Inventaris van de archieven van het Vlaamsch …109.135.3.34/AMVB312/docs/invBEAMVB130_vkb.pdf1 Samenvatting Inventaris van de archieven van het Vlaamsch Verbond voor Brussel (1933-1944),

Vrije Universiteit Brussel – Faculteit der Letteren en Wijsbegeerte – Studiegebied Archivistiek:

Erfgoedbeheer en Hedendaags Documentbeheer

Proeve ingediend voor het behalen

van de graad van Master na Master

in de Archivistiek: Erfgoedbeheer

en Hedendaags Documentbeheer

door Inge VAN BAMIS

Inventaris van de archieven van het Vlaamsch Verbond voor

Brussel (1933-1944),

het Comité tot Bevordering van het Vlaams Leven te Brussel

(1946-1949)

en het Vlaams Komitee voor Brussel

(1949-2004)

Promotor: Prof. dr. G. JANSSENS Academiejaar 2011-2012

1

Samenvatting

Inventaris van de archieven van het Vlaamsch Verbond voor Brussel (1933-1944), het Comité tot bevordering van

het Vlaams Leven te Brussel en het Vlaams Komitee voor Brussel (1949-2004) / Inventory of the archives of the

‘Vlaamsch Verbond voor Brussel (1933-1944), the ‘Comité tot bevordering van het Vlaams Leven te Brussel’ (1946-

1949) and the ‘Vlaams Komitee voor Brussel’ (1949-2004)

Deze masterproef bestaat, in hoofdzaak, uit de inventaris van het archief van het Vlaams Komitee

voor Brussel voor de periode 1949-2004 en haar voorgangers, het Vlaamsch Verbond voor

Brussel (1933-1944) en het Comité tot bevordering van het Vlaams leven te Brussel (1946-1949).

Zij fungeerden als pluralistische, overkoepelende organisaties voor het Vlaams-Brusselse

verenigingsleven en stelden zich tot doel om de belangen van de Vlaamse Brusselaars te

verdedigen. Als inleiding op deze inventaris wordt de geschiedenis van deze verenigingen kort

geschetst. Vervolgens komt een beschrijving van de geschiedenis en de oude orde van het

archiefbestand aan bod. In dit onderdeel wordt tevens dieper ingegaan op de structuur van een

vzw en de gevolgen die deze heeft op de vorming van archief. Hier is er ook aandacht voor de

verschillende archiefschema’s die er bestaan voor het ordenen van verenigingsarchief en wordt er

ook een passend archiefschema voor het archief van het Vlaams Komitee voor Brussel

geformuleerd. Tot slot wordt er een onderzoeksstrategie aangeboden om het Brusselse

verenigingsleven beter in kaart te brengen. Door te wijzen op hiaten in het archief van het Vlaams

Komitee voor Brussel en andere archieven die hier meer informatie over kunnen bieden te

vermelden, is men beter gewapend om dit onderwerp te bestuderen.

Inge Van Bamis, Inventaris van de archieven van het Vlaamsch Verbond voor Brussel (1933-

1944), het Comité tot bevordering van het Vlaams Leven te Brussel en het Vlaams Komitee voor

Brussel (1949-2004), Vrije Universiteit Brussel, master na master in de archivistiek:

erfgoedbeheer en hedendaags documentbeheer, promotor: prof. dr. G. Janssens, 2012.

Deze masterproef bevat een wetenschappelijke inventaris van het Vlaams Komitee voor Brussel

(voor de periode 1949-2004) en haar voorgangers het Vlaamsch Verbond voor Brussel (1933-

1944) en het Comité tot bevordering van het Vlaams leven te Brussel (1946-1949). In de

inleiding op deze inventaris wordt de beknopte geschiedenis van deze drie verenigingen, de

geschiedenis van het archiefbestand en een verantwoording van de inventarisatie beschreven.

Aan de hand van deze en andere archieven wordt aan de onderzoeker een strategie aangeboden

om het Vlaamse verenigingsnetwerk in Brussel in kaart te brengen.

2

INHOUDSTAFEL

WOORD VOORAF 5

ALGEMENE BESCHRIJVING VAN HET ARCHIEF 6

I. IDENTIFICATIE 6

II.GESCHIEDENIS VAN DE ARCHIEFVORMER EN VAN HET ARCHIEF 7

A. Geschiedenis van de archiefvormer 7

1. Vlaamsch Verbond voor Brussel (1933-1944) 7

a. De ontstaansgeschiedenis van het Vlaamsch Verbond voor Brussel 7

b. Van alle markten thuis: de werking van het Vlaamsch Verbond voor Brussel 9

2. Het Comité tot bevordering van het Vlaams leven te Brussel (1946-1949) 11

3. Het Vlaams Komitee voor Brussel (1949-) 12

a. De vreemde eend in de bijt: positionering van het Vlaams Komitee voor Brussel in het

Brusselse gemeenschapsleven 12

b. De bloeiperiode van het Vlaams Komitee voor Brussel onder Jozef Clottens (1949-

1959) 14

c. De werking overvleugeld: het VKB onder Edgar Van Cauwelaert (1959-1970) 17

d. Kleinschalige acties, maximale resultaten: het voorzitterschap van Albert De Cuyper en

Herman Verlinden (1970-1983) 19

e. Informeren en coöpereren: het voorzitterschap van Etienne Wieme (1983-1988) 22

f. Het VKB gaat mee met haar tijd onder André Monteyne (1988-1998) 24

g. Op naar een nieuw millennium (1998- ) 27

B. Geschiedenis van het archief 29

1. De archieven van het Vlaamsch Verbond voor Brussel en het Comité tot bevordering van

het Vlaams leven te Brussel 29

2. Het archief van het Vlaams Komitee voor Brussel 30

III. STRUCTUUR EN ORDENING VAN HET ARCHIEF 33

A. Het archief van het Vlaamsch Verbond voor Brussel 33

B. Het archief van het Comité tot bevordering van het Vlaams leven te Brussel 33

C. Het archief van het Vlaams Komitee voor Brussel 34

1. Problematiek van verenigingsarchieven 34

2. Het inventariseren van verenigingsarchieven 37

3. De organisatiestructuur van het Vlaams Komitee voor Brussel 39

4. De oorspronkelijke ordening van het archiefbestand 41

5. De Brusselse Post binnen het archiefbestand 43

6. Archiefschema 44

7. Verantwoording van de inventarisatie 45

8. Strategie voor archivalisch onderzoek naar het Brusselse verenigingsleven 61

IV. VERWANT MATERIAAL 64

A. Aktiekomitee Vlaanderen ’90 65

B. Algemeen Nederlands Verbond (ANV) 65

C. Anti-Egmontkomitee 66

3

D. Guldensporenkomitee/Guldensporencomité 66

E. Overlegcentrum Vlaamse Verenigingen (OVV) 66

F. Vlaams Aktiekomitee Brussel en Taalgrens (VABT) 67

G. Vlaams Onderwijscentrum Brussel vzw (VOC) 67

V. BIBLIOGRAFIE 69

A. Archivalische bronnen 69

B. Mondelinge bronnen 69

C. Archivistische literatuur 69

D. Historische literatuur 70

E. Websites 71

INVENTARIS VAN HET VLAAMS VERBOND VOOR BRUSSEL (1933-1944) 74

I. STUKKEN BETREFFENDE DE OPRICHTING 73

II. STUKKEN BETREFFENDE DE BESTUURSORGANEN 73

III. STUKKEN BETREFFENDE DE WERKING UIT HOOFDE VAN DE

BELANGENBEHARTIGING VAN DE VLAMINGEN INZAKE ONDERWIJS EN

TAALWETGEVING 73

IV. STUKKEN BETREFFENDE DE ORGANISATIE VAN VLAAMSE MANIFESTATIES IN

DE HOOFDSTAD 74

V. PERSKNIPSELS BETREFFENDE HET VLAAMS VERBOND VOOR BRUSSEL 74

INVENTARIS VAN HET COMITE TOT BEVORDERING VAN HET VLAAMS LEVEN

TE BRUSSEL (1946-1949) 75

I. STUKKEN VAN ALGEMENE AARD 75

A. Notulen van de algemene vergadering 75

B. Notulen van de raad van bestuur 75

C. Briefwisseling 75

II. STUKKEN BETREFFENDE BIJZONDERE ONDERWERPEN 75

A. Stukken betreffende de oprichting en organisatie 75

B. Stukken betreffende de Guldensporenherdenking 76

C. Manifesten 76

INVENTARIS VAN HET VLAAMS KOMITEE VOOR BRUSSEL (1949-2004) 77

I. STUKKEN VAN ALGEMENE AARD 77

A. Notulen van de algemene vergadering 77

B. Notulen van de raad van beheer 78

C. Notulen van het dagelijks bestuur 78

D. Briefwisseling 78

II. STUKKEN BETREFFENDE BIJZONDERE ONDERWERPEN 80

A. Stukken betreffende de oprichting en organisatie 80

B. Stukken betreffende het bestuur 80

4

C. Stukken betreffende de verwerving en het beheer van bezittingen 80

1. Het beheer van het gebouw in de Rijkeklarenstraat 45 80

2. Het beheer van roerend goed 81

3. Het beheer van het archief 81

4.Legaten 81

D. Stukken betreffende het financieel beheer 81

1. Stukken betreffende personeelskosten 81

2. Facturen 82

3. Stukken betreffende het beheer van de bankrekeningen 82

4. Boekhouding 82

5. Financiële verantwoording 84

6. Stukken betreffende de financiering van projecten 84

7. Stukken betreffende subsidies 84

8. Stukken betreffende financiële steun 85

E. Stukken betreffende het ledenbeheer 86

F. Stukken betreffende de activiteiten 86

1. Promotie voeren 86

2. Medewerking verlenen aan activiteiten 87

3. De organisatie van festiviteiten 87

4. De organisatie van debatten en bezinningsdagen 88

5. De organisatie van colloquia 89

6. De organisatie van persconferenties 92

7. Het opstellen van persberichten en moties 92

8. Het stellen van parlementaire vragen 93

9.Indienen van klachten in verband met taalgebruik en het niet respecteren van de

taalwet 94

10. Organisatie van acties in het kader van de belangenbehartiging van de Vlaamse

Brusselaars 113

11.Organisatie van acties die bijdragen tot een sterkere positie van het Nederlands

te Brussel 114

12. Brievenacties betreffende het taalgebruik 116

13. Acties in het kader van de versterking van het Nederlandstalig onderwijs 120

14. Activiteiten in het kader van informatieverstrekking aan Vlaamse Brusselaars door ‘De

Brusselse Wegwijzer’ 122

15. Onuitgevoerde acties 122

16. Verwikkeling in rechtszaken 122

17. Medewerking aan het uitgeven van publicaties 122

18. Onderhouden van contacten met andere verenigingen en instellingen 122

19. Uitgeven van De Brusselse Post 128

G. Documentatie 130

H. Stukken vreemd aan het archief 140

5

WOORD VOORAF

Deze inventaris werd ingediend als masterproef voor het behalen van de graad van master na

master in de archivistiek: erfgoedbeheer en hedendaags documentenbeheer. Ze kwam tot stand

tijdens de uitvoering van een stage in het Archief en Museum voor het Vlaams Leven te Brussel

(AMVB). Mijn dank gaat uit naar mijn promotor prof. dr. Gustaaf Janssens voor het nalezen van

de eerste versies en het aanbieden van belangrijke verbeteringen en suggesties. Verder bedank ik

Mariet Calsius, de archivaris van het AMVB, die me wegwijs heeft gemaakt in het archief,

nuttige literatuur en archiefdocumentatie heeft aangeboden en tal van vragen heeft beantwoord.

6

ALGEMENE BESCHRIJVING VAN HET ARCHIEF

Deze studie ontsluit hoofdzakelijk het archief van het Vlaams Komitee voor Brussel voor de

periode 1949-2004. Ook de archieven van haar voorgangers, het Vlaamsch Verbond voor Brussel

(1933-1944) en het Comité tot bevordering van het Vlaams leven te Brussel (1946-1949), zijn

hier geïnventariseerd. Het Vlaams Komitee voor Brussel heeft een vrij unieke rol binnen het

Vlaams-Brusselse verenigingsleven. Over levensbeschouwelijke en ideologische grenzen heen,

wilden de leden de belangen van Vlaamse Brusselaars behartigen. Deze leden waren geen

particulieren maar andere Vlaamsgezinde verenigingen uit het Brusselse. In de inleiding wordt

een kort overzicht gegeven van de geschiedenis van het Vlaams Komitee voor Brussel en haar

voorgangers. Daarbij wordt vooral de structuur van de organisatie en haar belangrijkste

wapenfeiten belicht binnen een historische context.

Vervolgens komt de structuur en oorspronkelijke ordening van het archief aan bod. De

belangrijkste problemen die zich stellen bij het inventariseren van verenigingsarchieven worden

hier aangehaald. Verder vindt men hier ook het archiefschema en worden er een aantal

strategieën aangereikt om het Brusselse verenigingsleven op een kritische manier te onderzoeken.

Tot slot is er ook een bespreking van het materiaal dat verwant is aan de archieven die hier

werden geïnventariseerd. Het gaat dan om de archieven van andere verenigingen en organisaties

waar het Vlaams Komitee voor Brussel nauw mee samenwerkte en die een belangrijke

meerwaarde kunnen betekenen voor de studie van Vlaams-Brusselse verenigingsnetwerken.

I. IDENTIFICATIE

Referentie: BE, AMVB 130, Archief van het Vlaams Komitee voor Brussel.

Naam: Archief van het Vlaams Komitee voor Brussel.

Datering: (1933-1944, 1946-1949) 1949-2004.

Beschrijvingsniveau: Archiefbestand.

Omvang: 15 meter.

De archieven van het Vlaams Komitee voor Brussel en haar voorgangers worden bewaard in het

Archief en Museum voor het Vlaams Leven te Brussel (AMVB), Arduinkaai 28, 1000 Brussel.

7

II. GESCHIEDENIS VAN DE ARCHIEFVORMER EN HET

ARCHIEF

A. Geschiedenis van de archiefvormer

1. Het Vlaamsch Verbond voor Brussel (1933-1944)

a. De ontstaansgeschiedenis van het Vlaamsch Verbond voor Brussel

Het ontstaan van het Vlaamsch Verbond voor Brussel, dat als voorganger van het Vlaams

Komitee voor Brussel beschouwd kan worden, was een direct gevolg van de gespannen relaties

tussen Franstalige en Nederlandstalige Brusselaars in het begin van de twintigste eeuw. Zowel de

talentelling van 1930, die de toenemende verfransing van de hoofdstad demonstreerde, als de

parlementaire debatten rond taalgebruik inzake onderwijs en bestuur voedden de communautaire

spanningen.1 Verenigingen als de ‘Ligue contre la flamandisation de Bruxelles’ eisten, onder

meer, het einde van de tweetaligheid in de gemeente Elsene en baseerden zich op het toenemend

aantal Franstaligen in ééntalige gemeenten als Ganshoren en Sint-Agatha-Berchem om daar net

wél een tweetalig bestuur te eisen. Binnen deze context opperden een aantal Vlaamse

intellectuelen dat er weerstand geboden moest worden tegen de voortschrijdende verfransing van

de hoofdstad.2

Reeds in 1932 bepleitte de ingenieur Arthur Cornelis de absolute gelijkheid tussen de

Nederlandstalige en Franstalige inwoners van Brussel tijdens een vergadering bij de Vlaamse

Club voor Kunsten, Wetenschappen en Letteren op 15 juni 1932.3 Op een volgende vergadering,

op 29 juni 1932, bestond het besef dat, hoewel de Brusselse Vlamingen reeds voldoende

vertegenwoordigd waren in allerlei verenigingen en clubs, er nood was aan één overkoepelende

en pluralistische strijdvereniging. Dit plan nam al snel concrete vorm aan en er werden passende

namen voor deze nieuwe speler in het Brusselse verenigingsleven voorgesteld. Onder meer

‘Vlaamsch Brussel’, ‘Brussel Vlaamsch’ en ‘Vlaamsch Brussel Comité’ waren mogelijke

kandidaten maar uiteindelijk kwam het ‘Vlaamsch Verbond voor Brussel’ als winnaar uit de bus.

Met zicht op de eerste algemene vergadering werden er tijdens deze samenkomst ook kandidaten

1M. VAN DEN WIJNGAERT (red.), Van een Unitair naar een Federaal België. 40 jaar beleidsvorming in

gemeenschappen en gewesten (1971-2011), Brussel, 2011, 19-22. 2 L. SIEBEN, ‘Vlaamsch Verbond voor Brussel (VVB)’, Nieuwe Encyclopedie van de Vlaamse Beweging, G.

DURNEZ, L. GEVERS, P. VAN HEES e.a. (red.), Tielt, 2008, dl.3, 3398-3399. 3 M. ANTHIERENS, Het Vlaams Verenigingsleven in Brussel, 1950-1962, ongepubliceerde licentiaatverhandeling,

Vrije Universiteit Brussel, dl. 1, 146.

8

voorgedragen voor het voorzitterschap.4 Het ‘Vlaamsch Verbond voor Brussel’ werd als een

vereniging zonder winstoogmerk op 8 maart 1933 opgericht met zetel in de Emile Jacqmainlaan

121 in Brussel.5

De raad van bestuur van het Vlaamsch Verbond voor Brussel bestond uit een aantal

voorname Vlaamse Brusselaars met verschillende ideologische achtergronden zoals Hendrik

Fayat, August Wauters, Edward Brieven (tevens vertegenwoordiger van het Vlaams Economisch

Verbond) en Robrecht van der Bracht (vertegenwoordiger van het Davidsfonds). Deze laatste

werd benoemd tot ondervoorzitter terwijl Jozef Clottens het voorzitterschap bekleedde.6 Fayat

beschreef in zijn memoires hoe hij de vereniging als een echte krachtenbundeling van alle

Vlaamse verenigingen in Brussel beschouwde. Hij hechtte er veel belang aan dat hij, als socialist,

zo ook een rol mocht spelen in het Vlaams-Brusselse verenigingsleven aangezien het aantal

socialistische verenigingen in Brussel, naar zijn mening, zeer gering was.7

In de statuten van het Vlaamsch Verbond voor Brussel staat de doelstelling van de vzw

als volgt beschreven: “(...) alle Vlaamse verenigingen van groot Brussel buiten en boven de

politiek te groeperen en het Vlaams leven in de hoofdstad te vrijwaren en te bevorderen.”8 Al snel

sloten zich heel wat verenigingen bij het Vlaamsch Verbond voor Brussel aan. Albert De Cuyper

maakt melding van 166 aangesloten verenigingen met culturele, sociale en politieke werkingen in

het jaar 1939. De vergaderingen van het Verbond vonden meestal plaats in het Luna-theater aan

het IJzerplein.9 Hoewel de vereniging tijdens de jaren dertig zeer populair was, moest ze haar

werking in 1944 noodgedwongen stopzetten.10

4 BRUSSEL, Archief en Museum voor het Vlaams Leven te Brussel, BE AMVB 130, Archief van het Vlaamsch

Verbond voor Brussel, nr. 4: notulen van de raad van bestuur van 8 juni 1932, 15 juni 1932 en 29 juni 1932. 5 A. DE CUYPER, 50 jaar Guldensporenfeesten te Brussel 1930-1980, Brussel, 1989, 1. De oprichting van de

vereniging werd op 15 april 1933 in het Belgisch Staatsblad gepubliceerd onder het nummer 597. 6 SIEBEN, ‘Vlaamsch Verbond voor Brussel (VVB)’, 3398-3399.

7 H. FAYAT, Volharding, memoires van een Brusselse Vlaming, Antwerpen, 1988, dl. 1, 323.

8 AMVB, Archief van het Vlaamsch Verbond voor Brussel, nr. 2: statuten van het Vlaamsch Verbond voor Brussel,

1933. 9 FAYAT, Volharding, dl.1, 323. Het Luna-Theater is nu beter bekend als het Kaaitheater. Hoewel het Theater bij

het IJzerplein gelegen is, is het eigenlijke adres Sainctelettesquare 18-19, 1000 Brussel. 10

DE CUYPER, 50 jaar Guldensporenfeesten, 1.

9

b. Van alle markten thuis: de werking van het Vlaamsch Verbond voor Brussel

De werking van het Vlaamsch Verbond Voor Brussel was georganiseerd op basis van commissies

of werkgroepen. Zo werd er tijdens de raad van bestuur van 20 maart 1934 beslist om

werkgroepen op te richten voor domeinen als Toneel, Nijverheid, Godsdienst, Bestuur,

Onderwijs, Leger en Gerecht.11

Op 27 maart 1934 kwam er tevens een voorstel om een

oudersbond op te richten in de schoot van het Vlaamsch Verbond voor Brussel.12

Hoewel dit

laatste initiatief geen navolging kreeg, was het Nederlandstalig onderwijs te Brussel toch de

primaire bekommernis van het Verbond. De vereniging zag het als haar voornaamste taak om toe

te zien op de naleving van de taalwetten van 1932 die de vrijheid van het gezinshoofd op vlak

van onderwijs in Brussel handhaafden. Ook het taalgebruik bij de Belgische ministeries en andere

administraties vormde een belangrijk aandachtspunt.13

Het Vlaamsch Verbond voor Brussel bundelde het Brusselse verenigingsleven niet

alleen, het lanceerde zelf ook heel wat initiatieven en campagnes. Bij het begin van elk schooljaar

organiseerde men een publiciteitscampagne om het Nederlandstalig onderwijs in Brussel te

promoten. Met pamfletten, affiches en advertenties wilde het Vlaamsch Verbond voor Brussel

Vlaamse ouders ertoe aanzetten hun kinderen naar een Nederlandstalige school te sturen. Vanaf

1934 publiceerde de vereniging jaarlijks ‘Een verslag over de toepassing van de taalwet van 14

juli 1932’.14

Deze publicatie was niet alleen gericht op Vlaamse Brusselaars maar op alle

Vlamingen.15

Het Vlaamsch Verbond voor Brussel zette haar stempel ook op het uitgangsleven van de

Vlaamse Brusselaar. Ze was van 1933 tot 1939 één van de belangrijkste organisatoren van de

Guldensporenfeesten in Brussel. Het Verbond rekende hiervoor op de steun en medewerking van

andere culturele verenigingen of instellingen zoals het Davidsfonds, het Willemsfonds, het

Vermeylenfonds, de Antwerpse-Limburgse-Oost- en West-Vlaamse Gouwbond, de Brusselse

afdeling van de V.T.B.-V.A.B., het Conscience Huis-Graaf van Egmont, het Algemeen

Nederlands Verbond en anderen. Al deze organisatoren waren vertegenwoordigd in het

11

AMVB, Archief van het Vlaamsch Verbond voor Brussel, nr. 4: notulen van de raad van bestuur van 20 maart

1934, 1934. 12

AMVB, Archief van het Vlaamsch Verbond voor Brussel, nr. 4: notulen van de raad van bestuur van 27 maart

1934, 1934. 13

S. PARMENTIER, Vereniging en Identiteit. De opbouw van een Nederlandstalige sociaal-cultureel netwerk te

Brussel (1960-1986) (Taal en Sociale Integratie. 10), Brussel, 1988, 188. 14

AMVB, Archief van het Vlaamsch Verbond voor Brussel, nrs. 15 en 16: Verslagen van de Onderwijscommissie

over de toepassing van de wet van 14 juli 1932 in de scholen van het Brusselse, 1934-1935. 15

SIEBEN, ‘Vlaamsch Verbond voor Brussel (VVB)’, 3398-3399.

10

Guldensporenkomitee16

dat officieel bevoegd was voor de organisatie van de

Guldensporenherdenking. De plaats waar dit feest gevierd werd, varieerde van jaar tot jaar. Zo

vond het Guldensporenfeest van dinsdag 11 juli 1933 plaats in de Koninklijke Vlaamse

Schouwburg en dat van 11 juli 1941 in het Paleis voor Schone Kunsten. In de periode 1942-1944

heeft het Vlaamsch Verbond voor Brussel niet meegewerkt aan eventuele 11-julifeesten en in

1945-1946 werden ze al helemaal niet georganiseerd. Alle informatie over de organisatie van de

Guldensporenfeesten en de jaarlijkse programma’s van 1933 tot en met 1980 is te vinden in het

boek 50 jaar Guldensporenfeesten te Brussel van oud-voorzitter van het Vlaams Komitee voor

Brussel, Albert De Cuyper.17

Het Verbond zette zich tevens in om markante Vlamingen te

herdenken. In 1933 organiseerde het Vlaamsch Verbond voor Brussel een Hendrik Conscience-

herdenking, het jaar daarna werd Peter Benoit gevierd.18

Volgens Fayat waren de activiteiten van de vereniging in de eerste plaats gericht op de

organisatie van deze feestelijkheden maar ook op het verzamelen en verspreiden van statistieken

over de taaltoestanden in het Brussels onderwijs als middel om zich tegen de Vlaamse

achterstand te verzetten.19

Op vlak van politieke actie had het Vlaamsch Verbond voor Brussel

het plan opgevat om op 31 maart 1935 te protesteren tegen de niet-naleving van de taalwet in

Brussel maar deze betoging werd verboden door de Brusselse burgemeester Adolphe Max. In

1937 kon een betoging waarin gepleit werd voor een amnestieregeling wel doorgaan. In 1938

bracht het Verbond een belangrijk manifest uit met de boodschap dat de verfransing van Brussel

ingedijkt moest worden.20

Nog in 1938 ontving eerste minister Paul-Henri Spaak en minister van

openbaar onderwijs Octave Dierckx een delegatie van het Verbond om de verantwoordelijkheid

van de gemeenten en de inrichtende diensten van het vrij onderwijs inzake taalgebruik te

bespreken. Andere acties op vlak van onderwijs gingen gewoon door met, onder meer, het

uitbrengen van de brochure ‘De keuze van school en beroep’ in juli 1939 waarin ouders en

kinderen de verschillende mogelijkheden op vlak van Nederlandstalig onderwijs in Brussel beter

konden leren kennen. 21

16

Het archief van het Guldensporenkomitee wordt in het AMVB bewaard als BE AMVB 044. Voor verdere

informatie over het Guldensporenkomitee zie hoofdstuk IV: verwant materiaal. 17

DE CUYPER, 50 jaar Guldensporenfeesten, passim. 18

SIEBEN, ‘Vlaamsch Verbond voor Brussel (VVB)’, 3398-3399. 19

FAYAT, Volharding, dl.1, 322-324. 20

AMVB, Archief van het Vlaamsch Verbond voor Brussel, nr. 14: manifest betreffende de toenemende verfransing

van Brussel, [1938]. 21

SIEBEN, ‘Vlaamsch Verbond voor Brussel (VVB)’, 3398-3399.

11

Naast deze activiteiten lanceerde het Vlaamsch Verbond voor Brussel ook het tijdschrift

Brussel, dat het officieuze orgaan werd van het Verbond vanaf 23 december 1933. Op 21

november 1933 was er voor het eerst sprake van dit tijdschrift tijdens de algemene vergadering.

De voorzitter benadrukte echter dat Brussel geen dienst deed als officieel orgaan van het Verbond

maar een handig instrument was om, onder meer, feestprogramma’s in af te drukken.22

Als

uitgever werd F. De Valck vermeld en de drukker was de N.V. Periodica die zich eveneens op de

Emile Jacqmainlaan 121 in Brussel bevond. Later werd het tijdschrift herdoopt in Brusselse

Tijdingen dat, met Jozef Clottens als verantwoordelijke uitgever, vanaf 1 maart 1938 het

maandblad werd van het Vlaamsch Verbond voor Brussel. Het blad stelde zich tot doel om de

evolutie van de Brusselse taaltoestanden op de voet te volgen en de stamgenoten uit alle gouwen

te doen meestrijden in de Brusselse kwestie.23

2. Het Comité tot bevordering van het Vlaams leven te Brussel (1946-1949)

Tijdens de Tweede Wereldoorlog ging het Vlaamsch Verbond voor Brussel door met haar acties

maar de betrokkenheid van een aantal leden bij de collaboratie noodzaakte de vereniging tot de

stopzetting van haar werking kort na de wapenstilstand.24

In hun briefwisseling uitten Leo

Lindemans en Hendrik Fayat al snel de wens tot de oprichting van een vereniging die de werking

van het Vlaamsch Verbond voor Brussel zou voortzetten. Hun samenwerking leidde op 28

oktober 1946 tot de oprichting van het Comité tot bevordering van het Vlaams leven te Brussel.25

De doelstellingen maar ook de administratieve zetel van het Vlaamsch Verbond voor Brussel

werden gewoon behouden. Ook de leden van de raad van beheer waren dezelfden als voorheen.

Jozef Clottens, Hendrik Fayat, August Wouters, J. Tordeur, Leo Van Hoorick en Leo Lindemans

waren allen stichtende leden van dit Comité dat daarmee ook haar pluralistische insteek behield.

Jozef Clottens werd opnieuw voorzitter, Leo Lindemans was secretaris en zou in 1949 opgevolgd

worden door Albert De Cuyper. Ook nu was het doel van de vereniging om “Te Brussel het

22

AMVB, Archief van het Vlaamsch Verbond voor Brussel, nr. 5: notulen van de algemene vergadering van 21

november 1933. 23

M. DONY, Brusselse Tijdschriften (1855-1960) (Nederlandse Volkskundige Bibliografie, systematische registers

op Tijdschriften, Reekswerken en Gelegenheidsuitgaven. XXVIII), Antwerpen, 1977, xi. 24

SIEBEN, ‘Vlaamsch Verbond voor Brussel (VVB)’, 3398-3399. 25

AMVB, Archief van het Comité tot bevordering van het Vlaams Leven te Brussel, nr. 10: Statuten van het Comité

tot bevordering van het Vlaams Leven te Brussel, [1949]. De oprichting werd gepubliceerd in het Belgisch

Staatsblad nr. 2532 op 10 november 1946. Het Comité tot bevordering van het Vlaams Leven te Brussel heeft nog

geen archiefcode toegewezen gekregen.

12

Vlaams leven te vrijwaren en bevorderen.”26

Op 22 december 1949 werd ervoor gekozen om de

naam van de vereniging te wijzigen in het ‘Vlaams Comité voor Brussel’.27

Kort daarna werd

deze benaming aangepast tot ‘Vlaams Komitee voor Brussel’. Wanneer dit precies gebeurde is

onzeker. Alleszins benoemde het Vlaams Komitee voor Brussel zichzelf in de bijlagen tot het

Belgisch Staatsblad van 6 augustus 1955 en 18 juli 1963 nog steeds als ‘Vlaams Comité voor

Brussel’.28

Naar alle waarschijnlijkheid betrof het hier eerder een evolutie dan een duidelijke

beslissing tot naamsverandering. In de bijlagen bij de statuten staat ook te lezen dat de benaming

‘Federatie Vlaamse Verenigingen’ in plaats van ‘Vlaams Komitee voor Brussel’ overwogen

werd.29

3. Het Vlaams Komitee voor Brussel (1949- )

a. De vreemde eend in de bijt: positionering van het Vlaams Komitee voor Brussel in

het Brusselse gemeenschapsleven

Sabine Parmentier beschrijft het Vlaams Komitee voor Brussel (VKB) als een echte

strijdvereniging en wel de meest bekende van haar soort in de hoofdstad. Zowel in haar structuur

als in haar doelstellingen verschilde ze, aldus Parmentier, sterk van andere soortgelijke

verenigingen in de streek.30

Omdat ze een pluralistische vereniging was en optrad als

overkoepelende organisatie, los van een bepaalde ideologische strekking, had ze heel wat aanzien

op het Brusselse verenigingsveld.31

Ondanks deze apolitieke houding waren er heel wat politici

betrokken bij de werking van het VKB zoals, onder meer, Leo Lindemans die zijn functie als

bestuurslid van het VKB combineerde met een mandaat als volksvertegenwoordiger van 1958 tot

1963, aldus Parmentier.32

In eerste instantie speelde het Vlaams Komitee voor Brussel, net zoals het Vlaamsch

Verbond voor Brussel, een belangrijke rol in het centraliseren van het Vlaams-Brusselse

26

AMVB, Archief van het Comité tot bevordering van het Vlaams Leven te Brussel, nr. 10: Statuten van het Comité

tot bevordering van het Vlaams Leven te Brussel. 27

DE CUYPER, 50 jaar Guldensporenfeesten, 2. Deze naamsverandering werd gepubliceerd in de bijlagen van het

Belgisch Staatsblad op 28 januari 1950. 28

BRUSSEL, Archief en Museum voor het Vlaams Leven te Brussel, BE AMVB 130, Archief van het Vlaams

Komitee voor Brussel, nr. 258: Onderwerpsmap betreffende de geschiedenis van het Vlaams Komitee voor Brussel,

z.d. 29

AMVB, Archief van het Vlaams Komitee voor Brussel, nr. 88: statuten van het Vlaams Komitee voor Brussel. 30

PARMENTIER, Vereniging en identiteit, 178. 31

Ibidem, 188. 32

Ibidem.

13

verenigingsleven. Men wilde alle Vlaamse Brusselaars op één lijn krijgen zodat zij ook met één

visie naar buiten konden treden. Het waren niet zozeer de Nederlandstalige Brusselaars die actief

waren in het verenigingsleven maar vooral de ‘inwijkelingen’, de Vlamingen die nog maar recent

naar de hoofdstad waren verhuisd en toenadering bij elkaar zochten. Zo probeerden ze enerzijds

hun identiteit als Antwerpenaar of Limburger te behouden maar anderzijds ook het gebruik van

het Nederlands in het Brusselse af te dwingen en te promoten. Zij groepeerden zichzelf in tal van

clubs die op hun beurt lid werden van het overkoepelende Vlaams Komitee voor Brussel. In de

periode 1950-1962 waren onder meer het Davidsfonds, het Willemsfonds, de Vlaamse

Toeristenbond, de Vlaamse Club, het Vermeylenfonds, het Vlaamse Zangverbond, de

Zilvermeeuwtjes, het Arbalorifa-koor, de Garce en de Ornithologische vereniging de Wielewaal

in de algemene vergadering van het Vlaams Komitee voor Brussel vertegenwoordigd.33

Het

Vlaams Komitee voor Brussel was in deze periode volledig gebaseerd op vrijwilligerswerking.34

De facto werden de aspiraties en verzuchtingen van de verschillende leden van het VKB

overgenomen in haar werking. Het VKB stipte zelf aan dat, net omdat al deze verenigingen

toebehoorden tot een bepaalde strekking, ze geen gemeenschappelijke stelling konden innemen in

meer algemene aangelegenheden. Op dit vlak lag, met andere woorden, een rol voor het Vlaams

Komitee voor Brussel weggelegd.35

Niet alleen probeerde het Vlaams Komitee voor Brussel de Vlaamse strijd in Brussel

aan te wakkeren, ze deed ook verwoede pogingen om de aandacht van Vlaanderen op haar

hoofdstad te richten.36

Aangezien de Brusselaars zelf weinig interesse toonden in de doelen die

het VKB vooropstelde, richtten de leden zich vooral op het voeren van een

aanwezigheidspolitiek, waardoor er wel druk kon worden uitgeoefend op het beleid. Volgens

Clem De Ridder konden verenigingen zich op drie manieren inzetten voor de Vlaamse strijd:

door te informeren, te sensibiliseren en door actie te ondernemen.37

Voor het Vlaams Komitee

voor Brussel was dit niet anders. De Ridder verklaart zijn stelling nader: “Zij pogen dezelfden te

overtuigen van, en te winnen voor, het standpunt dat de vereniging (al dan niet samen met andere

33

ANTHIIERENS, Het Vlaams verenigingsleven te Brussel, dl 1, 91. 34

E. VAN CAUWELAERT, ‘Verslag over de werking van het Vlaams Komitee voor Brussel’, De Brusselse Post:

maandblad voor Vlamingen te Brussel en elders, 17 (1967), 7. 35

AMVB, Archief van het Vlaams Komitee voor Brussel, BE AMVB 130, nr. 258: Onderwerpsmap betreffende de

geschiedenis van het Vlaams Komitee voor Brussel, z.d. 36


C. DE RIDDER, ‘Kulturele Verenigingen als Vlaamse drukkingsgroepen’, Huldeboek André Demedts, Kortrijk,

1997, 193-194.

14

verenigingen) tegenover die vraagstukken inneemt; zij voeren campagnes langs pers, radio en

televisie, stellen moties, memoranda en ontwerpen op, organiseren manifestaties, voeren

gesprekken met de politieke verantwoordelijken, partijleiders, regeerders, enz.”38

b. De bloeiperiode van het Vlaams Komitee voor Brussel onder Jozef Clottens (1949-

1959)

Ondanks de naamsverandering bleven de doelstelling en de werking van het Comité tot

bevordering van het Vlaams leven te Brussel behouden. Ook de statuten en het huishoudelijk

reglement werden onveranderd behouden. Er was ook continuïteit op bestuurvlak; tot aan zijn

dood in 1959 zou Jozef Clottens het voorzitterschap waarnemen. De centraliserende krachten van

het Komitee kregen een duw in de rug toen er in 1953 besloten werd tot de verplaatsing van de

zetel van de vereniging naar de Jules Van Praetstraat 28 te Brussel waar reeds een andere

stichting van Clottens, het ‘Brussels Tehuis’, gehuisvest was. Vóór 1953 had het VKB geen vaste

zetel en vergaderde het in “toevallige lokalen”.39

Mark Anthierens benadrukt in zijn verhandeling

over het Vlaamse verenigingsleven te Brussel dat het ‘Brussels Tehuis’ een Vlaams

cultuurcentrum avant la lettre was dat deels ten dienste stond van de centraliserende politiek van

het Vlaams Komitee voor Brussel. Op 17 januari 1953 werd op het gelijkvloers van het ‘Brussels

Tehuis’ het café ‘Graaf van Egmont’ geopend. De andere verdiepingen werden omgedoopt tot het

‘Hendrik-Consciencehuis’ waar zowel het VKB als tal van andere verenigingen hun

vergaderingen hielden en hun secretariaten huisvesten.40

In het Vlaamse Handboekje van 1955 omschrijft het VKB zichzelf als een

drukkingsgroep die actie voert op economisch, cultureel en bestuursgebied, en die met dat doel

ook een tijdschrift uitgeeft: De Brusselse Post.41

Het werkterrein van het Vlaams Komitee voor

Brussel situeerde zich al snel rond drie pijlers: de taalproblemen en de verfransing van Brussel,

het Vlaamse verenigingsleven en de situatie van het Nederlandstalig onderwijs in Brussel.42

In

het maandblad De Brusselse Post werd er geregeld gerapporteerd over de werking van het

Vlaams Komitee voor Brussel. Onder meer in het jaar 1954 werd er een artikel gewijd aan de

38

DE RIDDER, ‘Kulturele Verenigingen als Vlaamse drukkingsgroepen’, 194. 39

AMVB, Archief van het Vlaams Komitee voor Brussel, BE AMVB 130, nr. 258: Onderwerpsmap betreffende de

geschiedenis van het Vlaams Komitee voor Brussel, z.d. 40

ANTHIERENS, Het Vlaams verenigingsleven te Brussel, dl. 1, 126. 41

Ibidem, 89. 42

T. DELVAUX, De Brusselse Post: een overzicht van 50 jaar met een Vlaams Maandblad in Brussel’, De Brusselse

Post: maandblad voor Vlamingen te Brussel en elders, 50 (2000), 8.

15

voornaamste doelen van de organisatie: “Talrijke Vlamingen te Brussel stellen zich de vraag: wat

doet het Vlaams Komitee voor Brussel? Het Vlaams Komitee is het samenbundelend orgaan van

alle Vlaamse verenigingen der hoofdstad, en het heeft als doel al de belangen van de Vlamingen

in de Brusselse agglomeratie te verdedigen; het Vlaamse cultuurleven te stimuleren; kortom de

belangen van het Vlaamse volk te Brussel te dienen.”43

Het Vlaams Komitee voor Brussel organiseerde zijn werking, net zoals het Vlaamsch

Verbond voor Brussel, via commissies of werkgroepen. De commissie Onderwijs was één van de

meest actieve van deze werkgroepen. Vanaf 1953 richtte deze commissie jaarlijks een

schoolcampagne in. Affiches en strooibiljetten met opschriften als ‘Vlaamse scholen betekenen

kennis der beide landstalen en een betere toekomst’ moesten Vlaamse ouders ertoe aanzetten om

hun kinderen onderwijs te laten lopen in Nederlandstalige scholen. In 1953 werden er, aldus

Anthierens, 200.000 van deze biljetten gedrukt.44

In het kader van de jaarlijks terugkerende

schoolcampagne van 1955 werden er 10.000 brochures ‘Vlaams onderwijs in Brussel en

voorsteden’ verstuurd naar Vlaamse ouders. Deze actie ging ook steeds gepaard met een extra

uitgave van De Brusselse Post die volledig gewijd was aan het verloop van deze campagne en

een exhaustieve lijst van alle Nederlandstalige scholen in het Brusselse omvatte. 45

Naast een Onderwijscommissie was er ook een Commissie Zakenleven. Deze

probeerde de tweetaligheid in het Brusselse bedrijfsleven te stimuleren en behandelde ook

binnenkomende klachten over het gebrek aan tweetaligheid in Brusselse (en Vlaamse)

handelszaken. Ook het taalgebruik bij de overheid was een belangrijk aandachtspunt van deze

commissie. Zo had het Vlaams Komitee voor Brussel in juni 1956 een onderhoud met de minister

van binnenlandse zaken Vermeulen over de vastlegging van de taalgrens en de Brusselse

taaltoestanden. In november van datzelfde jaar werd er een motie tot alle Vlaamse

parlementsleden gericht waarin het VKB haar bezorgdheid over de achteruitstelling van het

Nederlands bij de overheid uitte.46

Er waren ook plannen tot de oprichting van een jobbeurs die

gericht zou zijn op de tewerkstelling van Vlamingen in Brussel maar dit initiatief heeft

uiteindelijk nooit vorm gekregen.47

Ten derde was er ook sprake van een Commissie Vrouwen die de bestaande

43

‘Het Vlaams Comité voor Brussel: een overzicht van zijn werking’, De Brusselse Post, 4 (1954), 3. 44


Ibidem, 98. 46

Ibidem, 94. 47

PARMENTIER, Vereniging en identiteit, 191.

16

Nederlandstalige zuigelingen- en opvangcentra inventariseerde. De Feestcommissie voorzag tot

slot in de organisatie van het jaarlijkse Rozenbal van het VKB. De vereniging voerde ook op tal

van andere terreinen actie en aarzelde niet om in te gaan op actuele problemen. Zo lag het

tanende gebruik van het Nederlands in de Brusselse kerken het VKB nauw aan het hart. Hoewel

de leden op dit vlak geen actie voerden, verzamelden ze wel cijfermateriaal over het aantal

Nederlandstalige en Franstalige missen. In 1958 werd er tevens een Commissie Randgemeenten

opgericht die optrad tegen de verfransing van de randgemeenten en tegen een eventuele

uitbreiding van Brussel.48

Volgens Anthierens probeerde deze commissie aansluiting te vinden

bij de Vlamingen in de Rand en verenigingen aldaar zoals het Vlaams Komitee voor Wemmel.49

Naast de activiteiten van de verschillende commissies gingen er ook acties uit van het Vlaams

Komitee voor Brussel als organisatie. Zo werd er in 1954, in samenwerking met het Antwerps

Comité voor Cultuurverspreiding, een petitionnement gevoerd voor een taalgrens en een wettelijk

statuut voor de Vlamingen in Brussel.50

In 1950 startte het VKB met de uitgave van het maandblad De Brusselse Post met als

verantwoordelijke uitgever Albert De Cuyper en later Leo Van Hoorick.51

Volgens Delvaux was

De Brusselse Post eigendom van Leo Van Hoorick, die de N.V. ‘De Bouwkroniek’, een drukkerij

en uitgeverij, had opgezet. Na de dood van Leo Van Hoorick volgde zijn zoon, Jan Van Hoorick,

hem op.52

De artikels in De Brusselse Post weerspiegelden steeds de werking van het Vlaams

Komitee voor Brussel. De Brusselse taaltoestanden en de positie van het Nederlands binnen de

overheid, het onderwijs en de kerk waren terugkerende thema’s. Er was echter ook aandacht voor

de geschiedenis van Brussel, Brusselse dichters en oude stadswijken. Geregeld verschenen er

boekbesprekingen, artikels over taalzorg, bijdragen over de monumenten in Brussel en de

Brusselse volkskunde. Ook de belangrijkste activiteiten van de leden van het VKB werden in De

Brusselse Post opgelijst.53

Opvallend is dat er over nationale politieke actualiteit, zoals over de

koningskwestie, niet werd geschreven.54

Dit gebeurde geheel in lijn met de apolitieke en

pluralistische instelling van het Vlaams Komitee voor Brussel.

48

Ibidem. 49


AMVB, Archief van het Vlaams Komitee voor Brussel, nr. 803: Dossier betreffende de actie voor het

petitionnement voor een taalgrens en een wettelijk statuut ter vrijwaring van de rechten van Vlamingen en Walen in

Brussel, 1954. 51

DE CUYPER, 50 jaar Guldensporenfeesten, 2. 52

DELVAUX, ‘De Brusselse Post’, 9. 53

DONY, Brusselse Tijdschriften (1855-1960), xv-xvi. 54

DELVAUX, ‘De Brusselse Post’, 7-8.

17

Parmentier beschrijft De Brusselse Post als een publiek forum van het Brusselse

verenigingsleven. Problematisch was echter dat de meeste lezers reeds overtuigd waren van de

Vlaamse zaak en de meeste Brusselaars in deze problematiek weinig interesse toonden.55

Volgens

Monique Dony was het uiteindelijke doel van De Brusselse Post om de Vlaamse Brusselaars in

Brussel hun Vlaamsgezindheid te doen behouden en Vlamingen buiten Brussel te wijzen op de

taaltoestanden daar en hun een bepaald gedrag in de hoofdstad voor te schrijven.56

Wout van

Caimere en Mariet Calsius omschrijven De Brusselse Post als “de spreekbuis van het Vlaams

Komitee voor Brussel.”57

Omdat het VKB de ambitie had om op te treden als overkoepelende

organisatie voor alle Vlaams-Brusselse verenigingen besteden heel wat artikels aandacht aan de

ontwikkelingen en vieringen binnen verenigingen als het Davidsfonds of Willemsfonds.58

c. De werking overvleugeld: het VKB onder Edgar van Cauwelaert (1959-1970)

Tot zijn overlijden in 1959 bleef Jozef Clottens voorzitter waarna hij werd opgevolgd door Edgar

Van Cauwelaert die deze positie bekleedde van 23 april 1959 tot 23 oktober 1970. Tot zijn dood

bleef hij ere-voorzitter van het VKB.59

Zijn voorzitterschap werd gekenmerkt door de

ontwikkelingen op politiek vlak. In de jaren zestig namen de Vlaamse en Franstalige

gemeenschap hun eerste stappen in de richting van zelfbestuur. Binnen de nationale regering

zetelde er nu een minister die bevoegd was voor Nederlandstalig onderwijs en culturele

aangelegenheden. In 1963 vormden de akkoorden van Hertoginnendal een mijlpaal die België

opsplitste in vier taalgebieden. De negentien gemeenten van het arrondissement Brussel-

Hoofdstad vormden het tweetalige landsgedeelte en in zes randgemeenten kregen Franstalige

inwoners taalfaciliteiten. Verder garandeerde de invoering van taalkaders de tweetaligheid van de

ministeries en de Brusselse agglomeratie.60

In deze tumultueuze periode zou het Vlaams Komitee

voor Brussel enerzijds aan de basis liggen van heel wat komitee’s en verenigingen maar zichzelf

anderzijds ook buitenspel zetten als gevolg van de toenemende vertegenwoordiging van Vlaamse

Brusselaars in het politieke en sociale leven. In de jaren zestig speelde het VKB een belangrijke

55


DONY, Brusselse Tijdschriften (1855-1960) , xvi. 57

W. VAN CAIMERE en M. CALSIUS, ‘Excerperen van De Brusselse Post’, Arduin, 3 (2008), 36. 58

VAN CAIMERE en CALSIUS, ‘Excerperen van De Brusselse Post’, 38-39. 59

AMVB, Archief van het Vlaams Komitee voor Brussel, nr. 258: Onderwerpsmap betreffende de geschiedenis van

het Vlaams Komitee voor Brussel, z.d. 60

H. VANVELTHOVEN, Waarheen met België? Van taalstrijd tot communautaire conflicten. Een selectie uit 35

jaar wetenschappelijk onderzoek, Brussel, 2001, 293-294; VANDEN WYNGAERT, Van een unitair naar een

federaal België, 21.

18

rol in de oprichting van het Vlaams Aktiekomitee voor Brussel en Taalgrens naast, onder meer

het Willemsfonds, het Davidsfonds en het Vermeylenfonds.61

In de periode 1959-1961 was het

deze vereniging, en niet het VKB, die de krachten bundelde van de meeste Vlaamse strijd- en

cultuurverenigingen en aan de basis lag van de Vlaamse Marsen op Brussel en de campagnes

tegen de talentelling van 1959. Op 11 december 1960 nam het VKB ook deel aan de ‘Dag van de

Randgemeenten’, hoewel het voor Anthierens onduidelijk is welke rol het VKB daarin speelde.62

Het Vlaams Aktiekomitee verloor in het jaar 1962 aan kracht omdat het radicaliseerde en, onder

meer, een oproep deed tot federalisme. Dit zorgde ervoor dat verenigingen als het Davidsfonds en

het Willemsfonds, allebei ook sterk betrokken bij het VKB, zich terugtrokken uit dit Vlaams

Aktiekomitee.63

De Onderwijscommissie, die in de jaren vijftig een echte spilfunctie had binnen de

werking van het Vlaams Komitee voor Brussel, verzelfstandigde tot het Verbond Nederlands

Onderwijs. Het feit dat de werking van het VKB overgenomen werd door andere groeperingen,

waarin het VKB weliswaar vertegenwoordigd was, zette de centraliserende functie van het

Vlaams Komitee voor Brussel enigszins op de helling. In De Brusselse Post rapporteerde het

VKB hierover als volgt: “onze vrienden uit deze verenigingen zullen het ons niet kwalijk nemen

wanneer wij bekend maken dat wanneer het conceptiewerk gemeenschappelijk gebeurt, de

uitvoeringstaken bijna volledig door de diensten van het VKB worden verzorgd: het

secretariaatswerk, zowel als de financiële last rusten praktisch alleen op de schouders van het

VKB.”

Ondanks deze waarschuwing aan het adres van haar leden, zette deze evolutie zich

onverminderd door. In 1966 en 1967 werden respectievelijk het Contact-en Cultuurcentrum

Brussel (CCC) en het Vlaams Onderwijscentrum opgericht (VOC).64

In De Brusselse Post zette

het VKB haar tanende voortrekkersrol echter opnieuw in de verf: “[Het Vlaams Komitee voor

Brussel is] vertrokken van de gedachte dat de actie zelf belangrijker was dan het organisme dat ze

voerde en heeft vele initiatieven genomen, doorgevoerd of helpen doorvoeren, zonder er zijn

etiket op te plakken of het vaderschap ervoor op te eisen.” Het VKB benadrukt dat het in 1967,

61




F. LOUCKX, Vlamingen tussen Vlaanderen en Wallonië: taalaanvaardings- en taalontwijkingsprocessen in een

meertalige situatie bekeken vanuit de sociologische literatuur over etnische en raciale verhoudingen (Taal en

Sociale Integratie. 5), Brussel, 1982, 208.

19

onder meer, medestichter was van het medisch sociaal centrum Vesalius, medestichter van het

Algemeen Sportverbond en medewerker aan het Coördinatiecomité Leuven.65

Op 13 december 1968 kocht het VKB een eigendom aan in de Rijkeklarenstraat 45 te

Brussel. Het secretariaat van de vereniging was daar reeds sinds 1 mei 1968 gehuisvest omdat het

Consciencehuis te klein geworden was. Pas tijdens de laatste maanden van het voorzitterschap

van Van Cauwelaert werd ook de zetel van het VKB op 17 maart 1970 naar dit adres verplaatst.

Op 5 mei 1970 werd dit aangekondigd in het Belgisch Staatsblad. 66

d. Kleinschalige acties, maximale resultaten: het voorzitterschap van Albert De

Cuyper en Herman Verlinden (1970-1983)

Albert de Cuyper was waarnemend voorzitter van oktober 1970 tot april 1972 waarna hij effectief

voorzitter werd van 13 april 1972 tot eind 1977. Herman Verlinden volgde hem op van 11 april

1978 tot en met mei 1980 waarna hij voorzitter werd van het Vlaams Pleitgenootschap. De

Cuyper werd opnieuw waarnemend voorzitter tot mei 1981. Herman Verlinden nam het

voorzitterschap daarna opnieuw waar van juni 1981 tot december 1982.67

Het feit dat

verschillende groeperingen de werking van het VKB overnamen, speelde de vereniging in deze

periode nog steeds parten. Het ging zelfs zover dat men zich tijdens de algemene vergadering van

het jaar 1972 afvroeg of het bestaan van het Vlaams Komitee voor Brussel nog wel zin had.68

De

commissies van de jaren vijftig en zestig bestonden in deze periode als zodanig niet meer. In

plaats daarvan ontstonden er ad-hoc werkgroepen die specifieke acties of vieringen

voorbereidden. Hoewel de grote schoolcampagnes en protestacties verleden tijd waren, bleef het

VKB op kleinere schaal de doelstellingen uit haar statuten verder uitvoeren. Bij haar acties had

het Vlaams Komitee voor Brussel steeds oog voor actuele thema’s wat betreft taalgebruik.

Geregeld diende het VKB klacht in bij de vaste commissie voor taaltoezicht over het niet naleven

van de taalwet bij overheden en bedrijven. Elk jaar produceerde het VKB een groot aantal moties

en persberichten waarin ze de positie van de Vlamingen in Brussel aan de kaak stelden.

Een belangrijke actie van het VKB in deze periode was getiteld ‘Een hoffelijk handelaar

65

VAN CAUWELAERT, ‘Verslag over de werking van het Vlaams Komitee voor Brussel’, 7. 66

AMVB, Archief van het Vlaams Komitee voor Brussel, nr. 258: Onderwerpsmap betreffende de geschiedenis van

het Vlaams Komitee voor Brussel, z.d. 67

Ibidem. 68

‘Jaarlijkse Algemene Vergadering van het Vlaams Komitee voor Brussel – naast culturele, ook politieke taken

vervullen… al kost dat eventuele subsidiëring.’, De Brusselse Post: Maandblad voor Vlamingen te Brussel en elders,

22 (1972), 3.

20

spreekt de taal van zijn klant/un commerçant charmant parle la langue de son client.’ Kern van

deze campagne was de verspreiding van een tweetalige brochure waarin Franstalige handelaars

een Nederlandstalige vertaling vonden van de meest gangbare termen. Via affiches en

strooibiljetten werden zij aangemoedigd om de klant in zijn taal te woord te staan. Deze actie

kende zeer veel succes in de hoofdstad maar ook in Wallonië en, hoewel dit niet de bedoeling

was, in Vlaanderen. Nog tot ver in de jaren tachtig bleef de vraag naar deze brochure bestaan.69

Een belangrijk wapenfeit van de vereniging was het voorzitterschap van het Anti-

Egmontkomitee in 1978 waarbij actie werd gevoerd tegen het Egmontpact. Opnieuw leende de

vereniging middelen en vertegenwoordigers uit aan een Komitee dat een belangrijke rol speelde

op het politieke veld en de leiding nam in het protest tegen dit politieke akkoord. Els Grootaers,

oud-voorzitter bij het VKB, bevestigde in een interview dat het Anti-Egmontkomitee (dat vaker

Egmontkomitee werd genoemd) zich een verdieping boven het VKB bevond in het huis in de

Rijkeklarenstraat en dat het VKB in dit Komitee een zeer actieve rol speelde.70

Verder is het

vooral de ‘dagelijkse werking’ van het VKB die in het oog springt. De centraliserende krachten

leken plaats te hebben gemaakt voor tal van projecten en klachtendossiers die als doel hadden om

de positie van de Vlaamse Brusselaars te versterken. In 1978 voerde het VKB bijvoorbeeld een

afficheactie met opschriften als ‘Spreek steeds uw taal te Brussel’. In hetzelfde jaar voerde de

vereniging een ‘brievenactie’ bij hotels en restaurants. Hierbij werden deze horecazaken

aangeschreven, zonder dat zij per se een inbreuk hadden gepleegd tegen de taalwet, en

aangemoedigd om zich in het Nederlands uit te drukken tegen hun Vlaamse klanten. Het jaar

1978 werd verder gekenmerkt door de viering van ‘1000 jaar Brussel’, die, volgens het VKB, een

sterke Franstalige inslag kreeg. Als reactie stuurde de vereniging een aantal klachtenbrieven naar

de Stad Brussel en publiceerde ze zelf, in samenwerking met het AMVB, het boek ‘Brussel,

eeuwenoud centrum van Nederlandse cultuur’. Els Grootaers, die lid was van het VKB, zetelde

tevens in de werkgroep ‘Millennium’ van de Sociaal Kulturele Raad Brussel-Centrum die zich

bezon over deze viering.71

Nog in dat jaar werden er tal van taalklachten ingediend bij

instellingen als Het Rode Kruis, de MIVB en de INNO. Er werden moties geschreven betreffende

69

AMVB, Archief van het Vlaams Komitee voor Brussel, nrs. 808-825: stukken betreffende de actie ‘een hoffelijk

handelaar spreekt de taal van zijn klant’, 1975-1988. 70

Interview met Els Grootaers in het kader van het project ‘Vlaams Geheugen’, geleid door projectmedewerker

Kathleen De Blauwe (AMVB), 9 februari 2012. 71

AMVB, Archief van het Vlaams Komitee voor Brussel, nr. 805: dossier betreffende de viering ‘1000 jaar Brussel’,

1978.

21

het optreden van burgemeester Nols van Schaarbeek die zich verzette tegen de komst van een

Nederlandstalige school in zijn gemeente maar ook betreffende de eventuele beslissing om het

Vlaamse parlement buiten Brussel te laten zetelen.72

Het jaar 1978 is representatief voor de verdere activiteiten van het Vlaams Komitee

voor Brussel. Het indienen van klachten, het stellen van parlementaire vragen, het organiseren

van persconferenties en het versturen van persberichten en moties werden echte kerntaken. In

1980 werd er actie gevoerd bij de Brusselse bioscopen om hun gevoeligheid voor het Nederlands

bij hun interactie met de klanten te verhogen. Er werden brieven verstuurd naar Vlaamse firma’s

die in het Frans adverteerden in de Gouden Gids en alle grootwarenhuizen in het Brusselse

werden aangeschreven om hun communicatie in de beide landstalen te verzorgen.73

Dit laatste

gebeurde in samenwerking met het Vlaams Economisch Verbond binnen de ad-hoc opgerichte

werkgroep ‘Privésector’.74

In 1981 was het VKB, in de personen van Jef Bijloos en Herman Verlinden, bij de

voorbereidende vergaderingen van het Congres der Brusselse Vlamingen betrokken. Toch bezon

de algemene vergadering zich dat jaar of het geen goed idee zou zijn om de zetel van het VKB

naar Vlaanderen te verhuizen of eventueel een nieuwe vzw op te richten. Dit is uiteindelijk niet

gebeurd.75

1981 was een belangrijk jaar voor het VKB omdat toen een samenwerking met het

Algemeen Nederlands Verbond (ANV) op poten werd gezet. In de notulen van de raad van

beheer werd deze beslissing verantwoord: “de hoofddoelstellingen van beide verenigingen zijn

tweeërlei: ijveren voor een werkelijke tweetaligheid te Brussel en ijveren om de

Nederlandstaligheid van Vlaanderen effectief te maken (…) het specifieke van onze werking is

evenwel het niet ageren met slagzinnen en algemeenheden, doch dat we dit program (sic) op het

concrete vlak, met initiatieven en interventies, trachten waar te maken.”76

Sinds 1 september

1981 werd gesproken over een “innige” samenwerking tussen beide verenigingen.77

72

AMVB, Archief van het Vlaams Komitee voor Brussel, nr. 6: verslag van de werking van het VKB in 1978

(bijlagen bij de notulen van de algemene vergadering van 1979), 1979. 73



AMVB, Archief van het Vlaams Komitee voor Brussel, nr. 855: Dossiers betreffende de brievenactie gericht op de

vernederlandsing van het bedrijfsleven, 1987-1990. 75



AMVB, Archief van het Vlaams Komitee voor Brussel, nr. 31: notulen van de vergadering van de raad van beheer ,

7 april 1982. 77

Ibidem.

22

In 1982 ging het VKB door op zijn elan en organiseerde het zijn klachtendossiers en

brievenacties samen met de Werkgroep Taalgebruik van het ANV. Zowel de Vlaams-Brabantse

en Brusselse notarissen, de 400 belangrijkste Brusselse bedrijven als de vreemde diplomatieke

vertegenwoordigingen in België werden aangeschreven en gevraagd de taalwet te respecteren.78

Voor deze laatste brievenactie werkte het Vlaams Komitee voor Brussel niet alleen samen met

het ANV maar ook met de Vlaamse Volksbeweging en de Federatie van Vlaamse

Vrouwengroepen.79

e. Informeren en coöpereren: het voorzitterschap van Etienne Wieme (1983-1988)

Etienne Wieme werd op 25 januari 1983 als voorzitter aangesteld. Een eerste belangrijk

wapenfeit tijdens zijn voorzitterschap was het ontstaan van ‘De Brusselse Wegwijzer’, het

informatiekantoor van het Vlaams Komitee voor Brussel, op 1 september 1983. Vlamingen en

Nederlandstalige Brusselaars konden hier met al hun vragen over de hoofdstad terecht. Nog in

1983 startte het VKB haar eerste bevlaggingsactie waarbij allerlei instellingen aangemoedigd

werden om een vlag met beeltenis van de Vlaamse Leeuw aan hun gebouw te hangen. Klachten

werden in dit jaar ingediend bij bedrijven die niet-nederlandstalige gebruiksaanwijzingen

verspreidden en de ambassades werden opnieuw verzocht om de taalwet toe te passen. Alle

transportmaatschappijen in het Brusselse werden aangeschreven om hun communicatie en

publiciteit ook in het Nederlands te verzorgen.80

In 1984 vond Brusselieren plaats, een volksfeest

van de Nederlandstalige verenigingen en de sociaal-kulturele raad Brussel centrum. Deze

gelegenheid grepen de leden van het VKB aan om publiciteitsmateriaal over hun activiteiten uit

te delen.81

Samenwerking met, en vertegenwoordiging in, andere verenigingen ging onverminderd

voort. In 1986 was het Vlaams Komitee voor Brussel lid van het presidium, de algemene

vergadering en de Werkgroep Brussel van het Overlegcentrum van Vlaamse Verenigingen

(OVV). Verder nam het VKB deel aan iedere bijeenkomst van het Algemeen Komitee

78

AMVB, Archief van het Vlaams Komitee voor Brussel, nr. 10: verslag van de werking van het VKB 1982 (bijlagen

bij de notulen van de algemene vergadering van 1983), 1983. 79

AMVB, Archief van het Vlaams Komitee voor Brussel, nr. 859: Dossier betreffende de brievenactie bij

diplomatieke diensten, 1982. 80

AMVB, Archief van het Vlaams Komitee voor Brussel, nr. 10: verslag van werking in 1983 (bijlagen bij de notulen

van de algemene vergadering van 1984), 1984. 81

AMVB, Archief van het Vlaams Komitee voor Brussel, nr. 11: verslag van werking in 1984 (bijlagen bij de notulen

van de algemene vergadering van 1985), 1985.

23

Vlaanderen-Komen en met het Algemeen Komitee Voeren bestond een goede verstandhouding.

De brievenacties van het VKB gingen door zoals voorheen. Het taalgebruik op landkaarten, bij

ziekenhuizen, op jaarbeurzen, op identiteitskaarten, bij farmaceutische bedrijven en bij de

vakbond werd aan de kaak gesteld. In haar werkingsverslag maakte het VKB de volgende balans

op van het jaar 1986: “55 klachten bij de vaste commissie voor taaltoezicht, 1 klacht bij de

taalcommissie van het leger, 6 persberichten en moties, 3440 verstuurde brieven, 153

parlementaire vragen en 2 interviews aan de krant.”82

In 1989 organiseerde het Vlaams

Komitee voor Brussel haar eerste colloquium rond het thema ‘Brussel na 18 juni 1989’. Hiermee

werd verwezen naar de dag waarop de eerste Brusselse gewestverkiezingen plaatsvonden. Deze

politieke evoluties noopten het VKB er ook toe om haar grondbeginselen te herzien en zich

nieuwe doelstellingen aan te meten. In lijn hiervan werd een conferentie opgezet voor de

burgemeesters uit Vlaams-Brabant op 18 december 1989 en werd de actie ‘De gemeente: basis

voor een Vlaams Beleid’ gelanceerd. Beide ondernemingen wezen erop dat het VKB haar

werkingsterrein verruimde en de toenemende verfransing van de Rand een halt trachtte toe te

roepen. In 1986 stond voorzitter Etienne Wieme tevens aan het hoofd van het

Guldensporenkomitee. Het secretariaat van het Guldensporenkomitee was ook in de lokalen van

het Vlaams Komitee voor Brussel gevestigd. Voornamelijk in juni en juli verzorgde de

stafmedewerkster van het VKB het administratieve werk van het Guldensporenkomitee.83

f. Het VKB gaat mee met haar tijd: het voorzitterschap van André Monteyne (1988-

1998)

Na het overlijden van Etienne Wieme op 27 juli 1990 volgde André Monteyne hem op als

voorzitter. Ondervoorzitters werden Marianne Desmedt en Etienne Schepens.84

Het jaar 1991

werd door het VKB gepercipieerd als een overgangsjaar. In reactie op de evolutie van Brussel

naar een Hoofdstedelijk Gewest paste de vereniging haar stellinginname inzake het statuut van

Brussel aan. Als reactie op het toenemend aantal buitenlanders in de stad en de groeiende invloed

van de Europese Unie kwam er ook meer aandacht voor de Europese uitdagingen waar Brussel

voor stond. Het Vlaams Komitee voor Brussel gaf haar steun aan het Aktiekomitee Vlaanderen

82



Ibidem. 84


(bijlagen bij de notulen van de algemene vergadering van 1991), 1991.

24

’90. Dit Aktiekomitee was ontstaan in de schoot van het OVV en Monteyne zetelde als

vertegenwoordiger van het VKB in haar algemene vergadering. De belangrijkste taak van dit

Aktiekomitee was de organisatie van een nationale manifestatie met de titel ‘Taalgrens

Staatsgrens’ op 18 april 1991. 85

In 1991 waren er 25 verenigingen aangesloten bij het VKB.86

In datzelfde jaar droeg de

familie Van Hoorick het eigendomsrecht van De Brusselse Post over aan het VKB.87

Volgens het

werkingsverslag van 1991 gebeurde de officiële overdracht pas op 1 januari 1992. Deze

overname gebeurde overigens gratis. Omdat de band tussen het VKB en De Bouwkroniek

wegviel, waren er minder rubrieken en reclame dan tevoren. De nieuwe hoofdredacteur werd Leo

Cambré die later werd opgevolgd door Guido De Schuyteneer en Daniel De Grauwe.88

In het

nieuwe huishoudelijke reglement, zoals goedgekeurd door de raad van beheer op 28 januari 1994

werd de hoofdredacteur van De Brusselse Post benoemd door de raad van beheer van het VKB.

Verder stelde diezelfde raad van beheer de redactieraad samen maar hield bij de keuze van de

kandidaten rekening met de voorstellen van de hoofdredacteur. De voorzitter van het Vlaams

Komitee voor Brussel maakte ambtshalve deel uit van de redactieraad en was tevens de

verantwoordelijke uitgever van het blad.89

Het jaar 1992 werd gekenmerkt door de voorbereiding van het vierde congres van de

Brusselse Vlamingen. Bij de organisatie hiervan speelde voorzitter Monteyne een belangrijke

rol.90

In 1994 keek het VKB echter zeer kritisch terug op de congresbesluiten. Men was van

mening dat deze volledig gedicteerd werden door de ambtenarij van de Vlaamse gemeenschap en

de visie van de Brusselse Vlamingen niet weerspiegelden.91

Monteyne was tevens

medevoorzitter, naast P. De Roover van de Vlaamse Volksbeweging, van het Stop-Euro-Brussel-

Komitee. Ook de samenwerking met het ANV verliep als voorheen hoewel deze vereniging begin

april 1993 de kantoren van het VKB verliet. In 1992 waren zowel het Algemeen Nederlands

Verbond, het Verbond Vlaams Overheidspersoneel en de studentenvereniging NSV nog huurders

85


bijlagen bij de notulen van de algemene vergadering van 1992), 1992. 86

Ibidem. 87

DELVAUX, ‘De Brusselse Post’, 7-8. 88

Ibidem, 12 ; VAN CAIMERE en CALSIUS, ‘Excerperen van De Brusselse Post’, 37. 89

AMVB, Archief van het Vlaams Komitee voor Brussel, nr. 92: Huishoudelijk reglement van de VZW Vlaams

Komitee voor Brussel zoals goedgekeurd door de raad van beheer op 28 januari 1994, 1994. 90

AMVB, Archief van het Vlaams Komitee voor Brussel, nr. 22, Verslag van de werking van het VKB in 1994

(bijlage bij de notulen van de algemene vergadering van 1995), 1995. 91

AMVB, Archief van het Vlaams Komitee voor Brussel, nr. 21, Verslag van de werking van het VKB in 1993

(bijlage bij de notulen van de algemene vergadering van 1994), 1994.

25

van het VKB geweest.92

Op 26 september 1993 overleed oud-voorzitter Albert De Cuyper. Te zijner

nagedachtenis werd door de raad van beheer van het VKB beslist om jaarlijks een prijs die zijn

naam draagt uit te reiken aan personen die zich verdienstelijk hadden gemaakt voor het Vlaams

leven te Brussel of voor de positie van het Nederlands in het algemeen. Deze prijs hield geen

geldsom in maar wel een gouden penning met de beeltenis van de ere-voorzitter.93

In 1993 waren

Sändor Szondi en Etienne Schepens de vertegenwoordigers van het VKB bij het

Guldensporenkomitee. Niemand van het VKB werd echter bereid gevonden om het

voorzitterschap op zich te nemen wegens de bedenkelijke kwaliteit van de viering in 1992. In

1997 werd de organisatie van de Guldensporenviering volledig in handen genomen door de

Vlaamse Gemeenschapscommissie. Het Guldensporenkomitee werd vervangen door een nieuw

comité waarin het VKB niet als zodanig vertegenwoordigd was.94

Het VKB had in deze periode te kampen met een aantal inbraken in het huis in de

Rijkeklarenstraat. Als reactie hierop verhuisde het secretariaat van het gelijkvloers naar de eerste

verdieping.95

Op 28 januari 1994 keurde de raad van beheer tevens een nieuwe tekst van het

huishoudelijk reglement goed.96

In het daaropvolgende jaar werd er verder gewerkt aan een

herziening van de structuur van het VKB. De raad van beheer besliste in januari 1995 om een

werkgroep ‘Taalgebruik’ op te richten. Deze werkte een strategie uit waarbij klachten over het

taalgebruik bij de privé-sector en de publieke sector van elkaar gescheiden werden. De klachten

tegen particulieren en bedrijven zouden dan doorgespeeld worden naar de Vlaamse

Volksbeweging, een vzw waar in deze periode een sterkere samenwerking mee was gegroeid.

Nog in 1995 organiseerde het VKB samen met de Vlaamse Volksbeweging een debatavond

getiteld ‘Een Vlaamse sociale zekerheid…ook voor Brussel’. Het VKB was verder

92

Ibidem. 93

Ibidem. Winnaars van de penning waren achtereenvolgens Leo Delcroix (1993), Guido Tastenhoye (1994), Hugo

Weckx (1995), Marc Platel (1996), Brigitte Grouwels (1997), Leo Peeters (1998), Antoon Roosens (1999), Geert

Bourgeois (2000), Luc Van den Brande (2001), Gijs Garré (2002), Frans De Pauw (2003), Erik Loosen (2004),

Johan Van den Driessche (2005), Els Witte (2006), Jan Verheyen (2007), Jari Demeulemeester (2008), Jean-Pierre

Rondas (2009), Remi Vermeiren (2010). 94





AMVB, Archief van het Vlaams Komitee voor Brussel, nr. 92: huishoudelijk reglement zoals goedgekeurd door de

raad van beheer op 28 januari 1994, 1994.

26

vertegenwoordigd door de voorzitter in de adviesgroep voor TV-Brussel.97

In 1997 maakt het VKB de balans op van alle verenigingen waarin het

vertegenwoordigers had: de werkgroep Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschapscommissie, het

OVV, het overlegplatform Vlaamse Gezondheidszorg, het Stop-Euro-Brussel-Komitee en het

Aktiekomitee ‘EU-stemrecht? Ja, maar….’. Dit laatste komitee was ook gegroeid binnen het

kader van het OVV maar werd vooral geschraagd door het VKB en het Halle-Vilvoorde-

Komitee. Samen met de Katholieke Universiteit Brussel organiseerde het VKB in datzelfde jaar

een colloquium met de naam ‘De gevolgen voor Brussel van een eventuele federalisering van de

sociale zekerheid’. Opnieuw werden er verscheidene moties uitgevaardigd die ingingen op

actuele thema’s zoals de nood aan het doortrekken van de metrolijn naar het AZ-VUB in Jette, de

nalatigheid van de Vlaamse regering wat betreft het Brusselse toerisme en de waakzaamheid

tegenover de plannen van het FDF in de federale regering. Er werden in 1997 ook vier

persconferenties georganiseerd.98

In 1998 werden er een aantal werkgroepen opgericht die elk belast waren met de

voorbereiding en organisatie van een project. Zo werd er een commissie opgericht die bevoegd

was voor het colloquium over het Nederlandstalige zorgaanbod in Brussel op 9 mei 1998. In deze

werkgroep zetelden afgevaardigden van de Vlaamse Huisartsen, Arundo-Albatros, de Vlaamse

Wachtdienst, de Brusselse Welzijnsraad en het Verbond Vlaamse Geneesheren/Van

Helmontgilde. Tijdens het colloquium werd er vooral gewezen op het gebrek aan de verplichte

kennis van het Nederlands in openbare ziekenhuizen. Vier knelpunten waren het onthaal van

Vlaamse patiënten, het gebrek aan Vlaamse artsen en verpleegkundigen, de Vlaamse impact op

het Brusselse gezondheidsbeleid en de witte vlekken in het eigen Nederlandstalige zorgaanbod.99

Daarnaast werd er een werkgroep ‘taalombudsdienst’ opgericht met onder meer

vertegenwoordigers van de vaste commissie voor taaltoezicht, de Vlaamse Volksbeweging en het

Verbond Vlaams Overheidspersoneel. Deze ombudsdienst ontving zo’n één à twee klachten per

week. Daarnaast was er ook nood aan een werkgroep ‘jubileumviering’, werkgroep ‘Albert De

Cuyperprijs’ en een werkgroep ‘financiën’. Deze laatste was belast met het zoeken naar

97


(bijlage van de notulen van de algemene vergadering 1996), 1996. 98


(bijlage van de notulen van de algemene vergadering 1998), 1998. 99

M. VERKOUTER, ‘De ziekenhuizen, de taalwetgeving en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest: vergelijking van

het aanbod met de behoeften van Nederlandstalige huisartsen en hun patiënten’, 19 keer Brussel (Brusselse Thema’s.

7), Brussel, 456.

27

structurele oplossingen voor de financiële problemen van het VKB. 1998 was immers het jaar dat

de Vlaams Gemeenschapscommissie (VGC) besloten had om tijdelijk geen werkingstoelage of

steun te geven aan De Brusselse Post.

g. Op naar een nieuw millennium (1998- )

In november 1998 trad André Monteyne af als voorzitter en werd Joost Rampelberg de nieuwe

bestuurder van het VKB met Jan Degadt als ondervoorzitter. 100

De subsidiebeslissing van de

VGC had tot gevolgd dat het VKB moest besparen. Er werden dubbelnummers verzorgd en er

werd om steun gevraagd bij de Vlaamse gemeentebesturen. Uiteindelijk kreeg men voor het jaar

1999 wel groen licht voor een herneming van de uitbetaling van subsidies.101

In 2000 vierde De

Brusselse Post haar vijftigjarig jubileum.

Opmerkelijk was ook de deelname van het VKB aan de achttiende conferentie van de

Raad van Europa over het ‘Europa der regio’s’ waar Monteyne sprak over de taalpolitieke

situatie van de Brusselse Vlamingen.102

Ook het jaar 1999 werd gekenmerkt door de oprichting

van een serie ad-hoc werkgroepen om in samenspraak met representatieve figuren uit het

werkveld een aantal actuele thema’s aan te snijden. Opnieuw was er sprake van een werkgroep

voor de taalombudsdienst, een werkgroep voor de Albert De Cuyperprijs en een werkgroep voor

de organisatie van het colloquium ‘Nederlands, factor van sociale en economische ontplooiing’

op 8 mei 1999. In de nasleep van dit colloquium werd er een werkgroep ‘Gezondheidszorg’

opgericht die zich sterk concentreerde op de problematische houding ten opzichte van het

Nederlands bij de MUG-diensten.

Nog in 1999 werd het eigendom van het VKB in de Rijkeklarenstraat verkocht, onder

meer door de toenemende onveiligheid, en werd het secretariaat nu gehuisvest in de

Centrumgalerij, bureau 322, Kleerkoperstraat 15-17 in Brussel. Tot slot was 1999 een bijzonder

jaar in de geschiedenis van het Vlaams Komitee voor Brussel aangezien op 12 februari het 65-

jarig jubileumfeest plaatsvond. Dit duidt er ook op dat het VKB het Vlaamsch Verbond voor

Brussel als integraal deel van de geschiedenis van haar vereniging beschouwde. De

feestelijkheden vonden plaats op het Brusselse stadhuis en vielen samen met de uitreiking van de

100





(bijlage bij de notulen van de algemene vergadering van 1999), 1999.

28

Visser-Neerlandiaprijs door het Algemeen Nederlands Verbond, een vereniging waarmee het

VKB nog steeds nauw samenwerkte.103

Tot vandaag zet het Vlaams Komitee voor Brussel haar

werking voort, zij het zonder subsidies. Met moderne middelen tracht het VKB haar traditionele

doelen nog steeds te verwerkelijken. De Brusselse Post doet nog steeds dienst als haar spreekbuis

en ook de Albert De Cuyperprijs wordt jaarlijks toebedeeld.104

103



Moderne middelen zoals een website: Vlaams Komitee voor Brussel, (http://www.vlaamskomiteebrussel.org/),

laatst geraadpleegd op 2 mei 2012.

http://www.vlaamskomiteebrussel.org/

29

B. Geschiedenis van het archief

1. De archieven van het Vlaamsch Verbond voor Brussel en het Comité tot

bevordering van het Vlaams leven te Brussel

Informatie over de overdracht van het archief kan worden teruggevonden in de Adlib-catalogus

van het AMVB waarin de Archival History van elk bewaard archiefbestand kort wordt

beschreven.105

Daar kan men lezen dat een deel van de archiefstukken van het Vlaamsch Verbond

geschonken werd door het Vlaams Komitee voor Brussel. De rest van het archief kwam in het

AMVB terecht dankzij verschillende schenkers wier naam niet bekend is. Vooral de gedrukte

stukken waren eerst in het bezit van particulieren als deel van hun archief of collectie. Binnen het

bestand zijn een aantal archiefbescheiden overduidelijk afkomstig uit het archief van de politicus

en bestuurder van het Verbond, Leo Lindemans. Dit doet vragen rijzen over de manier waarop

het archief werd bewaard bij het Vlaamsch Verbond voor Brussel zelf. Hoewel hier geen

informatie over bewaard is, zou men kunnen aannemen dat de archiefbescheiden op het

secretariaat van het Verbond werden bewaard in de Emile Jacqmainlaan 121 te Brussel. De

geschiedenis van het archief zoals het bij het AMVB beschreven staat, doet echter vermoeden dat

heel wat bescheiden in de persoonlijke archieven van de bestuurders terecht zijn geraakt.

Aanvankelijk vormden deze bescheiden een deel van de archiefdocumentatie van het

AMVB maar omdat een aantal stukken samenhang vertoonden, werd ervoor gekozen om deze

samen te brengen tot het archief van het Vlaamsch Verbond voor Brussel. De belangrijkste

motivatie hiertoe was het gebrek aan kennis over de werking van dit Verbond en de

vernieuwende kijk die deze stukken op dit vlak zouden opleveren. Tot slot wordt vermeld dat

onderzoek bij andere archiefbewaarplaatsen uitwees dat er nergens anders archief van deze

vereniging bewaard wordt. Het archief van het Vlaamsch Verbond voor Brussel werd door het

AMVB reeds geïnventariseerd. De overdracht van het archief van het VKB in 2004 omvatte

echter een aantal belangrijke archiefstukken van het Vlaamsch Verbond voor Brussel waarvan

het AMVB alleen kopieën bewaarde. Het lijkt erop dat het VKB de ‘topstukken’ van haar

geschiedenis, zoals briefwisseling tussen Clottens en Fayat, een hele tijd op haar secretariaat

heeft bewaard.

Wat betreft het archief van het Comité tot bevordering van het Vlaams leven te Brussel

105

‘Archief betreffende het Vlaamsch Verbond voor Brussel (BE AMVB 223),

(http://194.78.136.105/AMVB/detail.aspx), laatst geraadpleegd op 2 mei 2012.

http://194.78.136.105/AMVB/detail.aspx

30

werd bij de inventarisatie al snel duidelijk dat alle archiefstukken van deze vereniging pas in

1981, samen met het archief van het Vlaams Komitee voor Brussel, werden overgedragen. Omdat

niet geweten was dat de archiefbescheiden van dit Comité zich in het archief van het VKB

bevonden, komt het Comité niet voor in het archievenoverzicht van het AMVB en heeft het nog

geen archiefcode. Zowel voor het archief van het Vlaamsch Verbond voor Brussel als voor het

archief van het Comité tot bevordering van het Vlaams leven te Brussel werd geen

overdrachtslijst- of dossier teruggevonden.

2. Het archief van het Vlaams Komitee voor Brussel

Er is weinig geweten over de geschiedenis van het archief van en het archiefbeheer door het

Vlaams Komitee voor Brussel. Aangezien het VKB een aantal keer verhuisd is, kan men

aannemen dat het archief telkens mee werd genomen. Na lange tijd haar hoofdkwartier in de

Emile Jacqmainlaan 121 te hebben gehad, verhuisde het secretariaat in 1953 naar de Jules Van

Praestraat 28 te Brussel. Aangezien dit adres de ontmoetingsplek was van verscheidene

verenigingen bestaat de mogelijkheid dat archief hier vermengd is geraakt. In 1969 verhuisde het

secretariaat naar de Rijkenklarenstraat 45 te Brussel. Onder invloed van de onveiligheid daar nam

het VKB in 1998 haar intrek in de Centrumgallerij (bureau 322) in de Kleerkoperstraat 15-17. In

een werkingsverslag maakt het VKB melding van het plan om archief dat ouder was dan drie jaar

aan het AMVB over te dragen om zo het plaatstekort in de nieuwe lokalen tegen te gaan.106

Geen

enkel document getuigt echter van een archiefoverdracht in deze periode. De Centrumgallerij

huisvestte tal van andere verenigingen en het archief van het VKB toont aan dat heel wat post

vaak in het verkeerde kantoor terecht kwam. Brieven die gericht waren aan de redactie van het

tijdschrift Ons Brussel en het Verbond Vlaams Overheidspersoneel kwamen zo verkeerdelijk in

het archief van het VKB terecht. Dat het omgekeerde gebeurde met brieven gericht aan het VKB

is niet ondenkbaar. Vanaf 1997 was de hoofdzetel van het VKB te vinden in de Drukpersstraat 20

te Brussel.107

Het archief van het Vlaams Komitee voor Brussel werd aan het AMVB geschonken. De

overdracht ervan gebeurde op twee verschillende momenten. Wat betreft de eerste overdracht in

106




Kathleen De Blauwe (AMVB), 9 februari 2012.

31

1996 bestaat er geen overdrachtslijst bij het AMVB. In het archief van het Vlaams Komitee voor

Brussel zelf wordt echter een dossier betreffende die eerste overdracht bewaard.108

De totale

overdracht bestond uit 97 ongeordende archiefdozen van standaard formaat. Volgens een

afschrift van het inkomboek, dat in dit dossier wordt bewaard, werd het archief op 29 december

1981 overgedragen. Op 23 april 1982 waren alle archiefbescheiden geregistreerd in het

inkomboek. Nog volgens dit inkomboek gebeurde er op het moment van overdracht geen selectie

maar de overgedragen stukken werden in wel geordend onder de rubrieken ‘bibliotheek’ en

‘archief’. Sommige dozen hadden bij overdracht reeds een opschrift gekregen zoals

‘parlementaire vragen’ of ‘colloquia’ maar bij de meerderheid van de dozen was dit niet het

geval. Na deze overdracht voorzag het AMVB elk archiefstuk van een nummer en een stempel.

Een ander archiefstuk uit het dossier getuigt van een uitlening van een aantal archiefstukken door

het VKB op 20 september 1984.

Een tweede archiefoverdracht vond plaats op 23 december 2004 door Bernard

Daelemans en Antoon Delvaux. Het Vlaams Komitee voor Brussel voorzag dit keer wel een

overdrachtslijst. Net zoals in 1996 ging het om een schenking aan het AMVB. Volgens de

overdrachtslijst had het VKB het AMVB in 2004 gecontacteerd met de vraag of het archief zo

snel mogelijk overgebracht kon worden. De lokalen waarin het VKB huisde in de

Kleerkopersstraat moesten tegen het einde van het jaar immers verlaten worden en in het nieuwe

kantoor was te weinig plaats om het archief te bewaren. Tegelijkertijd met de overdracht van het

archief werd ook een volledige reeks van De Brusselse Post aan het AMVB geschonken. Deze

tweede overdracht bestond uit 20 archiefdozen die voorzien waren van voorlopige nummers. Zij

werden fysiek achter de reeds overgedragen dozen geplaatst met behoud van hun nummering

(nrs.1-20). In de overdrachtslijst gaf het VKB een korte omschrijving van de inhoud van de

dozen. Alle stukken van deze tweede overdracht dateerden, volgens de overdrachtslijst, uit de

periode 1991-2000. Enkele stukken werden echter door het VKB gecreëerd of ontvangen in de

jaren 2001-2004. Heel wat archiefbescheiden betreffende het financiële beheer maar ook

betreffende de organisatie van colloquia en de Albert De Cuyperprijzen werden nu pas

overgedragen. Hoewel sommige dozen specifiek beschreven werden, kregen anderen een vage

omschrijving zoals ‘Voorbereidingen en documentatie betreffende lopende dossiers’ of gewoon

108

AMVB, Archief van het Vlaams Komitee voor Brussel, nr. 106: dossier betreffende de overdracht van archief naar

het Archief voor het Vlaamse leven te Brussel, 1982-1984.

32

‘Varia’ met zich mee.109

Een eerste plaatsingslijst van deze 117 dozen werd door de auteur van deze inventaris

opgemaakt. Tijdens het maken van de inventaris werden een aantal schadelijke elementen zoals

plastic mapjes, scheidingen en paperclips verwijderd. Daar waar paperclips verwijderd werden,

zijn de stukken die bij elkaar horen omgeven door een reep zuurvrij papier. Ook de originele

kartonnen mappen, die in meerdere gevallen reeds waren gescheurd, zijn vervangen door zuurvrij

papier. Tot slot werden er in het archief heel wat dubbels teruggevonden die eveneens werden

verwijderd.

109

Deze overdrachtslijst van het VKB wordt gedigitaliseerd bewaard op de server van het AMVB (130_ov_VKB).

33

III. Structuur en ordening van het archief

A. Het archief van het Vlaamsch Verbond voor Brussel

Het archief van het Vlaamsch Verbond voor Brussel was reeds geïnventariseerd door de

medewerkers van het AMVB. Een aantal stukken die tot dit archief behoren, zijn echter pas

overgedragen met het archief van het Vlaams Komitee voor Brussel. In dit archief bevonden deze

bescheiden zich in één map die zowel statuten, briefwisseling en manifesten van het Verbond

bevatte. Vaak bewaarde het AMVB reeds de kopieën van deze stukken in haar archief maar daar

konden de originelen nu aan worden toegevoegd. Nieuw was ook dat er zich in het archief van

het Vlaams Komitee voor Brussel een aantal persknipsels bevonden over het Vlaamsch Verbond

voor Brussel die dateerden uit 1932.

De inventaris van het archief van het Vlaamsch Verbond voor Brussel is te vinden in de

Adlib-catalogus van het AMVB.110

Deze werd integraal overgenomen in deze studie met

toevoeging van de stukken die gevonden werden in het archief van het VKB. Omdat de

geïnventariseerde stukken verbonden zijn met hun digitale weergave, werd ervoor gekozen om de

nummering, benaming en ordening van deze stukken door het AMVB niet te veranderen. Alleen

de persknipsels werden als een nieuwe reeks toegevoegd aan de inventaris. De originele stukken

werden voorlopig bij hun bijbehorende kopieën gevoegd. De ordening van deze inventaris

verschilt bijgevolg, wat betreft structuur, op een aantal vlakken met de inventarissen van het

Comité tot bevordering van het Vlaams leven te Brussel en het Vlaams Komitee voor Brussel.

B. Het archief van het Comité tot bevordering van het Vlaams leven te

Brussel

Alle stukken die het Comité tot bevordering van het Vlaamse leven te Brussel als archiefvormer

hadden, zijn eveneens overgedragen met het archief van het Vlaams Komitee voor Brussel en

waren dus nog niet geïnventariseerd bij het AMVB. Deze archiefbescheiden bevonden zich

zonder duidelijke orde op verschillende plaatsen in het archief. Een eerste grote reeks die dit

Comité heeft voortgebracht zijn de verslagen van de algemene vergadering in de periode 1947-

1949. Daarnaast werd ook briefwisseling teruggevonden uit dezelfde periode. Naast deze stukken

van algemene aard, bestaan er ook heel wat stukken betreffende de oprichting van het Comité.

110

Archief voor het Vlaams Leven te Brussel – Adlib-catalogus, (http://www.amvb.be/?page=44), laatst

geraadpleegd op 2 mei 2012.

http://www.amvb.be/?page=44

34

Onder meer de verslagen van de vergaderingen die aanleiding gaven tot de oprichting, de

statuten, minuten in verband met de wijziging van de statuten en het huishoudelijk reglement

worden hier bij gerekend. Tot slot werd slechts een handvol stukken teruggevonden in verband

met de activiteiten van het Comité. Informatie hierover kan wellicht het best gezocht worden in

de briefwisseling. Alleen de programmaboekjes van de Guldensporenherdenkingen van 1947 en

1948 alsook een aantal manifesten uit deze periode getuigen van de werking van het Comité tot

bevordering van het Vlaams Leven te Brussel.

C. Het archief van het Vlaams Komitee voor Brussel

1. Problematiek van verenigingsarchieven

Zowel de ontstaansgeschiedenis, de doelstellingen, het personeel als de middelen van een

vereniging hebben een invloed op haar archiefvorming.111

Als gevolg daarvan is elk

verenigingsarchief uniek maar ook erg kwetsbaar. Ignace Van Driesche merkt op dat het Vlaamse

cultuurbeleid diverse verenigingen op financieel vlak ondersteunt maar zelden tussenkomt in hun

werking, ook niet op vlak van archief.112

Toch bevatten archieven van verenigingen rijk

historisch materiaal dat zowel voor de leden van de verenigingen zelf als voor een breder publiek

van goot belang kan zijn. Daarnaast hebben heel wat archiefstukken voor een vereniging een

belangrijke bewijswaarde. Bart Hellinck onderstreept dat verenigingen zelf ook weinig begaan

zijn met hun archief. De medewerkers zijn in de eerste plaats druk bezig met het verwezenlijken

van de doelstellingen van hun organisatie en niet met de ordening van de dossiers die daar het

product van zijn.113

Verenigingsarchief blijft echter het geheugen van de organisatie. Het

verleden kan een belangrijke invloed uitoefenen op de toekomstige werking van de vereniging.

Het zijn vooral de wettelijke verplichtingen, aldus Hellinck, die een vereniging ertoe aanzetten

om haar archief op orde te houden.114

111

H. BALTHAZAR, ‘Verenigingsarchief, één vlag voor vele ladingen, Papier en Monumenten – Opbouw en

Beheer van uw Erfgoedarchief (Verslagboek van de uitwisselingsdag van het forum voor erfgoedverenigingen -

Introductie tot erfgoedzorg en archieven. 2), Brussel, 2000, 117. 112

I. VAN DRIESSCHE, ‘Archiefbewaring door culturele verenigingen’, J. BAERTEN, F. SCHEELINGS en J.

VERHELST (red.), Archiefinitiatief Archiefproblemen en - oplossingen ,dl.1, Brussel, 1991, 103-106. 113

B. HELLINCK, ‘Het verenigingsarchief: doolhof of open boek? Over het hoe en het waarom van een goede

ordening.’, Papier en Monumenten – Opbouw en Beheer van uw Erfgoedarchief (Verslagboek van de

uitwisselingsdag van het forum voor erfgoedverenigingen - Introductie tot erfgoedzorg en archieven. 2), Brussel,

2000, 121. 114

HELLINCK, ‘Het verenigingsarchief’, 122.

35

Dit laatste is zeker het geval bij de verenigingen zonder winstoogmerk zoals het Vlaams

Komitee voor Brussel. Tine Roobrouck zet in haar verhandeling de vormelijke aspecten waaraan

een archief van een vzw moet voldoen op een rij. De wet van 27 juni 1921, gewijzigd door de wet

van 2 mei 2002, schrijft de structuur van een vzw voor. Het hoogste orgaan is de algemene

vergadering die minstens eenmaal per jaar samen moet komen en onder meer bevoegd is om

leden van de raad van beheer te benoemen en af te zetten, de jaarrekening goed te keuren en de

statuten aan te passen. Het dagelijkse bestuur is echter in handen van de raad van beheer of

bestuur. De drie belangrijkste leden van deze laatste zijn de voorzitter, de secretaris, die de

administratieve taken op zich neemt, en de penningmeester die instaat voor het financiële bestuur

van de vereniging.115

Deze organisatiestructuur beïnvloedt de archiefvorming in grote mate. De

statuten, de notulen van de algemene vergadering en de notulen van de raad van beheer komen

normaliter in elk verenigingsarchief voor. Sinds 2002 is een vereniging als het Vlaams Komitee

voor Brussel ook wettelijk verplicht om deze reeks archiefbescheiden op orde te houden: “Alle

leden kunnen op de zetel van de vereniging het register van de leden raadplegen, alsmede alle

notulen en beslissingen van de algemene vergadering, van de raad van bestuur.”116

Voor het overige voorziet de wet een grote vrijheid inzake organisatiestructuur. Heel

wat culturele verenigingen zonder winstoogmerk zijn zo onderverdeeld in nationale, regionale en

lokale afdelingen. Wat betreft de archiefvorming brengt zo’n structuur een aantal problemen met

zich mee, zoals ook Ignace Van Driessche kon analyseren in het geval van ‘De Federatie van

Vlaamse Kringen-Rodenbachfonds’. Deze vereniging vertoonde een ingewikkelde structuur

waarbij de lokale vereniging, de regionale stuurgroep, de provinciale geleding en het secretariaat

op nationaal niveau allemaal zelfstandige archiefvormers waren. Omdat het nationale niveau

geen richtlijnen uitvaardigde over het archiefbeheer werd het bestemmingsbeginsel niet

gerespecteerd en werden de archieffondsen met elkaar vermengd.117

De wet betreffende de vzw’s houdt ook een aantal verplichtingen in betreffende het

archiefbeheer, aldus Roobrouck. Zo moeten de statuten, de convocatie met agenda voor de

algemene vergadering, de begroting, de jaarrekening en stukken betreffende schenkingen en

115

T. ROOBROUCK, Verenigingsarchieven doorgelicht – Inventaris van de archieven van De Vlaamse club voor

Kunsten, Wetenschappen en Letteren en de August Vermeylenkring, ongepubliceerde licentiaatverhandeling, Vrije

Universiteit Brussel, 2006, 30. 116

Wet betreffende de verenigingen zonder winstoogmerk, de internationale verenigingen zonder winstoogmerk en

de stichtingen, Art. 10, 2de

lid van de gewijzigde wet van 27 juni 1921 door de wet van 2 mei 2002. 117

VAN DRIESSCHE, ‘Archiefbewaring door culturele verenigingen’, 111-117.

36

legaten verplicht aanwezig zijn in het archief.118

De jaarrekeningen moeten, sinds de oprichting,

of ten minste die van de laatste tien jaar neergelegd worden bij de griffie van de Kamer van

Koophandel.119

Ook de boekhouding moet tot tien jaar na datum gecontroleerd kunnen worden.

Op dit vlak vertonen verenigingsarchieven wel enige samenhang. Deze opgesomde

archiefbescheiden zijn normaal gezien in elk verenigingsarchief terug te vinden. Het zijn vooral

de archiefstukken die het product zijn van de activiteiten van een vereniging die een grote

verscheidenheid vertonen en bijgevolg elk verenigingsarchief uniek maken. Op deze bescheiden

berusten dan weer geen wettelijke verplichtingen hoewel zij dikwijls rijk materiaal bevatten.

Over het archiefbeheer bij de verenigingen zelf is vaak weinig geweten. Tine Roobrouck

inventariseerde de archieven van de Vlaamse Club en de August Vermeylenkring en besloot dat

een aantal belangrijke stukken, zoals verslagen van de algemene vergadering, zonder duidelijke

reden in het archief ontbraken.120

Het archief van de Vermeylenkring kwam door allerlei interne

strubbelingen dan weer terecht bij de verschillende secretarissen van de vereniging waardoor het

vervolgens ook aan verschillende archiefdiensten is overgedragen.121

Als we deze problematiek in vergelijkend perspectief plaatsen, moeten we besluiten dat

gelijkaardige toestanden ook in het buitenland voorkomen. De Franse auteur Georges Mouradian

geeft aan dat de situatie van verenigingsarchieven in Frankrijk niet zozeer verschilt van die in

België. Ook hij benadrukt de onderlinge verscheidenheid van de verenigingsarchieven: “le fait

que 800.000 associations aussi diverses soient placées sous un même statut, la loi de 1901, donne

l’impression d’une unité qui est largement factice.”122

In zijn artikel moedigt hij de Archives de

France aan om in hun politiek naar verenigingsarchieven toe steeds rekening te houden met deze

verschillen en ook het persoonlijk engagement van de leden niet te vergeten.123

Marcel Caya stelt

voor Canada vast dat ook daar verenigingsarchieven te vaak genegeerd worden door de wetgever.

Omdat hun activiteiten van publiek belang zijn maar ze een privaat statuut hebben, bekleden ze

een ambigue positie in de archiefwereld.124

In zijn bijdrage verwoordt hij zijn streven naar een

118

ROOBROUCK, Verenigingsarchieven doorgelicht, 31. 119

HELLINCK, ‘Het verenigingsarchief’, 123. 120

ROOBROUCK, Verenigingsarchieven doorgelicht, 52. 121

Ibidem, 83-85. 122

G. MOURADIAN, ‘La politique des Archives de France pour les archives associatives’, Comma, (Proceedings of

the XXXVth International Conference of the Round Table on Archives Reykjavik, Iceland, 10-13 October 2001 ), 1-

2 (2002), 145. 123

MOURADIAN, ‘La politique des Archives de France’, 152. 124

M. CAYA, ‘Les archives associatives au Canada’, Comma, (Proceedings of the XXXVth International

Conference of the Round Table on Archives Reykjavik, Iceland, 10-13 October 2001 ), 1-2 (2002), 153.

37

‘integraal archief’, een grotere samenwerking tussen de nationale, publieke, overheden en private

instellingen om zo de archieven van deze laatste beter te beschermen.125

Met deze auteurs lijkt er

een trend te zijn ingezet waarin er wordt gestreefd naar een strengere controle van de

archiefdiensten op de verenigingsarchieven om deze te kunnen ontsluiten en toegankelijk te

maken. Dit moet echter met respect voor de persoonlijke inzet van de leden gebeuren die ook

steeds toegang moeten hebben tot het archief.

2. Het inventariseren van verenigingsarchieven

Hoewel wettelijke bepalingen die, onder meer voor feitelijke verenigingen en verenigingen

zonder winstbejag gelden, een bepaalde stroomlijning in het archief teweeg kunnen brengen,

blijven de meeste verenigingsarchieven uniek in hun soort. Elke vereniging heeft een andere

structuur, andere leden en een ander werkingsterrein. Deze factoren hebben een invloed op de

archiefvorming van de vereniging in kwestie. Bijgevolg is het ook erg moeilijk om een formeel

archiefschema voor verenigingsarchieven op te stellen. In dit onderdeel wordt een kort overzicht

gegeven van de bestaande literatuur over mogelijke archiefschema’s en ordeningsplannen voor

verenigingsarchieven.

Bart Hellinck stelt, met het oog op de toekomst, een ordeningsplan op voor deze

archieven met als basis de organisatiestructuur van de vereniging. Omdat de meeste verenigingen

echter meer functies uitoefenen dan dat er structuren zijn, blijkt een ordening op basis van

functies en taken voor Hellinck de beste keuze. Volgens hem bestaat de hoofdindeling van het

archiefschema uit drie titels: ‘Beheer’, ‘Doelstellingen’ en ‘Contacten’. De interne functies van

de vereniging komen dus voorop, de externe functies volgen. Deze laatste kunnen, aldus

Hellinck, afgeleid worden uit de statuten, het huishoudelijk reglement en de dagelijkse

werking.126

Georges Mouradian schetst eerder een totaalaanpak voor het inventariseren van

verenigingsarchieven. Hij beschrijft een stappenplan dat de archivaris moet volgen voordat hij

zijn inventaris kan samenstellen. Alvorens de archiefbescheiden te onderzoeken, moet de

archivaris zich een aantal vragen stellen: waar vindt de vereniging haar oorsprong? Wat waren

haar voornaamste activiteiten en doelstellingen? Hoe zag haar structuur er uit en welke banden

125

CAYA, ‘Les archives associatives au Canada’, 157. 126

HELLINCK, ‘Het verenigingsarchief’, 125-126.

38

had ze met het politieke, culturele of syndicale veld? Een positief antwoord op deze laatste

vraag, kan immers betekenen dat er heel wat archief afgedwaald is naar andere instellingen.127

Mouradian benadrukt dat verenigingsarchieven een aantal gelijkenissen met elkaar vertonen. Zo

wordt er steeds veel belang gehecht aan dossiers betreffende schenkingen, betreffende de

tijdschriften van de organisatie en ook de briefwisseling is een belangrijke reeks. De stukken

betreffende haar activiteiten verschillen dan weer naargelang de vereniging. Om de

verscheidenheid aan activiteiten te vatten, schrijft Mouradian voor “d’identifier chaque action par

une grille de questions simples quand (périodicité, datation), comment (modalités de l’action), où

(lieu d’intervention). Cela fait, on peut reconstituer des dossiers regroupant tous les documents

liés à une action donnée.”128

Wat betreft het archiefschema stelt Mouradian voor om een

hoofdindeling beheer-activiteiten te gebruiken. Administratie en organisatie, briefwisseling,

financiën, personeel en infrastructuur horen bij de eerste categorie. Vijf rubrieken die betrekking

hebben op de activiteiten passen bij de tweede archiefafdeling met name de eigen acties,

deelname aan andere acties, relaties met externe partijen, documentatie, communicatie en

symbolische objecten. 129

Voor deze inventaris is in grote mate het archiefschema zoals opgesteld door Francine

Hartman gevolgd.130

De structuur die zij voor een verenigingsarchief schetst, lijkt het best te

passen bij de ordening die het Vlaams Komitee voor Brussel hanteerde. Herman Coppens hernam

haar ordening op basis van functies tevens in zijn studie over de ontsluiting van archieven.131

Haar verdienste is dat ze geen al te algemeen archiefschema naar voorschuift maar aandacht heeft

voor de specifieke plaats van elk archiefstuk binnen de verschillende archiefafdelingen. Daar

waar andere auteurs eerder een ruw kader bieden voor het maken van een inventaris van een

verenigingsarchief gaat zij dieper in op de plaatsing van stukken in verband met subsidies en

legaten en heeft ze ook meer aandacht voor de verschillende relaties die een vereniging kan

hebben met andere instellingen en evenementen.132

Ook het voorstel tot archiefschema van

Françoise Hildesheimer heeft meer aandacht voor de relaties met andere groeperingen en de

127

MOURADIAN, ‘La politique des Archives de France’, 147-149. 128

Ibidem, 150. 129

Ibidem. 130

F.C. HARTMAN, Handleiding voor het ordenen en beschrijven van archieven van verenigingen en instellingen,

Houten, 1995, 25-34. 131

H. COPPENS, De ontsluiting van archieven. Richtlijnen en aanbevelingen voor de ordening en beschrijving van

archieven in het Rijksarchief (Miscellanea Archivistica. Manuale 21), Brussel, 1997. 132

HARTMAN, Handleiding, 25-27.

39

verschillende soorten documentatie die een vereniging gebruikte.133

Bepaalde ideeën van

Hellinck en Mouradian werden echter ook in dit archiefschema verwerkt. Het feit dat activiteiten

het best onder de noemer van de doelstellingen van de verenigingen, zoals geformuleerd in de

statuten, konden worden geordend is hier als principe toegepast voor een resem activiteiten van

het VKB. Mouradian benadrukte dan weer dat de banden die een vereniging heeft met andere

organisaties tot vermenging van archief kan leiden. Ook dit is een situatie die in het archief van

het Vlaams Komitee voor Brussel werd vastgesteld.

3. De organisatiestructuur van het Vlaams Komitee voor Brussel

Om de archiefvorming van de vereniging en de reeksen archiefbescheiden die zij voortbracht

beter te begrijpen is het passend om dieper in te gaan op de organisatiestructuur van het Vlaams

Komitee voor Brussel. In de statuten en huishoudelijke reglementen van het Vlaams Komitee

voor Brussel kan nagelezen worden hoe een vereniging als het VKB omging met de wettelijke

bepalingen wat betreft de organisatiestructuur van een vzw.134

Het Vlaams Komitee voor Brussel

bestond uit een algemene vergadering en een raad van beheer (of bestuur). De algemene

vergadering was alleen bevoegd om de statuten te wijzigen, beheerders af en aan te stellen,

begrotingen en rekeningen goed te keuren, de vereniging te ontbinden of een lid uit te sluiten. De

jaarlijkse algemene vergadering vond steeds plaats op de tweede woensdag van maart. Op die

vergadering werden de jaarlijkse balans en begroting door de beheerraad ter goedkeurig

voorgelegd.

De algemene vergadering werd door de voorzitter van de raad van beheer bijeengroepen

ofwel op aanvraag van één tiende der leden. De beheerraad bestond uit minstens drie leden. De

beheerders werden aan- en afgesteld door een meerderheid in de algemene vergadering. Zij

benoemden ook de voorzitter en de secretaris. De beheerraad kon beslissingen nemen over de

aankoop en verkoop van goederen, huurovereenkomsten sluiten, giften, legaten en overdrachten

aanvaarden, geld lenen, geld ontvangen, enz. De secretaris was belast met de uitvoering van de

besluiten van de raad van beheer. Naast de algemene vergadering en raad van beheer bestond er

ook een dagelijks bestuur dat veel vaker samenkwam en praktische beslissingen nam naar de

133

F. HILDESHEIMER, Les archives privées, le traitement des archives personnelles, familiales, associatives,

Parijs, 1999, 48-51. 134

AMVB, Archief van het Vlaams Komitee voor Brussel, nr. 88: Statuten van het Vlaams Komitee voor Brussel,

[1949].

40

activiteiten van het VKB toe.

Hoe vertalen deze wettelijke verplichtingen zich op vlak van het archief? De notulen

van de algemene vergadering, de raad van beheer en het dagelijks bestuur werden bewaard, net

zoals de begroting en de jaarrekening, die de bijlagen bij deze notulen vormen. Ook de statuten

evenals de stukken betreffende schenkingen en legaten hebben een prominente plaats binnen het

archief. Verder werd de boekhouding zorgvuldig bewaard. Grootboeken, journaals, balansen en

winst- en verliesrekening getuigen van het financiële bestuur van het VKB. Deze stukken werden

echter bewaard tot en met het jaar 1998. De mogelijkheid bestaat dat het Vlaams Komitee voor

Brussel latere jaarrekeningen, journaals en grootboeken nog steeds op haar secretariaat bewaart

om ze desgevallend te kunnen voorleggen. Indien men hier onderzoek naar wenst te doen, kan

men steeds het verenigingsdossier van het VKB raadplegen. Op de griffie van de rechtbank van

Koophandel van het arrondissement Brussel moet dit dossier verplicht bijgehouden worden. Dit

bestaat uit de statuten, de akten betreffende de benoeming van de bestuurders, een kopie van het

ledenregister (dat elk jaar dient te worden neergelegd) en de jaarrekening. Dit dossier is door

iedereen vrij raadpleegbaar.135

Wie kon er allemaal lid worden van het Vlaams Komitee voor Brussel? Zowel

gemeentelijke verbonden, verenigingen met een gewestelijk karakter, zoals het Davidsfonds en

de Vlaamse Volksbeweging, maar ook particulieren die, omwille van hun verdiensten, gevraagd

zouden worden om toe te treden door de raad van beheer, konden zich als lid aansluiten. Ook

dossiers betreffende het ledenbeheer zijn als gevolg hiervan terug te vinden in het archief van het

VKB. De werking van het Vlaams Komitee Brussel berustte grotendeels op werkgroepen en

commissies zoals de Commissie Onderwijs, Commissie Zakenleven enz. Vanaf de jaren zestig

verwaterden deze commissies enigszins onder invloed van de groeiende representatie van

Vlaamse Brusselaars in het politieke leven en het toenemend aantal zelfstandige verenigingen die

de doelstellingen van de commissies overnamen. Toch blijft het Vlaams Komitee voor Brussel

ad-hoc werkgroepen inrichten met een al dan niet permanent karakter. Ondanks deze

organisatiestructuur heeft het Vlaams Komitee voor Brussel haar archief niet volgens dit

criterium geordend.

135

G. POPPE, C. BOERAEVE, R. DASNOIS, en V. MELOTTE, Gids VZW, IVZW en stichtingen, Meerbeek-

Kortenberg, 2006, 83; A. HENDRICK, M. STESSE en M. HANOTTE, Archives et documentation. Guide à l’usage

des associations et particuliers, Brussel, 1993, 84-86.

41

4. De oorspronkelijke ordening van het archiefbestand

Een blik op het archief maakt duidelijk dat het VKB voor een onderwerpsmatige ordening koos.

Bijna het volledige archief werd ondergebracht in kartonnen mapjes, verspreid over 97

archiefdozen. De meeste van deze mappen zijn onderwerpsmappen: alle archiefbescheiden die

zich daarin bevinden, gaan over hetzelfde thema. In de helft van de gevallen zijn deze

onderwerpsmappen op hun beurt onderverdeeld in dossiers die opnieuw eenzelfde thema

gemeenschappelijk hebben. In de overige gevallen zijn de onderwerpsmappen niet onderverdeeld

in dossiers en bevatten ze allerlei stukken over hetzelfde onderwerp. De rest van deze mappen,

die dus niet als onderwerpsmappen beschouwd kunnen worden, bevatten vaak briefwisseling, of

afzonderlijke dossiers. Het is opvallend dat weinig archiefbescheiden los in de dozen zaten.

Herman Coppens haalt in zijn studie over de ontsluiting van archieven het verschil tussen

onderwerpsmappen en dossiers aan. Hij vermeldt dat personeelsdossiers, ondanks hun naam,

eigenlijk onderwerpsmappen zijn. Ze bevatten immers stukken of dossiers die niet in causaal

verband tot elkaar staan. Ze zijn bij elkaar gebracht omdat ze betrekking hebben op dezelfde

persoon (of hetzelfde onderwerp). Elke onderwerpsmap bevat, met andere woorden, een serie

dossiers of stukken die over hetzelfde onderwerp handelen. De interne rangschikking van deze

mappen kan zowel chronologisch, systematisch of alfabetisch zijn. In een dossier daarentegen

staat steeds de behandeling van één zaak voorop en gebeurt de interne ordening steeds

chronologisch.136

Alle kartonnen mapjes waren voorzien van een nummer van 1 tot 225 en veelal waren

de archiefstukken binnen de map voorzien van hetzelfde nummer als de map waartoe ze

behoorden. Deze nummers werden door het VKB echter niet gebruikt als ordeningscriterium. Als

de mapjes in numerieke volgorde achter elkaar worden gezet, is er weinig logica te bespeuren.

Documentatie, briefwisseling, stukken betreffende het financieel beheer en stukken betreffende

de activiteiten staan willekeurig door elkaar. Een aantal onderwerpsmappen overlappen elkaar

ook. Zo is er een map met het nummer 34 gewijd aan de Nederlandstalige Commissie voor

Cultuur (NCC) terwijl er tegelijkertijd een andere map met hetzelfde nummer is dat een dossier

bevat over de toelagen aan het VKB. Wat wel vaak het geval is, is dat het nummer op de map een

verwantschap heeft met het kenmerk van de minuut van een verstuurde brief. Het lijkt erop dat

het Vlaams Komitee voor Brussel de brieven over hetzelfde onderwerp eenzelfde nummer gaf en

136

COPPENS, De ontsluiting van archieven, 150-153.

42

ze in hetzelfde mapje opborg. Ook andere stukken over dat onderwerp werden hierbij gevoegd.

Soms is het onderwerp van de mappen met de hand op de mapjes geschreven maar dat is even

vaak niet het geval.

Een mogelijke verklaring voor deze overlappingen is dat het Vlaams Komitee voor

Brussel haar archiefbescheiden wel in numerieke volgorde wilde ordenen maar dat hun

actieterrein te breed werd en het bestaande systeem moest worden aangepast, met de

overlappingen van nummers tot gevolg. Deze theorie wordt ook ondersteund door het feit dat

sommige mapjes eerst een titel droegen, maar deze daarna doorstreept werd. De verscheidenheid

aan voortgebrachte archiefstukken was wellicht te groot geworden voor de bestaande

ordeningsstructuur. De overlapping van sommige nummers en de afwezigheid van stukken in de

mapjes die uit de periode na 1992 dateren, wijzen erop dat deze ordeningsmethode wellicht in

onbruik geraakte. De activiteiten van het Vlaams Komitee voor Brussel stonden in de jaren

negentig op een laag pitje en waarschijnlijk was er geen nood meer aan zulke

ordeningstechnieken. Archiefbescheiden die dateren uit de periode na 1992 werden samen in een

aantal dozen bewaard.

Deze onderwerpsmappenstructuur heeft een aantal belangrijke gevolgen. Ten eerste is

het zo dat er heel wat onderwerpen overlappen en dat informatie over eenzelfde organisatie of

evenement zich op verschillende plaatsen in het archief bevindt. Ten tweede is er weinig

briefwisseling in het archief terug te vinden. Minuten van uitgaande brieven en inkomende

stukken werden veelal bij het dossier of de onderwerpsmap waarover ze handelden, gevoegd en

niet in een aparte reeks briefwisseling. Binnen een onderwerpsmap naar een bepaald stuk of

dossier zoeken, ligt ook niet voor de hand. De interne ordening van deze mappen verschilt

namelijk naargelang het onderwerp. Klachtendossiers over banken en

verzekeringsmaatschappijen werden alfabetisch geordend, klachten over de NMBS werden dan

weer chronologisch gerangschikt. Onderwerpsmappen over verenigingen bestaan uit tal van

stukken over die vereniging zonder een echte interne ordening.

Opvallend is het groot aantal bewaarde archiefbescheiden uit de periode 1981-1990. Dit

lijkt de voornaamste periode geweest te zijn waarin de onderwerpsmappen werden gebruikt. Ook

de interne ordening van de mappen uit deze periode is zeer precies en correct doorgevoerd.

Binnen de mappen bevinden zich chronologisch gerangschikte omslagen waarop staat aangeduid

uit welk jaar de archiefstukken dateren. Deze strakke ordening staat echter in contrast met de

43

archiefbescheiden die voor en na deze periode zijn ontstaan. Archiefbescheiden uit de jaren

vijftig tot en met de jaren zeventig zijn schaars in het archief. Als ze bestaan, zijn ze ook bij deze

onderwerpsmappen gevoegd wat soms de indruk geeft dat er grote hiaten zijn in eenzelfde reeks.

Zo werden er reeds klachten ingediend tegen bepaalde organisaties in de jaren zestig maar zien

we de volgende klachtendossiers naar dezelfde instelling pas opduiken in de jaren tachtig. Is hier

archief verdwenen? Werden er in de jaren zeventig geen dossiers aangemaakt? Een derde

mogelijke verklaring vinden we terug in de geschiedenis van het Vlaams Komitee voor Brussel.

Gedurende de jaren zeventig ‘leende’ het VKB meermaals zijn mensen en middelen uit aan

andere werkgroepen en commissies terwijl er tegelijkertijd een aantal instellingen ontstonden die

een deel van de werking van het Vlaams Komitee voor Brussel overnamen. De mogelijkheid

bestaat dat de archiefstukken die in 1960 nog gecreëerd of ontvangen werden door het Vlaams

Komitee voor Brussel in 1970 bij deze afzonderlijke werkgroepen zijn ontstaan en zich dus niet

in het archief van het VKB bevinden.

Het is passend om hier ook te wijzen op het verschil tussen een ‘onderwerpsmap’ en

‘stukken betreffende’. De term ‘onderwerpsmap’ wordt hier gebruikt voor een groep stukken die

door het VKB zelf zijn samengebracht. Het gaat hier niet om een dossier omdat deze stukken niet

handelen over éénzelfde zaak die begrensd is in de tijd maar wel over éénzelfde onderwerp, dat

onbeperkt is in de tijd. ‘Stukken betreffende’ wordt slechts gebruikt wanneer de auteur van deze

inventaris zelf een aantal losse stukken, die een samenhang vertonen, bij elkaar heeft gebracht.

De vereniging heeft de stukken dus niet zelf op deze manier geordend, het betreft een ingreep

van de archivaris.137

5. De Brusselse Post binnen het archiefbestand

Tijdschriften nemen steeds een belangrijke plaats in binnen het archiefbestand van verenigingen.

De geschiedenis van het VKB wijst echter uit dat De Brusselse Post tot 1992 onafhankelijk van

de vereniging functioneerde. Els Grootaers bevestigde ook dat de redactieraad van De Brusselse

Post zich zelfstandig opstelde ten opzichte van de raad van beheer van het Vlaams Komitee voor

Brussel.138

Hoewel het VKB pas in 1992 effectief eigenaar werd van De Brusselse Post maakt het

137

G. JANSSENS en E. PUT, Archivistiek: Theorie en Methodologie, syllabus (vijfde, herziene uitgave), Brussel,

2011, 80. 138


Kathleen De Blauwe (AMVB), 9 februari 2012.

44

tijdschrift toch geen deelarchief uit van het verenigingsarchief van het VKB maar is het,

integendeel, zeer sterk verweven met dat archief. Zo werden de notulen van de redactieraad

chronologisch tussen de notulen van de algemene vergadering, raad van beheer en dagelijks

bestuur bewaard. Ook briefwisseling over De Brusselse Post werd gewoon bij de andere

correspondentie bewaard. Herman Coppens definieert een deelarchief als volgt: “Terwijl een

bestand gerelateerd is tot één archiefvormer, wordt het deelbestand tot stand gebracht door een

min of meer zelfstandig onderdeel van die archiefvormer.”139

De Brusselse Post had een grote

mate van zelfstandigheid en had kunnen uitgroeien tot een apart deelbestand. Omdat leden van de

redactieraad en het dagelijks bestuur echter vaak dezelfden waren, en het VKB uiteindelijk toch

toezicht uitoefende over De Brusselse Post, is dit niet het geval geweest. Archiefbescheiden

betreffende De Brusselse Post werden gewoon in het archief van het VKB bewaard.

6. Archiefschema

Op basis van de algemene archivistische literatuur, de originele ordening van het archief en de

historische bronnen die wat meer informatie opleveren over de manier waarop het VKB naar haar

eigen organisatiestructuur keek, werd het volgende archiefschema samengesteld:

I. STUKKEN VAN ALGEMENE AARD

A. Notulen van de algemene vergadering

B. Notulen van de raad van beheer

C. Notulen van het dagelijks bestuur

D. Briefwisseling

II. STUKKEN BETREFFENDE BIJZONDERE ONDERWERPEN

A. Stukken betreffende de oprichting en organisatie

B. Stukken betreffende het bestuur

C. Stukken betreffende de verwerving en het beheer van bezittingen

D. Stukken betreffende het financieel beheer

E. Stukken betreffende het ledenbeheer

F. Stukken betreffende de activiteiten

G. Documentatie

H. Stukken vreemd aan het archief

139

COPPENS, De ontsluiting van archieven, 136-137.

45

Bij dit archiefschema werd ook de redenering van Herman Coppens gevolgd dat elk

ordeningsmodel een afspiegeling moet zijn van de organisatiestructuur en/of op een synthetische

wijze de handelingen en activiteiten van de archiefvormer weer te geven. Secundaire

ordeningscriteria moeten dan weer een goed overzicht bieden van de door de archiefvormer

behandelde onderwerpen.140

Deze ordening sluit trouwens goed aan bij de oorspronkelijke orde

van het archief van het Vlaams Komitee voor Brussel. Het Vlaams Komitee voor Brussel

publiceerde geregeld werkingsverslagen uit De Brusselse Post waarin de activiteiten van het

VKB schematisch werden weergegeven.141

We hebben getracht om zo dicht mogelijk bij deze

indeling te blijven maar ze wel aan te passen aan de normen van de archivistiek waarin

archiefafdelingen als ‘Divers’ en ‘Allerlei’ moeilijk door de beugel kunnen.

7. Verantwoording van de inventarisatie

In deze inventaris is de oude orde van het archief in de mate van het mogelijke behouden.

Aangezien het Vlaams Komitee voor Brussel haar archiefbescheiden voornamelijk beheerde en

bewaarde in dossiers en onderwerpsmappen is deze ordening ook voor de inventaris gehanteerd.

Omdat het Vlaams Komitee voor Brussel een onderwerp toekende aan een geheel van dossiers

werd er bij de beschrijving van deze dossiers rekening gehouden met deze onderwerpen om zo

trouw te blijven aan de oude orde. Om de activiteiten zelf te definiëren werd echter gekozen voor

een functionele eerder dan een onderwerpsmatige indeling. Deze reflecteert in grote mate de

onderwerpsstructuur maar laat ook duidelijk zien welke positie het VKB innam tegenover de

activiteiten. Immers, sommige activiteiten en evenementen werden niet door het VKB

georganiseerd maar kregen wel de medewerking van de vereniging. Een indeling op rubrieken als

hoofdindeling zou deze situatie niet goed kunnen weergeven.

Deze inventaris werd gemaakt conform de ISAD (G) standaard. Zo werden de

archiefbescheiden van algemeen naar bijzonder geordend, werden beschrijvingen telkens aan de

hogere beschrijvingseenheid gekoppeld en werden slechts gegevens die relevant zijn voor een

specifiek beschrijvingsniveau vermeld. Informatie die op een hoger niveau wordt gegeven, werd

tevens niet meer herhaald op een lager niveau tenzij dit echt nodig was om de beschrijving van

een archiefbestanddeel te verduidelijken of om de context waarin het archiefstuk tot stand kwam

140

Ibidem, 179. 141

Een voorbeeld van deze schematische weergave is, onder meer, terug te vinden in: VAN CAUWELAERT,

‘Verslag over de werking’, 18-20.

46

aan te duiden.142

In dit onderdeel volgt een gedetailleerd overzicht van de ordening van iedere

archiefafdeling. Zowel de oude orde, met aangebrachte veranderingen, als de inhoud van de

verschillende archiefbestanddelen worden kort opgesomd zodat de onderzoeker weet wat er zich

wel en niet in het archief bevindt en het zo op een kritische manier kan raadplegen.

a. Stukken van algemene aard

(1) Notulen van de algemene vergadering, raad van bestuur en dagelijks bestuur

De verslagen van de algemene vergadering, de raad van bestuur, het dagelijks bestuur (in de

archiefstukken ook wel VKB-vergaderingen genoemd) en de redactieraad werden samen in

chronologische volgorde met hun bijlagen bewaard. De archiefvormer maakte dus weinig

onderscheid tussen de afzonderlijke vergaderingen waar de notulen het product van waren. Deze

vier reeksen notulen werden door de auteur van deze inventaris van elkaar gescheiden. De

notulen van de algemene vergadering, raad van beheer en dagelijks bestuur worden bewaard bij

de stukken van algemene aard. De notulen van de redactieraad werden bij ‘Het uitgeven van De

Brusselse Post’ gevoegd, als onderdeel van de stukken betreffende de activiteiten van het VKB.

Welke archiefbescheiden omvatten deze reeksen precies? De notulen van de algemene

vergadering bestaan in de eerste plaats uit een ‘financieel verslag’ van het voorgaande jaar met

een toelichting, de balans van het voorgaande jaar, een werkingsverslag van het voorbije jaar en

de beleidsnota en begroting van het komende jaar. Het ‘financieel verslag’ is in feite de

jaarrekening waarin de winst en het verlies dat men in het voorgaande jaar geboekt of geleden

had, werd vastgesteld. In het geval van de beleidsnota’s werden in de meeste gevallen zowel

concepten als netversies bewaard. Ook de aanwezigheidslijst van de algemene vergadering, de

volmachten, uitnodigings- en verontschuldigingsbrieven en inkomende brieven van leden die een

bepaald punt op de agenda wilden plaatsen, zijn als bijlagen bij de notulen gevoegd. Soms

werden ook de benoemingen van de raad van bestuur, zoals voor het jaar 1998, bewaard. De

reeks notulen van de algemene vergadering is niet volledig bewaard gebleven. Zo zijn voor de

jaren 1976 en 1977 alleen de verslagen van de vergadering maar niet de bijlagen bij de notulen

bewaard. Ook het jaar 1997 is problematisch, daar is alleen de aanwezigheidslijst van de

algemene vergadering van bewaard.

142

ISAD (G), Algemene Internationale Norm voor Archivistisch Beschrijven, Antwerpen, Leuven en Amsterdam,

2004.

47

Belangrijk om op te merken is dat er vanaf het jaar 1992 ook jaarrekeningen, balansen

en begrotingen van De Brusselse Post als bijlagen bij de notulen van de algemene vergadering

werden bewaard. Dit heeft alles te maken het feit dat het Vlaams Komitee voor Brussel vanaf

1992 eigenaar werd van het tijdschrift. Om deze reden vonden er na het jaar 1991 ook geen

redactievergaderingen meer plaats. De sterkere verbondenheid tussen het VKB en De Brusselse

Post heeft er waarschijnlijk toe geleid dat redactionele aangelegenheden na 1991 behandeld

werden tijdens de vergaderingen van het dagelijks bestuur. De notulen van de raad van bestuur

en van het dagelijks bestuur bieden wellicht een betere inkijk in de activiteiten van het Vlaams

Komitee voor Brussel dan de verslagen van de algemene vergaderingen omdat zij vaker samen

kwamen en concrete situaties behandelden. Voor de periode 1994-1996 is het belangrijk om te

weten dat het VKB haar verslagen van het dagelijks bestuur verkeerdelijk als verslagen van de

raad van bestuur heeft benoemd.

In het archiefschema dat Hartman voor verenigingen voorstelt, wordt er voor de stukken

van algemene aard een onderverdeling gemaakt tussen notulen, ingekomen en minuten van

uitgaande stukken en jaarverslagen.143

Deze laatste zijn in het archief van het Vlaams Komitee

voor Brussel niet als zodanig voorhanden. De werkingsverslagen, die als bijlagen bij de notulen

van de algemene vergadering werden bewaard, lijken echter sterk op de zogenaamde

jaarverslagen.

(2) Briefwisseling

Er is slechts één agenda gevonden die de briefwisseling van het VKB deels ontsluit. Het gaat om

een atomaschrift dat, als men het omdraait, ook dienst doet als een lijst van leden en weldoeners

van het VKB in de jaren 1990-1992. De agenda bevat een lijst van alle uitgaande brieven in de

periode tussen 3 augustus 1983 en 16 januari 1984. Minuten van deze uitgaande brieven, zijn

steeds ondergebracht binnen de dossiers of onderwerpsmappen van het VKB. In de agenda werd

ook een korte inhoudelijke beschrijving van de brieven gegeven. Deze geeft een goede indicatie

van het onderwerp van de brieven en het dossier waarin ze werden ondergebracht. Ook het

kenmerk van de brief en de datum waarop deze verstuurd werd, staat hier beschreven. Geen van

beiden deden echter dienst als ordeningscriterium. Het was het onderwerp van de minuten van

deze uitgaande brieven dat bepaalde in welk dossier of welke onderwerpsmap ze werden

143

HARTMAN, Handleiding, 25-27.

48

bewaard.

De meeste inkomende brieven en minuten van uitgaande brieven werden dus ondergebracht

in onderwerpsmappen of aangehecht bij een bepaald dossier. Ook briefwisseling met andere

verenigingen in het Brusselse werd meestal bij een onderwerpsmap van deze vereniging bewaard.

Her en der in het archief werd echter briefwisseling gevonden die niet bij een dossier of

onderwerpsmap hoorde. Deze stukken werden bijgevolg ondergebracht in een aparte reeks

briefwisseling. Het gaat hier dan vooral om briefwisseling met verenigingen die geen

onderwerpsmap hadden binnen het archief van het VKB of algemene briefwisseling. Voor het

jaar 1984 werd geen algemene reeks briefwisseling bewaard. Ook opmerkelijk is dat er voor de

periode 1993-1996 in verhouding veel meer briefwisseling bewaard werd dan voorheen.

Eén van de weinige momenten waarop de commissies van het Vlaams Komitee voor

Brussel een prominente plaats krijgen binnen het archief is bij de briefwisseling. Er is een reeks

minuten van uitgaande stukken bewaard die geordend zijn per commissie. De meeste van deze

stukken zijn niet gedateerd (veelal staat er ‘postmerk als datum’). Uit de activiteiten waar de

stukken over handelen, kunnen we echter afleiden dat ze dateren uit de periode van het

voorzitterschap van Van Cauwelaert. Het gaat hier vooral om publiciteitsmateriaal, brieven die de

mensen informeren over de acties van de commissies of een actueel probleem beschrijven. Ook

omzendbrieven, zoals naar artsen in het geval van de commissie ziekenhuizen, kunnen in deze

reeks teruggevonden worden. Belangrijk is ook dat er agenda’s van het Brussels toneel- , kunst-

en verenigingsleven (van het jaar 1968) bewaard werden bij de minuten van uitgaande stukken

van de feestcommissie. Voor het historisch onderzoek naar deze periode speelt de briefwisseling

een sleutelrol omdat er haast geen dossiers bewaard zijn van de jaren zestig en zeventig. In deze

inventaris werd de briefwisseling van algemeen naar bijzonder geordend, met eerst de algemene

briefwisseling en daarna de briefwisseling van de commissies. Als de brieven werden

ondergebracht bij een onderwerpsmap dan worden ze in deze inventaris beschreven onder de

activiteit waar ze betrekking op hebben.

49

b. Stukken betreffende bijzondere onderwerpen

(1) Stukken betreffende de oprichting, organisatie en het bestuur

Het VKB heeft verschillende exemplaren van zijn statuten bijgehouden in een onderwerpsmap.

Ook het huishoudelijk reglement en de minuten van uitgaande stukken betreffende de

wijzigingen van de statuten in het Belgisch Staatsblad werden bewaard. Verder vermelden we

hier ook de ledenlijsten die een opsomming bevatten van alle leden van de raad van beheer voor

de periode 1949-1974. Alleen voor het jaar 1973 is deze lijst niet bewaard. Ook een ongedateerde

lijst met leden van de redactieraad en de raad van het dagelijks bestuur bevindt zich in het

archief.

(2) Stukken betreffende het beheer van goederen

Verder zijn er in het archief ook heel wat stukken terug te vinden betreffende het beheer van

goederen. Het valt op dat er alleen archiefbescheiden bewaard zijn in verband met het huis in de

Rijkeklarenstraat 45. Stukken betreffende eerdere en latere eigendommen van het VKB komen

niet in het archief voor. Onder meer de aankoopakte van het huis, dossiers betreffende de

aankoop, het onderhoud en verhuur van het huis werden bewaard. Al deze stukken werden

oorspronkelijk samen in één archiefdoos bewaard. Ook heel wat facturen in verband met het

onderhoud van het huis tot het jaar 1972 zaten in deze doos maar werden nu ondergebracht bij de

financiële stukken. Wat betreft het beheer van het onroerend goed zijn er slechts een aantal

dossiers bewaard over de aankoop van informaticamateriaal. In navolging van Hartmans

archiefschema, horen hier ook de dossiers over legaten thuis. Vier dossiers betreffende

nalatenschappen van verschillende personen aan het Vlaams Komitee voor Brussel werden

eveneens bewaard voor de periode 1984-1993. Ook deze dossiers werden door het VKB samen in

één archiefdoos overgedragen aan het AMVB.

(3) Stukken betreffende financieel beheer

Stukken betreffende het financieel beheer maken een groot deel uit van het archief. In de eerste

plaats zijn er de dossiers betreffende de uitbetaling van het personeel. Deze bevatten de

loonstaten, facturen van de sociale dienst van het Vlaams Economisch Verbond, dat fungeerde als

sociaal secretariaat voor het VKB, loonkostenrapporten en rekeninguittreksels. Ook één sociale

balans uit 2001 werd in het archief teruggevonden. De dossiers zijn omgekeerd chronologisch

geordend volgens inkomensjaar, hoewel er in deze dossiers ook gesproken wordt over de

50

aanslagjaren, het jaar volgend op het inkomensjaar. Aangezien er zich in het archief geen andere

archiefbescheiden bevinden die te maken hebben met de personeelsbezetting, is ervoor gekozen

om deze dossiers te rekenen onder het financieel beheer van het Komitee.

Een grote reeks zijn zonder twijfel de facturen geadresseerd aan het Vlaams Komitee

voor Brussel. Het aantal bewaarde facturen is ongelijk verdeeld over de jaren. Bij de aankoopakte

van het huis in de Rijkeklarenstraat werden aan aantal facturen bewaard uit de periode 1969-1972

die echter niets te maken hadden met het huis. Verder zijn er geen facturen bewaard gebleven die

dateren van vóór 1980. In deze reeks facturen komen ook honorariauitbetalingen en

onkostenvergoedingen voor van de vrijwilligers en werknemers van het Vlaams Komitee voor

Brussel. Vanaf 1992, het jaar van de overname, werden er ook aparte facturen van De Brusselse

Post bewaard tot en met het jaar 1994. Deze facturen werden opnieuw onder ‘Uitgeven van De

Brusselse Post’ geordend. Er werd tevens een reeks gereconstrueerd betreffende het beheer van

de bankrekeningen. Het gaat hier om losse stukken die werden teruggevonden in het archief zoals

informatie over de intresten op hun rekeningen. Hier hoort ook een dossier bij over de onjuiste

storting van een som geld op de rekening van het VKB door het Karel Bulsfonds.

Het Vlaams Komitee hield er een dubbele boekhouding op na met één grootboek en

journaal per jaar. Voor de jaren 1962 tot 1968 bevinden de grootboeken zich in één en hetzelfde

deel. Een journaal werd voor deze periode niet bewaard. Daarna volgt er een hiaat tot het jaar

1986. Voor de periode 1986 tot en met 1990 bevinden grootboek én jaarboek zich in hetzelfde

deel. Vooraan bevindt er zich meestal een jaaroverzicht van alle baten en lasten in hun kas als op

hun zichtrekeningen en spaarboekjes. Daarna volgt het journaal. Zowel voor hun kas als voor al

hun bankrekeningen wordt chronologisch weergegeven wat de baten en lasten zijn. Vervolgens

komt het grootboek aan bod waar, per post van de begroting een chronologisch overzicht wordt

gegeven van alle lasten en baten per bankrekening en van de kas. De begroting, die zelf een

bijlage vormt bij de notulen en dus geen aparte reeks is binnen de financiële stukken, is echter

vrij algemeen terwijl de posten in het grootboek gedetailleerder zijn omschreven. Er wordt onder

meer gespecificeerd ‘Lasten-secretariaat’, ‘Lasten-consumpties enz. Voor alle daaropvolgende

jaren bevinden het journaal en het grootboek zich in twee aparte delen. Een boekje met

betalingsbewijzen voor het plaatsen van advertenties in programmaboekjes van het VKB voor de

periode 1955-1958 werd eveneens teruggevonden. Dit is het enige archiefstuk betreffende een

financiële aangelegenheid dat uit de jaren vijftig dateert. Wat betreft de financiële

51

verantwoording werden alleen de winst- en verliesrekeningen voor de periode 1977-1993

teruggevonden als aparte reeks. De jaarrekeningen en balansen zijn als bijlagen bij de notulen van

de algemene vergaderingen bewaard door het VKB. Het Vlaams Komitee voor Brussel hanteerde

een sterk verbruiksgerichte boekhouding waar de jaarrekening en de balans een belangrijke plaats

innamen.

Tot slot zijn er in het archief verschillende archiefbescheiden terug te vinden over de

financiële steun en subsidies aan het Vlaams Komitee voor Brussel en De Brusselse Post. Uit

1967 dateert een dossier over de financiële steun die gegeven werd om het huis in de

Rijkeklarenstraat aan te kopen. Dit dossier werd samen met de aankoopakte van het huis bewaard

maar is hier apart ondergebracht. Vervolgens zijn er de dossiers in verband met het verkrijgen

van subsidies van de Kultuurraad voor Vlaanderen uit de periode 1959-1971. Vanaf 1975 tot en

met 1989 zijn de subsidiedossiers vanwege de Nederlandse Commissie voor Cultuur (NCC)

bewaard. Tot slot zijn er de dossiers met betrekking tot de financiële steun van de Vlaamse

Gemeenschapscommissie van 1990 tot en met 1994. De dossiers werden niet in een genummerde

map bewaard maar werden samen chronologisch omgekeerd bewaard in dozen. Het feit dat de

subsidie en steun van verscheidene instellingen kwam, had niet tot gevolg dat de verschillende

dossiers van mekaar gescheiden werden in het archief. In dit inventaris is dit, omwille van de

overzichtelijkheid, wel gebeurd.

Naast de dossiers betreffende subsidies zijn er ook dossiers betreffende financiële steun.

Het gaat hier over steun verkregen van particulieren, gemeenten, andere verenigingen en

instellingen. Deze dossiers bevatten toezeggingen, weigeringen, dankbrieven, en lijsten met de

bedragen. Deze reeks werd bewaard voor de periode 1980-1991 en 1994-1996. Het Vlaams

Komitee voor Brussel hield ook lijsten bij met haar weldoeners. Deze werden bewaard voor de

periode 1990-1992 en 1995-2000.

(4) Stukken betreffende ledenbeheer

Dossiers betreffende de lidmaatschappen en lidmaatschapsbijdragen bevatten jaarlijkse lijsten

met de leden van het VKB, omzendbrieven naar die leden en ook briefwisseling in verband met

het betalen van de lidmaatschapsbijdrage. Daarnaast werden onder deze archiefafdeling ook een

reeks doodsbrieven en bidprentjes van overleden leden gerekend. Deze zaten oorspronkelijk los

en verspreid in de overgedragen archiefdozen.

52

c. Stukken betreffende activiteiten

(1) Promotie voeren

In het archief werden een aantal losse stukken gevonden die betrekking hadden op de

geschiedenis van het Vlaams Komitee voor Brussel. Het gaat om archiefbescheiden die het VKB

zelf creëerde over haar eigen geschiedenis. Het lijkt erop dat de vereniging ook een eigen

onderwerpsmap aanlegde met allerlei eigen slogans, teksten en omzendbrieven. De notulen van

de raad van bestuur wezen ook uit dat het VKB zelf promotie voerde over haar werking om

nieuwe leden aan te trekken en meer mensen bewust te maken van de Vlaams-Brusselse

problematiek. Zo werd er voor Brusselieren, een volksfeest georganiseerd door de

Nederlandstalige verenigingen en sociaal-culturele raden van Brussel, door het VKB een dossier

samengesteld over de promotie die op dit evenement gevoerd zou worden. Verder hoort hier ook

het promotiemateriaal zelf thuis, naast dossiers over de radio- en televisieoptredens van het

Vlaams Komitee voor Brussel. De stukken die bij deze activiteit van het VKB horen, werden

chronologisch geordend.

(2) Medewerking verlenen aan activiteiten

De verschillende activiteiten werden alfabetisch geordend. Dit onderdeel bevat de dossiers in

verband met de Congressen van de Brusselse Vlamingen en de Guldensporenherdenking.

Stukken betreffende de Guldensporenvieringen werden bij elkaar bewaard in dozen. Toch bevat

deze reeks zonder aanwijsbare reden heel wat hiaten. Zo’n dossier bestaat meestal uit de brochure

die door het VKB elk jaar verspreid werd met het programma van de viering en briefwisseling

met het Guldensporenkomitee (voor 1990-1992 is alleen dit bewaard gebleven). Ook foto’s en

affiches, concepten van toespraken, persberichten, inkomende brieven van mensen die

inlichtingen vragen kunnen ertoe behoren. De organisatie van deze herdenking lag in handen van

het Guldensporenkomitee tot 1997. Hoewel het Vlaams Komitee voor Brussel hierin steeds

vertegenwoordigd was, en soms ook het voorzitterschap van in handen had, zijn er geen notulen

van hun vergaderingen bewaard. Dit had nochtans het geval moeten zijn. De leden van het VKB

zaten niet in het Guldensporenkomitee ten persoonlijke titel maar in naam van het VKB. Wat

betreft de Congressen van de Brusselse Vlamingen was het VKB één van mede-initiatiefnemers

en lid van de stuurgroep. De bewaarde dossiers bevatten briefwisseling tussen de initiatiefnemers,

53

ontwerpteksten, verslagen van de vergaderingen, krantenknipsels, persberichten, de uiteindelijke

teksten van het congres en foto's.

(3) Organisatie van festiviteiten

De verschillende festiviteiten werden hier alfabetisch geordend met intern een chronologische

rangschikking van de verschillende stukken. Voor de periode 1994-2002 werden dossiers

betreffende de uitreiking van de Albert De Cuyperprijs bewaard met, onder meer, de verslagen

van de daarvoor opgerichte werkgroepen, begrotingen, ramingen van de kosten, briefwisseling,

programma’s en uitnodigingen. De prijzen werden altijd uitgereikt in het daaropvolgende jaar.

Degene die de prijs van 1993 won, kreeg deze bijgevolg pas in 1994. Aangezien de organisatie

van de plechtigheid ook in dit laatste jaar plaatsvond, werden de dossiers ook op dit jaar

gedateerd. Verder zijn ook de dossiers betreffende de jubilea van het Vlaams Komitee voor

Brussel en De Brusselse Post tot deze archiefindeling gerekend. Tot slot komen hier de dossiers

aan bod betreffende de organisatie van een zang-en dansfeest in 1958. Dit dossier bevat

aanvragen tot financiële steun, ramingen van de uitgaven, briefwisseling met de zangkoren,

programma’s, reclamekaarten, plannen voor podium en zitplaatsen op de grote markt. Onder

meer De Zilvermeeuwtjes, het Brussels knapenkoor en dansgroep Die Garve deed mee aan dit

feest. Archiefbescheiden betreffende het Rozenbal, dat jaarlijks door het Vlaams Komitee voor

Brussel georganiseerd werd, zijn niet teruggevonden in het archief.

(4) De organisatie van debatten en bezinningsdagen

Per debat en bezinningsdag legde het Vlaams Komitee voor Brussel vrij omvangrijke dossiers

aan die in deze inventaris chronologisch geordend zijn. De dossiers bevatten onder meer

briefwisseling, antwoordkaarten, financiële dossiers enz.

(5) De organisatie van colloquia

De verschillende colloquia worden in deze inventaris chronologisch achter elkaar gerangschikt.

De stukken die van de organisatie van een bepaald colloquium bewaard werden, zijn van

algemeen naar bijzonder geordend, wat ook samenvalt met een chronologische ordening: eerst de

voorbereidende stukken en daarna de stukken over de effectieve organisatie van een colloquium.

54

(6) De organisatie van persconferenties

De dossiers betreffende de persconferenties zijn chronologisch geordend. Ze bevatten minuten

van uitgaande uitnodigingsbrieven aan de pers, aanwezigheidslijsten met handtekeningen,

krantenknipsels, persmappen en concepten van persteksten. Voor de persconferentie ‘Toekennen

gemeentelijk stemrecht aan EG-burgers en gevolgen voor Vlaanderen’, dat medegeorganiseerd

werd door het VKB, werd alleen een persmap bewaard en geen stukken betreffende de

organisatie van deze conferentie.

(7) Het opstellen van persberichten en moties

Deze chronologisch geordende dossiers bevatten concepten van de persberichten en moties,

minuten van uitgaande brieven naar de pers met het verzoek deze te publiceren, krantenknipsels

van de daadwerkelijk gepubliceerde moties en persberichten, concepten en definitieve versies van

de persberichten.

(8) Het stellen van parlementaire vragen

Meestal werden concepten van parlementaire vragen, minuten van brieven naar de politicus die

de vraag moest stellen en het uiteindelijke, gepubliceerde, antwoord op die parlementaire vraag

samen bewaard in een dossier. Het Vlaams Komitee voor Brussel ordende deze stukken eerst op

basis van jaartal. Er zijn twee reeksen bewaard gebleven: 1982-1987 en 1988-1990. Binnen deze

afdeling gebeurde de ordening nog eens op alfabet. De letters A tot en met F bevatten

parlementaire vragen aan de staatssecretaris voor het Brussels Gewest, de minister van

buitenlandse zaken, de minister voor economische zaken en minister van financiën. Letters J tot

en met O zijn parlementaire vragen aan de minister van openbare werken, minister van

onderwijs, de staatssecretaris voor middenstand, de staatssecretaris voor landbouw, de minister

voor landsverdediging en de minister van justitie. Tot slot zijn er de letters S-Z die staan voor de

minister van sociale zaken en pensioenen, de minister van tewerkstelling en arbeid, de minister

van verkeer en P.T.T. alsook de parlementaire vragen aan de Vlaamse Gemeenschap. In het

archief werden ook een aantal losse parlementaire vragen gevonden, waarvan sommigen een

bepaald onderwerp met elkaar gemeen hadden. Deze werden op onderwerp geordend zoals onder

meer ‘Dossiers betreffende parlementaire vragen over het budget voor de verspreiding van

kranten en tijdschriften binnen de overheidsdiensten’. Indien het VKB nodig achtte om een

55

minister een vraag te stellen over een bepaalde klacht dan werden deze parlementaire vragen in

bij het klachtendossier in kwestie gevoegd.

(9) Het indienen van klachten in verband met taalgebruik en het niet respecteren

van de taalwet

Een groot deel van het archief bestaat uit klachtendossiers over taalgebruik. Deze dossiers

werden door het VKB bewaard in een map waar een nummer en een onderwerp werd

opgeschreven. Alle klachtendossiers die betrekking hadden op het veld ‘onderwijs’ werden dus

samen in één map bewaard. Een bewerking die door de auteur van deze inventaris werd

uitgevoerd, bestond uit het ordenen van deze klachtendossiers op jaartal. Het werd al snel

duidelijk dat het merendeel van deze klachten uit de periode 1970-1990 dateerden. Daarom werd

er gekozen voor een eerste ordening op basis van jaartal met onderscheid tussen de periode 1950-

1969, 1970-1995 en 1996-2000. Alleen tussen 1970-1995 was er sprake van een ‘georganiseerde’

manier van klachten indienen. De klachtendossiers werden zorgvuldig voorbereid en bijgehouden

in onderwerpsmappen. Er bestaan echter ook klachtendossiers die dateren van voor 1970 en van

na 1995. Deze dossiers waren niet ondergebracht in onderwerpsmappen en bevonden zich los in

het archief. Zij zijn veel algemener beschreven omdat ze niet onder één onderwerp thuis te

brengen zijn. Het is duidelijk dat de periode van onderwerpsmappen echt tussen 1970 en 1990 te

situeren is.

Om verwarring te voorkomen zijn deze klachtendossiers niet op onderwerp geordend

maar op functies. ‘Indienen van klachten betreffende plattegronden’ is veelzeggender voor de

lezer dan de term ‘Plattegronden’. Hiermee werd ook tegemoetgekomen aan de kritiek van J.

Mertens dat er eigenlijk geen dossiers bestaan over een onderwerp. Dossiers zijn, aldus Mertens,

steeds het product van bepaalde administratieve processen en hebben slechts indirect betrekking

op een onderwerp. Hij besluit daarom dat archiefstukken geen onderwerpsmatige rangschikking

toelaten.144

Deze functies werden in deze inventaris alfabetisch gerangschikt. Omdat de benaming

van de klachtendossiers afgeleid werd van het onderwerp dat op de map stond waarin ze werden

opgeborgen, was het des te meer nodig om eerst een chronologische ordening te hanteren om de

algemene klachtendossiers, waar geen onderwerp aan verbonden was, ook een plaats te geven in

de inventaris.

144

J. MERTENS, ‘Vereisen archief en documentatie een specifieke benadering?’, Bibliotheek- en archiefgids, 3

(1989), 300.

56

In een aantal gevallen koos het VKB om binnen een map nog een deelmap te creëren

dat aan één welomschreven dossier gewijd was. Deze werden waarschijnlijk aangelegd na een

specifieke klacht van één van de leden. Er werd voor gekozen om deze ordening te handhaven en

deze dossiers niet samen te voegen met de ‘algemene reeks’ klachtendossiers. Het feit dat het

VKB ervoor koos om hiervoor een speciale map aan te leggen, betekent ook dat het een meer

speciale plaats innam in hun archief. Zo zijn er klachtendossiers over het taalgebruik bij de

ziekenfondsen maar werd er een apart dossier gewijd aan het niet toepassen van de taalwet in het

hersteloord ‘Domaine de Nivezé’ in Spa. Zo’n dossier bevat dan de inkomende brieven vanwege

de persoon die de klacht gesignaleerd had, brieven naar het Vlaams Geneesherenverbond vzw,

parlementaire vragen, briefwisseling met de vaste commissie voor taaltoezicht en een klacht bij

de landsbond der christelijke mutualiteiten.

De verschillende dossiers die tot één onderwerpsmap behoorden, werden door het VKB

veelal chronologisch gerangschikt. Hier bestaan echter een aantal uitzonderingen op die ook in

deze inventaris werden gehandhaafd. De dossiers betreffende klachten over

verzekeringsmaatschappijen zijn alfabetisch ingedeeld door het VKB. A-G staat voor klachten

over verzekeringsmaatschappijen CIGNA, D.A.S., Eurobel, GAN; letters O-S betreffen de

verzekeringsmaatschappijen OMOB, De Patroonkas, Royale Belge en De Sociale Voorzorg. De

laatste letters handelen ten slotte over De Vaderlandsche, De Verenigde Provinciën en Zürich.

Nuttig om te weten is dat deze klachtendossiers soms uitgingen van bepaalde

commissies of werkgroepen maar niet als zodanig benoemd werden door het VKB. Zeker de

dossiers die dateren uit de periode 1950-1980 kunnen nog toebehoren aan een bepaalde

commissie. Sommige dossiers hebben als gemeenschappelijk onderwerp eerder een domein dan

een specifieke instelling. Dat is het geval voor de dossiers betreffende klachten in verband met

het taalgebruik in het domein van de landbouw. Hier zijn, onder meer, klachten bij de nationale

zuiveldienst, klachten bij de centra voor landbouwkundig onderzoek in Gent en Gembloux,

klachten bij het instituut voor scheikundig onderzoek, klachten bij het landbouweconomisch

instituut, klachten bij de nationale plantentuin en klachten bij het ministerie voor landbouw te

vinden. Soms is het zo dat een dossier slechts bestaat uit een minuut van een brief. Het gaat dan

om minuut van een verstuurde klacht waarop geen reactie is gekomen. Deze minuten vormen

eigenlijk het begin van een klachtendossier.

Bij het ‘Indienen van klachten betreffende gemeenten’ is er nog een verdere

57

onderverdeling gemaakt tussen de klachten aan Brusselse en Vlaamse gemeenten. Dit is gebeurd

omdat het VKB heel wat klachten had over het taalgebruik bij gemeenten en hiervoor een

merkwaardige ordening hanteerde. Zo maakte ze bij de Vlaamse gemeenten een onderscheid

tussen de klachten die wel en niet bij de vaste commissie voor taaltoezicht werden ingediend.

Daarnaast werden er ook aparte klachtendossiers aangelegd voor de regio Gent. Dit laatste is

misschien te wijten aan het feit dat voorzitter Wieme zelf in Gent woonde. Alleszins is

overlapping in deze dossiers moeilijk uit te sluiten.

(10) Acties van het Vlaams Komitee voor Brussel

Een groot deel van de werking van het VKB werd gewijd aan het organiseren van talrijke acties.

Om deze op een goede manier te kunnen ordenen, werden de statuten van het Komitee als

leidraad gebruikt. Voorop staan de acties in het kader van de belangenbehartiging van de

Brusselse Vlamingen. Hier gaat het om campagnes die het politieke statuut van de

Nederlandstalige Brusselaar trachtten te verbeteren. Ten tweede is er de organisatie van acties

die bijdragen tot een sterkere positie van het Nederlands te Brussel. Het spreekt vanzelf dat het

aanmoedigen van het spreken van de Nederlandse taal in de hoofdstad één van de belangrijkste

agendapunten was van het VKB. Telkens werden de acties alfabetisch achter elkaar geordend.

Verder zijn er de brievenacties. Hierbij werden allerlei bedrijven en instellingen

aangeschreven om het tweetalige karakter van Brussel te respecteren. Anders dan de

klachtendossiers hebben deze instellingen geen inbreuken begaan op de taalwet. Het VKB

waarschuwt hen om op het rechte pad te blijven en moedigt het gebruik van het Nederlands in de

brieven aan. Net zoals de klachtendossiers werden de dossiers betreffende de brievenacties

bewaard in een map waaraan een onderwerp werd toegekend. Daarom werd ook hier een

functionele ordening gehanteerd om de houding van het VKB ten opzichte van de actie duidelijk

te maken. De verschillende brievenacties werden alfabetisch geordend.

Ten vierde organiseerde het VKB heel wat acties die specifiek betrekking hadden op het

onderwijs. Ook deze werden alfabetisch geordend. Informatie verstrekken aan de Vlaamse

Brusselaars behoorde tot één van de voornaamste doelen van het VKB. ‘De Brusselse

Wegwijzer’ was hier, als informatiekantoor van het VKB, voor bevoegd. ‘De Brusselse

Wegwijzer’ was echter geen aparte instelling en heeft ook geen apart archief. Slechts een aantal

dossiers uit de jaren tachtig getuigen van het bestaan van dit kantoor. Verder zijn er de dossiers

58

betreffende acties die het VKB wel had voorbereid maar die nooit zijn uitgevoerd. Het VKB was

ook verwikkeld in een aantal rechtszaken. Bij sommigen was het VKB de aanklager en stelde het

de taaltoestanden aan de kaak bij de rechtbank, in de zaak die aangespannen was door Guy

Vanhengel moest het VKB zichzelf verdedigen. Tot slot verleende het Vlaams Komitee voor

Brussel haar medewerking aan een aantal publicaties. Ook hierover bewaarde het VKB een aantal

dossiers.

(11) Stukken betreffende de contacten met andere verenigingen

Opnieuw werd de communicatie met andere verenigingen opgeborgen in onderwerpsmappen. Per

vereniging werd er een map aangelegd waarin men allerlei informatie over deze vereniging

opsloeg. Het gaat zowel om de statuten, de briefwisseling, nota’s, brochures, persberichten,

uitnodigingen en soms ook notulen van de vergaderingen van de raad van beheer van die

vereniging. Deze stukken konden niet geordend worden onder ‘ledenbeheer’ omdat niet al deze

verenigingen lid waren van het VKB. Indien men de verschillende stukken uit de

onderwerpsmappen zou lichten, zou de oorspronkelijke ordening door het VKB niet bewaard

worden. Een deel van de inhoud van deze mappen kan beschouwd worden als documentatie maar

om de context van deze archiefbescheiden te bewaren, is ervoor gekozen om deze documentatie

niet uit de onderwerpsmappen te nemen. Deze onderwerpsmappen documenteren de contacten

tussen deze verenigingen zeer goed en vormen een interessant startpunt voor onderzoek naar

Brusselse verenigingsnetwerken.

(12) Het uitgeven van De Brusselse Post

Er werden vooreerst notulen van de redactieraad van De Brusselse Post voor de periode 1982-

2000 bewaard. Oorspronkelijk werden deze notulen chronologisch bij de verslagen van de

algemene vergadering, raad van bestuur en dagelijks bestuur gevoegd. Wat betreft de financiële

kant van de uitgave werd er vanaf 1992 een apart grootboek voorzien voor De Brusselse Post. Dit

heeft te maken met de overname van het maandblad door het VKB in datzelfde jaar waardoor de

vereniging een grotere financiële verantwoordelijkheid over het maandblad kreeg. Dit betekent

niet dat De Brusselse Post voordien afwezig was in de boekhouding. Onder meer de subsidies die

werden toegekend aan het maandblad werden ingeschreven in het journaal en grootboek van het

Vlaams Komitee voor Brussel. Een apart journaal voor De Brusselse Post was er niet. De

59

uitgaven en inkomsten van het maandblad werden gewoon opgenomen in het journaal van het

Vlaams Komitee voor Brussel. Zowel de journaals als de grootboeken werden bewaard tot en met

het jaar 1998. Vanaf het jaar 1996 bestaan deze niet meer uit aparte delen maar werden ze met

behulp van de computer gemaakt. 1996 was hierin duidelijk een overgangsjaar omdat er zowel

een afgedrukte versie als een handgeschreven deel van het grootboek bestaat. Na 1996 zijn er

alleen afgedrukte grootboeken en journaals, vandaar dat er in de inventaris ook over pakken

wordt gesproken. Balansen voor De Brusselse Post werden niet bij de notulen gevoegd maar

zaten verspreid in het archief. De auteur van deze inventaris heeft ervoor gekozen om voor de

balansen van De Brusselse Post een aparte reeks te voorzien.

Hoewel De Brusselse Post een afzonderlijk grootboek en balansen had, was het geen

afzonderlijke entiteit binnen of naast het VKB, integendeel. Vóór 1992 staan onder meer de

abonnementen en de toelage voor De Brusselse Post in de grootboeken van het VKB

ingeschreven als baten. Ook in de balansen van het VKB wordt er rekening gehouden met

inkomsten en uitgaven van De Brusselse Post. Na 1992 wordt er in de grootboeken van De

Brusselse Post echter veel dieper ingegaan op de precieze baten en lasten, bijvoorbeeld de

auteursrechten, honoraria, drukken en leveren. Dit is waarschijnlijk het rechtsreeks gevolg van de

overname van De Brusselse Post door het VKB.

Voor De Brusselse Post werden afschriften van rekeninguittreksels gevonden met

betalingen voor abonnementen voor de periode 1993-1994. Voor de periode 1991-1992, 1996 en

1999 werden dossiers teruggevonden over de advertentieplaatsing in De Brusselse Post, ook een

prijsofferte uit 1991 werd in het archief bewaard. Voor de edities van mei 2000, juni 2001 en

september 2001 werden ook dossiers gevonden over de samenstelling van deze edities. Tot slot

werden ook een aantal losse adressenlijsten teruggevonden. Vermoedelijk gaat het hier om een

lijst van geabonneerden op het tijdschrift.

d. Documentatie

In het archief is een grote hoeveelheid documentatie terug te vinden. Gebruikelijk is dat er op

deze documentatie een vorm van selectie wordt toegepast maar dit is moeilijk uit te voeren in het

geval van het Vlaams Komitee voor Brussel. Ook de documentatie werd immers in

onderwerpsmappen bewaard en sommige van deze stukken hadden een duidelijk rol in de

ondersteuning van de campagnes van het VKB. Omdat deze documentatie vrij omvangrijk is, is

60

ervoor gekozen om deze stukken per onderwerp te groeperen. Ten eerste zijn er de adressen- en

ledenlijsten van tal van verenigingen, instellingen, gemeente en OCMW-besturen. Het VKB

gebruikte deze documentatie wellicht in haar zoektocht naar gelijkgezinden. Daarnaast zijn er

ook heel wat stukken die cijfermateriaal bevatten over de Brusselse taaltoestanden gevolgd door

bescheiden betreffende culturele evenementen. Deze stukken omvat vooral programma’s,

uitnodigingen en activiteitenkalenders. In het archief werd tevens heel wat documentatie

gevonden die dienst deed ter ondersteuning van de acties betreffende het taalgebruik. Vaak gaat

het hier om informatie over instellingen waartegen het Vlaams Komitee voor Brussel klacht wou

indienen. Over onderwijs, politieke beslissingen en politieke partijen verzamelde het VKB tot

slot ook heel wat documentatie.

Documentatie over politieke partijen werd veelal ondergebracht in onderwerpsmappen.

In tegenstelling tot de onderwerpsmappen over verenigingen gaat het enkel om stukken die ter

informatie, en niet ter communicatie, dienden. De indeling van de documentatie in deze

inventaris is artificieel. Het is mogelijk dat deze categorieën mekaar ook overlappen. Zo kan

documentatie over onderwijs ook gediend hebben ter ondersteuning van een actie. De groepering

van de documentatie is vooral gebeurd om de onderzoeker wegwijs te maken in het grote aantal

stukken.

e. Stukken vreemd aan het archief

Bij deze afdeling worden een aantal nieuwsbrieven gerekend die naar het verkeerde adres werden

gestuurd. Toen het VKB zijn secretariaat in de Centrumgallerij had, bevonden heel wat andere

Vlaams-Brusselse verenigingen zich in hetzelfde gebouw waardoor de post soms verkeerd werd

bezorgd. De nieuwsbrief van de Vereniging Vlaamse Ziekenfondsen moest eigenlijk bij het

Verbond Vlaams Overheidspersoneel (VVO) terecht komen. De nieuwsbrief Ons Kanton werd

ook naar VVO verstuurd en de nieuwsbrief Francité was bestemd voor de redactie van Ons

Brussel.

Daarnaast is er ook persoonlijk archief van André Monteyne in het archief van het VKB

terecht gekomen. Notulen van het Contact- en Cultuurcentrum Brussel, curriculum vitae’s van

het CCC, een uittreksel uit het Belgisch Staatsblad over het CCC én een dossier betreffende het

Vlaams Blok bevonden zich in een enveloppe met daarop ‘André Monteyne persoonlijk’

geschreven. André Monteyne zetelde gedurende een lange tijd in de raad van bestuur van het

61

CCC maar niet in naam van het VKB. In het persoonlijk archief van André Monteyne, dat tevens

in het AMVB wordt bewaard (BE AMVB 072) bevinden zich reeds heel wat dossiers betreffende

het CCC. De curriculum vitae’s zijn waarschijnlijk afschriften van originele curriculum vitae’s

die zich in het archief van het CCC bevinden.

8. Strategie voor archivalisch onderzoek naar het Brusselse verenigingsleven

De unieke positie van het Vlaams Komitee voor Brussel als pluralistische en overkoepelende

organisatie voor Vlaams-Brusselse verenigingen biedt tal van mogelijkheden voor historisch

onderzoek maar deze positie heeft ook een aantal negatieve gevolgen gehad op de

archiefvorming bij het VKB. Als gevolg van de intense samenwerking met andere verenigingen

bestaat de mogelijkheid dat archiefbescheiden die in het archief van het VKB bewaard horen te

worden, zich in andere verenigingsarchieven bevinden.

Het Vlaams Komitee voor Brussel laat, meer dan andere verenigingsarchieven, toe om de

contacten en samenwerking tussen meerdere verenigingen te onderzoeken. Het netwerk aan

werkgroepen, commissies en verenigingen van Vlaamse Brusselaars is soms zo ondoorzichtig dat

zelfs de betrokkenen niet meer precies weten welke organisaties de verantwoordelijkheid droegen

voor een bepaald initiatief. Els Grootaers, voormalig voorzitter van het Vlaams Komitee voor

Brussel, verklaart dat “iedereen mekaar goed kende”, men hielp mee aan iemands initiatief indien

dat nodig was.145

Als het VKB werd gevraagd om in een bepaalde commissie of werkgroep te

zetelen, dan stuurde zij vertegenwoordigers, zonder echt te-registeren wie de feitelijke

organisator was van die bepaalde werkgroep. Elke onderzoeker moet er zich dus van bewust zijn

dat het netwerk aan verenigingen eerder een netwerk van mensen was. Het interview met Els

Grootaers maakt duidelijk dat de vereniging eigenlijk op de tweede plaats stond. Het waren de

acties die primeerden op de structuren die ze organiseerden. Dit valt ook af te leiden uit het grote

aantal ad-hoc opgerichte werkgroepen die steeds ten dienste stonden van een bepaalde actie of

activiteit. De meeste mensen waren daarenboven tegelijkertijd lid van meerdere verenigingen wat

het reconstrueren van een netwerk bemoeilijkt.146

De nadruk die gelegd werd op de leden, in plaats van op de structuren, en op de acties,

145


Kathleen De Blauwe (AMVB), 9 februari 2012. 146

Ibidem.

62

in plaats van op de verenigingen, heeft belangrijke gevolgen gehad voor de ordening van het

archief. Ten eerste biedt deze houding een belangrijke verklaring voor de onderwerpsmatige

structuur van het archief. Hoewel een ordening op basis van werkgroep handig was om de

werking van het VKB in De Brusselse Post aan een breed publiek uit te leggen, nemen de

onderwerpen waarover de acties handelden in het archief de bovenhand. Net zoals in hun werking

kwamen de activiteiten ook in het archief op de eerste plaats. Ook de registratie van contacten

met andere verenigingen was grotendeels afhankelijk van de acties die men gezamenlijk voerde.

De informele omgang tussen de leden van de eigen vereniging en in de contacten met andere

verenigingen heeft tot slot geleid tot een ‘informele’ omgang met het archief. Opschriften op

bepaalde mappen in het archief duiden erop dat sommige stukken door de voorzitter mee naar

huis werden genomen. Hoewel deze archiefbescheiden uiteindelijk wel zijn terugbezorgd aan het

secretariaat, is de kans niet gering dat de voorzitters, die zelf ook archief vormden, deze stukken

hebben gehouden. Omdat deze voorzitters tevens lid waren van andere verenigingen, kwamen

notulen van hun vergaderingen, waar het VKB niet in zetelde, in het verenigingsarchief van het

VKB terecht. Verder is het niet ondenkbaar dat sommige archiefbescheiden, zoals documentatie,

uitgeleend werden aan andere organisaties die deze informatie nodig hadden voor het inrichten

van een campagne of actie.

Welke stappen kan de onderzoeker ondernemen om dit netwerk in kaart te brengen? In

de eerste plaats zijn er de notulen van de verschillende vergaderingen van het Vlaams Komitee

voor Brussel zelf. Men kan er nagaan welke vertegenwoordigers zetelden in de raad van bestuur

en de algemene vergadering en welke organisaties zij vertegenwoordigden. Normaliter zouden

deze notulen ook in de archieven van elke vereniging die lid was van het VKB bewaard moeten

worden. Ten tweede zijn er de dossiers betreffende het ledenbeheer. Hierin bevinden zich

ledenlijsten en minuten van omzendbrieven gericht aan de leden naast briefwisseling met de

leden betreffende het betalen van lidmaatschapsbijdragen.

Aan de hand van deze twee reeksen kan men de contacten tussen de verschillende

verenigingen afleiden. De inhoud van de notulen geeft een inkijk in de manier waarop deze

diverse groepen, met hun diverse uitgangspunten, tot een gezamenlijk compromis kwamen. Elk

wetenschappelijk onderzoek naar eender welke Brusselse vereniging kan bijgevolg aangevuld

worden met een onderzoek naar de positie van de vereniging in kwestie binnen het VKB.

Sommige verenigingen waren tijdens de vergaderingen van het VKB verplicht om een

63

genuanceerder standpunt in te nemen dan gebruikelijk was. Dit is wellicht iets waar ze in hun

eigen archiefbescheiden liever niet voor uitkomen.

De echte onderlinge contacten tussen de verenigingen werden het best vastgelegd in de

onderwerpsmappen die het Vlaams Komitee voor Brussel per vereniging heeft aangelegd. Hier

zit vaak heel wat briefwisseling in, maar ook ledenlijsten, programma’s, affiches, omzendbrieven

van de vereniging in kwestie, brochures, persteksten, uitnodigingen, enz. Indien het Vlaams

Komitee voor Brussel zelf lid was van één van deze verenigingen werden hier ook de notulen van

de algemene vergadering of raad van beheer van die specifieke vereniging bewaard. Tot slot kan

het nuttig zijn om de verschillende acties en persconferenties van het Vlaams Komitee voor

Brussel nader te bekijken. De samenwerking met andere organisaties bij deze evenementen was

niet gering. Ook inschrijvingslijsten van colloquia en debatten vertellen iets meer over de

particulieren en verenigingen die interesse toonden in de werking van het VKB.

Het Vlaams Komitee voor Brussel bevond zich niet alleen in een netwerk van

verenigingen maar ook van politici. Achter de schermen, zoals gelezen kan worden in de notulen,

was er nood aan heel wat lobbywerk om een bepaald doel te bereiken. De parlementaire vragen

laten bijvoorbeeld toe om de politici die bereid waren om een vraag van het VKB te stellen, te

leren kennen. De adressenlijsten, die zich bij documentatie bevinden, vertellen wat meer over de

contactpersonen die het VKB bij gemeenteraden, OCMW-besturen, de regionale en federale

politiek had om problemen en wensen mee te bespreken.

Omdat deze verenigingnetwerken zo ‘informeel’ waren en belangrijke beslissingen

eerder in de wandelgangen werden genomen dan tijdens de vergadering willen we hier ook nog

wijzen op het project ‘Vlaams Geheugen’ van het AMVB.147

Net om deze ‘verborgen structuren’

vast te leggen werden een reeks prominente Brusselse Vlamingen ondervraagd over hun relaties

met het politieke niveau, hun positie in het verenigingsleven en hun individuele contacten met

andere Brusselaars en Vlamingen. Ook belangrijke spelers binnen het VKB hebben in deze

vraaggesprekken hun visie op Brussel verwoord. Deze interviews bieden een belangrijke

meerwaarde aan elk historisch onderzoek naar het Vlaamse leven te Brussel en de Brusselse

verenigingsnetwerken.

147

AMVB – Vlaams geheugen 2011-2012, (http://www.amvb.be/?page=87&section=91), laatst geraadpleegd op 2

mei 2012.

http://www.amvb.be/?page=87&section=91

64

IV. VERWANT MATERIAAL

Door de sterke persoonlijke betrokkenheid van individuele leden bij de verschillende

werkgroepen en commissies was het onvermijdelijk dat er verenigingsarchief in het persoonlijk

archief van de vertegenwoordigers terecht kwam. Ook voor het archief van het Vlaams Komitee

voor Brussel is dit niet anders. Afschriften van de notulen van het Guldensporenkomitee moeten

normaal gezien in het archief van het VKB bewaard worden, maar ze zijn nergens te bespeuren.

De vertegenwoordigers zetelden nochtans niet in eigen naam in dit Komitee maar in naam van

het VKB. De afwezigheid van deze archiefbescheiden is opmerkelijk aangezien de belangrijke rol

van het Vlaams Komitee voor Brussel in de organisatie van de Guldensporenherdenkingen in de

wetenschappelijke literatuur steeds wordt benadrukt. De notulen van de vergaderingen van het

Overlegcentrum voor Vlaams Verenigingen (OVV) zijn dan weer beter bewaard gebleven maar

bevatten ook hiaten. Hoewel het VKB lid was van deze organisatie bleek uit het archief dat deze

notulen naar het persoonlijk adres van André Monteyne werden gestuurd; ze zaten immers nog in

hun enveloppe. Op deze manier is het niet verwonderlijk dat heel wat archiefbescheiden in het

verkeerde archief terecht kwamen.

De jaren zestig en zeventig waren een cruciale periode voor de Vlaamse Strijd en ook

het Vlaams Komitee voor Brussel heeft een belangrijke rol gespeeld in de marsen op Brussel en

de tegenstand tegen het Egmontpact. Het probleem is dat het VKB niet in eigen naam initiatieven

nam, maar binnen de werking van andere komitee’s en stuurgroepen. Archiefbescheiden

betreffende heel wat acties berustten dus, terecht, in de archieven van deze laatste verenigingen

en niet in dat van het VKB. Opnieuw vonden eventuele notulen van deze verenigingen slechts

zelden hun weg naar het archief van het VKB. Om de Brusselse verenigingsnetwerken in kaart te

brengen is het zonder meer interessant om andere belangrijke archieven uit deze periode te

raadplegen. Zonder twijfel zal hieruit blijken dat het VKB en haar leden een belangrijke rol

speelden in de werking van andere verenigingen. Om die reden volgt er in dit onderdeel een niet-

exhaustieve lijst van de archieven van de belangrijkste partners van het Vlaams Komitee voor

Brussel en ook van verenigingen waar het Vlaams Komitee voor Brussel zelf lid van was. De

verschillende persoonlijke contacten tussen deze verenigingen kan een vermenging van archief in

de hand gewerkt hebben. Er wordt kort beschreven waar deze archieven zich bevinden en welke

meerwaarde ze kunnen betekenen voor het historisch onderzoek naar Brusselse

65

verenigingsnetwerken. Het archief van deze ‘partners’ is verspreid bewaard in het AMVB en het

Archief, Documentatie en Onderzoekscentrum voor het Vlaams-Nationalisme (ADVN).148

A. Aktiekomitee Vlaanderen ‘90

Het archief van dit Komitee wordt bewaard in het ADVN (BE ADVN AC829). Het groepeerde

een aantal verenigingen die lid waren van het OVV, onder meer het VKB. De strijdpunten van

het Aktiekomitee Vlaanderen ’90 situeerden zich rond de splitsing van de provincie Brabant en

het kiesarrondissement Brussel-Halle-Vilvoorde, de Vlaamse vertegenwoordiging in Europa en

de splitsing van de sociale zekerheid. Het Komitee is ontstaan in 1989 en bestond tot 1991. In het

archief van het VKB zit een onderwerpsmap die alle notulen van dit Komitee bevat, maar ook

briefwisseling en heel wat documentatie over hun acties zoals de betoging in Dilbeek op 23

oktober 1977.149

B. Algemeen Nederlands Verbond (ANV) 150

Ook het archief van het Algemeen Nederlands Verbond wordt in het ADVN bewaard (BE ADVN

AC 107). Dit bestaat echter voornamelijk uit boeken, periodieken, kranten en knipsels over

Vlaanderen uit de periode 1920-1960. Naar alle waarschijnlijkheid wordt een groot deel van het

archief nog steeds bij de vereniging zelf bewaard. Sinds de Tweede Wereldoorlog besteedde het

ANV veel aandacht aan de samenwerking tussen Nederland en Vlaanderen. De commissie

taalgebruik van het ANV werkte zeer hecht samen met het VKB wat betreft de brievenacties en

klachtendossiers. De start van deze samenwerking op het einde van de jaren zeventig is

waarschijnlijk verantwoordelijk voor de exponentiële toename van deze dossiers in het archief

van het VKB. Ook de briefhoofden van de minuten van uitgaande stukken in dit archief vertonen

zowel het logo van het ANV als van het VKB. Van een echte fusie tussen de verenigingen is

echter nooit sprake geweest. Zonder twijfel kan het archief van het ANV een licht werpen op

deze samenwerking.

148

Hulpmiddelen voor verdere opzoekingen zijn L. BOEVA, Fontes fons scientiae, overzicht van de archieven

bewaard in het ADVN, Antwerpen, 2004; M. CALSIUS, Archievenoverzicht van het AMVB, Brussel, 2005

(onuitgegeven). Het ADVN is gelegen in de Lange Leemstraat 26, 2018 Antwerpen. 149

F. SEBERECHTS, ‘Aktiekomitee Vlaanderen ‘90’, Nieuwe Encyclopedie van de Vlaamse Beweging, G.

DURNEZ, L. GEVERS, P. VAN HEES e.a. (red.), Tielt, 1998, dl. 1, 232. 150

F. VAN BERNE, ‘Algemeen-Nederlands Verbond (ANV)’, Nieuwe Encyclopedie van de Vlaamse Beweging, dl.

1, 249-252.

66

C. Anti-Egmontkomitee151

Het werkingsarchief van het Anti-Egmontkomitee uit de periode 1977-1985 wordt bewaard in het

Archief- en Documentatiecentrum van het Vlaams-Nationalisme (BE ADVN AC830). Het Anti-

Egmontkomitee werd opgericht in de schoot van het OVV op 7 september 1977 en stelde zich tot

doel om het verzet tegen het Egmontpact te coördineren. In de onderwerpsmap over het Anti-

Egmontkomitee (ook vaak Egmontkomitee genoemd) bewaarde het VKB allerlei notities over het

Komitee, omzendbrieven van het Komitee, briefwisseling met het Komitee en geïnteresseerden,

krantenknipsels, persberichten, actieplannen enz.

D. Guldensporenkomitee/Guldensporencomité

Het archief van het Guldensporenkomitee wordt bewaard in het AMVB (BE AMVB 044) voor de

periode 1980-1989. Dit Komitee was het resultaat van een samenwerking tussen het VKB en de

Brusselse afdelingen van het Davidsfonds, het Willemsfonds, het Vermeylenfonds en het Karel

Bulsfonds. De belangrijke rol die het VKB in dit Komitee heeft gespeeld, wordt echter niet

weerspiegeld in haar archief. Een onderzoek van het archief van het Guldensporenkomitee kan

hier meer licht op werpen.

E. Overlegcentrum van Vlaamse Verenigingen (OVV)

Het archief van het OVV wordt bewaard in het ADVN (BE ADVN AC831). Het werd eind 1965

opgericht na het opdoeken van het Vlaams Aktiekomitee voor Brussel en Taalgrens. Men kan

zich de vraag stellen waarom er dan archiefbescheiden uit 1966, 1967 en 1968 van deze laatste

vereniging in het ADVN worden bewaard. Ook het VKB, dat zelf een overkoepelende vereniging

was, speelde hierin een rol. Bij het OVV liggen tevens de kiemen van het ontstaan van het Anti-

Egmontkomitee. Het OVV was verdeeld geraakt tussen voor- en tegenstanders van het

Egmontpact. Deze laatsten, waaronder het VKB, namen het voortouw in de oprichting van het

Anti-Egmontkomitee.152

Het archief van het Vlaams Komitee voor Brussel bevat heel wat

notulen van de vergaderingen van het OVV, naast briefwisseling en documentatie.

151

G. VAN OVERLOOP en P. GUNST, 'Anti-Egmontkomitee’, Nieuwe Encyclopedie van de Vlaamse Beweging, G.

DURNEZ, L. GEVERS, P. VAN HEES e.a. (red.), Tielt, 1998, dl.1, 298-299. 152

A. MARES, ‘Overlegcentrum van Vlaamse Verenigingen (OVV)’, Nieuwe Encyclopedie van de Vlaamse

Beweging, dl. 2, 2366-2367.

67

F. Vlaams Aktiekomitee Brussel en Taalgrens (VABT)

Het archief van het VABT wordt zowel bewaard in het AMVB (BE AMVB 128) als in het

ADVN (BE ADVN AC 15). In het Archief en Museum voor het Vlaams Leven te Brussel

worden archiefbescheiden bewaard uit de periode 1962-1965. Het gaat hoofdzakelijk om

briefwisseling over en deelnemerslijsten van de Tweede Mars op Brussel in 1962. De stukken uit

het ADVN dateren uit de periode 1952-1968. Het VABT ontstond in 1959 als een

drukkingsgroep waarin bijna alle Vlaamse strijd- en cultuurverenigingen samenwerkten.153

Indien de oprichtingsdatum van het VABT in het jaar 1959 te situeren is, bestaat de mogelijkheid

dat de stukken die in het ADVN bewaard worden uit de periode 1952-1958 niet specifiek aan één

vereniging toebehoren en eerder getuigen van een losse samenwerking tussen verschillende

groeperingen, met inbegrip van het VKB. Het VABT zette zich in tegen de talentellingen en voor

een herziening van de taalwetgeving. Het Komitee was een feitelijke vereniging, zonder statuten.

De algemene vergadering groepeerde de aangesloten organisaties en het uitvoerende comité was

samengesteld uit de afgevaardigden van acht verenigingen, waaronder ook Edgar Van

Cauwelaert, voorzitter van het VKB, en Antoon Roossens, secretaris van het VKB.154

G. Vlaams Onderwijscentrum Brussel vzw (VOC)

Het archief van het Vlaams Onderwijscentrum wordt bewaard in het Archief en Museum voor het

Vlaamse Leven te Brussel (BE AMVB 131). Het VOC werd opgericht in 1967 met als doel het

Nederlandstalig onderwijs in Brussel te verdedigen en te promoten. Onder meer Hendrik Fayat

was hierbij betrokken. Het is ontstaan uit een samenwerking tussen Brussel en Vlaanderen en dus

niet zozeer van onderuit, vanuit de verenigingen. De opdrachten van het VOC werden in 2002

overgenomen door de Vlaamse Gemeenschapscommissie.155

In zekere zin was de Commissie

Onderwijs van het Vlaams Komitee voor Brussel de voorloper van het VOC. Let bijvoorbeeld op

het feit dat dossiers betreffende de schoolcampagnes van het VKB slechts bewaard werden tot en

met het jaar 1968, het jaar waarin het VOC echt actief werd. Het archief van het VOC kan dus

een zeer nuttige insteek zijn om acties op vlak van onderwijs in het Brusselse te onderzoeken.

153

L. HAAGDORENS, ‘De mobilisatie van het ‘Vlaams Aktiekomitee voor Brussel en Taalgrens’, Taal en Sociale

Integratie, deel 8, Brussel, 101; L. HAAGDORENS, ‘Vlaams Aktiekomitee voor Brussel en Taalgrens (VABT)’,

Nieuwe Encyclopedie van de Vlaamse Beweging, dl. 3, 3307-3308. 154

Ibidem. 155

N. WOUTERS, ‘Vlaams Onderwijscentrum Brussel (VOC)’, Nieuwe Encyclopedie van de Vlaamse Beweging, dl.

3, 3362-3363.

68

Daarnaast was één van de bestuurders van het VKB, Gijs Garré, in de jaren zeventig een tijd lang

voorzitter van het VOC.156

Het archief van het VOC bevat notulen, briefwisseling, dossiers

betreffende subsidie en promotie, affiches van campagnes en de jaarlijkse onderwijsgidsen.157

Ook de uitgave van deze gidsen was lang een activiteit van het Vlaams Komitee voor Brussel

geweest.

156

VAN CAIMERE en CALSIUS, ‘Excerperen van De Brusselse Post’, 38-39. 157

CALSIUS, M., Archievenoverzicht van het AMVB, Brussel, 2005.

69

V. BIBLIOGRAFIE

A. Archivalische bronnen

BRUSSEL, Archief en Museum voor het Vlaams Leven te Brussel, BE AMVB 223, Archief van

het Vlaamsch Verbond voor Brussel, 1932-1944.

BRUSSEL, Archief en Museum voor het Vlaams Leven te Brussel, Archief van het Comité tot

bevordering van het Vlaams Leven te Brussel, 1946-1949.

BRUSSEL, Archief en Museum voor het Vlaams Leven te Brussel, BE AMVB 130, Archief van

het Vlaams Komitee voor Brussel, 1949-2004.

B. Mondelinge bronnen

Interview met Els Grootaers in het kader van het project ‘Vlaams Geheugen’, geleid door

projectmedewerker Kathleen De Blauwe (AMVB), 9 februari 2012.

C. Archivistische literatuur

BALTHAZAR, H., ‘Verenigingsarchief, één vlag voor vele ladingen, Papier en Monumenten –

Opbouw en Beheer van uw Erfgoedarchief (Verslagboek van de uitwisselingsdag van het forum

voor erfgoedverenigingen - Introductie tot erfgoedzorg en archieven. 2), Brussel, 2000, 115-120.

BOEVA, L. (red.), Fontes fons scientiae, overzicht van de archieven bewaard in het ADVN,

Antwerpen, 2004.

CALSIUS, M., Archievenoverzicht van het AMVB, Brussel, 2005.

CAYA, M. ‘Les archives associatives au Canada’, Comma, (Proceedings of the XXXVth

International Conference of the Round Table on Archives Reykjavik, Iceland, 10-13 October

2001 ), 1-2 (2002), 153-157.

COPPENS, H., De ontsluiting van archieven. Richtlijnen en aanbevelingen voor de ordening en

beschrijving van archieven in het Rijksarchief (Miscellanea Archivistica. Manuale 21), Brussel,

1997.

HARTMAN, F.C., Handleiding voor het ordenen en beschrijven van archieven van verenigingen

en instellingen, Houten, 1995.

Aan dit archief is nog geen archiefcode toegekend.

70

HELLINCK, B., ‘Het verenigingsarchief: doolhof of open boek? Over het hoe en het waarom van

een goede ordening.’, Papier en Monumenten – Opbouw en Beheer van uw Erfgoedarchief

(Verslagboek van de uitwisselingsdag van het forum voor erfgoedverenigingen - Introductie tot

erfgoedzorg en archieven. 2), Brussel, 2000, 121-128.

HENDRICK, A., STESSEL, M. en HANOTTE, M., Archives et documentation. Guide à l’usage

des associations et particuliers, Brussel, 1993.

HILDESHEIMER, F., Les archives privées, le traitement des archives personelles, familiales,

associatives, Parijs, 1999.

ISAD (G), Algemene Internationale Norm voor Archivistisch Beschrijven, Antwerpen, Leuven en

Amsterdam, 2004.

JANSSENS, G. en PUT, E., Archivistiek: Theorie en Methodologie, syllabus (vijfde, herziene

uitgave), Brussel, 2011.

MERTENS, J., ‘Vereisen archief en documentatie een specifieke benadering?’, Bibliotheek- en

archiefgids, 65 (1989), 298-302.

MOURADIAN , G., ‘La politique des Archives de France pour les archives associatives’,

Comma, (Proceedings of the XXXVth International Conference of the Round Table on Archives

Reykjavik, Iceland, 10-13 October 2001 ), 1-2 (2002), 145-152.

POPPE, G., BOERAEVE C., DASNOIS R. en MELOTTE V., Gids VZW, IVZW en stichtingen,

Meerbeek-Kortenberg, 2006.

ROOBROUCK, T., Verenigingsarchieven doorgelicht – Inventaris van de archieven van De

Vlaamse club voor Kunsten, Wetenschappen en Letteren en de August Vermeylenkring,

ongepubliceerde licentiaatverhandeling, Vrije Universiteit Brussel, 2006.

VAN DRIESSCHE, I., ‘Archiefbewaring door culturele verenigingen’, J. BAERTEN, F.

SCHEELINGS en J. VERHELST (red.), Archiefinitiatief Archiefproblemen en -oplossingen,

dl.1, Brussel, 1991, 105-119.

D. Historische literatuur

‘Het Vlaams Comité voor Brussel: een overzicht van zijn werking’, De Brusselse Post:

maandblad voor Vlamingen te Brussel en elders, 4 (1954), 3.

71

‘Jaarlijkse Algemene Vergadering van het Vlaams Komitee voor Brussel – naast culturele, ook

politieke taken vervullen… al kost dat eventuele subsidiëring.’, De Brusselse Post: Maandblad

voor Vlamingen te Brussel en elders, 22 (1972), 3.

ANTHIERENS, M., ‘Het Vlaams Verenigingsleven in Brussel, 1950-1962’, 2 dln.,

ongepubliceerde licentiaatverhandeling, Vrije Universiteit Brussel, 1985.

DE CUYPER, A., 50 jaar Guldensporenfeesten te Brussel 1930-1980, Brussel, 1989.

DE RIDDER, C., ‘Kulturele Verenigingen als Vlaamse drukkingsgroepen’, Huldeboek André

Demedts, Kortrijk, 1997, 193-197.

DELVAUX, T., De Brusselse Post: een overzicht van 50 jaar met een Vlaams Maandblad in

Brussel’, De Brusselse Post: maandblad voor Vlamingen te Brussel en elders, 50 (2000), 5-13.

DONY, M., Nederlandse Volkskundige Bibliografie. Systematisch Register op Tijdschriften,

Reekswerken en Gelegenheidsuitgaven - Deel XXVII: Brusselse tijdschriften (1855-1960),

Antwerpen, 1978.

FAYAT, H., Volharding, memoires van een Brusselse Vlaming, Antwerpen, 1988.

HAAGDORENS, L., ‘De mobilisatie van het ‘Vlaams Aktiekomitee voor Brussel en Taalgrens’

voor de Marsen op Brussel (1959-1963)’, Taal en Sociale Integratie, deel 8, Brussel, 85-183.

HAAGDORENS, L., ‘Vlaams Aktiekomitee voor Brussel en Taalgrens (VABT), Nieuwe

Encyclopedie van de Vlaamse Beweging, G. DURNEZ, L. GEVERS, P. VAN HEES e.a. (red.),

Tielt, 1998, dl. 3, 3307-3308.

LOUCKX, F., Vlamingen tussen Vlaanderen en Wallonië: taalaanvaardings- en

taalontwijkinsgprocessen in een meertalige situatie bekeken vanuit de sociologische literatuur

over etnische en raciale verhoudingen (Taal en Sociale Integratie. 5), Brussel, 1982.

PARMENTIER, S., Vereniging en Identiteit. De opbouw van een Nederlandstalig sociaal-

cultureel netwerk te Brussel (1960-1986) (Taal en Sociale Integratie. 10), Brussel, 1988.

SEBERECHTS, F., ‘Aktiekomitee Vlaanderen ‘90’, Nieuwe Encyclopedie van de Vlaamse

Beweging, G. DURNEZ, L. GEVERS, P. VAN HEES e.a. (red.), Tielt, 1998, dl. 1, 232.

SIEBEN, L., ‘Vlaamsch Verbond voor Brussel (VVB)’, Nieuwe Encyclopedie van de Vlaamse

Beweging, G. DURNEZ, L. GEVERS, P. VAN HEES e.a. (red.), dl.3, 3398-3399.

VAN BERNE, F., ‘Algemeen-Nederlands Verbond (ANV), Nieuwe Encyclopedie van de

Vlaamse Beweging, G. DURNEZ, L. GEVERS, P. VAN HEES e.a. (red.), Tielt, 1998, dl.1, 249-

252.

72

VAN CAIMERE, W. en CALSIUS, M., ‘Excerperen van De Brusselse Post’, Arduin, 3 (2008),

34-41.

VAN CAUWELAERT, E., ‘Verslag over de werking van het Vlaams Komitee voor Brussel’, De

Brusselse Post: maandblad voor Vlamingen te Brussel en elders, 17 (1967), 7.

VANDEN WYNGAERT, M. (red.), Van een unitair naar een federaal België,, 40 jaar

beleidsvorming in gemeenschappen en gewesten (1971-2011), Brussel, 2011.

VANVELTHOVEN, H., Waarheen met België? Van taalstrijd tot communautaire conflicten. Een

selectie uit 35 jaar wetenschappelijk onderzoek, Brussel, 2001.

VAN OVERLOOP, G. en GUNST, P., 'Anti-Egmontkomitee’, Nieuwe Encyclopedie van de

Vlaamse Beweging, G. DURNEZ, L. GEVERS, P. VAN HEES e.a. (red.), Tielt, 1998, dl.1, 298-

299.

VERKOUTER, M., De Brusselse Post, Nieuwe Encyclopedie van de Vlaamse Beweging, G.

DURNEZ, L. GEVERS, P. VAN HEES e.a. (red.), Tielt, 1998, dl. 1, 654.

VERKOUTER, M. ‘De ziekenhuizen, de taalwetgeving en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest:

vergelijking van het aanbod met de behoeften van Nederlandstalige huisartsen en hun patiënten’,

E. WITTE en A. MARES (red.), 19 keer Brussel (Brusselse Thema’s. 7), Brussel, 449-490.

VERKOUTER, M., ‘Vlaams Komitee voor Brussel’, Nieuwe Encyclopedie van de Vlaamse

Beweging, G. DURNEZ, L. GEVERS, P. VAN HEES e.a. (red.), Tielt, 1998, 3325-3326.

Wet van 1 juli 1921 betreffende de verenigingen zonder winstoogmerk, de internationale

verenigingen zonder winstoogmerk en de stichtingen.

WOUTERS, N., ‘Vlaams Onderwijscentrum Brussel (VOC)’, Nieuwe Encyclopedie van de

Vlaamse Beweging, G. DURNEZ, L. GEVERS, P. VAN HEES e.a. (red.), Tielt, 1998, dl. 3,

3362-3363.

E. Websites

Archief voor het Vlaams Leven te Brussel – Adlib-catalogus, (http://www.amvb.be/?page=44).

Archief voor het Vlaams Leven te Brussel – Vlaams geheugen 2011-2012,

(http://www.amvb.be/?page=87&section=91).

Vlaams Komitee voor Brussel vzw, (http://www.vlaamskomiteebrussel.org/).

http://www.amvb.be/?page=44

http://www.amvb.be/?page=87&section=91

http://www.vlaamskomiteebrussel.org/

73

INVENTARIS VAN HET ARCHIEF VAN HET VLAAMSCH

VERBOND VOOR BRUSSEL (1933-1944)

I. Stukken betreffende de oprichting

1. Huishoudelijk Reglement.

1933. 1 stuk

2. Statuten.

1933. 1 omslag

3. Aantekening betreffende samenwerking tussen Vlaamse verenigingen in Brussel.

[1932]. 1 stuk

II. Stukken betreffende de bestuursorganen

4-9. Verslagen.

1932-1938. 4 omslagen, twee delen en één stuk

4. 8 juni 1932 - 14 september 1932. 1 omslag

5. 21 november 1933. 1 stuk

6. 1934-1937. 1 omslag en 1 deel

7. 17 juli 1934 – 10 maart 1937. 1 deel

8. 1937 – 1938. 1 omslag

9. 1938. 1 omslag

10. Binnenkomende brieven.

24 juni 1932 – 9 september 1932. 1 omslag

11. Financiële stukken.

1935, 1938. 2 stukken

III. Stukken betreffende de werking uit hoofde van de belangenbehartiging van de

Vlamingen inzake onderwijs en taalwetgeving

12. Uitgaande brieven, origineel en afschriften.

7 september 1932, 7 juni 1935, 26 april 1938.

z.d. 1 omslag

13. Reclamekaart met oproep betreffende het onderwijs.

z.d. 1 stuk

14. Manifest betreffende de toenemende verfransing van Brussel.

[1938]. 1 stuk

74

15-16. Verslagen van de Onderwijscommissie over de toepassing van de wet van 14 juli 1932

in de scholen van het Brusselse.

1934-1935. 2 stukken

15. 8 augustus 1934.

16. 5 april 1935.

17. Brochure uitgegeven naar aanleiding van een studiedag georganiseerd door het

Verbond.

1935. 1 stuk

18. Brochure met oproep aan de Vlaamse huisvaders, met lijst van de scholen die Vlaamse

klassen inrichten.

[1936]. 1 stuk

IV. Stukken betreffende de organisatie van Vlaamse manifestaties in de hoofdstad

19. Toegangskaarten voor de eeuwfeestherdenking van Peter Benoit.

[1934]. 1 omslag

20-21. Programmaboekjes van de Guldensporenherdenking.

1934, 1936. 2 stukken

20. 1934. 1 stuk

21. 1936. 1 stuk

22. Uitnodigingsbrief voor het vijfde Vlaams Nationaal Zangfeest.

[1938]. 1 stuk

23. Programmaboekje van de Guldensporenherdenking, afschriften.

1939. 1 stuk

V. Persknipsels betreffende het Vlaamsch Verbond voor Brussel

24. Persknipsels betreffende het Vlaamsch Verbond voor Brussel.

14 juni 1932. 1 omslag

75

INVENTARIS VAN HET ARCHIEF VAN HET COMITÉ TOT

BEVORDERING VAN HET VLAAMS LEVEN TE BRUSSEL

(1946-1949)



1-2. 1948-1949. 2 omslagen

1. 1948.

2. 1949.

B. Notulen van de raad van bestuur

3-4. 1947-1949. 2 pakken

3. 1947.

4. 1948.

C. Briefwisseling

5-6. 1947- 1949. 2 pakken

5. 1947-1948.

6. 1949.



7. Dossier betreffende de oprichting van het Comité tot bevordering van het Vlaams leven

te Brussel.

1944-1946. 1 pak

8. Notulen van de vergaderingen die aanleiding gaven tot de oprichting van het Comité tot

bevordering van het Vlaams leven te Brussel.

1944 – 1946. 1 pak

9. Huishoudelijk reglement.

z.d. 1 stuk

10. Statuten.

1946. 1 omslag

11. Afschrift van de statuten.

1946. 1 omslag

76

12. Uittreksels uit het Belgisch Staatsblad betreffende de statuten en wijzigingen van de

statuten.

1946, 1949. 1 omslag

B. Stukken betreffende de Guldensporenherdenking

13-14. Programmaboekjes van de Guldensporenherdenking.

1947-1948. 2 delen

14. 1947.

15. 1948.

C. Manifesten

15. Manifesten. 1 omslag

z.d.

77

INVENTARIS VAN HET ARCHIEF VAN HET VLAAMS

KOMITEE VOOR BRUSSEL (1949-2004)



1-30. Notulen van de algemene vergadering, met bijlagen.

1954-2003. 1 deel, 15 pakken, 13 omslagen en 1 stuk

1. 1954-1971. 1 deel

Bevat ook de notulen van de raad van beheer en het dagelijks bestuur.

2. 1972-1973. 1 omslag

3. 1974-1975. 1 omslag

4. 1976-1977. 1 omslag

5. 1978. 1 omslag

6. 1979. 1 omslag

7. 1980. 1 omslag

8. 1981. 1 omslag

9. 1982. 1 omslag

10. 1983. 1 omslag

11. 1984. 1 omslag

12. 1985. 1 pak

13. 1986. 1 pak

14. 1987. 1 pak

15. 1988. 1 pak

16. 1989. 1 pak

17. 1990. 1 pak

18. 1991. 1 pak

19. 1992. 1 pak

20. 1993. 1 pak

21. 1994. 1 pak

22. 1995. 1 pak

23. 1996. 1 pak

24. 1997. 1 stuk

25. 1998. 1 pak

26. 1999. 1 pak

27. 2000. 1 pak

28. 2001. 1 omslag

29. 2002. 1 omslag

30. 2003. 1 omslag

78

B. Notulen van de Raad van Beheer

31-36. Notulen van de raad van beheer.

1954-1971, 1982-1985, 1987-1990, 1992-1994, 1998-2000. 1 deel, 5 pakken en

1 omslag

*** 1954-1971.

Bewaard in: nr. 1 van deze inventaris.

31. 1982-1984. 1 pak

32. 1985. 1 pak

33. 1987. 1 omslag

34. 1988-1990. 1 pak

35. 1992-1994. 1 pak

36. 1998-2000. 1 pak

C. Notulen van het Dagelijks Bestuur

37-50. Notulen van het dagelijks bestuur.

1983-1996. 14 pakken

37. 1983.

38. 1984.

39. 1985.

40. 1986.

41. 1987.

42. 1988.

43. 1989.

44. 1990.

45. 1991.

46. 1992.

47. 1993.

48. 1994.

49. 1995.

50. 1996.

D. Briefwisseling

51. Agenda van uitgaande brieven.

3 augustus 1983–16 januari 1984. 1 deel

Bevat achteraan een lijst met weldoeners voor de periode 1990-1992.

Brieven die in deze agenda vermeld worden, zijn bewaard in dossiers.

79

52-81. Inkomende stukken en minuten van uitgaande stukken.

1950-1983, 1985-2004. 30 pakken

52. 1950-1959. 1 pak

53. 1960-1975. 1 pak

54. 1982-1983, 1985. 1 pak

55. 1986-1987. 1 pak

56. 1988. 1 pak

57. 1989. 1 pak

58. 1990. 1 pak

59. 1991. 1 pak

60. 1992. 1 pak

61-64. 1993. 4 pakken

65-68. 1994. 4 pakken

69-74. 1995. 6 pakken

75-80. 1996. 6 pakken

81. 1997-2004. 1 pak

82-87. Minuten van uitgaande stukken van de commissies.

1960-1970. 3 pakken en 3 omslagen

82. Commissie grensgemeenten. 1 omslag

83. Commissie vrouwen. 1 omslag

84. Commissie zakenleven. 1 pak

85. Schoolcommissie. 1 omslag

86. Commissie ziekenhuizen. 1 pak

87. Feestcommissie. 1 pak

80



88. Concept van het huishoudelijk reglement.

[1949]. 1 omslag

89. Huishoudelijk reglement en statuten.

[1949]. 1 pak

90. Minuten van uitgaande stukken betreffende de wijziging van de statuten in het

Belgisch Staatsblad.

1950. 1 omslag

91. Afschriften van uittreksels uit het Belgisch Staatsblad met de statuten en wijzigingen

aan de statuten.

1950. 1 omslag

92. Huishoudelijk reglement zoals goedgekeurd door de raad van beheer op 28 januari

1994.

1994. 1 omslag

B. Stukken betreffende het bestuur

93. Ledenlijsten van de raad van beheer.

1946-1972, 1974. 1 pak

94. Ledenlijst van de redactieraad en het dagelijks bestuur.

z.d. 1 stuk

94a. Adreskaarten van het VKB.

z.d. 1 omslag

94b. Kattebelletjes van het VKB.

z.d. 1 omslag

94c. Stukken betreffende de ‘Kontaktcommissie’ van het VKB.

1969. 1 pak

C. Stukken betreffende de verwerving en het beheer van bezittingen

1. Het beheer van het gebouw in de Rijkeklarenstraat 45

95. Dossier betreffende de aankoop van het gebouw.

1966-1968. 1 omslag

96. Aankoopakte van het gebouw.

31 oktober 1968. 1 stuk

81

97-99. Dossiers betreffende het onderhoud van het gebouw.

1968-1973, 1983-1993. 2 pakken en 1 omslag

97. 1968. 1 omslag

98. 1969-1973. 1 pak

99. 1983-1993. 1 pak

100. Dossier betreffende het verhuren van lokalen en verdiepingen.

1969. 1 omslag

101. Briefwisseling met de Kring Vlaams Gezelschapsleven betreffende het gebruik van een

kamer op de eerste verdieping.

1972. 1 omslag

102. Dossier betreffende de aansluiting op de waterleiding.

1968-1973. 1 omslag

103. Dossier betreffende de reinigingsdienst.

1968. 1 omslag

2. Het beheer van roerend goed

104-105. Dossiers betreffende de aankoop van informaticamateriaal.

1989-1991, 1997. 1 pak en 1 omslag

104. 1989-1991. 1 pak

105. 1997. 1 omslag

3. Het beheer van het archief

106. Dossier betreffende de overdracht van archief naar het Archief voor het Vlaams leven

te Brussel.

1982-1984. 1 pak

4. Legaten

107. Dossier betreffende de nalatenschap van Guillaume Bogaerts.

1984-1985. 1 pak

108-110. Dossier betreffende de nalatenschap van Amandus Verbruggen.

1986-1992. 3 pakken

111-112. Dossier betreffende de nalatenschap van François Van De Weghe.

1987-1989. 2 pakken

113-114. Dossier betreffende de nalatenschap van Edouard Demesmaeker.

1991-1993. 2 pakken

82

D. Stukken betreffende het financieel beheer

1. Stukken betreffende personeelskosten

115-120. Dossiers betreffende de personeelslonen.

1983-1988. 6 pakken

115. 1983.

116. 1984.

117. 1985.

118. 1986.

119. 1987.

120. 1988.

121. Sociale balans.

2001. 1 omslag

2. Facturen

122-151. Facturen.

1969-1972, 1980-2002. 29 pakken en 1 omslag

122-123. 1969-1972. 2 pakken

124-127. 1980-1988. 4 pakken

128-130. 1989-1991. 3 pakken

131-133. 1992-1994. 3 pakken

134-136. 1995-1996. 3 pakken

137-138. 1995. 2 pakken

139-142. 1997. 4 pakken

143-145. 1998. 3 pakken

146. 1999. 1 pak

147. 2000-2001. 1 omslag

148-151. 2002. 4 pakken

3. Stukken betreffende het beheer van de bankrekeningen

152. Dossier betreffende het maken van een nieuwe volmachtkaart bij de Kredietbank.

1990-1992. 1 pak

153. Dossier betreffende de geldtransfers tussen het Karel Bulsfonds en het Vlaams Komitee

voor Brussel.

83

1996-1998. 1 pak

154. Stukken betreffende de bankrekening bij CERA.

z.d. 1 omslag

155. Staat met de saldi op zicht- en spaarrekeningen .

[2001]. 1 stuk

156. Stukken betreffende een effectenrekening bij KBC.

2000-2002. 1 omslag

4. Boekhouding

157-160. Concepten van journaals, grootboeken en balansen.

1995-2001. 4 pakken

161-175. Grootboeken.

1962-1968, 1986-1998. 12 delen en 3 pakken

161. 1962-1968. 1 deel

162. 1986. 1 deel

Bevat ook het journaal van het jaar 1986.

163. 1987. 1 deel


164. 1988. 1 deel


165. 1989. 1 deel


166. 1990. 1 deel


167. 1991. 1 deel

168. 1992. 1 deel

169. 1993. 1 deel

170. 1994. 1 deel

171. 1995. 1 deel

172-173. 1996. 1 deel en 1 pak

174. 1997. 1 pak

175. 1998. 1 pak

176-183. Journaals.

1986-1998.

*** 1986.


*** 1987.


*** 1988.

84


*** 1989.


*** 1990.


176. 1991.

177. 1992. 1 deel

178. 1993. 1 deel

179. 1994. 1 deel

180. 1995. 1 deel

181. 1996. 1 pak

182. 1997. 1 pak

183. 1998. 1 pak

183a-183d.1999 4 pakken

184-204. Afschriften van rekeninguittreksels.

1997-1999. 21 pakken

184-191. 1997. 8 pakken

192-201. 1998. 10 pakken

202-204. 1999. 3 pakken

5. Financiële verantwoording

205-206. Winst- en verliesrekeningen.

1977-1993. 2 pakken

205. 1977-1986.

206. 1987-1993.

6. Stukken betreffende de financiering van projecten

207. Dossier betreffende de financiering van de colloquia van 1997, 1998, 1999; het 65-jarig

jubileum en de uitreiking van de Albert De Cuyperprijs in 1999.

1997-1999. 1 pak

7. Stukken betreffende subsidies

208. Dossier betreffende de subsidies van de Kultuurraad voor Vlaanderen.

1959-1971. 2 pakken

209-220. Dossiers betreffende de subsidies van de Nederlandse Commissie voor Cultuur.


209. 1975-1980. 1 omslag

210. 1981. 1 pak

211. 1982. 1 omslag

85

212-213. 1983. 2 pakken

214. 1984. 1 pak

215. 1985. 1 omslag

216. 1986. 1 pak

217. 1987. 1 pak

218. 1988. 1 pak

219-220. 1989. 2 pakken

221-223. Dossiers betreffende de subsidies van de Vlaamse Gemeenschapscommissie.

1990-1994. 3 pakken

221. 1990-1991. 1 pak

222-223. 1992-1994. 2 pakken

224. Dossier betreffende de schrapping van de subsidie van de Vlaamse

Gemeenschapscommissie voor De Brusselse Post.

1990. 1 pak

225. Briefwisseling met de minister van economie van de Brusselse Hoofdstedelijke

Executieve betreffende subsidiëring.

1991. 1 omslag

226. Briefwisseling met Jos Chabert over de financiële steun aan de Brusselse Post door de

Vlaamse Gemeenschapscommissie voor het jaar 1993.

1992. 1 omslag

8. Stukken betreffende financiële steun

227. Minuten van uitgaande stukken betreffende oproepen tot financiële steun.

[1950]-1973. 1 pak

228. Dossier betreffende de financiële steun voor de aankoop van het huis in de

Rijkeklarenstraat 45.

1966. 1 pak

229-241. Dossiers betreffende financiële steun.


229. 1980. 1 omslag

230. 1981. 1 omslag

231. 1982. 1 pak

232. 1983. 1 pak

233. 1984. 1 pak

234. 1985. 1 pak

235. 1986. 1 pak

236. 1988. 1 pak

237. 1989. 1 pak

86

238. 1990. 1 pak

239. 1991. 1 pak

240. 1994. 1 omslag

241. 1995-1996. 1 pak

*** Lijst met weldoeners.

1990-1992.


242. Lijsten met weldoeners.

1995-2000. 1 pak

E. Stukken betreffende het ledenbeheer

242a. Staten met de namen en adressen van de leden van het uitvoerend bestuur van de

aangesloten verenigingen.

1961-1964 1 pak

243. Aansluitingsformulieren.

1963. 1 pak

244-254. Dossiers betreffende lidmaatschappen.


244. 1980. 1 omslag

245. 1981. 1 omslag

246. 1982. 1 omslag

247. 1983. 1 omslag

248. 1984. 1 omslag

249. 1985. 1 pak

250. 1986. 1 pak

251. 1987. 1 pak

252. 1988. 1 pak

253. 1989. 1 pak

254. 1990. 1 pak

255. Ledenlijst.

1990-1992. 1 deel

256. Concepten en minuten van uitgaande stukken en inkomende stukken betreffende de

vraag tot aansluiting bij het Vlaams Komitee voor Brussel.

1993-1996. 1 pak

257. Bidprentjes, rouwbetuigingen en overlijdensberichten van leden en kennissen van het

Vlaams Komitee voor Brussel.

1990-1998. 1 pak

87

F. Stukken betreffende de activiteiten

1. Promotie voeren 258. Onderwerpsmap betreffende de geschiedenis van het Vlaams Komitee voor Brussel.

z.d. 1 pak

259. Concepten van slogans en teksten van het Vlaams Komitee voor Brussel.

z.d. 1 pak

260. Stukken betreffende promotiemateriaal van allerlei acties.

1950-1966. 1 pak

261. Folders, brochures en pamfletten van het Vlaams Komitee voor Brussel.

1950-1989. 1 pak

262. Omzendbrieven, proclamaties, resoluties, open brieven, werkingsverslagen,

persberichten en informatiebrochures van het Vlaams Komitee voor Brussel.

[1962-1965]. 1 pak

263. Dossiers betreffende de radio- en televisie optredens van het Vlaams Komitee voor

Brussel.

1962-1963. 1 pak

264. Dossier betreffende het verspreiden van propagandamateriaal tijdens Brusselieren.

1959-1984. 1 pak

2. Medewerking verlenen aan activiteiten

a. Congres der Brusselse Vlamingen

265-268. Dossier betreffende het Tweede Congres van de Brusselse Vlamingen.

1979-1980. 4 pakken

269-273. Dossier betreffende het Vierde Congres van de Brusselse Vlamingen.

1993-1994. 4 pakken en 1 omslag

b. Guldensporenherdenking

274-279. Dossiers betreffende de Guldensporenherdenking.

1950, 1955-1956, 1961, 1964, 1967, 1972, 1974-1975, 1978, 1987-1988, 1989, 1990-

1992. 6 pakken

274. 1950, 1955-1956.

275. 1961, 1964, 1967.

276. 1972, 1974-1975, 1978 .

277. 1987-1988.

278. 1989.

279. 1990-1992.

88

3. De organisatie van festiviteiten

a. Albert De Cuyperprijs

280-289. Dossiers betreffende de organisatie van de Albert De Cuyperprijs.

1994-2002. 10 pakken

280. 1994. 1 pak

281. 1995. 1 pak

282. 1996. 1 pak

283. 1997. 1 pak

284. 1998. 1 pak

285. 1999. 1 pak

286. 2000. 1 pak

287. 2001. 1 pak

288-289. 2002. 2 pakken

290. Brochure (speciale editie van De Brusselse Post) Uitdagingen voor het

Nederlandstalig onderwijs in Brussel naar aanleiding van de toekenning van de

erepenning Albert De Cuyper aan Gijs Garré.

2004. 1 deel

291-294. Foto’s en fotonegatieven van de uitreiking van de Albert De Cuyperprijs.

1994-2002. 4 pakken

b. Jubilea

295-296. Dossier betreffende de organisatie van het 65-jarig jubileum van Vlaams Komitee

Brussel en de uitreiking van de Visser-Neerlandiaprijs op 12 februari 1999.

1998-1999. 2 pakken

297-301. Dossier betreffende het 50-jarig jubileum van De Brusselse Post.

2000. 5 pakken

c. Zang-en dansfeest

202-305. Dossier betreffende de organisatie van een zang- en dansfeest op 8 juli 1958.

1957-1958. 4 pakken

4. De organisatie van debatten en bezinningsdagen

306. Dossier betreffende de organisatie van de debatavond ‘Een Vlaamse sociale

zekerheid…ook voor Brussel’ met medewerking van de Vlaamse Volksbeweging Brussel.

z.d. 1 pak

307. Dossier betreffende de organisatie van de debatavond ‘subnationaliteit’.

1988. 1 pak

89

308. Dossier betreffende de organisatie van de debatavond ‘Fusie(s) van de Brusselse

gemeenten? Of niet?’ met medewerking van het Algemeen Nederlands Verbond.

1989. 1 pak

309. Dossier betreffende de organisatie van de debatavond ‘De financiering van gewesten en

gemeenschappen’.

1988. 1 pak

310. Dossier betreffende de organisatie van een bezinningsdag ‘Een statuut van de

Nederlandstalige Brusselaars en hun verhoudingen tot Vlaanderen en Europa’.

1990. 1 pak

310a. Dossier betreffende de deelname van het VKB aan een hoorzitting van de Vlaamse

Raad op 4 maart 1988.

1988. 1 pak

5. De organisatie van colloquia

a. Brussel na 18 juni 1989 – 13 mei 1989

311. Dossier betreffende de financiering van het colloquium.

1989. 1 pak

312. Verslagen van de werkgroep ‘Culturele uitstraling’ van de Nederlandse commissie voor

cultuur van de Brusselse agglomeratie belast met de organisatie van het colloquium.

1989. 1 omslag

313. Briefwisseling omtrent het colloquium.

1989. 1 pak

314. Verslagboek van het colloquium, met concepten.

1989. 1 deel

315. Programma van het colloquium.

1989. 1 omslag

316. Persmededeling over het colloquium.

1989. 1 omslag

317. Persknipsels over het colloquium.

1989. 1 pak

b. Migratie en migranten – 28 mei 1990

318. Dossier betreffende de financiering van het colloquium.

1989. 1 pak

319. Verslagen van vergaderingen van de werkgroepen belast met de organisatie van het

colloquium.

1990. 1 pak

320. Concepten van de bijdragen tot het verslagboek van het colloquium.

1990. 1 pak

90

321-322. Verslagboek van het colloquium.

1990. 2 pakken

323. Inkomende brieven met verontschuldigingen voor het colloquium.

1990. 1 omslag

324. Persmededeling over het colloquium.

1990. 1 stuk

325. Persknipsels over het colloquium.

1990. 1 pak

c. De gevolgen voor Brussel van een eventuele federalisering van de sociale

zekerheid – 12 april 1997

326-328. Verslagen van de werkgroep belast met de organisatie van het colloquium.

1995. 3 pakken

329. Dossier betreffende het boek De Vlaamse sociale zekerheid in 101 vragen en

antwoorden.

1995. 1 pak

330. Dossier betreffende de subsidiëring en financiering van het colloquium.

1997. 1 pak

331. Dossier betreffende de voorbereiding van het verslagboek van het colloquium.

1997. 1 pak

332. Dossier betreffende de uit te nodigen personen voor het colloquium.

1997. 1 pak

333. Inschrijvingslijsten voor het colloquium.

1997. 1 pak

334. Antwoordkaarten en afschriften van antwoordkaarten, ingekomen brieven met

verontschuldigingen voor het colloquium.

1997. 1 pak

335. Afschriften van rekeninguittreksels betreffende het inschrijvingsgeld voor het

colloquium.

1997. 1 pak

336. Verslagboek van het colloquium.

1997. 1 band

337. Persmap van het colloquium.

1997. 1 band


1997-1998. 1 pak

d. Het Nederlandstalige zorgaanbod in Brussel – 9 mei 1998

339. Verslagen van de werkgroep belast met de organisatie van het colloquium.

1997-1998. 1 pak

91

340. Financiële verslagen met bijlagen van het colloquium.

1998. 1 omslag


1998. 1 pak

342. Dossier betreffende de persvoorstelling van het colloquium.

1998. 1 omslag

343. Uitnodigingskaart voor het colloquium.

1998. 1 stuk

344. Antwoordkaarten en afschriften van antwoordkaarten betreffende de inschrijvingen

voor het colloquium.

1998. 1 omslag


1998. 1 omslag


1998. 1 pak


1998. 1 pak

347. Onderwerpsmap betreffende de MUG diensten .

1998. 1 pak

Bevat ook een verslag van de ad-hoc werkgroep medische urgentiediensten van 30 juni

1998. Deze werkgroep was opgericht als gevolg van het colloquium.

e. Brussel & het Nederlands. Het Nederlands, factor van sociale en

economische ontplooiing – 8 mei 1999

349. Verslagen van de werkgroep belast met de organisatie van het colloquium.

1999. 1 omslag

350-351. Briefwisseling omtrent het colloquium.

1999. 2 pakken

352-353. Facturen van het colloquium.

1999. 2 pakken

354. Uitnodigingskaart voor het colloquium.

1999. 1 stuk

355. Persbericht over het colloquium.

1999. 1 omslag

356. Ingekomen brieven en antwoordkaarten met inschrijvingen voor het colloquium.

1999. 1 pak


1999. 1 pak

358. Programma van het colloquium.

1999. 1 stuk

92


1999. 1 omslag


1999. 1 pak

361. Nota ‘Politieke conclusies van het Vlaams Komitee voor Brussel na het colloquium

Brussel & het Nederlands. Het Nederlands, factor van sociale en economische

ontplooiing’.

1999. 1 omslag

6. De organisatie van persconferenties

362. Persmap en persknipsels betreffende de persconferentie ‘Toekennen gemeentelijk

stemrecht aan EG-burgers en gevolgen voor Vlaanderen’ georganiseerd met

medewerking van het Komitee der randgemeenten, het Vlaams Komitee Druivenstreek

en de Vlaamse Volksbeweging.

1990. 1 omslag

363. Dossier betreffende de persconferentie ‘De inplanting van de EG in Brussel en de

gevolgen’ georganiseerd met medewerking van de Vlaamse Volksbeweging Brussel.

1991. 1 pak

364. Dossier betreffende de persconferentie ‘Problemen na verschillende inbraken in het

Vlaams Komitee voor Brussel-gebouw, het Vlaams Komitee voor Brussel en de

Europese actualiteit’.

1993. 1 pak

365. Dossier betreffende de persconferentie ‘Memorandum voor de Vlaamse Regering:

proeve van een reddingsprogramma voor de Vlaamse gemeenschap van Brussel’.

1995. 1 pak

366. Dossier betreffende de persconferentie ‘Een taalwetgeving voor Europa’.

1996. 1 pak

367. Dossier betreffende de persconferentie over De Brusselse Post.

1997. 1 pak

368. Dossier betreffende de persconferentie over de vervolging van de MIVB wegens

taalgebruik.

2001. 1 omslag

369. Dossier betreffende de persconferentie 'Ondanks subsidiestop zet het Vlaams Komitee

voor Brussel door'.

2002. 1 omslag

7. Het opstellen van persberichten en moties

370-390. Dossiers betreffende persberichten en moties.

1961-1976, 1980-1987, 1989-1997. 19 pakken en 2 omslagen

93

370. 1961-1964. 1 pak

371. 1965. 1 pak

372. 1966-1967. 1 pak

373. 1968-1969. 1 pak

374. 1970. 1 pak

375. 1971. 1 pak

376. 1972. 1 pak

377-378. 1973. 2 pakken

379. 1974. 1 pak

380 1975. 1 pak

381. 1980. 1 pak

382. 1981. 1 pak

383. 1982. 1 pak

384. 1983. 1 pak

385. 1984. 1 pak

386. 1985. 1 pak

387. 1986. 1 omslag

388. 1987. 1 pak

389. 1989-1991. 1 pak

390. 1993-1997. 1 omslag

8. Het stellen van parlementaire vragen

391. Dossiers betreffende gestelde parlementaire vragen.

1963-1965. 1 pak

392-415. Dossiers betreffende gestelde parlementaire vragen.


Alfabetisch geordend op domein van bevoegdheidsdomein van de minister of

staatssecretaris aan wie een vraag wordt gesteld.

392-398. A-F. 7 pakken

399-407. J-O. 7 pakken en 2 omslagen

408- 415. S-Z . 8 pakken

416-423. Dossiers betreffende gestelde parlementaire vragen.

1988-1990. 8 pakken

Alfabetisch geordend op domein van bevoegdheidsdomein van de minister of

staatssecretaris aan wie een vraag wordt gesteld.

416-419. A-F. 4 pakken

420-421. J-O. 2 pakken

422-423. S-Z. 2 pakken

94

424. Dossiers betreffende parlementaire vragen aan alle centrale ministers en regeringsleden.

1982-1989. 1 pak

425. Briefwisseling met politici in verband met het stellen van parlementaire vragen.

1983-1990. 1 pak

426. Dossiers betreffende gestelde parlementaire vragen in verband met klachten over het

taalgebruik van de eerste minister.

1984-1990. 1 pak

427-428. Dossier betreffende parlementaire vragen over het respect voor de taalwetgeving.

1989-1990. 2 pakken

429-431. Dossiers betreffende parlementaire vragen over het budget voor de verspreiding van

kranten en tijdschriften binnen de overheidsdiensten.

1990. 3 pakken

9. Indienen van klachten in verband met taalgebruik en het niet respecteren van de

taalwet

a. 1950-1969

432-435. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik.

1954-1960, 1968. 4 pakken

432. 1954-1955.

433. 1956.

434. 1957-1961.

435. 1968.

436. Dossier betreffende een klacht in verband met taalgebruik op de lichtfeesten.

1955. 1 omslag

437. Dossier betreffende klachten in verband met taalgebruik bij de telefooncentrales van

verschillende ministeries.

1957-1964. 1 pak

438. Dossier betreffende het niet aanwerven van Vlaamse aannemers in Brusselse

gemeentebesturen.

1958-1959. 1 pak

b. 1970-1995

(1) Indienen van klachten betreffende de autosector

439. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik bij de Koninklijke

Belgische Touring Club.

1982-1990. 1 pak

95

(2) Indienen van klachten betreffende ambassades en ambassadeurs

440. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik van ambassades en

ambassadeurs.

1972. 1 pak

(3) Indienen van klachten betreffende banken

441. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik bij de Algemene Spaar- en

Lijfrentekas.

1982-1990. 1 pak

442. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik bij de Antwerpse

Hypotheekkas AN-HYP.

1987. 1 pak

443. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik bij de Bank Brussel Lambert.

1982-1990. 1 pak

444. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik bij het Centraal Bureau voor

Hypothecair Krediet.

1982-1983. 1 pak

445. Dossier betreffende klachten in verband met taalgebruik bij Eural Spaarkas.

1984. 1 omslag

446-447. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik bij het Gemeentekrediet.

1983-1991. 2 pakken

448. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik bij de Nationale Maatschappij

voor Krediet aan de Nijverheid.

1983-1989. 1 pak

449. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik bij de Nationale Bank van

België.

1981-1987. 1 pak

450. Dossier betreffende een klacht in verband met taalgebruik bij de Nederlandse

Middenstandsbank .

1990. 1 omslag

451. Dossier betreffende klachten in verband met taalgebruik bij de Kredietbank .

1983-1987. 1 pak

452. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik bij het Nationaal Instituut

voor Landbouwkrediet.

1983-1985. 1 pak

453. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik bij de Generale Bank.

1982-1989. 1 pak

454. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik bij het Herdisconterings- en

Waarborginstituut.

1982-1983. 1 pak

96

455. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik bij de Nationale Kas voor

Beroepskrediet.

1982-1983. 1 pak

456. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik bij de Paribas Bank België

en Sofibank.

1986-1987. 1 omslag

457. Dossiers betreffende het niet respecteren van de taalwetgeving bij openbare financiële

instellingen.

1982-1988. 1 pak

458. Dossier betreffende klacht in verband met taalgebruik bij de Belgische Vereniging der

Banken.

1982. 1 omslag

458a. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik bij de Beurscommissie.

1981-1982, 1986. 1 pak

(4) Indienen van klachten betreffende bedrijven uit het buitenland

459. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik in Nederlandse bedrijven.

1988-1990. 1 pak

460. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik in bedrijven die buiten

België en Nederland gehuisvest zijn.

1989-1990. 1 pak

(5) Indienen van klachten betreffende het Belgisch Staatsblad

461-462. Dossiers betreffende klachten tegen firma's in het Nederlandse taalgebied wegens

onwettige publicaties in het Belgisch Staatsblad.

1970. 2 pakken

463-468. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik in de bijlagen bij het Belgisch

Staatsblad.

1982. 6 pakken

469-470. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik in de bijlagen bij het Belgisch

Staatsblad door handelsvennootschappen.

1982. 2 pakken

471-473. Dossiers betreffende de antwoorden van vennootschappen, b.v.b.a.'s en vzw's op de

klachten in verband met het taalgebruik in de bijlagen bij het Belgisch Staatsblad.

1982-1983. 3 pakken

(6) Indienen van klachten betreffende beurzen en jaarsalons

474. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik bij beurzen en salons.

1987-1988. 1 pak

475. Dossier betreffende een klacht in verband met taalgebruik op Batibouw.

1989. 1 omslag

97

476. Dossier betreffende klachten in verband met taalgebruik bij Flanders Expo.

1989-1990. 1 pak

477. Minuut van een uitgaande brief betreffende een klacht in verband met taalgebruik op de

Antiekbeurs van Vlaanderen.

1990. 1 stuk

478. Dossier betreffende een klacht in verband met taalgebruik bij de Internationale

Jaarbeurs van Brussel.

1982. 1 omslag

(7) Indienen van klachten betreffende het ‘Bloc de la liberté linguistique’

479. Dossier betreffende een klacht tegen het ‘Bloc de la liberté linguistique’ wegens het niet

naleven van de taalwet.

1954. 1 pak

(8) Indienen van klachten betreffende de Belgische Radio- en Televisieomroeporganisatie

(BRT)

480-481. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik op de BRT.

1981-1990. 2 pakken

480. 1981-1986.

481. 1987-1990.

(9) Indienen van klachten betreffende Coditel

482. Dossier betreffende een klacht betreffende het niet ontvangen van Nederland 3 bij

CODITEL.

1988. 1 omslag

(10) Indienen van klachten betreffende de communicatie en klantvriendelijkheid van bedrijven

483-518. Dossiers betreffende het verspreiden van eentalige reclame te Brussel, tweetalige

reclame te Vlaanderen en het tewerkstellen van eentalige verkoper.

1970-1971, 1980-1990. 35 pakken en 1 omslag

483. 1970-1971. 1 pak

484. 1980. 1 pak

485-486. 1981. 2 pakken

487-490. 1982. 4 pakken

491-493. 1983. 3 pakken

494-497. 1984. 3 pakken en 1 omslag

498-499. 1985. 2 pakken

500-502. 1986. 3 pakken

503-504. 1987. 2 pakken

505-506. 1988. 2 pakken

98

507-511. 1989. 5 pakken

512-518. 1990. 7 pakken

(11) Indienen van klachten betreffende culturele evenementen en organisaties

519. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik bij het Festival van

Vlaanderen.

1981, 1984, 1989-1990 . 1 pak

520. Dossier betreffende een klacht in verband met taalgebruik in het Paul Delvauxmuseum.

1989. 1 omslag

521. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik in het Paleis voor Schone

Kunsten en de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België.

1989. 1 pak

522. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik op de filmexpo Cités-Cinés in

Gent.

1989-1990. 1 pak

522a. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik bij de Belgische Mediatheek.

1981-1984. 1 pak

522b. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik in de culturele sector in het

algemeen.

1983-1990. 1 pak

522c. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik bij de Belgische Muntclub.

1990. 1 omslag

(12) Indienen van klachten betreffende distributiemaatschappijen

523. Dossier betreffende de inbreuken van de Brusselse Intercommunale Watermaatschappij

op de taalwet.

1959-1970. 1 pak

524. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik bij de nationale maatschappij

der waterleidingen .

1982-1984. 1 omslag

525-527. Dossiers betreffende klachten in verband met het taalgebruik bij Brusselse

distributiemaatschappijen.

1982-1990. 3 pakken

(13) Indienen van klachten betreffende de Europese Gemeenschap en het Europees Parlement

528. Dossier betreffende de taaldiscriminatie bij de Europese Gemeenschap.

1972. 1 omslag

529. Dossier betreffende klachten over het taalgebruik bij de verkiezingen voor het Europees

Parlement in 1979 en 1984.

1979, 1984. 1 pak

99

530. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik bij de verschillende

instellingen van de Europese Gemeenschap.

1980-1991. 1 pak

531. Dossier betreffende de open brief ‘Brussel, hoofdstad van Europa’, verzonden naar de

Vlaamse en Nederlandse leden van het Europees parlement.

1991. 1 pak

531a. Briefwisseling met de Nederlandse leden van het Europees parlement betreffende

klachten over hun taalgebruik.

1991. 1 pak

(14) Indienen van klachten betreffende gebruiksaanwijzingen en etikettering

532-539. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik op gebruiksaanwijzingen van

bedrijven uit België.

1982-1990. 8 pakken

532. 1982-1983. 1 pak

533. 1984-1985. 1 pak

534. 1986-1987. 1 pak

535-537. 1988. 3 pakken

538. 1989. 1 pak

539. 1990. 1 pak

540-541. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik op gebruiksaanwijzingen van

bedrijven uit Nederland.

1984-1987. 2 pakken

540. 1984-1985.

541. 1986-1987.

542. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik op gebruiksaanwijzingen van

bedrijven die niet in België of Nederland gehuisvest zijn.

1985-1988. 1 pak

543-547. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik op gebruiksaanwijzingen bij

het Belgisch Ministerie van Economische Zaken.


543. 1984-1985. 1 omslag

544. 1986. 1 pak

545-547. 1987-1988. 1 pak en 2 omslagen

548. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik op etikettering en

gebruiksaanwijzingen bij de Nederlandse Keuringsdienst van Waren,

Nederlands Ministerie van Economische Zaken en Volksgezondheid.

1983-1988. 1 pak

100

549. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik op de etikettering bij het

Belgisch Ministerie van Economische Zaken.

1988-1991. 1 pak

(15) Indienen van klachten betreffende gemeenten

(a) Brusselse gemeenten

550. Dossier betreffende een klacht in verband met taalgebruik bij de gemeente Anderlecht.

1986. 1 omslag

551. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik bij de gemeenten Elsene,

Etterbeek en Evere.

1983-1988. 1 pak

552. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik bij de gemeenten Ganshoren,

Jette en Koekelberg.

1957-1988. 1 pak

553. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik bij de gemeenten Oudergem

en Schaarbeek.

1983-1986. 1 pak

554. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik bij de gemeenten Sint-Agatha-

Berchem en Sint-Gillis.

(1957-1958) 1984-1988. 1 pak

Stukken uit de jaren vijftig bevatten informatie over de gemeenten in kwestie en zijn

retroacta. Ze dateren voor de aanvang van de zaak en kunnen als bijlagen

beschouwd worden.

555. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik bij de gemeenten Sint-Jans-

Molenbeek en Sint-Joost-ten-Node.

1971-1974. 1 pak

556. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik bij de Stad Brussel.

1983-1986. 1 pak

557. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik bij de gemeenten Ukkel, Sint-

Pieters-Woluwe en Vorst.

(1964-1965) 1986-1996. 1 pak

Stukken uit de jaren zestig bevatten informatie over de gemeenten in kwestie en zijn

retroacta. Ze dateren voor de aanvang van de zaak en kunnen als bijlagen beschouwd

worden.

558. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik bij de gemeente Sint-

Lambrechts-Woluwe.

(1964-1965) 1997- 1998. 1 pak

Stukken uit de jaren zestig bevatten informatie over de gemeenten in kwestie en zijn

retroacta. Ze dateren voor de aanvang van de zaak en kunnen als bijlagen beschouwd

worden.

101

(b) Vlaamse Gemeenten

559-561. Dossiers betreffende formele klachten bij de vaste commissie voor taaltoezicht wegens

het niet naleven van de taalwet door Vlaamse gemeenten.

1981-1990. 3 pakken

559. 1981-1984.

560. 1985-1988.

561. 1989-1990.

562-563. Dossiers betreffende klachten in verband met het taalgebruik in Vlaamse gemeenten die

niet bij de vaste commissie voor taaltoezicht werden ingediend.

1982-1990. 2 pakken

564. Dossiers betreffende klachten in verband met het taalgebruik in de regio Gent.

1982-1990. 1 pak

(16) Indienen van klachten betreffende gerechtsdeurwaarders

565-567. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik bij gerechtsdeurwaarders

1982-1984, 1988-1990. 3 pakken

565. 1982-1984.

566. 1988.

567. 1989-1990.

(17) Indienen van klachten betreffende gezondheidsaangelegenheden

568. Dossier betreffende een klacht in verband met taalgebruik bij de administratieve

gezondheidsdienst.

1974. 1 omslag

569. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik in de medische sector.

1982-1990. 1 pak

570. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik bij het Rode Kruis.

1983-1990. 1 pak

571. Dossier betreffende klachten in verband met taalgebruik bij ‘Leven zonder vrees -

dienst anti-kanker’.

1989. 1 pak

572. Dossier betreffende klachten in verband met taalgebruik bij Artsen zonder Grenzen

vzw.

1990. 1 omslag

573. Dossier betreffende klachten in verband met het taalgebruik bij de Vereniging voor

Kankerbestrijding vzw.

1990. 1 omslag

102

(18) Indienen van klachten betreffende golfclubs

574. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik bij golfclubs.

1989. 1 pak

(19) Indienen van klachten betreffende grootwarenhuizen

575-577. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik bij GB-INNO-BM.

1982-1990. 3 pakken

575. 1982-1983.

576. 1984-1988.

577. 1989-1990.

578. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik bij Makro, Ikea, Colruyt en

C&A.

1982-1990. 1 pak

579. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik bij N.V. Delhaize.

1982-1989. 1 pak

(20) Indienen van klachten betreffende identiteitskaarten

580-582. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik op identiteitskaarten.

1984-1988. 3 pakken

580. 1984-1985.

581. 1986.

582. 1987-1988.

583. Dossier betreffende een klacht in verband met taalgebruik op identiteitskaarten in Sint-

Jans-Molenbeek.

1989-1990. 1 omslag

(21) Indienen van klachten betreffende justitie

584-592. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik in het domein van justitie

Het gaat om klachten gericht tegen de politie, het gevangeniswezen, het parket enz.

1975, 1982-1989. 9 omslagen

584. 1975.

585. 1982.

586. 1983.

587. 1984.

588. 1985.

589. 1986.

590. 1987.

591. 1988.

592. 1989.

103

(22) Indienen van klachten betreffende kerkelijke aangelegenheden

593-596. Dossiers betreffende klachten in verband met het taalgebruik in kerkelijke

aangelegenheden.

1957-1968, 1974-1981, 1983-1991. 3 pakken en 1 omslag

593. 1957-1968. 1 omslag

594. 1974-1981. 1 pak

595. 1983-1986. 1 pak

596. 1987-1991. 1 pak

597. Dossier betreffende de klacht in verband met de afwezigheid van het Nederlands in de

OLV Rijke Klaren Kerk.

1989-1990. 1 pak

(23) Indienen van klachten betreffende kunstgallerijen

598. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik bij kunstgallerijen.

1984-1990. 1 pak

(24) Indienen van klachten betreffende de kust

599. Dossiers betreffende klachten in verband met het taalgebruik in ‘Het magazine van het

festival van de kust’.

1989. 1 pak

(25) Indienen van klachten betreffende landbouw

600-602. Dossiers betreffende klachten in verband met het taalgebruik in het domein van de

landbouw.

1982-1983, 1985-1990. 3 pakken

600. 1982.

601. 1983.

602. 1985-1990.

(26) Indienen van klachten betreffende de Nationale Luchthaven

603. Dossier betreffende de klacht over de benaming van de Nationale Luchthaven.

1972. 1 omslag

(27) Indienen van klachten betreffende ministeries en ministers

604. Dossiers betreffende klachten in verband met het taalgebruik bij de telefooncentrales

van de ministeries.

1971-1976. 1 pak

605. Dossier betreffende een klacht in verband met taalgebruik bij het ministerie van

financiën.

1979-1986 6 pakken

104

606-616. Dossiers betreffende klachten in verband met het taalgebruik bij het ministerie van

landsverdediging.


606. 1982. 1 pak

607. 1983. 1 pak

608. 1984. 1 pak

609. 1985. 1 omslag

610. 1986. 1 pak

611. 1987. 1 pak

612. 1988. 1 pak

613-614. 1989. 2 pakken

615-616. 1990. 2 pakken

617. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik bij de voorzitter van de

senaat.

1981-1990. 1 pak

618. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik bij de Vlaamse

gemeenschapsministers.

1982-1990. 1 pak

619. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik gericht aan de ministers van

de Brusselse regering.

1982-1990. 1 pak

620-621. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik gericht aan de federale

regeringsministers.

1982-1990. 2 pakken

622. Dossier betreffende een klacht in verband met taalgebruik aan de Executive der

Deutschsprachigen Gemeinschaft.

1985 1 omslag

623. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik bij de minister van

binnenlandse zaken.

1989-1990. 1 pak

624. Dossier betreffende een klacht in verband met taalgebruik bij de vaste commissie voor

taaltoezicht over de Waalse gewestminister voor water, leefmilieu en landelijk

leven.

1984. 1 omslag

625. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik bij het ministerie van

verkeerswezen.

1984-1989. 1 pak

626. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik aan de minister van

volksgezondheid.

1989-1990. 1 pak

105

626a-626d. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik aan de minister van

buitenlandse zaken.

1981-1990. 4 pakken

626e. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik aan de staatssecretaris voor

het Brussels Gewest.

1989-1990. 1 pak

(28) Indienen van klachten betreffende het Nationaal Instituut voor Oud-Strijders en

Oorlogslachtoffers

627. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik bij het Nationaal Instituut

voor Oud-Strijders en Oorlogslachtoffers.

1984-1986. 1 pak

(29) Indienen van klachten betreffende notarissen

628. Dossier betreffende taalklachten over de Vlaamse en Brusselse notarissen.

1966-1974. 1 pak

(30) Indienen van klachten betreffende onderwijs

629-640. Dossiers betreffende klachten in verband met het taalgebruik in het onderwijs.

1971-1976, 1982-1991. 11 pakken en 1 omslag

629. 1971-1976. 1 pak

630. 1982. 1 pak

631. 1983. 1 pak

632. 1984. 1 pak

633. 1985. 1 pak

634. 1986. 1 pak

635. 1987. 1 pak

636. 1988. 1 pak

637. 1989. 1 pak

638-639. 1990. 2 pakken

640. 1991. 1 omslag

641. Dossier betreffende klachten in verband met naschoolse taallessen in het Nederlandse

taalgebied.

1982-1988. 1 pak

642. Dossier betreffende het taalgebruik bij het ‘Comité Scolaire du Divin Sauveur’.

1983. 1 omslag

106

(31) Indienen van klachten betreffende ontwikkelingssamenwerking

643. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik in het domein van de

ontwikkelingssamenwerking.

1987-1989. 1 omslag

(32) Indienen van klachten betreffende openbaar vervoer

644-652. Dossier betreffende het indienen van klachten bij de vaste commissie voor

taaltoezicht in verband met taalgebruik bij de NMBS.

1976, 1981-1983, 1985-1990. 8 pakken en 1 omslag

644. 1976. 1 omslag

645. 1981. 1 pak

646-647. 1982. 2 pakken

648. 1983. 1 pak

649. 1985. 1 pak

650. 1986. 1 pak

651. 1987-1988. 1 pak

652. 1989-1990. 1 pak

653-660. Briefwisseling betreffende klachten in verband met taalgebruik bij de NMBS met

verschillende correspondenten.


653. 1981-1982. 1 pak

654. 1983-1984. 1 pak

655. 1985. 1 pak

656. 1986. 1 pak

657. 1987. 1 pak

658. 1988. 1 pak

659. 1989. 1 pak

660. 1990. 1 omslag

661-672. Parlementaire vragen betreffende klachten in verband met taalgebruik bij de NMBS

1982-1983, 1985-1989. 7 pakken en 4 omslagen

661. 1982. 1 pak

662. 1983. 1 omslag

663. 1985. 1 omslag

664. 1986. 1 pak

665. 1987. 1 pak

666-671. 1989. 4 pakken en 2 omslagen

672. Dossiers betreffende klachten in verband met het taalgebruik van alle Brusselse

bedrijven die instaan voor vervoer.

1982-1990. 1 pak

107

(33) Indienen van klachten betreffende overheid en ambtenarij

673. Dossiers betreffende klachten over het taalgebruik door het Provinciaal Gouvernement

van Brabant.

1982. 1 omslag

674-676. Dossiers betreffende klachten in verband met het niet respecteren of het ontbreken van

taalkaders bij de overheid.

1982-1989. 3 pakken

674. 1982-1983.

675. 1984-1985.

676. 1986-1989.

677. Dossier betreffende klachten in verband met taalgebruik over de behandeling van

Vlaamse ambtenaren te Brussel.

1956-1957. 1 pak

(34) Indienen van klachten betreffende pensioenen waarborgfondsen

678. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik bij pensioenen

waarborgfondsen.

1982-1987. 1 pak

(35) Indienen van klachten betreffende plattegronden, landkaarten en wegwijzers

679-688. Dossiers betreffende klachten over plattegronden, landkaarten en wegwijzers waarop

het tweetalige karakter van Brussel of het eentalige karakter van Vlaanderen niet wordt

gerespecteerd.


679. 1981. 1 omslag

680. 1982. 1 pak

681. 1983. 1 pak

682. 1984. 1 pak

683. 1985. 1 pak

684. 1986. 1 pak

685. 1987. 1 pak

686. 1988. 1 pak

687. 1989. 1 pak

688. 1990. 1 omslag

(36) Indienen van klachten betreffende het ministerie voor Post, Telegraaf en Telefoon

(P.T.T.) en Promedia

689-700. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik bij de P.T.T. en Promedia

1970, 1974, 1981-1990. 8 pakken en 4 omslagen

108

689. 1970. 1 omslag

690. 1974. 1 omslag

691. 1981. 1 omslag

692. 1982. 1 omslag

693. 1983. 1 pak

694. 1984. 1 pak

695. 1985. 1 pak

696. 1986. 1 pak

697. 1987. 1 pak

698. 1988. 1 pak

699. 1989. 1 pak

700. 1990. 1 pak

701. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik bij de staatssecretaris van de

P.T.T.

1986-1989. 1 pak

(37) Indienen van klachten betreffende het Rekenhof

702-703. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik bij het Rekenhof.

1981-1984. 2 pakken

702. 1981-1982.

703. 1983-1984.

(38) Indienen van klachten betreffende restaurants

704-706. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik in restaurants.

1982-1990. 3 pakken

704. 1982-1983.

705. 1984-1986.

706. 1987-1990.

707. Dossier betreffende een klacht in verband met taalgebruik bij het studentenrestaurant

van de Universitaire Faculteiten Sint-Aloysius (UFSAL).

1985-1986. 1 pak

(39) Indienen van klachten betreffende de Regie voor Telegraaf en Telefoon (R.T.T.)

708-718. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik bij de R.T.T.

1971, 1974, 1981-1988. 9 pakken en twee omslagen

708. 1971. 1 omslag

709. 1974. 1 omslag

710. 1981. 1 pak

711. 1982. 1 pak

109

712. 1983. 1 pak

713. 1984. 1 pak

714. 1985. 1 pak

715. 1986. 1 pak

716. 1987. 1 pak

717. 1988. 1 pak

718. 1989. 1 pak

(40) Indienen van klachten betreffende de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening

719. Dossiers betreffende klachten in verband met het taalgebruik bij de Rijksdienst voor

Arbeidsvoorziening.

1983-1989. 1 pak

(41) Indienen van klachten betreffende SABENA

720-721. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik bij SABENA.

1981-1990. 2 pakken

720. 1981-1985.

721. 1986-1990.

(42) Indienen van klachten betreffende het domein van de sport

722. Dossiers betreffende klachten in verband met het taalgebruik in het domein van de

sport.

1982-1989. 1 pak

723. Dossier betreffende klachten in verband met het taalgebruik in de brochure ‘20 km door

Brussel 6/6/82’.

1982-1983. 1 pak

(43) Indienen van klachten betreffende sociale zaken

724. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik aan de vaste commissie

voor taaltoezicht wat betreft pensioenen.

1981-1989. 1 pak

725. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik aan de vaste commissie

voor taaltoezicht wat betreft taalgebruik in sociale aangelegenheden.

1982-1986. 1 pak

726. Dossier betreffende de Vlaams Komitee voor Brussel-afvaardiging bij verschillende

politici om het probleem van de toepassing van de taalwet bij sociale

huisvestingsmaatschappijen te bespreken.

1989-1990. 1 pak

110

726a-726b. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik bij sociale

huisvestingsmaatschappijen.

1983-1990. 2 pakken

726c. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik bij de dienst voor

Overzeese Sociale Zekerheid.

1982-1986. 1 pak

(44) Indienen van klachten betreffende straatnamen

727-730. Dossiers betreffende klachten in verband met eentalige Franstalige straatnamen in

allerlei publicaties.

1984-1990. 4 pakken

727. 1984-1985.

728. 1986.

729. 1987.

730. 1988-1990.

(45) Indienen van klachten betreffende toeristische aangelegenheden

731-725. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik in het domein van toerisme.

1981-1989. 5 pakken

731. 1981-1982.

732. 1983.

733. 1984-1985.

734. 1986.

735. 1987-1989.

736. Dossier betreffende het Nederlands op de ‘landing card’ die men moet invullen op de

veerboot naar Groot-Brittannië.

1981-1982. 1 pak

(46) Indienen van klachten betreffende universiteiten

737. Dossiers betreffende klachten in verband met het taalgebruik bij de universiteiten.

1981-1986. 1 pak

(47) Indienen van klachten betreffende vakbonden

738-739. Dossiers betreffende klachten in verband met het taalgebruik bij vakbonden.

1982, 1988, 1989. 2 omslagen

(48) Indienen van klachten betreffende vastgoedkantoren

740-744. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik bij vastgoedkantoren.

1975, 1981-1984, 1987, 1989. 3 pakken en 2 omslagen

740. 1975. 1 pak

741. 1981-1983. 1 pak

111

742. 1984. 1 pak

743. 1987. 1 omslag

744. 1989. 1 omslag

(49) Indienen van klachten betreffende verenigingen

745. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik bij de Orde der Architecten.

1972. 1 omslag

746. Dossier betreffende een klacht in verband met taalgebruik bij de fanfare ‘De

Weergalm’.

1982. 1 omslag

747. Dossier betreffende een klacht in verband met de subsidiëring van 'Info-Türk'.

1985. 1 omslag

748. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik bij ‘De vrienden van het

Bordetinstituut’.

1988. 1 pak

749. Dossier betreffende een klacht aan het Willemsfonds wegens het sturen van ééntalige

Franstalige brieven naar leden.

1990. 1 omslag

749a. Dossier betreffende klachten in verband met taalgebruik aan het ‘Leger des Heils’.

1982-1986. 1 pak

(50) Indienen van klachten betreffende de verkiezingen

750. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik tijdens de verkiezingen van

1961.

1961. 1 pak

(51) Indienen van klachten betreffende verzekeringsbewijzen en groene kaarten

751-753. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik op verzekeringsbewijzen en

groene kaarten voor internationale motorvoertuigen.

1981-1984, 1987-1989. 2 pakken en 1 omslag

751. 1981. 1 pak

752. 1982-1984. 1 pak

753. 1987-1989. 1 omslag

(52) Indienen van klachten betreffende verzekeringsmaatschappijen

754. Dossiers betreffende klachten in verband met de kortingen die worden toegekend aan

Luxemburgers (België) bij het afsluiten van een verzekering.

1981-1982. 1 pak

755. Dossiers betreffende klachten in verband met het taalgebruik door

verzekeringsmaatschappijen bij het afhandelen van arbeidsongevallen.

1981-1984. 1 pak

112

756. Dossiers betreffende klachten in verband met het taalgebruik door

verzekeringsmakelaars.

1981-1984. 1 pak

757-761. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik bij

verzekeringsmaatschappijen.

Alfabetisch geordend op naam van de verzekeringsmaatschappij.

1982-1985. 4 pakken

757. A-B.

758. C-G.

759. O-S.

760. V-Z.

761. Dossiers betreffende klachten in verband met tweetalige reclame voor

verzekeringsmaatschappijen op Vlaams grondgebied.

1989-1990. 1 omslag

(53) Indienen van klachten betreffende ziekenfondsen

762-771. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik bij ziekenfondsen.


762. 1980. 1 omslag

763. 1981. 1 pak

764. 1982. 1 pak

765. 1983. 1 omslag

766. 1984. 1 omslag

767. 1985. 1 pak

768. 1986. 1 pak

769. 1987. 1 omslag

770. 1988. 1 omslag

771. 1989. 1 omslag

772. Dossier betreffende het niet toepassen van de taalwet in het hersteloord ‘Domaine de

Nivezé’ in Spa.

1982. 1 pak

(54) Indienen van klachten betreffende ziekenhuizen, OCMW’s en kinderdagverblijven

773. Dossier betreffende de klachten in verband met taalgebruik bij het dispensarium

DISSCA.

1958-1965. 1 pak

113

774. Dossiers betreffende klachten in verband met taalgebruik bij de commissies van

openbare onderstand.

1962-1966. 1 pak

775-785. Dossiers betreffende klachten in verband met het taalgebruik in ziekenhuizen en

OCMW-instellingen.

1972, 1981-1991. 9 pakken, 1 omslag en 1 stuk

775. 1972. 1 omslag

776. 1981. 1 stuk

777. 1982. 1 pak

778. 1983. 1 pak

779. 1984. 1 pak

780. 1985. 1 pak

781. 1986. 1 pak

782. 1987. 1 pak

783. 1989. 1 pak

784. 1990. 1 pak

785. 1991. 1 pak

786-788. Dossiers betreffende het tekort aan Nederlandstalige artsen in ziekenhuizen en

instellingen van het OCMW.

1983-1987. 3 pakken

786. 1983-1984.

787. 1985.

788. 1986-1987.

789. Dossier betreffende de klacht over de aanwezigheid van een eentalige Franstalige arts in

de vzw ‘De Kapoentjes’, kinderdagverblijf, te Anderlecht.

1984-1986. 1 pak

c. 1996-2000

790. Dossier betreffende klachten in verband met taalgebruik bij federale en private diensten

1996-1998. 1 pak

114

10. Organisatie van acties in het kader van de belangenbehartiging van de Vlaamse

Brusselaars

a. Actie tot naleving van het Septemberdecreet

791. Dossiers betreffende de actie gericht op de naleving van het septemberdecreet in het

bedrijfsleven.

1982-1986. 1 pak

b. Bevlaggingsactie

792-794. Dossiers betreffende de bevlaggingsacties.

1983-1984, 1990. 3 pakken

792. 1983.

793. 1984.

794. 1990.

c. Burgemeestersconferentie

795-798. Dossier betreffende de organisatie van de conferentie voor Vlaams-Brabantse

Burgemeesters op 18 december 1989.

1989-1990. 4 pakken

799. Persberichten betreffende de conferentie van Vlaams-Brabantse Burgemeesters op 18

december 1989.

1989. 1 pak

d. ‘De gemeente: basis voor een Vlaams beleid’

800-802. Dossiers betreffende de actie ‘De gemeente: basis voor een Vlaams beleid’.

1983, 1989. 3 pakken

800-801. 1983. 2 pakken

802. 1989. 1 pak

e. Petitionnement

803. Dossier betreffende de actie voor het petitionnement voor een taalgrens en een wettelijk

statuut ter vrijwaring van de rechten van Vlamingen en Walen in Brussel.

1954. 1 omslag

f. Viertalige brochure over Brussel

804. Dossier betreffende de viertalige brochure over Brussel en België.

1977-1987. 1 pak

g. Vlaamse identiteitskaarten voor Vlaamse Brusselaars

804a. Dossier betreffende de aanmoediging van Vlaamse gemeentebesturen om inwoners die

naar Brussel verhuizen het nut van het behoud van een Nederlandstalige identiteitskaart te

doen inzien.

115

1974. 1 pak

11. Organisatie van acties die bijdragen tot een sterkere positie van het Nederlands te

Brussel

a. Organisatie van de actie ‘1000 jaar Brussel’

805. Dossier betreffende de viering '1000 jaar Brussel'.

1978. 1 pak

Bevat verslagen van de werkgroep 'Millennium' van de Sociaal Kulturele Raad Brussel-

Centrum.

806. Dossier betreffende de uitgave van het boek ‘Brussel, eeuwenoud centrum van

Nederlandse cultuur’.

1979-1980. 1 pak

807. Stuk betreffende de organisatie van een tentoonstelling ‘Brussel, 1000 jaar Vlaamse

stad’.

1981. 1 stuk

b. Organisatie van de actie ‘Een hoffelijk handelaar spreekt de taal van zijn

klant/un commerçant charmant parle la langue de son client’

808. Dossier betreffende de voorbereiding van de actie.

1975-1976. 1 pak

809. Dossier betreffende de financiële steun voor de actie.

1976-1977. 1 pak

810. Dossier betreffende de organisatie van de actie.

1976-1977. 1 pak

811. Uitnodiging voor de persconferentie van de actie.

[1976]. 1 stuk

812-813. Concepten van de brochure ‘Een hoffelijk handelaar spreekt de taal van zijn klant’.

[1976]. 2 pakken

814. Foto's van de affiches 'een hoffelijk handelaar spreek de taal van zijn klant’ en van de

tegenaffiches ‘Commerçants, 90% de vos clients parlent le français’ in het straatbeeld.

[1976]. 1 omslag

815. Ingekomen reacties.

1976. 1 pak

816-818. Concepten van de brochure ‘Correct taalgebruik in de handel’.

[1976]. 3 pakken

819. Drukproeven van de brochure ‘Een hoffelijk handelaar spreekt de taal van zijn klant’.

[1976]. 1 pak

820. Dossier betreffende de aanvragen en verzending van de brochure ‘Een hoffelijk

handelaar spreekt de taal van zijn klant’ naar Brusselaars.

1976. 1 pak

116


handelaar spreekt de taal van zijn klant’ naar Vlamingen.

1976. 1 pak


handelaar spreekt de taal van zijn klant’ naar Walen.

1976. 1 pak

823-824. Dossier betreffende de aanvragen en verzending van de brochure ‘Een hoffelijk

handelaar spreekt de taal van zijn klant’ naar Walen, Vlamingen en Brusselaars.

1977-1979. 2 pakken

825. Dossier betreffende het hernemen van de actie, specifiek gericht op de middenstand en

het kustgebied.

1980-1988. 1 pak

c. Organisatie van de actie ‘Herkenbaarheid’

826. Dossier betreffende de actie ‘Herkenbaarheid’.

1988. 1 omslag

d. Organisatie van de actie ‘Nederlandse namen op Brusselse panden’

827. Dossier betreffende het opsporen van Nederlandse namen op Brusselse panden.

1985-1986. 1 pak

e. Uitgave van de brochure ‘Smakelijk 1500 keukentermen in het Nederlands’

828-831. Dossier betreffende de brochure ‘Smakelijk 1500 keukentermen in het Nederlands’.

1982-1990. 4 pakken

832. Brochure ‘Smakelijk 1500 keukentermen in het Nederlands’.

z.d. . 1 deel

f. Organisatie van de actie ‘Spreek steeds uw taal te Brussel’

833-834. Dossiers betreffende de actie ‘Spreek steeds uw taal te Brussel’.

1977-1983, 1987. 2 pakken

833. 1977-1983.

834. 1987.

835. Notulen met bijlagen van de werkgroep belast met de actie ‘Spreek steeds uw taal te

Brussel’.

1994. 1 pak

836. Inkomende stukken betreffende de niet-aankoop van wimpels met opschriften als

‘Spreek steeds uw taal te Brussel’.

1987. 1 omslag

837. Affiche met opschrift ‘Spreek steeds uw taal te Brussel’.

117

z.d. 1 stuk

838. Affiche met opschrift ‘Uw taal spreken te Brussel betekent er werk bezorgen aan

Vlamingen’.

z.d. 1 stuk

g. Organisatie van ‘de Week van het Nederlands’

839-842. Dossiers betreffende de ‘week van het Nederlands in Brussel’.


839. 1957. 1 omslag

840. 1958. 1 pak

841. 1959. 1 pak

842. 1960. 1 pak

843-845. Programmaboekjes van de plechtige uitreiking van beloningen geschonken aan de

laureaten van de Vlaamse klassen der scholen van de Brusselse agglomeratie.

1950-1953. 3 delen

846. Stukken betreffende het welsprekendheidtoernooi in het kader van ‘de Week van het

Nederlands’.

1962. 1 omslag

847-852. Dossier betreffende de opstelwedstrijd in het kader van ‘de Week van het Nederlands’.

1962. 6 pakken

h. Organisatie van de actie ‘Nederlands in Brussel’ in de treinstations

852a. Dossier betreffende de campagne ‘Nederlands in Brussel’ in de treinstations’.

1976-1977. 1 pak

12. Brievenacties betreffende het taalgebruik

a. Acties gericht op de autosector

853. Dossier betreffende de voorbereiding van een brievenactie gericht op de

vernederlandsing van de Brusselse autosector.

1962-1963. 1 pak

854. Dossier betreffende de brievenactie gericht op de vernederlandsing van benzinestations.

1975-1989. 1 pak

b. Acties gericht op het bedrijfsleven

855. Dossiers betreffende de brievenactie gericht op de vernederlandsing van het

bedrijfsleven.

1987-1990. 1 pak

118

c. Acties gericht op bioscopen

856. Dossier betreffende de brievenactie gericht op het taalgebruik in de Brusselse

bioscopen.

1977, 1985. 1 pak

856a. Dossier betreffende de brievenactie gericht op het taalgebruik bij verhuurders van

videocassettes.

1988. 1 pak

d. Acties gericht op diplomatieke posten

857. Dossiers betreffende de brievenactie gericht op het taalgebruik bij de ambassades.

1974-1975. 1 pak

858. Dossier betreffende de brievenactie om het Nederlandstalige karakter van Brussel te

benadrukken bij de eventueel op te richten Duitse Vertretungen der Länder bij de

Europese Gemeenschap in Brussel.

1978. 1 pak

859. Dossiers betreffende de brievenactie gericht op het benadrukken van de eentaligheid

van Vlaanderen bij diplomatieke posten in Vlaanderen.

1982-1983. 1 pak

860-861. Dossiers betreffende de brievenactie gericht op het benadrukken van de tweetaligheid

van Brussel bij diplomatieke posten in Brussel.

860. 1982-1983. 1 pak

861. 1986. 1 pak

862. Briefwisseling betreffende het taalgebruik in de ambassades.

1983-1989. 1 pak

e. Acties gericht op farmaceutische bedrijven

863. Dossiers betreffende brievenactie gericht op het taalgebruik bij farmaceutische

bedrijven.

1986-1987. 1 pak

f. Acties gericht op grootwarenhuizen

864. Dossier betreffende de enquête gevoerd bij Brusselse grootwarenhuizen over het

taalgebruik.

1970-1971. 1 pak

865. Dossier betreffende de voorbereiding van een brievenactie gericht op het bevorderen

van tweetaligheid in de Brusselse grootwarenhuizen.

[1960-1970]. 1 pak

866-874. Dossiers betreffende de brievenacties gericht op het bevorderen van de tweetaligheid

in de Brusselse grootwarenhuizen.

119

866-869. 1955-1964. 4 pakken

870-872. 1965. 3 pakken

873-874. 1970. 2 pakken

875. Inkomende stukken met reacties van de aangeschreven warenhuizen op de brievenactie

gericht op de tweetaligheid van de Brusselse grootwarenhuizen.

1959-1960. 1 pak

g. Acties gericht op jaarbeurzen en salons

876. Dossier betreffende de brievenactie gericht op het taalgebruik op jaarbeurzen en

salons.

1986-1987. 1 pak

h. Acties gericht op kamers en komitee’s

877. Dossier betreffende de eerste brievenactie gericht op tweetaligheid bij binnen-en

buitenlandse kamers en komitees.

1984. 1 pak

878. Dossier betreffende de tweede brievenactie gericht op tweetaligheid bij binnen- en

buitenlandse kamers en komitees.

1985. 1 pak

i. Acties gericht op kerkfabrieken

879. Dossier betreffende de brievenactie gericht op de toepassing van de taalwet bij

kerkfabrieken.

1989-1990. 1 pak

j. Acties gericht op kunstgalerijen

880. Dossiers betreffende de brievenacties gericht op het taalgebruik bij kunstgalerijen.

1987-1990. 1 pak

k. Acties gericht op de kust

881-885. Dossiers betreffende de brievenactie gericht op het taalgebruik in de kustgebieden.

1985-1987. 5 pakken

l. Acties gericht op notarissen

886. Dossiers betreffende de brievenactie in verband met het taalgebruik bij notarissen.

1981-1982. 1 pak

m. Acties gericht op het onderwijs

887. Dossiers betreffende de eerste ‘schoolbrievenactie’ in verband met het gebruik van het

Nederlands in scholen.

1985. 1 pak

120

888. Dossiers betreffende de tweede ‘schoolbrievenactie’ in verband met het gebruik van het


1985. 1 pak

889. Dossiers betreffende de derde ‘schoolbrievenactie’ in verband met het gebruik van het


1986. 1 omslag

890. Dossiers betreffende de vierde ‘schoolbrievenactie’ in verband met het gebruik van het


1987. 1 pak

n. Acties gericht op paritaire en subparitaire komitee’s

891. Dossier betreffende de brievenactie gericht op het gebrek aan tweetaligheid bij paritaire

komitees en subparitaire komitees.

1985-1986. 1 pak

o. Acties gericht op het politieke domein

892. Dossier betreffende de brievenactie gericht op het taalgebruik van de regeringsleden.

1981. 1 pak

893. Dossier betreffende de brievenactie aan verschillende Vlaamse ministers over het

mogelijk gevaar van een samenwerkingsakkoord met Wallonië.

1990. 1 pak

p. Acties gericht op sociaal-culturele verenigingen

894. Dossier betreffende de brievenactie gericht op het gebrek aan tweetaligheid bij sociaal-

kulturele verenigingen.

1985-1986. 1 omslag

q. Acties gericht op sociale fondsen

895. Dossier betreffende de brievenactie gericht op het gebrek aan tweetaligheid bij sociale

fondsen.

1985-1986. 1 pak

r. Acties gericht op de telefoongids

896. Dossier betreffende de brievenactie gericht op het aanpassen van eentalige Franstalige

adressen van handelszaken in de telefoongids.

1984-1985. 1 pak

897-898. Dossier betreffende de brievenactie gericht op het aanpassen van Franstalige adressen

van Vlaamse Brusselaars in de telefoongids.

1989-1990. 2 pakken

121

s. Acties gericht op vakbonden

899. Dossiers betreffende de brievenactie gericht op het taalgebruik bij vakbonden.

1982. 1 pak

t. Acties gericht op verenigingen

900. Dossier betreffende de brievenactie gericht op het gebrek aan tweetaligheid bij

verenigingen.

1985-1986. 1 pak

u. Acties gericht op verzekeringsmakelaars en verzekeringsmaatschappijen

901. Dossier betreffende de brievenactie gericht op de tweetaligheid bij


1963. 1 pak

902. Dossier betreffende de brievenactie gericht op het taalgebruik bij schadegevallen.

1974. 1 pak

903-906. Dossiers betreffende de brievenactie gericht op de tweetaligheid van


1984, 1987, 1990. 4 pakken

903. 1984. 1 pak

904. 1987. 1 pak

905-906. 1990. 2 pakken

907. Dossiers betreffende de brievenactie gericht op de tweetaligheid van

verzekeringsmakelaars.

1988-1989. 1 pak

v. Acties gericht op het gebruik van vreemde woorden in het Nederlands

908. Dossier betreffende de brievenactie gericht op de vermindering van het aantal vreemde

woorden in diverse media.

1969-1988. 1 pak

Het stuk uit 1969 is een lijst van Nederlandse woorden die in de plaats van vreemde

woorden gebruikt kunnen worden. Het is een bijlage bij het dossier. De actie zelf en de

stukken daarover dateren uit de periode 1984-1988.

w. Acties gericht op het taalgebruik bij vrijetijdsorganisaties en reisbureaus

908/a. Dossier betreffende de brievenactie gericht op het taalgebruik bij vrijetijdsorganisaties en

reisbureaus.

1975, 1983-1988 1 pak

122

13. Acties in het kader van de versterking van het Nederlandstalig onderwijs

a. Actie ter ondersteuning van Nederlandstalige leerlingen in Franstalige

scholen

909. Dossier betreffende een Nederlandstalige leerlinge die geen andere mogelijkheid had

op een Franstalige school les te volgen.

1970. 1 pak

b. Actie tot centralisering van het Nederlandstalig Onderwijs te Brussel

910. Dossier betreffende het oprichten van een Centrale Brusselse Schoolkommissie.

1964. 1 pak

b. Schoolcampagnes

911. Dossier betreffende de schoolcampagnes van 1954 en 1955.

1954-1955. 1 omslag

912. Dossier betreffende de schoolcampagne van 1962.

1962. 1 pak


1963. 1 pak


1964. 1 stuk


1965. 1 pak


1966. 1 pak

917-918. Dossier betreffende de schoolcampagne van 1967.

1967. 2 pakken


1968. 1 pak

920. Briefwisseling van de schoolcommissie over de schoolcampagnes.

1962-1968. 1 pak

921. Brochures, pamfletten, persberichten en memoranda in verband met het onderwijs te

Brussel.

z.d. 1 pak

c. Actie ‘Vrijheid van het gezinshoofd’

922. Dossier betreffende de opmaak van het memorandum over de herinvoering van de

‘vrijheid van het gezinshoofd te Brussel’.

[1970]. 1 pak

123

923. Briefwisseling betreffende het memorandum over het wederinvoeren van de vrijheid

van het gezinshoofd te Brussel.

1970. 1 pak

14. Activiteiten in het kader van informatieverstrekking aan Vlaamse Brusselaars door

‘De Brusselse Wegwijzer’

924-925. Dossiers betreffende het verstrekken van inlichtingen door ‘De Brusselse Wegwijzer’.

1982-1990. 2 pakken

924. 1982-1983.

925. 1984-1990.

15. Onuitgevoerde acties

a. Jobbeurs

926. Dossier betreffende het organiseren van een jobbeurs voor tweetaligen.

1983-1984. 1 pak

b. Stickeractie

927. Dossier betreffende het maken van een sticker ‘Ik rij voorzichtig; ik hoop: jij ook’.

1988. 1 omslag

c. Tentoonstelling ‘50 jaar Vlaamse Letterkunde’

928. Dossier betreffende het inrichten van de tentoonstelling ‘50 jaar Vlaamse Letterkunde’

in Brussel.

1957-1958. 1 pak

16. Verwikkeling in rechtszaken

929-930. Dossiers betreffende de rechtszaken aangespannen bij het Arbitragehof.

1989. 2 pakken

931. Verzoekschriften tot nietigverklaring bij het Arbitragehof.

1994-2001. 1 pak

932-933. Dossier betreffende de rechtszaak door Guy Vanhengel aangespannen tegen voorzitter

André Monteyne.

1998. 2 pakken

933a. Dossier betreffende het proces van het VKB tegen de staatssecretaris voor pensioenen

bij de Raad van State betreffende het antwoord van de staatssecretaris op een

parlementaire vraag over een geneesheer die als medewerker van een

bestuursadministratie de taalwet niet moet naleven.

1982-1983. 1 pak

124

17. Medewerking verlenen aan het uitgeven van publicaties

934. Dossier betreffende het boek ‘De Geest van Halle leeft’ van Albert De Cuyper.

1976-1987. 1 pak

935. Brochure ‘Memorandum omtrent Brussel’ van het Vlaams Komitee voor Brussel, het

Komitee der Randgemeenten en de Vlaamse Volksbeweging.

z.d. 1 deel

935a. Dossier betreffende de brochure ‘De Vlaamse Beweging te Brussel’ door M. Van

Haegedoren.

1985. 1 pak

18. Onderhouden van contacten met andere verenigingen en instellingen

a. Agglomeratieraad voor het plaatselijk sociaal kultureel werk (APSKW)

936. Briefwisseling met de agglomeratieraad voor het plaatselijk sociaal kultureel werk

(APSKW).

1981-1983. 1 pak

b. Aktiekomitee Vlaamse Sociale Zekerheid

937. Onderwerpsmap betreffende het Aktiekomitee Vlaamse Sociale Zekerheid.

1996. 1 pak

c. Aktiekomitee Vlaanderen ‘90

938-939. Onderwerpsmap betreffende het Aktiekomitee Vlaanderen '90.

1990 – 1991. 2 pakken

d. Algemeen Komitee Vlaanderen-Komen

939a-939d. Onderwerpsmap betreffende het Algemeen Komitee Vlaanderen-Komen.

1981-1987, 1990. 4 pakken

e. Algemeen Komitee Voeren

939e-939i. Onderwerpsmap betreffende het Algemeen Komitee Voeren

1979-1989 5 pakken

f. Algemeen Nederlands Verbond

940. Dossier betreffende het winnen van de Visser-Neerlandiaprijs door de Brusselse Post in

1976.

1977. 1 pak

125

941. Dossier betreffende de samenwerking tussen het Vlaams Komitee voor Brussel en de

werkgroep taalgebruik van het ANV.

1980. 1 omslag

942. Briefwisseling met het Algemeen Nederlands Verbond.

1980-1990. 1 pak

943. Dossier betreffende de Algemeen-Nederlandse Congressen.

1986, 1990. 1 omslag

g. Anti-Egmontkomitee

944. Onderwerpsmap betreffende het Anti-Egmontkomitee.

1977-1990. 1 pak

h. Bond van grote en van jonge gezinnen vzw Gewest Brussel

945. Onderwerpsmap betreffende de Bond van grote en van jonge gezinnen vzw Gewest

Brussel.

1982. 1 pak

i. Brusselse Agglomeratieraad

946. Onderwerpsmap betreffende de Brusselse Agglomeratieraad.

1970-1971. 1 pak

j. Conscienceclub en Reinaertclub

947. Briefwisseling met de Conscienceclub en de Reinaertklub.

1975-1976. 1 pak

k. Contact-en cultuurcentrum (CCC)

948-949. Onderwerpsmap betreffende het CCC.

1967, 1974, 1980, 1984, 1988. 2 omslagen

948. 1967, 1974.

949. 1980, 1984, 1988.

l. Davidsfonds

950-952. Onderwerpsmap betreffende het Davidsfonds.

1982-1990. 3 pakken

950. 1982-1986.

951. 1987-1988.

952. 1989-1990.

126

m. Economische Raad voor Vlaanderen

953. Onderwerpsmap betreffende de Economische Raad voor Vlaanderen.

1959-1962. 1 pak

n. Komitee EU-stemrecht? Ja, maar…

954. Persmap van de persconferentie ‘Ja,maar…’ op woensdag 7 november 1997.

1997. 1 pak

o. Komitee der Randgemeenten

955. Onderwerpsmap betreffende het Komitee der Randgemeenten.

1972-1989. 1 pak

p. De Koninklijke Rederijkerskamer 'De Wijngaard' en de Aloude Camere van

Rethoricke 'De Mariacrans'

956. Omzendbrief vanwege de Koninklijke Rederijkerskamer 'De Wijngaard' en de Aloude

Camere van Rethoricke 'De Mariacrans'.

1979. 1 stuk

q. Kring Vlaams Gezelschapsleven Brussel

957. Onderwerpsmap betreffende de Kring Vlaams Gezelschapsleven Brussel.

1975-1985. 1 pak

r. Mediko-Sociaal centrum Vesalius

958. Onderwerpsmap betreffende het Vlaams Mediko-Sociaal centrum Vesalius.

1964. 1 pak

s. Middenstand Club Brussel

959. Onderwerpsmap betreffende de Middenstand Club Brussel.

1975-1976. 1 omslag

t. Nausikaäkoor

960. Onderwerpsmap betreffende het Nausikaäkoor van Brussel.

1979. 1 pak

u. Overlegcentrum Vlaamse Verenigingen (OVV)

961-971. Notulen met bijlagen van de vergaderingen van de raad van bestuur en de algemene

vergadering van het OVV.

1977, 1983, 1986, 1988-1994, 1997. 12 pakken

961. 1977, 1983, 1986. 1 pak

962. 1988. 1 pak

963-964. 1989. 2 pakken

127

965. 1990. 1 pak

966-968. 1991. 3 pakken

969. 1992. 1 pak

970. 1993. 1 pak

971. 1994. 1 pak

972. 1997. 1 pak

973-974. Persberichten van het OVV.

1981, 1982-1983. 2 pakken

975-987. Onderwerpsmap betreffende het OVV.

1989-1995, 1998. 8 pakken en 1 omslag

975-976. 1989. 2 pakken

977-978. 1990-1991. 2 pakken

979-980. 1992. 1 pak en 1 omslag

981. 1993-1994. 1 pak

982. 1995. 1 pak

983. 1998. 1 pak

v. Sociaal-Kulturele Raden

984. Onderwerpsmap betreffende de Sociaal-Kulturele Raad Koekelberg.

1977-1978. 1 omslag

984. Briefwisseling met de Sociaal-Kulturele raden.

1984-1991. 1 pak

985. Onderwerpsmap over de Sociaal-Kulturele raden.

1982-1984. 1 pak

w. Stichting Emiel Van de Gucht

987. Onderwerpsmap betreffende de stichting Emiel Van de Gucht.

2001. 1 omslag

x. Stichting Lodewijk De Raet

988. Affiche ‘Provinciale ontmoetingen met Vlamingen uit de bedreigde gebieden’ van de

Stichting Lodewijk De Raet .

1977. 1 stuk

989. Onderwerpsmap betreffende de Stichting Lodewijk De Raet.

1991. 1 pak

y. Stop-Euro Brussel Komitee

990. Onderwerpsmap betreffende het Stop-Euro Brussel Komitee.

[na 1997]. 1 omslag

128

z. Taal-Aktie-Komitee (T.A.K)

991. Onderwerpsmap betreffende de betoging van het Taal-Aktie-Komitee op 25

november 1989.

1989. 1 pak

aa. Verbond Nederlands Onderwijs

992. Onderwerpsmap betreffende het Verbond Nederlands Onderwijs.

1965-1969. 1 pak

bb. Vereniging ter Bevordering van het Vlaamse Boekwezen

993. Briefwisseling met de Vereniging ter Bevordering van het Vlaamse Boekwezen.

1965. 1 pak

cc. Vermeylenfonds

994. Onderwerpsmap betreffende het Vermeylenfonds.

1988-1989. 1 omslag

dd. Vlaams Aktiekomitee voor de Volksgezondheid

995. Onderwerpsmap betreffende het Vlaams Aktiekomitee voor Volksgezondheid.

1967-1968. 1 pak

996. Briefwisseling met het Vlaams Aktiekomitee voor Volksgezondheid.

1972-1976. 1 pak

ee. Vlaamse Club

997. Onderwerpsmap betreffende de Vlaamse Club.

1980. 1 omslag

ff. Vlaams Onderwijscentrum

998. Onderwerpsmap betreffende het Vlaams Onderwijscentrum.

1967-2000. 1 pak

gg. Vlaamse Volksbeweging

999. Onderwerpsmap betreffende de Vlaamse Volksbeweging.

1981. 1 omslag

1000. Briefwisseling met de Vlaamse Volksbeweging.

1981-1990. 1 pak

hh. Vlaamse Wachtdienst Brussel

1001. Onderwerpsmap betreffende de Vlaamse Wachtdienst Brussel.

1980-1985. 1 pak

129

ii. Werkgemeenschap Nieuw Vlaanderen

1002. Onderwerpsmap betreffende Werkgemeenschap Nieuw Vlaanderen.

1971. 1 pak

jj. Werkgroep Jeugdboekenweek Brussel

1005. Notulen met bijlagen van de werkgroep 'Jeugdboekenweek Brussel'.

1985-1987. 1 pak

1006. Persberichten en persknipsels betreffende de Jeugdboekenweek.

1985-1987. 1 pak

1003. Folders en posters van de Jeugdboekenweek.

1984-1987. 1 pak

1004. Programma van de Jeugdboekenweek 1985.

1985. 1 pak

19. Uitgeven van ‘ De Brusselse Post’

a. Oprichting

1004a. Dossier betreffende de oprichting van De Brusselse Post.

1950-1951 1 pak

a. Notulen van de redactieraad

1007-1011. Notulen van de redactieraad.

1983-1991. 5 pakken

1007. 1983-1991.

1008. 1983-1984.

1009. 1985-1986.

1010. 1987-1988.

1011. 1989-1991.

b. Financieel beheer van De Brusselse Post

(1) Facturen

1012- 1017. Facturen.

1992-1994. 6 pakken

1012-1013. 1992. 2 pakken

1014-1015. 1993. 2 pakken

1016-1017. 1994. 2 pakken

130

(2) Boekhouding

1018-1021. Grootboeken.

1992-1995. 4 delen

1018. 1992.

1019. 1993.

1020. 1994.

1021. 1995.

(3) Financiële verantwoording

1022. Winst- en verliesrekeningen.

1992-1995. 1 pak

1023. Balansen.

1992-1993, 1995. 1 omslag

(4) Stukken betreffende de abonnements- en publiciteitsgelden van De Brusselse Post

1024. Betalingsbewijzen van ingelaste publiciteit.

1955-1958. 1 deel

1025. Briefwisseling over abonnementstarieven.

1992-1994. 1 pak

1026-1031. Bestelbonnen en minuten van uitgaande facturen van abonnementen.

1992-1994. 6 pakken

1026-1027. 1992. 2 pakken

1028-1029. 1993. 2 pakken

1030-1031. 1994. 2 pakken

1032-1033. Afschriften van rekeninguittreksels met de betalingen van abonnementen.

1032-1033. 1993-1994. 2 pakken

1034. 2002. 1 omslag

c. Verzending en redactie van De Brusselse Post

1034a. Dossiers betreffende de schoolnummers van De Brusselse Post

1956-1968. 1 pak

1034b. Dossier betreffende de rubriek ‘Taalsprokkels’ in De Brusselse Post.

1986-1988. 1 pak

1035. Adressenlijsten voor de verzending van De Brusselse Post.

z.d. 1 pak

1036. Adressenlijsten voor de verzending van De Brusselse Post.

1988-1990. 3 pakken

1037. Dossier betreffende het verzenden van De Brusselse Post aan particulieren

1990. 1 pak

131

1038. Prijsofferte voor het drukken van 1000 exemplaren van De Brusselse Post.

1991. 1 stuk

1039-1042. Dossiers betreffende de advertentieplaatsing in De Brusselse Post.

1039. 1991-1992. 1 pak

1040. 1996. 1 pak

1041-1042. 1999. 2 pakken

1043. Dossier betreffende de samenstelling van De Brusselse Post editie mei 2000.

2000. 1 pak

1044. Dossier betreffende de samenstelling van De Brusselse Post editie september 2001.

2001. 1 pak

1045. Dossier betreffende de samenstelling van De Brusselse Post editie juni 2001.

2001. 1 pak

1046. CD-ROMS, foto’s en negatieven met beeldmateriaal gebruikt bij de redactie van ‘De

Brusselse Post’.

2001. 1 pak

132

G. Documentatie

1. Adressen- en ledenlijsten

1047. Adressenlijsten van leden van allerlei Vlaamse verenigingen en drukkingsgroepen.

z.d. 1 pak

1048. Lijsten met de namen en adressen van Vlaamse inwijkelingen in de Brusselse

agglomeratie.

1979-1981. 1 pak

1049. Brochure ‘ACV Adresboekje’.

1980. 1 deel

1050. Adressenlijsten van gemeente- en OCMW-leden in Brussel, Jette en Koekelberg in

het algemeen en van contactpersonen van het Vlaams Komitee voor Brussel in het

bijzonder.

1989-1995. 1 pak

1051. Adressenlijsten van gemeente- en OCMW-leden in Anderlecht, Etterbeek, Evere,

Ganshoren, Oudergem, Sint-Agatha-Berchem en Sint-Gillis in het algemeen en van

contactpersonen van het Vlaams Komitee voor Brussel in het bijzonder.

1989. 1 pak

1052. Adressenlijsten van gemeente- en OCMW-leden in Sint-Joost-ten-Node, Sint-

Lambrechts-Woluwe, Ukkel, Vorst en Schaarbeek in het algemeen en van

contactpersonen van het Vlaams Komitee voor Brussel in het bijzonder.

1989. 1 pak

1053. Adressenlijsten van de Franstalige en Nederlandstalige burgemeesters en schepenen van

de Brusselse agglomeratie.

1989. 1 omslag

1054. Ledenlijst van de ‘Orde van den Prince’.

1989. 1 deel

1055. Ledenlijsten van de werkgroepen van de Vlaamse Gemeenschapscommissie.

1990. 1 pak

1056. Adressenlijsten van de raadsleden van de Brusselse Hoofdstedelijke Raad.

1993. 1 pak

2. Boeken, tijdschriften en brochures

1057. Brochure ‘Er is opnieuw een toekomst’ van de P.V.V.

z.d. 1 deel

1058. Brochure ‘Psychiatrische Thuiszorg in Brussel: een doorzichtig labyrint?’.

z.d. 1 stuk

1059. Brochure ‘Europa en zijn verwachtingen’.

z.d. 1 deel

133

1060. Officieel handboek van de Brusselse Hoofdstedelijke Raad – Verenigde Vergadering

van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie.

z.d. 1 deel

1061. Handleiding bij de gemeentekieswet.

z.d. 1 deel

1062. Brochure ‘De Vlaamse Gemeenschapscommissie’.

z.d. 1 deel

1063. Brochure ‘De Hoofdstedelijke Raad een parlement voor de Brusselaars’.

z.d. 1 deel

1064. Boek ‘De Dietse oorsprong van het Chanson de Roland’.

z.d. 1 deel

1065. Handleiding bij de kieswet.

z.d. 2 delen

1066. Brochure ‘Wegwijs met het N.C.M.V’.

z.d. 1 deel

1067. Pamflet ‘Een toekomst voor links’.

z.d. 1 stuk

1068. Brochure ‘Subsidiegids Projecten voor Brussel’.

z.d. 1 deel

1069. Verslag van het colloquium ‘Autonomie, solidariteit en samenwerking. Enkele

streefdoelen van het Belgisch federalisme in de XXIe eeuw’.

z.d. 1 deel

1070. Brochure ‘Brussel aanbod voor Vlaanderen. Welkom in uw hoofdstad.’

z.d. 1 deel

1071. Omzendbrief van dierenasiel Veeweyde ‘Veeweyde Plus, onze nieuwe leuze’.

z.d. 1 stuk

1072. Brochure ‘De Brusselse Agglomeratie vandaag en morgen: doorlopende

tentoonstelling’.

z.d. 1 deel

1073. Nieuwsbrief ‘Het Journaal van het GemOP’ van het Gemeentelijk Ontwikkelingsplan.

z.d. 1 stuk

1074. Brochure ‘Vlaamse sermoenen in het Brusselse - Studie der problemen en mogelijke

oplossingen’.

1954. 1 deel

1075. Weekblad ‘De Koornbloem’.

1956. 1 stuk

1076. Brochure over het Nederlandstalig onderwijs te Brussel.

[na 1957]. 1 deel

1077. Brochure betreffende het Verbond der Vlaamse Academici vzw.

1966. 1 omslag

1078. Brochure ‘Vereenigingen zonder winstgevend doel en instellingen van openbaar nut’.

134

1967. 1 deel

1079. Tijdschrift ‘Neerlandia Algemeen Nederlands Tijdschrift’.

1970. 1 deel

1080. Maandblad ‘Deze maand in Brussel’.

1971. 1 deel

1081. Brochure ‘Economische Seminaries in de provincie Brabant’.

[1975-1976]. 1 stuk

1082. Brochure ‘Wegwijzer van de Brussels International Trade Mart’.

1975. 1 deel

1083. Brochure ‘Het Forum 1951-1976 Sociale & Kulturele werkgemeenschap Oudergem

Brussel’.

1976. 1 deel

1084. Brochure ‘Kleding- en Textielcatalogus van de Brussels International Trade Mart’.

1976. 1 deel

1085. Tarieflijsten van verschillende tijdschriften: Knack, Humo, tijdschrift van Ons Erfdeel,

deze maand in Brussel, CCCtarieven voor dienstverlening.

1978-1979. 1 pak

1086. Brochure ‘Wemmel Tram Story 1911-1978’ van Paul De Backer.

[na 1978]. 1 deel

1087. Brochure ‘Koning Boudewijnstichting Jaarverslag 1984’.

1985. 1 deel

1088. Brochure ‘Creatieve expressie als vormingsmiddel 1985-1987’.

1985. 1 deel

1089. Berichtenblad ‘Alert’ van de Brusselse Raad voor het Leefmilieu.

1989. 1 deel

1090. Stukken betreffende de gemeentelijke informatiebladen.

1989-1990. 1 pak

1091. Nieuwsbrief van het Karel Buls Fonds.

1990. 1 deel

1092. Blad ‘Tribune Bruxelloise’.

1991. 1 deel

1093. Brochure ‘Brusselse Vlamingen in de politieke instellingen’ van het Brussels

Studiecentrum Lydia De Pauw-Deveen.

1991. 1 pak

1094. Brochure ‘Een parlement voor de Brusselaars van de Brusselse Hoofdstedelijke Raad’.

1991. 1 deel

1095. Brochure ‘De Vlaamse Gemeenschapscommissie’.

1996. 1 deel

1096-1099. Tijdschrift Dossier Brussel, een uitgave van de vzw Stad & Cultuur en het CCC.

1996. 4 delen

135

1100. Brochure ‘Officieel Handboek Brusselse Hoofdstedelijke Raad en Verenigde

Vergadering van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissies’.

1996. 1 deel

1101. Brochure ‘Vlaanderen en Brussel naar 1999 toe’ van Leo Govaerts.

1997. 1 deel

1102. Tijdschrift Vivat Academia van het Verbond der Vlaamse Academici.

1997. 1 deel

1103. Brochure ‘Onze taalrechten worden geschonden! Wat kan ik daar tegen doen?

Praktische handleiding in de doolhof van de taalwetgeving’.

[na 1997] 1 deel

1104. Tijdschrift Nieuw Klimaat van het Verbond Vlaams Overheidspersoneel.

1998. 1 deel

1105. Tijdschrift De stem der martelaren van de Hulp aan de Verdrukte Kerk.

1998. 1 stuk

1106. Nieuwsbrief Stad & Cultuur met het cursusaanbod gemeenschapscentra.

1998. 1 deel

1107. Nieuwsbrief Stad & Cultuur met de beleidsbrief van de gemeenschapscentra.

1998. 1 deel

1108. Brochure van de Internationale Triënnale voor Grafische Kunsten van de gemeente

Hooglede.

1999. 1 stuk

1109. Tijdschrift en orgaan van het FDF-afdeling Jette Jette-Vérité.

1998. 1 deel

1110. Brochure ‘Teksten over Brussel’ van het Overlegcentrum van Vlaamse Verenigingen.

1999. 1 deel

1111. Brochure ‘Kust en gastronomie’ van VTB-VAB.

1999. 1 stuk

1112. Afschrift van een omzendbrief vanwege de VZW gemeenschapscentrum De

Vaartkapoen ‘Mensen zonder papieren bezetten de vaartkapoen’.

1999. 1 stuk

1113. Boek 50 jaar Guldensporenfeesten te Brussel 1930-1980 van Albert De Cuyper.

1999. 1 deel

1114. Tijdschrft Ahkbar van de FMDO.

2000. 1 deel

1115. Afschrift van een artikel ‘Verering voor tandheiligen in Vlaams-Brabant en Brussel’

van Hervé Daras.

2000. 1 deel

1116. Brochure ‘De Vlaamse vertegenwoordiging in de 19 Brusselse gemeenten 1964-2000’.

2000. 1 pak

1117. Tijdschrift van het Davidsfonds Gewestbond Brussel.

2001. 1 stuk

136

1118. Nieuwsbrief Vizier van het Koninklijk Legermuseum.

2001. 1 stuk

3. Cijfermateriaal en statistieken

1119. Uittreksels uit het Belgisch Staatsblad met de officiële bevolkingscijfers.

1971-1980. 1 pak

1120. Brochure ‘Brussel-cijfers-prognoses’.

1975. 1 deel

4. Culturele evenementen

1121. Stukken betreffende het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen.

z.d. 1 omslag

1122. Stukken betreffende de kunstenaar Jos De Maegd.

z.d. 2 stukken

1123. Programma van het afscheidsfeest van Reej Masschelein.

z.d. 1 stuk

1124. Agenda van het Brussels Toneel-, Kunst- en Verenigingsleven.

28 september 1968-5 januari 1969.

1969. 1 pak

1125. Agenda van het Brussels Toneel-, Kunst- en Verenigingsleven.

5 januari 1969-18 mei 1969.

1969. 1 pak

1126. Persmap betreffende de bekendmaking van de aanbevelingen van de Verenigde

Cultuurcommissies van de agglomeratie Brussel nopens de bescherming van het

erfgoed van "1900".

1974. 1 pak

1127. Activiteitenkalender van de Vrije Universiteit Brussel.

1975. 1 pak

1128. Reclamekaart ‘Europees jaar voor het bouwkundig erfgoed’.

1975. 1 deel

1129. Activiteitenkalender van ‘Le centre des quartiers’.

z.d. 1 stuk

1130. Programma ‘De Mallemunt ‘76’.

[1976]. 1 stuk

1131. Uitnodiging voor de voorstelling ‘De Geliefden’ van Jozef Van Den Berg.

1985. 1 stuk

1132. Programma van Dienst Animatie Creatieve Expressie en Begeleiding (DACEB)

voor 1985-1986.

1985. 1 deel

1133. Programma voor het seizoen 1985-1986 in de Beursschouwburg.

1985. 1 deel

137

1134. Stuk betreffende het tijdschrift ‘Beelden’.

1992. 1 stuk

1135. Reclamekaart voor de grote retrospectieve José Vermersch.

2002. 1 stuk

5. Documentatie ter ondersteuning van acties in verband met taalgebruik

1136. Minuten van stukken betreffende de resultaten van een sociologisch onderzoek in

Beersel door het Institut Solvay.

z.d. 1 omslag

1137. Stukken betreffende de taaltoestanden in Overijse.

z.d. 1 omslag

1138. Onderwerpsmap betreffende statistieken over de Brusselse taaltoestanden.

1966-1970. 1 pak

1139. Onderwerpsmap betreffende de migratie tussen taalgebieden.

1968-1970. 1 pak

1140. Documentatie betreffende arbeidsgeneeskundige diensten.

1972. 1 pak

1141. Stukken betreffende het statuut van Brussel.

1976-1979. 1 pak

1142. Onderwerpsmap betreffende het kinderdagverblijf ‘Mallemuis’ vzw te Vorst.

1976-1984. 1 pak

1143. Persknipsels betreffende de Brusselse agglomeratie.

1980-1984. 1 pak

1144. Persknipsels betreffende het taalgebruik in ziekenhuizen.

1983-1987. 1 pak

1145. Onderwerpsmap betreffende de kuststreek.

1984-1989. 1 pak

1146. Persknipsels betreffende het taalgebruik op identiteitskaarten.

1985-1986. 1 pak

1147. Documentatie gebruikt voor het maken van de brochure ‘Smakelijk 1500 keukentermen

in het Nederlands’.

1986-1990. 4 pakken

1148. Persknipsels betreffende sociale huisvestingsmaatschappijen.

1988-1991. 1 pak

1149. Persmap van de studie ‘Vlaanderen interesseren voor Brussel’ georganiseerd door de

NCC.

1989. 1 pak

1150. Syndicaal eisenprogramma Sociaal Kultureel Werk 1990-1991.

1990. 1 omslag

1151. Onderwerpsmap betreffende de iris als symbool voor Brussel.

1991. 1 omslag

138

1152-1153. Onderwerpsmap betreffende een confederaal Vlaanderen.

1993-1994. 2 pakken

1154. Onderwerpsmap betreffende de premies voor ambtenaren die naar Brussel willen

verhuizen.

1996. 1 omslag

1155. Persknipsels over de positie van de Vlamingen in het Brussels Gewest.

1996. 1 pak

1156. Persknipsels over het Nederlands als werktaal van de Europese Unie.

1996. 1 omslag

1157. Verslag van de persconferentie ‘Wonen,…ook in Brussel’.

1997. 1 deel

1158. Dossier betreffende het project van ‘Pro Medicis Brussel’ ter bevordering van het

tweetalig zorgaanbod in het Brusselse hoofdstedelijke gewest.

2000. 1 pak

6. Geografie

1159. Plattegronden van de negentien Brusselse gemeenten.

z.d. 1 pak

1160. Stukken betreffende plannen van Brussel in verschillende kranten.

1963. 1 omslag

1161. Kaart van België.

[voor 1995]. 1 stuk

7. Onderwijs

1162. Onderwerpsmap betreffende het kleuteronderwijs in de Brusselse agglomeratie.

1959-1963. 1 omslag

1163. Onderwerpsmap betreffende de rijksscholen in de Brusselse agglomeratie.

1962-1975. 1 pak

1164-1168. Onderwerpsmap betreffende de scholen in de Brusselse agglomeratie.

1963-1967. 5 pakken

1169. Onderwerpsmap betreffende het lager en middelbaar onderwijs in de Brusselse

agglomeratie.

1963. 1 pak

1170. Onderwerpsmap betreffende de gemeentescholen in de Brusselse agglomeratie.

1964-1966. 1 pak

1171. Onderwerpsmap betreffende het vrij onderwijs in de Brusselse agglomeratie.

1964-1984. 1 pak

1172. Onderwerpsmap betreffende kinderkribben in de Brusselse agglomeratie.

1966. 1 pak

1173. Onderwerpsmap betreffende peutertuinen in de Brusselse agglomeratie.

1969. 1 omslag

139

1174. Persknipsels betreffende onderwijs.

1972-1974. 1 pak

1174/a. Onderwerpsmap betreffende wetsontwerpen van de taalregeling in het onderwijs

1962-1963 1 pak

8. Politieke besluitvorming

1175. Afschrift van een tekst betreffende de naturalisatievoorwaarden in Nederland, Frankrijk

en Duitsland.

z.d. 1 pak

1176. Nota ‘De Snel-Belg-Wet en zijn gevolgen voor het Brussels kiezercorps’.

z.d. 1 deel

1177. Uittreksels van de vergaderingen van de Belgische Senaat.

1937-1938. 1 pak

1178. Uittreksels uit het Belgisch staatsblad en verslagen van senaatszittingen betreffende de

taalwet in gerechtszaken.

1955-1963. 1 pak

1179. Uittreksels uit het Belgisch Staatsblad.

1972-1974. 1 pak

1180. Stukken betreffende de decreten over taalgebruik.

1973-1982. 1 omslag

1181. Uittreksel uit het Belgisch Staatsblad betreffende de publicatie van het decreet tot

waarborgen van de rechten van de Nederlandstalige ideologische en filosofische

strekkingen in Brussel-Hoofdstad.

1974. 1 stuk

1182. Documentatie betreffende het Egmontpact.

1977-1978. 1 pak

1183-1186. Onderwerpsmap betreffende het AZUR schandaal.

1977-1984. 4 pakken

1187. Uittreksel uit het Belgisch Staatsblad van 8 juli 1975 betreffende het koninklijk besluit

tot goedkeuring van de statuten van de Gewestelijke ontwikkelingsmaatschappijen voor

de provincie West-Vlaanderen en voor de arrondissementen Halle-Vilvoorde en

Leuven.

1975. 1 omslag

1188. Ontwerpdecreten, voorstellen van decreten, verslagen van de Vlaamse Raad over de

keuze van Brussel tot hoofdstad van de Vlaamse gemeenschap.

1982-1984. 1 pak

1189. Wetsvoorstel bij de kamer van volksvertegenwoordigers betreffende de taalkennis

vereist in het tweetalig gebied Brussel-Hoofdstad voor de uitvoering van bepaalde

politieke mandaten.

1987. 1 stuk

140

1190. Onderwerpsmap betreffende de beleidsverklaring van het college van de Vlaamse

Gemeenschapscommissie.

1989. 1 pak

1191- 1214. Bulletin van vragen en antwoorden van de Vlaamse Raad.

1990-1991. 24 delen

1215-1384. Verslagen en beknopte verslagen van de Raad van de Vlaamse

Gemeenschapscommissie, met bijlagen.

1991-1994. 170 delen

1385. Discussienota over het toekennen van gemeentelijk stemrecht aan EU-ingezetenen en de

noodzaak van een gewaarborgde vertegenwoordiging voor de Nederlandstaligen in

Brusselse instellingen.

1997. 1 deel

1386. Nota ‘Het vreemdelingenstemrecht en de evolutie van de buitenlandse bevolking in

Brussel.

1997. 1 omslag

1387. Verslag van de persconferentie van Patrick Dewael, VLD fractievoorzitter in de kamer

van volksvertegenwoordigers ‘Inburgering en nationaliteitsverkrijging’.

1998. 1 deel

1388. Verslag van de persconferentie van het Vlaams Blok ‘Brussel en de Costa standpunten

van het Vlaams Blok’.

1999. 1 pak

1389. Afschrift van de 11-julitoespraak van Patrick Dewael, Vlaams minister-president.

2000. 1 deel

1390. Kleurennota van de Vlaamse Regering.

2000. 1 deel

1391. Beleidsnota voor Brusselse aangelegenheden van Bert Anciaux.

[2000]. 1 deel

1392. Nota ‘Samenvatting van het verslag betreffende de werking van de wetgevende macht

door de tweede commissie van het studiecentrum voor politieke hervormingen’.

z.d. 1 deel

9. Politieke partijen en instellingen

1393. Onderwerpsmap betreffende het F.D.F.

1970, 1982, 1972, 1965, 1985. 1 pak

1394. Onderwerpsmap betreffende de Brusselse Agglomeratieraad.

1970-1971. 1 pak

1395. Onderwerpsmap betreffende de CVP.

1971, 1973. 1 omslag

1396. Onderwerpsmap betreffende de Volksunie.

1973-1982. 1 pak

1397. Onderwerpsmap betreffende de Kommunistische partij.

141

1973. 1 stuk

1398. Onderwerpsmap betreffende de B.S.P.

1973. 1 stuk

1399. Onderwerpsmap betreffende het Vlaams Blok

1990. 1 pak

1400. Onderwerpsmap betreffende AGALEV.

1990. 1 omslag

1401. Onderwerpsmap betreffende het Vlaams Blok.

1990-1991. 1 pak

10. Vlaamse en Brusselse instellingen

1402. Stukken betreffende de Vlaamse culturele koepel vzw.

1993-2002. 1 pak

1403. Onderwerpsmap betreffende gemeenschaps- en trefcentra.

1996. 1 pak

11. VZW

1404. Modelstatuten voor Vlaamse verenigingen .

z.d. 1 omslag

12. Andere documentatie

1405. Onderwerpsmap betreffende de eventuele komst van een filmspot die Brussel promoot.

1990. 1 omslag

1406. Onderwerpsmap betreffende de cultuursector.

1986-1990. 1 pak

1407. Onderwerpsmap betreffende de Doktersgilde van Helmont

1982. 1 omslag

1408. Persknipsels betreffende het VKB

z.d. 1 omslag

1409. Onderwerpsmap betreffende taalinspectie.

z.d. 1 pak

1410. Dossier betreffende de komst van een Nederlands Huis te Brussel.

1984-1985. 1 pak

1411. Stukken betreffende de Belgisch-Nederlandse Vereniging.

1964. 1 omslag

1412. Documentatie en krantenknipsels betreffende de samenwerking tussen Nederland en

Vlaanderen.

1970, 1977, 1984. 1 pak

142

1413. Stukken betreffende het BKT-theater.

1980-1981. 1 pak

1414. Stukken betreffende het Bevaartkomitee.

1981-1988. 1 pak

1415. Onderwerpsmap betreffende de Vlaamse Gemeenschapscommissie

1989. 1 pak

1416. Onderwerpsmap betreffende de Nederlandse Commissie voor Cultuur

z.d. 1 pak

1417. Onderwerpsmap betreffende de pers, bibliotheken en boekhandels.

1984-1992. 1 pak

1418. Onderwerpsmap betreffende buitenlandse reisbureau’s.

z.d. 1 omslag

1419-1420. Onderwerpsmap betreffende de verschillende parlementen en politieke partijen in

België

1988-1995 1 pak

1421. Onderwerpsmap betreffende Brusselse instellingen.

1988 1 pak

1422. Onderwerpsmap betreffende culturele verenigingen en koepels.

z.d. 1 omslag

1423. Onderwerpsmap betreffende de verschillende regeringen in België.

z.d. 1 pak

1424. Onderwerpsmap betreffende studenten uit ontwikkelingslanden in België.

1979-1980. 1 pak

1425-1429. Onderwerpsmap betreffende de staatshervorming.

1987-1989. 5 pakken

1430. Krantenknipsels.

1979. 1 pak

1431. Onderwerpsmap betreffende de Vlaamse Culturele Koepel vzw.

1987. 1 pak

1432. Onderwerpsmap betreffende de Vereniging Algemeen Nederlands.

1988. 1 stuk

1433. Onderwerpsmap betreffende de Derde Leeftijd.

1987. 1 pak

1434-1437. Onderwerpsmap betreffende de Duitstalige gemeenschap.

1981-1989. 4 pakken

1438. Brochure met de congresteksten van de Parti Liberal.

1976 1 deel

1439-1441. Onderwerpsmap betreffende de gemeenteraadsverkiezingen.

1976, 1981-1983, 1986-1989. 3 pakken

1442. Onderwerpsmap betreffende het statuut van Brussel.

1973-1989. 1 pak

143

1443. Onderwerpsmap betreffende Watermaal-Bosvoorde.

1957, 1987. 1 omslag

1444. Onderwerpsmap betreffende de Brusselse agglomeratie.

1964, 1971. 1 pak

1445. Persknipsels betreffende de NCC.

1983. 1 omslag

1446. Brochure ‘Beleidspoties van de NCC geformuleerd voor de onderscheiden sectoren’.

z.d. 1 deel

1447. Afschrift van een open brief vanwege de voorzitter van het NCC, Hugo Weckx, aan de

regeringsformateur.

1976. 1 omslag

1448. Stukken betreffende de adviescommissie ‘speelpleinen’ van het NCC.

1976-1978. 1 omslag

1449. Stukken betreffende het Aktiekomitee SABENA

1973. 1 pak

1450. Stukken betreffende betreffende het ‘ontwerp Leysen’ dat de incorporatie van Vlaams

grondgebied bij Brussel inhoudt.

1976. 1 pak

1451. Stukken betreffende het regeringsontwerp tot wijziging van de kieswetgeving.

1976. 1 omslag

1452. Stukken betreffende Brusselse gemeenten

1964-1974. 1 omslag

1453. Onderwerpsmap betreffende de faciliteitengemeenten.

1984-1985. 1 pak

1454. Onderwerpsmap betreffende onwettige talentellingsformulieren.

1981. 1 pak

1455. Stukken betreffende het Valeer De Doncker-fonds

1965-1966. 1 omslag

1456. Stukken betreffende de Stichting Jules D’Hondt

1966. 1 omslag

144

H. Stukken vreemd aan het archief

1. Verkeerd bezorgde post

Nieuwsbrief van de Vereniging Vlaamse Ziekenfondsen.

2000. 1 stuk

Inkomende nieuwsbrief gericht aan het Verbond Vlaams Overheidspersoneel dat ook in

de Centrumgallerij gevestigd was.

Nieuwsbrief Ons nieuw kanton van het Komitee voor Nederlands Onderwijs & Kultuur

in het Komense.

2001. 1 stuk

Inkomende nieuwsbrief gericht aan het Verbond Vlaams Overheidspersoneel

Nieuwsbrief Francité van de Revue de la maison de la Francité.

2001. 1 stuk

Inkomende nieuwsbrief gericht aan het de redactie van het tijdschrift Ons Brussel.

2001. 1 stuk

2. Persoonlijk archief van André Monteyne

Uittreksel van een bijlage van het Belgisch Staatsblad betreffende de wijziging van de

statuten van het CCC.

1972. 1 stuk

Curriculum vitae’s ingediend om lid te worden van het CCC.

1990. 1 pak

Dossier betreffende de positie van het Vlaams Blok in ‘Deze week in Brussel’.

1991. 1 pak

Notulen met bijlagen van de raad van bestuur van het CCC.

1994-1995. 3 pakken

Inventaris van de archieven van het Vlaamsch …109.135.3.34/AMVB312/docs/invBEAMVB130_vkb.pdf1 Samenvatting Inventaris van de archieven van het Vlaamsch Verbond voor Brussel (1933-1944),

Documents