1 Hoe krijgen we ingenieurs mee in het ESD denken en ontwerpen? “Duurzaamheid is een piramide op zijn kop!” (Elisabeth Ruijgrok CoP ESD 26-11-2016) Verslag CoP-ESD bijeenkomt 26 november 2015 Witteveen+Bos, Rotterdam Verslag: Jos Brils (Deltares/CoP-ESD), Petra Bakker (Bodem+/CoP ESD) en Wim van de Meerendonk (Bodem+/CoP-ESD) bouwomvang locatiekeuze inrichting ontwerp bouw- omvang locatiekeuze inrichting ontwerp
18
Embed
inrichting in het ESD denken en ontwerpen? Hoe krijgen we ...€¦ · 26 november 2015 Witteveen+Bos, Rotterdam Verslag: Jos Brils (Deltares/CoP-ESD), Petra Bakker (Bodem+/CoP ESD)
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
1
Hoe krijgen we ingenieurs mee
in het ESD denken en ontwerpen?
“Duurzaamheid is een piramide op zijn kop!” (Elisabeth Ruijgrok CoP ESD 26-11-2016)
Verslag CoP-ESD bijeenkomt
26 november 2015
Witteveen+Bos, Rotterdam
Verslag: Jos Brils (Deltares/CoP-ESD), Petra Bakker (Bodem+/CoP ESD) en Wim van de
“Welke concrete ‘lef’ en ‘scepsis’ gerelateerde suggesties hebben jullie voor hoe ingenieurs mee te
krijgen in het ESD denken en ontwerpen?”
Dit leverde de volgende suggesties:
Je krijgt ingenieurs (techneuten) het beste mee in ESD denken en ontwerpen:
Door goede voorbeelden van ESD praktijktoepassing te geven, voorbeelden die aansluiten
bij de wensen en belevingswereld van beslissers (11 hartjes):
o Bestrijd dooddoeners met goede voorbeelden
o Pilots en experimenten nodig om werking te laten zien
o Rolmodellen nodig, koploper willen zijn (uit ambitie of verkoopargument)
o Goede verhalen nodig
o Maar benoem ook risico’s
o waar kun je ecosysteemfuncties in je modellen kwijt, laat ook in je berekeningen
zien dat het kan
Door creativiteit en kwaliteit van resultaat en product centraal te stellen: beloon en
bevorder dat! (7 hartjes);
o Heb lef om kwaliteit centraal te zetten en niet meer het geld
o Tijd geven om iets te ontwikkelen
o Beloon innovatie meer individueel
o Meer inhoud nodig in politiek
o Meer bestuurlijke durf nodig (maar hoe organiseer je dat?)
Door stakeholders te zoeken en vooraan in het proces al te betrekken (2 hartjes):
o Zoek gedeelde belangen samen met betrokkenen en ga vandaar uit ontwerpen
o Betrek derden
o Neem omwonenden serieus
o Betrek wethouders / bestuurders
Wanneer je inspireert en ongehoorzaam durft te zijn (out-off-the-box durven denken en
handelen) (10 hartjes):
o Met ongevraagd initiatief komen: niet doen wat je gevraagd wordt (kom met niet
traditionele oplossingen)
o Los zien te komen van creativiteit belemmerende kwaliteitssystemen, ga om
hindernissen heen.
o “De mooiste successen worden gehaald door mensen die ergens voor durven te
gaan”
o Val heilige huisjes aan / durf het proces uit te dagen!
o Laat zekerheden los
o De kortste weg naar een oplossing is niet (altijd) de beste
o Denk in opgave en niet in oplossingen en projecten en probeer opgaves te koppelen
o Zoek dwarsdenkers
Door je eigen vak (kennis, kunde, expertise) centraal te stellen en te zoeken naar mensen
met aanvullende kennis en competenties (2 hartjes):
11
o Formeer integrale (project)teams
o Heb ‘t lef te zeggen “Ik weet het niet”: je hebt niet alle antwoorden
o En ‘t lef om niet alles tot achter de komma te willen weten;
Door kosten en baten van ESD in zicht te brengen (2 hartjes):
o kom met degelijke onderbouwing/business case
Wanneer in een leidraad/handreiking wordt opgenomen dat ESD ‘mag’ (4 hartjes).
12
Bijlage 4 – Resultaat groep 2: Geld gerelateerde suggesties
De vraag aan deze groep was:
“Welke concrete ‘geld’ gerelateerde suggesties hebben jullie voor hoe ingenieurs mee te krijgen in
het ESD denken en ontwerpen?”
Dit leverde de volgende suggesties:
1. Veranker het ESD denken en ontwerpen in het onderwijs
Gratis (bijscholings)cursussen ESD
Voor alle ingenieurs het vak ‘toekomstbestendig ontwerpen’
2. Beloon ESD denken en werken
Via een jaarlijkse prijs of award voor de beste/mooiste natuurinclusieve oplossing
Via het meenemen van ESD denken en ontwerpen in het beloningsbeleid
(waaronder ook lidmaatschap CoP, deelname cursussen, enz)
3. Meer reclame maken voor de winst van ESD denken en ontwerpen
Green sells --> meer opdrachten in het buitenland
Meer ruchtbaarheid geven aan (potentiële) besparingen van groene oplossingen
4. ESD verankeren in opdrachten, zodat opdrachtgever er voor betaalt
Benut een achterdeur als ESD niet in een opdracht zit: zet andere stakeholders in om
ESD onder de aandacht te brengen in een project
Tip zelf de opdrachtgever, hij weet soms niet wat de mogelijkheden zijn
Laat ESD doorwerken in gunningscriteria, bijv. minimaal 1 ESD inclusieve variant
5. Traditionele aanpak/materialen duurder maken tov natuurlijke oplossingen
Financiële prikkels: Beprijzing van CO2, grondstoffen, energie en afval
Maak technologische oplossingen duurder, bijv hogere prijs voor beton
6. Aanpassing regelgeving
ESD denken opnemen in criteria voor MER, MKBA, aanbestedingen, MIRT,
Omgevingswet
7. Macro-economische prikkels
Nationale NK rekening
Concurrentie tussen ingenieursbureaus op groen profiel
8. Ontschotten
Belemmerend is dat baten ergens anders liggen (ergens anders in de omgeving, bij
een andere partij) en in de toekomst (maar niet alle baten duren lang!)
Belemmerend: steeds meer naar decentraal niveau (voor ESD kijken naar grotere
geheel)
Kans: vaker inzetten op medefinanciering (financiering door meerdere partijen)
Maatschappelijke kosten en baten standaard meenemen in een businesscase
13
Bijlage 5 – Presentatie resultaten enquête
Presentatie zoals gegeven door Petra Bakker tijdens de bijeenkomst:
Enquête CoP Ecosysteemdiensten
Rijkswaterstaat
2 Enquete CoPRWS ONGECLASSIFICEERD
Startpunt van de CoP
Het delen van de passie voor praktijktoepassing
van het ESD concept, en door regelmatige interactie
met elkaar, leren om het ESD concept beter in
praktijk toe te passen.
14
15
16
Bijlage 6 – Rode draden enquête
1) Wat waardeert u het meest aan de CoP Ecosysteemdiensten? (max 2 antwoorden!). Graag ook een korte toelichting over waarom u dit waardeert:
Praktijkervaringen delen 8
Op de hoogte blijven 8
Contact onderhouden 10
Toelichting
Praktische ervaringen delen en samen met meerdere disciplines en sectoren werken aan problemen
en oplossingen. Binnen het netwerk zijn veel gelijk gezinden en dat wordt als stimulerend ervaren.
Verder het aanhaken bij ontwikkelingen en inspiratie opdoen vanuit het veld, dat voor
beleidsmakers heel belangrijk is.
2) Wat mist u aan de huidige CoP of welke verbeterpunten heeft u ten aanzien van de CoP Ecosysteemdiensten?
Hoe kunnen we de toeloop verbeteren? Gedane suggestie: gebruik datumprikker
Eigen ervaringen van deelnemers komen te weinig voor het voetlicht?
Verbreding van bodem naar andere thema’s, een lange termijnperspectief voor de CoP en positionering tov andere gremia als ANK en Platform BEE
Verbreding; bijv. met mensen uit het bedrijfsleven en VVM
Uitbreiding netwerk, meer naar de praktijk. Nog wat academisch.
Waar willen we over 5 jaar staan? Wat meer ambitie, punt op de horizon, waar werken we naar toe?
Meer ontwikkelingen uit het buitenland signaleren, nu teveel gekoppeld aan bodem
Duidelijke visie over governance bij gebrek aan overheidssturing
De rode draad lijkt hier te zijn:
Verbreding, en een doel stellen wat we over 5 jaar bereikt willen hebben als CoP en waar we dan
met ESD moeten staan. (Eigenlijk heb je dan ook al vraag 4 voor een belangrijk deel te pakken).
3) Welke organisaties/personen mist u in de CoP? De grote verscheidenheid aan antwoorden laat zien, dat er best wel wat uitbreiding van de CoP zou
mogen komen. Alleen is de context van de beantwoorder sterk bepalend voor wie zou moeten
aansluiten. Eigenlijk kan je deze vraag ook niet beantwoorden zonder dat je verder nadenkt over 2
en 4. Wat wil je bereiken, en wie heb je daarbij nodig?
Partijen die genoemd zijn:
IUCN, Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer, de provincies, de grote waterleidingbedrijven, de
private sector, TEEB netwerk en bedrijven, meer mensen uit aanpalende werkvelden (water, natuur,
RO, etc.) JongSTRONG, jonge professionals, kennis en ervaringen uit te wisselen met Duitsland en
UK, universiteiten, Landschappers, ontwerpers, gebiedsontwikkelaars, nationale overheid etc.
4) Welke ambitie zou u de CoP-leden en/of de CoP organisatie mee willen geven voor komende 5 jaar, eventueel met suggesties hoe we dit het beste kunnen bereiken?
17
Leuke ideeën als (zie ook verder bijlage):
Toewerken naar een nationale conferentie
Een jaarlijks wat grotere bijeenkomst
Concrete vragen voor de CoP (te bespreken op onze eerst volgende CoP bijeenkomst)
1) Zijn we het nog steeds eens met het primaire doel van onze CoP: de toepassing in praktijk van het ESD concept bevorderen door het delen van ervaringen op dit terrein?
2) Verbreding van onze CoP betekent dat we moeten nadenken hoe we partijen moeten verleiden aan te sluiten, wat zit er voor andere partijen in? Hoe gaan we dat doen?
3) Aan het eind van 2016 organiseert Platform BEE (Biodiversiteit, Ecosystemen en Economie; zie http://www.platformbee.nl/ ) een driedaagse conferentie over natuurlijk kapitaal. Dit lijkt een mooie gelegenheid voor de Cop om aan te sluiten. Willen we dit en zo ja hoe?
Ideeën voor de CoP (bijlage bij vraag 4)
Onbewerkte reacties/suggesties:
Mij lijkt het leuk om naar een nationale conferentie toe te werken waarin beleid, wetenschap,
praktijk en financiële wereld elkaar vinden
Ieder CoP lid moet een SWD formuleren (Super Waanzinnige Doelstelling) waar hij/zij over 5 jaar wil
staan en wat bereikt is. Deze SWD wordt vertaald en toegepast in een concreet project waar ieder
CoP lid aan werkt. Via intervisie, reflectie en kennisdeling wordt in de CoP gewerkt aan voortgang,
bijsturing en feedback van deze projecten.
samenhang en integratie/synergie van overheden, kennis en bedrijfsleven …:) (science-policy-
practice interfacing)
Breder en vaker toepassen ESD denken bij besluitvorming, internationaal aanhaken, zie bijvoorbeeld
https://nespguidebook.com/. Een ESD symposium, workshop…
Ik zou het een mooie ambitie vinden om het denken in termen van ecosysteemdiensten (integrale
benadering) te integreren in de bestaande werkpraktijk van de diverse deelnemers. Is misschien wel
hoog gegrepen, maar dat zou wel een wezenlijk verschil maken. Er zouden sessies gewijd kunnen
worden aan hoe dit per sector/type organisatie te bereiken zou zijn, uitwisseling van ervaringen etc.
Gezamenlijk Agenderen Ecosysteemdiensten. Bevorderen van samenwerking van de leden
Ambitie zou kunnen zijn: het praktijk/gebruikers-platform in Nederland te worden voor uitwisseling
van ervaringen en nieuws t.a.v. ontwikkeling en gebruik van kennis en tools t.a.v.
ecosysteemdiensten voor allerlei toepassingen bij overheden, bedrijven, adviesbureaus en
kennisinstellingen (of eventueel: een selectie uit deze groepen). Daarvoor dient in elk geval goede
afstemming plaats te vinden met belangrijke programma’s/initiatieven op dit vlak, zoals de ANK
(loopt in elk geval t/m 2020), platform BEE (loopt in elk geval tot eind 2016), het PBL-programma
natuurlijk Kapitaal Nederland (loopt tot begin 2016), en internationale gremia (EU-werkgroep Maes,
via I&M, EZ, RIVM of Alterra) om te zien welke praktijk-ondersteuning er in de nabije toekomst op