Iraiz aparatua fisiologia

IRAIZ APARATUA II

Oinarri Biologikoak

Tafyd 1. Maila

Juan Arbulu

@jarbulu

[email protected]

1

Iraizketaren fisiologia

Gernu Aparatua

Anatomia

Fisiologia

Makroskopikoa Mikroskopikoa

Giltzurruna

Ureterra

Maskuria

Uretra

Nefrona

Hondakin-produktuak kentzen ditu Gorputzeko likidoen konposizioa erregulatzen du. Organo endokrinoa Honako hauekin elkarlanean ari­tzen da: •Digestio­-aparatuarekin •Arnas aparatuarekin •Larruazalarekin, etab.ekin

2

Iraizketaren fisiologia

Gernu­aparatuak hiru eginkizun ditu:

• Metabolismotik datozen hondakin-produktuak kanporatzen edo iraizten ditu.

• Gorputzeko likidoen konposizioa erregulatzen du: ura, elektrolitoak,...

• Organo endokrino txiki gisa aritzen da.

3

Iraizketaren fisiologia

Iragazketa glomerularraren

% 99 gutxi gorabehera,

tubuluetatik at metatzen da

eta sistema baskularrera

itzultzen da; gainerako % 1a

gernu modura kanporatzen

da

4

Iraizketaren fisiologia

Gernu­aparatuak beste zenbait iraitz­sistemekin batera lan egiten du, liseri

aparatuarekin (egarria, ...), arnasketa-sistemarekin (CO2 ekoizpenagatik) eta

larruazalarekin (izerdiketa).

Ondoko taulan iragazketaren, eskrezioaren eta ura, glukosa, sodioa eta urea

metatzea­ren batez besteko zifrak adierazten dira

SUBSTANTZIA

IRAGAZITAKOA

KG/EGUN

IRAITZITAKOA

KG/EGUN

METATUTAKOAREN

EHUNEKOA

Ura 180 1,8 % 99

Glukosa 0,180 0,180 % 100

Sodioa 0,630 0,0032 % 99,5

Urea 0,056 0,028 % 50

5

Iraizketaren fisiologia

Nefrona giltzurrunaren unitate funtzionala da eta hauek ditu:

• Giltzurrun­korpuskulua

Giltzurrun­-korpuskulua. Giltzurrun­korpuskulua edo Malpighi­ren

korpuskulua, honako zati hauek osatzen dute:

Giltzurrun­glomerulua, kapilarrez osatutako multzoa da

Browman-en kapsula, ehun epitelialez osatutako

bilgarria da

• Tubuluak

Bowman­en kapsulatik hasita honako tubulu­sorta dugu.

Tubulu bihurgunetsu proximala

Henle­ren lakioa

Tubulu distala

Tubulu biltzailea

6

Iraizketaren fisiologia

NEFRONA

7

Iraizketaren fisiologia

Bowman-en kapsula

Arteriola eferentea

Glomerulua

Arteriola aferentea

Tubulu

proximala

Henle-ren

lakioa

Kapilar peritubularra

Tubulu

distala

Hodi

biltzailea

Arteriola

eferentea Arteriola aferentea

Kapilar

peritubularra

Bowman-en

kapsula

(1)

(2)

(3) Tubulu

bihurgunetsu

proximala

Glomeruluko

kapilarrak

Giltzurrunaren unitate funtzionala: NEFRONA

8

Iraizketaren fisiologia

GILTZURRUNAREN ITXURA MIKROSKOPIKOAREN ESKEMA

•– Unitate funtzionala: nefrona

•– Nefrona

• – Korpuskulua

•– Glomerulua

•– Bowman­-en kapsula

• – Tubuluak

•– Tubulu bihurgunetsu proximala

•– Henle­-ren lokia • Beherazko p.

• Goranzko p.

•– Hodixka distala

•– Hodixka biltzailea

• (Malpighi­-ren piramidea)

Nefrona baten zatiak

9

Iraizketaren fisiologia

Arteriola

eferentea

Arteriola aferentea

Kapilar

peritubularra

Bowman-en

kapsula

(1)

(2)

(3)

Tubulu

bihurgunetsu

proximala

Glomeruluko

kapilarrak

• Iragazketa Lehenengo gertaera da. Aorta

abdominaletik datorren odola

giltzurrun­arteriara igarotzen da eta hortik

glomerulu-kapilarretara. Bertan iragazi

egingo da. Tamaina txikiko substantziak

(glukosa, bitaminak, azido urikoa, urea, ura,

gatzak, ioiak, hormonak, aminoazidoak…)

Bowman-en kapsulara sartzen dira, ez

ordea pisu molekular handiko proteinak

ezta odol zelulak re. Iragazketa pasiboa da

gernu primarioa sortzen da (plasmaren

antzerakoa proteinarik gabe)

10

Iraizketaren fisiologia

Bowman-en

kapsula Arteriola

eferentea

Glomerulua

Arteriola

aferentea

Tubulu

proximala

Henle-ren

lakioa Kapilar

peritubularra

Tubulu distala

Hodi biltzailea

• Berriz xurgatzea eta jariatzea

Iragazi ondoren, geratzen den likidoa Bowman­en

kapsulatik tubuluetara igarotzen da, ondoko

ordena jarraituz:

Tubulu bihurgunetsu proximala • Gernu primarioaren 2/3a birxurgatzen

da: glukosa, aminoazidoak eta ioi asko

(Na, K, Cl…) odolera igarotzen dira

berriro garraio aktiboaren bidez

Henle­ren lakioa • Gehien bat ura birzurgatzen da

Tubulu bihurgunetsu distala • Ioi batzuk eta ura birzurgatzen da

Tubulu biltzailea

Prozesu honen bidez glukosa, aminoazidoak eta

uraren %99 zirkulazio aparatura bueltako dira

11

Iraizketaren fisiologia

Nefronan ematen den

iragazketa berxurgapenaren

eskema

12

Iraizketaren fisiologia Iragazketa, berxurgapena

eta gernu eraketa

13

Iraizketaren fisiologia

Egunero, gutxi gorabehera 180 litro iragazten dira eta 1,5 litro inguru gernu

kanporatzen dugu. Beraz, likidoaren berxurgapen bat egonda.

IRAGAZPEN GLOMERULARRAREN KONPOSIZIOA

Ura Aminoazidoak

Urea Gatz mineralak

Azido urikoa Glukosa

Sodio kloruroa Kreatinina

Bikarbonatoa Pisu molekular baxuko proteinak

Orokorrean, eritrozitoak, leukozitoak eta plasmako proteinak ez dira

iragazten.

14

Iraizketaren fisiologia

• Gernuaren %95 ura da, eta gainerako %5a, berriz, solutoak dira.

• Hondakin produkturik nagusiena urea da.

• Gernuaren batazbesteko konposizioa (g/l)

15

Iraizketaren fisiologia

• Gernua eta izerdiaren konparaketa.

16

BUKAERA

17