Inleiding deel A Organiseren: Hoe ga ik om met tijd en stress? Bas, Ali, Renske en Nicol zitten in de kantine. Bas kijkt niet vrolijk en zit een beetje onderuitgezakt. Als Renske er wat van zegt, barst hij los. ‘Hoe kan ik nu vrolijk zitten kijken? Ik heb vannacht tot drie uur doorgewerkt om die opdracht af te krijgen, omdat ik jullie niet in de steek wilde laten vanmiddag bij de projectbespreking. Het is klaar, maar verwacht nu alsjeblieft niet dat ik ook nog gezellig ben, na drie uurtjes slaap!’ Ali reageert erop: ‘Hoe kan dat nou dat je pas op het laatste moment hiermee aan de slag gaat? We wisten dit toch al weken. Het staat heel duidelijk in de studiewijzer vermeld en tijdens onze vorige projectbespreking hebben we het er ook nog over gehad.’ ‘Ik heb het gewoon te druk met die studie, het is allemaal veel te veel, ik krijg er steeds meer slapeloze nachten van en heb er zo dus steeds minder plezier in’. De anderen kijken een beetje geschrokken, ze willen niet dat hun maatje afhaakt. Wat zou Bas kunnen doen om wat meer grip op zijn leven te krijgen, zodat hij weer plezier in de opleiding krijgt? Dat lijkt wel een mooie vraag voor de volgende regiekringbijeenkomst. Inhoud In het eerste deel van dit boek gaat het over de mogelijkheden die bestaan om de regievraag: ’Hoe ga ik om met tijd en stress?’ te be- antwoorden. Allereerst bespreken we in hoofdstuk 1 het model van draagkracht en draaglast. Vanuit dit model wordt duidelijk gemaakt hoe stress ont- staat en hoe je met stress kunt omgaan. Vervolgens bespreken we in hoofdstuk 2 de verschillende tips die te maken hebben met timema- nagement. BSL - ALG_BK_1KZM - 3075r7_kvde9789031381678 013
17
Embed
Inleiding deel A Organiseren: Hoe ga ik om met tijd en stress?
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Inleiding deel A Organiseren:
Hoe ga ik om met tijd en stress?
Bas, Ali, Renske en Nicol zitten in de kantine. Bas kijkt niet
vrolijk en zit een beetje onderuitgezakt. Als Renske er wat van
zegt, barst hij los. ‘Hoe kan ik nu vrolijk zitten kijken? Ik heb
vannacht tot drie uur doorgewerkt om die opdracht af te krijgen,
omdat ik jullie niet in de steek wilde laten vanmiddag bij de
projectbespreking. Het is klaar, maar verwacht nu alsjeblieft niet
dat ik ook nog gezellig ben, na drie uurtjes slaap!’
Ali reageert erop: ‘Hoe kan dat nou dat je pas op het laatste
moment hiermee aan de slag gaat? We wisten dit toch al weken.
Het staat heel duidelijk in de studiewijzer vermeld en tijdens onze
vorige projectbespreking hebben we het er ook nog over gehad.’
‘Ik heb het gewoon te druk met die studie, het is allemaal veel te
veel, ik krijg er steeds meer slapeloze nachten van en heb er zo
dus steeds minder plezier in’. De anderen kijken een beetje
geschrokken, ze willen niet dat hun maatje afhaakt. Wat zou Bas
kunnen doen om wat meer grip op zijn leven te krijgen, zodat hij
weer plezier in de opleiding krijgt? Dat lijkt wel een mooie vraag
voor de volgende regiekringbijeenkomst.
Inhoud
In het eerste deel van dit boek gaat het over de mogelijkheden die
bestaan om de regievraag: ’Hoe ga ik om met tijd en stress?’ te be-
antwoorden.
Allereerst bespreken we in hoofdstuk 1 het model van draagkracht en
draaglast. Vanuit dit model wordt duidelijk gemaakt hoe stress ont-
staat en hoe je met stress kunt omgaan. Vervolgens bespreken we in
hoofdstuk 2 de verschillende tips die te maken hebben met timema-
nagement.
BSL - ALG_BK_1KZM - 3075r7_kvde9789031381678 013
algemene competenties
De algemene competentie waaraan in dit deel wordt gewerkt, is:
Organiseren
De student organiseert zijn werkzaamheden zodanig dat resultaten
worden behaald zonder dat dit de eigen gezondheid schaadt.
Vul op de website in hoe jij scoort op deze competentie en op de
verschillende vaardigheden die erbij horen.
Tabel A.1
Vaardigheden De student kan: Bewijsstukken
in balans blijven zijn belasting en belastbaarheid
in evenwicht houden, waardoor
gezondheidsproblemen worden
voorkomen.
een gedicht of rap over jouw
balans tussen belasting en
belastbaarheid
omgaan met
stress
stress hanteren door het pro-
bleem, de emoties of de span-
ning aan te pakken.
een ingevuld stappenplan
volgens de ABC-methode
(bewijsstuk A.1)
stressbestendig-
heid
effectief presteren onder tijds-
druk, druk van meerdere of
moeilijke taken, sociale druk, of
bij tegenslag, teleurstelling of
crises.
een reflectieverslag over een
stressvolle situatie waarin je
optimaal gepresteerd hebt
timemanagement effectief omgaan met tijd,
waarbij prioriteiten worden ge-
steld op basis van belangrijk en
urgent.
een ingevulde test over tijd-
vreters (bewijsstuk A.2)
een ingevulde Eisenhower-
matrix (bewijsstuk A.3)
plannen en
voortgang bewa-
ken
de benodigde tijd, acties, mid-
delen en mensen aangeven en
organiseren en de voortgang
hiervan bewaken.
foto’s waarbij plannen voor
acties worden gevisualiseerd
(bewijsstuk A.4)
BSL - ALG_BK_1KZM - 3075r7_kvde9789031381678 014
Haal het beste uit jezelf !14
1 Grip op stress
A De praktijk
Het einde van de eerste periode van het tweede studiejaar komt in
zicht. De regiekring van de opleiding logopedie bespreekt welk
thema ze de volgende keer aan de orde wil stellen tijdens de
regiekringbijeenkomst.
Ella zegt: ‘Eigenlijk heb ik helemaal geen zin in zo’n bijeen-
komst. Ik kan mijn tijd wel beter gebruiken. Als je eens weet wat
ik allemaal nog moet doen in een week. Als ik er aan denk, krijg
ik al pijn in mijn maag...’. Josien knikt: ‘Te veel om op te noemen:
het projectverslag afmaken, mijn portfolio bijwerken, drie tenta-
mens leren en dan ook nog een praktijktoets, waarover ik me
behoorlijk druk maak. Ik heb helemaal geen tijd meer om te
sporten en daardoor voel ik mij schuldig ten opzichte van mijn
teamgenoten. Bovendien is het gekke dat het helemaal niet
effectief is: ik begin aan allerlei taken, maar ik maak helemaal
niets af. Dat motiveert natuurlijk helemaal niet.’
Marie-Claire herkent de problemen die de anderen hebben: te
veel te doen in te weinig tijd. ‘Ik merk het vooral dat ik het druk
heb als ik snel emotioneel word: ik moet overal om huilen. Ik kan
al gaan janken om een zielig verhaal in de Viva. Mijn moeder
noemt me een stresskip, ze vindt dat ik juist wel moet gaan
sporten en daarna lekker moet badderen. Ze heeft speciaal een
lavendelolie voor me gekocht. Lief natuurlijk, maar ik moet er
niet aan denken: waar haal ik de tijd vandaan?’
‘Zou dit geen thema zijn voor de volgende regiebijeenkomst?’,
suggereert Josien. ‘Hoe gaan we om met de hoge werkdruk en
hoe zorgen we ervoor dat we toch goed in ons vel blijven zitten?’
De anderen vinden dit een goed plan, want zoals het nu gaat is
BSL - ALG_BK_1KZM - 3075r7_kvde9789031381678 015
niet echt prettig en ze hebben gehoord dat de volgende periode
nog veel drukker wordt...!
Wat betekent werkdruk voor jou?
Hoe voel jij je onder te hoge werkdruk?
Wat doe jij om lekker in je vel te blijven zitten ondanks hoge werk-
druk?
De balans is zoek! Waar ligt de oorzaak?
Heb jij je wel eens zo hulpeloos gevoeld?
B De regievragen
Kruis in het kader aan welke van de volgende signalen je bij jezelf
tijdens het afgelopen studiejaar hebt gesignaleerd.
Emotioneel/cognitief:
– ontevredenheid
– prikkelbaarheid
– onzekerheid
Figuur 1.1
BSL - ALG_BK_1KZM - 3075r7_kvde9789031381678 016
Haal het beste uit jezelf !16
– agressie
– lusteloosheid
– gebrek aan motivatie
– gejaagd gevoel
– boos gevoel
– schuldgevoel
– vergeetachtigheid
– desinteresse
– besluiteloosheid
Lichamelijk:
– hartkloppingen
– zweten
– hyperventilatie
– pijn in maag/darmstreek
– hoofdpijn
– rug-, nek-, schouderklachten
– slecht inslapen, al moe bij opstaan
Gedrag:
– meer roken, drinken, eten
– piekeren, zorgen maken
– bijna-ongevallen
– moeilijk kunnen genieten van plezierige gebeurtenissen
– niet afmaken van taken
Als je op een of meer van deze vragen ‘ja’ hebt geantwoord, is het
mogelijk handig om meer te weten over stress en hoe je kunt omgaan
met stress om gezondheidsklachten te voorkomen.
In dit hoofdstuk gaan we in op de volgende regievragen:
1 Hoe kan ik in balans blijven?
2 Hoe kan ik de oorzaken van stress herkennen?
3 Hoe kan ik de gevolgen van stress herkennen?
4 Hoe kan ik stress hanteren zodat ik (beter) in balans blijf ?
Wat is jouw regievraag?
BSL - ALG_BK_1KZM - 3075r7_kvde9789031381678 017
1 Grip op stress 17
Figuur 1.2 Mindmap stressmanagement.
BSL - ALG_BK_1KZM - 3075r7_kvde9789031381678 018
Haal het beste uit jezelf !18
C De theorie
1.1 model draagkracht-draaglast
In deze paragraaf staat de eerste regievraag centraal: hoe kan ik in
balans blijven?
Stress is ‘Spanning die optreedt bij een (dreigende) verstoring van
het evenwicht tussen de draaglast en de draagkracht van een per-
soon’.
Onder draaglast verstaan we alles wat het iemand op dit moment in zijn
of haar leven moeilijk maakt (bijvoorbeeld een conflict, een zieke
partner, niet assertief kunnen reageren in bepaalde situaties.. . .).
Onder draagkracht verstaan we alles wat iemand de nodige energie
geeft in zijn of haar leven (bijvoorbeeld een goede relatie, fijne hob-
by’s, een goed gevoel voor humor... .).
Bij iedereen is de balans tussen draagkracht en draaglast af en toe uit
evenwicht. Dat is normaal en hoeft niet schadelijk voor de gezondheid
te zijn. Wanneer de balans echter te lang uit evenwicht is en als je het
gevoel hebt dat je steeds dieper wegzakt in een diepe put, wordt stress
wel een probleem. Niet zozeer de intensiteit, maar de duur van stress
is van belang.
Stressgerelateerde klachten en gezondheidsproblemen ontstaan
meestal in tijden wanneer je je zou kunnen ontspannen. Dit is vaak in
het weekend of tijdens vakantieperiodes. Je ervaart de gevolgen van
stress vaak immers pas echt op het moment dat het stresssysteem
stilvalt.
Overbelasting ontstaat door te hoge belasting (te grote draaglast) of
door te lage belastbaarheid (te weinig draagkracht). Dit kan leiden tot
een of meer van de genoemde klachten. Veel klachten of langdurig
aanhoudende klachten kunnen weer leiden tot verzuim van de oplei-
ding en het niet halen van tentamens of deadlines. Door meer te weten
over stress, de oorzaken en de gevolgen kun je mogelijk overbelasting
voorkomen. Je wordt dan stressbestendiger en bent beter in balans
(figuur 1.3).
1.2 oorzaken van stress
In deze paragraaf staat de tweede regievraag centraal: hoe kan ik de
oorzaken van stress herkennen?
De draaglast wordt beınvloed door externe en interne oorzaken van
stress.
BSL - ALG_BK_1KZM - 3075r7_kvde9789031381678 019
1 Grip op stress 19
1.2.1 Externe oorzaken van stress
Externe oorzaken van stress kunnen zijn:
– onder- en overbelasting, bijvoorbeeld door de prestatiebeurs;
– onduidelijke taakomschrijving;
– tegenstrijdige opdrachten en verwachtingen;
– te veel/te weinig verantwoordelijkheid;
– onvoldoende overlegmogelijkheden;
– onvoldoende sociale steun;
– conflicten en slechte verhoudingen in de groep;
– onzekerheid over de toekomst, bijvoorbeeld door baanonzekerheid