historia, budowa, odmiany
historia, budowa, odmiany
orkiestra symfoniczna, kapele ludowe, zespoły jazzowe
metalowa zwinięta piszczałka zakończona rozszerzoną czarą dźwiękową
dysponuje wyłącznie skalą naturalną (szereg harmoniczny 2, 3, 4, 5, 6, 8)
jest to tzw. instrument niepełny, mała menzura sprawia, że pierwszy ton szeregu harmonicznego nie odzywa się
odmiany: trąbka sygnałowa, ligawka, trembita
wyposażona w trzy wentyle obrotowe (obniżenie dźwięku o pół tonu, o cały ton, o półtora tonu)
krąglik pozwala na przestrojenie instrumentu
najczęściej używana trąbka w stroju B
trąbka mała (D, Es) trąbka altowa (F, Es)
wyposażona w wentyle tłokowe, spokrewniona z kornetem
bardziej smukła
jaśniejsza barwa dźwięku
zadęcie - zależy od napięcia warg grającego
tryle - wykonywano dawniej wargami, obecnie raczej za pomocą wentyla
zmniejszenie siły dźwięku i zmiana barwy= włożenie tłumika do czary głosowej
wzmocnienie siły dźwięku = skierowanie trąbki ukośnie ku górze
nisko strojone trąbki wyposażone w suwaki
10 dźwięków szeregu
harmonicznego – każdy z nich można obniżać za pomocą suwaka
suwak można przesuwać w
sposób ciągły (glissando) lub skokami (6 pozycji obniża strój każdorazowo o półton)
odmiany: puzon altowy Es, tenorowy B, basowy F, kontrabasowy (E, Es, C, B) z podwójnym suwakiem
rogi z otworami palcowymi
pochodzą z Persji, spotykane w Europie już we wczesnym średniowieczu
kształt: proste (białe) lub
wygięte (czarne)
materiał: kość słoniowa, drewno, metal
wielkość: od sopranowej do basowej (serpenty)
olifanty rogi sygnałowe
wykształciła się z rogu leśnego (Waldhorn)
waltornie naturalne dysponują 11 dźwiękami szeregu harmonicznego
dźwięk ciepły, silny i przenikliwy
do przestrajania używa się krąglików (zawinięte rurki dołączone między ustnikiem i wlotem kanału) oraz inwencji (przyłączane w środkowych odcinkach zwojów kanału)
począwszy od XIX wieku w waltorniach stosowane są także wentyle
dźwięki zakryte obniżenie i przyciemnienie dźwięku uzyskuje się poprzez włożenie prawej ręki do czary głosowej skierowanej w dół
dźwięki zatkane podwyższenie i stłumienie dźwięku uzyskuje się przez silne wciśnięcie pięści w otwór czary dźwiękowej
do czary można włożyć także tłumik
powstawały w XIX wieku poprzez wbudowanie wentyli obrotowych do rogów naturalnych lub klapowych
pełne, miękkie brzmienie instrument niepełny (mała
menzura, nie można wydobyć pierwszego tonu szeregu harmonicznego)
nazwa pochodzi od nazwiska Adolpha Saxa, który udoskonalił te instrumenty w I poł. XIX wieku we Francji
odmiany: piccolo, sopranowa, altowa, tenorowa
czara głosowa skierowana ku górze
większe rozmiary niski strój instrument pełny
(szeroka menzura, można wydobyć pierwszy ton szeregu harmonicznego)
odmiana barytonowa, basowa i kontrabasowa
tuba podwójna (kombinacja basowej i kontrabasowej, wentyl przełączający)