© Copyright 2016 Dagblad De Limburger / Limburgs Dagblad. Het auteursrecht, ook ten aanzien van artikel 15 AW, wordt uitdrukkelijk voorbehouden. Maandag, 14 maart 2016 IS: geloof + westerse luxe IS: geloof + JIHAD EN GELDSTROMEN westerse luxe In tegenstelling tot bijvoorbeeld de Tali- ban of Al Qaida, ge- bruikt de terreurbe- weging Islamitische Staat decadente wes- terse lokmiddelen om strijders en brui- den te werven voor de strijd in het kalifaat. Zonder snickers en burgers gaat het niet. door Johan van de Beek en Claire van Dyck N N adat een team van de Navy SEALS op 2 mei 2011 Osama Bin Laden had gedood in zijn safe house in het Pakistaan- se Abottabad, kwamen details over de omstandigheden waarin de lei- der van Al Qaida jaren had geleefd naar buiten. Wat opviel was het gebrek aan luxe. Het huis was weliswaar groot, maar de ruimte waarin Bin Laden met zijn familie had geleefd, was klein. Er stonden simpele meubels, er lagen wat goedkope schuimma- trassen op de grond en de televi- sies waren oud. Er was geen tele- foon, geen internet, geen compu- ter. Wel een whiteboard om de kin- deren Arabisch te leren. Het voed- sel was sober: vijgen, noten, eieren, gedroogd vlees, olijfolie. Bin Laden had als jongeman het leven van een jetsetmiljonair ge- leid. Hij hield valken, ging op safari in Afrika, beklom bergen in Tur- kije en liet zich rondrijden in een Mercedes Benz met chauffeur. Naarmate hij ouder (en radicaler) werd, veranderde zijn persoonlijke levensstijl. Hij werd soberder. Soberheid past overigens bij een strikte interpretatie van de koran. Dat boek is heel expliciet in het ver- bieden van het dragen van bijvoor- beeld gouden sieraden of zijde door mannen. En dat past weer in de bredere koranische opvatting dat het leiden van een leven vol luxe getuigt van zwakte. Boven- dien is het bevestiging van sociale onrechtvaardigheid: voor iedere rij- ke zijn er velen die in armoede le- ven. Het is deze paradox waarmee ook Islamitische Staat (IS) kampt. Ter- wijl aan de ene kant citaten uit de koran worden gebruikt om de meest vreselijke misdaden religieus te rechtvaardigen en ‘het Westen’ wordt afgeschilderd als de grote de- mon die vernietigd moet worden, worden de strijders gelokt met wes- terse luxe en gebruiken. In veel ge- vallen zouden die in aanmerking moeten komen voor het predicaat haram (verboden). Zoals: huizen met zwembaden, luxeappartemen- ten, Toyota-terreinwagens, westers snoepgoed en ‘halal’-seks met ‘wis- selbruiden’ of slavinnen. Het vergt ook nogal wat mentale lenigheid om criminele activiteiten van jihadisten in Europa - een aan- tal van de daders van de recente aanslagen in Parijs handelde in drugs - te verzoenen met religieuze overtuigingen. Het opportunisme waarmee dit toch gebeurt, is een echte primeur en uniek voor IS, verklaart een expert op het gebied van deradicalisering met wie deze krant sprak. Leden van de Haagse criminele ronselorganisatie uit de Schilderswijk in de zogenoemde Context-zaak werden vorig jaar tot jarenlange celstraffen veroordeeld voor opruiing, ronselen en het faci- literen en financieren van jongeren die naar Syrië wilden afreizen om te gaan vechten. De groep zamelde ook geld in voor de jihadstrijd, me- de om de reis van vertrekkers te fi- nancieren. Of zij zelf betaald kre- gen per rekruut, is in de rechtszaak niet aan de orde geweest. Wel wer- den twee leden van de groep eer- der in Griekenland aangehouden met duizenden euro’s cash op zak. Een 31-jarige man uit Tilburg werd vorige maand veroordeeld tot 1,5 jaar cel voor het ronselen van een vluchteling voor IS en voor witwas- sen. De man werd in Schiphol aan- gehouden met ruim 68.000 euro cash. De rechtbank achtte het aan- nemelijk dat dit bedrag was verkre- gen uit criminele activiteiten. Vóór de opkomst van IS gebruik- ten andere bewegingen zoals de Ta- liban ook drugsgelden om hun acti- viteiten te financieren. Maar zij pro- beerden tegelijkertijd een imago van vroomheid te projecteren. Bij IS is alle pretentie verdwenen. Het relatief saaie zelfverklaarde kalifaat - waarin nagenoeg alle vormen van vermaak zijn verboden - lokt strijders met uitgekiende propagan- da, waarin ronkende retoriek over het kalifaat wordt doorspekt met romantische plaatjes en een levens- stijl die veel luxueuzer is dan de strijders in het land van herkomst hadden. Via sociale media worden professioneel vormgegeven film- pjes - anders dan de saaie audio- boodschappen van bijvoorbeeld Al Qaida - verspreid waarin lokkers als westers eten, een goed salaris en moderne wapens worden ver- sterkt met beelden van shopping malls die alles bieden wat voor- heen als decadent en anti-islami- tisch werd gezien: Milka, M&M, Mars, Snickers, Pringles, Nutella, 7-Up, Kinder Bueno, Oreo, Red Bull, Nivea, Dove, Head & Shoul- ders, et cetera. En in Deir ez-Zor kon je eind vorig jaar nog de iPhone 6 kopen, een gadget waar een uit het Westen afkomstige jiha- dist kennelijk niet buiten kan. Mo- sul had tot voor kort een functione- rende Big Burger waar strijders kip- hamburgers, cheeseburgers en Mexicaanse fajitas weg konden spoelen met Sprite en Coca-Cola. Business Insider publiceerde een ar- tikel waarin een ‘undercover jihad- bruid’ vertelde over haar Skype- contacten met IS-leden. „Ze zeg- gen dat ze het Westen haten, maar ze mixen Ray Ban-zonnebrillen en Nike-schoenen maar al te graag met hun militaire spullen.” Er zijn ook gevallen bekend van strijders die overstapten van Jabhat al-Nus- ra naar Islamitische Staat, omdat IS mooiere kleren had. Uit Nederlands wetenschappelijk onderzoek - door promovendus cri- minologie Jasper de Bie - naar de samenstelling van jihadistische net- werken, is al gebleken dat bij een deel van de leden van jihadistische netwerken geen sprake is van ideo- logische motivatie, maar van plat fi- nancieel of materieel gewin. Crimi- nele activiteiten (diefstal, fraude, drugshandel) zijn noodzakelijk om de strijd te financieren en worden gerechtvaardigd als de slachtoffers ervan kuffar (ongelovigen) zijn. Ze zeggen dat ze het Westen haten, maar ze willen Ray Ban-zonnebrillen en Nike-schoenen. ‘Business Insider’ “ The Big Burger in Mosul is een favoriet restaurant onder IS-strijders. Dit ondanks de overduidelijke westerse signatuur en menukaart. foto Google Maps