfl aqy coxpUrI kry. ieh dyvdUq AunHFnUM pihlF kloQoN kol lY igaf.Aus ny afpxy hQ nfl ijscwkr nUM Auh clf rhI sI, Ausivc prcIaF rK ky cwkr idwqfaqy ieAuN sB dI iksmq pwkIho geI. iPr ieh afp qklynUM Coh ky ienHF nUM aYtRopos kollY igaf, jo iksmq dy Dfgykwq rhI sI, ijs nfl ik Auhabdl ho jfx. ieQoN Auh ibnfmUMh moiVaF ËrUrI ibpqf dyisDFq dy hyToN dI lMGy. jdoNsfry ies dy hyToN inkl cukyqF iek hor sVdy bldy mYdfnivc phuMcy. ieh iek mYdfnsI, ijs `c nf koeI drKq qynf koeI pwqf sI qy nf hIhiraflI df koeI icMnH sI.
Èfm hu MidaF-hu MidaF purslfq(nrk qy svrg ivcfly ndI dy pul) dykMZy AunHF ny pVfa kIqf. ies ndI dfpfxI iksy BFzy ivc nhIN afAuNdf sI. hriek nUM mjbUr kIqf igaf ik Auh AusivcoN QoVHf-QoVHf pfxI pIx. ijnHF ny idmfgqoN kMm nhIN ilaf, Auh loVoN vD pI geyaqy pINidaF hI sfrIaF gwlF Bul gey.iPr sB suqy pey sn ik awDI rfq nUMibjlI qy hvf df qUPfn aqy BUcfl afAuxfÈurU hoieaf. ijvyN tuwty hoey qfry eyDr-EDr ho jFdy hn, ieh sfry vwKo-vwK rfhFrfhIN afpxy-afpxy jnm sQfn qk phuMcfidwqy gey. sfzy sunyhf ilafAux vfly nUMieh pfxI nhIN pIx idwqf igaf, pr AuhikvyN qy iks qrHF srIr c vfps afieaf,ies df afp Aus nUM kuJ pqf nhIN. svyryjd Aus dI awK KuwlHI qF Aus ny vyiKafik Auh arQI Auqy lMmf ipaf hY.
[[[ qy ieAuN myry ipafry glfkn! iehkQf bfkI rih geI, Kqm nhIN hoeI. huxjy asIN vI iekrfr dy pwky rhIey qF iehsfnUM vI bcfa lvy aqy asIN ÈFqI nflafpxI afqmf lbyVy ibnf purslfq nUMpfr kr leIey. so myrI slfh hY ik asINsdf ies asmfnI rfh Auqy cldy rhIey.sdf inaF aqy nykI df rfh cuxIey. hmyÈfieh ivÈvfs rwKIey ik afqmf amr hYaqy hr qrHF dI nykI bdI sih skdI hY.ieAuN asIN iek-dUjy dIaF nËrF ivc ipRXfqy afdrXog rhFgy aqy dyviqaF dI nËrivc vI. jdoN qk ieQy hF qF ieQy aqy AussmyN vI, jdoN ienfm leI asIN Aus Kyzivc bfËI ijwqx vfilaF vFg jfvFgy, joienfm hfsl krn leI cwkr kwtdy hn.ies nfl ies jIvn ivc sfzf Blf hovygfaqy ies hËfr virHaF dI Xfqrf ivc vI,ijs df asIN iËkr kr rhy sI.”
ieQy af ky plYto dI ieh idlcspkQf smfpq ho jFdI hY.
gurmiq ny nrk-svrg qy punrjnm bfry bxy sfry BrmF df bVI idRVqfnfl KMzn kIqf hY. gurmiq ny ies sfryBrmjfl nUM isirEN hI nkfr idwqf hY.
dy mn nUM peI jkV hY aqy nrk, svrg qyavqfrF dI sfrI klpnf inrol JUT hY.
kvnu nrku ikaf surgu ibcfrf sMqndoAU rfdy]
hm kfhU kI kfix n kZqy apnygurpRsfdy] (pMnf 969)
Bfv nrk-svrg dI sfrI crcf nUMspÈt ÈbdF ivc nkfridaF gurmiq bcnkrdI hY ik sMqF ny nrk-svrg dy sfryvrqfry df hI KMzn kr idwqf hY. hux Auhafpxy gurU vloN idwqy afqimk igafn dIrOÈnI ivc nrk-svrg dI koeI pRvfhnhIN krdy.
surg bfsu n bfCIaY zrIaY n nrikinvfsu]
honf hY so hoeI hY mnih n kIjY afs]Bfv gurmiq nsIhq kr rhI hY ik
svrg ivc jfx dI kdy iewCf nf krIeyaqy nrk ivc jfx qoN kdy zrIey nf.ikAuNik jo hoxf hY, Auh ho ky rihxf hY.Bfv jo kuJ kudrq dy nymF ivc vfprirhf hY, EhI kuJ hoxf hY.
Koil ikvfr idKfly drsnu punripjnim n afeIaY] (pMnf 383)
afpy afip imlfey krqf punripjnmu n hoeI] (pMnf 433)
XQf gurU ny sfzI akl dy drvfËyKolH ky sfnUM ieh anuBvI soJI idwqI hY ikiksy mnuwK df punr jnm nhIN huMdf.krqf, Bfv isrjxhfr afp hI afpxynfl myl krvf lYNdf hY. punr jnm dIkoeI hoNd nhIN. eyko krqf, Bfv isrjxhfrdy hukm anusfr hI sMsfr ivc afAux-jfx, Bfv jMmx-mrn bixaf hoieaf hY.bMdf aYvyN mYN-myrI dy Brm ivc Ps kynrk-svrg aqy avqfrF dy Brmjflivc Btk irhf hY.
ieQy spÈt krn vflf nukqf iehhY ik mnu wK jfqI dy pdfrQk qysiBafcfrk ivkfs dy nfl-nfl mnuwKjfqI df smUihk anuBvI igafn vI ivkfskrdf af irhf hY. ieh smUihk anuBvIigafn afqimk igafn (iPlfsPI) dy rUpivc mnuwK dy idshwidaF nUM lgfqfr vsIhkr irhf hY. afqimk igafn (iPlfsPI)dy vsIh ho rhy ienHF idshwidaF ny hImnuwK nUM nrk-svrg qy afqmfvF dyamr hox Bfv punr jnm dy BrmjflivcoN mukqI idvfeI hY. gurmiq aqymfrks dI ivkisq kIqI BOiqkvfdIiPlfsPI ies dI imsfl hY.
plYto vyly iPlfsPI dy igafn dIieh sImqfeI hI Aus nUM afpxI sfrIsuihrdqf dy bfvjUd nrk-svrg qyafqmfvF dy amr hox dy Brmjfl vwllY geI, pr ikMnI idlcsp gwl hY ikplYto ijhf mhfn iPlfsPr jdoN nrk-svrg dI klpnf vI krdf hY qF AuhDrqI dy ikMnf nyVy hY. Aus dI kQf ivcoNieh gwl vfr-vfr JlkdI hY ikhirafvl svrg df iek lwCx hY.hirafvl df sMklp hux qk mnuwK nUManMidq krdf afieaf hY, ikAuNikhirafvl mnuwK leI aiq loVINdIaFAupjF nUM pRgt krdI hY aqy Aus nUMkudrq nfl nyVqf df aihsfs krvfAuNdIhY. svrg qoN AuqrIaF afqmfvF hrI BrIDrqI Auqy bYTdIaF hn, jdoN ik DrqI qoNafeIaF afqmfvF grd nfl ilptIaFhoeIaF hn. hirafvl svrg df lwCxhY aqy grdo-gubfr nrk df lwCx hY.
XkInn ieh jfxnf hor vI idlcsp
hY ik plYto ijhf mhfn iPlfsPr jdoNnrk-svrg dI klpnf vI krdf hY qFies klpnf ipCy Aus df mMqv ikMnf Aucfqy suwcf hY. ies klpnf ipCy Aus df mMqvlokF nUM guMmrfh krnf nhIN, sgoN afmlokF nUM bdI vloN moV ky nykI vfsqy pRyrnfhY. lokF dy mnF nUM afpxy inwky-inwkysuafrQ iqafg ky smUh dI BlfeI leIiqafr krnf hY.
ajoky sfmrfjI pUMjIvfd dy dOr ivcjdoN kuJ ku igxqI dy aMnHy boly DnfZ lokafpxI munfPy dI ÈYqfnI hvs nUM pUrf krnleI kroVF-kroV lokF nUM ies DrqI AuqynrkI iËMdgI ijAUx leI mjbUr kr rhyhn, AudoN mhfn plYto dy ieh Èbd mn nUMikMnf skUn idMdy hn, “ipafry glfkn!ieh hY mfnv-jIvn df mhfn sMkt qyieQy hI sB qoN vwD huiÈafrI dI loV hY.hr iek mnuwK nUM cfhIdf hY ik hor sBqrHF dy igafn nUM iqafg ky bs iesy cIËdI Koj aqy pRfpqI ivc lg jfey ik asINBly-bury ivc Prk lwBxf iswK jfeIey jFsfnUM koeI aijhf ivakqI iml jfey, josfnUM ieh cIË vI isKf sky, ijs nfljdoN aqy ijQy vI ikqy mOkf imly asINnyk jIvn dI cox kr skIey. [[[ mnuwK nUMcfhIdf hY ik prlok ivc vI afpxy nflsQfeI aqy inaF Auqy idRV ÈrDf lY kyjfey. jo kdy vI zoly nf. ijs nfl ik AuQyvI Dn, loB, JUT qy kpt Aus dI nËr nUMcuMiDaf nf skx. ieh nf ho jfey ikaiqafcfrI qy qfnfÈfhI aqy dUjy kMmFnfl ieh dUjy mnuwKF nUM duK dyvy aqyafpxy-afp nUM vI nuksfn pucfAux dfkfrn bxy.[[[ieho hI suK aqy KuÈhflIdf rfh hY.”
sfnUM ieh mMn ky clxf cfhIdf hYik sfzy purKy bVy mhfn sn. sfzy ijnHFpuriKaF ny DrmF dI buinafd rwKI jF ijnHFny ienHF df awgy ivsQfr kIqf, Auh mhfnmnF dy mflk sn. AunHF mhfn mnF ny jykuJ korI klpnf vI kIqI, qF AunHF ipCyvI AunHF df mMqv bVf mhfn sI.
drasl mnuwKI siBaqf dy afidkfl qoN hI nykI aqy bdI dy sMklp hoNdivc cldy af rhy hn. nykI qoN Bfv smfjIBlfeI jF prAupkfr df jËbf hY aqy bdIqoN Bfv smfjI BlfeI nUM axgOilaf krkyafpxy suafrQ nUM pUiraF krnf hY. nykIaqy bdI iksy Drm nfl sbMDq Èbd nhINhn, sgoN ieh mnuwK jfqI dy hoey smfjIaqy siBafcfrk ivkfs dI dyx hn. nykIaqy bdI dy sMklp mnuwKI siBaqf dIcUl hn. ieh iksy nf iksy rUp ivc dunIaFBr dy sfry siBafcfrF ivc mOjUd hn.nykI smfjIkrn dI pRqIk hY aqy bdIsmfj nUM axgOilaf krky mnuwKI mn ivcpYdf hoeIaF injI lflsfvF nUM pUrf krndI pRqIk hY. smUh nfloN tuwt ky afpxybyloVy jfqI ihqF dI kIqI geI pYrvfeIhY. nykI puMn dy sMklp df pRqIk smJIjFdI hY aqy bdI df irÈqf hmyÈf pfp dysMklp nfl joiVaf jFdf hY. puMn Bfv iksydUjy df Blf krnf, arQfq smfjI BlfeInUM injI BlfeI qoN Aupr rwKxf, prAupkfrIbx ky iËMdgI ijAuxf jdoN ik bdIprAupkfr dy Ault hY.
ienHF dohF sMklpF df hux vI EnfhI mhwqv hY, ijMnf ik pRfcIn simaF ivcsI. ienHF sMklpF df Drm nfl kuJ vIlYxf-dyxf nhIN, sgoN ieh dieaf aqysMqoK vFg mnuwK dy siBafcfrk ivkfsnfl ivkisq hoey sMklp hn. sfmrfjIKpqkfrI dy ajoky dOr ivc af kynfsiqkqf dy pRBfv aDIn ienHF sMklpFnUM axgOilaf krn dI ibrqI pYdf ho geI.ieh ibrqI bVI Kqrnfk hY aqy iehIibrqI ajokI sfmrfjI vihÈq df afDfrhY. iehI sfmrfjI vihÈq awj sglmnuwK jfqI nUM kronf vfiers qy prmfxUjMg dy Kqry dy rUp `c Aus dy aMq qklY afeI hY.
(ipCly sPy dI bfkI)
plYto dI iPlfsPI, gurmiq qyajokf sfmrfjvfd
sMsfr Auqy kbjLf krn dI nIaq vfly sfmrfjvfdIaFdf iek icwqr
Punjab Times Vol 21, Issue 23; June 6, 2020 pMjfb tfeImjL sfl 21, aMk 23, 6 jUn 2020 (30)
“irÈqf qF bhuq qkVy Gr dY, prpYsf qF vwD lfAuxf pAU, afpxI dIpIrfj krUgI.” amr isMG ny afpxI pqnIkoloN duwD df glfs PVidaF afiKaf.
“cl cfr pYsy vwD lwg jfxgy qFkI aY, jvfkVI mfVI mfVI cIË nUM qF nHINqrsUgI.” pqnI ny sihmqI pRgtfeI.
“TIk aY, ivcoly nfl gwl kr ky
kwlH nUM afVHqIey nUM puwC afAunF, ikMny kupYsy dy dAU.”
“cMgy irÈqy vfr vfr nHIN imldy huMdy.bfrF jmfqF ho jfxIaF ny hux, agilaFikhVf nOkrI krfAuxI aY.”
“hF ieh vI TIk aY. clo QozI mrjI,nfly jmfnf vI mfVY.”
“mYN vI eyhI socdF-kuVI afvdy Gryjfvy, afpxI soc imty.”
“sON jo hux, svyry dyKdy aF.” amrisMG dI pqnI ny duwD vflf KflI glfsPVidaF ikhf. amr isMG gihrIaF socFivc zuwb igaf, “DIaF jvfn huMdIaF nUMikhVf tYm lwgdY! ajy kwlH prsoN qF Borfku sI, hux ivafhux jogI vI ho`gI. iCMdyqoN iqMn ku vrHy qF vwzI aY, `TfrF sflFdI. AUN ajy inafxI vI aY, jdoN ikqy vgjFdI aY, ikhVf jIa lwgdY. hux vI ajyprsoN qF geI aY BUaf kol, aYN lwgdY pqfnHIN ikMny idn ho`gy geI nUM. jdoN ivafh hoigaf, Pyr qF kdy kdy afieaf krU. pihlyËmfinaF ivc eI huMdf sI, kuVIaF do domhIny lf jFdIaF. hux qF koeI AUeIN nHINCwzdf, cl kI krfAuxY? afvdy Gry vsyrsy.” iehI socidaF Aus dIaF awKFimcx lwg peIaF. iPr Aus ny kMbl iKwcky mUMh-isr Zk ilaf.
“E myrI grdn Cwz.” Aus df glfijvyN iksy ny Guwt idwqf sI. Auh afpxy
afp nUM CuzfAux leI hwQ-pYr mfr irhfsI. ijMnf Auh CuzfAux leI koiÈÈ krdf,Enf hI Aus df sfh Gutdf. Aus dI afqmfsrIr nfloN vwK ho cukI sI. dyKidaF hIdyKidaF Aus df iCMdf puwq jvfn ho igaf,pr iCMdy dy kwpVy mYly qy Pty hoey sn.AuhI rwsf hor motf ho ky iCMdy dy gl ivcaf ipaf. iCMdy df isr qy dfVHI jvfnIivc hI icwty ho gey. Auh afpxy puwqr dIgrdn duafilAuN rwsf kwZx dI koiÈÈ krirhf sI, psIno psInf hoieaf. jdoN koeIvfh nf cwlI qF puwqr dI hflq dyK kyAus dIaF cIkF inkl geIaF.
Aus dI awK KuwlH geI. amr isMGAuT ky bYT igaf. “hy mflkf suwK rwKIN.”Aus dy mUMhoN inkilaf. ikMnf iBafnksuPnf sI. Aus ny iCMdy vwl ingHf mfrI,Auh sON irhf sI. Aus ipCoN amr isMGnhIN suwqf.
vI suPny bfry soc irhf sI. Aus df mnbVf bycYn sI. Auh afpxf iDafn dUjypfsy lfAux leI rsoeI ivc clf igaf.Aus dI pqnI cfh bxf rhI sI. afpxIpqnI nfl dIpI dy ivafh dI gwl CyVidaFafiKaf, “cMgf Pyr awj mYN afVHqIey nflgwl krdF, ikMny ku pYsy dy dAU afpF nUM?”
“pr dIpI dy bfpU krËf dyK ky cwikE,Psl nfl qF ryh qyl vI pUry nHIN huMdy.”
“Eh qF puwC ky pqf lwgU ikMny kuidMdY.”
“myrI sfrI rfq iehI socdI dIlMG`gI. jy vwizaF nfl mwQf lfvFgy qFAunHF dy bYTx leI vI cwj dI bYTk (kmrf)cfhIdI aY.”
“aYN qF Pyr Kfsy pYsy cwkxy pYxgyafpF nUM.” amr isMG ny iPkrmMd huMidaFikhf.
“vwzy Gr ieh afK idMdy huMdy ny,lYxf qF asIN kwK nHIN, ivafh pYlys `chovy qy brfq dI syvf vDIaf hovy.”
“hF brfq dI syvf qF aglf khU eI.”“brfq dI syvf kridaF eI bMdf lwKF
ivc Tuk jFdY. aYvyN ikqy DI nUM sOKy krdy
krdy puwq dI jfn nUM rwsy vwt deIey.”“rwsf?” amr isMG nUM kMbxI ijhI
iCV geI, Aus dy ichry `qy zr dy Bfvsn.
“kI hoieaf?” pqnI ny puwiCaf.“kuÈ nHIN, qUM jfh iCMdy nUM jgf jf
ky. Pyr socdy aF kuÈ.” Auh QoVHf iKJ kyboilaf.
amr isMG kMD nfl Zoa lf ky Kloigaf. kuJ sikMtF ivc hI rfq vflf suPnfAus dIaF awKF awgy GuMm igaf. awKF bMdkrky Aupr vwl nUM mUMh cuwk ky pqf nhINkI socdf irhf. Aus dy ichry ‘qy hux skUnsI qy srIr hOlf Puwl. Aus ny asmfnvwl dyK ky dovyN hwQ joVy qy isr Jukfieaf.aMdr jf ky afpxI pqnI nUM kihx lwgf,“afpF dIpI df ivafh pMj cfr sfl Tihrky krFgy. inafxI aY ajy, hor pVH lUnfly.”
pqnI ny kuJ bolxf cfihaf, pr Ausny hwQ dy ieÈfry nfl cuwp krvf idwqf.
pqnI ny mwQy ‘qy iqEVI pfeI, amrisMG ny ikhf, “ieh Byq dI gwl aY, kdyPyr dwsUM.”
zfierIdypMnyinMdr GuigafxvI
Pon: 91-94174-21700
bVI koiÈs kIqI hY ik ies aMgryjLIrcnf dy mUl lyKk df nF lwB jfvy, prnhIN lwBf. ieh rcnf iksy amrIkI lyKkdI hY qy Aus ny ies nUM amrIkI nËrIeyqoN AuQoN dI Drfql qihq ricaf hY aqyasIN ies df pMjfbI rUp kridaF ies nUMpMjfbI Drfql Auqy hI vfcFgy.
rwb kihMdf, “mYnUM hwQF dI vwzIsmwisaf nhIN, iqMn awKF dI smwisaf vwzI
hY.”PirÈqy ny puwiCaf, “ieh sMpUrn qy
‘asl mfzl` ivc hI hoAU iPr sfrfkuJ?”
rwb boilaf, “iewk hwQF df joVf AuhhoAU, jo ibnf kys dI PfeIl Poly hI jfx
skU ik iehdy ivc hY kI? dUjf joVf Auhik awKF isr dy dovyN pfsy hox, qF jo Auhafpxy nfl dy sfQIaF df iDafn vI rwKsky. hwQF df iewk joVf sfhmxy hovy, qFjo iksy df KUn vihMdf vyK hOsly nfl
afKy ik qusIN iblkul TIk E, kuJ nHINhoieaf hY, cVHdI klf ivc E afp.”
PirÈqf afKdf hY, “rwb jI, kuJGwt kr lO!”
rwb ny juafb idwqf, “iblkul vInhIN, mYnUM aijhf mfzl cfhIdY, jo do sOpMjfh pONz Bfry iewk ÈrfbI nUM afpxI gwzIivc lwd ky ibnf sVk durGtnf qoN AuhdyGr Cwz skdf hovy. nfl ieh vI ik afpxypMj jixaF dy pirvfr nUM srkfrI qnKfhAuqy pfl skdf hovy.”
ieh sux PirÈqy n y bx rhypulIsmYn dy mfzl duafly gyVf kwiZafqy ikhf, “kI ieh kuJ soc vI skdf ey?”
rwb boilaf, “iblkul! ieh hËfrFgunfhF dy lwCx dws skdf ey. iehsupinaF ivc vI muËirmF dy mnuwKI hwkFdI gwl kr skdY. iksy dI qPqIÈ krskdY. ieh kMm Auh eyny icr ivc iekwlfkr skdf hY, ijMny icr ivc pMj jwj PYslfkrn `qy lfAuNdy ny. eynf kuJ krn dybfvjUd Auhdy ivc hfsrs (hfsy mKOl)df vI iewk gux huMdY. mYN jo ieh pulIsmYnbxf irhF, iehdy kol afpxy afp AuqykfbU pfAux leI vI hYrfnIjnk smrwQf
hovygI. ieh AunHF jurmF nfl inwbV skdY,jo nrkF ivcoN ilK ky afey huMdy ny. iehbVI hlImI qy imwTq nfl bwcy qoN vI jurmkbUl krvf skdY. mfry gey mnuwK dypirvfr nUM Zfrs vI dy skdY qy aglyidn aKbfr ivc ieh vI pVH skdY ikmulk ivc kfnUMn ivvsQf iZwlI hY.”
aKIr ‘qy PirÈqf rwb mUhry Jukigaf qy bxfey jf rhy pulIsmYn dy mfzldIaF gwlF ‘qy AuNglF PyrIaF qy pwuiCaf,“rwb jI, afh jo eyQoN kuJ lIk ho irhY,ieh kI aY?”
rwb boilaf, “ieh lIk nhIN ho irhfkuJ vI, ieh qF iehdy hMJU hn.”
PirÈqy qoN iPr vI rih nf hoieaf qypwuCdf hY, “hMJU ikAuN?”
rwb kihMdf, “iehdy aMdr vI qF kuJBfvnfvF ny, jo dwbIaF peIaF ny, ieh hMJUAunHF BfvnfvF vfsqy ny, jF iPr iehdysfQI, jo iehdy nfl qury jFdy mfry gey,AunHF vfsqy ny ieh hMJU. qy iewk kwpVy dftukVf, ijs nUM mulk df JMzf afKdy ny,Auhdy leI iehdy PrË qy hMJU iewk smrftdy hMJU hn.”
PirÈqf boilaf, “qusIN mhfn EN rwbjI qy bVy huiÈafr vI.”
rwb boilaf, “nhIN, mYN iblkulhuiÈafr qy mhfn nhIN aF, ieh hMJU mYN nhINpfey, ieh qF afpxy afp hI afey ny!”
jdoN rwb ny ‘pulIsmYn’ isrijaf!
iswK pMQ ivc sMq pRym isMG murflyvfly iek aijhI sLKsIaq hoey hn, josyvf dy puMj aqy prAupkfr dI mUrq sn.gurmiq aqy gurbfxI nUM hI AunHF ny afpxfjIvn bxfieaf hoieaf sI. AunHF df jnm1882 eI[ nUM kwqk dI sMgrFd vfly idnKyVI dUnf isMG, ijlf gujrfq (pfiksqfn)dy vfsI vsfvf isMG dy gRih ivKy mfqf
inhfl kOr dI kuwKoN hoieaf. Auh hflyigafrF sfl dy hI sn ik AunHF dy mfqfjI df idhFq ho igaf. vsfvf isMG ny dUjfivafh kr ilaf. bcpn kfPI muÈiklFivc dfdf arUVH isMG dI dyK-ryK ivcguËiraf. dfdf jI arUVH isMG dy akflclfxy ipCoN mqryeI mF kfrn bflk pRymisMG ny ipMz bUiraF vflI dy kwpVf vpfrIrfm isMG kol shfiek vjoN nOkrI krleI. iesy dOrfn sbwbIN rfm isMG dy nflqihsIl KfrIaF ivc pYNdy ipMz murflfsiQq sMq hmIr isMG vwloN sQfipq zyryivc jfxf hoieaf. Aus vyly zyry dy muKI
syvf dy puMj qy prAupkfr dI mUrq sn-sMq pRym isMG murfly vflysMq ibÈn isMG sn. bflk pRym isMG nUMzyry dI afBf qy sMq ibÈn isMG dI sLohbqny ieMnf pRBfivq kIqf ik Auh sMqF dymurId bx gey.
bflk pRym isMG ny zyry ivc gurmiqqy syvf dI aijhI Cihbr lfeI ik sMqibÈn isMG nU M Aun H F ivc zyry dfAuqrfiDkfrI nËr afieaf. sMq ibÈnisMG nOjvfn pRym isMG dI syvf Bfvnf qypRbMDkI ivÈyÈqfeIaF qoN ieMny pRBfivq hoeyik AunHF ny afpxy jIvn kfl ivc hI bflkpRym isMG nUM afpxf AuqrfiDkfrI qy zyrfmuKI Qfp idwqf. ijLkrXog hY ik sMq suMdrisMG iBMzrF vfly aqy sMq Bfg isMG TwTyitwby vfly sMq ibÈn isMG dy zyrf murflfivKy sMq pRym isMG dy gurU BfeI sn.
ieQoN ÈurUafq huMdI hY, sMq pRym isMGdy bhuBFq jIvn dI. sMq pRym isMG dysmyN lubfxf brfdrI df bhuq vwzf ihwsfiswKI qoN dUr ihMdU Drm dI pflxf krdfsI. sMq pRym isMG ny aijhI iswKI dIlihr clfeI ik pfiksqfn ivc Aus vkqpYNdy lubfxf brfdrI dy ipMzF dy ipMz iswKIdy pRBfv hyT lYaFdy. AunHF ny iswKF ivc
amrjIq isMG mulqfnI
anMd kfrj dI ivDI nUM pRcfiraf. DrmpRcfr dI lihr clfeI. dhyj aqy hordUjIaF smfjk burfeIaF qoN sfvDfnkIqf.
dUjf aihm kfrj jo sMq pRym isMGny kIqf, Auh sI ivwidaf df pRsfr. AunHFny afpxy pRBfv vfly ielfikaF ivc keI
skUlF dI sQfpnf kIqI. Auh jfxdy snik ivwidaf qoN ibnf qrwkI sMBv nhIN. Auhivwidaf dy Kyqr ivc ieMny srgrm snik cIP Kflsf dIvfn ny sMq pRym isMG nUM12vIN iswK aYjukyÈn kfnPrMs dI svfgqIkmytI df cyarmYn Qfipaf.
1925 ivc jdoN ÈRomxI gurduafrfpRbMDk kmytI hoNd ivc afeI qF 1926ivc Auh hlkf tFzf qoN ÈRomxI kmytImYNbr cuxy gey. Auh 1937 ivc ÈRomxIkmytI dI aMiqRg kmytI dy mYNbr cuxy geyaqy iPr 1937 qy 1945 ivc pMjfbasYNblI leI cuxy gey. jdoN sMq pRym isMGpMjfb asYNblI dy mYNbr bxy qF AunHF nypMjfb asYNblI dIaF bYTkF ivc nymbwDihwsf ilaf aqy lok ihwq dy msly AuTfeyqy hwl krvfey.
1947 ivc jdoN dyÈ dI vMz hoeI qFafp ny kpUrQlf ijly dy ipMz bygovflivKy mukfm kIqf. 1950 ivc afp gurpurIisDfr gey. AunHF ny afpxI dUr idRÈtIsdkf injI XqnF qy pRBfv nfl vDyrykrky lubfxf brfdrI nUM kpUrQlf qyhuiÈafrpur ijly ivc ies qrHF nfl afbfd
hr sfl pihlI, do aqy iqMn jUn nUMAunHF dy vrosfey iswK pMjfb, Bfrq, XU[ky[, kYnyzf, jrmn, PrFs, ietlI smyqXUrp dy hornF dyÈF aqy amrIkf ivcsMq murfly vfilaF dI brsI bVy vwzy pwDr‘qy mnfAuNdy hn (ies sfl sMq murflyvfilaF dI 70vIN sflfnf brsI ‘qysmfgm kronf vfiers kfrn pYdf hoeyhflfq dy mwdynjLr sMgq dI ishq pwKoNsurwiKaf df iDafn rwKidaF keI QFeINrwd krn pey hn).
aPsos dI gwl hY ik sMq pRym isMGijhy bRhm igafnI, smfj suDfrk aqyivwidaf dy dfnI dy vrosfey ivdyÈF ivcrihMdy DnfZ iswKF ny awj qwk brsIaFmnfAux dy nfm ‘qy keI imlIan zflrKrc kr idwqy hoxgy, pr AunHF dI XfdgfrvjoN Gwto-Gwt iek kmry dI AusfrI qwknhIN kIqI!
Punjab Times Vol 21, Issue 23; June 6, 2020 pMjfb tfeImjL sfl 21, aMk 23, 6 jUn 2020 (31)
isnymf XfdF, cyiqaF aqysupinaF ƒ punr-surjIqkrn dI klf hY. sfrIaFklfvF ivcoN isnymf ies leIvI Kfs hY ik ies dI afpxIËubfn hY. zf[ kuldIp kOries kflm rfhIN s Msfrisnymf dy AunHF iPlmsfËF dIisrjxf bfr y s MvfdrcfAuxgy, ijnHF leI iPlmFbxfAuxf sfh lYx vFg hY.ies vfr ierfn dy iPlmsfËawbfs kierosqmI dI iPlm‘id ivMz ivl kYrI aws` bfrygwl kIqI geI hY. -sMpfdk
bMdf iksy vI dUjy bMdy jF cIË nfl dujYlf,Eprf qy suMnf ivhfr nhIM kr skdf.ierfn dy ies inwky ijhy ipMz ivc jMmxaqy mrn df iehI swc hY ijs dI pYVProg PfruKËfd afpxI kivqf ivc aqyawbfs kierosqmI afpxI iPlm ivcnwpdy hn.
awbfs kierosqmI dI ies iPlmdI khfxI Èihr qoN iek inwky ijhy ipMzivc vfpr skx vflI Gtnf dy cÈmdIdgvfh bxn dI Jfk ivc phuMcy cfrpwqrkfrF dy ierd-igrd GuMmdI hY jdikiPlm ivc muwK ikrdfr ‘mOq` hY. iPlmivc qihrfn ivc kMm krdy pwqrkfrvihËfd ƒ pqf lwgdf hY ik ipMz ivc sOsflF dI iewk bËurg aOrq hY ijs dI mOqhox dI sMBfvnf hY. vihËfd ƒ pqf hY ikies aOrq dI mOq ƒ ‘vwizaF` jfvygf ijsdf arQ ieh hY: ieh aOrq ieMnI lMmI qyarQ-BrpUr iËMdgI mfx ky POq hoeI hY,ies dI mOq df mfqm sfDfrn nhIN sgoNÈfndfr jÈn dy rUp ivc mnfieaf jfvygf.ies mOky nf isrP ipMz dy vwzy-vzyiraFƒ Xfd kIqf jfvygf blik sfrf ipMzrsmF-irvfËF rfhIN ies aOrq dI ipMz ƒdyx leI Aus df Èukr krygf.
vihËfd aqy Aus dy ÈihrI dosqFleI ieh nf isrP ies vwKrI iksm dIkhfxI ƒ ÈihrF dI s u MgV rhIsMvydnÈIlqf aqy mOq dIaF rsmIkfrvfeIaF dy rU-b-rU krvfAux df mOkfhY sgoN pIVHI-dr-pIVHI clI af rhI Aus
dfriÈnkqf aqy bOiDkqf ƒ smJx dfmOkf vI hY ijhVI iksy iKwqy dI rUh ƒiËMdf qy ËrKyË rwKdI hY. vihËfd iesipMz ivc rukx aqy ‘mOq` df ieMqËfr krnleI iksy Cupy KËfny dI JUTI khfxI GVlYNdf hY. Auh ipMz ivc GuMmx aqy ies ƒjfxn leI Aus bËurg aOrq bIbI milkdy pVpoqy PrËfd nfl dosqI gMZ lYNdfhY.
vihËfd kol mobfiel Pon hY ijhVfipMz ivc nYtvrk nhIN PVdf. iesy kfrnAus ƒ vfr-vfr AunHF dovF phfVIaF dIaFcotIaF ‘qy cVHnf-Auqrnf pYNdf hY ijnHFphfVIaF nfl ieh ipMz iGiraf hoieafhY. Aus ƒ pihlf Pon Aus dy GroN afAuNdfhY ijs qoN Aus ƒ pqf lwgdf hY ik Aus dyiek irÈqydfr dI mOq ho geI hY qy Aus dynf afAux kfrn sfry Audfs hn pr AuhqF Kud iksy dI mOq AuzIk irhf hY. ieAuNiPlmsfË awbfs, mOq dy nfl ‘nËdIkIaqy dUrI` mfpx dy nvyN siBak qrIikaF‘qy ivaMg krdf hY. ieQy hI Aus dImulfkfq XUsP nfl huMdI hY. XUsP iksytYlI kimAUnIkyÈn kMpnI dy nvyN pRojYktleI KMBy gwzx leI toey puwtx df kMmkr irhf hY. Aus nfl ipMz bfry inwkIaF-inwkIaF gwlF krn dOrfn hI vihËfd dIinrmfqf df Pon lgfqfr afAuNdf rihMdfhY ijs qoN awikaf Auh XUsP ƒ vfr-vfrkihMdf hY ik ikMnf cMgf hY ik XUsP ƒiksy ‘bOs` dy aDIn kMm nhIN krnf pYirhf. AuQy hI Aus dI mulfkfq XUsP dI
mMgyqr nfl huMdI hY ijs ƒ Auh ProgPfruKËfd dI kivqf ‘id ivMz ivwl kYrIaws` (hvf sfnMU vhf lY jfeygI) suxf kyafpxy vwl afkriÈq krn dI koiÈÈkrdf hY ijs df Auh koeI jvfb nhIN idMdI.
nf qF swcf lyKk huMdf hY qy nf swcfklfkfr. Auh mhfnfiek qF kI, nfiek vInhIN huMdf. nfiek bxn leI ËrUrI nhINhuMdf ik iPlmF ivc ‘hIro’ df ikrdfr hIinBfieaf jfvy. pihlF pRkfÈ rfj aqy huxsoƒ sUd ny dws idwqf hY ik iPlmF dyKlnfiek vI asl iËMdgI dy nfiek hoskdy hn.
ibnf Èwk, soƒ sUd mOjUdf dOr df sBqoN cricq adfkfr hY. Bly hI Auh iPlmFdf Klnfiek hovy, awj Auh dyÈ dy lwKFkroVF lokF dy msIhy vjoN lokF dy idlFivc rihx lwgf hY. Aus ny sMnI idElFaqy pryÈ rfvlF ‘qy vwzf pRÈn icMnH vI lfidwqf hY jo ‘ZfeI ikwlo df hfQ’ idKf kylokF dy pMj sfl luwt lYNdy hn. lok ienHF‘hsqIaF’ qoN jvfb mMgxgy ik jdoN asINivlk rhy sF, qusIN ikhVI dyvI dI pUjf ‘cruJy hoey sI?
soƒ sUd ny ibnf iksy dI jfq, Drm,rMg, BfÈf qy ielfkf dyiKaF, mËdUrF ƒAunHF dy Gro-GrI phuMcfAux df kfrjkrky ieh vI isD kr idwqf hY ik dyÈajy qwk ikAuN cwlI jFdf hY! lok socxlwgy hn ky jdoN dyÈ ƒ cfr-cuPyirENictIaF mwKIaF, imlIbwgF aqy itwzI dlKfx ƒ lwgf hoieaf hY, ikqy ikqy soƒsUd vrgf qfrf vI cmkdf hY. dyÈ soƒsUd vrigaF afsry KVHf, nhIN qF huxƒ inwGr jFdf. soƒ ny ‘ihMdU muslmfn,ihMdU muslmfn’ krdI rihx vflI socdy mUMh ‘qy vI vwt ky QwpV mfiraf hY.
Aus ny dws idqf hY ik sdI dfmhfnfiek bnx leI mMdrF ivc sonfcVHfAuxf ËrUrI nhIN huMdf qy nf hIqflIaF QflIaF vjf ky ‘dyÈ Bgq’bixaf jFdf hY. bMdy mhfnfiek qF vkqbxfAuNdf hY. dyÈ BgqI dyÈ dy lokF ƒipafr krn df nF hY. mogy dy ies gBrUny gurUaF dI ivcfrDfrf ‘qy cwlidaFdyÈ dy lokF ƒ dfn dy shI arQ vIsmJf idwqy hn. Aus ny grIb dy mUMh ƒhI gurU kI golk afKidaF swcy pMjfbIhox df pRmfx idwqf hY.
Punjab Times Vol 21, Issue 23; June 6, 2020 pMjfb tfeImjL sfl 21, aMk 23, 6 jUn 2020 (32)