Informatieronde VBL Informatieronde VBL voor clubbestuurders voor clubbestuurders en leidinggevende en leidinggevende vrijwilligers vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr. Marleen Denef Mr. Griet Vanden Abeele Advocaten te Leuven
59
Embed
Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Informatieronde VBLInformatieronde VBLvoor clubbestuurders en voor clubbestuurders en
– 1° de statuten van de vereniging;– 2° de akten ivm benoeming of ontslag van bestuurders,
dagelijks bestuur, vertegenwoordigers en commissarissen;– 3° een kopie van het register van de leden;– 4° alle beslissingen ivm nietigheid, ontbinding en vereffening;– 5° de jaarrekening van de vereniging (cfr. artikel 17);– 6° de wijzigingen in de in 1°, 2°, 4° en 5° bedoelde
informatie;– 7° de gecoördineerde tekst van de statuten na de wijzigingen
ervan.
M. Denef & G. Vanden Abeele
Openbaarmaking:Openbaarmaking:termijnen en sancties (1) ?termijnen en sancties (1) ?
Termijnen (artt. 26 en 17 V&S-wet)?Wijzigingen ledenlijst: 1 maand
– Oude VZW: ná ‘verjaardag’ publicatie statuten– Nieuwe VZW: ná ‘verjaardag’ neerlegging statuten
Overige formaliteiten ? – Geen termijnen, doch uitvoering van belang voor
‘tegenwerpelijkheid’ aan derden ! Maw: zolang wijziging niet gepubliceerd, moeten derden te
goeder trouw er geen rekening mee houden !
M. Denef & G. Vanden Abeele
Openbaarmaking:Openbaarmaking:termijnen en sancties (2) ?termijnen en sancties (2) ?
Bestuurders als “lasthebbers” van de VZW/AV Contractuele verplichtingen van de bestuurders Klassieke voorbeelden van contractuele fouten Belang van de “gekarakteriseerde” fout: marginale toetsing Aandachtspunten:
- VZW is aansprakelijk voor de misgrepen die kunnen toegeschreven worden hetzij aan haar aangestelden, hetzij aan de organen waardoor haar wil wordt uitgevoerd
- bestuurders zijn aansprakelijk “voor de misgrepen bedreven in hun beheer” (cfr. art. 1382 B.W.: fout – schade – oorzakelijk verband)
Nut dubbele vordering tegen VZW en/of bestuurders ? Recuperatiekansen verhogen
Geen verlies bestuursAH omdat eerst VZW werd aangesproken
Ontslag nemen zal aansprakelijkheid niet doen verdwijnen
3.1. Fout door niet-naleving wettelijke verplichting die rust op de bestuurder zelf:– Auteurswetgeving ?
Cass. 25/05/1972 en Antp 16/10/1995
– Wet 13 april 1965: betaling loon ? (overmacht/schulduitsluiting)
M. Denef & G. Vanden Abeele
Aansprakelijkheid bestuurder t.o.v. Aansprakelijkheid bestuurder t.o.v. derden (4 - overheid als schuldeiser)derden (4 - overheid als schuldeiser)
– Doorstorting bedrijfsvoorheffing en BTW: ? Vóór Progr.Wet 20/07/2006
– Uiteenlopende rechtspraak– Rb. Turnhout 14/06/2002 vs. Antp 12/11/2004
Sinds Progr.Wet 20/07/2006– Voor “grote” VZW’s wettelijke bepalingen
(! Kan rechtspraak “kleine” VZW’s beïnvloeden !)– Art. 442quater WIB 1992 en art. 93undecies C W.B.T.W.– Hoofdelijke aansprakelijkheid (dagelijks) bestuurders igv:
• Herhaalde niet-betaling: 2 x binnen 1 jaar (indien trimesterschuld)3 x binnen 1 jaar (indien maandelijkse schuld)
• Mits regularisatietermijn van 1 maand na kennisgeving door ontvanger (bewarende maatregelen toegelaten)
M. Denef & G. Vanden Abeele
Aansprakelijkheid bestuurder t.o.v. Aansprakelijkheid bestuurder t.o.v. derden (5 - overheid als schuldeiser)derden (5 - overheid als schuldeiser)
• Geen aansprakelijkheid indien procedure gerechtelijk akkoord, faillissement of gerechtelijke ontbinding werd gelanceerd
(! Voor VZW’s kan enkel een gerechtelijke ontbinding worden gelanceerd – wetgeving op gerechtelijke akkoord en faillissement niet van toepassing op VZW’s !)
Ondoeltreffend verweer bestuurders– Irrelevantie van ideële doelstelling VZW
en van gebrek aan kennis/ervaring– Geen rechtsverwerking door eerst VZW
aan te spreken– Kwijting speelt niet t.a.v. derden– Delegatie van bevoegdheid pleit niet
noodzakelijk vrij (vgl. art. 1994 B.W.)
M. Denef & G. Vanden Abeele
Enkele recente ontwikkelingen Enkele recente ontwikkelingen in het strafrechtin het strafrecht
1. Artikel 492bis S.W.: “misbruik van verenigingsgoederen”
Het principe
“Met gevangenisstraf van een maand tot vijf jaar en met een geldboete van honderd frank tot vijhonderduizend frank worden gestraft de bestuurders, in feite of in rechte, van burgerlijke en handelsvennootschappen, alsook van verenigingen zonder winstoogmerk, die met bedrieglijk opzet en voor persoonlijke rechtstreekse of indirecte doeleinden gebruik hebben gemaakt van de goederen of van het krediet van de rechtspersoon, hoewel zij wisten dat zulks op betekenisvolle wijze in het nadeel was van de vermogensbelangen van de rechtspersoon en van die van zijn schuldeisers of vennoten”
De praktische toepassing ?
M. Denef & G. Vanden Abeele
Het functioneren van de organen:Het functioneren van de organen:Raad van Bestuur en Algemene Raad van Bestuur en Algemene
VergaderingVergadering
M. Denef & G. Vanden Abeele
Algemene Vergadering (1)Algemene Vergadering (1)
Samenstelling:
- minstens 3 werkende leden
- werkende leden: alle rechten en plichten door V&S-wet en statuten toegekend aan de leden
- RvB als “college”- 1 of meer personen, al dan niet bestuurder of lid- alleen of gezamenlijk handelend
Vertegenwdgsysteem met hoofddoelstelling = bescherming van derden-contractanten
Bevoegdheidsbeperkingen en taakverdelingen: niet tegenwerpelijk aan derden (dubbelzinnige wettekst)
Informatielast derden vermindert: enkel tellen
Vragen staat vrij !Vragen staat vrij !
II. VrijwilligerswerkII. Vrijwilligerswerk
M. Denef & G. Vanden Abeele
Wet betreffende de rechten van Wet betreffende de rechten van vrijwilligersvrijwilligers
Wettelijke Basis:
- Wet betreffende de rechten van vrijwilligers d.d. 3 juli 2005 (B.S. 29 augustus 2005)
- Gewijzigd door: * Artikel 136-140 van de Wet houdende diverse bepalingen d.d. 27 december 2005 (B.S. 30 december 2005)* Wet van 7 maart 2006 tot wijziging van de wet van 3 juli 2005 betreffende de rechten van vrijwilligers en van de wet van 27 december 2005 houdende diverse bepalingen (B.S. 13 april 2006)* Wet van 19 juli 2006 tot wijziging van de wet van 3 juli 2005 betreffende de rechten van vrijwilligers (B.S. 11 augustus 2006)
M. Denef & G. Vanden Abeele
Wet betreffende de rechten van Wet betreffende de rechten van vrijwilligersvrijwilligers
Uitvoeringsbesluiten- Het K.B van 28 juli 2006 tot wijziging van de artikelen 45, 46 en
48 van het K.B. van 25 november 1991 houdende de werkloosheidsreglementering en tot invoering van een artikel 45bis in hetzelfde besluit (B.S. 24 augustus 2006).
- Het K.B. van 5 augustus 2006 tot wijziging van het K.B. van 23 mei 2001 tot instelling van een algemeen reglement betreffende de
inkomensgarantie voor ouderen (B.S. 4 september 2006). - Het M.B. van 31 juli 2006 tot wijziging van artikel 18 van het ministerieel
besluit van 26 november 1991 houdende de toepassingsregelen van de
werkloosheidsreglementering (B.S. 24 augustus 2006).
M. Denef & G. Vanden Abeele
Wet betreffende de rechten Wet betreffende de rechten van vrijwilligers van vrijwilligers
Historiek – regeling versrpeid over verschillende richtlijnen/wetteksten, m.n.:
a. aansprakelijkheid: artikel 1382-1383 B.W. + Cass. 5 juni 2003.
b. verzekering: verspreid over regionale regelgeving (vaak i.v.m. erkenning/subsidies), vb. Decreet d.d. 13 juli 2001 (B.S. 14 september 2001).
c. onkostenvergoedingen: Circ. RH. 241/509.803 d.d. 5 maart 1999 + bijzondere regelingen sportsector.
d. uitkeringsgerechigden: diverse richtlijnen en interpretaties RVA, OCMW, enz …
e. Informatieplicht: niet gereglementeerd.
M. Denef & G. Vanden Abeele
Toepassingsgebied van de wet –Toepassingsgebied van de wet –Artikel 2 en 3 Vrijwilligerswet (1)Artikel 2 en 3 Vrijwilligerswet (1)
vb. Artiesten die een vergoeding ontvangen voor een éénmalige artistieke prestatie (artikel 182 programmawet d.d. 24 december 2002 (B.S. 31 december 2002), uitgevoerd bij K.B. d.d. 3 juli 2005 (B.S. 19 juli 2005)), m.n. max € 100,- per dag en € 2.000,- per jaar.
vb. Vrijwilligers van de brandweer en de civiele bescherming (artikel 38, 12° WIB: geïndexeerd max. 3.640 € (aj. 2007).
Toepassingsgebied van de wet Toepassingsgebied van de wet Artikel 2 en 3 Vrijwilligerswet (2)Artikel 2 en 3 Vrijwilligerswet (2)
3. Activiteit ten behoeve van één of meer personen, andere dan degene die de activiteit verricht, van een groep of organisatie of van de samenleving als geheel.
vb. Zelfhulpgroepenvb. Mantelzorg?vb. Sport-en artistieke prestaties?
4. Die ingericht wordt door een organisatie anders dan het familie- of privé-verband van degene die de activiteit verricht.
5. Die niet door dezelfde persoon en voor dezelfde organisatie wordt verricht in het kader van een arbeidsovereenkomst, een dienstencontract of een statutaire aanstelling (wel voor andere activiteiten?).
M. Denef & G. Vanden Abeele
Toepassingsgebied van de wet Toepassingsgebied van de wet Artikel 2 en 3 Vrijwilligerswet (3)Artikel 2 en 3 Vrijwilligerswet (3)
(2) Ratione personae:
(i) vrijwilliger:
- natuurlijke persoon
- onbezoldigde bestuurder ?
M. Denef & G. Vanden Abeele
Toepassingsgebied van de wet Toepassingsgebied van de wet Artikel 2 en 3 Vrijwilligerswet (4)Artikel 2 en 3 Vrijwilligerswet (4)
= Niet expliciet uitgesloten van de Vrijwilligerswet -= Niet expliciet uitgesloten van de Vrijwilligerswet -> toepassing definitie vrijwilligers op bestuurders> toepassing definitie vrijwilligers op bestuurders
>< Bestuurder zonder activiteit als vrijwilliger>< Bestuurder zonder activiteit als vrijwilliger
Toepassingsgebied van de wet Toepassingsgebied van de wet Artikel 2 en 3 Vrijwilligerswet (5)Artikel 2 en 3 Vrijwilligerswet (5)
(ii) de organisatie van het vrijwilligerswerk
- VZW- feitelijke vereniging (m.n. elke vereniging zonder
rechtspersoonlijkheid van twee of meer personen die in onderling overleg een activiteit organiseren met het oog op de verwezenlijking van een onbaatzuchtige doelstelling, met uitsluiting van enige winstverdeling onder haar leden en bestuurders, en die een rechtstreekse controle uitoefenen op de werking van de vereniging.)
- publiekrechtelijke rechtspersonen- VSO ?
Quid fiscaal statuut (vgl. Circulaire RH. 241/509.803 d.d. 5 maart 1999)
M. Denef & G. Vanden Abeele
Toepassingsgebied van de wet Toepassingsgebied van de wet Artikel 2 en 3 Vrijwilligerswet (6)Artikel 2 en 3 Vrijwilligerswet (6)
(3) Ratione loci:
- Vrijwilligerswerk verricht op het Belgisch Grondgebied- Vrijwilligerswerk verricht buiten het Belgisch Grondgebied maar
vanuit België wordt georganiseerd op voorwaarde dat de vrijwilliger in België zijn hoofdverblijfplaats heeft.
M. Denef & G. Vanden Abeele
Vrijwilligerswerk Vrijwilligerswerk
Vijf luiken:
1. Aansprakelijkheid van de vrijwilliger
2. Verplichte Verzekering
3. Informatieplicht
4. Onkostenvergoedingen
5. Sociale bepalingen m.b.t. het vrijwilligerswerk
M. Denef & G. Vanden Abeele
Aansprakelijkheid (1)Aansprakelijkheid (1)
Artikel 5 Vrijwilligerswet:
- Beperkt toepassingsgebied van de aanspakelijkheidsregeling:
1. privaatrechtelijke en publierechtelijke rechtspersonen zonder winstoogmerk;
2. feitelijke verenigingen met minstens één arbeider of één bediende;
3. feitelijke verenigingen die een afdeling vormen van organisaties zoals bedoeld onder 1 of 2.
M. Denef & G. Vanden Abeele
Aansprakelijkheid (2)Aansprakelijkheid (2)
- Vrijwilligersorganisatie aansprakelijk voor de occasionele lichte fout van de vrijwilliger; niet voor bedrog, zware fout, of herhaalde lichte fout.
- Vrijwilliger alleen persoonlijk aansprakelijk in geval van bedrog, zware fout of herhaalde lichte fout.
- Contractuele bedingen in het nadeel van de vrijwilliger niet mogelijk.
M. Denef & G. Vanden Abeele
Aansprakelijkheid (3)Aansprakelijkheid (3)
Opmerkingen:
1.Blijkbaar ook voor aansprakelijkheid op basis van contractuele fout van de vrijwilliger.
2. Contractuele regeling noodzakelijk bij niet-gestructureerde organisaties -> noodzaak informatienota/vrijwilligerscontract.
M. Denef & G. Vanden Abeele
Aansprakelijkheid (4)Aansprakelijkheid (4)
Implementatie-en toepassingsproblemen:
1. Gezamenlijke organisatie van een activiteit door meerdere organisaties, welke organisatie aansprakelijk ?
2. Feitelijke verenigingen: wie is de ‘verantwoordelijke’ van de vereniging die aansprakelijk kan worden gesteld ?
M. Denef & G. Vanden Abeele
Informatieplicht (1)Informatieplicht (1)
- Verplicht mee te delen informatie (artikel 4 Vrijwilligerswet): 1. Sociale doelstelling en juridisch statuut organisatie (RP) of
verantwoordelijke (FV)
2. Mededeling van verplichte verzekering
3. Mededeling van gedekte risico’s andere dan de risico’s waarvoor een verzekering verplicht is
4. Informatie over de onkostenvergoedingen
5. Meedelen dat het beroepsgeheim (artikel 458 S.W.) van toepassing is.
M. Denef & G. Vanden Abeele
Informatieplicht (2)Informatieplicht (2)
Implementatie-en toepassingsproblemen:
- Bewijslast bij de organisatie -> toch overmaken nota/opstellen contract?
- Quid met de last-minute vrijwilliger of toevallige vrijwilliger?
- Quid met het begrip ‘verantwoordelijke’ van een feitelijke vereniging?
M. Denef & G. Vanden Abeele
Onkostenvergoedingen (1)Onkostenvergoedingen (1)
Onkostenvergoeding als vrijwilliger
- Twee cumulatieve grenzen: € 24,79 per dag, en € 991,57 per jaar (vgl. Circulaire RH. 241/509.803 d.d. 5 maart 1999)
- Geïndexeerd (2006): € 27, 92 per dag, en € 1.116, 71 per jaar- Cumulatieve grenzen- indien >, bewijs mogelijk dat het om een reële onkostenvergoeding
gaat - Ook: forfaitaire waardering mogelijk zoals voor de rijksambtenaren
(K.B. 26 maart 1965)- Bij K.B. kunnen hogere bedragen worden voorzien voor specifieke
categoriëen van vrijwilligers.
M. Denef & G. Vanden Abeele
Onkostenvergoedingen (2)Onkostenvergoedingen (2)
Bij overschrijding onkostenvergoedingen: verlies hoedanigheid vrijwilliger
Grenzen ‘per vrijwilliger’, niet ‘per activiteit als vrijwilliger’.
Opmaken fiscale fiches niet verplicht indien deze wettelijke bepalingen worden gerespecteerd.
M. Denef & G. Vanden Abeele
Onkostenvergoedingen (3)Onkostenvergoedingen (3)
Implementatie-en toepassingsproblemen:
1. Verlies van hoedanigheid van vrijwilliger indien deze méér ontvangt dan de onkostenvergoedingen voorzien bij wet = mogelijk discriminerend voor wat aansprakelijkheid betreft.
2. Quid bestaande regelingen in specifieke sectoren (vb. Sport), nu geregeld via fiscale circulaires?
M. Denef & G. Vanden Abeele
Sociaal Recht (1)Sociaal Recht (1)
1. Werkloze :
- voorafgaandelijke aangifte bij RVA- Indien geen reactie binnen 2 weken: vrijwilligerswerk
met behoud van uitkering wordt geacht aanvaard te zijn- Weigering mogelijk indien: (i) geen vrijwilligerswerk,
(ii) geen activiteit die in het verenigingsleven gewoonlijk wordt uitgeoefend gelet op aard, omvang en frequentie, (iii) beschikbaarheid voor de arbeidsmarkt daalt
M. Denef & G. Vanden Abeele
Sociaal Recht (2)Sociaal Recht (2)
2. Bruggepensioneerde en halftijds bruggepensioneerde:
- Idem werklozen - Bij K.B. kunnen bijzondere bepalingen worden voorzien (cfr. bestaande
regeling met betrekking tot niet winstgevende organisaties die erkend zijn als culturele,sociale of humanitaire organisatie of vereniging met een bijzonder openbaar nut)
3. Arbeidsongeschikten:
vrijwilligerswerk wordt niet beschouwd als werkzaamheid, voor zover de activiteiten verenigbaar zijn met de algemene gezondheidstoestand van de arbeidsongeschikte (toestemming nodig van adviserend geneesheer)
M. Denef & G. Vanden Abeele
Sociaal Recht (3)Sociaal Recht (3)
4. Gepensioneerde: - Geen meldingsplicht- Heeft in principe geen invloed op de
toegelaten maximale bijverdienste voor gepensioneerden
M. Denef & G. Vanden Abeele
Sociaal Recht (4)Sociaal Recht (4)
5. Leefloon: ontvangst van vrijwilligersvergoeding is verenigbaar met het recht op leefloon, onder de voorwaarden uit te werken bij K.B. (nu: werkbereidheid)
6. Tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden: idem
7. Gewaarborgd inkomen bejaarden: idem
M. Denef & G. Vanden Abeele
Sociaal Recht (5)Sociaal Recht (5)
8. Gezinsbijslag:
-vergoedingen voor vrijwilligerswerk zijn geen inkomen (van belang voor studenten onder de 25 j.)
- kind dat vrijwilliger is: geen verlies recht op kinderbijslag.