Instytut Systemów Przestrzennych i Katastralnych S.A. ul. Dworcowa 56, 44-100 Gliwice Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów, wraz z przykładami i propozycjami ich strukturalizacji dla potrzeb sporządzania metadanych w zakresie tematu zagospodarowanie przestrzenne opracowanie badawcze wykonane na zamówienie Ministerstwa Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej, Departament Gospodarki Przestrzennej Gliwice, grudzień 2011 roku
170
Embed
Instytut Systemów Przestrzennych i Katastralnych S.A.arch.radaiip.gov.pl/__data/assets/pdf_file/0018/67500/... · 2015. 11. 9. · Instytut Systemów Przestrzennych i Katastralnych
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Instytut Systemów Przestrzennych i Katastralnych S.A.
ul. Dworcowa 56, 44-100 Gliwice
Zbiory danych przestrzennych
w jednostkach samorządu terytorialnego
– identyfikacja i oszacowanie zasobów,
wraz z przykładami i propozycjami ich strukturalizacji
dla potrzeb sporządzania metadanych
w zakresie tematu zagospodarowanie przestrzenne
opracowanie badawcze wykonane na zamówienie
Ministerstwa Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej,
Departament Gospodarki Przestrzennej
Gliwice, grudzień 2011 roku
2
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
Opracowanie badawcze pn. „Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego –
identyfikacja i oszacowanie zasobów, wraz z przykładami i propozycjami ich strukturalizacji dla
potrzeb sporządzania metadanych w zakresie tematu zagospodarowanie przestrzenne” wykonane
zostało przez zespół Instytutu Systemów Przestrzennych i Katastralnych w Gliwicach w składzie:
dr inż. arch. Maciej Borsa – kierownik projektu
dr Leszek Litwin – ekspert wiodący w zakresie geoinformacji
Zespół badawczy: mgr Alina Litwiak,
inż. Elżbieta Duraj
Prezes Zarządu Instytutu: mgr inż. Andrzej Sambura
Gliwice, wrzesień – grudzień 2011 roku
3
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
Dane .................................................................................................................. 43 Bazy danych ...................................................................................................... 46 Rejestry i ewidencje ........................................................................................... 51 Zasoby danych .................................................................................................. 55 Metadane .......................................................................................................... 58
Ustawa o infrastrukturze informacji przestrzennej ............................................. 60
Przykłady zbiorów ................................................................................................... 93 Rejestry w jednostkach administracji ................................................................. 96
Przykład profilu INSPIRE ................................................................................. 133 Przykład „profilu mazowieckiego” ..................................................................... 140 Przykład profilu Plan4all .................................................................................. 149
Kierunki prac wdrożeniowych.......................................................................... 164
Dotychczasowe przepisy wykonawcze do ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym pozostawiały bowiem dość dużą swobodę w zakresie zawartości a
zwłaszcza sposobu prezentacji dokumentów planistycznych. Nie było więc
praktycznie jednolitego „schematu aplikacyjnego”, który w sieciowej strukturze
INSPIRE jest niezbędny.
W praktyce występuje wiele różnych „schematów aplikacyjnych”, najczęściej już na
poziomie jednej gminy. Często jest to kilkadziesiąt (!!!) rozwiązań w jednym mieście.
Dopiero od niedawna niektóre samorządy próbują na własną rękę ujednolicać zapisy
planów zagospodarowania przestrzennego (np. w obszarze powiatu wrocławskiego),
ale robią to bez wzajemnej koordynacji w skali kraju, więc z punktu widzenia
infrastruktury informacji przestrzennej nie poprawia to znacznie sytuacji. Dla potrzeb
harmonizacji konieczna zatem może okazać się transformacja danych z wielu baz
danych przestrzennych ze ich starego indywidualnego schematu aplikacyjnego do
nowego schematu – wspólnego dla całej infrastruktury.
Zadanie to jest ogromne i w zasadzie nie ma precedensu w tej skali w innych
tematach danych przestrzennych, np. wdrażanych przez Głównego Geodetę Kraju.
Tam zazwyczaj funkcjonowały jakieś formy „schematu aplikacyjnego” w postaci
instrukcji (np. „K-1”), szczegółowych wytycznych itp. Ponadto system funkcjonuje w
całości w ramach administracji rządowej, co pozwala na względnie łatwą jego
koordynację. W przypadku tematu „zagospodarowanie przestrzenne” mamy do
czynienia ze stykiem administracji rządowej z samorządową, gdzie koordynacja
wymaga prerogatyw ustawowych. Co nie jest przewidziane bezpośrednio ustawą –
nie może funkcjonować.
Minister, jako organ wiodący, będzie musiał zatem określić sposób harmonizacji
danych w obrębie nadzorowanego tematu danych przestrzennych, w
skomplikowanych warunkach organizacyjnych. Wybór optymalnej ścieżki
harmonizacji będzie zawierał się między dwoma stanami granicznymi, które J.
Gaździcki opisał następująco:
77
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
harmonizacja zbyt prosta, która nie spełnia wymagań i w ogóle przynosi mało
korzyści, choć rodzi istotne koszty;
harmonizacja zbyt złożona, która może okazać się bardzo trudna i kosztowna,
a istotne korzyści przynosić będzie tylko nielicznym.
Jest to więc sytuacja zgodna z zasadą opisaną przez Pareto – 20% nakładów
przynosi 80% efektów. W tym polu poszukiwać więc należy praktycznych rozwiązań
w zakresie danych dotyczących zagospodarowania przestrzennego. W praktyce
czynności koordynacyjne w zakresie harmonizacji zbiorów danych powinny wynikać z
porównania schematu aplikacyjnego z odpowiedniej specyfikacji INSPIRE (która jest
na etapie wstępnych uzgodnień na płaszczyźnie międzynarodowej i jej ostateczny
kształt zostanie opublikowany najprawdopodobniej we wrześniu 2012 roku) ze
strukturą istniejących zbiorów danych, która w Polsce występuje w niezwykle licznych
wariantach.
Powinna zostać wypracowana jakaś ogólna struktura docelowa dokumentów
planistycznych, zgodna z INSPIRE. W ramach poszukiwania rozwiązań dla
harmonizacji zbiorów powinno nastąpić tzw. „mapowanie”, czyli znalezienie
odpowiadających sobie obiektów i atrybutów w bazach istniejących i we wzorcu
zgodnym z INSPIRE. Pozwoli to na przyjęcie jednolitego schematu postępowania dla
reklasyfikacji danych, czyli przekształcenia ich do struktury docelowej. Dla właściwej
reklasyfikacji powinny zostać zdefiniowane jasne reguły reklasyfikacji, co umożliwi
właściwą reklasyfikację danych – obiektów i atrybutów (wg A. Iwaniak – Rola
harmonizacji w budowie infrastruktury danych przestrzennych, listopad 2011).
Minister właściwy ds. gospodarki przestrzennej musi więc określić kolejno:
1. które zbiory należy włączyć do infrastruktury danych przestrzennych;
2. jakie usługi w zakresie tych danych będą udostępnione;
3. w związku z tym, jakie meta dane będą potrzebne;
4. jakie technologie będą musiały być wdrożone i na jakich szczeblach administracji
– w związku z tym ważne decyzje dotyczyć będą także systemu organizacji
infrastruktury informacji przestrzennej w obrębie tego tematu;
5. jakie przepisy i instrumenty dodatkowe będą musiały być wdrożone dla realizacji
nałożonych przez ustawę o infrastrukturze informacji przestrzennej zadań.
78
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
Metodologia przeprowadzonej kwerendy
Metadane są konieczne dla zapewnienia interoperacyjności – służą one do
„danobrania” (harvesting) – przeszukiwania katalogów w celu znalezienia
odpowiednich danych. Za udostępnianie metadanych z tematu zagospodarowanie
przestrzenne odpowiada Główny Geodeta Kraju. Ale najpierw te metadane należy
sporządzić, a jeszcze wcześniej – określić, jakie mają być. Aby móc określić
branżowy profil metadanych należałoby najpierw dokonać inwentaryzacji istniejących
zasobów danych, tzw. audytu danych przestrzennych – analizy jakie dane są
przechowywane, jak spójny (niespójny) jest to zasób, jaka jest rzeczywista jego
wartość, czy i gdzie występują kopie i multiplikacje danych.
Taki audyt danych przestrzennych na potrzeby budowy systemu meta danych
przestrzennych powinien być praktycznie przeprowadzony w każdej instytucji
posiadającej tego typu dane. Samorządy nie umieją tego jeszcze robić (a potem
aktualizować), stosują np. ankiety wewnętrzne, co jest nieefektywne. Praktyka
wykazuje, że instytucje i ich pracownicy lubią chować dane, nie chcą pokazać
zasobów lub danych (częściowo) nielegalnych lub budzących wątpliwości prawne,
którymi w praktyce się posługują.
Metadanymi należy opisać istniejące i nowe zasoby danych przestrzennych – nadzór
nad tym procesem to zadanie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki
Morskiej. Problem jest ogromny, np. jeden z przeprowadzonych audytów wykazał w
jednym z miast wojewódzkich średniej wielkości, że na serwerze wydziału geodezji
rezydowało 545 tysięcy plików zawierających dane przestrzenne. Spośród nich
wyselekcjonowano około 20 tysięcy, dla których należałoby opracować metadane
(opisać je metadanymi).
Co należy zatem zrobić, aby w danej instytucji zinwentaryzować dane i opracować
do nich metadane:
1) przeszkolić pracowników – bo audyt mogą robić pracownicy instytucji ale najlepiej
pod zewnętrznym fachowym nadzorem;
79
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
2) dokonać prac inwentaryzacyjnych audytu;
3) określić hierarchię metadanych – można wytworzyć metadane aż do poziomu
atrybutu, ale najczęściej tworzy się je aż do poziomu obiektu lub co najmniej
zbioru (istnieją następujące poziomy: seria, zbiór – np. budynki, obiekt – w
zbiorze/warstwie, atrybuty – dla obiektu); w przypadku tematu „zagospodarowanie
przestrzenne” tworzenie metadanych na poziomie obiektów jest w praktyce
niemożliwe (ze względu na ilość i związane z nią koszty) i zresztą niepotrzebne.
Można wytworzyć metadane na poziomie zbiorów lub nawet w niektórych
przypadkach serii zbiorów, jeśli umiejętnie wykorzysta się ten niedoceniany w
innych tematach danych przestrzennych poziom agregacji;
4) przyjąć zasady opisu danych metadanymi, określić wartości słownikowe ale też
dobre praktyki – co wybrać w danej sytuacji, bo od tego zależy interoperacyjność,
np. należy określić „punkt kontaktowy”, czyli osobę którą można „spytać o te
dane”, ale jeśli ta osoba się zmieni (np. odejdzie z pracy) to wówczas trzeba by
zmienić zapisy we wszystkich plikach; tego nie zapewniają procedury INSPIRE,
dlatego zawartość metadanych trzeba opracowywać indywidualnie. Trudno jest
argumentować opłacalność tego ogromnego nakładu pracy, koniecznego przy
tworzeniu metadanych, ale należy podkreślać, że dzięki nim użytkownik będzie
wiedział, z jakiego typu informacją ma do czynienia (czy jest aktualna, czy
oficjalna etc); podkreślamy te ewentualne dylematy, bo mogą one stanowić
barierę w tworzeniu meta danych – należy mieć na uwadze, że w Polsce
metadane tak naprawdę jeszcze nigdzie nie zostały w pełni wdrożone !!!;
5) stworzyć metadane przy pomocy aplikacji – programu komputerowego, edytora,
który zapewnia ich poprawność;
6) opublikować metadane.
W latach 2010-2011 Instytut Systemów Przestrzennych i Katastralnych w Gliwicach
przeprowadził szereg audytów danych przestrzennych w wielu jednostkach
samorządu terytorialnego szczebla lokalnego – gminach i powiatach. Związane było
to zazwyczaj z wdrażaniem lokalnych systemów informacji o terenie i tzw. geoportali.
W związku z tymi pracami została zgromadzona całkiem pokaźna dokumentacja
80
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
robocza, która została wykorzystana do celów niniejszego opracowania. W ścisłym
kontakcie z pracownikami dokonującymi uprzednio osobiście kwerendy w
jednostkach administracji dokonana została powtórna analiza danych, w oparciu o
opracowany arkusz, załączony na następnej stronie. Dane z audytu
usystematyzowane zostały tabelarycznie, co umożliwiło wysunięcie ogólniejszych
wniosków i oszacowanie wielkości zasobów i potrzeb w zakresie infrastruktury
informacji przestrzennej w temacie zagospodarowanie przestrzenne – w skali całego
kraju.
81
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
82
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
Zasoby jednostek samorządu terytorialnego
Analizie poddano 16 jednostek samorządowych, w tym 2 powiaty. Dane pochodzą
przede wszystkim z audytów zbiorów danych, przeprowadzonych przez ISPiK
Gliwice w latach 2010-2011.
Analizowano miejscowości z 6-ciu województw. W publikacji ukryto nazwy jednostek
administracyjnych, posługując się jedynie ich kodem. Grupa poddana analizie
stanowi ok. 7,5% powierzchni miast w kraju i zamieszkiwana jest przez 11,5%
miejskiej ludności. Można więc ją traktować w tym względzie za wysoce
reprezentatywną. Jednak analiza obejmuje jednostki samorządu terytorialnego silnie
zaangażowane we wdrażanie Dyrektywy INSPIRE, co nie jest w Polsce powszechne.
Należy też zauważyć, że są to głównie dość duże miasta (jednostki), silne
ekonomicznie, mogące sobie pozwolić na poniesienie kosztów związanych z
INSPIRE. Dlatego dla oszacowania zasobów danych w przekroju całego kraju
zastosowano współczynniki – dla gmin wiejskich 80% w stosunku do liczby
mieszkańców i 10% w stosunku do powierzchni gminy. Oznacza to, że w szacunkach
przyjęto, że w przeciętnej gminie wiejskiej zasoby będą odpowiednio mniejsze niżby
to wynikało ze średnich wynikających z przeprowadzonej analizy.
Wielkość zasobów w jednostkach samorządu terytorialnego są bardzo zróżnicowane.
Wynika to z różnych przyczyn, m.in. stąd, że audyt nie zawsze odzwierciedla
faktyczne zasoby – jest to problem opisany szerzej w tekście, wynikający z przyczyn
„mentalnościowo-organizacyjnych”. W związku z tym problemem, dla zwiększenia
wiarygodności badań, zwiększono w jego trakcie liczbę analizowanych jednostek
(przyjętą w założeniach badawczych) z 10-ciu do 16-tu, dobierając je według
kryterium zwiększenia wiarygodności badań. Także w interpretacji i przeliczaniu
wyników uwzględniano „współczynnik reprezentatywności”, aby nie uogólniać
przypadków, które powinno się prawdopodobnie traktować jako wyjątkowe.
Załączona tabela pokazuje szereg prawidłowości, a poszczególne przypadki podane
w tabeli są bardziej szczegółowo opisane w części tekstowej. Zwraca uwagę fakt, że
zasoby geoinformacyjne z zakresu zagospodarowania przestrzennego są uważane
przez gminy za ważny element ich systemów informacji o terenie i przede wszystkim
83
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
są skierowane do szerokiej publiczności. Gminy uważają to bowiem za swą
powinność wobec obywateli. W niektórych miejscowościach wręcz zasobami z tego
tematu danych przestrzennych zajmują się wydziały odpowiedzialne za promocję.
Także służby geodezyjne chętnie włączają się we współpracę w tym zakresie.
Jednak niepokoić musi dość słaba dbałość o trwałość zbiorów (zasobów) – ich
aktualizowanie, opatrywanie odpowiednimi meta danymi. Z kolei pozytywne jest
spostrzeżenie, że w niektórych gminach wdrażanie INSPIRE przebiega w sposób
bardzo przemyślany i systematyczny. Obrazuje to np. praktyka stosowania struktury
serii danych – co optymalizuje proces tworzenia i aktualizacji metadanych, a także
racjonalizuje strukturę całego zasobu. Niektóre gminy mają już za sobą dość
pokaźny bagaż doświadczeń i zdążyły już zmodyfikować przyjęte rozwiązania –
zarzucając pierwotne pomysły. To też może być przestroga dla wdrażających
INSPIRE.
Z rozproszonych działań podejmowanych przez gminy i powiaty wyłaniają się dość
wyraźne prawidłowości. Mogą one sugerować kierunek rozwiązań organizacyjno-
prawnych wdrażania ustawy o infrastrukturze informacji przestrzennej. Sugerują
wręcz pewne rozwiązania systemowe, m.in. na przykład zwiększania udziału
powiatów – przykład F jest takim rozwiązaniem, obejmującym 12 gmin, nagrodzonym
zresztą na forum europejskim za rozwiązania techniczne bazy danych
przestrzennych. Analiza pokazuje też, że bez odpowiedniej organizacji ze strony
organu wiodącego wielkość zbiorów w przekroju krajowym może znacznie wzrosnąć,
co spowoduje trudności w ich kompleksowej harmonizacji a także drastycznie
zwiększy i tak wysokie koszty wdrażania ustawy. Taki wariant wyliczono również i
pokazano w zestawieniu, nazywając go „wariant – chaos”.
84
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
85
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
Przegląd wybranych przykładów
Przykład J (identyczne: seria i tytuł) 1. Mapa tematyczna inna - Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta 2. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego-uwarunkowania zagospodarowania 3. SIP - Zagospodarowanie przestrzenne 4. Warstwa MSIP - Zakres rewitalizacji 5. Warstwa MSIP - Zakres inwestycji 6. Warstwa MSIP - Studium zagospodarowania - kierunki 7. Warstwa MSIP - Studium zagospodarowania - uwarunkowania
Przykład R (identyczne: seria i tytuł) 1. CIoP - ZAGOSPODAROWANIE 2. ARCHITEKTURA 3. CIoP - REKREACJA 4. PLAN REWITALIZACJI I ROZWOJU ŚRÓDMIEŚCIA 5. MIEJSCOWE PLANY ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
Przykład F seria: Mapa Miejscowych Planów Zagospodarowania Przestrzennego [NUM] 1. Warstwa, na której znajdują się granice obowiązujących Miejskich Planów Zagospodarowania Przestrzennego oraz ich aktualizacje [NUM] 2. Warstwa obowiązujących Miejskich Planów Zagospodarowania Przestrzennego [NUM] seria: Mapa Miejscowych Planów Zagospodarowania Przestrzennego [SKAN] 1. Arkusz mapy, na której znajdują się granice obowiązujących Miejskich Planów Zagospodarowania Przestrzennego oraz ich aktualizacje [SKAN] 2. Arkusz mapy obowiązujących Miejskich Planów Zagospodarowania Przestrzennego [SKAN]
Przykład B seria: Zintegrowany System Informacji Przestrzennej (ZSIP) - Zagospodarowanie przestrzenne: 1. Decyzje inne Wydziału Administracji Architektoniczno-Budowlanej 2. Pozwolenia na budowę 3. Ewidencja Działalności Gospodarczej 2008 4. Ewidencja Działalności Gospodarczej 2009 5. Decyzje o lokalizacji celu publicznego 6. Decyzje o warunkach zabudowy 7. Decyzje inne Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego 8. Odbiory Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego 9. MPZP - przeznaczenie podstawowe 10. Przystąpienie do Sporządzenia planu 11. MPZP - przeznaczenie dopuszczalne 12. Rewitalizacja po przemyśle 13. Tereny mieszkaniowe 14. Plan z 1977 roku (nieobowiązujący) 15. Plan z 1994 roku (nieobowiązujący) 16. Plany obowiązujące 17. Tereny nierolne 18. Plan 1901 r. 19. Plan 1922 r. 20. Plan 1929r. 21. Plan 1964 r. 22. Plan 1976 r. 23. Plan 1982 r. 24. Plan 1983 r. 25. Plan 1991 r. 26. Plan po 1935r. 27. Plan przed 1935r. 28. Rosyjska mapa topograficzna 1972 r. 29. Slaskie mapa fizyczna 30. Detekcja zmian seria: Zintegrowany System Informacji Przestrzennej (ZSIP) - Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego (SUiKZP) 1. Dawne trakty 2. Studium-drogi gminne 3. Studium-drogi krajowe 4. Studium-drogi powiatowe 5. Studium-drogi wojewdzkie 6. Dworzec PKP-PKS 7. Planowana autostrada A1
86
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
8. Inwestycje lokalne 9. Inwestycje ponadlokalne 10. Kolej AGTC 11. Kolej Katowice Warszawa 12. Tereny kolejowe 13. Linie autobusowe 14. Linie tramwajowe 15. Linie tramwajowe projektowane 16. Miejsca obsługi podróżujących - plan. autostrada A1 17. Osie jezdni plan. autostrady A1 18. Pasy drogowe bufor 19. Pasy dróg głównych 20. Pasy dróg głównych ruchu pieszego 21. Pasy dróg lokalnych 22. Pasy drogowe wg klas 23. Pasy dróg zbiorczych 24. Obszar pasów drogowych z węzłami plan. autostrady A1 25. Pętle autobusowe 26. Węzły zintegrowane 27. Rozszerzenie terenów poddanych rewitalizacji 28. Rozszerzenie terenów poddanych rewitalizacji bufor 29. Tereny rozwojowe 30. Targowiska 31. Użytkowanie - uproszczone 32. Wnioski do studium - Urząd Miejski 33. Wnioski do studium - Wydział Gospodarki Nieruchomościami 34. Decyzje negatywne od 1999 35. Huta 36. Klasztor 37. Parkingi strategiczne 38. Strefy zespołów usługowych 39. Tereny przemysłowe 40. Wnioski Mirów 41. Wnioski do planu 42. Wnioski do studium 43. Wnioski studium 44. Zabudowa ekstensywna 45. Zabudowa intensywna 46. Zabudowa śródmiejska 47. Hipsometria 48. Jednostki bilansowe 49. Jednostki samorządowe 50. Plan ogólny 51. Użytkowanie 52. Handel powyżej 2000 m2 53. Lotnisko 54. Obszary rewitalizacji terenów miejskich bufory 55. Obszary rewitalizacji przemysłu bufory 56. Uchwalone MPZP
57. Plany ogólno-przemysłowy 58. Przestrzenie publiczne 59. Przeznaczenie terenu 60. Rewitalizacja obszarów miejskich (SZP) 61. Rewitalizacja po przemyśle (SZP) 62. Strefa G 63. Strefa L 64. Strefa S 65. Strefa P 66. Strefa T 67. PZP drogi 68. Strefa Z 69. Archeologia 70. Budynki nie wpisane do rej. zabytków 71. Tereny nie wpisane do rej. zabytków 72. Tereny nie wpisane do rej. zabytków (bufor) 73. Osie widokowe 74. Punkty na osiach widokowych 75. Punkty widokowe 76. Pomniki historii - Góra 77. Pomniki historii bufor 78. Budynki wpisane do rej. zabytków 79. Tereny wpisane do rej. zabytków 80. Tereny wpisane do rej. zabytków (bufor) 81. Cmentarze wpisane do rej. zabytków 82. Cmentarze wpisane do rej. zabytków (bufor) 83. Zespół klasztorny - rej. zabytków (bufor) 84. Zespół klasztorny - rej. zabytków 85. Układ urbanistyczny - rej. zabytków 86. Układ urbanistyczny - rej. zabytków (bufor) 87. Strefa ochrony konserwatorskiej "E" 88. Strefa ochrony konserwatorskiej "W" 89. Trasy pielgrzymkowe 90. Ulice w XIX wieku 91. Widokowe odcinki dróg 92. Wieża klasztoru 93. Kolektory istniejące 94. Obiekty kanalizacji deszczowej 95. Kolektory planowane 96. Obszary do skanalizowania 97. Obszar kolektorów planowanych 98. Kolektory planowane w ramach ISPA 99. Kolektory 100. Kolektory magistralne 101. Kolektory zbiorcze 102. Obiekty kanalizacji sanitarnej 103. Oczyszczalnie ścieków 104. Pompownie ścieków 105. Sieć kanalizacyjna 106. Obszary wymagające rozbudowy kanalizacji sanitarnej 107. Obszary wymagające rozbudowy w ramach ISPA
87
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
108. Obszary objęte systememi kanalizacyjnymi 109. Centra usługowe 110. Potencjalne kierunki zaopatrzenia ter. rozw. 111. Węzły i główne komory ciepłownicze 112. Ciepłociągi magistralne 113. Magistrale 114. Sieć niskoparametrowa 115. Sieć parowa 116. Sieć rozdzielcza 117. Tereny możliwe do uciepłowienia 118. Obszary rozwojowe 119. Ciepłownie i kotłownie 120. Sieć elektroenergetyczna 110 kV 121. Sieć rozdzielcza 15kV, 6kV 122. Sieć elektroenergetyczna 220kV, 400 kV 123. Sieć elektroenergetyczna 220kV 124. Sieć elektroenergetyczna 30 kV, 110 kV 125. Sieć elektroenergetyczna 400 kV 126. Etykiety inwestycji 127. Główne punkty zasilania 128. Obiekty sieci energetycznej 129. Obszary wymagające rozbudowy sieci elektroenergetycznych 130. Stacje energetyczne 131. Stacje transformatorowe 132. Strefy wysokiego napięcia 133. Zakładowa sieć gazowa ELSEN 134. Potencjalne kierunki zasilania w gaz terenów rozwojowych 135. Sieć rozdzielcza niskiego ciśnienia 136. Obiekty sieci gazowniczej 137. Sieć rozdzielcza średniego ciśnienia 138. Stacje redukcyjno-pomiarowe 139. Obszary wymagające rozbudowy sieci gazowych 140. Gazociągi wysokiego ciśnienia 141. Projektowane gazociągi wysokiego ciśnienia 142. Zasilanie (wodociągi) 143. Magistrale (wodociągi) 144. Magistrale projektowane (wodociągi) 145. Obiekty sieci wodociągowej 146. Sieci (wodociągi) 147. Stacje uzdatniania projektowane 148. Tereny rozwojowe (wodociągi) 149. Ujęcia (wodociągi) 150. Zbiorniki (wodociągi) 151. Zbiorniki projektowane (wodociągi) 152. Kompleksy gleb chronionych 153. Nieużytki 154. Grunty organiczne 155. Kompleksy gruntów klasy III 156. Kompleksy gruntów klasy IV 157. Lasy
158. Tereny zainwestowane 159. Zgoda na wyrolnienia w latach 1986-1990 160. Zgoda na wyrolnienia wydana przez ministra i wojewodę 161. Zgoda na wyrolnienia wydana przez Radę Miasta 162. Benzyna trasy 163. Ciągi ekologiczne 164. Cmentarze 165. Obszary do zalesienia 166. Stara eksploatacja Fe 167. Główne zbiorniki wód podziemnych 168. Hałdki 169. Hałdki po eksploatacji chromu 170. Lasy PGL 171. Lasy prywatne wg UPUL 172. Obszary zachowania bioróżnorodności 173. Obszary chronionego krajobrazu 174. Obszary górnicze 175. Obszary zagrożone podtopieniami z EKO 176. Obszary podtopień 177. Obszary prognostyczne wyst. kopalin 178. Obszary zalene w 1997 roku 179. Ochrona wód podziemnych 180. Strefy ochronne wód podziemnych 181. Strefy ochronne wód podziemnych bufory 182. Ogródki działkowe 183. Parki krajobrazowe 184. Obszary zalene i podtopione 1997 - 2000 185. Pomniki przyrody - SUiKZP 186. Pomniki przyrody projektowane 187. Poziomy hałasu 188. Przekroczenia 189. Rekultywacja 190. Rezerwaty przyrody 191. Siedliska roślin chronionych 192. Strefa powodzi Q = 1% (100 letnia) 193. Strefa zbiornika Poraj 194. Szkody po eksploatacji Fe - budynki 195. Szkody po eksploatacji Fe - lasy 196. Szkody po eksploatacji Fe - wody 197. Szpalery drzew 198. Tereny górnicze 199. Trasy przewozu subst. nieb. i wyb.bufor 200. Miejsca składowania subst. nieb. i wyb. 201. Trasy przewozu subst. nieb. i wyb. 202. Trasy kolejowe przewozu subst. nieb. i wyb. 203. Ujęcia wód 204. Wały przeciwpowodziowe 205. Wartości przyrody nieożywionej prop. do obj. ochroną 206. Zadrzewienia 207. Tereny zieleni miejskiej 208. Tereny zieleni miejskiej projektowane
88
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
209. Złoża obszarowo 210. Bulwary 211. Cieki wodne 212. Działy wodne 213. Główne zbiorniki wód podziemnych (linie) 214. Sieci wodne 215. Wody stojące
Przykład C seria: Miejski System Informacji Przestrzennej (MSIP) - Zagospodarowanie przestrzenne 1. Plany miejscowe zagospodarowania przestrzennego (MPZP) seria: Miejski System Informacji Przestrzennej (MSIP) - Zagospodarowanie przestrzenne - Opłaty 2. Opłaty wg MPZP 3. Opłaty sprawy niezakończone 4. Opłaty planistyczne 5. Opłaty sprawy zakończone 6. Opłaty wg MPZP – robocze [SOWA] seria: Miejski System Informacji Przestrzennej (MSIP) - Zagospodarowanie przestrzenne - Decyzje 1. Decyzje WZ 2. Decyzje WZ i ZT 3. Decyzje licp
Przykład N seria: Miejscowe Plany Zagospodarowania Przestrzennego (MPZP) 1. Zmiana miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta, rejon Północ 2. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta konina w części dotyczącej ulicy Europejskiej, w lewobrzeżnej części miasta. 3. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta , w części dotyczącej obszaru xxx 4. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta, w części dotyczącej obszaru osiedli xxx i zzz 5. Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta, w części dotyczącej obszaru między ul. Dmowskiego a ul. Zagórowską 6. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta, w części dotyczącej obszaru między rzeką Pową a ul. M. Dąbrowskiej 7. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta, w części dotyczącej rejonu ulic: Szpitalna – Ametystowa - Granatowa
8. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta– rejon ulicy Piłsudskiego (os. Sikorskiego). 9. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta obejmujący teren położony w rejonie ulicy Piłsudskiego 10. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta, w części dotyczącej obszaru przy ulicy Szpitalnej na os. Sikorskiego. 11. Miejscowy plan ogólnego zagospodarowania przestrzennego miasta –w rejonie ulic: Nadrzecznej i m. Dąbrowskiej 12. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta, rejon Przydziałki - Bursztynowa 13. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta– rejon ulicy M. Dąbrowskiej. 14. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta– rejon ulic: Stodolniana – Dąbrowskiej - Zagórowskiej 15. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta rejon ulicy Piłsudskiego - szkoła 16. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta rejonie ulic Łężyńskiej - Krańcowej - Zacisze 17. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta - Wilków 18. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta– rejon Wilków Południe. 19. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta, rejon Wilków – Zachód 20. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta– obszar między ulicami Kolską a Jarzębinową 21. Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego miasta - bulwar nadwarciański 22. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta, w części dotyczącej obszaru Krykawka z Parkiem 23. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta obejmującego teren położony przy parku im. Chopina 24. Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego miasta - Starówka 25. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego - Osada 26. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta– garaże ul. Paderewskiego. 27. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta– rejon ulicy Torowej. 28. Miejscowy plan ogólnego zagospodarowania przestrzennego miasta obejmującego obszar centrum miasta w rejonie ul. Dworcowa – Kolejowa – Al. 1 Maja.
89
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
29. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta– rejon ulicy Tuwima. 30. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta obszar w rejonie ulicy Chopina. 31. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta, w części dotyczącej rejonu Zatorza, w prawobrzeżnej części miasta 32. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta w części dotyczącej rejonu Czarków, w prawobrzeżnej części miasta. 33. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta– rejon ulic Kleczewska – Poznańska. 34. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta, w części dotyczącej rejonu: Łęzyn w prawobrzeżnej części miasta. 35. Miejscowy plan ogólnego zagospodarowania przestrzennego m. w północnej części miasta. 36. Miejscowy plan ogólnego zagospodarowania przestrzennego miasta w granicach byłej strefy ochronnej Huty 37. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta w części dotyczącej obrębu Maliniec 38. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta obszar w rejonie ulicy Janowskiej 39. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta rejon ulicy Muzealnej 40. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta w części dotyczącej obrębu Gosławice - las 41. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta rejon ulicy Łężyńskiej 42. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta rejon FUGO 43. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta w granicach strefy ochronnej Huty 44. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta rejon ulicy Leśnej i Przemysłowej 45. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta– Strefa Inwestycyjna 46. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta - Gosławice 47. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta obejmujący tereny osrodka wypoczynkowego przy jeziorze 48. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta rejon ulicy Mostowej i Regionalnej
49. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta Konina - Łężyn, rejon ulicy Krańcowej 50. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta rejon ulic Popiełuszki – Jana Pawła II 51. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta rejon ulicy Grójeckiej 52. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta rejon ulic Olszewskiej i Jana Pawła II 53. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta rejon ulicy Wyzwolenia 54. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta– Morzysław, teren położony przy ulicy Działkowej 55. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta rejon ulicy Działkowej 56. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta rejon ulicy Rudzickiej 57. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta budynek administracyjny w rejonie ulicy Kardynała Stefana Wyszyńskiego 58. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta w części dotyczącej rejonu ul. Jana Pawła II w obrębie Laskówiec 59. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta rejon Glinka – Kurów, prawobrzeżna część miasta 60. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta rejon Morzysław, V i VA prawobrzeżna część miasta 61. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta rejon Międzylesie - Zachód 62. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta rejon między ulicą Grójecką a rzeką 63. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta rejon Laskowiec – ul. Grójecka 64. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta rejon ulicy Harcerskiej 65. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego terenu w, w rejonie ulic: Poznańska – Flisacka - Stroma 66. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta w części dotyczącej rejonu: Nowy Dwór i Chorzeń II, w prawobrzeżnej części miasta 67. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta w części dotyczącej rejonu: III, w prawobrzeżnej części miasta. 68. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta rejon II - JAR
90
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
69. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta w rejonie ulic xxx - Spółdzielców 70. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta rejon ulicy Kąkolowej 71. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta ul. Spółdzielców 72. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta rejon ulicy xxx 73. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta rejon: xxx – Kleczewska - Zakładowa 74. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta rejon ulicy Zakładowej 75. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta rejon ulicy Makowej 76. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta rejon ulicy Liliowej 77. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta w rejonie ulicy Żeglarskiej 78. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta rejon ulicy Konwaliowej seria: Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego miasta 1. Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego miasta - Uwarunkowania Rozwoju Przestrzennego 2. Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego miasta - Kierunki Zagospodarowania Przestrzennego seria: Ocena aktualności SUiKZP miasta Konna oraz MPZP seria: Koniński System Informacji o Terenie (KoSIT) - Zagospodarowanie przestrzenne [NUM] 1. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego - MPZP Pawłówek Północ 2. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego - MPZP Przydziałki 3. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego - MPZP osiedle Sikorskiego i Zemełki 4. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego - MPZP ul. Dmowskiego - ul. Zagórowska 5. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego - MPZP ul. Nadrzeczna - M. Dąbrowskiej 6. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego - MPZP Wilków Południe 7. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego - MPZP Wilków – Zachód
8. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego - MPZP Osada 9. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego - MPZP Czarków 10. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego - MPZP była strefa Huty 11. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego - MPZP strefy ochronnej Huty 12. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego - MPZP Łężyn, rejon ulicy Krańcowej 13. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego - MPZP ul. Jana Pawła II w obr. Laskówiec 14. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego - MPZP Glinka – Kurów 15. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego - MPZP Morzysław, V i VA 16. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego - MPZP Międzylesie - Zachód 17. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego - MPZP Grójecka 18. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego - MPZP Laskowiec – ul. Grójecka 19. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego - MPZP xxx - Flisacka - Stroma 20. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego - MPZP Nowy Dwór 21. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego - MPZP III 22. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego - MPZP II - JAR 23. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego - MPZP xxx – Kleczewska - Zakładowa
Przykład P seria; Zagospodarowanie przestrzenne 1. Plany architektoniczne 2. Tereny inwestycyjne 3. Pobrane opłaty planistyczne 4. Działki dla których wydano wypis/wyrys 5. Działki dla których wydano zaświadczenie 6. Nabyte/przeznaczone do nabycia grunty pod drogi publiczne 7. Nieruchomości objęte trwałym zarządem na gruntach gminy i Skarbu Państwa 8. Nieruchomości przeznaczone do zwrotu/zwrócone 9. Odszkodowania za grunty wydzielone pod drogi publiczne 10. Grunty nabyte/przeznaczone do nabycia przez gminę na wniosek i cele określone przez Wydział Architektury
91
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
11. Mieszkania przeznaczone do sprzedaży/sprzedane 12. Zgłoszenia/wydane pozwolenia na rozbiórkę obiektów budowlanych 13. Wnioski/wydane decyzje o pozwolenie na budowę/rozbudowę 14. Zgłoszone prace budowlane, na które nie jest wymagane pozwolenie 15. Przydomowe oczyszczalnie ścieków z dofinansowaniem lub bez seria: Zagospodarowanie przestrzenne - MPZP 1. Plan aaa 2008 2. Plan bbb 2008 3. Plan Centrum 2005 4. Plan ccc ccc 2008 5. Plan Ciepłownia 2005 6. Plan Podmiejska 2008 7. Plan DEPR 2004 8. Plan Dygasińskiego 2008 9. Plan ddd 2008 10. Plan Elektrownia 2009 11. Plan Sosnowa 2008 12. Plan Janiego 2010 13. Plan eee 2001
14. Plan fff 2005 15. Plan fff 2009 16. Plan Piaski 2004 17. Plan Podmiejska 2009 18. Plan ggg 2005 19. Plan Śródmieście 2009 20. Plan hhh 2004 21. Plan Wysypisko 2005 22. Zmiany 96 [NUM] 23. Prowadzone sprawy w sprawie zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego 24. Wnioski o zmianę miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego seria: Zagoaspodarowanie przestrzenne - Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta 1. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta 2008 2. Prowadzone sprawy w sprawie zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego 3. Wnioski o zmianę studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
Oszacowanie zasobów danych przestrzennych
Badania pozwoliły oszacować wielkość zasobów danych przestrzennych w skali
całego kraju – w odniesieniu do tej części, która powinna podlegać przepisom ustawy
o infrastrukturze informacji przestrzennej. Założono przy tym, że wdrażanie ustawy
przebiegać będzie w sposób skoordynowany, co polegać powinno m.in. na
wprowadzaniu rozwiązań organizacyjnych optymalizujących nakłady, a tym samym
strukturę i wielkość zbiorów. Na podstawie przeprowadzonych analiz oszacowano,
że liczba zbiorów (baz danych) z tematu danych „zagospodarowanie przestrzenne, w
skali kraju zawierać się powinna w przedziale 2,5 – 10 tysięcy. W ramach tego
można się spodziewać utworzenia ok. 300 – 500 tysięcy warstw tematycznych. W
„wariancie chaotycznym” liczby te rosną kilkakrotnie. Może być to prawdopodobnie
dość istotny argument na rzecz wsparcia intensywnych działań organizacyjnych przy
wdrażaniu ustawy.
92
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
Kluczową kwestią wydaje się więc wypracowanie i ustalenie wzorców (dobrych
praktyk) w zakresie kwalifikacji zbiorów do tworzenia metadanych. Im mniejszy
zakres prac nad metadanymi tym szybciej i mniejszym kosztem zrealizowany
zostanie proces sporządzania metadanych. Jest to szczególnie ważne w sytuacji,
gdy system planowania przestrzennego jest u progu przedefiniowań, być może
łącznie z zakresem obowiązującyc dokumentów planistycznych. Nie jest więc
uzasadnione sporządzanie metadanych dla informacji (danych), które mają być w
określonej przyszłości modyfikowane lub wręcz usuwane z zasobów.
Warto zwrócić bowiem uwagę na przykłady spisów zbiorów (warstw) dotyczących
dokumentów planistycznych z poprzedniego rozdziału. Wiele z tych zbiorów ma
charakter wtórny – nie są ustaleniami samych dokumentów planistycznych, a
pochodzą de facto z innych źródeł i są do tych dokumentów włączone. Tak jest
praktyka, że studia i plany przestrzenne mają stanowić „kompendia wiedzy” o
obszarze. Ale nie jest to praktyka zgodna z INSPIRE. Wręcz przeciwnie – w ramach
infrastruktury informacji przestrzennej takie zbiory mają być udostępniane u źródeł,
czyli w instytucjach, które je wytworzyły. Pośrednictwo dokumentów planistycznych
ma być pominięte. Plany mogą traktować te zbiory jako dane referencyjne do
własnych ustaleń. Dlatego w takim docelowym modelu liczba zbiorów (warstw)
dostarczanych do infrastruktury powinna ulec znaczącemu zmniejszeniu.
Trudno oszacować jakie to będą wielkości. Aby mieć precyzyjne rozeznanie w tym
względzie powinno się rozpocząć prace standaryzacyjne nad tym zagadnieniem. Ale
na podstawie badań przeprowadzonych na potrzeby niniejszego opracowania można
przewidywać, że w przypadku miejscowych planów zagospodarowania
przestrzennego liczba warstw „znaczących” mogłaby być ograniczona do kilku –
kilkunastu. Poniżej ukazano zestawienie kilku przykładów zawartości zbiorów
(warstw) dla miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego z jednej tylko
miejscowości objętej badaniami. Z zestawienia jasno wynika, że zawartości zasobu
są bardzo zróźnicowane i trudno jest znaleźć jakąś ogólną prawidłowość w układzie
zbiorów (warstw) w poszczególnych seriach (planach). Większość zbiorów wydaje
się wtórna (przejęta z innych zasobów), wiele także wydaje się nie być ściśle
związanych z tematem „przyszłe zagospodarowanie przestrzenne”. Ale kilka zbiorów
się powtarza i wydaje się sugerować kirunek prac harmonizacyjnych.
93
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
Przykłady zbiorów
MIEJSCOWY PLAN Z.P. NR 1: Ciągi piesze Granica planu Infrastruktura Linie zaudowy Osie przebiegu ulic układu lokalnego Ostoja ptactwa i tarlisko ryb Przeznaczenia Przeznaczenia opis Ścieżki rowerowe Strefy ochronne inne Szuwary MIEJSCOWY PLAN Z.P. NR 2: Elementy podkładu Granica planu Linie zaudowy Obiekty kultu religijnego Obszary przekształceń Przeznaczenia Przeznaczenia opis Stanowiska archeologiczne Strefy ochronne inne Strefy ochronne infra Warunki gruntowe MIEJSCOWY PLAN Z.P. NR 3: Granica planu Krawędzie ulic Nieprzekraczalne linie zaudowy Opis Projektowane ciągi piesze Projektowane ścieżki rowerowe Przeznaczenia Przezaczenia punkt MIEJSCOWY PLAN Z.P. NR 4: Granica planu Linia wysokiego napięcia 110kV Linie zabudowy Magistrala cieplna Nazwy ulic Obszar ochronny od linii kolejowej Obszar torzsamy ze zlozem BL Przeznaczenia terenu Przeznaczenia txt Strefa eksploatacji magistrali cieplnej Strefa techniczna linii wysokiego napięcia 110kV Strefa techniczna sieci wodociągowej Strefa uciążliwości trasy Teren górniczy
MIEJSCOWY PLAN Z.P. NR 5: Budynki proj Ciągi widokowe Cmentarze Drogi dodatkowe Elementy podkładu Granica planu Linie zaudowy Obiekty kultu religijnego Obszar przekształceń Osie widokowe Podział działek proj Przekształcenia Przeznaczenia opis Punkty widokowe Strefy ochronne infra Strefy ochronne inne Tereny zalewowe Tereny zamknięte Warunki gruntowe Wody Zieleń MIEJSCOWY PLAN Z.P. NR 6: Ciągi piesze Dominaty Granica planu Linie zabudowy Optym. Wjazdy na teren z drog pub Osie widokowe Przedpole widokowe Przeznaczenia Przeznaczenia opis Strefy ochronne inne Zabytki MIEJSCOWY PLAN Z.P. NR 7: Ciągi widokowe Elem proj rozw komunikacyj Granica planu Infrastruktura Linie zabudowy Obiekty kultu religijnego Obiekty wskazane do ochrony Parki Przeznaczenia Przeznaczenia opis Punkty widokowe Ścieżki rowerowe Stanowiska archeologiczne Strefy ochronne infra Strefy ochronne inne Szlak Zabytki ewidencja
MIEJSCOWY PLAN Z.P. NR 8: Granica planu Linie zabudowy Parkingi Przeznaczenia Przeznaczenia opis Przystanki Ścieżki rowerowe Szpalery drzew Wejścia MIEJSCOWY PLAN Z.P. NR 9: Elementy obsługi cmentarza Granica planu Infrastruktura Krawędzie jezdni Linie zabudowy Osie torowisk Osie widokowe Przeznaczenia Przeznaczenia opis Przystanki Ścieżki rowerowe Strefy ochronne inne MIEJSCOWY PLAN Z.P. NR 10: Ciągi widokowe Granica planu Linie zabudowy Obiekty wskazane do ochrony Przeznaczenia Przeznaczenia opis Przystanki Ścieżki rowerowe Strefy ochronne inne Zieleń MIEJSCOWY PLAN Z.P. NR 11: Budynki Ciągi piesze Granica planu Infrastruktura Kladki Krawędzie jezdni Linie zabudowy Osie torowisk Osie widokowe Panoramy Parki Powiązania widokowe Przeznaczenia Przeznaczenia opis Przystanki Punkty widokowe Ścieżki rowerowe
94
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
Stanowiska archeologiczne Strefy ochronne infra Strefy ochronne inne Szpalery drzew Tereny zalewowe Tereny zamknięte Trakt mogilski Wody Zabytki ewidencja Zabytki rejestr Zieleń MIEJSCOWY PLAN Z.P. NR 12: Budynki proj Granica planu Linie zabudowy Opis Podział na działki orientacyjny Przeznaczenia Przeznaczenia punkt Tarło MIEJSCOWY PLAN Z.P. NR 13: Ciągi piesze Elementy podkładu Granica planu Infrastruktura Kladki Krawędzie jezdni Linie rekompozycji zabudowy Linie zabudowy Obiekty kultu religijnego Osie torowisk Powiązania widokowe Przeznaczenia Przeznaczenia opis Przystanki Ścieżki rowerowe Stanowiska archeologiczne Strefy Strefy ochronne infra Strefy ochronne inne Szlak kajakowy Tereny zalewowe Ulice wskazane do zachowania Zabytki ewidencja MIEJSCOWY PLAN Z.P. NR 14: Ciągi osie widokowe Cmentarz Granica planu Kapliczki krzyże Linie zabudowy Obiekty ujęte w ewidencji konserwatorskiej Obszar zagrożony wodą studecia Q1 Obszar zagrożony wodą tysiąclecia Q01 Przeznaczenia opis Przeznaczenia ter punkt
Przeznaczenia terenu Punkty widokowe Ścieżki rowerowe Stanowiska archeologiczne Srefa nadzoru archeologicznego Strefa ochr posred uj wody na rz Sance Strefa ochrony kształtow wart przyrodniczych Strefa ochrony kształtow wart kulturowych Strefa sanitarna cmentarza Szpalery aleje drzew Teren w ew zabytków MIEJSCOWY PLAN Z.P. NR 15: Bilans Ciągi piesze Ciągi widokowe Ciągi wymagające wyksz p usługowych Granica planu Infrastruktura Lin rozgranicz ważniejsz ulic poza obsz granic Linie zabudowy Nazwy ulic Obiekty środowiska kulturalnego Orient oś plan przebieg ul ks Meiera Orient granica podziału terenu GMN Orient granica progn strefy ponadnor oddz kom Orientacyjna granica GZWP nr 326 Orientacyjna granica przystanku kom zbiorowej Osie ważniejszych ulic Planowany przyst szybkiej kole aglom Przekroje Przeznaczenia Przeznaczenia opis Ścieżki rowerowe Stanowiska archeologiczne Strefy ochronne inne Strefy ochronne infra MIEJSCOWY PLAN Z.P. NR 16: Ciągi zieleni wysokiej Drzewa w zespołach zieleni Gr otuliny zesp Juraj park krajob Granica planu GR B Tyn parku krajob i zespół Jur p Linie zabudowy nieprzekraczalne Linie zabudowy obowiązujące Orietacyjny przebieg dróg wewnętrznych Osie projektowanych dróg
Osie widokowe Prawdopodobne stanowiska archeologiczne Proj tramwaj szybki Proj drogi Proj przystanki Przeznaczenia opis Przeznaczenia terenu Przeznaczenia terenu punkt Specjalna strefa ekonomiczna Strefa cmentarza Strefa istn rurociągu wody Strefa zabudowy narożnikowej Strefa zabudowy recepcyjnej Ścieżki rowerowe Wytyczone stanowiska archeologiczne Zespoły zieleni wskazane do utzrymania MIEJSCOWY PLAN Z.P. NR 17: Ciągi zieleni wysokiej Gr Biel Tyn parku krajo b i zesp Jurajskich par. Granica planu Linie zabudowy nieprzekraczalne Linie zabudowy obowiązujące Osie projektowanych dróg Osie widokowe Otulina parków jurajskich Proj tramwaj szybki Proj drogi Proj przystanki Przeznaczenia terenu punkt Przeznaczenia terenu Przeznaczenia terenu opis Punkty widokowe Rekreacyjne Ścieżki rowerowe Sterfa ochrony zbiorowisk roślinnych Strefa zabudowy narożnikowej Strefa zabudowy recepcyjnej MIEJSCOWY PLAN Z.P. NR 18: Ciągi widokowe Granica planu Infrastruktura Linie zabudowy Obiekty wskazane do ochrony Przesrzeń publiczna Przeznaczenia Przeznaczenia opis Punkty widokowe Ścieżki rowerowe Stanowiska archeologiczne Strefy Strefy ochronne infra Strefy ochronne inne Warunki gruntowe Wody
95
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
MIEJSCOWY PLAN Z.P. NR 19: Ciągi piesze Ciągi widokowe Ciąg miejski wg hist ukł droż Granica planu Infrastruktura Krawędzie jezdni Linie zabudowy Obiekty kultu religijnego Obiekty wskazane do ochrony Osie jezdni Przeznaczenia Przeznaczenia opis Punkty widokowe Ścieżki rowerowe Ślady osadnicze Stanowiska archeologiczne Strefy Strefy ochronne infra Strefy ochronne inne Szpalery drzew Trakty konne Zabytki ewidencja Zieleń MIEJSCOWY PLAN Z.P. NR 20: Ciągi piesze Ciągi widokowe Cmentarze Granica planu Infrastruktura Linie zabudowy Obiekty wskazane do ochrony Obszary górnicze Powiązania widokowe Prawd zewn ogrodz Plaszów Przeznaczenia Przeznaczenia opis Punkty widokowe Ścieżki rowerowe Stanowiska archeologiczne Strefy ochronne infra Strefy ochronne inne Szpalery drzew Zabytki ewidencja Zabytki rejestr MIEJSCOWY PLAN Z.P. NR 21: Kladki Linie zabudowy Opis Przeznaczenia Przeznaczenia punkt Strefa archeologiczna Sterfa kultury Strefa obow zabudowy Szpaler Ścieżki rowerowe Wody Zabytki Zabytki ewidencja
MIEJSCOWY PLAN Z.P. NR 22: Budynki Granica planu Linie zabudowy Opisy Przeznaczenia Przeznaczenia punkt Strefa MIEJSCOWY PLAN Z.P. NR 23: Budynki proj Drzewa Gaz Granica planu Kanalizacja Linie energetyczne Linie zabudowy Opis Podział dział. Przeznaczenia Przeznaczenia punkt Punkty widokowe str koc usług str ochr lini ene str rekult str uzyt ekolog str wypoczyn Strefa HTS Ścieżki rowerowe Wody MIEJSCOWY PLAN Z.P. NR 24: Granica planu Opisy Przeznaczenia Przeznaczenia punkt MIEJSCOWY PLAN Z.P. NR 1: Ciąg miejski wg hist ukł droż Granica planu Krawędzie jezdni Linie zabudowy Obiekty wskazane do ochrony Osie jezdni Przeznaczenia Przeznaczenia opis Ścieżki rowerowe Stanowiska archeologiczne Strefy ochronne infra Strefy ochronne inne Strefy Zabytki rejestr Zabytki ewidencja MIEJSCOWY PLAN Z.P. NR 25: Akcenty i dominanty przestrzenne Ciągi widokowe Cmentarze Elementy obsługi cmentarza Granica planu Linie zabudowy
Obiekty kultu religijnego Powiązania przyrodnicze Przeznaczenia Przeznaczenia opis Przystanki Ścieżki rowerowe Stanowiska archeologiczne Sterfy ochronne inne Warunki gruntowe Wody Zabytki ewidencja Zabytki rejestr Zieleń MIEJSCOWY PLAN Z.P. NR 26: Budynki Ciągi widokowe Cm bufor Cm zabytkowy Gr parku Granica planu Linie zabudowy Opis Pierzeje Punkty widokowe Plac Plan Ścieżki rowerowe Stanowiska archeologiczne Tereny zalewowe Wały 50 m Zabytki ewidencja Zabytki rejestr MIEJSCOWY PLAN Z.P. NR 27: Linie zabudowy Pomocnicze opis Przeznaczenia Przeznaczenia centroid Przeznaczenia opis Przeznaczenia pomocnicze MIEJSCOWY PLAN Z.P. NR 28: Ciągi piesze Granica planu Linie zabudowy Obszar zlozonych war gruntowych Otulina parku krajobrazowego Promien lini rozgran Prezznaczenia Przeznaczenia opis MIEJSCOWY PLAN Z.P. NR 29: Gr zmiany Linie zabudowy Opisy Przeznaczenia Przeznaczenia centroid
96
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
MIEJSCOWY PLAN Z.P. NR 30: Bilans terenów Ciągi piesze Ciągi widokowe Granica planu
Linie zabudowy Obiekty kultu religijnego Osuwiska Przeznaczenia Przeznaczenia opis
Stanowiska archeologiczne Strefy ochronne infra Strefy ochronne inne Teren górniczy
Rejestry w jednostkach administracji
W związku z wdrażaniem ustawy o infrastrukturze informacji przestrzennej należy
przeanalizować, które ewidencje i dokumenty z zakresu zagospodarowania
przestrzennego noszą cechy rejestru publicznego i podlegają w związku z tym
procedurom „informatyzacyjnym”, a w dalszej konsekwencji właczeniu do
infrastruktury informacji przestrzennej.
W prowadzonej przez MSWiA do 17 czerwca 2010 roku Krajowej Ewidencji
Systemów Teleinformatycznych i Rejestrów Publicznych wskazano na następujące
kategorie rejestrów, związanych z realizacją zadań z zakresu gospodarki
przestrzennej:
1. rejestr planów miejscowych, prowadzony na poziomie gminy;
2. rejestry decyzji o warunkach zabudowy oraz ustaleniu lokalizacji inwestycji
celu publicznego o znaczeniu krajowym i wojewódzkim – w formie
wprowadzonej rozporządzeniem z 13 maja 2004 (nie uwzględniającej zasad
elektronicznego obiegu dokumentów);
3. rejestry wniosków o pozwolenie na budowę i rejestry decyzji o pozwoleniu na
budowę – w formie wprowadzonej rozporządzeniem z 11 lutego 2009
(uwzględniającej już zasady elektronicznego obiegu dokumentów).
Ponadto za rejestr wynikający wprost z ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym należy uznać także rejestr programów zawierających zadania
rządowe, służące realizacji inwestycji celu publicznego o znaczeniu krajowym.
Zgodnie z ustawą o infrastrukturze informacji przestrzennej na organy administracji
odpowiedzialne za prowadzenie rejestrów publicznych zawierających zbiory
związane z tematami danych przestrzennych, a także na osoby trzecie, których
97
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
zbiory włączane są do infrastruktury zostały nałożone obowiązki związane z
włączeniem tych zbiorów do infrastruktury. W szczególności nałożono na nie
obowiązek tworzenia, aktualizacji i udostępniania zbiorów metadanych.
Zgodnie bowiem z ustawą odpowiedzialnymi za udostępnianie informacji
przestrzennych są instytucje posiadające dane przestrzenne, zawarte w rejestrach
publicznych – w przypadku gospodarki przestrzennej są to przede wszystkim
samorządy terytorialne. W zakresie zagospodarowania przestrzennego
odpowiedzialność ta dotyczy obowiązkowo prowadzonego przez gminy rejestru
planów miejscowych oraz rejestru wydanych decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji
celu publicznego o znaczeniu krajowym i wojewódzkim. Jednak wydaje się, że nie
jest to jedyny zbiór danych przestrzennych z tego zakresu tematycznego
(zagospodarowanie przestrzenne), który powinien być traktowany jako rejestr
publiczny i podlegać obowiązkowi sporządzenia metadanych.
Poniżej sporządzono wykaz rejestrów, które zostały uznane przez samorządy
(spośród jednostek poddanych kwerendzie w ramach niniejszego opracowania) za
istotny element ich działalności w zakresie zagospodarowania przestrzennego i
zaproponowane do włączenia w proces sporządzania metadanych.
Jak z nich wynika, samorządy terytorialne różnie określają swoje obowiązki,
związane z prowadzeniem rejestrów. Niezależnie jednak od faktycznego zakresu
tego obowiązku, zadaniem Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej,
jako organu wiodącego w zakresie tematu „zagospodarowanie przestrzenne”, jest
organizacja, koordynacja i monitorowanie ich działań w tym zakresie. Dlatego istotne
jest dokonanie niezbędnych ustaleń koordynujących w tym zakresie. Stanowiska i
praktyczne działania samorządów nie mogą zostać w nich pominięte.
98
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
10. Decyzje inne Wydziału Administracji Architektoniczno-Budowlanej
99
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
MIASTO 6:
1. Plany miejscowe zagospodarowania przestrzennego (MPZP)
2. Opłaty wg MPZP
3. Opłaty sprawy niezakończone
4. Opłaty planistyczne
5. Opłaty sprawy zakończone
6. Opłaty wg MPZP – robocze
7. Decyzje WZ
8. Decyzje WZ i ZT
9. Decyzje licp
MIASTO 7:
1. Mapa zasięgów obowiązujących MPZP
2. Warstwa tematyczna lokalizacji obszarów, dla których złożono wnioski w sprawie sporządzenia lub zmiany MPZP
3. Mapy obowiązujących MPZP w postaci rastrowej
4. Mapy obowiązujących MPZP w postaci obiektowej
Rejestry z zakresu prawa budowlanego:
5. rejestr decyzji o warunkach zabudowy
6. rejestr decyzji o pozwoleniu na budowę, rozbudowę, rozbiórkę w zakresie decyzji pozwoleń na budowę/rozbudowę oraz zezwoleń na realizację inwestycji drogowych
7. rejestr decyzji o pozwoleniu na budowę, rozbudowę, rozbiórkę w zakresie decyzji pozwoleń na rozbiórkę
8. wykaz zgłoszeń robót budowlanych nie wymagających wydania decyzji w zakresie zgłoszenia zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego
9. wykaz zgłoszeń robót budowlanych nie wymagających wydania decyzji – budynki gospodarcze, wiaty
10. rejestr przeniesień pozwolenia na budowę (zmiany inwestora)
11. rejestr decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego
Rejestry z zakresu inspekcji budowlanej:
12. rejestr zawiadomień o zakończeniu budowy oraz rejestr wydanych pozwoleń na użytkowanie
13. inne wydawane dokumenty
100
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
Główne kierunki harmonizacji zbiorów
Zasady wdrażania INSPIRE (INSPIRE Implementation Rules v. 1.1.) określają
sposób zapisu danych przestrzennych, który umożliwia wymianę danych w ramach
infrastruktury danych przestrzennych. Tym standardem jest format GML, w którym
wraz z danymi zaszyte są metadane dotyczące zbioru. Format GML zapewnić ma
sprawną wymianę danych z punktu widzenia technicznego. Inne standardy nie
zapewniają takiej sprawności w każdej sytuacji (np. DXF i podobne). Wszelkie próby
omijania przyjętych standardów na ogół kończą się niepowodzeniem, np.
wprowadzony w polskiej geodezji w latach 90-tych własny format zapisu SWDE rodzi
problemy interpretacyjne, których możnaby uniknąć, stosując standardy
międzynarodowe.
Standardy i międzynarodowe formaty wymiany danych są na ogół opracowywane w
dość długim procesie uzgodnień i weryfikacji, i są pod względem technicznym
relatywnie proste, aby móc „obsłużyć” wszystkie występujące przypadki, jakie
wymagają ich użycia. Wypracowane standardy są przyjmowane przez producentów
oprogramowania i dostawców różnego typu usług IT, co gwarantuje bezproblemowe
działanie całej infrastruktury. Stosowanie standardów leży zatem w interesie
wszystkich jej uczestników.
Podobnie jest w przypadku metadanych. Opracowany przez JRC profil INSPIRE
stanowi propozycję w pełni dopracowaną i gotową do użycia. Posiada nie tylko
przejrzystą listę pól opisujących dane, ale wyposażony jest w reguły walidacji
(sprawdzania poprawności) i zasady wdrażania. Umożliwia to sprawne
przeprowadzenie procesu sporządzania metadanych w każdej instytucji. Nie jest
bowiem obojętne, jakim kosztem infrastruktura informacji przestrzennej zostanie
wdrożona. Różnice w tym względzie mogą być zadziwiające, na co są przykłady z
innych tematów danych przestrzennych.
Przede wszystkim więc należy dokonać istotnego kompromisu w zakresie doboru
danych. Jak wykazała przeprowadzona analiza oraz doświadczenia innych
pilotażowych działań w tym zakresie na terenie Polski – nie ma potrzeby cyfryzacji
101
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
ani w ogóle obejmowania infrastrukturą całości zasobów jednostek administracji w
zakresie planowania przestrzennego. W doborze danych należy kierować się przede
wszystkim:
unikalnością danych – co oznacza, że są to dane wytworzone w procesie
planowania, a nie przyjęte z innych źródeł, bez istotnej transformacji;
adekwatnością danych – co oznacza, że muszą one określać obecne lub przyszłe
zagospodarowanie przestrzenne, w rozumieniu ustawy o planowaniu i
zagospodarowaniu przestrzennym, ale też z uwzględnieniem kontekstu innych
tematów danych, wymienionych w INSPIRE; na przykład „użytkowanie terenu” to
inny temat danych;
przydatnością danych dla innych użytkowników i dla szerokiej publiczności – co
oznacza, że dane wykorzystywane wyłącznie w procesie planowania (dane dla
planistów) nie powinny być umieszczane w infrastrukturze, co nie wyłącza ich z
użytkowania poza infrastrukturą.
W obecnej sytuacji, gdy wiele samorządów już wdrożyło lub wdraża geoportale
miejskie z danymi dotyczącymi zagospodarowania przestrzennego trudno sobie
wyobrazić, aby koordynujący te prace organ wiodący wprowadzał zasady lub
interpretacje znacząco ograniczające zakres danych. W dobie cywilizacji
informacyjnej takim działaniem można narazić się nawet na śmieszność. Dlatego w
działaniach koordynujących należy pozostawić dość dużą swobodę organom
administracji w przeprowadzeniu procesu tworzenia infrastruktury i doboru danych.
Należy jednak wprowadzić określone wymogi na poziomie minimalnym.
Obecnie zasoby organów administracji w zakresie dokumentów planistycznych
(studiów i planów zagospodarowania przestrzennego) składają się pod względem
technicznym z następujących typów dokumentów:
plany „analogowe”, wykonane na papierze lub innym materiale, nie posiadające
wersji cyfrowej, jeśli chodzi o zapis samego dokumentu, ale figurujące w
rejestrze, który prowadzony jest w systemie elektronicznym (niezależnie od stanu
faktycznego, obowiązujące przepisy tego wymagają), w związku z czym
102
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
podlegają przepisom INSPIRE; taki plan stanowi jeden zbiór w rozumieniu
INSPIRE;
plany analogowe wykonane jak we wcześniej opisanym przypadku, lecz
posiadające swoją wersję cyfrową w postaci rastrowej w układzie
georeferencyjnym lub w układzie arkuszowym (który najczęściej może być
przekształcony do postaci georeferencyjnej); takie plany, ze względu na
obowiązek prowadzenia rejestru również podlegają przepisom INSPIRE a każdy z
nich stanowi jeden zbiór danych;
plany wektorowe w układzie georeferencyjnym, które powinny stanowić serię
danych, składającą się z wyselekcjonowanych warstw; powinno się stworzyć
zalecenia co do tej selekcji, ale ze względu na krótkie terminy wdrażania INSPIRE
może to się nie udać w odpowiednim czasie; dlatego roboczym kryterium doboru
warstw powinno być to, czy gmina chce opublikować daną warstwę w sieci;
zasady dobrych praktyk lub wręcz zalecenia wydane przez organ wiodący
powinny wskazywać na warstwy, które należałoby umieszczać w sieci w każdym
przypadku – z pewnością jest to granica opracowania (zasięg planu).
Taki dobór danych do implementacji INSPIRE pozwoli na racjonalne ograniczenie
wysiłków implementacyjnych do działań, które są naprawdę niezbędne. Uczestnicy
procesu wdrażania będą mogli zachować poczucie robienia czegoś pożytecznego,
bowiem pierwszy etap wdrażania – sporządzenia metadanych dla zborów
istniejących, może być zadaniem żmudnym, a nie przynoszącym szybkich i
spektakularnych efektów. Opatrywanie metadanymi zbiorów, których przydatność w
infrastrukturze budzi wątpliwości doprowadziłoby do uruchomienia istotnych barier
wdrożeniowych i mogłoby wstrzymać cały proces.
Jednocześnie z pracą nad metadanymi dla istniejących zbiorów należałoby
prowadzić prace nad zestawem danych (zasobami) i słownikami w docelowym
modelu planowania.
103
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
Profile metadanych
Metadane geoinformacyjne i katalogi metadanych
Ustawa o infrastrukturze informacji przestrzennej mówi, że zadaniem organów
administracji, odpowiedzialnych za prowadzenie rejestrów publicznych zawierających
zbiory podlegające ustawie, jest tworzenie, aktualizacja i udostępnianie
metadanych. Taki sam obowiązek ciąży też na osobach trzecich, których zbiory
włączane są do infrastruktury. Tworzenie metadanych dotyczących zbiorów
związanych z tematem zagospodarowanie przestrzenne jest więc obowiązkiem
każdego organu administracji – wszystkich służb planistycznych w kraju. Obowiązek
ten nie jest obwarowany żadnymi warunkami i wynika wprost z ustawy. Organ
wiodący musi, w uzgodnieniu z ministrem właściwym do spraw administracji
publicznej, określić co będą zawierały „jego” metadane oraz opracować regulacje
prawne w tym zakresie a także narzędzia do tworzenia i weryfikacji metadanych.
Zawartość metadanych można określić poprzez opracowanie branżowego profilu
metadanych lub wskazanie jako obowiązującego, istniejącego profilu INSPIRE – z
ewentualnymi korektami lub uzupełnieniami.
Najprostsza definicja dotycząca meta danych ogólnie określa je jako „dane o
danych”. Bardziej precyzyjna definicja metadanych geoinformacyjnych polega na
rozróżnieniu kontekstu ich użycia. Metadane geoinformacyjne służą do realizacji
dwóch głównych celów: (1) opisu istniejących zasobów danych przestrzennych i (2)
wyszukiwania danych przestrzennych w katalogach metadanych.
Każdy zasób danych przestrzennych zawiera informacje, które mają charakter
metadanych, opisujące (charakteryzujące) ten zasób z punktu widzenia możliwości
pozyskiwania informacji o nim. Zatem te same dane, zależnie od kontekstu użycia
mogę pełnić zarówno rolę informacji jak i meta informacji (dane / metadane).
Metadane geoinformacyjne, z uwagi na rolę przypisywaną im w infrastrukturze
informacji przestrzennej, zawierają pewne informacje specyficzne, dzięki którym w
sposób zwięzły i jednoznaczny charakteryzują zasób danych przestrzennych. Do
104
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
informacji tych należą zarówno informacje unikalne (ID – unikalny identyfikator) jak
również nazwa zbioru lub serii danych, ich lokalizacja w przestrzenii, układ
współrzędnych jak również informacje o statusie formalno-prawnym opisywanych
danych. Szczególnie ważne dla użytkowników poszukujących określonych danych
przestrzennych jest zlokalizowanie ich fizycznego położenia. Jest to możliwe za
pomocą współrzędnych (tzw. ograniczających), które także są częścią metadanych.
Dla użytkowników wyszukujących dane przestrzenne ważne mogą być również inne
informacje, na przykład dokładność poszukiwanych danych oraz ich jakość i inne –
informacje te również zawarte są w metadanych
Przeszukiwanie zasobów danych przestrzennych udostępnianych w ramach
infrastruktury informacji przestrzennej realizowane jest za pośrednictwem katalogów
metadanych. Katalog metadanych w infrastrukturze informacji przestrzennej
(INSPIRE) zdefiniowany jest jako aplikacja, która udostępnia dwie usługi: podglądu
(ang. View) oraz wyszukiwania (ang. Discovery). W celu zapewnienia
interoperacyjności w infrastrukturze na poziomie katalogów metadanych, usługi te
muszą być oparte na powszechnie dostępnych standardach, odpowiednio: usługa
podglądu – na standardzie OGC WMS w wersji 1.3; usługa wyszukiwania – na
standardzie OGC CSW w wersji 2.0.2. Wymagania dotyczące katalogów metadanych
posiadają podstawę prawną – rozporządzenie z dnia 20.10.2010 roku w sprawie
ewidencji zbiorów i usług danych przestrzennych objętych ustawą o infrastrukturze
informacji przestrzennej.
W celu zapewnienia interoperacyjności na poziomie katalogów metadanych
wymagane jest tworzenie metadanych geoinformacyjnych zgodnie z wymaganymi
normami w tym zakresie. Są to normy z grupy ISO 19100 o numerach: 19115, 19119
oraz 19139 (oraz odpowiadające im normy EN i PN – jeżeli istnieją). Najważniejsze
ustalenia tych norm pokazuje tabela na następnej stronie.
105
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
ISO 19115:2003 Metadata
PN-EN ISO 19115:2005 Metadane
Norma – określa strukturę opisu zbiorów danych geoprzestrzenych i serwisów geoprzestrzennych.
Definiuje metadane (dane o danych) do zapisu informacji o identyfikacji zbiorów geoprzestrzennych,
zasięgu, jakości danych, zastosowanych schematach przestrzennych i czasowych, systemach
odniesienia oraz zasadach rozpowszechniania i udostępniania cyfrowych danych
fakultatywne i warunkowe elementy metadanych. Ustanawia jednolitą terminologię dla metadanych
oraz przedstawia mechanizmy rozszerzania normatywnych metadanych o nowe elementy w celu
zaspokojenia specyficznych potrzeb informacyjnych użytkowników normy.
Schemat metadanych przedstawiony jest w formie diagramów klas języka UML uzupełnionych
opisem tabelarycznym zamieszczonym w normatywnym załączniku B.
Dokument, odnosi się głownie do cyfrowych zasobów danych przestrzennych, ale może mieć
również zastosowanie do wielu innych form danych przestrzennych takich jak np. mapy w formie
papierowej, wykresy i dokumenty tekstowe, a także dane nie przestrzenne.
Uzupełnieniem do normy są dokumenty: ISO 19115:2003/Cor 1:2006 (PN-EN ISO
19115:2005/AC:2008)
ISO 19119:2005 Services
PN-EN ISO 19119:2006 Usługi (ang.)
Norma identyfikuje i definiuje wzorce strukturalne dla interfejsów usług w dziedzinie informacji
przestrzennej. Przedstawia systematykę usług oraz listę przykładowych usług zamieszczonych w tej
systematyce. Zawiera wytyczne dla wyboru i wyspecyfikowania usług w dziedzinie informacji
przestrzennej zarówno w aspekcie usług niezależnych od platformy, jak też usług specyficznych dla
konkretnych platform. Definiuje także interfejs powiązań z modelem OSE (Open Systems
Environment).
ISO/TS 19139:2007 Metadata - XML schema implementation
prEN ISO 19139 Metadane – schemat implementacji XML
ISO/TS 19139:2007 określa kodowanie metadanych geoinformacyjnych w XML.
Architektura usług katalogowych zapewnia możliwość komunikacji pomiędzy
katalogami oraz umożliwia przeszukiwanie zestandaryzowanych katalogów
metadanych, funkcjonujących w ramach infrastruktury informacji przestrzennej.
System metadanych geoinformacyjnych w Polsce zakłada utworzenie centralnej
usługi katalogowej w ramach geoportalu krajowego, która współpracować ma z
usługami katalogowymi na pioziomach niższych: regionalnych i lokalnych
(powiatowych). Z poziomu użytkownika, geoportal zlokalizowany na poziomie
centralnym, jest krajowym punktem dostępowym do danych przestrzennych,
udostępnionych na zasadach (geolicencjach) określonych przez Głównego Geodetę
Kraju oraz innych ministrów (inne organy centralne – organy wiodące)
106
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
odpowiadających za określone tematy danych w ramach załączników do ustawy o
infrastrukturze informacji przestrzennej.
Według ustawy metadane muszą obejmować informacje dotyczące:
1) zgodności zbiorów z obowiązującymi przepisami, dotyczącymi tematu danych
przestrzennych;
2) warunków uzyskania dostępu do zbiorów i ich wykorzystania, usług danych
przestrzennych oraz wysokości opłat, jeżeli są pobierane;
3) jakości i ważności zbioru (w rozumieniu ust. 2 w części A załącznika do
rozporządzenia Komisji WE nr 1205/2008 z dnia 3 grudnia 2008 r. w sprawie
wykonania dyrektywy nr 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w
zakresie metadanych - Dz. Urz. UE L 326 z 04.12.2008, str. 12);
4) organów administracji odpowiedzialnych za tworzenie, aktualizację i
udostępnianie zbioru lub usługi danych przestrzennych;
5) ograniczenia powszechnego dostępu do zbioru lub usługi danych
przestrzennych oraz przyczyny tych ograniczeń.
Profile metadanych
Norma ISO 19115 definiuje ponad 400 elementów metadanych, z których większość
jest fakultatywna – ich stosowanie jest dobrowolne i nieobowiązkowe. Norma określa
jednak zbiór elementów obligatoryjnych (obowiązkowych), który stanowi bazowy
zbiór komponentów dla wszystkich metadanych.
Traktując normę ISO 19115 jako zbiór metadanych (oraz reguł jego rozbudowy),
profil metadanych należy rozumieć jako wydzielony podzbiór metadanych
zawierający w każdym przypadku bazowe – obligatoryjne/wymagane – komponenty
metadanych, które są niezbędne do prawidłowej identyfikacji zasobów danych
przestrzennych funkcjonujących w ramach infrastruktury informacji przestrzennej.
107
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
W praktyce funkcjonują różne typy profili metadanych, np.:
krajowe – w Polsce: krajowy profil metadanych w zakresie geoinformacji
(utworzony na zlecenie GUGiK, który jednak nie ma oficjalnego statusu profilu
krajowego, zatem nie jest obowiązkowy);
regionalne;
branżowe – specyficzne dla danej branży lub organizacji – np. w Polsce: profil
metadanych Państwowego Instytutu Geologicznego;
dziedzinowe – np. profil metadanych dla danych geofizycznych;
inne.
Profile mogą zawierać zarówno elementy metadanych zdefiniowane w normie ISO
191115, jak również elementy utworzone dodatkowo i w niej nie występujące.
Zarówno tworzenie profili metadanych opartych o normatywne elementy
metadanych, jak również rozszerzanie zakresu profili musi być realizowane zgodnie z
zasadami opisanymi w normie ISO 19115.
Struktura profili metadanych wynika z obowiązujących norm i przepisów. W normie
ISO 19115 metadane posiadają określoną hierarchiczną strukturę, odzwierciedloną
w postaci diagramów języka UML, opisujących sekcje metadanych. Każda sekcja
metadanych (pakiet w terminologii UML) zawiera jedną lub więcej encji metadanych
(klas w terminologii UML), które mogą być uszczegóławiane (specjalizowane) lub
generalizowane (uogólniane).
Encje mogą być zagregowane i w razie potrzeby powtarzane, w celu spełnienia
wymagań obligatoryjnych, wynikających z normy lub dodatkowych wymagań
użytkownika. Podstawową jednostka tej struktury są elementy metadanych (atrybuty
– w terminologii UML).
Definicja składników struktury meta danych zgodnie z normą ISO 19115 są
następujące:
element metadanych (metadata element) – dyskretna (najmniejsza,
podstawowa) jednostka meta danych, elementy metadanych są jednoznaczne
w ramach encji metadanych;
108
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
encja metadanych (metadata entity) – zbiór elementów metadanych
opisujących ten sam aspekt danych; encja może zawierać jedną lub więcej
encji metadanych;
sekcja metadanych (metadata section) – podzbiór metadanych, który składa
się z kolekcji związanych z nią encji metadanych i elementów metadanych.
Podczas opracowania profili metadanych należy kierować się zasadą, że wszystkie
elementy profilu krajowego muszą się pojawić w profilach branżowych. Utrzymanie
profilu krajowego jako części wspólnej pozwala zbudować systemy świadczące
usługi katalogowe dla metadanych na poziomie kraju, współdziałające z systemami
innych poziomów (ograniczonych do wspólnej dziedziny), dostarczające narzędzi
wyszukiwania metadanych bardziej ogólnych. Części branżowe, niosące bardziej
szczegółowe informacje można użyć dla przeszukiwania metadanych w systemach
niższych poziomów. Taka strategia działania pozwoli na połączenie systemów
krajowych państw członkowskich UE w jeden spójny system metadanych.
Sama norma ISO 19115 opisuje ponad 400 deskryptorów, z możliwością
rozszerzenia o kolejne, choć tylko 7 deskryptorów uznaje za obligatoryjne (do wyboru
z 10-ciu). Dla praktycznego wdrożenia dokonuje się więc jej transpozycji na warunki
lokalne dzięki tworzonym profilom, które nie naruszając podstawowej struktury
standardu, dostosowują informacje w metadanych do konkretnych potrzeb. INSPIRE
wymaga 25 deskryptorów. Opracowany w styczniu 2008 projekt polskiego krajowego
profilu metadanych w zakresie geoinformacji wymagał 35 węzłów obligatoryjnych (w
tym 7 z podzbioru bazowego) dla zbiorów danych przestrzennych i serii zbiorów
danych przestrzennych. Dla usług geoinformacyjnych 38 elementy metadanych
określono jako obligatoryjne. Elementów warunkowych dla zbiorów danych
przestrzennych i serii zbiorów danych przestrzennych jest w tym profilu 23 (w tym 4 z
podzbioru bazowego). Natomiast dla usług geoinformacyjnych wyróżniono 14
elementów tego typu. Trwają jeszcze dyskusje nad ostatecznym kształtem krajowego
profilu metadanych w Polsce. Po jego ustaleniu, zadaniem organów wiodących
będzie opracowanie branżowego profilu metadanych, zgodnego z profilem krajowym
ale też z ustaleniami poziomu europejskiego dla danego tematu danych
przestrzennych.
109
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
Edycja oraz aktualizacja zasobów metadanych jest procesem składającym się z kilku
podstawowych etapów:
1) tworzenie i aktualizacja metadanych przy pomocy wyspecjalizowanego
oprogramowania (edytor metadanych);
2) sprawdzanie poprawności dzięki usługom walidacyjnym (usługi dostarczane przez
organ wiodący);
3) identyfikacja metadanych poprzez wprowadzenie unikalnego identyfikatora pliku;
4) wprowadzenie do zasobów podmiotu zajmującego się udostępnianiem danych
przestrzennych.
Tworzenie systemu metadanych, wymaga więc od organu wiodącego (Ministerstwa
Infrastruktury) opracowania branżowego profilu metadanych, określenia wytycznych
technicznych, standardów, norm i regulacji, oraz podjęcia działań organizacyjnych i
kontrolnych, aby zapewnić warunki do uruchamiania wyżej omówionego procesu.
Proces ten powinien zostać zakończony odpowiednio wcześnie, aby do 3 grudnia
2013 roku wszystkie podmioty odpowiedzialne za tworzenie metadanych wywiązały
się ze swojego ustawowego obowiązku w zakresie opisu metadanymi istniejących
zbiorów danych.
Usługi danych przestrzennych
Mianem usługi (inaczej: serwisu) określa się każdy element oprogramowania,
mogący działać niezależnie od innych, posiadający interfejs (rozwiązanie
pozwalające na interakcję między aplikacjami i użytkownikiem), za pomocą którego
udostępniane są realizowane przez niego funkcje. Usługi internetowe (web services),
świadczone przez sieć telekomunikacyjną (Internet), są niezależne od platformy
sprzętowej (komputera lub nowoczesnego telefonu) oraz oprogramowania
stosowanego przez użytkownika (klienta), dostarczając określonej funkcjonalności
(zestaw funkcji określających zakres ich wykorzystania). Na bazie usług
internetowych można konstruować systemy rozproszone i aplikacje internetowe.
110
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
Aplikacje te komunikują się przez sieć komputerową, z wykorzystaniem
odpowiednich protokołów zdalnego dostępu.
Nie wystarczy bowiem posiadać dane, ale należy je również udostępniać, co jest
zasadą inicjatywy INSPIRE i stanowi też ideę zawartą w ustawie o infrastrukturze
informacji przestrzennej. Mówi ona, że organy administracji, prowadzące rejestry
publiczne ze zbiorami danych których dotyczy ustawa, w zakresie swojej właściwości
- tworzą i obsługują sieć usług danych przestrzennych. Do usług tych zalicza się
usługi:
1. wyszukiwania – umożliwiające wyszukiwanie zbiorów oraz usług danych
przestrzennych na podstawie zawartości odpowiadających im metadanych
oraz umożliwiające wyświetlanie zawartości metadanych;
2. przeglądania – umożliwiające co najmniej: wyświetlanie, nawigowanie,
powiększanie i pomniejszanie, przesuwanie lub nakładanie na siebie zobra-
zowanych zbiorów oraz wyświetlanie objaśnień i symboli kartograficznych oraz
zawartości metadanych;
3. pobierania – umożliwiające pobieranie kopii zbiorów lub ich części oraz, gdy
jest to wykonalne, bezpośredni dostęp do tych zbiorów;
4. przekształcania – umożliwiające przekształcenie zbiorów w celu osiągnięcia
interoperacyjności zbiorów i usług danych przestrzennych;
5. umożliwiające uruchamianie innych usług danych przestrzennych.
Usługi te mają być powszechnie dostępne za pomocą środków komunikacji
elektronicznej. Dostęp do usług wyszukiwania i przeglądania ma być nie tylko
powszechny ale i nieodpłatny. Jednak dane dostępne za pośrednictwem usług
przeglądania mogą mieć formę, która uniemożliwia wtórne ich wykorzystanie w
celach zarobkowych.
Główny Geodeta Kraju tworzy i utrzymuje geoportal infrastruktury informacji
przestrzennej jako centralny punkt dostępu do wszystkich usług określonych w
ustawie, w pełnym zakresie tematycznym i terytorialnym infrastruktury. Usługi
111
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
wyszukiwania mają umożliwiać wyszukiwanie zbiorów i usług danych przestrzennych
co najmniej według następujących kryteriów lub ich kombinacji:
1. słowa kluczowe;
2. klasyfikacja danych przestrzennych oraz usług danych przestrzennych;
3. jakość i ważność zbiorów;
4. stopień zgodności ze standardami technicznymi dotyczącymi
interoperacyjności zbiorów i usług danych przestrzennych;
5. położenie geograficzne;
6. warunki dostępu i korzystania ze zbiorów oraz usług danych przestrzennych;
7. organy administracji odpowiedzialne za tworzenie, aktualizację i udostępnianie
zbiorów oraz usług danych przestrzennych.
Zgodnie z ustawą o infrastrukturze informacji przestrzennej, organy administracji,
prowadzące rejestry publiczne ze zbiorami danych których dotyczy ustawa, w
zakresie swojej właściwości - tworzą i obsługują sieć usług danych przestrzennych.
Czyli, że odpowiedzialnymi za dostarczenie usług informacji przestrzennych są
instytucje posiadające dane – w przypadku gospodarki przestrzennej są to przede
wszystkim samorządy terytorialne. Zadaniem Ministra Transportu, Budownictwa i
Gospodarki Morskiej, jako organu wiodącego w zakresie tematu
„zagospodarowanie przestrzenne” jest organizacja, koordynacja i monitorowanie ich
działań w tym zakresie, a w szczególności zapewnienie zgodności, zwłaszcza
wprowadzanych rozwiązań technicznych, z przepisami dotyczącymi infrastruktury
informacji przestrzennej.
Przegląd wybranych profili metadanych
Jak już wspomniano, istnieją 34 obligatoryjne deskryptory danych wg INSPIRE, a
ogółem 73 (w ISO19115 – corrigendum 2 z 2007 roku jest 405 deskryptorów, z nich
wybrano 73 dla INSPIRE, w tym 34 obligatoryjne). Każdy kraj i każda branża
opracowuje własny profil metadanych – musi on zawierać te 34 obowiązkowe
112
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
deskryptory, ale ich liczbę można rozszerzyć nawet poza listę ISO 19115, choć tam
jest ich i tak strasznie dużo. Im więcej deskryptorów w profilu – tym trudniej utrzymać
metadane. Być może należałoby w zakresie danych gospodarki przestrzennej zrobić
pilotażowe wdrożenie w dwóch zespołach: szeroki wachlarz deskryptorów (np. wg
propozycji projektu plan4all) i wachlarz minimalny (tylko 34 obligatoryjne
deskryptory).
Zbyt często w dotychczasowych działaniach w Polsce, metadane tworzono
mechanicznie – nie widząc w tym wyraźnego celu. A praca ta może przynieść
znaczące korzyści w postaci uporządkowania zasobów - jest to podobno największa
korzyść z tych trudnych prac, osiągana już na początku procesu wdrażania
infrastruktury informacji przestrzennej.
Trudno oszacować precyzyjnie koszty i korzyści opracowania metadanych – koszty
wytworzenia okazują się niskie, ale koszty utrzymania mogą być istotne. W gminach
kwestia metadanych może rodzić szereg wątpliwości: nie ma jasności jak
zaangażować się, jak bardzo jest to potrzebne. Tym większa rola organu wiodącego
(Ministra), by zbadać i wskazać: (1) co mogą one dać w systemie planowania
przestrzennego (który stosuje archaiczne sposoby komunikacji społecznej –
wyłożenia, studia uwarunkowań; przy monitoringu metadane mówią o aktualności;
(2) po co je robić; (3) jak to robić; (4) jak szkolić / przekonywać. Metadane są bowiem
wg ustawy podstawą systemu szkoleń i nadzoru.
Metadane to wrota do systemu, którego jeszcze nie ma. Trudno więc wykazać z nich
korzyści. Może więc trzeba zrobić pilotaż lub program badawczy w jednej czy kilku
gminach, aby pokazać, że jest to działanie warte wysiłku. W dalszych etapach dzięki
metadanym można planować aktualizację zasobu danych i udostępniać je w sieci.
Ale aspekt porządkujący wdrożenia metadanych to podobno, w ocenie użytkowników
– największa dotychczas wartość dodana we wdrażaniu infrastruktury informacji
przestrzennej.
Poniżej zaprezentowano specyfikacja profilu meta danych wykonaną w ramach
projektu „wrota Mazowsza” w części pt. „Opracowanie projektu standardowych
modeli danych oraz profilu metadanych dla opracowań planistycznych”. Projekt
zwany „projektem mazowieckim” jest prowadzony przez Geodetę Województwa
Mazowieckiego. W tabeli zawarto także uwagi implementacyjne dotyczące zawartych
113
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
w niej propozycji metadanych. Tabela przedstawia wszystkie elementy metadanych
wymienione w specyfikacji „profilu mazowieckiego” wraz z proponowanymi przez
autorów definicjami tych elementów i uwagami implementacyjnymi. Warunki, które
wymienione zostały w tabeli również pochodzą z cytowanego powyżej dokumentu.
TABELA 1. Specyfikacja profilu mazowieckiego wraz z uwagami implementacyjnymi -
opracowano na podstawie dokumentu: „Profil metadanych dla dokumentów planistycznych określonych
w ustawie o Planowaniu i Zagospodarowaniu Przestrzennym”
NR
ISO
1911
5
Lp
.
Ele
men
t
met
adan
ych
Lic
zno
ść
Definicja Uwagi implementacyjne
1 Identyfikacja
360 1.1 Tytuł zasobu 1 Charakterystyczna i często unikalne nazwa, pod którą dany zasób jest znany.
Jako tytuł zbioru danych należy podać pełną nazwę dokumentu planistycznego
25 1.2 Streszczenie 1 Zwięzły opis zawartości zasobu.
Tekst streszczenia opisującego zbiór powinien zawierać kilkaset znaków i umożliwić użytkownikowi metadanych zrozumienie, z jakiego rodzaju kategorią danych ma do czynienia i wstępnie ocenić przydatność tego zbioru dla własnych celów. Powinien, więc w sposób ogólny charakteryzować najważniejsze cechy zbioru danych przestrzennych.
6 1.3 Typ zasobu 1 Typ zasobu opisanego przez metadane.
Wartość tego elementu jest zawsze równa „zbiór danych przestrzennych” („dataset”)
7 1.4 Typ dokumentu planistycznego
1
Typ dokumentu planistycznego określający poziomów integracji zjawisk społecznych np. gminy, regionu i kraju.
Należy używać predefiniowanej listy kodowej zdefiniowanej w rozdziale 3.2.2.1 Dla wymienionych w ustawie o zagospodarowaniu i planowaniu przestrzennym dokumentów planistycznych będę to następujące wartości: • plan zagospodarowania przestrzennego województwa – „dokumentPlanistyczny.region”; • studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy – „dokumentPlanistyczny.lokalny”; • miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego – „dokumentPlanistyczny.sublokalny”
26 1.5 Cel 0..1 Krótka charakterystyka celu, w jakim zasób został utworzony
28 1.6 Status 0..* Status zasobu opisywanego przez metadane
Wartość elementu pozwala zidentyfikować fazę w jakiej znajduje się dokument planistyczny. Jeżeli jest w fazie projektowania to wartość elementu wynosi „wTrakcieTworzenia” („under development”), jeżeli jest już uchwalony to wynosi ona „zakończony” („completed”). Dokumenty planistyczne, które utraciły moc prawną powinny być oznaczone, jako „przestarzałe” („obsolete”).
277 1.7 Adres zasobu 0..*
Odnośnik (odnośniki) do danego zasobu lub odnośnik do dodatkowych informacji na temat tego zasobu.
Adres zasobu określa odnośnik (odnośniki) do danego zasobu lub odnośnik do dodatkowych informacji na temat tego zasobu. Dziedziną wartości tego elementu metadanych jest łańcuch znaków, zwykle wyrażany, jako jednolity lokalizator zasobów (URL). 277 to źródłą z których można bezpośrednio pobrać, nabyć od dystrybutora.
Warunek: Obowiązkowe, jeżeli jest dostępny URL umożliwiający uzyskanie szerszych informacji na temat zasobu lub na temat usług związanych z dostępem.
114
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
365
1.8
Unikalny identyfikator
zasobu 1..*
Wartość identyfikująca dany zasób w unikalny sposób.
Jako unikalny identyfikator zasobu należy wprowadzić identyfikator zbioru danych przestrzennych nadany w ewidencji zbiorów oraz usług danych przestrzennych, o której mowa w art. 13 ust. 5 Ustawy o infrastrukturze informacji przestrzennej.
39 1.9 Język zasobu 0..*
Język stosowany (języki stosowane) w danym zasobie wraz z informacją o standardzie kodowanie (zapisu) znaków.
Wprowadzając informację definiującą języki, w których prowadzony jest zasób należy użyć trzyliterowych kodów zdefiniowanych w normie ISO 639-2. Należy również podać informację o standardzie kodowania znaków (tekstu) użytym dla poszczególnych języków. W przypadku, jeśli zasób posiada informację zapisaną w formie rastrowej określenie standardu kodowania znaków nie jest możliwe, dlatego też informacja nie dotyczy tego typu zasobów.
Warunek: Obowiązkowe, jeżeli zasób zawiera informacje w formie tekstu.
2 Klasyfikacja
41 2.1 Kategoria
tematyczna 1..*
Wysokiego poziomu schemat klasyfikacyjny wspomagający grupowanie i ukierunkowane tematycznie wyszukiwanie dostępnych zasobów danych przestrzennych.
Wartość tego elementu metadanych dla metadanych opisujących dokumenty planistyczne jest zawsze równa „Planowanie/Kataster” („planningCadastre”)
3 Słowo kluczowe
53 3.1 Wartość słowa
kluczowego 1..*
Słowo potocznie używane, słowo sformalizowane lub fraza stosowana do opisu danego tematu. Podczas gdy kategorie tematyczne są zbyt ogólne dla zapytań szczegółowych, słowa kluczowe pomagają uszczegółowić wyszukiwanie pełnych tekstów oraz umożliwiają wyszukiwanie strukturalnych słów kluczowych.
Każdy zbiór danych przestrzennych należy opisać co najmniej jednym słowem kluczowym ze zdefiniowanych w tezaurusie GEMET (rekomendowanym przez Europejską Agencję Środowiska).
55 3.2 Standardowy
słownik źródłowy 0..1
Kontrolowany słownik (tezaurus, ontologia), z którego pochodzi słowo kluczowe.
Każdy zbiór danych przestrzennych należy opisać co najmniej jednym słowem kluczowym ze zdefiniowanych w tezaurusie GEMET (rekomendowanym przez Europejską Agencję Środowiska).
Warunek: Jeżeli wartość słowa kluczowego pochodzi z kontrolowanego słownika (z tezaurusa, ontologii), należy podać odniesienie do kontrolowanego słownika źródłowego.
4
Położenie geograficzne
343 4.1 Geograficzny
prostokąt ograniczający
1..*
Zasięg zasobu w przestrzeni geograficznej, wyrażony za pomocą prostokąta ograniczającego.
Dokładność podawania współrzędnych ograniczających zbiór powinna być na tym samym poziomie, co dokładność reprezentacji położenia obiektów przedstawianych w zbiorze danych. Minimalna dokładność nie powinna być gorsza niż 2 miejsca dziesiętne np. „19,25”, przy jednoczesnym zachowaniu warunku, że współrzędne wszystkich czterech wartości granicznych powinny być wprowadzone z taką samą dokładnością.
343 4.2 Granica obszaru geograficznego
0..*
Zasięg zasobu w przestrzeni geograficznej, wyrażony, jako zamknięty zbiór współrzędnych (x, y) wieloboku (ostatni punkt jest powtórzeniem pierwszego punktu)
343 4.3 Opis obszaru
geograficznego 0..1
Opis zasięg zasobu w przestrzeni geograficznej;
115
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
tekst
5
Odniesienie czasowe
1..*
362 5.1 Data uchwalenia 1
Data wejścia w życie (nabranie mocy obowiązującej) zapisów dokumentu planistycznego.
Typ daty jest zawsze równy „publikacja” („publication").
362 5.2 Data ostatniej
zmiany 0..1
Data ostatniej zmiany dokumentu planistycznego
Typ daty jest zawsze równy „przegląd” („revision").
6. Jakość i ważność
83 6.1 Pochodzenie 1
Opis historii procesu tworzenia lub ogólnej jakości zbioru danych przestrzennych.
W stosownych przypadkach, może zawierać stwierdzenie, czy zbiór danych był przedmiotem walidacji lub oceny jakości, czy stanowi wersję urzędową (jeżeli istnieje wiele wersji) i czy posiada moc prawną.
W przypadku zbiorów danych reprezentujących dokument planistyczny element ten powinien zawierać informację (nazwę, aktualność, dokładność) o źródłowych zbiorach danych wykorzystanych podczas procesu jego tworzenia.
60 6.2 Rozdzielczość przestrzenna
0..*
Poziom szczegółowości zbioru danych. Podaje się ją, jako zbiór od zera do wielu długości wyrażających rozdzielczość (zwykle dla danych gridowych oraz produktów pochodnych od zobrazowań) lub równorzędnych skal (zwykle dla map lub ich produktów pochodnych).
Informacja o rozdzielczości przestrzennej może być podawana na dwa sposoby: • jako skala porównywalnej mapy drukowanej, najczęściej wyrażonej mianownikiem w postaci liczby całkowitej np. „10 000”; • jako przedział skali wyrażony przez mianownik skali początkowej i końcowej np. „10 000 – 25 000”. W tym drugim przypadku należy wprowadzić dwie instancje elementu Rozdzielczość przestrzenna, z których pierwsza zawiera mianownik skali większej a druga mniejszej.
Warunek: Obowiązkowe w przypadku zbiorów danych, jeżeli można określić równoważną skalę lub rozdzielczość zasobu.
37 6.3 Metoda
reprezentacji przestrzennej
0..*
Model danych przestrzennych, w jakim prowadzony jest zasób danych przestrzennych.
Metoda reprezentacji przestrzennej oznacza model danych przestrzennych, w jakim prowadzony jest opisywany metadanymi zbiór danych przestrzennych (wektor lub raster). W przypadku dokumentów planistycznych dopuszczalne są jedynie dwie wartości tego elementu, a mianowicie: • wektor („vector”), • raster („grid”). Wartość „raster” ma zastosowanie dla tych zbiorów danych reprezentujących dokumenty planistyczne, które opracowane zostały w metodą tradycyjną i informacja przestrzenna (załączniki graficzne) dostępna jest jedynie w postaci mapy drukowanej i na potrzeby utworzenia zbioru danych załączniki te zostały przekształcone do postaci pliku rastrowego z georeferencjami.
Warunek: Obowiązkowy dla zbiorów danych przestrzennych (Typ zasobu = zbiór danych przestrzennych „dataset”)
368 6.4 Forma prezentacji 1..* Sposób prezentacji zasobu danych
7 Zgodność 0..*
Warunek: Obowiązkowy, jeżeli raport lub inne oświadczenie o jakości danych jest wymagane dla zasobu
130 7.1 Specyfikacja 1 Przytoczenie specyfikacji, której odpowiada konkretny zasób.
Jest to przytoczenie specyfikacji danych zgodnie, z którą zbiór danych został utworzony. Przytoczenie to powinno zawierać, co najmniej tytuł i datę odniesienia (datę opublikowania, datę ostatniej aktualizacji lub utworzenia) odnośnej specyfikacji.
130 7.2 Stopień 1 Stopień zgodności zasobu ze specyfikacją
Stopień zgodności • Zgodny (true) - Zasób jest w pełni zgodny z przytoczoną specyfikacją; • Niezgodny (false) - Zasób nie jest zgodny z przytoczoną specyfikacją; • Brak oceny zgodności (element Zgodność niewyspecyfikowany w rekordzie metadanych) - Zgodność nie została oceniona.
116
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
8
Wymogi
dotyczące
dostępu
i użytkowania
68 8.1 Warunki dotyczące
dostępu i użytkowania
1..*
Warunki dostępu do zbiorów danych przestrzennych i ich użytkowania, a w stosowanych przypadkach również odpowiednie opłaty.
informacja ta powinna być podana w postaci tekstu i umożliwić użytkownikowi metadanych dotarcie do zasad i opłat związanych z użyciem dokumentu planistycznego. Jeżeli jest to możliwe należy podać URL do strony/stron internetowych wyjaśniających zasady i opłaty związane z użyciem oraz nabyciem danych planistycznych.
70 8.2 Ograniczenia w
publicznym dostępie
1..*
Informacje o Ograniczenia w publicznym dostępie do zasobu oraz ich uzasadnienie.
Obligatoryjna informacja o typach ograniczeń, jakim podlega publiczny dostęp do zasobu. Brak takich ograniczeń powinien być wyraźnie wyspecyfikowany w metadanych.
9
Organizacje odpowiedzialne za tworzenie zbiorów
danych przestrzennych oraz zarządzanie
nimi, ich przechowywanie i
rozpowszechnianie
1..*
29 9.1 Jednostka
odpowiedzialna 1
Opis organizacji odpowiedzialnej za tworzenie, przechowywanie, rozpowszechnianie zasobu oraz zarządzanie nim.
Opis ten powinien obejmować: nazwę organizacji, dane kontaktowe (adres poczty elektronicznej, numer telefon, adres strony internetowej).
379 9.2 Rola jednostki
odpowiedzialnej 1
Rola organizacji odpowiedzialnej w stosunku do zasobu danych przestrzennych
Należy używać predefiniowanej listy kodowej zdefiniowanej w rozdziale 3.2.2.2
10
Układ odniesień przestrzennych
0..*
Warunek: Obowiązkowy dla zbiorów danych przestrzennych (Typ zasobu = zbiór danych przestrzennych „dataset”)
207 10.1 Kod 1
Kodowa wartość alfanumeryczna identyfikująca układ odniesień przestrzennych
Wprowadzając informacje o układzie odniesień przestrzennych należy podać identyfikator układu odniesienia w ogólnie dostępnym i udokumentowanym katalogu układów odniesień przestrzennych. Należy stosować identyfikator zgodny z EPSG Geodetic Parameters (http://www.epsg.org), który jest specyfikowany przez OGP (http://www.ogp.org.uk).
208.1 10.2 Przestrzeń kodowa 1
Identyfikacja przestrzeni kodowej, w której zdefiniowany jest identyfikator (kod) układu odniesień przestrzennych.
Dla kodów EPSG podajemy wartość przestrzeni kodowej równą: „urn:ogc:def:crs:EPSG”
208.2 10.3 Wersja 0..1
Numer wersji przestrzeni kodowej, w której zdefiniowany jest identyfikator (kod) układu odniesień przestrzennych.
11 Kodowanie 1..*
285 11.1 Nazwa formatu 1 Nazwa formatu transferu (dystrybucji) zasobu.
Definiując format dystrybucji danych należy wprowadzać jego jednoznaczną, kompletną, ale możliwie krótką, rozpoznawalną nazwę oraz podawać wersję formatu, a także w miarę możliwości dokument definiujący standard techniczny (specyfikację) formatu.
286 11.2 Wersja formatu 1 Wersja formatu (data, numer itp.)
286 11.3 Specyfikacja
formatu 0..1
Tytuł/nazwa specyfikacji definiującej format
117
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
dystrybucji (transferu) zasobu.
12
Informacja o zarządzaniu
zasobem 0..1
143 12.1 Częstotliwość
aktualizacji 1
Częstotliwość, z jaką dokonywane są zmiany w zasobie po tym jak zasób został skompletowany. Informację należy podawać w odniesieniu do całego zasobu.
Wartość tego elementu jest zawsze równa „wgPotrzeb” („asNeeded”).
148 12.2 Uwagi dotyczące
zarządzania zasobem
0..1
Informacja dotycząca określonych wymagań związanych z konserwacją zasobu
13.
Metadane na temat
metadanych
8 13.1 Punkt kontaktowy
metadanych 1..*
Opis organizacji odpowiedzialnej za tworzenie, przechowywanie metadanych.
Opis ten powinien obejmować: nazwę organizacji, dane kontaktowe (adres poczty elektronicznej, numer telefon, adres strony internetowej).
9 13.2 Data metadanych 1
Data określająca, kiedy utworzono lub zaktualizowano rekord metadanych.
3 13.3 Język metadanych 1 Język, w którym wyrażone są elementy metadanych.
Wprowadzając informację definiującą języki, w których prowadzony jest zasób należy użyć trzyliterowych kodów zdefiniowanych w normie ISO 639-2. Należy również podać informację o standardzie kodowania znaków (tekstu) użytym dla poszczególnych języków.
10 13.4 Standard
metadanych 1
Nazwa i wersja użytego standardu metadanych.
Wzorce metadanych
Opracowywane różne wzorce metadanych i dotyczące ich uwagi implementacyjne
zawiera tabela umieszczona na kolejnych stronach. Zestawiono w niej elementy
„profilu mazowieckiego” i profilu Plan4all na tle wymogów profilu INSPIRE.
Zestawienie opracowano na podstawie następujących dokumentów:
1. „Profil metadanych dla dokumentów planistycznych określonych w ustawie o
Planowaniu i Zagospodarowaniu Przestrzennym”, wykonany na zlecenie Geodety
Województwa Mazowieckiego,
2. „Profil metadanych Plan4all – wersja finalna” (ECP-2008-GEO-318007),
3. INSPIRE Metadata Implementing Rules: Technical Guidelines based on EN ISO
19115 and EN ISO 19119.
118
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
Na podstawie tej tabeli można porównać „profil mazowiecki” z profilem Plan4all, który
jest podzielony przez jego autorów na 3 części:
a) metadane dla planów zagospodarowania przestrzennego,
b) metadane dla zbiorów danych przestrzennych oraz
c) metadane dla usług danych przestrzennych.
Każda z tych trzech części jest opisana w tabeli osobno. „Profil mazowiecki” zawiera
specyfikację tylko dla zbiorów danych przestrzennych. Z tabeli wynika, że „profil
mazowiecki” jest zgodny z profilem INSPIRE, natomiast profil Plan4all jest zgodny z
INSPIRE w części opisującej zbiory danych przestrzennych i usługi danych
przestrzennych, natomiast w części opisującej plany zagospodarowania
przestrzennego jest niezgodny z profilem INSPIRE. Wątpliwości budzą w tym
ostatnim przypadku elementy „warunki dostępu i użytkowania” (ISO 19115 nr 68)
oraz „ograniczenie publicznego dostępu” (ISO 19115 nr 70). Autorzy świadomie
wprowadzili zapisy obarczone błędem, motywując to w następujący sposób:
„Metadane Planu Zagospodarowania nie są częścią tematów danych INSPIRE. Tak
więc ten element nie jest obowiązkowy na tym poziomie” („Profil metadanych
Plan4all – wersja finalna”).
Jednak można tu zauważyć pewną niespójność - w elemencie „Słowa kluczowe”
(ISO 19115 nr 53) autorzy wymagają podania jednego słowa kluczowego ze
„słownika GEMET” (wskazują na konieczność wyboru „Land use”). Należy tu
nadmienić, że słowa kluczowe ze „słownika GEMET” to właśnie 34 tematy danych
przestrzennych INSPIRE. Jak widać, w kwestii, że „plany zagospodarowania
przestrzennego nie są częścią tematów danych przestrzennych INSPIRE”, autorzy
profilu Plan4all nie są konsekwentni w swoim rozumowaniu.
Bezpośrednio po tabeli porównawczej zamieszczono krótką tabelkę, zawierającą
przykładowe błędy w dokumentach prezentujących profile meta danych. Opracowano
ją na podstawie następujących dokumentów:
1. „Profil metadanych dla dokumentów planistycznych określonych w ustawie o
Planowaniu i Zagospodarowaniu Przestrzennym”,
2. „Profil metadanych Plan4all – wersja finalna” (ECP-2008-GEO-318007).
119
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
Zestawienie to zawiera tylko kilka najważniejszych błędów – w opisie profilu jest ich
dużo więcej – zwłaszcza w wersji finalnej Plan4all. Najczęściej są to jednak zwykłe
„wpadki językowe” („sięcej” zamiast „więcej” itp.). Najpoważniejszym dostrzeżonym
Bedem to niewłaściwe odwołanie do rozdziału, w którym miały się znajdować
słowniki – błąd taki był również w opisie „profilu mazowieckiego”. Była to co prawda
zmiana tylko jednej cyfry, ale błędne odwołania powodują niepotrzebne
„zamieszanie” i konieczność czasochłonnych „poszukiwań”.
120
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
121
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
122
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
123
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
124
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
125
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
126
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
127
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
128
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
Porównując trudność tworzenia metadanych dla trzech profili (INSPIRE, Mazowiecki,
Plan4all) można zauważyć, że:
1. Metadane w profilu INSPIRE są najłatwiejsze do opracowania i, co szczególnie
ważne dla trwałości rozwiązań – utrzymania w późniejszym okresie (przede
wszystkim wobec konieczności stałej aktualizacji zasobów i ich metadanych).
a. Profil ten daje możliwość tworzenia metadanych zarówno dla serii jak i
zbiorów danych przestrzennych. To z kolei przekłada się bezpośrednio na
łatwość w utrzymaniu i aktualizowaniu metadanych, ponieważ można
zastosować wówczas funkcję tzw. „dziedziczenia” (zalecane przez INSPIRE).
Funkcja ta powoduje, iż w przypadku konieczności zmiany np. adresu
jednostki administracyjnej odpowiedzialnej za zasób – pracownik wprowadza
tę informację tylko raz, a ona przepisuje się automatycznie do wszystkich
dokumentów z aktywną funkcją „dziedziczenia”. Dzięki temu nie trzeba
aktualizować każdego dokumentu z osobna, co pozwala oszczędzić czas
pracownika.
b. Profil INSPIRE zawiera najmniejszą ilość pól obligatoryjnych ze wszystkich
trzech porównywanych profili. Oznacza to, że tworzenie metadanych w tym
profilu jest najmniej czasochłonne.
c. W profilu INSPIRE można utworzyć metadane opisujące dokumenty
planistyczne, jednak z uwagi na specyfikę tych dokumentów zaleca się
stosowanie profilu specjalistycznego umożliwiającego wprowadzenie
odpowiednich danych (między innymi informacji o uchwaleniu lub uchyleniu
zapisów) w sposób zestandaryzowany.
b. Metadane w „profilu mazowieckim”:
a. Profil mazowiecki wprowadza zapis ustawiający wartość elementu „Typ
zasobu” na „zbiór danych przestrzennych”. Uniemożliwia tym samym
tworzenie „serii zbiorów danych przestrzennych”, co w konsekwencji
powodować może znaczne utrudnienia w utrzymaniu metadanych i ich
aktualizacji. Metadane powinny pomóc w porządkowaniu zasobu – w tym
przypadku ta ich funkcja zostanie znacząco ograniczona.
129
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
b. Profil mazowiecki posiada więcej elementów metadanych niż profil INSPIRE,
co powoduje, ze opracowanie jednego dokumentu metadanych zajmie
pracownikowi administracji więcej czasu niż w przypadku profilu INSPIRE.
c. Profil mazowiecki posiada jednak elementy pozwalające w
zestandaryzowany sposób opisać specyfikę dokumentów planistycznych.
d. Profil mazowiecki posiada porównywalną ilość elementów jak profil Plan4all.
c. Metadane w profilu Plan4all:
a. Profil Plan4all posiada elementy pozwalające w zestandaryzowany sposób
opisać specyfikę dokumentów planistycznych.
b. Wydziela osobny zestaw elementów mających opisywać plany
zagospodarowania przestrzennego, a osobny dla zbiorów danych
przestrzennych (to mogłoby być prawdopodobnie bardzo przydatne – ze
względu na specyfikę planów – gdyby nie to, że wg autorów plany nie
podlegają pod tematy danych przestrzennych INSPIRE).
c. Profil Plan4all (podobnie jak profil Mazowiecki) nie umożliwia tworzenia serii
zbiorów danych przestrzennych, co może stanowić duże utrudnienie dla
pracowników administracji w utrzymaniu przeglądaniu i aktualizacji
metadanych. Ogranicza też jedną z funkcji jakie w IIP mają stanowić
metadane, czyli funkcję „porządkowania” zasobu.
d. Zawiera porównywalną ilość elementów metadanych jak profil Mazowiecki.
Plusem zarówno profilu mazowieckiego jak i profilu Plan4all są dodatkowe pola
(widać to dobrze w tabeli 4) opisujące specyfikę dokumentów planistycznych.
Minusem w przypadku obu profili jest to, że nie przewidują tworzenia serii zbiorów
danych przestrzennych (czyli dokumentu nadrzędnego dla zbiorów). Z doświadczeń
z wdrażania metadanych wynika, że pracownicy administracji bardzo często chcą
korzystać z „serii”. To im ułatwia pracę, porządkuje zasób, daje możliwość
korzystania z funkcji dziedziczenia i pozwala oszczędzić czas.
130
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
Poniżej zamieszczono tabelę, w której zestawione zostały wszystkie profile, które
były omówione w niniejszym opracowaniu oraz które mogą służyć jako przykład
metodyczny dla profilu metadanych w temacie zagospodarowanie przestrzenne. W
zestawieniu ujęto także dane dotyczące „liczności” (Mult). Liczność jest to informacja
o ilości danych jakie należy wprowadzić do danego elementu metadanych.
Odpowiednio, jeśli w tabeli jest podana liczność, to oznacza ona, że:
1 - obowiązkowo należy wstawić dokładnie jedną wartość,
1…* - obowiązkowo należy wprowadzić co najmniej jedną wartość,
0…1 - można wprowadzić dokładnie jedną informację, jeśli się ją posiada,
0…* - można wprowadzić dowolną ilość informacji, jeśli się je posiada.
W kolumnach o nazwie „komentarz” umieszczono opis w formule „tak/nie”. Wartość
„tak” oznacza, że odpowiednia specyfikacja wprowadza zapis o danym elemencie i
ustanawia jego liczność na taką, jaka została podana w kolumnie obok. Wartość „nie”
oznacza, że specyfikacja nie wprowadza takiego elementu - w związku z tym
liczność nie została podana. Dodatkowo pola z wartością „nie” oznaczone zostały na
czerwono, tak aby szybciej można było porównać ilość elementów koniecznych do
wypełnienia w poszczególnych profilach.
Należy nadmienić, że trzy ostatnie „podprofile” składają się na profil Plan4all – każdy
z nich dotyczy innego rodzaju dokumentów: danych, usług i „planów”.
131
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
Tabela 4. Zestawienie profilu Plan4all i Mazowieckiego na tle profili INSPIRE, profilu Państwowego Instytutu Geologicznego oraz profilu GUGiK dla działek ewidencyjnych.
Ele
men
t
IS
O 1
91
15
IN
SP
IR
E
Geo
log
iczn
y
GU
GIK
Mazo
wie
cki
Pla
n4
all
(P
LA
N
ZA
GO
SP
OD
AR
OW
AN
IA
PR
ZE
ST
RZE
NN
EG
O)
Pla
n4
all
(Z
BIÓ
R
DA
NY
CH
)
Pla
n4
all
(U
SŁU
GI)
Ko
men
tarz
Mu
lt
Ko
men
tarz
Mu
lt
Ko
men
tarz
Mu
lt
Ko
men
tarz
Mu
lt
Ko
men
tarz
Mu
lt
Ko
men
tarz
Mu
lt
Ko
men
tarz
Mu
lt
Tytuł 360 1.1 1 tak 1 tak 1 tak 1 tak 1 tak 1 tak 1
Streszczenie 25 1.2 1 tak 1 tak 1 tak 1 tak 1 tak 1 tak 1
Typ zasobu 6 1.3 1 tak 1 tak 1 tak 1 tak 1 tak 1 tak 1
Nazwa typu zasobu
7 nie tak 0..1 nie tak 1 tak 1 nie nie
Adres zasobu 397 1.4 0..* tak 0..* tak 0..* tak 0..* tak 0..* tak 0..* tak 0..*
Identyfikatory zasobu
365 1.5 1..* tak 1..* tak 1..* tak 1..* tak 1..* tak 1..* tak 0..*
Język zasobu 39 1.7 0..* tak 0..* tak 0..* tak 0..* tak 1..* tak 0..* nie
Kategoria tematyczna
41 2.1 1..* tak 1..* tak 1..* tak 1..* tak 1..* tak 1..* nie
Słowo kluczowe
53 3 1..* tak 1 tak 1 tak 1..* tak 1..* tak 1..* tak 1..*
Geograficzny prostokąt
ograniczający 343 4.1 1..* tak 1..* tak 1..* tak 1..* tak 1..* tak 1..* tak 1..*
Geograficzny wielobok graniczny
342 nie tak 0..* nie tak 0..* tak 0..* nie nie
Zasięg przestrzenny i czasowy - Opis
335 nie tak 0..1 nie tak 0..1 tak 0..1 nie nie
Daty cytowania
362 5 1..* tak 1..* tak 1..* tak 1 tak 1..* tak 1..* tak 1..*
Zasięg czasowy
337 5 tak 0..* nie tak 1..* tak 0..* tak 0..* tak 0..*
Odniesienie czasowe
362, 337
5 tak 1..* nie nie nie tak tak
1..*
Pochodzenie 83 6.1 1 tak 1 tak 1 tak 1 tak 1 tak 1 nie
Krok procesu 84 nie nie nie nie tak 0..* tak 0..* nie
Rozdzielczość przestrzenna
38 6.2 tak 0..* tak 0..* tak 0..* tak 0..* tak 0..* nie
Warunki dla dostępu i
użytkowania 68 8.1 1..* tak 1..* tak 1..* tak 1..* tak 0..* tak 1..* tak
1..*
Ograniczenia, co do
publicznego dostępu
70, 72, 74
8.2 1..* tak 1..* tak 1..* tak 1..* tak 0..* tak 1..* tak
1..*
Punkt
kontaktowy dla zasobu
29 9 1 tak 1..* tak 1..* tak 1 tak 1..* tak 1..* tak
1..*
132
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
Punkt kontaktowy
dla metadanych
8 10.1 1..* tak 1..* tak 1..* tak 1..* tak 1..* tak 1..* tak
1..*
Data metadanych
9 10.2 1 tak 1 tak 1 tak 1 tak 1 tak 1 tak 1
Język metadanych
3 10.3 1 tak 1 tak 1 tak 1 tak 1 tak 1 tak 1
Identyfikator pliku
metadanych
2 nie tak 1 nie nie tak 1 tak 1 tak 1
Nazwa standardu
metadanych 10 nie tak 0..1 nie tak 1 tak 1 tak 1 nie
URI zbioru danych
11 nie tak 0..1 nie tak 1 tak 1 tak 1 nie
Forma prezentacji
danych 368 nie tak 0..* nie tak 1..* tak 1..* nie nie
Schemat Aplikacyjny
21 nie nie nie nie tak 0..* tak 0..* nie
Zakres jakości danych
79 nie nie nie nie tak 1 tak 1 nie
Informacja o systemie odniesień
13 nie tak 0..* tak 1 nie tak 0..* tak 1..* nie
Utrzymanie i
częśtotliwośc aktualizacji
143 nie tak 1 tak 1 tak 1 tak 0..1 tak 0..1 nie
Cel 26 nie nie nie tak 0..1 tak 0..1 nie nie
Status zasobu 28 nie tak 0..* nie tak 0..* tak 0..* nie nie
Warunki dotyczące dostępu i
użytkowania - część II
68 nie nie nie nie tak 0..* nie nie
Typ reprezentacji przestrzennej
zasobu
37 nie tak 0..* tak 1..* tak 0..* nie tak 1..* nie
Specyfikacja 130 7 1 tak 1 tak 1 tak 1 nie tak 1..* tak
1..*
Stopień 130 7 1 tak 1 tak 1 tak 1 nie tak 1..* tak
1..*
Wersja 208.3 nie nie nie tak 0..1 nie nie nie
Nazwa formatu 285 nie nie tak 1 tak 1 nie nie nie
Wersja formatu
286 nie nie tak 1 tak 1 nie nie nie
Specyfikacja formatu
288 nie nie tak 1 tak 0..1 nie nie nie
Uwagi dotyczące
zarządzania zasobem
148 nie tak
0..* tak
0..*
tak 0..1 nie nie nie
Typ geometrii 178 nie nie nie nie nie tak 0..* nie
Obraz 31 nie nie nie nie nie tak 0..* nie
Standard zapisu znaków
40 nie tak 0..* tak 0..* nie nie tak 0..* nie
Format dystrybucji
271 nie tak 0..* nie nie nie tak 1..* nie
Opcje
transferu danych
273 nie nie nie nie nie tak 0..* nie
Źródło 85 nie nie nie nie nie tak 0..* nie
133
Zbiory danych przestrzennych w jednostkach samorządu terytorialnego – identyfikacja i oszacowanie zasobów...
I n s t y t u t S y s t e m ó w P r z e s t r z e n n y c h i K a t a s t r a l n y c h – Gliwice, grudzień 2011 roku
Zasób złożony (zestawiony)
(coupled resource)
(ISO 19119)
9 of C2.2.
B 1.6
tak (dla
usług) 0..*
tak (dla
usług) 0..* nie nie nie tak 0..*
Typ usługi danych
przestrzennych
(ISO 19119)
1 of C2.2
B 2.2
tak (dla
usług)
1 tak (dla
usług)
1 nie nie nie tak 1
Tytuł alternatywny
361 nie tak 0..1 nie nie nie nie nie
Edycja 363 nie tak 1 nie nie nie nie nie
Data edycji 364 nie tak 1 nie nie nie nie nie
ISBN 372 nie tak 0..1 nie nie nie nie nie
Identyfikatory obszaru
geograficznego 348 nie tak 0..* tak 0..* nie nie nie nie
Zasięg pionowy
338 nie tak 0..* nie nie nie nie nie
Długość 61 6.2 0..* tak 0..* tak 0..* nie nie nie nie
Kodowanie 284 nie nie tak 1..* nie nie nie nie
Pozostałe informacje opisowe
46 nie tak 0..1 nie nie nie nie nie
Przykłady metadanych
Poniżej zamieszczono przykłady dokumentów metadanych dla dokumentu
planistycznego. Zostały one opracowane z zastosowaniem różnych, omówionych
wcześniej profili meta danych:
profilu INSPIRE,
„profilu mazowieckiego”,
profilu Plan4all.
Przykład profilu INSPIRE
Metadane wg profilu INSPIRE opracowane zostały na podstawie dokumentu: „Profil
metadanych dla dokumentów planistycznych określonych w ustawie o Planowaniu i