Inleiding Wegontwerp les 6

Hogeschool Windesheim

wegontwerp en -indelingLes 6: verkeersdeelnemers: het zijn net mensen

Ir Adriaan Walraad MBA

Inhoud

• Korte terugblik vorige les

• Keek op de week

• Incompanytraining PZH

• Shared Space

• Gebruik van een ontwerp Handboek verkeersveiligheid

• Oneigenlijk gebruik van een ontwerp

• Doorkijk naar het Tentamen

• Gelegenheid voor vragen

Manieren om naar een ontwerp te kijken

• Esthetisch

• Functioneel

• Soortschoonheid

• Modieus/eigentijds versus tijdloos

• Kostengedreven (goedkoop!)

Een nieuw ontwerp of bestaand ontwerp kopiëren?

Zicht op gebruiksfase of na realisatie over de schutting?

Ontwerper

(met visie op ontwerp)Gebruiker

(schat gebruik van ontwerp in)

Ontwerp

(met impliciet moraal)

• Ontwerp is gedelegeerde handeling

• Hoeveelheid groentijd

• Elke fietser x 5 meter

• Paaltjes altijd op de stoep...

Impliciete moraal

De verkeersdeelnemer bestaat niet (1996)

• Rolstoelgebruikers 70.000

• Blinden 15.000

• Doven 20.000 totaal 105.000

• Kinderen tot 14 2.800.000

• Slechtlopenden 400.000

• Evenwichtsstoornis 400.000

• Uithoudingsvermogen 400.000

• Slechtziend 300.000

• Slechthorend 300.000

• Mentaal beperkt 400.000

• Tijdelijk gehandicapten 500.000

• Ouders met kinderwagens 500.000 totaal 6.000.000

Zeven basale ontwerpprincipes

• Ontwerp moet duidelijk zijn voor de gebruiker; eenhelder ontwerp laat zich interpreteren

• Gebruikers moeten hun kennis die ze hebben, ook kunnen gebruiken

• Ontwerp moet de structuur ten grondslag aan taken vereenvoudigen en op tijd richten op essentiële zaken

• Ontwerp moet alles zichtbaar en voelbaar maken

• Aanwezige randvoorwaarden en beperkingen (kunstmatig of natuurlijk) cultiveren

• Mensen maken fouten. Design for error

• Als dat alles niet werkt, dan standaardiseren en trainen

Design for error

Waarnemen van de toestand van de omgeving

Interpretatie van de waarneming

Evaluatie van de interpretatie

Beoogde doel van de handeling

Intentie om te handelen met oog op doel

Van intentie naar handeling

Uitvoeren van handeling

Voor de verkeersdeelnemer

• Goed conceptueel model Ontwerper kent en minimaliseert oorzaken van fouten

• Toestand van het systeem en welk gedrag mogelijk is Een goed ontwerp legt zichzelf uit

• Continue en volledige feedback op handelingen Gebruikers moeten hun fouten kunnen waarnemen, merken wat er

fout gaat en dat ook kunnen corrigeren

• Goed zicht op handelingen en gevolgen ervan Handelingen kunnen omgekeerd en ongedaan worden

• Houding ten aanzien van fouten: als een gebruiker een fout maakt, is daar meestal een reden voor.

De moraal

Als iemand een fout maakt, dan is daar een goede reden voor

Ontken fouten niet

Straf fouten niet af

Maak het maken van fouten mogelijk!

Niveau van bewustzijn

• Handelingen op routine (automatische piloot) Fietsen

• Handelingen op regelniveau (routines) Kruising benaderen

• Handeling op kennisniveau (bewust nadenken) De weg zoeken in een onbekende stad

Gecombineerd gedragsmodel

Houding, kennis, geloof,

emotie

Subjectieve norm (wat anderen

ervan vinden)

Ingeschatte controle over eigen gedrag

intentie

Waar-nemen

Ver-werken

beslissen handelen

Snelheid, koers

omgeving

Oneigenlijk gebruik

• Onbedoelde fouten (routineniveau, automatisch gedrag) Uitglijders

vergeetachtigheid

• Bedoelde fouten (regel-/kennisniveau, bewust gedrag) Vergissingen

Bewuste overtredingen

Oneigenlijk gebruik van een ontwerp

Het verschil tussen oplossingen en lapmiddelen

Een mooi ontwerp lost een structuurprobleem niet op

Een mooi bordje in de berm lost een ontwerpfout op

Dus:Gevaar weg

Persoon weg

Afschermen gevaar en persoon

Pas dan: trainen

Goed ontwerp

Maakt zichtbaar wat de toestand van het systeem is en welke alternatieven voor handelen er zijn

Heeft een goed achterliggend conceptueel model, met consistente representatie van handeling en de gevolgen van de handeling

Geeft zicht op werking: de handeling en het gevolg ervan

Continue en volledige feedback op handelen

Tentamen en gelegenheid voor vragen

• Doorkijk naar het Tentamen

• Gelegenheid voor vragen