INVESTIGATING THE ALLELOPATHIC EFFECT OF DIFFERENT WEED SPECIES ON THE GERMINATION AND GROWTH OF WHEAT SEEDLINGS

www.SID.ir

Archive

of S

ID

www.SID.ir

Archive

of S

ID

2791، زمستان 73شماره ،9سال /پژوهشی گیاه و زیست بوم -فصلنامه علمی

773

مطالعه اثرات آللوپاتي چند گونه علف هرز بر جوانه زني و رشد گياهچه گندم

9رضا صفاهاني لنگرودی ، علي2، فرشاد قوشچي1شهرام لک 9، سعيد سلطاني*

چکیده

Triticum)هاي گنادم، آزمايشای روي گنادم زنی و رشد گیاهچه آلفوپاتی گیاهان متلف بر جوانه اثرادمنظور بررسی به

aestivum L.) تصادفی با سه تكرار در آزمايشگاه و گفتانه دانشگاه عفوم كشاورزي پیشلاز آزمايشی در قالب طرن كاملرقم

گونه گیااهی راياج در مازار و 1هاي هوايی اثر عصاره قسمتدر اين بررسی . اجرا شد 1700و منابع طبیعی گرگان در سال

زنی باذر گنادم اد جوانهزنجبیل شامی، تاج ريزي و توق در كاه درشامل پیر بهار، تفته، گند جارو، مراتع اسلان گفسلان

متلفا هاي زمان زنی بذر گندم در د بررسی عبارد بود از دراد جوانههاي مور شاخص. در شرايی آزمايشگاهی تعیین گرديد

نلايج نشان داد كه اثر عصااره . ها در پايان هر آزماي هاي هوايی و وزن خشك ريشه گیاهچه پس از كاشت، وزن خشك اندام

در میايسه با شااهد % 13و % 74، %71ترتیب زنی بذر گندم را به دار بود و جوانه تفته و پیر بهار معنی هاي هوايی توق، قسمت

گنادم مشاتص باود و زنی و رشاد گیاهچاه تفته و تا حد كملري توق بر جوانههاي آلفوپاتی بیايا و عصارهاثراد . دكاه دا

طاور كفای باه . هااي هاوايی گنادم شاد ه و وزن خشاك انادام زنی، طول ريشه، طول سااق دار دراد جوانه باعد كاه معنی

ازساوي ديگار اثاراد مضار عصااره . ها داشالند اي هوايی حساسیت بیشلري به عصارهه هاي گندم در میايسه با قسمت ريشه

باعاد ها و نیز بیاياا ساه گیااه ماذكور مجمو نلیجه گرفله شد كه عصارهدر. هاي ريشه بود هاي هوايی بی از عصاره قسمت

ل وزن خشاك ريشاه هاي گندم شد و در اين میان طاو طول ساقه و وزن خشك ريشه گیاهچه ، طول ريشه،زنی كاه جوانه

لفوپاتیك قوي باوده كاه ايان دهد كه عصاره گیاه تفته داراي اثر آ بررسی نلايج نشان می. قرار گرفت ثیرتأ همه تحتبیشلر از

. اسلفاده قرار گیردشأ طبیعی موردهاي با من ك تواند در تولید عف امر می

زنی بذر، رشد گیاهچه ، آلفوپاتی، جوانه(.Triticum aestivum L)گندم :هاي کلیدي واژه

گروه زراعت، اهواز، ايران دانشگاه آزاد اسالمي علوم و تحقيقات، واحد اهواز، -1

دانشگاه آزاد اسالمي، واحد ورامين، گروه زراعت، ورامين، ايران -2

شهر، ايران شهر، گروه زراعت، قائم دانشگاه آزاد اسالمي، واحد قائم -9

(([email protected] :كننده مكاتبه * 1933زمستان :تاريخ پذيرش 1933پاييز :ريخ دريافتتا

پژوهشي گياه و زيست بوم –فصلنامه علمي

9792زمستان ، 73، شماره 9سال

www.SID.ir

Archive

of S

ID

www.SID.ir

Archive

of S

ID

2791، زمستان 73، شماره 9سال /پژوهشی گیاه و زیست بوم -فصلنامه علمی

774

مقدمهي فعال بیولاوژيكی ها آلفوپاتی نلیجه تولید مولكول

باشد كاه رشد يا بیاياي آنها می توسی گیاهان درحال

محایی بار ممكن است پس از تغییر شكل و ورود به

هااي ديگار گوناه ياا گوناه رشد و توسعه افراد همان

,Vyvyan)مسالییم بگاذارد ییرتأثیر مسالییم ياا

2002; Machdo, 2007) . مواد آلفوشیمیايی شاامل

دسله از مواد شیمیايی گیاهی اسات كاه فعالیات آن

فیزيولوژيكی سمیت گیااهی خاود را بار گیاهاان ياا

راشد محصل و همكااران، )كنند عمال میها ا میكروب

در كشاورزي اثراد بازدارنده برخای گیاهاان (. 1704

بار رشاد و نماو سااير گیاهاان از عف هارز زراعی و

بسایاري (. 1701مییاانی، )باز شناخله شده است دير

اهاان مجااور از مواقع اثراد منفی ياك گیااه روي گی

رساد تنهاا ناشای از نظار نمای آنیدر زياد است كه به

ياا ياك رقابت براي دسلیابی به يك منباع یاذايی و

حالات، نده ايان آور وجود عامل به. عامل محیطی باشد

ي هاا اي است كه مسلییما از انادام تركیباد بازدارنده

طی فرآيند تجزياه متلف گیاهان ترشح شده و يا در

گاردد ايان ي گیاهی به محیی اطرا افزوده میبیايا

راشاد )شاود نامیاده مای 1عنوان آلفوپاتی پديده تحت

ايااان تركیبااااد را (. 1700محصااال و همكااااران،

;Singh et al., 2003)نامیدنااد 1آلفوكمیكااال

Rahimi et al., 2006) . تركیبااد آلفاو شایمیايی

اناد كاه داراي اثاراد بازدارناده بسیاري شناخله شده

باشاند زنی و رشد گیاهان متلفا مای قوي بر جوانه

(Wu et al., 1999) . نكله مهام در بررسای پدياده

آلفوپاتی، توجه به تفاود اساسی میان ايان پدياده باا

- Allelopathy

- Allelochmicals

تفكیك اثراد مسالییم ناشای از حالات و نیز 7رقابت

آلفوپاااتی از اثااراد ییاار مساالییم ناشاای از ساااير

مییاانی، )باشاد موجوداد و نیز تغییراد محیطی می

1701.)

و ب آگندم معمو در محدوده وسایعی از شارايی

كند، اين گیاه سازگارترين گونه هوايی جهان رشد می

باشاد، د است و چاون یاذاي ااافی انساان مای یال

هاي زياادي در سرتاسار جهاان باه كشات آن زمین

نورمحماادي و همكاااران، )اخلصاااص يافلااه اساات

دند كاه در كشات متفاوط ن نشان دامحییا(. 1744

هاي هرز، گندم اثراد آلفوپاتیك قوي بر گندم با عف

Digitaria)زناای و رشااد پنجااه كااال جوانااه

sanguinalis) تااااج خاااروس ،(Amaranthus

retroflexus L.)، سااااورو(Echinochola

crusgalli L.) و ياو وحشای(Avena fatua)

كاه باین طاوري باه . (Zheng et al., 2005)داشت

هاي نی گیاهان مذكور با تراكم گیاهچهز سرعت جوانه

همچناین در . دار باود نفی و معنیگندم همبسلگی م

هاي آزمايشگاهی، اثراد بازدارنده عصاره گندم بررسی

هااي ياو وحشای و تااج خاروس هبر رشد گیاهچ

اثاراد آلفوپااتی در بیاياا و وجود . دار بود معنی كامال

هااي عفا هارز و برخای هاي بسیاري از گونه عصاره

تواننااد از گیاهااان زراعاای محاارز گرديااده كااه ماای

ها جفاوگیري نماوده و ياا زنی و رشد ساير گونه جوانه

در فرآيناادهاي رشااد و نمااو گیاااه مداخفااه نماينااد و

اروجای و )موجب كااه عمفكارد محصاول گردناد

(. 1704همكاران،

ثیر تواند بر ارتفا گیاهاان نیاز تاأ مواد آلفوپاتی می

بگذارد و اين اثر در گیاهان جنگفی و مرتعی مشاهده

- Competition

www.SID.ir

Archive

of S

ID

www.SID.ir

Archive

of S

ID

2791، زمستان 73شماره ،9سال /پژوهشی گیاه و زیست بوم -فصلنامه علمی

775

Kohli et al., 2001; Yamasaki et)شده اسات

al., 2001) .ن نشان دادند كه مواد آلفوپاتیاك محییا

ان باعد كاه ماده خشاك گیاهاان موجود در گیاه

گناادم، ذرد، آفلااابگردان و سااويا زراعاای همچااون

Beres & Kazinczi, 2000; Javadi et)شاود می

al., 2006) . بنابراين هد از اين آزماي بررسی اثر

در مازار هااي هارز راياج آلفوپاتی تعادادي از عفا

زنای و رشاد گیاهچاه گنادم اسلان گفسلان بر جوانه

. تبوده اس

ها مواد و روشدر گفتاناااه و 1700ايااان طااارن در آباااان مااااه

آزمايشگاه فیزيولوژي گیاهان دانشاكده عفاوم زراعای

اجرا كشاورزي و منابع طبیعی گرگان به دانشگاه عفوم

درااد 7/79نو خا سیفلی رسی لومی باا . درآمد

در ايان . دراد سیفت بود 41دراد شن و 1/0رس،

. از باراي گنادم اسالفاده شاد آزماي از رقام پیشال

اي طاای دو مرحفااه آزمايشااگاهی و گفتانااهآزماااي

هااي گیااهی، ساازي عصااره براي آماده. انجام گرفت

Conyza) پیربهاار گیااه 1هااي هاوايی قسامت

bonariensis)تفتاااه ، (Acroptilon repens) ،

شامی ، زنجبیل(Artemisia annua) درمنه خزري

(Inula helenium)يااازي، تااااج ر (Solanum

nigrum) و تاوق (Xanthium strumarium) در

. دهای از ساطح خاا برياده شاد مرحفه قبل از گل

آون )هاااي خشااك شااده گاارم از قساامت 13میاادار

C03 گیااهی باه خاوبی از هار ( ساعت 70مدد به

لار آب میطار اضاافه به ياك لی آسیاب و پودر حاال

فظات عناوان ی شده با یفظت فوق باه عصاره تهیه. شد

ساازي درنظر گرفله شد، باراي آمااده %( 133)كامل

Wu et) عصاره ريشه از هماین روش اسالفاده شاد

al., 1998) . مرحفه داشت 4اين آزماي .

هااي در اين آزماي اثر عصاره قسامت : 1آزماي

زنای باذر گنادم گیاه بار جواناه 1شده هوايی خشك

آنهاشده رديد و سه گیاه كه عصاره اسلتراجتعیین گ

زنای باذر گنادم را بیشلرين اثر بازدارناده بار جواناه

هاااي بعاادي داشاالند انلتاااب شاادند و در آزماااي

هااي از هرياك از عصااره . ده قرار گرفلناد اسلفامورد

133)مااذكور یفظاات كاماال تهیااه شااده از گیاهااان

كاردن آب باا اضاافه . مورداسلفاده قرار گرفت( دراد

درااد را 43و 14میطر دراد حجمای ماورد نظار

ان يافات آزماي پس از دو هفله پاي. دست آورديم هب

17زده در هر پلري ديا پاس از و تعداد بذر جوانه

ن ساااعت از كاشاات و نیااز پااس از دو هفلااه در پايااا

زنی باذر گنادم آزماي شمارش شده و دراد جوانه

. يك از تیمارهاي فوق تعیین گرديد در هر

ترتیب اثار به طی اين آزماي (: 7-1)هاي آزماي

ه ريشاه شده و عصار هاي هوايی خشك عصاره قسمت

كاه باا 1مااي شده سه گیااه برگزياده از آز خشك

رين اثاراد هااي حااال بیشال توجه باه تجزياه داده

زناای بااذر گناادم داشاالند، بااا بازدارنااده را باار جوانااه

زنی و رشد دراد بر جوانه 133و 14،43هاي یفظت

بررسای قارار گاه ماورد هاي گندم در آزمايشا گیاهچه

باذر زنای اد جواناه در پايان هر آزماي ، در. گرفلند

زنای پاس از دو ساعت، دراد جوانه 17گندم پس از

وپلیاال، طااول ريشااه، وزن خشااك هفلااه، طااول كف

ن خشك ريشه پس از دو هفلاه هاي هوايی و وز اندام

. گیري شد اندازه

اي شاامل هاي گفتانه آزماي (: 7-4)هاي آزماي

طای آن اهمیات اكولاوژيكی و آزماي بود كاه در 1

گیاه برگزيده آزماي هاي آلفوپاتی سه زراعی فعالیت

زنی و رشد رويشی باذر گنادم در گفتاناه بر جوانه 1

. بررسی شد

www.SID.ir

Archive

of S

ID

www.SID.ir

Archive

of S

ID

2791، زمستان 73، شماره 9سال /پژوهشی گیاه و زیست بوم -فصلنامه علمی

776

هااي هاوايی خشاك و اثر بیاياي انادام : 7آزماي

زنای بر جوانه 1گیاه برگزيده آزماي شده سه آسیاب

اي بررسی دم در شرايی گفتانهرويشی بذر گن و رشد

( آب میطار )شاهد -1زماي از فاكلورهاي اين آ. شد

شاده شده و آسیاب هاي هوايی خشك بیاياي اندام -1

بیايااي . تشاكیل شادند 1سه گیاه برگزيده آزماي

گاارم در 71و 11، 0، 7، 1هاااي گیاااهی بااا نساابت

كیفوگرم با خا مزرعه گنادم متفاوط شادند و هار

عنوان يك تیمار مجازا هاي فوق به اين نسبت كدام از

گرم از متفوط خاا 433. فلندآزماي قرار گرمورد

داراي دهانه باه قطار )به هر گفدان پالسلیكی حاال

13افزوده شد و در هر گفادان تعاداد ( ملر سانلی 11

هاي هاوايی و وزن خشك اندام. بذر گندم كاشله شد

ت هفلاااه از كاشااا 4يشاااه پاااس از وزن خشاااك ر

. گیري شد اندازه

شاده ي هوايی خشكها اثر عصاره اندام: 4آزماي

زنای و رشاد بر جواناه 1اه برگزيده از آزماي سه گی

بررسای اي مورد رويشی بذر گندم در شارايی گفتاناه

-1: تیمارهاي آزمااي عباارد بودناد از . قرار گرفت

هاااي هااوايی عصاااره قساامت -1( آب میطاار)شاااهد

133و 43، 14هااي باا یفظات شده سه گیاه، خشك

لیلار میفی 133ه و میدار دراد به روش ياد شده تهی

افازوده ، دو بار در هفله به هر گفدان از عصاره حاال

ها در بین دفعاد تیماار، باا در موارد نیاز، گفدان. شد

هفله به 4آزماي پس از . آب معمولی آبیاري شدند

، ساه و زنی بذر گنادم ياك دراد جوانه. پايان رسید

هفلاه، وزن 4پنج هفله پس از كاشت و نیاز پاس از

هاااي هااوايی و وزن خشااك ريشااه خشااك اناادام

هاااي حاااال بااا اساالفاده از داده. گیااري شااد اناادازه

ه واريااانس گرديااد، میايسااه تجزياا SASافاازار ناارم

. (SAS, 1998)انجام شد LSDها به روش میانگین

رسام EXCELLافازار نمودارهااي مربوطاه باا نارم

. گرديد

نتايجزده گندم و انه، شمارش تعداد بذر جو1در آزماي

زنی در تیمارهاي متلف پاس از تعیین دراد جوانه

ان داد كه ساعت و نیز دو هفله از زمان كاشت نش 17

دار عصاره توق، تفته و پیربهار موجب كااه معنای

زنای سااعت پاس از جواناه 17نی بذر گنادم ز جوانه

طاول دو هفلاه بعاد اداماه انعات در گرديد و اين مم

زنای پس از گذشت دو هفله، جوانه كه طوري يافت، به

هاي توق، تفته و پیربهار بذر گندم در پاسخ به عصاره

دراد در میايسه با شااهد 13و % 74، %71ترتیب به

(. 1جدول )كاه يافت

باراي میايساه 7و 1هااي نلايج حاال از آزماي

ف توق، تفته و پیربهاار بار متل هاي اثر عصاره اندام

هااي زنی و رشد بذر گندم نشان داد كه یفظات جوانه

شاده تفتاه و هااي هاوايی خشاك پايین عصاره اندام

كاه حالیها را افزاي داد در بهار وزن خشك ريشهپیر

داري هاي با تر ايان اافت كااه معنای در یفظت

هاي باا در توق، اين عصاره تنها در یفظت. نشان داد

عصااره . دار وزن خشك ريشه شاد باعد كاه معنی

شده، موجب كاه بیشالر هاي هوايی خشك قسمت

رشد طولی و وزن خشك ريشه در میايساه باا رشاد

(.1شكل )ساقه شد

شده پیربهار، تفته و تاوق، هاي ريشه خشك عصاره

هااي طول و وزن خشاك ريشاه گنادم را در یفظات

بااا تر اياان هاااي پااايین تحريااك نمااود امااا یفظاات

دار اين اافاد گردياد ها، موجب كاه معنی عصاره

(. 1شكل )

www.SID.ir

Archive

of S

ID

www.SID.ir

Archive

of S

ID

2791، زمستان 73شماره ،9سال /پژوهشی گیاه و زیست بوم -فصلنامه علمی

771

اي هاي گلخانه آزمايش

شده پیربهار، تاوق و هاي هوايی خشك بیاياي اندام

وزن خشاك ( گارم 0و 7، 1)تفته در میادير پاايین

ايان . هااي هاوايی گنادم را كااه داد ريشه و اندام

در تفتاه و ( مگار 71و 11)كاه در میادير باا تر

دار وزن نیز توق اداماه يافات و باعاد كااه معنای

قه گندم در میايسه باا شااهد شاد خشك ريشه و سا

باا تر كه در پیربهار ايان كااه در میاادير حالیدر

داري میاان میاادير كام و ادامه نیافت و تفاود معنی

طور كفی بیايااي به(. 7شكل )اد بیايا مشاهده نشد زي

تماامی میاادير كام باعاد ی تفته درهاي هواياندام

دار وزن خشك ريشه و سااقه گنادم در كاه معنی

میايساه باا شااهد گردياد و ايان كااه باراي وزن

عصااره . خشك ريشه به مراتاب بای از سااقه باود

ه، تاوق و پیربهاار تفتا ( 4آزمااي )هاي هوايی اندام

زنای باذر ياك دار درااد جواناه موجب كاه معنی

كاااه (. 1جاادول )زشاادن شااد هفلااه پااس از سب

هاي با تر زنی و نیز اثراد بازدارندگی در یفظت جوانه

میايساه تري در اره تفته و توق براي دوره طو نیعص

و تاوق همچنین، باراي تفتاه . با پیربهار ادامه داشت

دار وزن خشك ريشاه عصاره فوق باعد كاه معنی

هاا هاي هاوايی گنادم شاد، اماا در پیربهاار تن و اندام

دار وزن درااد آن موجاب كااه معنای 14یفظت

كااه قه گناادم گرديااد درحااالیخشااك ريشااه و سااا

هااي اي باا تر، وزن خشاك ريشاه و انادام ها یفظت

جادول )دار نداشات هوايی گندم را اثر كاهنده معنی

7.)

گیري بحث و نتیجهپلانسیل آلفوپاتی يك گیاه به عوامل متلف شامل

رشاد گیااه و ناو انادام گونه گیاهی، رقام، مرحفاه

راشااد محصاال و همكاااران، ) گیاااهی بساالگی دارد

هاي اخیر نشاان آمده از بررسی دست هنلايج ب(. 1700

داد كه توق، تفته و پیربهار پلانسیل آلفوپاتی قوي بر

بازدارناادگی بیشاالر بیايااا و اثااراد. گناادم دارنااد

آزماي بر ريشه در میايسه هاي مورد هاي گونه عصاره

د بیانگر اين حیییات توان هاي هوايی گندم، می دامبا ان

نلیجاه هاا و در ها در تماس باا عصااره باشد كه ريشه

عصاره . (Wu et al., 2000)عوامل بازدارنده هسلند

هااي شده تفته و توق، وزن خشك اندام شه خشكري

هوايی گندم را كاه داد اما اين اثر براي پیربهار باه

گوناه يان نلیجاه را ايان شدد دو گیاه ديگار نباود ا

تاوان توجیاه كارد كاه پدياده آلفوپااتی باه ناو می

آلفوشیمیايی، یفظت مواد آلیفوشیمیايی و حساسایت

& Regosa)بسیار وابسله اسات ( گندم)گیاه هد

Pedrol, 2002) . هااي پیربهاار، اثر بازدارنده عصااره

هااي توق و تفته بر ريشه بی از ساقه باود و ريشاه

هاا داشالند كاه ت بیشلري باه عصااره گندم حساسی

هاا تواند ناشی از تماس مسلییم ريشاه باا عصااره می

هااي هاوايی باراي ديگر عصاره قسامت ازسوي. باشد

هااي ريشاه تار از عصااره ارندههاي گندم بازد گیاهچه

هاي هوايی ماواد آلفاو رسد عصاره اندام نظر می به .بود

ل ايان دلیا . به ريشه دارناد شیمیايی بیشلري نسبت

تواند اين باشد كه اين سه گیااه هنگاام تهیاه امر می

دهای و عصاره زمانی برداشت شدند كه در مرحفه گل

صاد ها می در اين مرحفه چون گل. تشكیل دانه بودند

شوند، بیشالر ماواد از قوي مواد محسوب می( متزن)

هاا انلیاال هاا و گال ريشه به سمت با يعنای بار

هااي ثاانوي در ت ملابولیات بناابراين یفظا . يابند می

. (Bernat et al., 2004)يابد ريشه كاه می

گیاهاان خاانواده مركباان را آلفوپااتیكی خاایت

اسالیفن، پفای وجاود تركیبااتی همچاون باه مربوط

داننااد یااااام انساااااد و اسااااااياالوس راكلیاااااات

(Kohli et al., 2001) .هاا آلفوكمیكاال میاان در

www.SID.ir

Archive

of S

ID

www.SID.ir

Archive

of S

ID

2791، زمستان 73، شماره 9سال /پژوهشی گیاه و زیست بوم -فصلنامه علمی

778

هاا، هاا، كوماارين فنال نظیار حفیاوي هااي تركیاب

و اساید ساینامیك مشالیاد هاا، تاانن فالونوئیادها،

مطارن آلفوپاتیاك مواد ترين مهم عنوان به ها كوئینون

را گفیكوزيدها و ها تاننها، فنل باشند، فالونوئیدها می

معرفای زنای بازدارناده جواناه هااي تركیب عنوان به

اولاین افالونوئیده. (Kohli et al., 2001)كنند می

اكسایژن جاذب بازدارناده هااي از آلفوكمیكال گروه

را در ATPاند كاه تولیاد میلوكندريايی معرفی شده

گذارناد دري ملوق كرده و بر تنفس اثار مای میلوكن

سافولز توسای سانلز كُندشادن (. 1701مییاانی، )

زاده مكی)كردند اثباد لوبیا كوتیل اپی در را كومارين

یاان نشاان داد كوماارين و محی(. 1704و همكاران،

كااه چمان هااي ريشاه در را میلوز اسكوپوللین

در. (Barkosky & Einhellig, 2003) دهناد مای

و پیااز ريشاه در كومارين شده اشبا محفول تحیییی

سااعت 7تاا 1میلوز حدود تیسیم انجام از سوسن

عمال طارز به شبیه آن ابلدايی اثر و جفوگیري كرد

سفول ورود مانع كومارين نینهمچ .بود سین كفشی

(.1701مییانی، )شد میلوز مرحفه به

يشاه بیاانگر ايان نكلاه اسات كاه كاه طاول ر

وسیفه تركیباد آلفوشایمیايی ها، به شدن سفول طويل

جیبارلین و انادول اساید و از طريق ممانعت از عمل

رار گرفلااه اساات اااار قاااااثیتأ تااااااساالیك، تح

(Qasem, 1992) هاي هاوايی د قسمتو در اين مور

. هاا دارناد آلفوپاتیكی بیشلري نسبت به ريشه فعالیت

هاي قبفی گازارش شاده مبنای بار اين نلايج با يافله

هاااي هااوايی نساابت بااه تاار عصاااره اثااراد بازدارنااده

(. 1704اروجاای، )هاااي ريشااه مطابیاات دارد عصاااره

اي وجاود اثاراد نلايج حااال از آزمايشااد گفتاناه

هااي هااوايی خشاك شااده قساامتآلفوپااتی بیايااي

ايان امار . را در خا اثبااد كارد ( خصوص تفته به)

آلفوشیمیايی آزاد شاده ممكن است ناشی از تركیباد

باا . ی فرآيند تجزيه میكروبای باشاد شده طو يا تولید

تاوان آمده می دست هشده و نلايج باد ذكرتوجه به نك

هاي هرز تاوق، گیري كرد كه وجود عف چنین نلیجه

يااا بیاياااي آنهااا در ماازار گناادم ه و پیربهااار و تفتاا

تواند باعد ايجاد اثراد آلفوپاتی و كاه عمفكارد می

گردد كاه می مالحظه نلايج به مروري با. گندم شود

بازدارندگی عصاره تفته و ثیرگندم تأ براي درمجمو

آنجاكاه از. است بوده زردينه نسبت به پیربهار بیشلر

به ياك ، مربوط(مركبان)ده هر سه گیاه از يك خانوا

برداشات ( دهی گل)فنولوژي مشابه ودر زمان منطیه

چناین تاوان می را اثر تفاود و نحوه بنابراين شدند،

در دگرآسایب مااده در نو احلما كه نمود توجیه

در دارد و اخالال اخالال وجاود سه گیاه ماذكور

اثار باعاد تفااود گیاهان مواد در اين نسبی میزان

.است شده گیاه گندم روي بر ارندگیبازد

تواناد اطالعااد مفیادي در نلايج اين آزماي مای

. فراهم نمايد هاي هرز گندم كارگیري مديريت عف هب

شود كه اثراد آلفوپاتیك تفتاه همچنین پیشنهاد می

بررسای و توق در مراحل متلفا رشادي مطالعاه و

شود كاه تحیییااتی در شود عالوه بر اين توایه می

تركیبااد شایمیايی ماهیات دقیاق جهت شناسايی

تاوق گیااه متلفا هااي انادام در آلفوپاتیك موجود

. تركیباد انجام شود اين بر عوامل موثر وتفته و

www.SID.ir

Archive

of S

ID

www.SID.ir

Archive

of S

ID

2791، زمستان 73شماره ،9سال /پژوهشی گیاه و زیست بوم -فصلنامه علمی

779

(1آزمایش )ز دو هفته پس از کاشت ساعت و نی 24زنی بذر گندم در تیمارهای مختلف پس از درصد جوانه -1جدول

تیمار ساعت 17پس از پس از د وهفله

74e 13bc Xanthium strmarium عصاره بت هوايی توق

73d 4/4 e Acroptilon repens عصاره بت هوايی تفته

4/11 c 4/11 b Conyza boariensis عصاره بت هوايی پیربهار

01b 4/14 c Solanum nigrum عصاره بت هوايی تاج ريزي

4/01 b 13d Artemisia annua هوايی گندجارو عصاره بت

4/01 b 4/4 de Inula graveolense عصاره بت هوايی زنجبیل شامی

4/04 a 4/71 a Control ( آب میطر)شاهد *47/7 *170/7 LSD

.داري با يكديگر ندارند ال معنیدراد اخل 4ر سطح احلمال د LSDحسب آزمون يی كه داراي حرو مشابه هسلند ازنظر آماري برها ، میانگین%4دار در سطح معنی*

www.SID.ir

Archive

of S

ID

www.SID.ir

Archive

of S

ID

2791، زمستان 73، شماره 9سال /پژوهشی گیاه و زیست بوم -فصلنامه علمی

711

های هوایی های مختلف عصاره اندام زنی بذر گندم در غلظت درصد جوانه -2جدول

(5آزمایش )های مختلف پس از کاشت در زمان. بهارشده توق، تلخه و پیر خشک

تیمار زنی دراد جوانه

س از كاشتپنج هفله پ سه هفله پس از كاشت يك هفله پس از كاشت

47a 43a 00a شاهد

47a 13b 43b %14عصاره بت هوايی پیربهار

43ab 47c 13c %43عصاره بت هوايی پیربهار

73de 77e 77f %133عصاره بت هوايی پیربهار

71c 77e 43de %14عصاره بت هوايی تفته

11ef 71de 71f %43عصاره بت هوايی تفته

17f 77e 71f %133عصاره بت هوايی تفته

71b 47c 13c %14عصاره بت هوايی توق

77cd 77d 71e %43عصاره بت هوايی توق

11ef 13b 13c %133عصاره بت هوايی توق

LSD *37/7 *7/7 *1/7 .داري با يكديگر ندارند دراد اخلال معنی 4مال ر سطح احلد LSDحسب آزمون يی كه داراي حرو مشابه هسلند ازنظر آماري برها ، میانگین%4دار در سطح معنی*

www.SID.ir

Archive

of S

ID

www.SID.ir

Archive

of S

ID

2791، زمستان 73شماره ،9سال /پژوهشی گیاه و زیست بوم -فصلنامه علمی

717

(5آزمایش )ای های گندم در شرایط گلخانه شده توق، تلخه و پیربهار بر رشد گیاهچه های هوایی خشک اثر عصاره قسمت -3جدول

توق تفته پیربهار یفظت عصاره

وزن خشك

اندام هوايی

(گرم در گفدان)

وزن خشك ريشه

(انگرم در گفد)

وزن خشك

اندام هوايی

(گرم در گفدان)

وزن خشك ريشه

(گرم در گفدان)

وزن خشك

اندام هوايی

(گرم در گفدان)

وزن خشك ريشه

(گرم در گفدان)

14 97/1 b 17/1 b 1/1 a 14/1 b 1b 4/1 b

43 91/1 b 17/1 b 07/1 b 1bc 9/1 b 1/1 c

133 91/1 b 79/1 b 1/1 c 01/3 c 7/1 c 97/3 c

74/1 آب میطر a 97/1 a 4/1 a 94/1 a 1/1 a 1/1 a

LSD (p=0.05) *14/3 *14/3 *77/3 *10/3 *14/3 *11/3

.داري با يكديگر ندارند دراد اخلال معنی 4ر سطح احلمال د LSDحسب آزمون يی كه داراي حرو مشابه هسلند ازنظر آماري برها ، میانگین%4دار در سطح معنی*

www.SID.ir

Archive

of S

ID

www.SID.ir

Archive

of S

ID

2791، زمستان 73، شماره 9سال /پژوهشی گیاه و زیست بوم -فصلنامه علمی

711

چه خشک اندام هوایی و وزن خشک ریشه چه، وزن های مختلف بر طول کلوئپتیل، طول ریشه شده توق، تلخه و پیربهار در غلظت اثر عصاره اندام هوایی خشک -1شکل

(.2آزمایش )گراد درجه سانتی 25ژرمیناتور در دمای پس از دو هفته در

0

5

10

15

20

25

0 20 40 60 80 100

غلظت عصاره )درصد(

متر(لی

)میپتیل

كلئوول

ط

پیربهار

توق

تلخه

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

0 20 40 60 80 100غلظت عصاره )درصد(

متر(لی

ه )می ريش

طول

تلخه

پیربهار

توق

0

1

2

3

4

5

6

7

8

0 20 40 60 80 100غلظت عصاره )درصد(

رم(ی گ

)میلوايی

ام ه اند

شكن خ

وز

پیربهار

توق

تلخه

0

2

4

6

8

10

12

0 20 40 60 80 100غلظت عصاره )درصد(

رم(ی گ

ه میل)ريش

ك خش

وزن

توق

پیربهار

تلخه

www.SID.ir

Archive

of S

ID

www.SID.ir

Archive

of S

ID

2791، زمستان 73شماره ،9سال /پژوهشی گیاه و زیست بوم -فصلنامه علمی

713

چه پس از دو ایی و وزن خشک ریشهچه، وزن خشک اندام هو های مختلف بر طول کلوئپتیل، طول ریشه شده توق، تلخه و پیربهار در غلظت صاره ریشه خشکاثر ع -2شکل

(.3آزمایش )گراد درجه سانتی 25ژرمیناتور در دمای هفته در

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

0 20 40 60 80 100غلظت عصاره)درصد(

تر(ی م

)میلل

وئپتی كل

ولط

پیربهار

توق

تلخه

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

0 20 40 60 80 غلظت عصاره )درصد(100

تر(ی م

)میلشه

ريول

ط

پیربهار

توق

تلخه

0

1

2

3

4

5

6

0 20 40 60 80 100غلظت عصاره )درصد(

رم(ی گ

)میليی

هوادام

ك انخش

زن و

پیربهار

توق

تلخه

0

2

4

6

8

10

12

0 20 40 60 80 100غلظت عصاره )درصد(

رم(ی گ

)میلشه

ك ريخش

زن و

پیربهار

توق

تلخه

www.SID.ir

Archive

of S

ID

www.SID.ir

Archive

of S

ID

2791، زمستان 73، شماره 9سال /پژوهشی گیاه و زیست بوم -فصلنامه علمی

714

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

0 5 10 15 20 25 30وزن اندام هوايی خشك شده )گرم در كیلوگرم(

م(گر

ی میل

ه )يش

رك

خشن

وز

تلخه

پیربهار

توق

0

1

2

3

4

5

6

7

8

0 5 10 15 20 25 30وزن اندام هوايی خشك شده )گرم در كیلوگرم(

م(گر

ی میل

ی )واي

م هدا

ك انخش

ن وز

پیربهار

توق

تلخه

(. 4آزمایش )چه گندم در شرایط گلدانی خشک اندام هوایی و وزن خشک ریشه وزن و پیربهار مقادیر مختلف بر شده توق، تلخه اثر بقایای اندام هوایی خشک -3شکل

www.SID.ir

Archive

of S

ID

www.SID.ir

Archive

of S

ID

2791، زمستان 73شماره ،9سال /پژوهشی گیاه و زیست بوم -فصلنامه علمی

715

منابعراد آلفوپااتی آفلاابگردان اااا ی اثاااا ررسااب. 1704 .عزيیزي .، و مقربیانی .محصیل، ر راشد.ح.خزاعیی، م .ر.، ح.اروجی،ك

(Helianthus annuus) رز تااج خاروس هااي ها زنی و رشد عفا بر جوانه(Amaranthus retroflexus) و سافمه تاره

(Chenopodium album) . 119-110، 1، 11، (انايع كشاورزي عفوم و)مجفه حفاظت گیاهان.

.هاي هرز، انلشاراد دانشگاه فردوسی مشهد بیولوژي و كنلرل عف . 1704 .زادهاکبر.د.، و منجفی.، ا.ح.راشدمحصل،م

بار رشاد (Crocus sativus)اثراد آلفوپاتیك عصاره بر و بناه زعفاران . 1700 .راستگو.و م ،قرخلو.، ج.ح.راشدمحصل،م

هااي زراعای مجفاه پاژوه . (Chenopodium album)و سفمه تره (Amaranthus retroflexus)گیاهچه تاج خروس

. 47-11، 1، 4ايران،

بار (.Ruta graveolens L)لفوپاتیك گیاه دارويی سداب بررسی اثراد آ. 1704 .فرهودي.ر، و سلیمی.م، .مزاده تفتی، مکی

. 717-741، 7، 17. پژوهشی تحیییاد گیاهان دارويی و معطر ايران-فصفنامه عفمی. زنی بذر سه گونه عف هرز جوانه

.افحه 141 واقعه، پرتو انلشاراد. كاربرد تا مفهوم از ،(آسیبی دگر) آلفوپاتی. 1701 .میقانی،ف

.444افحه . انلشاراد دانشگاه شهید چمران. زراعت یالد. 1744 .کاشانی.عو سیادت،.ع.س، .قمحمدي،نور

Barkosky,R.R., and F.A.Einhellig. 2003. Allelopathic interference of plant-water relationships by

parahydroxybenzoic acid. Botanical Bulletin Academic Sinica, 44: 53-58.

Bernat,W., H.F.Gawronska, and S.W.Janowiak. 2004. The effect of sunflower allelopathics on

germination and seedlings vigor of wheat and mustard. Zeszo porobt. Post. Nauk roln. 496, 289-

299.

Beres,I., and G Kazinczi. 2000. Allelopahtic effects of shoot extracts and residues of weeds on field

crops. Allelopathy Journal, 7, 93-98.

Javaid,A., S.Shafique, R.Bajwa, and S.Shafique. 2006. Effect of aqueous extracts of allelopathic crops

on germination and growth of Parthenium hysterophorus L.. South African Journal of Botany, 72,

609–612.

Kohli,R.K., H.P.Singh, and D.R.Batish. 2001. Allelopathy in agro ecosystems. Food Products Press,

USA, 447p.

Machado,S. 2007. Allelopathic Potential of Various Plant Species on Downy Brome: Implications

for Weed Control in Wheat Production. Agronomy Journal, 99, 127–132.

Qasem,J.R. 1992. Pigweed (Amaranthus spp) interference in transplanted tomato (Lycopersicom

esculentum). Journal of horticulture Science, 67, 421-428.

www.SID.ir

Archive

of S

ID

www.SID.ir

Archive

of S

ID

2791، زمستان 73، شماره 9سال /پژوهشی گیاه و زیست بوم -فصلنامه علمی

716

Rahimi,A., H.R.Rahimian Mashhadi, M.R.Jahansoz, F.Sharifzade, and K.Postini. 2006. Allelopathic

Effect of Plantago psyllium on Germination and Growth Stages of Four Weed Species. Iranian

Journal of Weed Science, 2, 2, 13-30.

Regosa,M., and N.Pedrol. 2002. Allelopathy from molecules to ecosystems. Science publishers gnc.

NH. USA.P 12- 195.

SAS Institute. 1998. Statistical Analysis Software. Version 6.12. SAS Institute, Cary, NC, USA.

Singh,H.P., D.R.Batish, and R.K.Kohli. 2003. Allelopathic interactions and allelochemicals: new

possibilities for sustainable weed management. Critical Reviews in Plant Sciences. 22(3&4): 239-

311.

Vyvyan,J.R. 2002. Allelochemicals as leads for new herbicides and agrochemicals. Tetrahedron.

58:1631-1646.

Wu,H., J.Pratley, D.Lemerle, T.Haig, and B.Verbeek. 1998. Differential allelopathic potential among

wheat accessions to annual ryegrass. In. proceeding 9th Australian Agronomy Conference, Wagga

Wagga, Australia.P 567-571.

Wu,H., T.Hagi, J.Pratley, and D.M.Lemerlle. 1999. A simultaneous determination of phenolic acids

and 2, 4-dihydroxy-7methoxy-1, 4-benzoxazin-one by GC/MS/MS in wheat. Journal of

chromathogrphy, 864, 315-321.

Wu,H., T.Haig, J.Pratley, D.Lemerle, and M.An. 2000. Distribution and exudation of allelochemicals

in wheat (Triticum aestivum). J . Chem . Ecol . 26: 2141-2154.

Yamasaki,S.H., J.Fyles, K.N.Egger, and B.D.Titus. 2001. The effect of Kalima angustifolia on the

growth nutrition and ectomycorhizal symbiont community of Black spruce. Forest Ecology and

Management. 105, 197-207.

Zheng,Y.Q., Y.Zha, F.S.Dong, J.R.Yao, and H.Karl. 2005. Allelopathic effects of extracts from wheat

and its secondary metabolite 2, 4-dihydroxy-7methoxy-1, 4-benzoxazin-one on weeds. The Fourth

Congress in Allelopathy held at Charlrs Sturt University (CSU), Wagga Wagga, NSW Australia

from 21-26 August 2005.