SustainableDevelopment
Sustainable
Consumption
SocialResponsibility
Corporate
Governance
Stakeholder
Engagement
SDReport
SocialImpact
SustainabilityIndex
ISBN 978-616-7227-77-1ผเขยน อนนตชย ยรประถม จรสวรรณ กตตสนทรากล วชญพล บญชาวชระชย เสาวพร วทยะถาวร นรรตน สนธยาต จวสสา ตปยานนทกองบรรณาธการ ศนยพฒนาความรบผดชอบตอสงคม ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย และสถาบนพฒนาธรกจอยางยงยน
ผจดพมพ เผยแพร และสงวนลขสทธโดย
ศนยพฒนาความรบผดชอบตอสงคมตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย62 ถนนรชดาภเษก แขวงคลองเตย เขตคลองเตย กรงเทพฯ 10110
โทรศพท 0 2229 2000
พมพครงท 1 ธนวาคม 2557จานวน 1,500 เลม
ออกแบบและพมพท หจก.วนดาการพมพ (สาขาท 1) 134/73 หม 4 ตาบลตลาดขวญ อาเภอเมองนนทบร นนทบร 11000โทรศพท 08 1783 8569
ปจจบนองคกรภาครฐและภาคธรกจตระหนกและใหความสาคญ
ตอการดาเนนธรกจอยางมความรบผดชอบตอสงคมเพมขนอยางตอเนอง
โดยเลงเหนวาการดาเนนธรกจอยางมความรบผดชอบตอสงคมนน
เปนกลไกสาคญประการหนงในการขบเคลอนธรกจและพฒนาประเทศชาตใหบรรลเปาหมายตามทกาหนดไวและเปนไปอยางยงยน จงกอใหเกด
กระแสแหงการแสวงหาแนวทางการดาเนนงานอยางมความรบผดชอบ
ตอสงคมทเหมาะสม เปนประโยชนตอธรกจและตอผมสวนไดเสยทกฝายอยางมประสทธภาพ
จากการทวความสาคญของการดาเนนธรกจอยางมความรบผดชอบตอสงคมและกระแสของการแสวงหาแนวทางการดาเนนงานดานดงกลาวทเพมขนอยางตอเนองทวโลก สงผลใหนกวชาการ นกการตลาด หนวยงาน
สาคญหลายแหงทงในประเทศและตางประเทศตางกาหนดและเผยแพร
หลกการ ทฤษฎ แนวคด และแนวปฏบตดานความรบผดชอบตอสงคม
สารจากกรรมการและผ จดการตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย
3ไขความหมาย การพฒนาอย�างยงยน
ตามความเชอของตนออกมาอยางแพรหลาย เชน การดาเนนงานอยางม
ความรบผดชอบตอสงคม การพฒนาอยางยงยน การสรางคณรวม ฯลฯ
ซงนบเปนผลดและแสดงใหเหนถงความสาคญและพฒนาการของงาน
ดานดงกลาว แตในขณะเดยวกนกมผลทาใหภาคธรกจ หนวยงานตางๆ
และผทสนใจนาเรองการดาเนนธรกจอยางมความรบผดชอบตอสงคม
ไปใชในองคกรตางเกดความรสกสบสนตอความหมายของหลกการ ทฤษฎ แนวคด และแนวปฏบตตางๆ ดงกลาวทมาจากหลายแหงและ
แตกตางกนไปตามความเชอของเจาของทฤษฎหรอแนวคด จงอาจไมสามารถ
นาความรและประโยชนจากหลกการ แนวคด และแนวปฏบตตางๆ ดงกลาวไปใชใหเกดประสทธภาพสงสดในองคกรได
ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยจงจดทาหนงสอ ไขความหมาย การพฒนาอยางยงยน โดยเปนการรวบรวมความหมาย แนวคด และการเชอมโยงแนวคดดานความรบผดชอบตอสงคมสการปฏบตอยาง
เปนรปธรรมทเขาใจงาย เพอม งหวงใหหนงสอฉบบนเปนสวนหนง
ของการพฒนาความรความเขาใจในหลกการ ทฤษฎ แนวคด และ
แนวปฏบตตางๆ ดานความรบผดชอบตอสงคมแกผบรหารและผปฏบตงาน
4
ดานความรบผดชอบตอสงคมของบรษทจดทะเบยนและหนวยงาน
ทงหลายใหสอดคลอง ตรงกน และสามารถนาความรความเขาใจทไดรบ
จากหนงสอไปปรบใชและเชอมโยงการทางานรวมกนดานความรบผดชอบ
ตอสงคมขององคกรไดอยางมประสทธภาพตอไป
ทายสดน ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยหวงวาหนงสอ
ไขความหมาย การพฒนาอยางยงยน ฉบบน จะเปนประโยชน
ตอการสงเสรมความร ความเขาใจ และการพฒนางานดานความผดชอบ
ตอสงคมของบรษทจดทะเบยนและหนวยงานตางๆ อนจะนาไปส
ความยงยนขององคกรอยางสมดลทงดานสงแวดลอม สงคม และ
บรรษทภบาลตอไป
(เกศรา มญชศร) กรรมการและผจดการ
ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย
5ไขความหมาย การพฒนาอย�างยงยน
บทนา
แนวคดการดาเนนธรกจอยางมความรบผดชอบตอสงคมไดรบ
การยอมรบจากบรษทจดทะเบยนและหนวยงานตางๆ ตลอดจนไดรบ
การสงเสรมในระดบสากลวาเปนแนวคดทสาคญและจาเปนตอการบรหาร
จดการและการพฒนาธรกจอยางยงยน สงผลใหปจจบนมผกาหนดและ
เผยแพรแนวคดและแนวทางปฏบตในเรองดงกลาวคอนขางหลากหลาย
ตามความเชอและการศกษาของตนเอง จนทาใหผบรหารและผปฏบตงานเกดความสบสนตอการนาแนวคดและแนวปฏบตไปใชใหเกดประโยชน
ตอองคกร
ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยตระหนกถงขอจากดในการใชศพท
ตามแนวคดและแนวทางปฏบตดงกลาวจงไดรวมกบสถาบนพฒนาธรกจ
อยางยงยนจดทาหนงสอ ไขความหมาย การพฒนาอยางยงยน ฉบบนขน โดยเนอหาภายในเลมประกอบดวยประเดนสาคญ 8 ประเดนของการดาเนนธรกจอยางมความรบผดชอบตอสงคม ศพทตางๆ ความหมาย
ลกษณะของการนาศพทไปใชและแผนภาพทแสดงใหเหนถงความเชอมโยง
ของศพทตางๆ ในแตละประเดนดงกลาวทไดมการนาเสนอในหนงสอ
6
อยางไรกตาม หนงสอ ไขความหมาย การพฒนาอยางยงยน
มไดจดทาขนเพอประมวลหรอรวบรวมศพททกคาทเกยวของกบงานดาน
ความรบผดชอบตอสงคม หากแตม งหวงประมวลและรวบรวมศพท
ทมการใช ค อนขางมากในประเดนสาคญดงกล าวและเป นศพท
ทผใชอาจมความสบสนในการนาไปใชกาหนดกลยทธ นโยบาย ตลอดจน
แผนงานดานความรบผดชอบตอสงคม คณะผจดทาจงจดทาแผนภาพ
ประกอบการนาเสนอความหมายของศพทในแตละบท เพอแสดง
ความเชอมโยงของศพทและลกษณะของการนาศพทตางๆ ไปใช
ตามความหมายในแตละประเดนใหเหนเปนรปธรรมมากขน โดย
8 ประเดนสาคญประกอบดวย
๏ แนวคดดานความรบผดชอบตอสงคมของธรกจกบ
การพฒนาอยางยงยน
๏ แนวปฏบต / ประเดนดานความรบผดชอบตอสงคม ๏ การดาเนนธรกจอยางมความรบผดชอบตอสงคม
ตลอดหวงโซอปทาน
๏ การเชอมโยงผมสวนไดเสย ๏ การดาเนนกจกรรมดานความรบผดชอบตอสงคม
ของธรกจ
๏ การรายงานความรบผดชอบตอสงคมของธรกจ ๏ การลงทนเพอสงคม๏ ดชนชวดการพฒนาอยางยงยน
7ไขความหมาย การพฒนาอย�างยงยน
ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยและสถาบนพฒนาธรกจ
อยางยงยนมงหวงใหหนงสอ ไขความหมาย การพฒนาอยางยงยน
เปนประโยชนตอการพฒนาความรความเขาใจของผบรหารและผปฏบตงาน
ในเรองดงกลาวใหตรงกนและสามารถนาความรความเขาใจไปปรบใช
ในการดาเนนงานดานความรบผดชอบตอสงคมขององคกรไดเปนอยางด
อนจะเปนสวนสาคญของการพฒนาและยกระดบงานดานความรบผดชอบ
ตอสงคมของบรษทจดทะเบยนและหนวยงานตางๆ ในตลาดทนตอไป
คณะผจดทาธนวาคม 2557
8
สารบญ
บทท 1 แนวคดดานความรบผดชอบตอสงคมของธรกจ
กบการพฒนาอยางยงยน .......................................... 13๏ Corporate Social Responsibility (CSR) ................ 17
๏ Creating Shared Value (CSV) .............................. 20๏ Corporate Citizenship ........................................... 22
๏ Sustainable Development ..................................... 25
๏ Triple Bottom Line................................................. 27
บทท 2 แนวปฏบต / ประเดนดานความรบผดชอบตอสงคม 29
๏ Corporate Governance ......................................... 31๏ Fair Operating Practices ....................................... 34๏ Anti-corruption ....................................................... 36
๏ Human Rights ....................................................... 37
๏ Labor Practices ..................................................... 38๏ Consumer Issues .................................................. 39๏ Community Involvement and Development .......... 40
๏ Environment .......................................................... 41
9ไขความหมาย การพฒนาอย�างยงยน
บทท 3 การดาเนนธรกจอยางมความรบผดชอบตอสงคม
ตลอดหวงโซอปทาน .................................................. 43๏ Green Procurement .............................................. 46
๏ Green Labeling ..................................................... 48
๏ Sustainable Consumption ..................................... 49
บทท 4 การเชอมโยงผมสวนไดเสย ....................................... 51๏ Stakeholders ......................................................... 54
๏ Stakeholder Engagement ..................................... 56
บทท 5 การดาเนนกจกรรมดานความรบผดชอบตอสงคม
ของธรกจ ................................................................... 63๏ Corporate Social Initiatives ................................... 65
๏ Cause-related Marketing....................................... 66
๏ Cause Promotion .................................................. 67๏ Corporate Social Marketing .................................. 67๏ Socially Responsible Business Practices ............. 68
๏ Volunteering .......................................................... 68
๏ Philanthropy .......................................................... 69
บทท 6 การรายงานความรบผดชอบตอสงคมของธรกจ ...... 71
๏ Financial Reporting ............................................... 73๏ Non-financial Reporting ........................................ 74๏ Integrated Reporting ............................................. 78
10
บทท 7 การลงทนเพอสงคม ................................................... 81๏ Social Enterprise ................................................... 83
๏ Social Investment .................................................. 86
๏ Venture Philanthropy ............................................ 86
๏ Impact Investment ................................................. 88
๏ Socially Responsible Investment .......................... 89
๏ Corporate Partnership / Hybrid Value Chain ........ 90
๏ Social Impact Bond ............................................... 91
๏ Crowdfunding ........................................................ 93
บทท 8 ดชนชวดการพฒนาอยางยงยน ................................ 95
๏ Sustainability Index / ESG Index / SRI Index ...... 98
๏ Dow Jones Sustainability Indices (DJSI) .............. 99
๏ FTSE4Good Index Series ..................................... 101๏ MSCI ESG Indexes............................................... 103๏ HIP (Human Impact + Profit) 100 Index ............... 105
บทสงทาย ................................................................................. 106
ดชนคาสาคญ ........................................................................... 108
เอกสารอางอง .......................................................................... 113
11ไขความหมาย การพฒนาอย�างยงยน
แนวคดดานความรบผดชอบตอสงคมของธ รก จกบการพฒนาอยางยงยน
1บทท
แนวคดดานความรบผดชอบตอสงคมของธรกจกบการพฒนาอยางยงยน
Triple Bottom LineTriple Bottom Line
บทท 1
Environmental (Planet)
Environmental (Planet)
Social(People)
Economic(Profit)
Environmental (Planet)(Planet)
SSocial(People)
ocial micEconom(Profit)
Econo
SustainableSustainableDevelopmentDevelopment
SDSD
Environmental (Planet)
Corporate Social Responsibility
• Corporate Citizenship• Creating Shared Value
ความรบผดชอบตอสงคมของธรกจ หมายถง การทธรกจ
ตระหนกถงความสาคญของการดาเนนธรกจอยางมความรบผดชอบ
ตอสงคมและสงแวดลอมควบค ไปกบการสร างผลตอบแทนหรอ
ผลประกอบการทดในทางเศรษฐกจ เพอนาไปสเปาหมายทสาคญ คอ การพฒนาอยางยงยน (Sustainable development) ซงสะทอนใหเหน
ถงบทบาททสาคญของธรกจวานอกจากจะสรางสรรคการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจแลว ยงสามารถเกอหนนสงคมและสงแวดลอมใหพฒนา
และเตบโตควบคกนอยางสมดลไปพรอมๆ กนดวย
ในการดาเนนธรกจอยางมความรบผดชอบตอสงคมนน ธรกจ
สามารถใชแนวทาง แนวคด หรอแนวปฏบตทมอยหลากหลายใหเหมาะสม
และสอดคลองกบบรบทของธรกจแตละแหง ซงมปจจยในการพจารณา
ทแตกตางกน ไมวาจะเปนลกษณะของธรกจ ปรชญาในการดาเนนธรกจ วสยทศนและพนธกจ ตลอดจนคานยมและวฒนธรรมขององคกร
ตวอยางของแนวคดในการดาเนนธรกจอยางมความรบผดชอบ
ตอสงคม ไดแก Creating shared value Corporate citizenship และ
Triple bottom line เปนตน
15ไขความหมาย การพฒนาอย�างยงยนบทท 1 แนวคดดานความรบผดชอบตอสงคมของธรกจกบการพฒนาอยางยงยน
จงอาจกลาวได ว า ความรบผดชอบตอสงคมของธรกจ
และการพฒนาอยางยงยนมใชเรองเดยวกน แตมความสมพนธ
เกยวเนองกนอยางใกลชด โดยความสมพนธระหวางความรบผดชอบ
ตอสงคมของธรกจกบการพฒนาอยางยงยนทงในมตของเศรษฐกจ สงคม
และสงแวดลอม มลกษณะทสาคญ 3 ประการคอ
1. ความรบผดชอบตอสงคมของธรกจเปนเรองในระดบองคกร
ท คานงถงการดาเนนงานอยางรบผดชอบตอสงคมและ
สงแวดลอม ซงมสวนสนบสนนเรองการพฒนาอยางยงยน
2. การสรางความยงยนหรอขดความสามารถในการอยรอดของ
องคกรอาจมวธการดาเนนความรบผดชอบตอสงคมของธรกจ
ทแตกตางหรอสวนทางกบการพฒนาอยางยงยนโดยรวม เชน
ในขณะททกภาคสวนเรยกรองใหธรกจพลงงานผลตสนคาและบรการทเปนพลงงานสะอาดเพอการพฒนาอยางยงยนโดยรวม
แตความคาดหวงดงกลาวอาจสวนทางกบการผลตสนคาและบรการเพอความยงยนของธรกจพลงงานทยงคงมสวนทาลายทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอย
3. ธรกจสามารถใชความรบผดชอบตอสงคมเปนเครองมอขององคกรทงในการสรางความยงยนใหแกองคกรและในการสนบสนน
การพฒนาอยางยงยน เชน ธรกจผลตอาหารสามารถใชวตถดบออรแกนกเพอสรางความยงยนใหแกธรกจขององคกร ในขณะเดยวกน กสนบสนนการพฒนาอยางยงยนของสขภาวะ
ของคนในสงคม
16
ดงนน กลไกสาคญทจะนาธรกจไปส การพฒนาอยางยงยน
จงหนไมพนเรองการดาเนนธรกจอยางมความรบผดชอบตอสงคมและ
การบรณาการเรองความรบผดชอบตอสงคมจนพฒนากลายเปนสวนหนง
ของขดความสามารถ (Competency) ขององคกร
Corporate Social Responsibility (CSR)
คาวา “ความรบผดชอบตอสงคม” ในบรบทของสงคมไทย เดมม
ความเขาใจวาตองไปผกหรอเชอมโยงกบการดาเนนงานในลกษณะของ
“กจกรรม” โดยเฉพาะอยางยงกจกรรมการบรจาคหรอการให จงมกม
ความเขาใจทคลาดเคลอนไปวา การดาเนนธรกจอยางมความรบผดชอบ
ตอสงคมของธรกจ คอ การทธรกจ “ทาความด” หรอ “ตอบแทนสงคม”
ดวยการใหหรอการบรจาคเปนสาคญ ทงทในความเปนจรงแลว แนวคดในการดาเนนธรกจดวยความรบผดชอบตอสงคมสามารถดาเนนการ
ในรปแบบของกจกรรมหรอทเรยกกนวา Corporate Social Initiatives
ไดหลากหลายรปแบบ (อานตอบทท 5)
นอกจากน หากพจารณาโดยใชเกณฑกระบวนการ (Process)
สามารถจาแนกการดาเนนงานดานความรบผดชอบตอสงคมของธรกจไดเปน 3 รปแบบ ดงน
๏ “CSR after process” คอ การดาเนนกจกรรมของธรกจ
เพอสรางประโยชนแกสงคมในดานตางๆ โดยเปนกจกรรม
ทแยกออกมาตางหากจากการดาเนนธรกจหลกขององคกร เชน กจกรรมอาสาสมครทนาพนกงานขององคกรไปดาเนนกจกรรม
17ไขความหมาย การพฒนาอย�างยงยนบทท 1 แนวคดดานความรบผดชอบตอสงคมของธรกจกบการพฒนาอยางยงยน
เพอสงคม เชน การปลกปาชายเลน การสรางฝายทดนา หรอ
การแบงปนพนทสวนหนงของโรงงานใหชมชนไดใชประโยชน
ดวยการนาสนคาทผลตไดมาจาหนายแกพนกงาน หรอใชเปน
พนทในการออกกาลงกาย เปนตน
๏ “CSR in process” คอ การดาเนนงานดานความรบผดชอบ
ตอสงคมในกระบวนการดาเนนธรกจหลกขององคกร โดยคานงถง
ผลกระทบตอสงคมและสงแวดลอม รวมทงสรางคณคาใหแก
ผ มสวนไดเสยทเกยวของกบธรกจทงภายในและภายนอก
องคกร อนจะนาไปสความยงยนรวมกน ๏ “CSR as process” เปนการดาเนนงานดานความรบผดชอบ
ตอสงคมโดยองคกรทไมแสวงหากาไร ซงกอตงขนเพอมงสราง
ประโยชนตอสงคมเปนสาคญ เชน มลนธ สมาคมการกศล
กจการเพอสงคม (Social enterprise) เปนตน
คาจากดความของความรบผดชอบตอสงคมของธรกจจงหมายถง การทธรกจดาเนนงานอยางมความรบผดชอบตอผมสวนไดเสย
กลมตางๆ ของธรกจทไดรบผลกระทบจากกระบวนการดาเนนธรกจทงในเชงบวกและเชงลบ โดยผมสวนไดเสยของธรกจอาจแตกตางกนไปตามบรบทของแตละธรกจ โดยทวไปแลว ผมสวนไดเสยประกอบดวย
พนกงาน ผถอหน ผลงทน ลกคา คคา คธรกจ ชมชน สงคม และ
สงแวดลอม รวมถงหนวยงานกากบดแล ภาครฐ NGOs และสอมวลชน
เปนตน
การปฏบต เรองความรบผดชอบตอสงคมสามารถจาแนก
ไดเปน 4 ระดบ ดงน
18
๏ ระดบท 1 Mandatory level : ขอกาหนดตามกฎหมาย
(Legislation) หมายถง ธรกจมหนาทตองปฏบตตามกฎหมาย
และกฎเกณฑทเกยวของ เชน กฎหมายคมครองผบรโภค
กฎหมายแรงงาน การจายภาษ เปนตน ๏ ระดบท 2 Elementary level : ประโยชนทางเศรษฐกจ
(Economic profit) หมายถง ธรกจตองคานงถงความสามารถ
ในการอยรอดและการสรางผลตอบแทนตอผถอหน ซงใน
ระดบนธรกจควรหมนตรวจสอบวากาไรทไดมานน ตองไมได
มาจากการเบยดเบยนสงคม๏ ระดบท 3 Preemptive level : จรรยาบรรณทางธรกจ (Code
of conduct) หมายถง ธรกจสามารถสรางผลกาไรใหแกผถอหนได
ในอตราทเหมาะสมและผประกอบธรกจไดใสใจในการทจะสราง
ประโยชนตอบแทนแกสงคมมากขน โดยเฉพาะอยางยงสงคมใกล
ทอยรอบขางสถานประกอบการของธรกจ ซงมกมความคาดหวงวาจะไดรบการดแลหรอเอาใจใสจากผประกอบธรกจ
๏ ระดบท 4 Voluntary level : ความสมครใจ (Voluntary
action) หมายถง การดาเนนธรกจควบคกบการปฏบตตาม
แนวทางความรบผดชอบตอสงคมดวยความสมครใจ ไมไดถกเรยกรองจากสงคมแตอยางใด ซงในระดบนการดาเนนธรกจอยบนพนฐานของการใหความสาคญตอประโยชนทเกดขนกบสงคมจากธรกจขององคกร
ธรกจจาเปนตองดาเนนการใหไดตามระดบท 1 เปนพนฐาน สวนการพฒนาไปสระดบท 2-4 นนเปนไปตามความพรอมและการให
ความสาคญของธรกจ ซงอาจมความแตกตางกนไปในแตละธรกจ
19ไขความหมาย การพฒนาอย�างยงยนบทท 1 แนวคดดานความรบผดชอบตอสงคมของธรกจกบการพฒนาอยางยงยน
อยางไรกด สงคมและสงแวดลอมในปจจบนมความคาดหวง
ในระดบทสงขน ธรกจจงอาจตองใหความสาคญและตอบสนองตอ
ความตองการของผมสวนไดเสยอยางมความรบผดชอบมากขน ซงแนวปฏบต
ดานความรบผดชอบตอสงคมโดยทวไปมกครอบคลมประเดนสาคญ
ในเรองตางๆ อาท บรรษทภบาล การประกอบกจการดวยความเปนธรรม
การตอตานการทจรต การเคารพสทธมนษยชน การปฏบตตอแรงงาน
อยางเปนธรรม ความรบผดชอบตอผบรโภค การรวมพฒนาชมชนและ
สงคม และการจดการสงแวดลอม (อานตอบทท 2)
Creating Shared Value (CSV)
แนวคดของการสรางคณคารวมตามแนวทางของ Michael E. Porter
คอ การนาวธการทางธรกจมาใชในการพฒนาและแกไขปญหาสงคม โดยคานงถงการนาทรพยากรและความเชยวชาญหลกของกจการ
มาสรางใหเกดเปนคณคาเชงเศรษฐกจและสงคมไปพรอมกน
กลาวอกนยหนง คอ แนวคด CSV เปนเรองทธรกจตองการ
ดแลแกไขปญหาสงคมไปพรอมกบการทาธรกจ ดวยเหตน CSV
จงเปนสวนหนงของการสรางผลกาไรทางธรกจ
ในการออกแบบการดาเนนงานในการสรางคณคารวม ธรกจจงตอง
คานงถงหลกเกณฑ 3 ประการเปนพนฐานคอ
20
1. การสรางใหเกดโอกาสหรอผลตอบแทนทางธรกจ
2. การตอบสนองตอประเดนปญหาหรอความจาเปนทางสงคม
ทจาเพาะเจาะจง
3. การใชประโยชนจากทรพยากรและความเชยวชาญหลกของ
องคกรอยางมประสทธภาพและกอใหเกดประสทธผล
องคกรสามารถจาแนกวธการสรางคณคาร วมออกไดเป น
3 แนวทาง ดงน
๏ แนวทางท 1 : ม งเน นตอบสนองประเดนทางสงคมดวยผลตภณฑและการตลาด (Products and markets) โดย
ธรกจมองหาความทาทายทางสงคมและสงแวดลอมเพอพฒนา
ผลตภณฑใหมทเปนทตองการของสงคม โดยเฉพาะกบตลาด
หรอกลมลกคาทยงไมไดรบการตอบสนอง เชน การพฒนาสนคาและบรการททาใหคณภาพชวตของผดอยโอกาสในสงคม
ดขนหรอลดผลกระทบเชงลบทมตอสงแวดลอม ในขณะทธรกจสามารถขยายตลาด สรางรายได หรอขยายขดความสามารถในการทากาไรเพมขนดวย เปนตน
๏ แนวทางท 2 : ม งเน นตอบสนองประเดนทางสงคมดวย
การพฒนาผลตภาพในหวงโซคณคา (Productivity in value
chain) โดยธรกจใหความสาคญกบการปรบปรงและยกระดบผลตภาพของกระบวนการในหวงโซคณคาเพอสรางประโยชนให กบสงคม และลดผลกระทบเชงลบดานสงแวดล อม
ในขณะเดยวกน การปรบปรงกระบวนการดงกลาวกทาใหธรกจ
ไดประโยชนดวยในรปของประสทธภาพในการดาเนนงาน
21ไขความหมาย การพฒนาอย�างยงยนบทท 1 แนวคดดานความรบผดชอบตอสงคมของธรกจกบการพฒนาอยางยงยน
การบรหารตนทน ความมนคงทางวตถดบ และความสามารถ
ในการทากาไรทเพมขน เปนตน
๏ แนวทางท 3 : ม งเน นตอบสนองประเดนทางสงคมดวยการพฒนาโครงสรางพนฐานหรอบรบทแวดลอมในทองถน
(Local cluster development) โดยธรกจมบทบาท
ในการรวมพฒนาโครงสรางพนฐานหรอบรบทแวดลอม
ทางสงคมในมมทเออตอการประกอบธรกจ เชน การศกษา
สาธารณสข เศรษฐกจชมชน สวสดการสงคม เปนตน เพอใหสงคม
โดยรอบมการพฒนาและสงมอบคณคาถงการดาเนนธรกจ
ของกจการ ซงอาจอยในรปของรายได การบรหารตนทน
การเขาถงปจจยการผลต การสรางบคลากรวชาชพ การเพม
ทกษะแรงงาน การกระจายสนคาและบรการ ความสามารถ
ในการทากาไรทเพมขน เปนตน
การสรางคณคารวมจงไมใชเปนการสรางคณคาของใครคนใดคนหนง แตตองมงเนนขยายคณคาทมรวมกนระหวางธรกจและสงคม
อยางสมดล
Corporate Citizenship
ความเปนพลเมองทดขององคกรธรกจ หมายถง การทธรกจมสทธ บทบาท หนาท และความรบผดชอบไมตางไปจากบคคลในฐานะทเปน
พลเมองของสงคม โดยธรกจตองมองวาในฐานะพลเมองทดขององคกรธรกจ
ตนเองจะมสทธ บทบาท หนาท และความรบผดชอบในการดาเนนงาน
อยางไรจงจะเหมาะสม
22
บทบาทของธรกจในหมวกของนตบคคลโดยทวไป คอ การดาเนน
กจการเพอม งแสวงหากาไรโดยยดหลกบรรษทภบาลเปนพนฐาน
ในขณะทในหมวกของนตพลเมอง ธรกจมหนาทเยยงพลเมอง
ในการสรางประโยชนแกสวนรวมดวยการมสวนรวมและพฒนา
สงคมทตนเองอาศยและประกอบกจการอย โดยยดหลก
ความรบผดชอบตอสงคมเปนพนฐาน
ธรกจสวนใหญจงมกแสดงบทบาทพลเมองทดขององคกรธรกจ
โดยดาเนนงานดานความรบผดชอบตอสงคมในลกษณะของกจกรรม
โดยเฉพาะกจกรรมการใหหรอการบรจาค เพอการพฒนาหรอแกไข
ประเดนปญหาทางสงคมตางๆ ทอย ระหวางการพฒนาของภาครฐ
หรอภาครฐอาจยงพฒนาไดไมทวถง เพอแสดงวาธรกจเปนพลเมอง
ทใหความชวยเหลอแกสงคมและผดอยโอกาส จงอาจกลาวไดวาธรกจ
ในฐานะทเปนพลเมองสามารถนาประเดนปญหาทางสงคมตางๆ ทเกดขน
มาพจารณาเพอใหการชวยเหลอชมชนและสงคมทตนเองอยรวมดวยใหมความเจรญกาวหนามากขน
แนวทางการบรหารจดการธรกจใหมคณสมบตของการเปน
พลเมองทดขององคกรธรกจประกอบดวย 4 ประการ ดงน
๏ ประการท 1 คอ นาแนวคดการเปนพลเมองทดขององคกรธรกจเขาไปส โครงสรางบรรษทภบาลและกระบวนการจดการ
ของธรกจ เพอสงเสรมใหคานยม วสยทศน และพนธกจของ
ธรกจทาหนาทถายทอดแนวคดดงกลาวลงไปสการดาเนนงาน
ในทกระดบ
23ไขความหมาย การพฒนาอย�างยงยนบทท 1 แนวคดดานความรบผดชอบตอสงคมของธรกจกบการพฒนาอยางยงยน
๏ ประการท 2 คอ สรางการเชอมโยงกบชมชน โดยทาความเขาใจ
ถงความตองการของชมชนและสงคม รวมถงประเดนตางๆ
ทจะมสวนชวยใหชมชนและสงคมนนมความเจรญกาวหนา
ซงธรกจสามารถดาเนนการไดหลายรปแบบ ทงการให การบรจาค
ไปจนถงการมสวนรวมกบพนธมตรเครอขายตางๆ๏ ประการท 3 คอ พฒนาและปรบปรงกระบวนดาเนนงาน
ภายในธรกจเพอลดผลกระทบเชงลบตอสงคม และมงสราง
ผลกระทบเชงบวกใหกบผมสวนไดเสยภายในและภายนอก
องคกร เชน มงลดผลกระทบเชงลบตอสงคมดวยกระบวนการ
ขนสงสนคาทใชพลงงานสะอาด สรางผลกระทบเชงบวก
ในการทางานใหแกพนกงานและผมสวนไดเสยในหวงโซอปทาน
ของธรกจ ทงในดานความปลอดภยในการทางาน สภาพแวดลอม
ในการทางานตางๆ ทสงผลตอคณภาพชวตและความเปนอยทด
ของพนกงานและกลมผมสวนไดเสยดงกลาว เปนตน๏ ประการท 4 คอ ธรกจสามารถปฏบตตนเปนพลเมองทด
ของสงคมหรอสามารถแสดงบทบาทการเปนพลเมองทดของ
องคกรธรกจไดโดยการประกอบกจกรรมทางสงคมในทกพนท
ทธรกจเขาไปดาเนนงาน เชน ในพนททธรกจมการดาเนนงานดานการตลาดอยเปนททธรกจสามารถสรางความเขาใจและตอบสนองความตองการของสงคมดวยสนคาและบรการของธรกจททาใหคณภาพชวตของผบรโภคดขน เชน สนคาและ
บรการทสามารถลดผลกระทบดานสงแวดลอม เปนตน
24
การเปนพลเมองทดขององคกรธรกจจงเปนการผสาน
บทบาทสาคญของการเปนองคกรธรกจทต องตอบสนองตอ
ความทาทายทางสงคมและสงแวดลอมทงจากกระบวนการ
ดาเนนงาน สนคาและบรการ และการมสวนรวมสรางสรรคสงคม
ไปพรอมๆ กน
Sustainable Development
การพฒนาอยางยงยนเปนแนวคดทไดรบความนยมอยางรวดเรว
ตงแตทศวรรษ 1980 เปนตนมา โดยรายงานชอ “อนาคตรวมของเรา”
(Our Common Future) หรอทเรยกวา “Brundtland Report” ไดนยาม
การพฒนาอยางยงยนไววา หมายถง วถการพฒนาทสามารถตอบสนอง
ความตองการของคนรนปจจบน โดยไมลดรอนความสามารถในการตอบสนองความตองการของคนรนหลง เปาหมายสงสดของ
แนวคดนอยทการพฒนาคณภาพชวตของประชากรโลกโดยยงสามารถ
รกษาระดบการใชทรพยากรธรรมชาตของมนษยไมใหเกนศกยภาพการผลตของธรรมชาต และมงเนนความสมดลระหวางเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม หรอ Profit-People-Planet ในมมมองของ Triple bottom
line ทมความเชอมโยงกน
แนวคดทเปนองคประกอบของการพฒนาอยางยงยน ไดแก
1. แนวคดทางเศรษฐกจ คอ การทธรกจสามารถสรางผลกาไรใหมากทสด โดยใชตนทนใหนอยทสด จงเปนเรองทเกยวของ
กบแนวคดในการใชประโยชนสงสดใหเกดประสทธภาพ
25ไขความหมาย การพฒนาอย�างยงยนบทท 1 แนวคดดานความรบผดชอบตอสงคมของธรกจกบการพฒนาอยางยงยน
ทางเศรษฐกจจากการใชทรพยากรทมอยอยางจากด ดงนน
การพฒนาเศรษฐกจอยางยงยนจะตองเปนการพฒนาเศรษฐกจ
ทมประสทธภาพ กอใหเกดการขยายตวทางเศรษฐกจอยางม
คณภาพ มความสมดล และเปนประโยชนตอประชากรสวนใหญ
เปนระบบเศรษฐกจทมความสามารถในการแขงขนและ
เจรญเตบโตมาจากกระบวนการผลตทเปนมตรตอสงแวดลอม
เชน ใชเทคโนโลยสะอาด ลดปรมาณของเสยทเกดขนจาก
กระบวนการผลต ไมทาลายสงแวดลอม ไมสรางมลพษทจะ
กลายเปนตนทนทางการผลตในเวลาตอมา อนเปนขอจากด
ของการพฒนาเศรษฐกจทมประสทธภาพอยางยงยน 2. แนวคดทางสงคม เปนความมงหวงทจะแสวงหาและรกษาไว
ซงความมเสถยรภาพของระบบทางสงคมและวฒนธรรม
รวมทงการสรางความเทาเทยมกนระหวางคนแตละร น การกาจดความยากจน การรกษาความหลากหลายทาง
วฒนธรรม การมสวนรวมของคนทกระดบในสงคมโดยเฉพาะ
ระดบรากหญาในกระบวนการตดสนใจทจะนาไปสการพฒนาอยางยงยน เปนการพฒนาคนและสงคมใหเชอมโยงกบ
การพฒนาเศรษฐกจ ทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอมไดอยางสมดลเพอสรางสงคมทมคณภาพ
3. แนวคดทางสงแวดลอม เนนการรกษาหรออนรกษระบบกายภาพและชววทยา รวมถงการปกปองความหลากหลายทาง
ชวภาพของระบบนเวศ เพอใหเกดเสถยรภาพในระบบนเวศ
ของโลก ซงตองครอบคลมถงสงแวดลอมทมนษยสรางขนมาดวย
26
ดงนน แนวคดนจงใหความสาคญกบการรกษาระบบนเวศเหลาน
ใหสามารถปรบตวตอการเปลยนแปลงตางๆ ทเกดขน มการใช
ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในขอบเขตทคงไว
ซงความหลากหลายทางชวภาพและสามารถพลกฟนใหกลบคนส
สภาพใกลเคยงกบสภาพเดมใหมากทสด เพอใหคนรนหลง
ไดมโอกาสและมปจจยในการดารงชวต การดาเนนการดงกลาว
จงตองมการปรบเปลยนทศนคตในการใชทรพยากรธรรมชาต
อยางเกอกล มงสงเสรมใหมการใชทรพยากรธรรมชาตอยาง
สมดล รวมถงการนาเทคโนโลยสะอาดมาใชใหมากทสด
Triple Bottom Line
Triple Bottom Line เปนแนวคดของ John Elkington โดยพฒนามาจากแนวคดเดมท Brundtland Commission ขององคการสหประชาชาต
ไดกาหนดไวเมอป ค.ศ. 1987 โดยเนนเรอง มนษย (People) โลก
(Planet) และกาไร (Profit) คอ ใหความสาคญกบการมองคณคาและประเมนความสาเรจขององคกรอยางสมดลทง 3 ดาน คอ ทงดานเศรษฐกจ (การทาใหธรกจเตบโต) ดานสงคม (การเกอกลสงคมรอบขาง) และ
ดานสงแวดลอม (การดแลรกษาสงแวดลอม) รวมถงการดาเนนกจการ
ดวยความโปรงใส มบรรษทภบาล ซงชวยใหธรกจสามารถประเมนความเสยงและตอบสนองตอความตองการของผมสวนไดเสยไดอยางครบถวน อนจะนาไปสความสาเรจของการพฒนาอยางยงยนของธรกจ
27ไขความหมาย การพฒนาอย�างยงยนบทท 1 แนวคดดานความรบผดชอบตอสงคมของธรกจกบการพฒนาอยางยงยน
มนษย (People) หรอทนมนษย เปนแนวคดทเนนเรองการดาเนน
ธรกจทเปนธรรมตอแรงงาน ชมชน และทองถนทธรกจนนไปตงอย
ไมขดรดหรอกอใหเกดอนตรายกบแรงงานหรอคนในชมชนนนๆ สราง
ความเขมแขงในชมชนทองถนดวยการพฒนาโครงสรางพนฐาน รวมถง
ตองดาเนนการคาทเปนธรรม (Fair trade) ทมเงอนไขหลก เชน ผคา
รบซอผลผลตจากเกษตรกรในระดบราคาทเหมาะสมททาใหเกษตรกร
สามารถมชวตความเปนอยทดระดบหนงได ไมกดขแรงงาน มโครงสราง
การบรหารทเปนประชาธปไตย ไมใชแรงงานเดก สนบสนนใหมการปรบปรง
สภาพแวดลอมในการทางาน ฝกทกษะแรงงานหรอเกษตรกรอยางสมาเสมอ
เปนตน
โลก (Planet) หรอทนธรรมชาต หมายรวมถงการดาเนนธรกจ
ทสนบสนนความยงยนและรกษาสงแวดลอม ธรกจตองผลตโดยใช
ทรพยากรและกอใหเกดผลกระทบเชงลบตอสงแวดลอมใหนอยทสดเทาทเปนไปได มการหมนเวยนหรอนาทรพยากรกลบมาใชใหม
ใชกระบวนการผลตทชวยอนรกษสงแวดลอม เชน ไมใชหรอลดการใชสารเคมและสารพษในการผลต เปนตน เพอรกษาสงแวดลอมและความหลากหลายทางชวภาพใหมากทสด
กาไร (Profit) ในแงนหมายถงกาไรทางเศรษฐศาสตร กลาวคอ หกตนทนทงทมองเหนและมองไมเหนออกไปแลว จงเรยกวาเปนกาไร
ทแทจรง ซงแนนอนวาธรกจยอมตองสรางกาไรใหกบผถอหนดวย
แตธรกจ Triple bottom line ไมไดมเปาหมายอยทกาไรสงสดเพยง
อยางเดยว หากยงคานงถง “ประโยชน” และ “ตนทน” ทางสงคมและ
สงแวดลอมจากการทาธรกจอกดวย
28
แนวปฏบต / ประเดนดานความรบผดชอบ
ตอสงคม
2บทท
แนวปฏบต / ประเดนดานความรบผดชอบตอสงคม
บทท 2
Fair Operating Practices
Labor Practices
Consumer Issues
Human Rights
Community Involvement
and Development
Anti-corruptionEnvironment ct
Corporate Corporate GovernanceGovernance
การดาเนนงานด านความรบผดชอบต อสงคมของธรกจ
มเปาหมายสาคญ คอ การลดผลกระทบเชงลบและสรางผลกระทบ
เชงบวกทงในทางตรงและทางออมจากการดาเนนงานของธรกจ
ธรกจจงควรใหความสาคญกบกระบวนการดาเนนงานใหครอบคลม
ทกประเดนทอาจกอใหเกดผลกระทบตอสงคมและสงแวดลอม รวมถง
ประเดนทธรกจอาจไดรบผลกระทบจากสงคมและสงแวดลอมดวยเชนกน
แนวปฏบตดานความรบผดชอบตอสงคมโดยทวไปจงครอบคลม
ประเดนสาคญทงภายในและภายนอกองคกร อาท บรรษทภบาล การประกอบกจการดวยความเปนธรรม การตอตานการทจรต การเคารพ
สทธมนษยชน การปฏบตตอแรงงานอยางเปนธรรม ความรบผดชอบ
ตอผบรโภค การรวมพฒนาชมชนและสงคม และการจดการสงแวดลอม
Corporate Governance
บรรษทภบาล ในความหมายของกจการทมความรบผดชอบตอสงคม หมายถง การจดใหมระบบบรหารจดการอยางรหนาทและมความรบผดชอบ
31ไขความหมาย การพฒนาอย�างยงยนบทท 2 แนวปฏบต / ประเดนดานความรบผดชอบตอสงคม
ในการจดการอยางโปรงใส เทาเทยม เปนธรรม และมประสทธภาพ
รวมถงสามารถเพมคณคาและมลคาพรอมรบการตรวจสอบได
ในบรบทของบรษทจดทะเบยน บรรษทภบาลจงหมายถง
ระบบทจดใหมโครงสรางและกระบวนการของความสมพนธระหวาง
คณะกรรมการ ฝายจดการ และผถอหน เพอสรางความสามารถ
ในการแขงขน นาไปสการเตบโตและเพมมลคาใหกบผถอหน
ในระยะยาว โดยคานงถงผมสวนไดเสยอนดวย
หลกการดานบรรษทภบาลสาหรบบรษทจดทะเบยนประกอบดวย
เรองสาคญ 5 เรอง ดงน
๏ สทธของผถอหน (Rights of shareholders)
ผถอหนมสทธในความเปนเจาของบรษทโดยควบคมบรษท
ผานการแตงตงคณะกรรมการใหทาหนาทแทนตนและมสทธตดสนใจเกยวกบการเปลยนแปลงทสาคญของบรษท บรษท
จงควรสงเสรมใหผถอหนไดใชสทธของตน
๏ การปฏบตตอผถอหนอยางเทาเทยมกน (Equitable treatment of shareholders)
ผถอหนทกราย ทงผถอหนทเปนผบรหารและผถอหนทไมเปนผบรหาร รวมทงผถอหนชาวตางชาต ควรไดรบการปฏบต
ทเทาเทยมกนและเปนธรรม ผ ถอหนสวนนอยควรไดรบ
การปกปองสทธขนพนฐานอยางเทาเทยมกน๏ บทบาทของผมสวนไดเสย (Role of stakeholders)
ผ มส วนไดเสยควรไดรบการดแลจากบรษทตามสทธทมตามกฎหมายทเกยวของ คณะกรรมการควรพจารณาใหม
32
กระบวนการสงเสรมใหเกดความรวมมอระหวางบรษทกบ
ผมสวนไดเสยในการสรางความมงคง ความมนคงทางการเงน
และความยงยนของธรกจ
๏ การเปดเผยขอมลและความโปรงใส
(Disclosure and transparency)
คณะกรรมการควรดแลให บรษทเป ดเผยข อมลสาคญ
ทเกยวของกบบรษท ทงขอมลทางการเงนและขอมลทมใช
ขอมลทางการเงนอยางถกตอง ครบถวน ทนเวลา โปรงใส ผาน
ชองทางทเขาถงขอมลไดงาย มความเทาเทยมกน และนาเชอถอ
๏ ความรบผดชอบของคณะกรรมการ
(Responsibilities of the Board) คณะกรรมการมบทบาทสาคญในการกากบดแลกจการเพอ
ประโยชนสงสดของบรษท รวมทงมความรบผดชอบตอ
ผลการปฏบตหนาทตอผถอหนและเปนอสระจากฝายจดการ
บรรษทภบาลจะชวยใหธรกจสามารถกาหนดวตถประสงคและ
เปาหมายทางธรกจ รวมถงวธการ กระบวนการ และขนตอนในการบรรลวตถประสงคและเปาหมายดงกลาว อกทงยงครอบคลมวธตดตามวดผลการดาเนนงานอนเปนประโยชนตอธรกจ ผถอหน และผมสวนไดเสย
ใหไดรบความเปนธรรมเทาเทยมกน รวมถงสรางความเชอมนตอผถอหน
ผลงทน และผมสวนไดเสยทกฝาย อนจะนาไปสความเตบโตและความม
เสถยรภาพของธรกจ พรอมๆ กบการดแลชมชน สงแวดลอม และผลประโยชนของสงคมทธรกจนนดาเนนกจการอย
33ไขความหมาย การพฒนาอย�างยงยนบทท 2 แนวปฏบต / ประเดนดานความรบผดชอบตอสงคม
Fair Operating Practices
การประกอบกจการดวยความเปนธรรมเปนการปฏบตหรอ
การประกอบธรกรรมในการดาเนนงานอยางมจรยธรรมของธรกจหนง
ตอธรกจอน การปฏบตตามหลกจรยธรรมถอเปนพนฐานทกอใหเกด
ความเชอมนและความยงยนในสมพนธภาพของธรกจและผเกยวของ
ในระยะยาว ประเดนทเกยวของกบการประกอบกจการดวยความเปนธรรม
จงใหความสาคญและสงเสรมใหเกดการปฏบตตามหลกจรยธรรมตางๆ
ประเดนทเกยวของกบการประกอบกจการดวยความเปนธรรม
ไดแก
๏ การแขงขนทเปนธรรม (Fair competition) การแขงขนทเปนธรรมกระตนใหเกดนวตกรรมและประสทธภาพ
ในการดาเนนงาน ลดตนทนของสนคาและบรการ และสราง
มาตรฐานทดในการจดซอจดจาง
๏ การสงเสรมความรบผดชอบตอสงคมในหวงโซคณคา
(Promoting social responsibility in the value chain)
ธรกจจาเปนตองคานงถงการดาเนนงานดวยความรบผดชอบตอสงคมตลอดหวงโซคณคา เพราะความยงยนในการดาเนนงานขององคกรหนงๆ ไมไดเปนผลมาจากการดาเนนงานของ
ตวธรกจเองเพยงอยางเดยวเทานน หากแตเปนผลทเกยวโยง
กบการดาเนนงานของธรกจตลอดหวงโซคณคา
34
๏ การเคารพสทธในทรพยสนของธรกจอน
(Respect for property rights) สทธในทรพยสน หมายรวมถงทงทรพยสนทางกายภาพและ
ทรพยสนทางปญญา รวมถงผลประโยชนตางๆ ทเกยวของกบ
ทรพยสนดงกลาว โดยสทธในการครอบครองทรพยสนถอเปน
สทธมนษยชนขนพนฐาน ดงนน ในการดาเนนงานอยางม
ความรบผดชอบตอสงคม ธรกจจงตองใหความสาคญกบ
การเคารพสทธในทรพยสนของธรกจอน๏ การเกยวของกบการเมองอยางมความรบผดชอบ
(Responsible political involvement) ธรกจสามารถสงเสรมกระบวนการการเมองภาคมหาชนและ
สนบสนนการพฒนานโยบายสาธารณะซงเปนประโยชนตอ
สงคมในระดบมหภาคได แตตองระมดระวงไมใหเกดการใช
อานาจครอบงาทผดจรยธรรม รวมถงตองควบคมไมใหเกดการใชอานาจในการบนทอนกระบวนการทางการเมองดวย
การประกอบกจการดวยความเปนธรรมจะเกดขนไดเมอธรกจใหความสาคญกบการเคารพตอกฎหมายหรอหลกนตธรรม การยดมน
ในมาตรฐานจรยธรรมและความถกตอง ความซอสตย ความโปรงใส
เทาเทยมกน และความรบผดชอบทสามารถยอมรบการตรวจสอบได
35ไขความหมาย การพฒนาอย�างยงยนบทท 2 แนวปฏบต / ประเดนดานความรบผดชอบตอสงคม
Anti-corruption
การตอตานการทจรตม 2 มต คอ การตอตานการทจรตภายในและ
ภายนอกองคกร เปนการปองกนและกาจดการใชอานาจในทางทผด
เพอใหไดมาซงผลประโยชนสวนตวหรอกอใหเกดความเสยหาย
ตอบคคลอนหรอตอสวนรวม อนเปนการทาลายประสทธผลและ
ชอเสยงทางจรยธรรมขององคกร
การทจรตอาจเกดไดในหลายลกษณะ เชน การตดสนบนเจาหนาท
ดวยการชกชวน การเสนอ การให หรอการรบเงน และ/หรอสงของ
การมผลประโยชนทบซอน การฉอฉล การฟอกเงน การยกยอก การปกปด
ขอเทจจรง การขดขวางกระบวนการยตธรรม การคาภายใตอทธพล เปนตน
ประเดนการทจรตนไมไดเกดขนไดเฉพาะการประกอบธรกรรม
ระหวางภาคเอกชนกบหนวยงานรฐเทานน แตยงครอบคลมถงธรกรรมระหวางบคคลหรอองคกรธรกจดวยกนเองดวย
การทจรตเปนสงททาลายประสทธผลและชอเสยงขององคกร ซงนอกจากจะกอใหเกดผลเสยหายตอธรกจและความสามารถในการแขงขนแลว ยงทาใหเกดการฝาฝนสทธมนษยชน ทาลายกระบวนการ
ทางกฎหมาย ทาใหสงคมเกดความออนแอและทาลายสงแวดลอมอกดวย
การตอตานการทจรตสามารถทาไดดวยการกาหนดเปนนโยบายและกลยทธ โดยผนาของธรกจจะตองเปนแบบอยางทด มการวางแผน
บรหารความเสยงของการทจรตทงในองคกรและนอกองคกร รวมทงสราง
36
กลไกการรายงานและตดตามผล เพอเสรมสรางใหพนกงาน ตวแทน
คสญญารบจางและคคาตระหนกถงผลของการทจรตทอาจเกดขน โดย
การตอตานการทจรตอาจจะใชวธการสนบสนนหรอรวมมอกนเปน
เครอขาย
Human Rights
การเคารพสทธมนษยชน คอ การสงเสรมและคมครองสทธและ
เสรภาพของบคคล และการปฏบตตอกนอยางเสมอภาคบนพนฐาน
ของความเคารพในชวตและศกดศรของความเปนมนษยซงกนและกน
การรจกคานงถงชวตของกนและกน การเอาใจใสดแลในความทกขและ
ความสขของกนและกน รวมทงชวยเหลอซงกนและกนเมอมเหตทกขภย
เพอรกษาไวซงความนาเชอถอและไววางใจของผมสวนไดเสยตอธรกจ
สทธมนษยชนเปนสทธขนพนฐานของมนษยทมมาแตเกด ไมวาบคคลนนจะเปนใคร มถนกาเนด สญชาต เชอชาต เผาพนธ สผว ศาสนา ภาษา หรอสถานะทางสงคมเชนใด ทกคนตางมสทธน
อยางเทาเทยมกน ธรกจในฐานะสมาชกของสงคมยอมมหนาทและ
ความรบผดชอบในการเคารพและคมครองสทธมนษยชน โดยเฉพาะอยางยงในปจจบนทธรกจมบทบาทในการพฒนาการคาและมความสมพนธทางการเมองและเศรษฐกจทซบซอนมากขน สงคมจงมความคาดหวงวา
ธรกจจะแสดงความรบผดชอบตอสงคมดวยความเคารพในคณคาของ
มนษยและหลกสทธมนษยชน
37ไขความหมาย การพฒนาอย�างยงยนบทท 2 แนวปฏบต / ประเดนดานความรบผดชอบตอสงคม
Labor Practices
การปฏบตตอแรงงานอยางเปนธรรม คอ การเคารพและปฏบต
ตอแรงงานอยางสอดคลองกบกฎหมายและหลกจรยธรรม เพอสราง
ความยตธรรม ความมนคงและความสงบสขในสงคม อนรวมถง
การเตบโตอยางยงยนของธรกจเอง เนองจากแรงงานเปนผมสวนไดเสย
โดยตรงของธรกจซงทาหนาทขบเคลอนการดาเนนงานของธรกจใหเกดขน
ประเดนความรบผดชอบตอสงคมทเกยวของกบการปฏบตตอ
แรงงานอยางเปนธรรม ไดแก
๏ การเคารพสทธในการทางานตามหลกสทธมนษยชน เชน
การไมเลอกปฏบต การไมสนบสนนการบงคบใชแรงงาน
(Forced labor) การไมใชแรงงานเดก (Child labor) การเคารพ
ในสทธและเสรภาพของแรงงานในการรวมกลมเปนสมาคมและเจรจาตอรองรวม เปนตน
๏ การใหความคมครองสภาพการทางานของแรงงาน เชน
การจายคาจางและคาตอบแทนทเปนธรรม การจดสวสดการทเหมาะสมกบสภาพการจางงาน เปนตน
๏ การคมครองสขภาพและความปลอดภยในการทางาน เชน การสงเสรมมาตรฐานสภาวะแวดลอมในการทางานทดของ
แรงงานทงทางดานรางกายและจตใจ การจดสภาพแวดลอม
ใหปลอดจากความเสยงและอนตรายในการทางาน เปนตน
38
Consumer Issues
ความรบผดชอบตอผบรโภคเปนความรบผดชอบตอคณภาพ
คณสมบต ขอมลของสนคาและบรการ ตลอดจนการนาเสนอสนคา
และบรการทมประโยชนตอผบรโภค สงคมและสงแวดลอม การลด
ความเสยงจากการใชสนคาและบรการใหเหลอนอยทสด
ความรบผดชอบนรวมถงการโฆษณาและการตลาดทเปนธรรม
การใหขอมลเกยวกบสนคาและบรการทชดเจนและเปนประโยชน
การบรหารจดการความสมพนธกบลกคาทงกอนและหลงการขาย
การปกปองขอมลและรกษาความเปนสวนตวของผบรโภค และการรบฟง
ความคดเหนของผบรโภคทมตอสนคาและบรการ
ประเดนสาคญหนงเกยวกบความรบผดชอบตอผ บรโภค คอ
การพฒนาสนคาและบรการใหทกภาคสวนสามารถเขาถงได รวมถงผบรโภคทดอยโอกาส ตลอดจนการกระตนใหเกดการบรโภคอยางยงยน
เพอเคารพและรกษาสทธของผบรโภคอยางเพยงพอ เชน สทธทจะไดรบ
การตอบสนองตอความตองการขนพนฐาน สทธดานความปลอดภย สทธดานขอมลขาวสาร สทธทจะไดรบความร และทกษะทจาเปนตอการตดสนใจเลอกซอสนคาและบรการ สทธในการเลอกและแสดงความคดเหน เปนตน
นอกจากน เมอธรกจตระหนกวาสนคาและบรการกอใหเกดผลกระทบในดานสขภาพหรอความปลอดภยในลกษณะใดๆ ตอผบรโภค บรษท
จะตองรบเปดเผยขอมล เรยกคนสนคาทมปญหานนและจดการแกไข
เยยวยาโดยทนท เพอใหเกดความเสยงตอผบรโภคใหนอยทสด
39ไขความหมาย การพฒนาอย�างยงยนบทท 2 แนวปฏบต / ประเดนดานความรบผดชอบตอสงคม
Community Involvement and Development
การรวมพฒนาชมชนและสงคมเปนการรวมมอหรอมสวนรวม
ในการพฒนาและสงเสรมความเขมแขง และคณภาพชวตทดใหกบ
ชมชนหรอสงคมทไดรบผลกระทบจากการดาเนนงานของธรกจ
ทาใหชมชนและสงคมมภมค มกนทด นาไปสการพงพาตนเอง
ในระยะยาว อนจะสงผลตอการยกระดบคณภาพสงคม การฟนฟธรรมชาต
และสงแวดลอม รวมถงการสรางความเขมแขงทางเศรษฐกจตอไป
ชมชนและสงคมนบเปนกลมผมสวนไดเสยทสาคญซงสงผลกระทบ
และไดรบผลกระทบจากการดาเนนธรกจ ธรกจจงควรมงเนนเรองการลด
ผลกระทบเชงลบตอชมชนและสงคม อนเกดจากกระบวนการดาเนนธรกจ
ซงทายทสดแลว ผลลพธทไดจากการพฒนาชมชนยอมสงผลกลบมายงตวธรกจดวย
ธรกจสามารถสรางความยงยนใหแกชมชนและสงคมไดในหลากหลายรปแบบ นบตงแตการเคารพตอกฎ ระเบยบและแนวทางปฏบตของชมชน
การสงเสรมและใหคณคากบศลปวฒนธรรมและจรยธรรมทองถน การใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาสาธารณประโยชน การรวมมอกบองคกรทองถนเพอพฒนาคณภาพชวตของคนในชมชน การสนบสนนทรพยากร
เพอการพฒนาชมชนในระยะยาว ตลอดจนการสงเสรมสขภาพทดของ
สมาชกในชมชนดวยการชวยเหลอดานการเขาถงยาและการรกษาโรค
รวมถงการสนบสนนวถชวตแบบสงเสรมสขภาพ
นอกจากน ธรกจสามารถมบทบาทสาคญในการใชทรพยากรธรรมชาต
ในวถทยงยนและการสนบสนนการจางงานทองถน ซงควรดาเนนการ
40
ควบค ไปกบการพฒนาทกษะความร ความสามารถ เพอสงเสรม
การพฒนาคณภาพชวตของคนในชมชน
Environment
การจดการสงแวดลอม คอ การตระหนกถงผลกระทบเชงลบ
ของการดาเนนงานของธรกจทมตอสงแวดลอมและบรหารจดการ
เพอปองกนไมใหเกดผลกระทบหรอบรรเทาผลกระทบทเกดขน
รวมถงฟนฟสงแวดลอมใหกลบคนสสภาพเดม
ในปจจบนธรกจไดรบแรงกดดนจากสงคมมากขนเรอยๆ ตอการแสดง
ความรบผดชอบตอความเสยหายทางธรรมชาตและสงแวดลอมทเกดขน
ทงในรปแบบของปญหามลพษทางสงแวดลอมและมหนตภยทาง
ธรรมชาตตางๆ ธรกจจงตองใหความสาคญกบการจดการสงแวดลอม รวมถงต องจดให มการประเมนและบรหารจดการความเส ยงตอสงแวดลอมในกระบวนการดาเนนงานของธรกจดวย
ตวอยางประเดนดานการจดการสงแวดลอมทธรกจสามารถดาเนนการเพอเพมมลคาและสรางความยงยนใหแกธรกจ ไดแก
๏ การปองกนมลภาวะ (Prevention of pollution) คอ
การจดการควบคมมลภาวะตางๆ เชน มลพษทางอากาศและนา มลพษจากกระบวนการจดการของเสย การใชและการกาจดสารเคมทเปนพษ เปนตน
๏ การใชทรพยากรอยางยงยน (Sustainable resource use)
คอ การควบคมอตราการใชทรพยากรในกระบวนการดาเนนงาน
41ไขความหมาย การพฒนาอย�างยงยนบทท 2 แนวปฏบต / ประเดนดานความรบผดชอบตอสงคม
ของธรกจใหตากวาอตราการฟนคนของทรพยากรทใช หรอ
ในกรณทเปนทรพยากรทใชแลวหมดไป ตองมอตราการฟนคน
ของทรพยากรททดแทนกนไดในระดบทเหมาะสม
๏ การลดและปรบใหเขากบภาวะโลกรอน (Climate change
mitigation and adaptation) คอ การบรหารจดการเพอลด
ภาวะโลกรอนทเกดจากปฏกรยาเรอนกระจก ซงธรกจตอง
ปรบตวเพอลดผลกระทบและลดการละเมดต อสขภาพ
การดารงชวต และสทธมนษยชนทเกยวของ๏ การปกปองสงแวดลอม ความหลากหลายทางชวภาพ และ
การบรณะทอยอาศยตามธรรมชาต (Protection of the
environment, biodiversity and restoration of natural
habitats) คอ การสรางความรบผดชอบตอสงแวดลอมและ
สงคมเพอปกปองสภาพแวดลอมตามธรรมชาตและชวยบรณะ
ทอยอาศยตามธรรมชาตของสงมชวตตางๆ ซงเปนพนฐานของระบบนเวศในสงแวดลอม
นอกจากน ธรกจยงอาจใหความสาคญกบการพฒนาและเผยแพรนวตกรรมจากการดาเนนความรบผดชอบตอสงคม เพอพฒนาศกยภาพขององคกร ขยายขดความสามารถในการแขงขนของธรกจและสรางมลคาเพมแกธรกจ สงคม และสงแวดลอมไปพรอมๆ กน
เมอธรกจไดดาเนนการตามแนวปฏบตดานความรบผดชอบตอสงคมแลว
ธรกจควรเปดเผยผลการดาเนนงานดงกลาวในรายงานความรบผดชอบตอสงคม (CSR report) หรอรายงานแหงความยงยน (SD report) เพอ
ใหขอมลและสอสารกบผมสวนไดเสยอยางโปรงใสและเชอถอไดตอไป
42
การดาเนนธรกจอยางมความรบผดชอบตอสงคมตลอดหวงโซอปทาน
3บทท
การดาเนนธรกจอยางมความรบผดชอบตอสงคมตลอดหวงโซอปทาน
บทท 3
Life Cycle Life Cycle AssessmentAssessment
Green Procurement
Green Labeling
Sustainable Consumption
Raw Material Sourcing and Purchasing
MarketingProduction Consumption Waste Management
การดาเนนธรกจดวยความรบผดชอบตอสงคมนน แตเดม
มขอบเขตครอบคลมเฉพาะในกระบวนการดาเนนงานของตวธรกจเอง
กลาวคอ มองเพยงในระดบกระบวนการผลตและสงมอบสนคาและบรการ
ของธรกจเทานน ตอมามแนวคดวาความยงยนของการดาเนนธรกจ
ขององคกรหนงไมไดเปนผลมาจากการบรหารจดการและการดาเนนงาน
อยางมความรบผดชอบของตวธรกจเองเพยงอยางเดยวเทานน แตตองขนอยกบการดาเนนงานทเกยวของกบธรกจตลอดหวงโซอปทาน
(Supply chain) ของตนเองดวยวามการบรหารจดการและการดาเนนงาน
อยางมความรบผดชอบตอสงคมเปนอยางไร สอดคลองกบสงทผมสวนไดเสยของธรกจมองเหนและคดวามความสาคญดวยหรอไม นบตงแตการไดมาซงวตถดบ การดาเนนการผลต การบรรจภณฑและการตดฉลากสนคา
การทาการตลาดและประชาสมพนธ การอปโภคบรโภคของลกคา ไปจนถง
การกาจดและทาลายซากหรอขยะภายหลงการอปโภคบรโภค
แนวคดการดาเนนธรกจดวยความรบผดชอบตอสงคมในลกษณะน
จงเปนการพจารณาในองครวม ซงบรณาการทงผลการดาเนนงานของ
ตวธรกจเอง ความยงยนของคคาทใหบรการตลอดหวงโซอปทาน
45ไขความหมาย การพฒนาอย�างยงยนบทท 3 การดาเนนธรกจอยางมความรบผดชอบตอสงคมตลอดหวงโซอปทาน
ไปจนถงการบรโภคอยางยงยนของลกคาหรอผบรโภค จงเกดประเดน
มงเนน (Material aspects) มากมายตลอดหวงโซอปทาน
อยางไรกด แตละธรกจอาจแตกตางกนทงในประเดนทมงเนนและ
ในระดบความสาคญของแตละประเดน ขนอยกบลกษณะหรอประเภทของ
อตสาหกรรมทธรกจนนดาเนนงานอย
ตวอยางประเดนมงเนนทธรกจหลายแหงใหความสาคญเกยวกบ
การดาเนนธรกจอยางมความรบผดชอบตอสงคมตลอดหวงโซอปทาน
ไดแก การจดซอจดจางสเขยว ฉลากเขยว และการบรโภคทยงยน เปนตน
Green Procurement
ดวยแนวคดการดาเนนธรกจอยางยงยน องคกรตางๆ จงใหความสาคญกบการจดซอจดจางทเปนมตรตอสงแวดลอมหรอ
การจดซอจดจางสเขยวตลอดหวงโซอปทาน เพอลดผลกระทบเชงลบตอสงคมและสงแวดลอมโดยรวม โดยธรกจจะตองคานงถงความเหมาะสมทางดานคณภาพ ราคา การสงมอบสนคาหรอบรการตามทกาหนด และการลดผลกระทบเชงลบตอสงแวดลอมจากสนคา
และบรการ โดยพจารณาตลอดทงวฏจกรชวตของสนคาและบรการนน
หลายองคกรจงกาหนดนโยบายการจดซอจดจางสเขยว รวมถงจดทามาตรฐานการดาเนนงานของคคา หรอจดทารายชอค คาหรอ
ผใหบรการทไดมาตรฐาน โดยคานงถงความตองการของธรกจและ
ความคาดหวงของลกคาและผบรโภคเปนหลกในการกาหนดนโยบายและ
แนวปฏบตดงกลาว
46
การจดซอจดจางสเขยวมผลโดยตรงตอการดแลสงคมและ
สงแวดลอม เพราะมสวนสาคญในการกระตนใหธรกจใสใจตอสงแวดลอม
และเลอกใชผลตภณฑสเขยว สงผลใหเกดการขยายตลาดของผลตภณฑ
ทเปนมตรตอสงแวดลอม รวมถงการแขงขนในการพฒนาคณภาพสนคา
และบรการใหไดมาตรฐานดานสงแวดลอมเพอตอบสนองตอความตองการ
ของตลาด รวมถงสนบสนนใหผบรโภคมทางเลอกในการบรโภคอยางยงยน
จงอาจกลาวไดวา การจดซอจดจางสเขยวเปนการจดการทงในดาน
อปสงค (Demand-side) ควบคไปกบดานอปทาน (Supply-side)
และสรางผลกระทบทแผขยายออกไปในวงกวาง
ในยคการคาไรพรมแดน การผลตและสงมอบสนคาและบรการ
ไปจาหนายในตลาดตางประเทศนน ไมเพยงแตตองมการควบคม
มาตรฐานของสนคาและบรการเทานนแตตองใหมนใจดวยวามาตรฐาน
การดาเนนงานของธรกจตลอดหวงโซอปทานผานกฎระเบยบและ
ขอกาหนดดานสงคมและสงแวดลอมของแตละประเทศดวย เชน นอกจาก
จะตองคานงถงความปลอดภยของสนคาอปโภคบรโภคตามมาตรฐาน
ของแตละประเทศแลว ยงตองคานงถงผลกระทบในเชงสงคมและสงแวดลอมตลอดการดาเนนธรกจดวยวากระบวนการจดหาวตถดบนนเปนกระบวนการจดหาวตถดบอยางยงยนและเปนมตรตอสงแวดลอม
ไมใชวตถดบทเปนสารเคมตองหามหรอเปนอนตราย มการปฏบต
ตอแรงงานอยางเปนธรรม ไมใชแรงงานทาสหรอแรงงานเดก เปนตน
47ไขความหมาย การพฒนาอย�างยงยนบทท 3 การดาเนนธรกจอยางมความรบผดชอบตอสงคมตลอดหวงโซอปทาน
Green Labeling
ธรกจสามารถแสดงมาตรฐานการดาเนนงานดานความรบผดชอบ
ตอสงคมเพอสอสารใหลกคาหรอผบรโภคไดรบทราบผานฉลากสนคา
ซงเปนเครองหมายทแสดงวาสนคาและบรการนนมคณสมบต
ตามมาตรฐานดานความรบผดชอบตางๆ เชน ฉลาก CFC-free
แสดงวาสนคานนปลอดสารซเอฟซ (CFCs) ซงมผลตอการทาลาย
ชนโอโซน เครองหมาย FSC จาก Forest Stewardship Council
เปนเครองหมายทรบรองวาไมหรอผลตภณฑไมทใชในสนคาเปนไม
จากปาไมเพอการพาณชย ไมไดมาจากปาธรรมชาต ซงหมายความวา
การใชสนคานนชวยลดผลกระทบดานการทาลายปาและการเปลยนแปลง
สภาพภมอากาศดวย เปนตน
ในปจจบน พบวาฉลากสวนใหญจะใชการประเมนวฏจกรชวต
ผลตภณฑ (Life cycle assessment) เชน Carbon footprint Water footprint ทาใหธรกจตระหนกถงการปลดปลอยกาซเรอนกระจกและการใชทรพยากรนาตลอดชวงวงจรชวตผลตภณฑ (Cradle-to-Grave) นบตงแต
การไดมาซงวตถดบ การขนสง การผลต การตลาด การบรโภค จนกระทง
การกาจดของเสยทเหลอจากการใชผลตภณฑ
บทบาทของฉลากสนคาในดานความรบผดชอบตอสงคม คอ แสดง
ความโปรงใสในการผลตสนคาและบรการของธรกจ โดยเปดเผยขอมล
ผลกระทบทเกดขนจากการดาเนนธรกจและใหขอมลประกอบการ
ตดสนใจเลอกซอสนคาและบรการของลกคาหรอผบรโภค เชน
48
การตดสนใจเลอกซอสนคาทมปรมาณการปลดปลอยกาซเรอนกระจก
ทแตกตางกน การเลอกซอผลไมทมตราสนคาออรแกนก หรอการเลอก
ซอกาแฟจากแหลงทไดรบการรบรองวาทาการคาอยางเปนธรรม (Fair trade)
กบเกษตรกร เปนตน ทงน เพอตอบสนองตอแนวทางการบรโภคอยางยงยน
ของผบรโภคนนเอง
ฉลากเขยวจงถอเปนกลยทธหนงในนโยบายดานสงแวดลอม
ทใชตลาดเปนเครองมอในการดแลรกษาสงแวดลอมผานการผลตและ
การบรโภคของผผลตและผบรโภคทกคน
Sustainable Consumption
การบรโภคอยางยงยน หมายถง การใชสนคาและบรการ
ทตอบสนองตอความตองการพนฐานและนาไปสการมคณภาพชวต
ทดขน โดยใชทรพยากรธรรมชาตและสารเคมทเปนพษใหนอยทสด รวมถงสรางมลพษและของเสยใหนอยทสดตลอดชวงวฏจกรชวตของสนคาและบรการ และไมลดทอนความสามารถหรอโอกาส
ในการเขาถงทรพยากรตามความตองการของคนรนตอๆ ไป
การบรโภคอยางยงยนจงเปนรปแบบของการบรโภคโดยคานงถง
ผลกระทบทเกดขนกบสงคมและสงแวดลอมโดยรอบ โดยไมไดมงเนน
ทการลดปรมาณการบรโภค แตมงเนนทการบรโภคอยางมประสทธภาพบนความรอบร และทาลายทรพยากรใหนอยลง ซงยงคงตอบสนองความตองการพนฐานทจาเปนของคนรนปจจบน โดยไมกระทบตอ
49ไขความหมาย การพฒนาอย�างยงยนบทท 3 การดาเนนธรกจอยางมความรบผดชอบตอสงคมตลอดหวงโซอปทาน
ขดความสามารถในการตอบสนองความตองการทจาเปนของคน
ในรนตอๆ ไป
ปจจบน ผ บรโภคทใหความสาคญกบแนวคดนมจานวนเพม
มากขนเรอยๆ ทวโลก และกลายเปนปจจยหนงในการกดดนใหธรกจ
ตองใหความสาคญกบเรองความรบผดชอบตอสงคมกนมากยงขน
50
การเชอมโยงผมสวนไดเสย
4บทท
การเชอมโยงผมสวนไดเสยบทท 4
More Positive More Positive ImpactsImpacts
Less Negative Less Negative ImpactsImpacts
Stakeholder Stakeholder EngagementEngagement
Stakeholder Stakeholder ResponsivenessResponsiveness Businesses
Stakeholders• Primary Stakeholders• Secondary Stakeholders
ในการกาหนดกรอบการดาเนนงานดานความรบผดชอบตอสงคม
ธรกจจาเปนตองทราบถงความสมพนธระหวางธรกจและผมสวนไดเสย
(Stakeholders) ในเชงผลกระทบและประเดนทเกยวโยงระหวางกน
เพอใหธรกจสามารถตอบสนองตอผมสวนไดเสยอยางมความรบผดชอบ
ตอสงคม (Stakeholder responsiveness)
ดงนน ธรกจจงจาเปนตองทาความเขาใจวาผมสวนไดเสยของธรกจคอใคร มลกษณะเฉพาะอยางไร มความเกยวโยงกบธรกจในประเดนใดบาง ทงในมตดานเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม รวมถงมความสอดคลองกนระหวางคณคาของผมสวนไดเสยกบคณคาของธรกจอยางไร
คาตอบเหลานเปนทมาของกรอบการดาเนนงานดานความรบผดชอบตอสงคม ซงการทจะไดคาตอบเหลาน ธรกจตองมการบรหารจดการ
ทเรยกวา “การเชอมโยงผมสวนไดเสย” (Stakeholder engagement)
อยางเปนกระบวนการ เพอนาไปสการลดผลกระทบเชงลบและสราง
ผลกระทบเชงบวกระหวางธรกจและผมสวนไดเสย อนจะนาไปสความรวมมอและการสรางคณคารวมกนระหวางธรกจและ
ผมสวนไดเสย เชน ทาใหผถอหนตองการลงทน ลกคาพอใจซอสนคา
53ไขความหมาย การพฒนาอย�างยงยนบทท 4 การเชอมโยงผมสวนไดเสย
คคายนดรวมประกอบธรกจดวย พนกงานยนดปฏบตงานกบองคกร หรอ
ไดรบการยอมรบจากสงคมและชมชนใหธรกจเขามาประกอบกจการ
ในพนทโดยไมคดคาน (License to operate หรอ Community permit) เปนตน
การบรหารจดการเรองการเชอมโยงผมสวนไดเสยในปจจบน
จงพฒนาและยกระดบขน โดยมองวาผมสวนไดเสยนนมความสาคญ
อยางยงตอการดาเนนธรกจขององคกร ความตองการและความคาดหวง
ของผมสวนไดเสยเปนขอมลสาคญทใชในการกาหนดกลยทธ ทศทาง
แผนการดาเนนงานและแนวทางการพฒนาองคกร เพอใหผลการดาเนนงาน
ตามแนวทางการพฒนาดงกลาวขององคกรมสวนทาใหสงคมดขน ซงกคอ
ประโยชนทจะเกดขนในดานเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม ทมใช
เปนเพยงการสรางผลกาไรเพยงอยางเดยว แตยงตอบสนองความตองการและความคาดหวงของผมสวนไดเสยทงหมดของธรกจ
นอกจากน การเชอมโยงผมสวนไดเสยยงชวยสรางความไดเปรยบทางการแขงขนใหแกธรกจอกดวย เพราะความเขาใจและความเชอมนของผมสวนไดเสยเปนภมคมกนทดใหแกธรกจ โดยเฉพาะอยางยงเมอเกดปญหา เพราะผมสวนไดเสยจะมความไวเนอเชอใจวาธรกจ
จะสามารถจดการกบปญหาหรอสถานการณนนได โดยคานงถง
ความรบผดชอบทมตอผมสวนไดเสย
Stakeholders
ผมสวนไดเสย คอ บคคลหรอกลมบคคลทสามารถสรางผลกระทบ และ/หรอไดรบผลกระทบจากการดาเนนธรกจในดานตางๆ การแบงกลม
54
ผมสวนไดเสยโดยทวไปมกแบงตามระดบความสมพนธในเชงผลกระทบ
ระหวางผมสวนไดเสยกบธรกจ ดงน
1. ผมสวนไดเสยทางตรง (Primary stakeholders) ผมสวนไดเสยทางตรง คอ บคคลหรอกล มบคคลทสราง
ผลกระทบโดยตรงตอการดาเนนงานของธรกจ อกทงยงเปน
ผทไดรบผลกระทบโดยตรงจากธรกจดวยเชนกน
ผมสวนไดเสยกลมนจงมอทธพลสาคญตอการดาเนนธรกจ เชน
พนกงาน ผถอหน ผลงทน ลกคา ผบรโภค คคา คธรกจ ชมชน
และสงคมทธรกจตงอย รวมถงรฐบาลและหนวยงานกากบดแล
ทเปนผกาหนดนโยบายและกฎระเบยบทเกยวของ ตลอดจน
โครงสรางพนฐานทจาเปนตอการดาเนนธรกจของบรษท
ดงนน การหาจดสมดลในการตอบสนองความตองการและความคาดหวงทหลากหลายของผมสวนไดเสยกลมน จงเปน
สงทธรกจตองใหความสาคญในการกาหนดและวางแผน
เชงกลยทธในการดาเนนธรกจอยางมความรบผดชอบตอสงคม
2. ผมสวนไดเสยทางออม (Secondary stakeholders)
ผมสวนไดเสยทางออม คอ บคคลหรอกลมบคคลทสรางผลกระทบและไดรบผลกระทบโดยออมตอทงความสาเรจและความลมเหลวของธรกจ ผมสวนไดเสยกลมนอาจไมได
เชอมโยงโดยตรงกบการดาเนนงานของธรกจและไมไดเปน
ปจจยสาคญในความอยรอดของธรกจ
55ไขความหมาย การพฒนาอย�างยงยนบทท 4 การเชอมโยงผมสวนไดเสย
ตวอยางของผมสวนไดเสยกลมน เชน สมาคมธรกจ/อตสาหกรรม
องคกรการกศล NGOs สอมวลชน นกวชาการ นกวจารณ
กลมกดดนหรอองคกรทเรยกรองสทธในเรองตางๆ เปนตน
อยางไรกด กลมผมสวนไดเสยทางออมนถอวามความสาคญ
เชนกน เนองจากอาจมผลกระทบตอการดาเนนงานและ
ชอเสยงของธรกจ ดวยการเคลอนไหวเพอสนบสนนหรอ
ตอตานกจกรรมหรอการดาเนนงานของธรกจได
Stakeholder Engagement
หลกการและเครองมอทชวยในการเชอมโยงผมสวนไดเสยทไดรบ
ความนยมกนมาก คอ AA1000 Stakeholder Engagement Standard
โดย AccountAbility หรอทเรยกวา “AA1000SES” ซงเปนมาตรฐาน
วาดวยกระบวนการเชอมโยงผมสวนไดเสยนบตงแตการอธบายเหตผลวาทาไมธรกจตองเชอมโยงผมสวนไดเสย ตลอดจนธรกจควรเชอมโยงกบใครและเชอมโยงเรองใดบาง ไปจนถงการตดตามประเมนผลและ
ปรบปรงการเชอมโยงผมสวนไดเสยอยางตอเนอง
กระบวนการเชอมโยงผมสวนไดเสยประกอบดวยขนตอนตางๆ
ดงน
1. การระบผมสวนไดเสย ในการเชอมโยงผมสวนไดเสย ธรกจตองระบใหไดวาใครคอ
ผมสวนไดเสย ใครอยในกลมทสรางผลกระทบตอธรกจและใคร
อยในกลมทไดรบผลกระทบจากธรกจ ใครเปนผมสวนไดเสย
56
ทางตรงและใครเปนผมสวนไดเสยทางออม เปนตน เพอให
ธรกจสามารถกาหนดไดวาผ มสวนไดเสยในกระบวนการ
ดาเนนธรกจประกอบไปดวยใครบางทธรกจจะตองดาเนน
กระบวนการเชอมโยงตอไป
2. การระบประเดนระหวางธรกจกบผมสวนไดเสย
เมอระบผ มสวนไดเสยไดแลว ธรกจตองวเคราะหตอวา
ผมสวนไดเสยแตละกลมนนมประเดนอะไรบางทเปนผลกระทบ
ระหวางกนกบธรกจ และมประเดนใดบางทธรกจตองรบผดชอบ
ตอผมสวนไดเสยในแตละกระบวนการดาเนนธรกจ
ตวอยางเชน บรษทผผลตเสอผามผมสวนไดเสยทางตรง คอ
เกษตรกรผปลกฝาย ประเดนทเกยวของครอบคลมตงแต
การปลกฝาย การกาหนดราคาฝาย การใชแรงงานเดก การใชสารเคม การคาขายอยางเปนธรรม เปนตน
3. การจดลาดบความสาคญของผมสวนไดเสยและประเดน
3.1 การจดลาดบความสาคญของผมสวนไดเสย
หลงจากระบผมสวนไดเสยและประเดนของผมสวนไดเสย
แลว ธรกจควรจดลาดบความสาคญของผมสวนไดเสย โดยพจารณาตามลกษณะของการพงพาใน 2 มต คอ
การทผมสวนไดเสยตองพงพาธรกจและการทธรกจตองพงพาผมสวนไดเสย
ผมสวนไดเสยกล มทธรกจตองพงพามากและทพงพาธรกจมากควรไดรบการจดลาดบความสาคญในลาดบตนๆ
ในกระบวนการเชอมโยงผมสวนไดเสย
57ไขความหมาย การพฒนาอย�างยงยนบทท 4 การเชอมโยงผมสวนไดเสย
3.2 การจดลาดบความสาคญของประเดนของผมสวนไดเสย นอกจากการจดลาดบความสาคญของผมสวนไดเสยแลว
ธ รกจต องจดล า ดบความสา คญของประเดนของ
ผมสวนไดเสยดวย เพราะระดบความสาคญของประเดน
มสวนสาคญในการกาหนดวาธรกจควรตอบสนองตอ
ประเดนนนๆ อยางเขมขนและรวดเรวเพยงใด
แนวทางการพจารณาจดลาดบความสาคญของประเดน
ของผมสวนไดเสย เชน
๏ เปนประเดนทเกยวของกบการบงคบใชตามกฎหมาย
ทมผลโดยตรงตอการดาเนนธรกจหรอไม๏ เปนประเดนทเปนบรรทดฐานทางสงคมหรอไม
๏ เปนประเดนทเชอมโยงกบการบรรลเปาหมายเชง
นโยบายของธรกจหรอไม๏ เปนประเดนทผมสวนไดเสยใหความสาคญ และมผล
ตอทศนคตและพฤตกรรมของผมสวนไดเสยทมตอ
ธรกจหรอไม
4. การจดทาแผนทผมสวนไดเสยและประเดนของผมสวนไดเสย
การจบคประเดนกบผมสวนไดเสยและกระบวนการดาเนนธรกจ
เพอจดลาดบความสาคญ โดยหาประเดนทมผลกระทบตอ
ผมสวนไดเสยทสาคญ นบเปนสงทธรกจตองใหความสาคญเปนลาดบตนๆ เพอปองกนความเสยหายจากความเสยงและสรางคณคาใหกบธรกจ
58
ธรกจสามารถจดลาดบความสาคญและจดทาแผนทผมสวนไดเสย
และประเดนไดตามการวเคราะหและการตงสมมตฐานของ
องคกรเอง ซงจะมประสทธผลมากขนหากธรกจเปดโอกาสให
ผมสวนไดเสยเขามามสวนรวมดวยในกจกรรมตางๆ เชน
การสมภาษณ การจดประชมกลม การสานเสวนา การจดทา
แบบสารวจ เปนตน เพอตรวจสอบวาธรกจและผมสวนไดเสย
ตางมมมมอง การรบรและความเขาใจเกยวกบประเดนตางๆ
ทเกดขนอยางไร รวมถงมลาดบความสาคญและความจาเปน
เรงดวนตรงกนหรอไม เพอบรหารความคาดหวงและการดาเนนการตอบสนองตอผมสวนไดเสยอยางเหมาะสมตอไป
5. การกาหนดวตถประสงคของการเชอมโยงผมสวนไดเสย ธรกจควรกาหนดวตถประสงคของการเชอมโยงผมสวนไดเสย
เพอเชอมกลยทธและการบรหารจดการโดยรวมของธรกจเขาดวยกน ไมใชเพยงเพอสรางความสมพนธอนดกบ
ผมสวนไดเสยเทานน แตตองสามารถตอบสนองตอเปาหมาย
หรอวตถประสงคในการดาเนนธรกจของบรษทดวย ดงนน ธรกจจงควรเอาวตถประสงคทางธรกจเปนตวตงและกาหนดวตถประสงคในการเชอมโยงผมสวนไดเสยใหตอบสนองตอ
วตถประสงคทางธรกจนน
การกาหนดวตถประสงคของการเชอมโยงผ มสวนไดเสยใหชดเจนจะชวยใหธรกจสามารถเลอกกลมผมสวนไดเสยทจะเชอมโยง รวมถงการกาหนดแนวทางและรปแบบการเชอมโยง
ไดอยางเหมาะสม เชน การใหความร ใหขอมล ดงขอมล สราง
ความเชอมน หรอดาเนนโครงการรวมกน
59ไขความหมาย การพฒนาอย�างยงยนบทท 4 การเชอมโยงผมสวนไดเสย
ตวอยางเชน บรษทมวสยทศนเรองการสรางหวงโซอปทาน
ทรบผดชอบตอสงแวดลอม แตบรษทไมอาจควบคมประเดน
ทเกยวของทงหมดเองได จงตองแสวงหาความรวมมอกบ
ผมสวนไดเสยทเปนคคาในหวงโซอปทาน โดยใชวธการใหขอมล
ความร แกค คาเพอสรางการรบร และความเขาใจเกยวกบ
วสยทศนของบรษท เพอใหคคามแนวปฏบตทสอดคลองกน
และมสวนชวยบรรลเปาหมายทางธรกจของบรษทดวย
6. การวางแผนการตอบสนองตอประเดนของผมสวนไดเสย การวางแผนการตอบสนองตอประเดนของผ มสวนไดเสย
จะมประสทธผลมากขน หากธรกจไดประเมนกอนวา ในปจจบน
ธรกจไดปฏบตตอประเดนนนๆ อยางไรบางแลว เชน
๏ ยงไมเคยตอบสนองตอประเดนนนเลย
๏ ตอบสนองเปนครงคราวหรอตอบสนองแบบเฉพาะกาล
๏ กาลงพฒนากระบวนการเชอมโยงผมสวนไดเสยในประเดนนนๆ๏ มกระบวนการบรหารจดการกบประเดนนนแลวโดยหนวยงาน
ทเกยวของ
๏ กาหนดเปนกลยทธในระดบองคกรทตองปฏบตโดยทวกน
ทงองคกรแลว
การประเมนหาระดบการดาเนนการตอบสนองตอประเดนของผมสวนไดเสยนจะทาใหธรกจพจารณาไดวาควรมกระบวนการ
จดการกบประเดนตางๆ อยางไร หากธรกจมการจดการกบ
ประเดนตางๆ นอยเกนไป อาจทาใหธรกจมความเสยงได ในขณะเดยวกนหากธรกจจดการกบบางประเดนจนทาให
60
สนเปลองทรพยากรเกนความจาเปน กตองปรบปรงประสทธภาพ
ในการตอบสนองตอประเดนของผมสวนไดเสย
7. การเสรมสรางความสามารถในการตอบสนองตอประเดน
ของผมสวนไดเสย เมอพจารณาแลววาแผนการตอบสนองตอประเดนของ
ผมสวนไดเสยทเหมาะสมเปนอยางไร ธรกจควรสารวจตนเอง
วามความสามารถและความพรอมในการตอบสนองตอประเดน
ของผมสวนไดเสยในลกษณะทตองการไดหรอไม โดยพจารณา
จากความสามารถและขอจากดในมมมองตางๆ เชน พนธสญญา
จากผบรหารระดบสง ความเพยงพอของทรพยากรดานการเงน
และเทคโนโลย ความรความเขาใจของผรบผดชอบทมตอ
ประเดนและบรบททางสงคมทเกยวของ หรอแมแตลกษณะ
เฉพาะตวของผรบผดชอบดวย เชน บคลกภาพและทกษะ
ความสามารถทจาเปนตองม เปนตน
และเมอธรกจไดสารวจตนเองแลวพบวามขอบกพรองในจดใด กควรยกระดบความสามารถหรอปรบปรงปจจยทเกยวของ
เพอใหสามารถดาเนนตามแผนการตอบสนองตอประเดนของ
ผมสวนไดเสยไดอยางเหมาะสม
8. การนาแผนการเชอมโยงผมสวนไดเสยไปปฏบต
หลงจากเสรมสรางศกยภาพใหธรกจสามารถปฏบตตาม
แผนการตอบสนองตอประเดนของผมสวนไดเสยไดแลว ธรกจ
ควรนาแผนดงกลาวไปปฏบตอยางเปนกระบวนการ โดยครอบคลมถงการมอบหมายหนาทความรบผดชอบ การสราง
61ไขความหมาย การพฒนาอย�างยงยนบทท 4 การเชอมโยงผมสวนไดเสย
ความรความเขาใจเกยวกบแผนใหผรบผดชอบ การสนบสนน
การปฏบตตามแผน การกาหนดระยะเวลาการตดตามผลการ
ปฏบตตามแผน และการสอสารในกรณทเกดปญหาหรอ
อปสรรคในการปฏบตตามแผน
9. การประเมนผลการเชอมโยงผมสวนไดเสย
ธรกจตองประเมนผลการเชอมโยงผ มสวนไดเสยและนา
ผลการประเมนไปทบทวน และรายงาน ซงจะนาไปสการเรมตน
กระบวนการเชอมโยงผมสวนไดเสยใหมในอนาคต เพราะเมอ
บรบทขององคกรเปลยนแปลงไป ผมสวนไดเสยบางกลมหรอ
ประเดนบางประเดนอาจเปลยนแปลงไป รวมถงอาจเปลยนแปลง
ลาดบความสาคญได
กระบวนการเชอมโยงผมสวนไดเสยและประเดนทเกยวของ
มขนตอนทเชอมโยง และตอเนองกน อยางไรกด ในทางปฏบต แตละขนตอนของการเชอมโยงผมสวนไดเสยอาจมรายละเอยดในการดาเนนการแตกตางกนไปตามลกษณะเฉพาะของบรบท
ของธรกจแตละประเภท
62
การดาเนนกจกรรมดานความรบผดชอบตอสงคม
ของธรกจ
5บทท
การดาเนนกจกรรมดานความรบผดชอบตอสงคมของธรกจ
บทท 5
Cause-related Marketing
Cause Promotion
Corporate Social
MarketingPhilanthropy
Corporate Corporate Social Social
InitiativesInitiatives
Volunteering
Socially Responsible
Business Practices
ในการดาเนนธรกจอยางมความรบผดชอบตอสงคม ธรกจสามารถ
กาหนดนโยบาย เปาหมาย และกลยทธดานความรบผดชอบตอสงคม
โดยบรณาการเปนสวนหนงของกระบวนการดาเนนธรกจ รวมถงสามารถ
ดาเนนการในลกษณะของโครงการหรอกจกรรมดานความรบผดชอบ
ตอสงคมไดหลากหลายรปแบบ
Corporate Social Initiatives
ป จจบนธรกจสามารถดาเนนโครงการหรอกจกรรมด าน
ความรบผดชอบตอสงคมไดหลายรปแบบ โดย Philip Kotler แบงรปแบบ
โครงการหรอกจกรรมดานความรบผดชอบตอสงคมออกเปน 6 ประเภท คอ การหกสวนแบงจากการขาย (Cause-related marketing) การสงเสรมประเดนทางสงคม (Cause promotion) การเปลยนแปลงพฤตกรรม
ของคนในสงคมดวยเครองมอทางการตลาด (Corporate social marketing)
ความรบผดชอบตอสงคมในกระบวนการธรกจ (Socially responsible
business practices) อาสาสมครเพอสงคม (Volunteering) และ
การบรจาคเพอสาธารณกศล (Philanthropy)
65ไขความหมาย การพฒนาอย�างยงยนบทท 5 การดาเนนกจกรรมดานความรบผดชอบตอสงคมของธรกจ
ทงน ธรกจสามารถเลอกดาเนนโครงการหรอกจกรรมดาน
ความรบผดชอบตอสงคมในรปแบบทแตกตางกนไป โดยขนอย กบ
ลกษณะของธรกจและวตถประสงคของกจกรรมทธรกจดาเนนการ
Cause-related Marketing
กจกรรมดานความรบผดชอบตอสงคมในรปแบบนเปนกจกรรม
ดานการตลาดทสรางความเชอมโยงระหวางธรกจและประเดนทสงคม
ใหความสาคญ จงอาจกลาวไดวาเปนการทาการตลาดเพอสงคม กจกรรม
ในลกษณะนจงถกจดอยในกลมของกจกรรมสงเสรมการตลาดรปแบบหนง
โดยธรกจมกกาหนดเงอนไขหรอขอเสนอทจะบรจาคเงนเพอชวยแกไข
ปญหาทางสงคมและสงแวดลอมดวยการกาหนดใหยอดเงนบรจาคของ
ธรกจขนอยกบยอดซอหรอการมสวนรวมของลกคาในการซอสนคาและบรการของธรกจ
ดงนน กจกรรมการหกสวนแบงจากการขายจงเปนการสรางประโยชนใหแกธรกจดวยการเพมยอดขายสนคาและบรการ รวมถง
เสรมสรางภาพลกษณทดตอแบรนดวาธรกจมความมงมนทจะสรางสรรค
สงคมใหดยงขน ในขณะเดยวกน ธรกจกมสวนรวมในการแกไขปญหาทางสงคมและสงแวดลอมดวยการบรจาคนนดวย
66
Cause Promotion
เปนกจกรรมในการสงเสรมการรบรประเดนทางสงคม สวนใหญ
มกเปนลกษณะของการจดหาเงนทน วสดสงของ หรอทรพยากรอนๆ
ขององคกร โดยมวตถประสงคเพอสรางการรบรหรอความตระหนกถง
ประเดนปญหาทางสงคมและสงแวดลอม นอกจากน ยงอาจรวมถงการสนบสนนทรพยากรดานทนและอาสาสมคร เพอใหสงคมไดรบร
ถงประเดนปญหาตามเปาหมาย ตวอยางเชน ธรกจรวมกบโรงเรยน
ทอยในพนทสรางจตสานกอนรกษธรรมชาตใหแกนกเรยนโดยบรณาการ
เขากบวชาวทยาศาสตร เพอใหนกเรยนไดเรยนรความสาคญของปาไม
และมสวนรวมอนรกษธรรมชาต เปนตน
Corporate Social Marketing
กจกรรมดานความรบผดชอบตอสงคมในรปแบบนมลกษณะเดน คอ ธรกจสามารถสงเสรมการพฒนาหรอรณรงคใหเกดการเปลยนแปลง
พฤตกรรมของคนในสงคมดวยเครองมอทางการตลาด เพอนาไปส
การแกไขปญหาสงคมและสงแวดลอมรวมกน ตวอยางเชน หางสรรพสนคาจดกจกรรมรณรงคใหลกคาลดปรมาณการใชถงกระดาษและถงพลาสตก โดยจะไดรบสวนลดและคะแนนสะสมเพมเมอใชถงผาในการบรรจสนคา ซงกจกรรมนยงช วยใหลกคามส วนรวมในการรกษาสงแวดลอม
ไปพรอมๆ กนดวย ทงน การลดปรมาณการใชถงกระดาษและถงพลาสตก
เทากบชวยลดการใชพลงงานและการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดจาก
67ไขความหมาย การพฒนาอย�างยงยนบทท 5 การดาเนนกจกรรมดานความรบผดชอบตอสงคมของธรกจ
กระบวนการผลตส ธรรมชาต อนเปนการชวยลดภาวะโลกรอนได
ในทายทสด
Socially Responsible Business Practices
กจกรรมดานความรบผดชอบตอสงคมในรปแบบนม งเน น
การพฒนาและปรบปรงกระบวนการดาเนนธรกจขององคกร เพอลด
ผลกระทบเชงลบหรอเพมผลกระทบเชงบวกทธรกจมตอสงคมและ
สงแวดลอม เชน ดาเนนการผลตสนคาโดยใชทรพยากรใหเกดประโยชน
สงสด ลดการใชไฟและนา ใชพลงงานสะอาดเพอลดปรมาณกาซ
เรอนกระจก เปนตน การดาเนนกจกรรมในลกษณะนสามารถทาไดตงแต
ในระดบกจกรรม โครงการ ไปจนถงระดบการพฒนาเปนกระบวนการหรอ
กลยทธทางธรกจได
Volunteering
กจกรรมในลกษณะอาสาสมครมกมงเนนสงเสรมความสมพนธ
อนดระหวางธรกจและผมสวนไดเสยทเปนกลมเปาหมาย โดยใหผบรหารและพนกงานมสวนในกจกรรมรวมกน รวมถงอาจชกชวนคคาหรอลกคาเขามามสวนรวมกบกจกรรมเพอสงคมในพนท เชน รวมกนพฒนาชมชน
ทองถน รวมกนสรางอาคาร ปรบปรงสถานพยาบาล หรอสอนหนงสอ
ใหกบเดกนกเรยนในชนบททขาดแคลนโอกาส เปนตน
68
Philanthropy
การบรจาคและการใหเพอสงคมเปนแนวปฏบตทเกยวของกบ
แนวคดความรบผดชอบตอสงคมของธรกจอยางหนงซงไดรบการยอมรบ
และมการปฏบตกนอยางตอเนองในภาคธรกจ การดาเนนกจกรรม
ในลกษณะนมแนวคดมาจากเรองการเปนพลเมองทดขององคกรธรกจ
(Corporate citizenship) ซงมองวาการบรจาคหรอการใหแกสาธารณะ
เปนหนาทของพลเมองทตองชวยกนดแลสงคม ดงนน กจกรรมการใหแก
สาธารณะหรอการบรจาคจงเปนสงทธรกจมองวาเปนการคนกาไรใหกบ
สงคม เพอแสดงวาธรกจไมไดมงเนนหาแตประโยชนจากทรพยากรทาง
สงคมและสงแวดลอมเทานน กจกรรมการบรจาคและการใหเพอชวยเหลอ
และพฒนาสงคมจงกลายเปนสงทสงคมในปจจบนคาดหวงจากธรกจ
ประเดนทธรกจตองคานงถงในการดาเนนกจกรรมเพอสงคม
ดวยการใหแกสาธารณะและการบรจาค คอ การใหนนตองสามารถ
เชอมโยงกบการสรางคณคาทยงยน รวมถงสามารถวดหรอประเมนผลได จงเกดเปนแนวคดทเรยกวา “การใหเชงกลยทธ” (Strategic philanthropy)
เพอใหการพฒนาสงคมและสงแวดลอมนนเปนไปอยางมประสทธภาพ
และมประสทธผล รวมถงทาใหการใชทรพยากรของธรกจมคณคาอยางแทจรง เชน เปลยนจากการชวยสงคมดวยการบรจาคเงนเปนการชวยดวยทกษะความรหรอความเชยวชาญทธรกจม รวมถงเทคโนโลย ผลตภณฑ และบคลากรทเป นอาสาสมครในการดาเนนกจกรรม
ดานความรบผดชอบตอสงคม เปนตน
69ไขความหมาย การพฒนาอย�างยงยนบทท 5 การดาเนนกจกรรมดานความรบผดชอบตอสงคมของธรกจ
ในการดาเนนกจกรรมดานความรบผดชอบตอสงคม ธรกจควร
คดเลอกรปแบบกจกรรมใหเหมาะสม โดยคานงถงประเดนทางสงคม
วาปญหาหรอแนวทางการพฒนาทแทจรงคออะไร เพอใหการดาเนน
กจกรรมนนเกดประสทธภาพและประสทธผลสงสด ทงในแงของการแกไข
ปญหาหรอพฒนาสงคม และในแงของการสรางผลกระทบเชงบวก
กลบมายงตวธรกจดวย
70
การรายงานความรบผดชอบตอสงคม
ข อ ง ธ ร ก จ
6บทท
การรายงานความรบผดชอบตอสงคมของธรกจ
บทท 6
Financial Reporting
Annual Report
Non-financial Reporting
CSR Report /SD Report /
Sustainability Report
<<GRI>>
Financial Reporting
Annual Report
Financial and Non-financial Reporting
(value creation-focused)
Integrated Report <<IIRC>>
การเปดเผยขอมลหรอการรายงานความรบผดชอบตอสงคม
ของบรษทจดทะเบยนมพฒนาการอยางตอเนอง เพอตอบสนอง
ความตองการทเปลยนแปลงไปของผมสวนไดเสยของธรกจ โดยลกษณะ
ของการรายงานแบงเปน 3 รปแบบ ไดแก
Financial Reporting
เดมบรษทจดทะเบยนมงเนนการเปดเผยขอมลทางการเงนหรอ
ผลประกอบการทเปนตวเลขในรปแบบรายงานทางการเงน
ในรายงานประจาป (Annual report) เพอใหผมสวนไดเสยขององคกร
ไมวาจะเปนผถอหน ผลงทน คคา พนธมตรทางธรกจ ผสนบสนนทางการเงน ตลอดจนผบรหารและพนกงานเหนวาธรกจมศกยภาพในการแขงขนและการเตบโตเปนอยางไร ซงสะทอนอยในขอมลผลการดาเนนงานทางการเงน
ของบรษท
73ไขความหมาย การพฒนาอย�างยงยนบทท 6 การรายงานความรบผดชอบตอสงคมของธรกจ
Non-financial Reporting
ปจจบนการพจารณาความสามารถในการเตบโตและศกยภาพ
ในการแขงขนของธรกจมมมมองทขยายขอบเขตมากขน ไมไดพจารณา
เพยงแตผลประกอบการทางการเงนเพยงอยางเดยวอกตอไป หากแตตองมองใหครอบคลมถงการดาเนนงานของธรกจทใหความสาคญ
กบการสรางคณคาทงในมตของเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม
ตามหลกการพฒนาอยางยงยน เพอใหสามารถสะทอนนโยบาย ทศทาง
กระบวนการ และผลกระทบทงในเชงบวกและลบจากการดาเนนงาน
ของธรกจอยางครอบคลมครบทกมต ผานเอกสารรายงานในหลากหลาย
รปแบบ เชน
๏ รายงานความรบผดชอบตอสงคม (CSR report)
๏ รายงานการพฒนาทยงยน (Sustainable Development report : SD report)
๏ รายงานแหงความยงยน (Sustainability report)
๏ รายงานความเปนพลเมอง (Citizenship report)
๏ รายงานไตรกาไรสทธ (Triple bottom line report)
วตถประสงคหลกของรายงานเหลาน คอ เปนเครองมอสาคญในการสอสารและสานสมพนธกบผมสวนไดเสย เพอบงบอกถง
ความสามารถและประสทธภาพในการบรหารจดการธรกจในมตของ
เศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม โดยนาเสนอขอมลทเปนประเดนสาคญ
และสะทอนความสนใจของผมสวนไดเสยอยางโปรงใสและเชอถอได
74
กระบวนการจดทารายงานดงกลาวจงเปนกระบวนการทชวยใหธรกจ
กาหนดเปาหมาย วดผลการดาเนนงานและเหนโอกาสในการปรบปรง
และพฒนาการบรหารจดการในมตของเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม
เพอบรหารตนทน จดการความเสยง พฒนาความสามารถในการแขงขน
ตลอดจนเสรมสรางการเตบโตอยางยงยน ซงไมเพยงแตจะชวยพฒนา
ศกยภาพในการดาเนนธรกจขององคกรเทานน แตยงมสวนชวยพฒนา
สงคมและสงแวดลอมใหสามารถเตบโตเคยงขางธรกจไปพรอมกนอกดวย
ซงทายทสดยอมสงผลตอความยงยนทางเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม
ในระดบโลก
รายงานเหลานสามารถเผยแพรในรปแบบของเนอหาสวนหนงของ
รายงานประจาปหรออยในรปแบบทแยกออกมาตางหาก เชน เปนรปเลม
หรอไฟลอเลกทรอนกสทแยกเฉพาะออกมาจากตวรายงานประจาป
เปนตน
ในปจจบนมจานวนองคกรทจดทารายงานแหงความยงยน
เพมมากขนเรอยๆ ในขณะทผ สนใจศกษาและใชขอมลจากรายงานกมความหลากหลายมากขนดวย ไมใชเพยงกลมผถอหนหรอสอมวลชน
เทานน แตยงครอบคลมถงผมสวนไดเสยกลมอนๆ เชน ผลงทน คคา
คธรกจ ชมชน หนวยงานกากบดแล และ NGOs
ประเดนทาทายทสาคญประการหนงของการจดทารายงาน
แหงความยงยน คอ รายงานทดทสะทอนการพฒนาอยางยงยนของ
ธรกจควรนาเสนอขอมลขององคกรทงในดานทเปนบวกและลบ
อยางไรกด ในทางปฏบตพบวาหลายๆ ธรกจมกเลอกทจะนาเสนอขอมลในเชงบวกแตเพยงอยางเดยว เชน แสดงใหเหนวาธรกจสามารถสราง
75ไขความหมาย การพฒนาอย�างยงยนบทท 6 การรายงานความรบผดชอบตอสงคมของธรกจ
ผลกระทบเชงบวกทมตอชมชน สงคม และสงแวดลอม โดยพยายาม
หลกเลยงการกลาวถงผลกระทบเชงลบทธรกจยงคงไมสามารถบรหาร
จดการไดตามเปาหมาย เปนตน ซงในความเปนจรงแลว ผมสวนไดเสย
ทเปนผ ใชรายงานยอมตองการเหนภาพการดาเนนงานทครบถวน
ทงในมมบวกและลบ จงเกดความเชอถอในรายงาน
๏ Global Reporting Initiative (GRI)
แนวทางการจดทารายงานความรบผดชอบตอสงคมหรอรายงาน
แหงความยงยนทเปนทยอมรบในระดบสากลมากทสด คอ กรอบการ
รายงานตามแนวทางของ Global Reporting Initiative (GRI)
GRI เปนองคกรทกอตงขนในป ค.ศ. 1997 โดยองคกรไมแสวงหา
กาไรชอ Coalition for Environmentally Responsible Economies
(CERES) และสถาบน Tellus ดวยความสนบสนนของโครงการสงแวดลอมแหงสหประชาชาต หรอ United Nations Environment
Programme (UNEP) โดย GRI เปนองคกรอสระทไมแสวงหากาไร
ซงทางานในลกษณะเครอขายรวมกบผมสวนไดเสยทเปนผประกอบวชาชพและองคกรตางๆ ทวโลก
GRI ทาหนาทประเมนและสรางมาตรฐานการจดทารายงานผลการดาเนนงานของธรกจวาใหความสาคญกบประเดนดานเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอมมากนอยเพยงใด กลาวคอ รวบรวมผลการดาเนนงานในเรองผลกาไร (Profit) มนษย (People) และโลก (Planet) ไวภายใต
กรอบการประเมนและการเปดเผยขอมลชดเดยวกน
76
จงอาจกลาวไดวา GRI มสวนสาคญในการผลกดนใหธรกจตางๆ
ทวโลกประเมนผลการดาเนนงานตามแนวทางการพฒนาอยางยงยน
ในขณะเดยวกน ชวยใหผมสวนไดเสยทใชรายงานความรบผดชอบ
ตอสงคมหรอรายงานแหงความยงยนไดรบขอมลผลการดาเนนงาน
ของธรกจอยางครอบคลม ตามขอมลทนาเสนอในหมวดเศรษฐกจ (EC)
สงแวดลอม (EN) และสงคม (SO) อกทงการจดทาตารางเทยบดชนชวด
ของ GRI (GRI Content Index) ยงมสวนชวยใหผใชขอมลจากรายงาน
ตามกรอบ GRI สามารถเปรยบเทยบขอมลผลการดาเนนงานระหวาง
องคกรทอยในภาคธรกจเดยวกนไดงายมากยงขนอกดวย
กรอบการรายงานตามแนวทางของ GRI มพฒนาการอยางตอเนอง
จนถงกรอบการรายงานลาสด คอ G4 (Generation 4) ซงเผยแพร
เมอเดอนพฤษภาคม ค.ศ. 2013
กรอบการรายงานตามแนวทางของ GRI เปนทยอมรบและใชกน
อยางแพรหลายในองคกรธรกจทกระดบ โดย GRI เองไดใหการสนบสนน
การจดทารายงานในทกๆ ดาน พรอมเผยแพรคมอและแนวทางการเปดเผยขอมลและการจดทารายงานอยางละเอยดโดยไมคดคาใชจายบนเวบไซต www.globalreporting.org นอกจากน GRI ยงใหบรการ Materiality
Matters Check สาหรบรายงานตามกรอบ G4 เพอตรวจวดความครอบคลม
ของเนอหาในรายงานอกดวย
77ไขความหมาย การพฒนาอย�างยงยนบทท 6 การรายงานความรบผดชอบตอสงคมของธรกจ
Integrated Reporting
รายงานแบบบรณาการ (Integrated report) เปนรปแบบ
รายงานทกาลงเรมพฒนาขนในตางประเทศ ซงไมไดเปนเพยงการนา
เนอหาหรอประเดนทนาเสนอในรายงานประจาปและรายงานแหง
ความยงยนมารวมกนไว หรอเปนขอมลฉบบยอของรายงานทงสอง
ประเภท แตเนอหาของรายงานแบบบรณาการตองมลกษณะทเชอมโยง
ผลการดาเนนงานดานเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอมเขาดวยกน โดย
สะทอนใหเหนวาในวสยทศน พนธกจ คานยม กลยทธ และสงทธรกจ
ดาเนนการทงหมดมผลตอการสรางคณคาทงในปจจบนและอนาคต
อยางไรดวยทน (Capital) ทมอย เพอนาไปสการพฒนาประสทธภาพใน
การสรางคณคาจากการจดสรรทนของธรกจทมอยในหลากหลายรปแบบ
อาท
๏ Financial capital เชน เงนทน สวนของเจาของ หนสน เปนตน๏ Manufactured capital เชน ตก เครองจกร สาธารณปโภค
พนฐานในการผลต เปนตน
๏ Intellectual capital เชน ทรพยสนทางปญญา สทธบตร
ลขสทธ เปนตน
๏ Human capital เชน ความสามารถและศกยภาพของทรพยากรมนษย คณคาทางศลธรรมของบคลากร เปนตน
78
๏ Social and relationship capital เชน แบรนด ชอเสยงองคกร
ความสมพนธกบผมสวนไดเสย เปนตน๏ Natural capital เชน ทรพยากรดน นา อากาศ ความหลากหลาย
ทางชวภาพ ระบบนเวศวทยา เปนตน
ตวอยางเชน การจดอบรมใหแกพนกงานอาจเปนตนทนทางการเงน
(Financial capital) ทาใหบรษทมทนทางการเงนทลดลง แตทวา
ทนทางการเงนทลดลงนกลบไปเพมคณคาใหแกทนทางทรพยากรมนษย
(Human capital) ขององคกร เปนตน
ในการจดทารายงานแบบบรณาการ ธรกจจงจาเปนตองมความร
ความเขาใจเกยวกบหลกการจดทารายงานแหงความยงยนเปนพนฐาน
เพราะผจดทารายงานตองสามารถมองเหนผลกระทบทงหมด (ทงดาน
เศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม) กอน จงจะสามารถเหนความสมพนธ
ทเชอมโยงกบการสรางคณคาและนาเสนอขอมลออกมาเปนรายงานแบบบรณาการ ซงสะทอนความสามารถและโอกาสในการสรางคณคา
ของธรกจในระยะสน กลาง และยาวจากทนทมอย
การเปดเผยขอมลแบบบรณาการนเปนประโยชนตอผมสวนไดเสย
ทกกลมทใหความสนใจกบความสามารถในการสรางคณคาขององคกร
เชน ผถอหน ผลงทน พนกงาน ลกคา คคา คธรกจ ชมชน หรอหนวยงาน
กากบดแล เปนตน
79ไขความหมาย การพฒนาอย�างยงยนบทท 6 การรายงานความรบผดชอบตอสงคมของธรกจ
๏ International Integrated Reporting Council (IIRC)
แนวทางการจดทารายงานแบบบรณาการทเปนทยอมรบกน
ในระดบสากล คอ กรอบโครงสรางการรายงานแบบบรณาการของ
International Integrated Report Council (IIRC)
IIRC เปนองคกรความรวมมอในระดบโลกของหนวยงานกากบดแล
กลมผลงทน องคกรธรกจ หนวยงานกาหนดมาตรฐาน กลมผประกอบวชาชพ
ทางการบญช และหนวยงาน NGOs ตางๆ ซงเหนตรงกนวา พฒนาการ
ขนตอไปของการรายงานขององคกรธรกจทมงแสวงหากาไรควรตองเนน
ทเรองการสอสารเกยวกบการสรางคณคา
IIRC จงจดใหม Integrated Reporting Pilot Programme โดยเชญ
องคกรชนนาระดบโลกกวา 90 แหงมารวมกนพฒนากรอบโครงสรางของ
การจดทารายงานแบบบรณาการนขนในป ค.ศ. 2011 นอกจากน IIRC
ยงไดรวมกบ United Nations Principles for Responsible Investment (UNPRI) ในการเปดโอกาสใหกลมผลงทนไดมสวนในการใหความเหนเกยวกบกรอบโครงสรางดงกลาวดวย
ปจจบน IIRC เผยแพรกรอบโครงสรางการจดทารายงานแบบ
บรณาการโดยไมคดคาใชจายอยบนเวบไซต www.theiirc.org
80
การลงทนเพ อ ส ง คม
7บทท
การลงทนเพอสงคมบทท 7
Socially Responsible Investment
Corporate Partnership /Hybrid Value
Chain
Social Impact Bond
Impact Investment
Venture Philanthropy Crowdfunding
Social Social InvestmentInvestment
Cr
Social Social EnterpriseEnterprise
ธรกจสามารถดาเนนงานอยางมความรบผดชอบตอสงคม
ไดหลากหลายรปแบบ ซงอาจดาเนนการในลกษณะของกจกรรมดาน
ความรบผดชอบตอสงคมรปแบบตางๆ (ดบทท 5) ซงโดยทวไปเมอนกถง
การตอบแทนทางสงคม ธรกจมกมงเนนไปทการบรจาคหรอการให
แตปจจบนหลายธรกจเรมเปลยนรปแบบจากการบรจาคมาเปนการลงทน
เพอสงคม ซงยงคงวตถประสงคของการสรางสรรคสงคมใหดยงขน การลงทนเพอสงคมจงเปนประเดนทภาคธรกจและภาคประชาสงคม
กาลงใหความสนใจ เนองจากการลงทนเพอสงคมถอไดวาเปน
การ “จดสรร” ทนและทรพยากรระหวางภาคธรกจและภาคประชาสงคม อนจะนาไปสการสรางมลคาระหวางกน ซงสนบสนนใหเกดกจการเพอสงคม (Social enterprise) และผประกอบการ
ทางสงคม (Social entrepreneur) ทวโลก
Social Enterprise
กจการเพอสงคม เปนรปแบบองคกรทใชวธการทางธรกจ
มาดาเนนการเพอเปาหมายทางสงคม คลายกบหนวยงานสาธารณประโยชน
83ไขความหมาย การพฒนาอย�างยงยนบทท 7 การลงทนเพอสงคม
และหนวยงานเพอการกศล แตกตางกนตรงทกจการเพอสงคมดาเนนงาน
บนพนฐานของระบบตลาดทม งตอบสนองความตองการทางสงคม
โดยผลตสนคาและบรการทตลาดมความตองการเพอสรางผลกระทบ
เชงบวกตอสงคมแทนทจะเนนสรางผลกาไร
ปจจบน กจการเพอสงคมสวนมากอยในระยะเรมตน และจาเปน
ตองอาศยทนทงทางการเงนและทรพยากรอนๆ เชน โครงสรางพนฐาน
บคลากร ความเชยวชาญและเครอขาย เพอชวยใหสามารถเตบโตและ
ขยายผลกระทบไดในวงกวางอยางยงยน ดงนน กจการเพอสงคมจงใช
รปแบบการดาเนนงานแบบธรกจทสามารถสรางผลกาไรใหกจการ
อยรอดไดเมอเวลาผานไป โดยใชกลไกทางการคาหรอการใหบรการอยางม
ประสทธภาพ รวมถงทางานสรางสรรคนวตกรรมเพอตอบสนอง
ความทาทายทมอย ชวยแกไขประเดนสงคมและสงแวดลอมหลากหลาย
ทเกดขนแลวหรอทกาลงจะเกดขน เชน การใชพลงงานหมนเวยน
การจางงานผดอยโอกาส การใหบรการสาธารณสขทเขาถงได
ดวยเปาหมายสงสดทจะมงแกไขปญหาสงคมและสงแวดลอม ไมใชการสรางผลกาไรสงสด (Profitable but not-for-profit) กจการเพอสงคม
จงตองใหความสาคญกบการออกแบบโครงสรางผถอหน โครงสรางและ
ความโปรงใสของการบรหารจดการ เพอชวยสรางหลกประกนวาเปาหมายทางสงคมหรอสงแวดลอมทกจการตงไวจะไดรบการยดถอและแกไขอยางแทจรง รวมถงผลประโยชนสวนใหญของกจการจะถกนาไปใชหมนเวยนและลงทนตอเนอง โดยจะไมตกอยกบผถอหนหรอผบรหาร
เทานน
84
คณลกษณะสาคญของกจการเพอสงคมมดงน
1. มเปาหมายทางสงคมและสงแวดลอม ไมใชเปาหมาย
ในการทากาไรสงสด กาหนดวตถประสงคและเปาหมายทางสงคมและสงแวดลอม
ทชดเจนตงแตเรมตน
2. มรปแบบการดาเนนงานแบบธรกจทมความยงยนทาง
การเงน ดาเนนการในรปแบบธรกจ มรายไดจากการขายหรอผลตสนคา
และใหบรการเปนสดสวนสาคญ (สามารถรบการบรจาค ระดมทน
หรอรบทนสนบสนนได แตมใชแหลงทมาของรายไดหลก)
เพอสะทอนถงโอกาสในการเกดความยงยนทางการเงน
ของกจการ3. มความรบผดชอบและเปนมตรตอสงคมและสงแวดลอม มกระบวนการผลตและการดาเนนกจการทไมกอใหเกด
ผลกระทบตอสงคมและสงแวดลอมในระยะยาว
4. ผลกาไรสวนใหญหรอทงหมดกลบคนสสงคมและเปาหมายทกาหนดไว
ผลกาไรสวนใหญจากการดาเนนงานถกนาไปใชขยายผลเพอการบรรลวตถประสงคทางสงคมและสงแวดลอมหรอคน
ผลประโยชนนนใหแกสงคมและชมชน โดยมสดสวนทสงกวา
การนาไปปนผลใหแกผถอหน
85ไขความหมาย การพฒนาอย�างยงยนบทท 7 การลงทนเพอสงคม
Social Investment
การลงทนเพอสงคม มเปาหมายเพอสรางผลกระทบเชงบวก
ตอสงคมและสงแวดลอมทยงยนและขยายผลได จงเปนการลงทนและ
การสรางความเตบโตในกจการเพอสงคมหรอองคกรทไมแสวงหาผลกาไร
แทนทจะเปนการใหหรอการบรจาคแบบดงเดม
การลงทนเพอสงคมทาไดหลายรปแบบ แตกตางกนทจดมงเนน
ระหวางผลกระทบทางสงคมและผลตอบแทนทางการเงน เชน การใหรวม
ลงทน (Venture philanthropy) การลงทนเพอสรางผลกระทบ (Impact
investment) การลงทนอยางมความรบผดชอบตอสงคม (Socially
responsible investment) การลงทนดวยความรวมมอระหวางภาคธรกจ
และกจการเพอสงคม (Corporate partnership / Hybrid value chain)
และวธการอนๆ อกหลายวธ วธการทแตกตางหลากหลายนทาใหใครกตาม ไมวาจะเปนบคคล องคกร หรอธรกจสามารถเลอกทจะใหการสนบสนนนวตกรรมทางสงคมตามความสนใจและความเหมาะสมของตนเองและกจการทจะลงทน
Venture Philanthropy
การใหรวมลงทน เปนการสนบสนนดานการเงนแกกจการเพอ
สงคมและองคกรไมแสวงหาผลกาไร โดยระดมเงนทนแบบใหเปลา
เพอมาลงทนในรปแบบการใหเปลาเชนกน เชน การเขาซอหนของกจการ หรอการใหก (โดยไมหวงผลตอบแทน) ซงมงเนนทกจการเพอสงคมและ
86
องคกรท เพงก อตงให สามารถตงตวดาเนนงานได จงมกผนวก
การสนบสนนดานการพฒนาศกยภาพอนๆ ดวยพรอมกน ผานการอบรม
ใหคาแนะนา และเชอมโยงความเชยวชาญเพอแลกเปลยนเรยนรทกษะ
ทจาเปนระหวางเครอขาย เพอใหเกดความมนใจวาผรบเงนจะสามารถ
ดาเนนกจการหรอโครงการไดดวยตนเองตอไปอยางยงยน
ตวอยาง
Impetus Private Equity Foundation รวบรวมเงนใหเปลา
จากบคคลและองคกรกวา 450 แหง มาสนบสนนหนวยงานสาธารณประโยชน 28 แหงในสหราชอาณาจกรทพฒนาคณภาพชวตเดกยากจน โดย Impetus ทางานรวมกบผรบเงนบรจาค
ในการวางแผนธรกจ พฒนาสนคาและบรการใหมและสรางความสามารถในการระดมทนดวยตนเอง ปจจบน กองทน Impetus มขนาด 7.6 ลานปอนดตอป สามารถเพมมลคาเงนบรจาคได 5 เทา
เมอเทยบกบผลกระทบทสามารถสรางได
ผ�รบการลงทน
ผ�บรจาค/ผ�ลงทน
เงนให�เปล�าเงนให�เปล�า/
เงนลงห�น/เงนก�
ผลกระทบทางสงคม
ผลกระทบทางสงคม/ผลตอบแทน
ทางการเงน
เง
ผงคสง
องค�กร องค�กร Venture Venture
Philanthropy Philanthropy
87ไขความหมาย การพฒนาอย�างยงยนบทท 7 การลงทนเพอสงคม
Impact Investment
การลงทนเพอสรางผลกระทบ เปนการสนบสนนดานการเงนแก
กจการเพอสงคมเพอสรางผลกระทบทางสงคม และแสวงหาผลตอบแทน
จากการลงทนในกจการทสามารถขยายตลาด โดยมองคกรตวกลาง
ทาหนาทระดมทน บรหารกองทน และคดเลอกในการนาทนไปลงทน
ในกจการเพอสงคม ทงทอยในระยะกอตง ระยะเรมตน และระยะขยาย
กจการ การลงทนแบบนเปนไดทงการซอหนและการใหก
ตวอยางRoot Capital ใหเงนกแกผยากจนในทวปแอฟรกาและละตน
อเมรกา เพอสนบสนนใหผยากจนสามารถสรางกจการดานการเกษตร
ของตนเอง โดยเนนใหกแกกจการทมขนาดใหญเกนกวาทจะกไดจากแหลงใหกการเงนขนาดยอม (Micro finance) แตมขนาด
ไมใหญพอทจะกจากธนาคารทวไป Root Capital ใหเงนกแลว
613 ลานเหรยญสหรฐ ชวยพฒนาคณภาพชวตเกษตรกรกวา 1 ลานคน และมอตราคนเงน 100%
ผ�รบการลงทนผ�ลงทน
เงนลงทน เงนลงห�น/เงนก�
ผลกระทบทางสงคม/ผลตอบแทน
ทางการเงน
ผลกระทบทางสงคม/ผลตอบแทน
ทางการเงน
เง
ทนผงคน สง
องค�กร องค�กร Impact Impact
Investment Investment
88
Socially Responsible Investment
การลงทนอยางมความรบผดชอบตอสงคม เปนการลงทน
ผานกองทนรวมหรอเครองมอการลงทนประเภทตางๆ ในตลาดทน โดยม
เปาหมายเพอสรางผลตอบแทนทางการเงน และมหลกเกณฑพจารณา
การลงทนทใหความสาคญกบเรองสงคมและสงแวดลอม
เพอตอบสนองความตองการลงทนอยางมความรบผดชอบและให
สามารถตดตามผลการดาเนนงานดานความยงยนของบรษทจดทะเบยน
ไดอยางตอเนอง ตลาดหลกทรพยหลายแหงจงพฒนาดชนทคดกรอง
เฉพาะบรษททดาเนนธรกจโดยใสใจตอผลกระทบจากธรกจทมตอสงคม
และสงแวดลอม หรอทเรยกวา ESG Index หรอ Sustainability Index ขน
ตวอยางCalvert Investment เปนผบรหารกองทนรวมแบบ Socially
responsible investment บรหารทรพยสนรวม 13,000 ลานเหรยญสหรฐ
ทางานรวมกบบรษททรบการลงทนในการพฒนามาตรฐานทาง
สงคมและสงแวดลอมเพอให Portfolio มคณภาพทงดานผลตอบแทนและผลกระทบทางสงคม
ผ�รบการลงทนผ�ลงทน
เงนลงทน เงนลงทน
ผลตอบแทนทางการเงน/
ผลกระทบทางสงคม
ผลตอบแทนทางการเงน/บรรลมาตรฐานทางสงคมและสงแวดล�อม
คมาง
มาตคมทามา
กองทน กองทน Socially Socially
Responsible Responsible Investment Investment
89ไขความหมาย การพฒนาอย�างยงยนบทท 7 การลงทนเพอสงคม
Corporate Partnership / Hybrid Value Chain
การลงทนดวยความรวมมอระหวางภาคธรกจและกจการเพอ
สงคม เปนการรวมลงทนโดยความรวมมอระหวางธรกจและกจการ
เพอสงคมหรอองคกรทไมแสวงหาผลกาไร ซงอาจผานหรอไมผาน
ตวกลางกได เพอพฒนาสนคาและบรการใหมหรอขยายกจการของ
ทงสองฝาย โดยใชทรพยากรและความสามารถของธรกจมาชวยสนบสนน
เชน ความรความเชยวชาญ การฝกอบรม การเชอมโยงเครอขาย การใช
ขอไดเปรยบเชงขนาด และการเขาถงตลาดมาสนบสนนชองทางการขาย
และการตลาด เพอชวยขยายผลกระทบทางสงคมทผกพนกบการดาเนนการ
ปกตของทงธรกจและกจการเพอสงคมไปพรอมๆ กน การลงทนแบบน
สามารถสรางผลตอบแทนทางการเงนใหแกทงธรกจและกจการเพอสงคม
เพราะความรวมมอมกเกดจากการวางแผนทจะเจาะตลาดทมชองวางและยงไมมธรกจทวไปทาตลาดอย
บรษท
กจการเพอสงคม
ทางานร�วมกน ผลกระทบทางสงคม/ผลตอบแทนทางการเงน
90
ตวอยาง
M-PESA เปนบรการทางการเงนบนมอถอราคาประหยด
ในประเทศกาลงพฒนาทมผใชกวา 17 ลานคน จากความรวมมอระหวาง
บรษท Vodaphone สถาบนการเงนขนาดยอมและหนวยงานพฒนา
ระหวางประเทศ เรมตนจากบรการทางการเงนสาหรบรบและคนเงนก
จากสถาบนการเงนขนาดยอม จนพฒนาเปนบรการสาหรบประชาชน
ทวไปในการทาธรกรรมฝาก ถอน และโอนเงนอยางสะดวก ใหบรการ
ในประเทศเคนยา แทนซาเนย แอฟรกาใต อฟกานสถาน และอนเดย
Social Impact Bond
พนธบตรผลกระทบทางสงคม เปนการลงทนในโครงการหรอ
กจการเพอสงคมทระบเปาหมายระยะสนทเจาะจงตวชวดทางสงคมและ
สงแวดลอมอยางชดเจน โดยระดมทนจากผลงทนและทาสญญารวมกบรฐบาลวารฐบาลจะเปนผ จายเงนคนแกผ ลงทนเมอโครงการไดรบการพสจนแลววาสามารถบรรลผลตามตวชวดทกาหนดรวมกนไวไดจรง
แตหากการลงทนไมสามารถบรรลผลตามตวชวดดงกลาวได รฐบาลไมตองจายเงน ซงเปนความเสยงทผลงทนอาจสญเสยเงนตน แรงจงใจของรฐบาลในการออกพนธบตรลกษณะน คอ การทรฐบาลสามารถ
ประหยดงบประมาณแกไขปญหาและพฒนาสงคมและสงแวดลอม
โดยใหเงนแกภาคประชาสงคมใชในการแกไขปญหาแทนรฐบาลหรอแบกรบภาระในการแกไขผลกระทบเชงลบทเกดจากปญหานนในภายหลง ในทางกลบกนรฐบาลมกมมมมองวาการลงทนชนดนไมมความเสยง
เพราะรฐบาลจะชาระเงนเมอปญหาไดรบการแกไขและสามารถพสจนได
จากตวชวดทกาหนดไวรวมกน
91ไขความหมาย การพฒนาอย�างยงยนบทท 7 การลงทนเพอสงคม
ตวอยางพนธบตรผลกระทบทางสงคมฉบบแรกออกโดยบรษท Social
Finance ในสหราชอาณาจกรในป ค.ศ. 2010 เปนการสนบสนน
โครงการฟนฟนกโทษเพอลดการกระทาความผดซาสองของนกโทษ
3,000 คน ภายในชวงเวลา 6 ป หากโครงการสามารถบรรลเปาหมายในการลดการทาความผดซาสองลงได 7.5% รฐบาลจะจายเงนคนแกผลงทน รฐบาลในหลายประเทศ โดยเฉพาะสหรฐอเมรกาและ
ออสเตรเลย ไดออกพนธบตรในลกษณะนเพอแกไขปญหาทางสงคมในหลากหลายประเดน เชน เรองการตองโทษของคนไรบาน ประเดน
ดานสขภาพ ชมชน เดกและครอบครว
เงนลงทน
ผลกระทบทางสงคม
ผลกระทบทางสงคม
เงนให�เปล�า/เงนลงห�น/เงนก�
ผลตอบแทนทางการเงน (คนเงนลงทน)
ถ�าโครงการสาเรจ
การประหยดงบประมาณรฐ ถ�าโครงการสาเรจ
องค�กรองค�กรสนบสนนสนบสนนพนธบตรพนธบตรผลกระทบผลกระทบทางสงคมทางสงคม
ผ�รบการลงทนผ�ลงทน
รฐบาลรฐบาลผ�ออกพนธบตรผ�ออกพนธบตร
92
Crowdfunding
การระดมเงนทนจากประชาชนแบบเปดกวางขนานใหญ เปนการระดมเงนลงทนจานวนนอยๆ จากประชาชนจานวนมากผาน
อนเทอรเนต เพอสนบสนนโครงการหรอกจการเพอสงคม
ตวอยาง
kiva.org เปนเวบไซต Crowdfunding ทมชอเสยงและไดรบความนยม เชอมผใหกรายยอยและผกรายยอยทตองการเงนทน
ขนาดเลกไปพฒนาคณภาพชวตของตนเอง ปจจบนไดเชอมเงนกกวา 500 ลานเหรยญสหรฐใหผกกวา 1 ลานรายจาก 73 ประเทศ
ทวโลกและมอตราการคนเงนสงถง 98%
globalgiving.org เปนเวบไซต Crowdfunding แหงแรกๆ ของโลก ปจจบนมผบรจาคแลวกวา 370,000 คน เปนเงนกวา 100 ลานเหรยญสหรฐใหแกเกอบ 10,000 โครงการ
taejai.com เปนเวบไซต Crowdfunding ของไทย ทระดมเงนใหเปลาจากประชาชนในการสนบสนนโครงการพฒนาชมชนสงคม
และสงแวดลอม โดยเนนกลมผดอยโอกาสทไมสามารถเขาถง
แหลงเงนสนบสนน
ผ�รบการลงทน
ผ�บรจาค/ผ�ลงทน
เงนให�เปล�า/เงนก�
เงนให�เปล�า/เงนก�
ผลกระทบทางสงคม/ผลตอบแทน
ทางการเงน
ผลกระทบทางสงคม/ผลตอบแทน
ทางการเงนท
ผงคน สง
เวบไซต� เวบไซต� CrowdfundingCrowdfunding
93ไขความหมาย การพฒนาอย�างยงยนบทท 7 การลงทนเพอสงคม
ปจจบนกจการเพอสงคมกาลงไดรบความสนใจทงในประเทศและ
ตางประเทศ เนองจากรปแบบในการดาเนนธรกจมเปาหมายเพอ
การแกไขปญหาและพฒนาสงคมและสงแวดลอมในระยะยาว โดยผาน
กลไกการทาธรกจทมการบรหารจดการอยางมประสทธภาพ ทาใหกจการ
เพอสงคมมสถานะทางการเงนเขมแขง อกทงรปแบบของธรกจและ
ผลกาไรทไดนนสามารถนาไปสการแกไขปญหาในระยะยาว ซงถอเปน
การสรางประโยชนใหกบสงคมและสงแวดลอม และเสรมสรางธรกจ
ทกอใหเกดความยงยน
94
ด ช น ช ว ดการพฒนาอยางยงยน
8บทท
ดชนชวดการพฒนาอยางยงยนบทท 8
MSCI ESG Indexes
Dow Jones Sustainability Indices
FTSE4Good Index Series
HIP 100 Index
Socially Socially Responsible Responsible InvestmentInvestment
Sustainability Sustainability Index /Index /
ESG Index /ESG Index /SRI IndexSRI Index
การลงทนอยางยงยนและมความรบผดชอบตอสงคมไดรบความสนใจ
อยางกวางขวางจากผลงทนบคคลและผลงทนสถาบนทงในประเทศและ
ตางประเทศ โดยผลงทนดงกลาวเรมใหความสาคญและความสนใจ
ในธรกจท คานงถงผลกระทบจากการประกอบธรกจต อส วนรวม
พรอมกบเรมตระหนกถงความเชอมโยงระหวางผลการดาเนนงานดาน
สงแวดลอม สงคม และบรรษทภบาล กบผลการดาเนนงานดานการเงน (Financial performance) ของธรกจวาเปนสงสาคญททาใหธรกจสามารถ
สรางผลกาไรอยางตอเนองควบคไปกบการพฒนาธรกจอยางยงยน
โดยจานวนผลงทนทจะพจารณาเลอกลงทนในธรกจทมนโยบายและแนวทางการพฒนาธรกจอยางยงยนมแนวโนมวาจะเพมมากยงขนในอนาคต (อานตอบทท 7)
และเพอตอบสนองความตองการของผลงทนทสนใจลงทนในธรกจทมลกษณะดงกลาวนเอง ทาใหตลาดหลกทรพยหลายแหงทวโลกไดรเรม
พฒนาดชนทคดกรองหลกทรพยจากบรษทจดทะเบยน ซงใสใจตอ
ผลกระทบดานสงคมและสงแวดลอมทเรยกวา ดชนชวดการพฒนา
อยางยงยน หรอ Sustainability Index หรอ ESG Index หรอ SRI
Index ขน
97ไขความหมาย การพฒนาอย�างยงยนบทท 8 ดชนชวดการพฒนาอยางยงยน
Sustainability Index / ESG Index / SRI Index
ดชนชวดการพฒนาอยางยงยนเปนเครองมอทใชเทยบเคยง
ความรบผดชอบตอสงคมของธรกจ ซงสะทอนใหเหนถงผลกระทบ
ทอยในกระบวนการดาเนนธรกจทงในเชงบวกและเชงลบในประเดนทาง
สงคม สงแวดลอม และเศรษฐกจ
ในการจดทาดชนชวดการพฒนาอยางยงยนนน จาเปนตอง
อาศยกระบวนการจดเกบขอมลและกระบวนการประเมนผล
การดาเนนงานใหครอบคลมมตดานสงแวดลอม สงคม และ
บรรษทภบาล (Environmental, Social and Governance Rating :
ESG Rating) ขณะเดยวกนกเปนการยกระดบมาตรฐานการดาเนนงาน
ดานความยงยนของบรษทจดทะเบยนผานเกณฑการประเมนและตวชวดดวย
ตวอยางของดชนชวดการพฒนาอยางยงยนทชวยใหผ ลงทนเหนวาธรกจมความสามารถในการรบผดชอบตอสงคมอยางยงยนทงดานเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม เชน Dow Jones Sustainability Indices
FTSE4Good Index Series MSCI ESG Indexes และ HIP (Human Impact + Profit) 100 Index เปนตน
98
Dow Jones Sustainability Indices (DJSI)
DJSI รเรมขนในป ค.ศ. 1991 เปนดชนหลกทรพยของบรษทชนนา
ในระดบโลกทผานการประเมนความยงยน ซงกองทนตางๆ ใชพจารณา
ประกอบการลงทน ทงน DJSI ไดคดเลอกบรษทกวา 3,000 บรษท
ในตลาดทนทวโลกและในกลมตลาดเกดใหม โดยพจารณาจากมลคา
หลกทรพยตามราคาตลาดและการประเมนผลการดาเนนงานดาน
ความยงยนจากแบบประเมนความยงยนทางธรกจซงจดทาโดย
RobecoSAM ประกอบดวย 3 มตหลก คอ เศรษฐกจ (Economic
dimension) สงคม (Social dimension) และสงแวดลอม
(Environmental dimension) ซงแตละมตดงกลาวจะประกอบดวย
criteria ยอยทวไป (General) สาหรบใชประเมนทกอตสาหกรรม และ
criteria ยอยเฉพาะอตสาหกรรม (Industry-specific) สาหรบใชประเมน
ในแตละอตสาหกรรม เชน
1. เศรษฐกจ (Economic dimension) ประกอบดวย criteria ยอยทวไป เชน หลกบรรษทภบาล (Corporate governance)
จรรยาบรรณทางธรกจ การปฏบตตามขอกาหนดและการตอตาน
การทจรต (Code of conduct / Compliance / Corruption and bribery) การจดการความเสยงและภาวะวกฤต (Risk & Crisis management) เปนตน
สวน criteria ยอยเฉพาะอตสาหกรรม เชน การบรหารจดการ
ดานนวตกรรม (Innovation management) การวจยและพฒนา
99ไขความหมาย การพฒนาอย�างยงยนบทท 8 ดชนชวดการพฒนาอยางยงยน
(Research & Development) การสรางโอกาสทางธรกจ
(Market opportunities) เปนตน
2. สงคม (Social dimension) ประกอบดวย criteria ยอยทวไป
เชน การรายงานผลกระทบทางสงคม (Social reporting)
การพฒนาทรพยากรมนษย (Human capital development)
แนวทางการจงใจและรกษาบคลากรทมความสามารถ (Talent
attraction and retention) การเปนพลเมองทดขององคกรธรกจ
และนโยบายดานการกศล (Corporate citizenship and
philanthropy) ตวชวดการปฏบตดานแรงงาน (Labor practice
indicators) เปนตน
สาหรบ criteria ยอยเฉพาะอตสาหกรรม เชน การเชอมโยง
ผมสวนไดเสย (Stakeholder engagement) มาตรฐานสาหรบ
คคา (Standards for suppliers) เปนตน
3. สงแวดลอม (Environmental dimension) ประกอบดวย
criteria ยอยทวไป เชน นโยบายดานสงแวดลอมและระบบ
บรหารจดการ (Environmental policy / Management system) การรายงานดานสงแวดลอม (Environmental reporting) เปนตน
ตวอยาง criteria ยอยเฉพาะอตสาหกรรม เชน ความหลากหลายทางชวภาพ (Biodiversity) การใชทรพยากรอยางมประสทธภาพ
(Operational eco-efficiency) ความเสยงทเกยวของกบ
ทรพยากรนา (Water-related risks) เปนตน
100
RobecoSAM จดให มแบบประเมนสาหรบธรกจในแต ละ
อตสาหกรรมรวม 59 อตสาหกรรม ตามมาตรฐาน GICS (Global Industry
Classification Standard) เพอใหการประเมนตามแนวทาง Best-in-
class เปนไปอยางมประสทธผล สามารถเปรยบเทยบผลคะแนนของ
บรษททอยในอตสาหกรรมเดยวกนได โดยคาถาม หวขอการประเมนและ
การคานวณนาหนกตามเกณฑประเมนจะขนอยกบกลมอตสาหกรรมเพอ
คดเลอกใหเหลอเพยงบรษททมผลคะแนนดานความยงยนสงของแตละอตสาหกรรมเพอเขาไปเปนสมาชกในกลมดชน DJSI
FTSE4Good Index Series
FTSE4Good Index Series รเรมขนตงแตป ค.ศ. 2001 ดวยการ
สนบสนนขององคการ UNICEF (United Nations Children’s Fund) โดยมวตถประสงคเพอเปนตวชวดดานการลงทนอยางมความรบผดชอบ
(Socially responsible investment) และเปนดชนเพอการซอขายทสามารถตอบสนองตอความตองการลงทนอยางมความรบผดชอบทเพมขนทวโลก
ในการจดทาดชนดงกลาว FTSE International Limited (FTSE) เปนผรบผดชอบในการคานวณองคประกอบของดชน ตลอดจนเปนผประเมนผลการดาเนนงานดานสงแวดลอม สงคม และบรรษทภบาลของ
บรษทตางๆ ตามหลกเกณฑท FTSE เปนผกาหนดขน โดย FTSE
101ไขความหมาย การพฒนาอย�างยงยนบทท 8 ดชนชวดการพฒนาอยางยงยน
จะรวบรวมขอมลผลการดาเนนงานดานสงแวดลอม สงคม และบรรษทภบาล
ของบรษทตางๆ ทวโลกจากรายงานประจาป เวบไซตของบรษทและขอมล
ทมการเผยแพรอนๆ (ไมพจารณาขอมลทไมมการเผยแพร) เพอนามาใช
ประเมนตามหลกเกณฑ FTSE4Good Inclusion Criteria ซงประกอบดวย
ตวชวดทวไปและตวชวดเฉพาะตามประเภทกลมอตสาหกรรม รวมกน
กวา 300 ขอ แบงเปน 14 ประเดนหลก ภายใตมตดานความยงยน 3 มต
ดงตอไปน
1. สงแวดลอม ประกอบดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ
(Climate change) การใชนา (Water use) ความหลากหลาย
ทางชวภาพ (Biodiversity) การจดการมลพษและการใช
ทรพยากร (Pollution & Resources)2. สงคม ประกอบดวยความรบผดชอบตอลกคา (Customer
responsibility) สทธมนษยชนและชมชน (Human rights & Community) มาตรฐานดานแรงงาน (Labor standards)
สขภาวะและความปลอดภย (Health & Safety)
3. บรรษทภบาล ประกอบดวยการตอตานการทจรต (Anti-corruption) ความโปรงใสเกยวกบภาษ (Tax transparency) การบรหารความเสยง (Risk management) หลกบรรษทภบาล
(Corporate governance)
102
MSCI ESG Indexes
MSCI (Morgan Stanley Capital International) ซงเปนบรษท
ผจดทาระบบสนบสนนการตดสนใจลงทน (Investment decision support
tools) ชนนาของโลก จดทา ESG Indexes ขนเมอป ค.ศ. 1990
เพอใชเปรยบเทยบผลการดาเนนงานดานสงแวดลอม สงคม และ
บรรษทภบาลของบร ษทจดทะเบยนทวโลก และนาเสนอ
บรษทจดทะเบยนทดาเนนธรกจอยบนพนฐานของ ESG ใหเปน
ทางเลอกแกผลงทน โดย MSCI มอบหมายใหหนวยงานวจยภายใต
MSCI คอ MSCI ESG Research เปนผรวบรวมขอมลในเชงลก วเคราะห
กจกรรมทางธรกจทเกยวของกบ ESG และจดลาดบบรษทเพอคดเลอก
เขาส MSCI ESG Indexes
ในการประเมนผล ESG ของบรษทจดทะเบยน MSCI ESG Research
ไดรวบรวมขอมลจากแหลงตางๆ เชน เอกสารเผยแพรของบรษท เอกสาร
ของหนวยงานรฐ งานวจยจากสถาบนการศกษาทมการพมพและเผยแพรในฐานขอมลออนไลน ขาวจากสอตางประเทศและสอทองถน
รายงานและบทสมภาษณจากกลม NGOs ซงการรวบรวมและจดทา
ฐานขอมลดงกลาวครอบคลม 3 หวขอหลก ไดแก
1. Intangible Value Assessment (IVA) เปนการประเมน
การบรหารจดการความเสยงดานสงแวดลอม สงคม และ
บรรษทภบาลของบรษทจดทะเบยน เพอระบความเสยงสาคญในดาน ESG ทบรษทเผชญ ตลอดจนศกษากลยทธการบรหาร
103ไขความหมาย การพฒนาอย�างยงยนบทท 8 ดชนชวดการพฒนาอยางยงยน
ความเสยงทบรษทนามาใชเพอตอบสนองตอความเสยง
ดงกลาววามความเหมาะสมหรอไม นอกจากนน ยงมการศกษา
กลยทธของบรษทในการสรางโอกาสทางธรกจจากแนวโนม
ดาน ESG ดวย
2. Impact Monitor เปนการประเมนผลกระทบในเชงลบของ
การดาเนนธรกจทมตอสงคมและสงแวดลอม โดยพจารณา
จากความเกยวของของบรษทตอประเดนทเปนทวพากษ
วจารณ หรอไมเปนไปตาม Core Conventions ของ UN Global
Compact International Labour Organization (ILO) หรอขอบงคบ
ขององคการระหวางประเทศอน ซงหวขอหลกในการประเมน
ครอบคลมกลมผมสวนไดเสยหรอตวชวดใน 5 ประเดน คอ
สงแวดลอม ลกคา สทธมนษยชนและชมชน สทธของผใชแรงงาน
และหวงโซอปทาน บรรษทภบาล3. Business Involvement Screening Research (BISR)
เปนการพจารณาประเภทของธรกจทบรษทมความเกยวของ เชน บรษทเปนผผลต เปนผลงทน ใหการสนบสนนหรอไดรบ
รายไดจากธรกจนนๆ ในอตสาหกรรมทไมเปนไปตามหลก
ศาสนาและศลธรรม หรอมความเกยวของกบประเทศทถกควาบาตรจากนานาชาต เปนตน โดยรวบรวมเปนฐานขอมลเพอนาไปใช ในการพจารณาคดเลอกบรษทเข าส ดชนประเภทตางๆ
104
HIP (Human Impact + Profit) 100 Index
HIP Investor เปนบรษททประเมนและจดอนดบธรกจตามระดบ
ความรบผดชอบตอสงคม ซงไดจดทาดชนชวดการพฒนาอยางยงยน HIP Index ขนในป ค.ศ. 2004 เพอใชเปนแนวทางในการลงทนทเรยกวา
“Human Impact + Profit” (HIP)
ตอมาในป ค.ศ. 2009 HIP Investor จดทา HIP 100 Index จาก
การนาธรกจขนาดใหญทมรายชออยในดชน S&P 100 (Standard &
Poor’s 100) ของประเทศสหรฐอเมรกามาใหนาหนกตามเกณฑประเมน
ของ HIP ผลปรากฏวาธรกจทมรายชออยใน HIP 100 Index สราง
ผลตอบแทนไดสงกวาธรกจทมรายชออยในดชน S&P 100 ถงกวา 4%
ซงแสดงใหเหนวาธรกจทมความรบผดชอบตอสงคมนนเปนธรกจทมความสามารถในการสรางผลตอบแทนทางการเงนทสงเชนกน
HIP 100 Index ถอเปนดชนชวดการพฒนาอยางยงยนทใชอางองเชงขอมลในการพจารณาตดสนใจลงทนสาหรบผลงทนทสนใจลงทน
ในธรกจทมความรบผดชอบตอสงคม
105ไขความหมาย การพฒนาอย�างยงยนบทท 8 ดชนชวดการพฒนาอยางยงยน
บทสงทาย
ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยตระหนกถงความสาคญ
อยางยงยวดของบทบาทและภารกจในการสงเสรมและสนบสนนให
บรษทจดทะเบยนมความรความเขาใจและตระหนกถงความสาคญของ
การดาเนนธรกจอยางมความรบผดชอบตอสงคม เพอการพฒนาธรกจ
ใหเตบโตอยางยงยน เปนทสนใจในการลงทน และสามารถแขงขนได
ในเวทโลก ตลาดหลกทรพยฯ จงกาหนดแผนงานและกจกรรมตางๆ เพอสนบสนนและสงเสรมการพฒนาบรษทจดทะเบยนในการพฒนาความร
ความเขาใจ ยกระดบมาตรฐานและแนวปฏบตดานความรบผดชอบตอสงคม
สนบสนนใหมการนามาตรฐานและแนวปฏบตดานความรบผดชอบตอสงคมไปปฏบตใหเหนผลเปนรปธรรม ตลอดจนสงเสรมใหบรษทจดทะเบยน
ใหความสาคญตอองคประกอบหลก เพอพฒนาองคกรสความยงยน
ใน 3 มต คอ สงคม สงแวดลอม และบรรษทภบาลอยางตอเนอง ตลาดหลกทรพยฯ จงจดทาเอกสารเผยแพรความร ความเขาใจ
ดานความรบผดชอบตอสงคม จดอบรมสมมนาในหวขอทเปนประโยชนตอการดาเนนงานดานความรบผดชอบตอสงคม รวมถงสนบสนนบรษทจดทะเบยนจดทารายงานดานความรบผดชอบตอสงคมทงรายงาน
ในระดบพนฐานและรายงานตามกรอบการรายงานสากล GRI และ
106
การสงเสรมบรษทจดทะเบยนเขาสตวชวดระดบสากล การจดทาหนงสอ
ไขความหมาย การพฒนาอยางยงยน ฉบบน ถอเปนสวนหนงของ
ความมงมนในการเผยแพรความรความเขาใจดานความรบผดชอบตอสงคม
แกบรษทจดทะเบยนและหนวยงานตางๆ ในตลาดทน
สดทายน คณะผ จดทาหนงสอ ไขความหมาย การพฒนา
อยางยงยน ขอขอบคณนกวชาการทกทานและสถาบนวชาการตางๆ ทปรากฏอยในการอางองของหนงสอเลมน ซงมสวนสาคญในการทาใหคณะผจดทาสามารถนาเสนอขอมลทเปนความรและเปนประโยชนตอ
การพฒนางานดานความรบผดชอบตอสงคมสมดงความม งหมาย
อนจะนาไปสการพฒนาคณภาพของบรษทจดทะเบยนและตลาดทนไทย
อยางยงยนตอไป
107ไขความหมาย การพฒนาอย�างยงยน
ดชนคาสาคญAAA1000SES 56AA1000 Stakeholder Engagement Standard 56AccountAbility 56Annual report 72-73Anti-corruption 30, 36, 102
BBest-in-class 101Biodiversity 100, 102Brundtland Commission 27Brundtland Report 25Businesses 52Business Involvement Screening Research (BISR) 104
CCalvert Investment 89Capital 78Carbon footprint 48Cause promotion 64-65, 67Cause-related marketing 64-66CFC-free 48
CFCs 48Child labor 38Citizenship report 74Climate change 102Climate change mitigation and adaptation 42Coalition for Environmentally Responsible Economies (CERES) 76Code of conduct 19, 99Community involvement and development 30, 40Community permit 54Competency 17Compliance 99Consumer issues 30, 39Consumption 44Corporate citizenship 14-15, 22, 69Corporate citizenship and philanthropy 100Core conventions 104Corporate governance 30-31, 99, 102Corporate partnership 82, 86, 90 Corporate Social Initiatives 17, 64-65
108
Corporate social marketing 64-65, 67Corporate social responsibility 14, 17Corruption and bribery 99Cradle-to-Grave 48Creating shared value 14-15, 20Criteria 99-100Crowdfunding 82, 93CSR 17CSR after process 17CSR as process 18CSR in process 18CSR report 42, 72, 74CSV 20Customer responsibility 102
DDemand-side 47Disclosure and transparency 33Dow Jones Sustainability Indices (DJSI) 96, 98-99, 101
EEC 77Economic 14Economic dimension 99Economic profit 19Elementary level 19EN 77Environment 30, 41Environmental 14Environmental dimension 99-100Environmental policy 100Environmental reporting 100
Environmental, social and governance rating 98Equitable treatment of shareholders 32ESG 103-104ESG Index 89, 96-98ESG Indexes 103ESG Rating 98 FFair competition 34Fair operating practices 30, 34Fair trade 28, 49 Financial and non-financial reporting (value creation- focused) 72Financial capital 78-79Financial performance 97Financial reporting 72-73Forced labor 38Forest Stewardship Council 48FSC 48FTSE 101FTSE4Good Inclusion Criteria 102FTSE4Good Index Series 96, 98, 101FTSE International Limited 101
GG4 77General 99Generation 4 77GICS (Global Industry Classification Standard) 101
109ไขความหมาย การพฒนาอย�างยงยน
Global Reporting Initiative (GRI) 72, 76-77, 106Green labeling 44, 48Green procurement 44, 46GRI Content Index 77
HHealth & Safety 102HIP 105HIP (Human Impact + profit) 100 Index 98, 105HIP Index 105HIP 100 Index 96, 105 HIP Investor 105Human capital 78-79Human capital development 100Human Impact + Profit 105Human rights 30, 37Human rights & Community 102Hybrid value chain 82, 86, 90
IILO 104Impact investment 82, 86, 88Impact Monitor 104Impetus 87Impetus Private Equity Foundation 87Industry-specific 99Innovation management 99Intangible Value Assessment (IVA) 103Integrated report 72, 78Integrated reporting 78
Integrated Reporting Pilot Programme 80Intellectual capital 78International Integrated Reporting Council (IIRC) 72, 80Investment decision support tools 103
LLabor practices 30, 38Labor practice indicators 100Labor standards 102Legislation 19Less negative impacts 52License to operate 54Life cycle assessment 44, 48Local cluster development 22
MM-PESA 91Management system 100Mandatory level 19Manufactured capital 78Market opportunities 100Marketing 44Material aspects 46Materiality Matters Check 77Micro finance 88Morgan Stanley Capital International 103More positive impacts 52MSCI 103MSCI ESG Indexes 96, 98, 103MSCI ESG Research 103
110
NNatural capital 79NGOs 18, 56, 75, 80, 103 Non-financial reporting 72, 74
OOperational eco-efficiency 100Our Common Future 25
PPeople 14, 25, 27-28, 76 Philanthropy 64-65, 69Planet 14, 25, 27-28, 76Pollution & Resources 102Profit 14, 25, 27-28, 76Portfolio 89Preemptive level 19Prevention of pollution 41Primary stakeholders 52, 55Process 17Production 44Products and markets 21Productivity in value chain 21Profitable but not-for-profit 84Promoting social responsibility in the value chain 34Protection of the environment, biodiversity and restoration of natural habitats 42
RRaw material sourcing and purchasing 44
Research & Development 100Respect for property rights 35Responsibilities of the Board 33Responsible political involvement 35Rights of shareholders 32Risk & Crisis management 99Risk management 102RobecoSAM 99, 101Role of stakeholders 32Root Capital 88
SS&P 100 (Standard & Poor’s 100) 105Secondary stakeholders 52, 55SD report 42, 72, 74SO 77Social 14 Social and relationship capital 79Social dimension 99-100Social enterprise 18, 82-83Social entrepreneur 83Social Finance 92Social impact bond 82, 91Social investment 82, 86Social reporting 100Socially responsible business practices 64-65, 68Socially responsible investment 82, 86, 89, 96, 101SRI Index 96-98Stakeholders 52-54
111ไขความหมาย การพฒนาอย�างยงยน
Stakeholder engagement 52-53, 56, 100Stakeholder responsiveness 52-53Standards for suppliers 100 Strategic philanthropy 69Supply chain 45Supply-side 47 Sustainability Index 89, 96-98Sustainability report 72, 74Sustainable consumption 44, 49Sustainable development 14-15, 25Sustainable development report 74Sustainable resource use 41
TTalent attraction and retention 100Tax transparency 102Tellus 76Triple bottom line 14-15, 25, 27-28Triple bottom line report 74
U UN Global Compact International Labour Organization 104United Nations Children’s Fund (UNICEF) 101United Nations Environment Programme (UNEP) 76United Nations Principles for Responsible Investment (UNPRI) 80
VVenture philanthropy 82, 86-87Vodaphone 91Voluntary action 19Voluntary level 19Volunteering 64-65, 68
WWaste management 44Water footprint 48Water-related risks 100Water use 102
112
เอกสารอางองกองบรรณาธการนตยสาร BrandAge Essential. 2557. ESCAPE The
Great White & Sustainable Model. BrandAge Essential.
กรงเทพฯ.
คณะกรรมการกล มความรวมมอทางวชาการเพอพฒนามาตรฐาน
การเรยนการสอนและการวจยดานบรหารธรกจแหงประเทศไทย.
2555. แนวทางความรบผดชอบตอสงคมของกจการ.
พมพครงท 1. ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย. กรงเทพฯ.
ฝายพฒนาธรรมาภบาลเพอตลาดทน. 2555. หลกการกากบดแล
กจการทดสาหรบบรษทจดทะเบยนป 2555. ตลาดหลกทรพย
แหงประเทศไทย. กรงเทพฯ.
สถาบนพฒนาธรกจอยางยงยน. 2556. ความรบผดชอบตอสงคม
เพอความยงยนขององคกร. พมพครงท 1. ตลาดหลกทรพย
แหงประเทศไทย. กรงเทพฯ.
สถาบนไทยพฒน. กลยทธธรกจคสงคม. กรงเทพฯ.
สถาบนไทยพฒน. Intregrated CSR Reporting Framework version 2 กรอบการรายงาน CSR บรณาการในรายงานประจาป. กรงเทพฯ.
113ไขความหมาย การพฒนาอย�างยงยน
สถาบนไทยพฒน. 6 ทศทาง CSR ประจาป 2557. กรงเทพฯ.
สฤณ อาชวานนทกล และภทรพร แยมละออ. คมอการประเมนผลลพธ
ทางสงคม (Social Impact Assessment) และผลตอบแทน
ทางสงคมจากการลงทน (Social Return on Investment:
SROI). ระบบบมเพาะธรกจเพอสรางและพฒนาผประกอบการใหม.
คณะพาณชยศาสตรและการบญช. มหาวทยาลยธรรมศาสตร.
สทธศกด ไกรสรสธาสน. 2556. ความรบผดชอบของธรกจตอสงคม.
พมพครงท 1. แปลนพรนทตง. สมทรสาคร.
สนตย เชรษฐา. 2553. กาวแรกส CSR การสรางความแตกตางทยงยน.
พมพครงท 1. ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย. กรงเทพฯ.
Website
www.accountability.orgwww.ftse.comwww.globalreporting.orgwww.hipinvestor.comwww.msci.comwww.robecosam.comwww.sec.or.thwww.set.or.thwww.thaicsr.comwww.theiirc.orgwww.tseo.or.thwww.unglobalcompact.org
114