-
8/13/2019 Industria Casnica La Romani 1810
1/503
: II
ACDEMI ROMN=
OI N VIEAA POPORULUI RO'MNCULEG ERI I STUD I
VIII.. ,
DUSTRI" IC' ASN1CLA ROMN
ITREUUL SAREA I DE ASZI
CONRINI D R l HNI POULR.
E
TUOR MFI
, Vitorul e, ti esfcJ S. Rgna vl/
"NCHZ N 190.
BUE
tBA & COMP
ZG VNA
WT2 D " omp
l1
-
8/13/2019 Industria Casnica La Romani 1810
2/503
A C A D E M I A R O M A N AD I N V I E A T A P O P O R U L U I R
O M A NC U L E G E R I S I S T U D I I
V I I I .
I N D U S T R I A C A S N I C AL A .
R O M A N IT R E C U T U L $ I S T A R E A E l D E A S T A Z IC
O N T R I B U T I U N I D E A R T A 5 1 T E I - I N I C A P O P U L
A R A
D ET U D O R P A M F I L E
M o t t o : * V i t t o r u l T e r % U l e g ef e m e l a s .l
i d . S . R e g i n a E l i s a u e t a / .
P R E M 1 U L N E U S C H O T Z " D I N 1 9 0 9
B U C U R E S T IT I P O G R A F I A C O O P E R A T I V A "N o
. 6 , S R A D A B E L V E D E R E , N o . 6
-
8/13/2019 Industria Casnica La Romani 1810
3/503
D I N V I E A T A P O P O R U L D I R O M A N
I . H o r a d i n C a r t a l , d e P o m p i l i u P a r v e s
c u , 1 9 0 8 . L e i 3 ,I I . C i m i l i t u r i r o m d n e g i
, d e T . P a m f i l e , 1 9 0 8P o c i i p o p u l a c e d i n M
a r a n u i r e , s , d e T i t . B u d . , 1 9 0 8 . AI V . C d n
t e c e . 1 i u r d t u r i , d e A l . V a s i l i u , 1 9 0 9 5
,V . D i n l i t e r a t u r a p o p u l a r d , d e N . P d s c u
l e s c u , 1 9 0 9 6 ,V I . J o c u r i d e c o p i i , d e T . P
a m f i l e , 1 9 0 9V I I . S a r b d t o r t l e P o p o r u l n
i , d e C . R a d u l e s c u - C o d i n s i DM i h a l a c h
e
' ,I I I . . I ,,
nu t ,
-
8/13/2019 Industria Casnica La Romani 1810
4/503
P A R T E A I .I N D U S T R I A A N I M A L A
C A P I T O L U L I .P I R U L .1 . ' l a n d d e p o r e , p e
c a r e s t r a i n a t a t e a n i - 1 v i n d e a s i d e s c u m
p ,i t c u l e g t a r a n i i r o m a n i l a i n d a t i n a t a
t a i e r e a p o r c i l o r , d e l a I g n a t ( z oD e c e m v
. ) s i p i n a a d o u a z i d e C r e i c i u n ( 2 6 D e c e m v
. ) . D u p i c e s ei n j u n g h i e p o r c u l , f e m e i a s
i c o p i i i i i s m u l g c o a m a s i p a r u l a s p r u d ep
e s p i n a r e s i d a t a s i p e t r u p p a r u l e s t e l u n
g s i a s p r u , 1 1 s m u l g s ip e a c e l a . I I m a i c a p
i t a , l a m u n t e s i l a d e a l u r i , p r i n l o a t h p a
d u -r o a s e , s i d e l a p o r c u l m i s t r e t s a u s a l
b a t i c . P a r u l i t f a c m a n u n c h e l es i 4 p a s r r
e a z a s a u p e n t r u a - 1 v i n d e a c e l o r o a m e n i n
e v o i a s i , u n g u r e n i ,s t e c l a r i , c a n y i n i a
r n a c u s a c i d e s t i c l a r i e p u r t a t i p e u m e r i
c ud o u a b e t e s i d e l a c a r i i n s c h i m b u l p a r u
l u i i a u s t i c l e , p a h a r e , e t c . ,
s a u p e n t r u f a c e r e a p e r i i l o r .B i d i n e l e
l e , s i n g . b i d i n e a 1 ) s a ub l i c h i n a l e l e , s
i n g . & W a i t , d a t a n u s e f a cd e t i t r e t i g a
n c e l e s a u t i g a n i i c d l d d r a r i ,c o r t u r a r i
s a u l a l e t i , l e f a c e g o s p o d i n a i nc h i p u l u
r m a t o r : s e i n s i r u e s c p e o s f o a r i( , c a r r i
) n i a n u n c h e l e l e d e p a r , g r o a s e c a td e g e t
e l e u n u i c o p i l m i c , s i a s t f e l , f i c a n do p a
n z u l i t a ( F i g . I ) , s e i n f i s o a r a p ec a p a m l
u n u i b a t , p e c a r e s ' a i n f a s u r a tm a i i n t a i
u o p e t i c a s a u c a r p i . I n f a s u -r a r e a s e f ^ ,
c e i n c h i p d e s p i r a l a ( F i g . 2 ) . D u p a o i n f a
s u r a r e , s e c a b w -F i g : I .
1 ) D i n T e p u , j u d . T e e u c i u .
I I _ ,
-
8/13/2019 Industria Casnica La Romani 1810
5/503
2n e f i e p a n z a d e p a r c u c a t r a n t o p i t , c a t
r e c o t o r , c a s a s e l i p e a s c at r a i n i c p a r t e
a g r o a s a a p a r u l u i d e p e t i c a . I n f a s u r a r e
a s e i n c e p e d e l av a r f s i a c o l o p a n z a a r e f i
r e l e c e l e m a i
s c u r t e , i a r c u c a t s e u r m e a z a , f i r e l ed e
p a r s u n t m a i l u n g i , a s a c a v a r f u r i l ef o r a
p r o a p e s u n t l a a c e e a s i n a l t i m e .B i d i n e l
e l e d e v a r u i t p e r e t i i c a s e l o r c u v a r a u c o
z i d c l e m nl u n g i p a n a l a 2 m e t r i ( F i g . 3 ) s a
u s i m a i l u n g i , d a t a p e r e t i i s u n ti n a l t i .
T o t i n a c e s t c h i p s e f a c s i b i d i n d u -f i l e ,
m a i m i c i , c a r i s l u j e s c l a t r a s u l b r d i e l o
rc u c h i n o v a r s a u c h i n o r o f p r i n p r e j u r u l
c a - P l g . 3 .s e l o r s i f e r e s t r e l o r . E l e p o t
a v e i p a r u l p e r -p e n d i c u l a r p e c o a d a ( F i g
. 4 ) s a u i n c h i p d e p i e p t e n e ( F i g . 5 ) 1 ) .A s
e m e n e a b i d i n e l u t e s e m o a i e s i i n t e r c i u d
e l u t s a u c a r b u n e p i s a ts i a m e s t e c a t c u o u
, s p r e a t r a g e b r a i e l e n e g r e i n c a s a s i a f a
r a .E l e s u n t m a i t r a i n i c e d c c a t c e l e c u m p
a r a t e d e l at i g a n c e s a u d i n t a r g , d e o a r e c
e n u a u p a r u l a m e s t e c a tc u p a r d e c o a d a s a u
c o a m a d e c a l .P e n i l e d e h a i n e . U n i i g a s p o
d a r i i s i t a c d i n a c e s tF i g . 4 p a r d e p o r t s i
p e r i l d e h a i n e s a u d e c i s m e . I e a u o s c a n -d
u r i c e t i e l e m n t a r e , i i d a u g a u r i c u o s u / c
i s a u c u o a n d r e a i n r o -s i t a i n f o c , p u n c a t
e t o - 1 5 f i r e d e p a r i n d o i t e d r e p t i nd o u i s
i l e t r a g c u s f o a r a i n g a u r e l e l e s c a n d u r i
c e i . D u p ac e a u u m p l u t t o a t e g a u r i l e , . t o
a r n a d e l f t d e p e i t e ( c l e i u d eo a s e ) s i p e d
o s p u n o a k a s c a n d u r i c e s u b t i r e ; a p o i i n
-d r e a p t a p a r u l , t h t e z a n d u - 1 l a a c e e a s i
n a l t i m e 2 ) . F i g , 5 .P e r i l p e n t r u f u i o a r e
i s i f a c g o s p o d i n e l e t o t d i n p a r d e p o r t ,i
n s a a c e s t a t r e b u e s i f i e f o a r t e g r o s . S e f
a c i n t o c m a i c a s i b i d i n e l e l ea p r o a p e , n u
m a i c a s u n t f o a r t e i n d e s a t e , i a r i n l o c d
ec a t r a n , f i x a r e a s e f a c e p r i n t r ' o i m p l e
t i r e a a t e i p e c o t o r( F i g . 6 ) . I n t r e b u i n t
a r e a v o m v e d e a - o c a n d v a f i v o r b aF i g . 6 . d
e c a n e p a .
C i s m a r i i i n t r e b u i n t e a z a l a c u s u t u l c
i s m e l o r ( c i o b o t e l o r ) , i n l o cd e a c e , f i r
e d e p a r d e p o c c a r i s t i n t b i f u r c a t e l a v a r
f . L e g a t u r a p a -r u l u i c u a t a s e f a c e i n t r '
u n c h i p i n g e n i o s .2 . P a r u l d e e a p r A , c a c i
n u s e z i c e l d n a d e c a p r a , n u s e f o -l o s e s t e
d e c a t r a r , s i m a i m u l l l a m u n t e s a u l a s e s d
e c a t r e c i o b a n i
F i g . 2 .
I ) D u p a a r a t a r i l e d - l u i G h . T . K i r i l e a
n u ( j u d . S u c e a v a ) .
-
8/13/2019 Industria Casnica La Romani 1810
6/503
3s a u m o c a n i . I m p l e t i t , c u m v o m v e d e a c a
s e f a c f u n i i l e , c i t e t r e is a u m a i m u l t e v i
d e s u b t i r i , c a u n b e t i g a s d e c h i b r i t u r i ,
d i t d r s d i r e l es a u n o j i ( e l e , a t e l e c u c a r
i s e l e a g a o p i n c i l e . I n A r d e a l s e n u m e s cv
d n i i r i 1 ) i l e a g a f e m e i l e n u n u m a i o p i n c e
l e c i s i c i o a r e c i i p a n sc a t r e g e n u n c h i .C i
n e a r e p a r m a i m u l t , i i f a c e d i n e l f u n i i p e
n t r u i n t i t sc a m a i a u b a i e r e , e t c .N ' a m a u z
i t d e c a t i n ' j u d . B a c a u d e s p r e s a l t e l e f a
c u t e i n c a s at a r a n e a s c a d i n p a r d e c a p r a .3
. P a w l d e c a l , c e l s c o s d i n c o a d a i c o a m a , c
a n d s e s c u r t e a z a
, c o a d a s a u c a n d m o a r e c a l u l , s e f o l o s e
s t e p e n t r u p e r i i d e s c u t u r a t ,f a c u t e c a s
i b i d i n e l e l e , n u m a i c a f i x a r e a t a t r e l e m
n s e f a c e c u s f o a r a .4 . P A r u l d e b o u n u - 1 i n
t r e b u i n t e a z a c l e a t c o p i i m i c i f a c a n d u -
s id i n e l m i n g e a i n c h i p u l u r m a t o r . S e s e c
e a l i i ( t e s e a l a ) b o u l ( s a u c a l u l )s i p a r u
l s c a r m a n a t s e p e i t u r e s t e ( b a t e ) c u p a l m
e l e , p a n s d u d v aa v e a m a r i m e a c a p u l u i ; a p
o i s e p a t u r e s t e m a i d e p a r t e p a n s c a l d* a g
e t a r e c a a h i e r i t ( f i e r u l ) . S u n t i n s a t a n
u m e c o p i i m e s t e r i i nf a c e r e a d e m i n g i p e c
a n l e n a n d c u 0 - 3 0 d e b a n i . C e a m a i b u n sm i n
g e e a c e e a c a r e a r e 7 - 8 c m . d i a m e t r u . P a t u
r i r e a n u t r e b u e s as e f a c a c u a p a o n c u m a n i
l e u d e , c q c i a t u n c i m i n g e a n u t i n e m u l t , c
i ,l a o b a t a i e m a i I n h i e r b t i n t a t c Y ( i n f i
e r b a n t a t a ) , i i c u r g e p a r u l 2 ) . I nA r d e a l
, m i n g i l e s e f a c t o t a s t f e l s i p o a r t a n u m e
l e d e a i d e d , & I c a ' , ' 0 ,. c o t t a 4 ) , h a P i
l C , b a P i l e f i l t . 4 ) , m i s s , m i , s - h i c 6 ) s a
u s u d u c c i 7 ) . I na l t e p a r t i d i n M o l d o v a s i
M u n t e n i a : m i c e i m i n c e .P r i n j u d . S u c e a v
a , d i n p a r u l d e b o u s e f a c s i a t e d e o p i n c i e
) .5 . P u r t a t u l p e r u c e l o r s e p r a c t i c a n u m
a i p r i n u n e l c p a r t i d i nM a c e d o n i a ; p a r a f
a l s , p a r i m p l e t i t i n c o a d e s a u c o s i ( e m o a
r t e s ep o a r t a d e f e m e i l e s a u f e t e l e c a n v o
e s c s a a r a t e c a a u p a r m u l t i nc a p . I n M u n t i
i A p u s e n i , a c e s t e c o a d e p o a r t a n u m e l e d e
s l e b e
I ) A l . V i c i u , G l o s a r d e c u v . d i a l e c t . d
i n A r d e a l . ( E d i t . A c . R o m . ) .1 9 0 6 , p . 1 0 .2
) T . P a m f i l e , J o c u r i d e c o p i i , d i n T e P u , j
u d . T e c u c i u ( E d i t . A c .R o m . ) . 1 9 0 6 , p . 2 5
.3 ) V i c i u , o p . c i t . , p . 3 6 .4 ) I b i d . , i s . 4 6
.5 ) I b i d . , p . 4 9 .6 ) I b i d . , p . 6 o .7 ) I b i d . ,
p . 8 1 .8 ) D u p a a r a t a r i l e d - l u i G h . T . - K i r
i l e a n u ( j u d . S u c e a v a ) .9 ) T . F r a n c u i G . C
a n d r e a , R o m a n i % d i n 1 1 1 - u n f i i A p u s e n f (
M o t i i ) .
9 ) .
-
8/13/2019 Industria Casnica La Romani 1810
7/503
4
C A P I T O L U L I I .L N A .
1 . C o n s i d e r a t i u n i g e n e r a l e . P r o d u c t
i u n e a l a n i i s t d i n l e g a - -t u r a d i r e c t s c u
n u m a r u l t u r m e l o r , i a r a c e s t e a v a r i a z a d
u p e a b u n d e n t as a u l i p s a i s l a z u r i l o r s a u
i m a u r i l o r . I n t i m p u r i l e v e c h i , a n t e r i o
a r e -a n u l u i 1 7 7 4 , a c e l a n d e c a n d i n c e p s a
s e d e s f u n d e p a d u r i l e i f a -n e t e l e p e n t r u
a l e d a p l u g u l u i m a i r o d i t o r , d e c a n d t e r i
l e r o m a n ei n c l i n e t o t m a i m u l t c a t r e a g r i
c u l t u r e , n u m a r u l t u r m e l o r t r e b u es a f i f
o s t f o a r t e m a r e , n u n u m a i l a m u n t e c i i l a e
s . A c e a s t a t r e b u es a o c r e d e m d i n f a p t u l c
i i n v e a c u l X V i u r m a t o a r e l e d o u i , i n -c e p
e m s a t r a n s p o r t i m o f n u m e r o a s e i n t i n u t u
r i l e t u r c e t i , i a r l a n ai n a l t e p a r t i .V a m e
i i B i s t r i t e i l u a u l a 2 1 I u l i e 1 4 1 2 p a t r u d
i n a r i p e n t r u op o v a r a d e Y a n a ( p o n d u s e q u
i l a n a m p o r t a n t i s ) 1 ) , c e e a c e a r a t a c as c
h i m b u l e r a d e s t u l d e m a r e i n t r e M o l d o v a i
p a r c i l e d e s u s a l eA r d e a l u l u i .I n F e v r u a r
i e 1 7 0 5 , v a m a C a i n e n i l o r l u a t o t p e n t r u o
p o v a r ad e l a n a s o d e b a n i r o m a n e t i 2 ) . C a s
a s e a j u n g a l a o t a r i f a r e , n us e p o a t e i n t e
l e g e f a d u n t r a f i c i n t i n s d i n t r ' o p a r t e i
a l t a . I n t e a d e v a r ,d a t a e c a m v a g a d i r e c %
i a d e u n d e v e n i a u a c e s t e p o v e r i , g a n d i r a
d u - n ec a i n A r d e a l e r a u p o s t i v a r i i s a s e s
t i c u n o s c u t e , n e v o m l a m u r i a s u p r ad i r e c
t i e i d e v e n i r e .C u m p a r a r i t r a f i c a r i d i n
1 7 2 6 : l a n d d e r e p t i l 6 8 d e m a j i i4 0 o c a . T o
t d i n a c c t a n , e s t e u n d o c u m e n t u n d e L a n a s
e p u n ep e n t r u d a t o r i i , z a l o g , c a n d s a v a v
i n d e , s a - ( i ) i s ( c r e d i t o r u l ) b a n ic u d o b
a n d ( a ) , p e u n a n z e a c e l a u n u l O .D i n 1 7 3 0 a
f l a m c a ( ( t a n s a c d e l a n ( a ) d i n t r ' a l u i I l
i e O t i t i -l i a n u , i a u t r a s m a j 4 , f a r f u n g i
1 4 , i u n s a c . . . m a i n a i n t e , m a j 4 , . .f u n g i
1 4 , i a m t o c m i t m a j a f l o r . 1 2 i p e s t e t o t f a
c f . 8 . . . $ i a md a t l u i I v a n B r a n d i c i n u n s a
c d e l a n ( a ) , m a j 4 , f u n g i 7 , i a m l u a te u i n a
p o i o c . 1 6 , c u s a c c u t o t 0 .0 s t a t i s t i c s o f
i c i a l a d i n T a r a - R o m a n e a s c . a a r a t a c a c h
i a r l a 1 8 3 9s e e x p o r t s d i n t a r s i 1 , 5 3 1 , 1 8
5 o c a l e d e l a n a p e n t r u 6 , 6 0 0 , 0 0 0 l e i -
1 ) N . I o r g a , D o c . d i n A r h . B i s t r . I , p . V
.2 ) N . I o r g a , S t u d . D o c . X I I , p . 1 3 .3 ) I b i d
e n s , p . 3 1 .
s i
-
8/13/2019 Industria Casnica La Romani 1810
8/503
5A s t a z i s e a m c u m u l t m a i r a u . N u a v e m d e c
a t 5 . 6 0 0 . 0 0 0 d e- o i i n R e g a t , a d i c a a p r o a
p e o o a i e d e s u f l e t . a c e s t e a n u s t a uv a r a d
e c a t l a m u n t e , p r e a p u t i n e m a r m i t e p e s e s
, i a r i a r n a s c o -
b o a r a l a s e s , p a n a i n D o b r o g e a c h i a r , u
n d e s e h r a n e s c c u i e r b u r i l eb a l t i l o r .S p e
c i i l e d e o i c a r i c r e s c l a n o t s u n t s p a n c e l
e i t i g d i l e c u l a n af o r c e a s u b t i r e , d a r c e
l m a i m a r e n u m a r i t f o r m e a z a t u r c a n e l e c
ul a n a g r o a s a a s p r a . T o t a s a d e s a r a c i i n o
i s u n t s i B u c o v i n e n i i . I nT r a n s i l v a n i a ,
s ' a u r m a t a c e l a s m e r s c a s i i n R e g a t . R o m a
n i i d e a c o l on u m a i a u a s t a z i d e c a t 1 . 8 0 0 .
0 0 0 d e o i . M a i b i n e s t a u c e i d i n U n -g a r i a i
a s u p r a a c e s t o r a a u i n t a i e t a t e R o m a n i i d
i n t i n u t u l C r i p i l u iM a r a m u r e f u l u i .I n f r
u n t e a t u t u r o r a u f o s t p a n a a c u m i n u r m a R o
m a n i i d i ni m p e r i u l t u r c e s c . A i c i e x i s t a
u c i o b a n i c u c a t e 2 0 . 0 0 0 d e o i , d a r i m -p u n
a n d u - s e d a r i p r e a m a d , t u r m e l e a u s c a z u t
. T e s a l i a e r a l o c u l d ei n t a l n i r e a t u r m e l
o r m a c e d o n e n e p e t i m p u l i e r n i i ; d a r d u p a
c e d a r e aa c e s t e i p r o v i n c i i c a t r e G r e c i ,
i m p o z i t e l e s ' a u m a r i t $ i n u m a r u l o i l o ra
s c a z u t .2 . T u n s u l s a u t u n d e r e a o i l o r s e f
a c e o d a t a c u i n c e p u t u l c a l -- d u r i l o r d e v
a r a , c a n d o i l e i n c e p s a n a p o i r l e a s c a . S e
m n u l s e c u n o a s t e. d u p a l o l o t i i c a n s e d e s
p r i n d d i n l a n a $ i s e p r i n d p r i n s p i n i . A c e
s t il o l o t i c u l e s i d a u c e a m a i b u n s c a l i t a
t e d e J a n a . M i e i i s i m i e o a r e l ec a r l a n i i c
a r l a n e l e , n u s e t u n d d e o b i c e i u i n i n t a i u
l a n ;r i n j u d e t u l S u c e a v a , s e t u n dT u n d e r e
a s e f a c e c u u n f o a r f e c e m a r e , f a c u t d e f i e
r a r i , a v a n d
i n e l e l e m a n u n c h i l o r i n v a l u i t e c u a t e
c a s a n u b a l d l a d e g e t e . I n -c e p u t u l s e f a c
e p e p a n t e c e , u n d e s e c u r m a , d i n p r i c i n g c
a l a n a e s t ef o a r t e s u b t i r e , $ i s e m e r g e s p
r e s p i n a r e . M i t e s e c h i a m a i n T e p u ,T e c u c
i u , f l o c i i c a r i s e i e a u d e p e c a p , c o a d a p i
c i o a r e . I n M u n t i iA p u s e n i p o a r t a n u m e l e
d e s u v i n t r e t u r i , i a r m i t r s i t u l , m i t a i t
z r l , t u n s u lo i i p e f a a l e , c o a d a s i p i c i o a
r e s e c h i a n t i s u v i n t r e a t 2 ) .I n j u d . S u c e
a v a , m i t e l e d e m i e l , m i e o a r a t e r t a l p o a r
t a n u -m e l e d e n o a t i n 3 ) m i t e . L a t e , l a n a p
r i n s a p r i n s p i n i d i n l a n a( s a r i c a ) o i i 4 )
, l o l o a t e l e , f l i n t i c u r i l e , s i n g . _ P a k f
l i n t o a c e l e 3 ) s u n t
I ) D u p a a r a t a r i l e d - l u i G E . T . - K i r i l e
a n u .2 ) F r a n c u - C a n d r e a , o p . c i t . , p . r o b
.3 ) q e z d t o a r e a , I I I , p . 8 3 .4 ) A l . V i c i u , o
p . c i t . , p . 5 6 .5 ) I b i d e m , p . 5 7 .
i
5 i
s i
5 i
s ia ) .
5 1
5 i5 i
-
8/13/2019 Industria Casnica La Romani 1810
9/503
6n u . m i r i d i n A r d e a l . B i t & s a u b i f c l e
s u n t m i t e l e m a i l u n g i l ) i a r t a . in i t u r i l
e s a n d a p c h i i s u n t m i t e l e , i n g r a i u l d i n M
u n c h : N e a r n t u l u i .3 . S p A l a t u l l a n i i s e f
a c e d e o b i c e i u v a r a , i n t i m p u l c a n d f e m e i
l es e d u c l a a p e c u r g a t o a r e d e l i g b i l e s c (
i n a l b e s c ) p a n z e l e . I a t a c u ms e s p a l a i n B
o g d a n e s t i i S u c e v e i : S e i n c e a r c a ( f i e r b
e , i n f i e r b a n t a ) a p ap a n s a p r o a p e s a d e a i
n u n d e . S e o p a r e s t e a p o i l a n a i n t r e a g a , c
a s ai a s a d i n e a u s u c u l , s e c l a t e s t e a p o i l
a a p a r e c e s i a p o i . s e u s u a l . I nA r d e a l a v e
m s i n u m i r e a d e m u m s ) . P r i n P u t n a , s a c .D e
o b i c e i u , a c e s t u s u c , z o i l e c a r i i e s d i n o
p a r i r e a l a n i i , n u s e -a r u n c a , c i s e i n t r e
b u i n t e a z a l a b o i t u l f i r e l o r d e l a n a t o a r
s a c u u n a ns a u m a i m u l t i i n a i n t e . P r i n u r m
a r e , e p o c a s p a l a t u l u i l a n i i s i ab o i t u l u
i l a n i i i n a l b a s t r u e s t e a c e e a s .4 . S c a r m
a n a t u l s a u c a r m a n a t u l l a n i i , c u m s e z i c e
p r i n j u d _N e a m t s i S u c e a v a , s e f a c e c u m i n
a , d u p a c e U n a a f o s t u s c a t a .N u e s t e o o c u p
a t i e d e s a m a s i n i c i n u a r e u n t i m p a n u m i t
.S c a r m a n a t u l s e f a c e p e a p u c a t e , c a n d n '
a r e f e m e i a c e s a f a c a , i a r n a , .p e l a c l a c i
s a u s e z a t o r i . S c a r m a n a n d l a n a , s e d e s p r
i n d f i r e l e r a s u c i t e .
I n B o g d a n e s t i i S u c e v e i , c a r m a n a t u l s
e f a c e s i c u f o s a l a i i p e c a r ii i v o m d e s c r i
e i n d a t a . U n n e a j u n s a u f o a l a i i : r u p p a r u
l .5 . P i e p t a n a t u l e s t e i n c e p u t u l l u c r a r
i l a n i i c e l e i a d e v a r a t e . E ls e f a c e m a i a l
e s i a r n a , c a n d g o s p o d i n a a r e v r e m e d e s t a
t p e l o c .Z i l e l e c a n d s e l u c r e a z a r a n i s u n
t s u p u s e c a l e n d a r u l u i s u p e r s t i t i o s _A q
a i n B a s a r a b i a t o a t a l u n a l u i D e c e m v r i e e
s t e o p r i t a p e n t r u l u -c r a t u l l a n i i , c a n e
p e i s i r a s b o i u l u i , c a c i M a i c a D o m n u l u i s
e s u p a r a s ) .P i e p t a n a t u l a r e s c o p d e a s c o
a t e l a n a b u n k d e o p a r t e s ic e a m a i p r o a s t a
d e a i d p a r t e . C e a m a i b u n s s e n u m e s t e p a r i
nM o l d o v a , i n p a r t i l e b i h o r e n e 4 ) s i d e s i
g u r s i i n a l t e l e . L a n a m i j l o c i es z . . c h i a
m a n i c u r d l a n a c a r e r a m a n e , c o d i n a , i n B i
h o r 5 ) .s a u i n i q u r i , p r o n . p o p . : m n d c 4 u r
i ( U n a c e a m a i b u n s d e c a n u r ic e s e b o i e s t e
s i s e b a t e i n c a t r i n t e , j u d . S u c e a v a ) 6 ) .
C a t e g o r i ac e a m a i p r o a s t a , c e a c u f i r e l e
s u b t i r i s i s c u r t e s e n u m e s t e t i n d e o b s t e
-c a n u r d ( I n m u n t i i M o l d o v e i e b u n s p e n t r
u M a n t r a * l a s u m a n e 7 ) , . .I ) A l . V i c i u , i b
i d e m , p . 1 9 .2 ) F r a n c u - C a n d r e a , o p . c i t .
, p . 1 0 6 .3 ) Z . C . A r b o r e , B a s a r a b i a ( E d i t
. A c a d . ) , p . 1 7 3 .4 ) . e s s i t t o a r e a , V I I , p
. 7 9 2 .5 ) I b i d e m , V I I , 7 9 2 .6 ) I b i d e m , I I I ,
p . 7 1 .
-
8/13/2019 Industria Casnica La Romani 1810
10/503
7c a $ i i n t o a t e p a r t i t e , c i c i c a u r z e a l a
s e r u p e ) . I n A r d e a l , l a n a d em e r i n o s s e c h
i a m a s t r e w s a u h a r a s , d a c i - i c o l o r a t aI n
s t r u m e n t e l e c u c a r i s e p i a p t a n a l a n a s u n
t i n g e n e r a l p i e p t e n i i ,
i n p r . p o p . p e n t r u M o l d o v a : c h e p t i n i .P
i e p t e n i i s e i n t r e b u i n t e - a z a s i l a p i e p t
a n a t u l f u i o a r e l o r d e c a n e p a .E i a u o c o a d
a s a u o n u i n u f a d e l e m n i n f o r m a d e l o p a t i c
a p r e v a -z u t a $ i p e o p a r t e s i p e a l t a c u d o u
a p l a s e l e d e c o r n d e b o u , i n c a l -z i t i n f o c
s i i n t i n s . P e o p a r t e , s i i n a c e s t e p l a s e l
e , s u n t f i x a t i d i n t i id e f i e r , g r o s i c a t b
: i t u l d e c h i b r i t , a s e z a t i p e u n r a n d s a u c
l o u d ; c a n ds u n t p e d o u i r a n d u r i , s u n t l a i
n t e r v a l e , a s k c a u n d i n t e s a v i l l a i ni n t e
r v a l u l d i n t r e a l t i d o i d i n c e l a l a l t r a n d
( f i g . 7 ) .L o p a t i c a s i c o a d a p i e p -t e n u l u i
s u n t i n f l o r a t e c u f l o r ii n c r u s t a t e c u o s
a r m a s a us u l k i n r o s i t a i n f o c . T o t a s t -f e l
c a s i i n T e p u , s u n t s i i nB i h o r . F i g . 7 .O .L a
p i e p t a n a t s e f o l o s e s c d o i p i e p t e n i : i n u
n u l s e p u n e l a v as c a r r n a n a t a s i a c e s t a s t
a c u d i n t i i i n s u s , i a r c e l a l a l t , t i n u t i n
c e a -l a l t a m a m a c u d i n t i i i n j o s , p e a p t a n
a l a n a c e l u i l a l t p a n a c a n d s e u r n -p l e a c e
s t a % d e l a n a s i e s t e p i e p t a n a t d e p r i m u l .
( F i g . 8 ) .G a c i t o a r e a p o p u l a r a i i z u g r a v
e s t e m i n u n a t :
A m d o i m o f n e g i e n b a r b aC a n d s e i n t d l n e s
c s e t r a g d e b a r b a ' P 3 ) .
A C a n d g o s p o d i -L . - - n a v e d e c a d e a s u p r
al e f e i p i e p t e n u l u i i nB , l a n a s ' a s t r a n s i
nd i n t i , i n c e p e s a t r a gc u m i n a d e p a r t e aA ,
d e p a r , n u b r u s cc i i n c e t c a r e p u -t i n . A s t f
e l s e s c o a t e t o t p a r u l , p i t a c e s e a j u n g e l
a f i r e l e c e l e s c u r t e
d e m i e K u r c i , c a r i s e i n t r e r u p . S m p c u l
l u n g d e p a r , a p r o a p e d e u n
A
F i g . 8 .
1 ) A l . V i c i u , o p . c i t . , p . 8 0 .2 ) P a r t e a d
e l e m n a p i e p t e n u l u i s e n u m e p t e i n B i h o r l
e a f & . . e s s a -t o a r e a , V I I , p . 1 9 2 .3 ) G o r
o v e i , C i m i l i t u r i l e R o m a n i l o r ( E d i t . A c
a d . R o m . ) , p . 2 8 8 :
s i
f a r g d ,
" \ es i
4 1 1 1 r 1 1 1 1 = 1 , 4 1 = I n i n 2 3 3 3 M A 4 L
-
8/13/2019 Industria Casnica La Romani 1810
11/503
8m e t r u , c a n d e l i n a b u n a , s e r u p e c a m d e c
i t e o p a l m a l u n g i m e - i s e p u n e u n a p e s t e a l
t a .C e e a c e r i m a n e i n d i n t i i p i e p t e n u l u i
s e c h i a m a c a n u r a s a u b u d .D a d U n a a f o s t b u
n a , i d i n c a n u r a s e s c o a t e o f r u n t e ( c a l i t
a t e s u -p e r i o a r a ) , m i c u r a . D a d l i n a n ' a f
o s t a s s d e b u n a , n u s e m a i s c o a t e ,c a c i a l t
f e l c a n u r a a r f i a s s d e r e a , c a n u s ' a r m a i p
u t e a f o l o s I l a n i m i c .C a n d a r i a e s t e f o a r
t e b u n a , p i e p t e n e l e a r e d o u a b a r b i , u n a i
na l t a i n A ' , f a c u t a i a c e a s t a t o t c u p i e p t
e n e l e . I n a c e s t c a z ,p d r u l s e s c o a t e d i n a
m i n d o u a p a r t i t e , d a r , f i r 6 t e , m a i p u t i n
d i n A ' .S c o a t e r e a c a n u r e i d i n p i e p t e n e c
u c i u p i r e a s e f a c e g r e u i c a -n u r a i O t a e s t
e / o / o t i t a . P e n t r u a o s c d r I n d n a ( c a t - W a
n d ) i p e e a ,a d i c a p e n t r u a d e s p r i n d e f i r d
e f i r , s e i n t r e b u i n t e a z a i n A r d e a lh u c i u
l , u n r i a i n a d e s c a r m a n a t U n a 3 ) , c a r e c r e
d s a f i e t o t u n ac u f o f a l d i i p o r n e n i t i m a i
s u s .
p i e p t d n u f i i ,p i e p t e n i i l a t i s a u p i e p t
e n e i i 3 ) s l u -j e s c , d u p a c u m a m v a z u t , l a c
a r -m a n a r e a l a n i i . I n m u n t i i M o l d o v e id e s
u s , e i m a i s l u j e s c l a s c a r -m a n a r e a c a n u r
e i , d u p a c e s ' a s c o sd i n e a p a r u l . s u n t f a c
u t i d i n t r ' o s c i n d u r a a p r o a p e S t r a t a , p e
c a r es ' a b a t u t o p i e l e t a r e i i n c a r e s ' a u i
n t e p e n i t d i n t i i ( F i g . 9 ) . D i n t i ia v a n d f
l o a r e a ( c u n u n a , p a r t e a p e c a r e s e b a t e c u
c i o c a n u l ) i n t r ep i e l e i l e m n , s e m i c a p u t
i n .P e n t r u a p i e p t a n a c u e i , s e a e a z a i n t r
' u n s c a u n c a r e a r e s u sc l o u d s p e t c e ( F i g .
i o ) , u n a g a u r i t a , p e n t r u a i n t r a i n e a c o a
d a f o p -l a i l o r , i a r a l t a d a l t u i t a , p e n t r
u a s e r a z a m a c a p a t u l A a l f o a l a u l u i .C u c e
l a l a l t f o a l a u s a u p i e p t a n u s , s e t r a g e p e
d e a s u p r a c e l u i f i x a t i ns c a u n , i a r l i n a p
u s s I n t r e d i n s e l e s e s c a r m a n a i a p o i s e s c
o a t ec u m i n a .6 . T o r s u l . P a r u l r u p t i n b u c a
t e l e d e c i t e o p a l m a , s e f a c ec a i e r e a s t f e
l : S e p u n c i t e 8 - - r o b u c a t e l e d e p a r u n a l i
n g a a l t a ip e d e a s u p r a , i a r u n a p e d e d e s u p
t i d e - a c u r m e z i u l . C u a c e a s t a s es t r i n g b
u c a t e l e l e d e p a r c a * i c u m s ' a r I n c i n g e . V
a r f u l s e m a ia d i c a s e m a i s c o a t e d i n e l p a r
q i s e p u n e t i t r e p a r t e a d e j o s a c a i e -
F i g . 9 .
I ) I n T e p u , j u d . T e c u c i u .2 ) V i c i u , o p . c
i t . , p . 5 1 .
A s i
$ i
F o f e n t l i i
p i f c i i ,
l I . I U l I I I I l r l f l W 0 I l d r i o u p
F O t a l l i i i ,
-
8/13/2019 Industria Casnica La Romani 1810
12/503
9r u l u i , c a r e a r e a s t f e l f o r m a u n u i c o n .
C a i e r e l e d e c a n u r a s a u d e m i e -z u r a s e f a c
t o t a s t f e l , i v a l i t u c i n d u - l e c u m i n a .
F i g . 1 0 .L a n a s e t o a r c e d i n a i n t e c u u n s t
o p a n u m i t d u p i c a l i t a t e a e i :P i r u l a s p r u
e s t e b u n p e n t r u b r i e ; p a r u l m a i i n o l c r i b
i t l p e n t r u f l a -- n e l e , p e s t e l c i , a n t e r e
i e ; c a n u r a m o a l e p e n t r u c o v o a r e ;- c a n u r
a m a i p r o a s t a p e n t r u l e v i c e r e . T o r c d e b r
i u , c a
p i l d a , i n s a m n i d i p i r u l e s t e t a r e i n u -
i b u n d e c i t p e n -t r u b r a i e .I n s t r u m e n t u l ,
i n d e o b F e c u n o s c u t , e s t e f u r c a ; f i r u l- t
o r s s e p u n e p e f u s .F u r c a c e a m a i s i m p l y ( F
i g . I I ) , a a c u m e i n p i r -t i l e d e e s a l e R o m i
n i e i , a r e f o r m a u n u i c o n l u n g , g a u r i ts u s
p e n t r u l e g a r e a u n e i a t e A c u c a r e s e v a l e g
a c a i e r u ld e f u r c a . L a c a p i t u l d e j o s a l a t
e i e s t e u n o s 0 , n u m i t. a s t f e l ; e l s e c a p i t
a d i n a r i p a p u i l o r t h u d s e f i e r b . D u p ac e c
a i e r u l s ' a p u s p e f u r c a i s ' a i n c o l a t a c i
td u p i e l a t a , o s u l s e i n f i g e i n c a i e r c a s a;
l i l a . F u r c a o b i p u i t i a r e o c o a d a m a i s u b
-t i r e , l u n g a c a m d e 6 o c m . c a r e s e p u n ei n b r
i u l a o l d u l d r e p t .P r i n M u n t e n i a , j u d . I l
f o v i T e l e o r -m a n , a m v a z u t f e m e i f i c i n d c
a i e r e f i r an i c i o f o r m a , c i n u m a i l e g a n d u
- l e d e f u r c ac u o a t a . I n s a t u l M a g u r e l e d i
n I l f o v , f e -m e i l e n u t i n f u r c a i n b r i u , c i
o a u f i x a t iF i g . 1 2 . i n t r ' u n s c a u n ; c a i e r
u l e s t e i n v i l i t u c i t d e F i g - I I .j u r - i m p r
e j u r u l f u r c i i , i a r n u n u m a i i n t r ' o p a r t e
, c u m s e o b i n u q t e
I A
-
8/13/2019 Industria Casnica La Romani 1810
13/503
1 0P u r c a e s t e u n i n s t r u m e n t d r a g f e m e i i
, d a r p r i n p a r t i l e d e c a m pn u - o a p n e a ( n u t
o m ) i n t o a t e z i l e l e , c i n u m a i i m a m , p e l a c
l a c i , e z a t o r i s a u f u r c a r i i , c u m s e n u m e s
c a c e s t e a i n
m u n t i i M o l d o v e i d e s u s . S ' a e a z a f e m e i
l e i n r a n dp e p a t , f i e c a r e c u f u r c a ' n b r a u
, t o r c i v o r b e s c ic e - a r f i d a t a f i e c a r e a r
u m b l a c u s c a u n u l d u p a e a' F o r t m a i a l e s i f
e m e i l e b a t r a n e c a r i n u p o t m u n c il a c a m p ,
t o r c i n d e o b t e p e o z i d e p l o a i e , c a t p a s tc
o p i l e l e v i t e l e p e v a l e , e t c .D i n a c e s t i n
s t r u m e n t f a c R o m a n i i d e p e l am u n t e i d i n A
r d e a l , c e i c a r i a u m a i m u t t r a g a z in u - s a a
d e n a c a j i t i , o b i e c t e d e a d e v a r a t a a r t a .
* i . l a e s s e f a c f u r c i , i n f l o r a t e c u s a r m a
i n r o i t a i n f o c ,c u c e r c u r i d e c r e s t a t u r i
, d a r f o r m a l i - i t o t c e t t c o -n i c s . B a r b a t
u l c a r u i a i - i d r a g a n e v a s t a i i f a c e f u r c
af r u m o a s a , z i c e p r i n T e p u f e m e i a c a t r e b
a r b a t ; . i s a p a m a r e a d a u g e o m u l .i g . 1 3
.
F i g . 1 4 . F i g . 1 E . F i g . 1 6 . F i g . 1 7 .I n s a t
u l N o v a c i , j u d . G o r j 1 ) a m v a z u t c e l e m a i f
r u m o a s e -f u r c i , c u a r z y l a , c u o s i n g u r a a
r i p a , d a l t u i t a c ' o d a l t i o a r a p a n s c e
-
8/13/2019 Industria Casnica La Romani 1810
14/503
1 1r a s p u n d e i n p a r t e a c e a l a l t a , c u c r u d
5 i d i f e r i t eu n g h i 5 o a r e d e p u i u d e p a s a r e
.F u r c a p r o p r i u z i s a , c o r n u l , e s t e 5 ie l i n
c r e s t a t f r u m o > ( F i g . 1 3 ) .I n A r d e a l s e f
a c f u r c i c u d o u a .a r i p i ( F i g . 1 4 - 1 8 ) 1 ) , i
a r c a m e 5 t e r i a u n tm a i a l e s m o c a n i i R a . 5 i
n a r i l o r . C a n d f u r c a e s t e d i n t r ' o b u c a t a
,c a i e r u l e s t e i t n p i e d e c a t s a a l u n e c e i n
j o sd e o g a n i a l i e ( M o l d o v a ) s a u o m a g a l i e
;i a r c a n d f u r c a s e d e s f a c e i n d o u a , p a r t e
ac e p o a r t a c a e r u l s e n u m e 5 t e c r i n j e u , g r
i n -j e l l s a u g a v a n . 1 )F u s u l ( F i g . 1 9 ) s e c u
m p a r a p r i np a r t i l e M o l d o v e i d e j o s , j u d e
; e l e T e c u -c i u , B a c a . 0 5 i P u t n a , d e l a T i g
a n i i l i n -g u r a r i c a r t s e o c u p a i n s p e c i a l
c u f u s e ,l i n g u r i 5 i c o v e t i . L a p a r t e a d e s
u s a uu n n o d u l e t A d e c a r e s e p r i n d e J a n as a u
c a n e p a , l a i n c e p u t u l f u s u l u i ; a p o is e t o
t i n g r o a 5 e p a n a c e a j u n g e c a t d e -g e t u l , i
a r j o s a r e u n i i t i r c s R u s f r i r l e a z d ,B , c a
r e , p r i n g r e u t a t e a e i , f a c e s a s e i n -v a r t
e a s c a m a i u 5 o r f u s u l . D i n a c e s t e
s f a r l e z e i 5 i f a c c o p i i i t i t i r c u r i l e 1
) , i a ro v i n e n i i p e d e - a ' n t r e g u l l e m a i i n
t r e b u i m e a z ab o a c e c a n d l i - i i n g r a b a .D r a
g o s t e m a r e a r a t a R o m a n c e l e p e n t r u f u r c a
. S u n ti A z i l e i n c a r i n n l u c r e a z a , m a i a l e
s S a m b e t e l e p r i n u n e l e
p a r t i . F u r c a , c a u n l u c r u d e c i n s t e , n u
s e p o a t e t i n e s o nu n d e , c i n u m a i l a c o a r d a
, p e c u p t o r , i a r d a t a s ' a i n v e -c h i t , i n p o
d , s u p u s a l a u n m i i r t a c .B C a n d l u t e ( ) c a s
a s e n a 5 t e o f a t s , i s e p u n e l a c a pf u r c a , i n
z i l e l e d i n t a i , c a s a - i f i e d r a g s f u r c a 5 i
t o t r o s t u l
F i g . I s l . e i ; d e s p r e a l t e d a t i n i , ] a c e
r c e t a r e a c a n e p i l .
c r e s t a t u r i C a n i 5 t e -
o t i eF i g . 1 8 .5 i c a c e p u r i l a p o l o -
1 ) C h i p u r i l e d i n f i g . 1 4 - 1 7 d u p a f o t o g
r . d i n N . I o r g a , N e a m u l R o m -i n I , p . 1 8 4 ; f
i g . 1 8 d u p a C o n v o r b . L i t . X L I , N o . 6 .2 ) D a
m e , o p . c i t . , p . 1 4 0 .5 ) P a m f i l e , o p . c i t .
, p . 7 7 .A r d e a l ,
8 6
-
8/13/2019 Industria Casnica La Romani 1810
15/503
-
8/13/2019 Industria Casnica La Romani 1810
16/503
1 3e s t e l a s a t l i b e r , p o t c o a v a , p r i n a p a
s a t e a f i r u l u i s e v a i n v a r t i s i e a .C a n d f i
r u l r a s u c i t d i n f u r c a s ' a l u n g i t , s e s l o b
o a d e d i n H s i e l s ei n v a r t e s t e p e g h e m u l m o
r i s t e i .
I n v a r t i r e a s e f a c e c u p i c i o r u l p e p e d a
l a F .S f o a r a s e i n v a r t e s t e p e n i s t e b r a i e
a d a n c i t e i n c a p a t u l m o s o -r e l u l u i d e c a t
r e r o a t a .D u p a c u m s e v e d e , e m a r e e c o n o m i
e d e t i m p , d e o a r e c e f i -l a r e a f i r u l u i s e f
a c e c u m a i n i l e m a i a p r o p i a t e .7 . R a s c h i a
t u l . A p r o a p e i n t o t d e a u n a , l a n a t r e b u e b
o i t a i n a -i n t e d e a f i i n t r e b u i n t a t t i l a r
a s b o i u . P e f u s e o n p e m o s o r e l e , U n a .n u s '
a r p u t e a f a c e , d i np r i c i n g c a f i r e l e s u n ts
t r a n s e u n c l e i n t r e a l -t e l e . P e n t r u a l e f
a c em a i r a n i , t r e b u e s a f i e
r d s c h i a t e . R d s c h i a r e a ed i n f a m i l i a v o
r b e i f i r , r d s f i r a r e ; p r o n . p o p . m o l d . : h
i r , r d s c h i r a r e ,s i s e f a c e p r i n a j u t o r u l
r d f c h i i t o r u l u i s a u r d f c h i t o r u l u i .R d f
c b i t o r u l e s t e u n b a t l u n g c a m d e u n s t a n j e
n , c a r e a r e l a u nc a p a t c r u c e a A , B ( F i g . 2 2
) , n u m i t a p r i n a l t e p d r t i s i c o a r n e , i a r l
ac e l a l a l t c a p a t a r e d o u a c r d c a n e i n i c i ,
n u m i t e i n c a s i c o a r n e .
P e r a s c h i t o r s e r d s c h i a 0 s a u s e r d s c h i
e c e e a c e e s t e p e f u s a s t f e l :S e l e a g a c a p a
t u l f i r u l u i d e u n c o r n , A ' , d e e x e m p l u , s e
d u c e d u p ac r a c u l d e c r u c e A , s e a d u e e p r i n
t r e c o a r n e s i a p o i l a c r a c u l c e l a l a l td e c
r u c e s i a s a m a i d e p a r t e , c a r d l a u n c r a c d e
c r u c e , c a n d l a a l -t u l . S ' a r c r e d e z a d a r n
i c a t r e c e r e a a c e a s t a , c a c i a r f i d e s t u l s
a s ei n s i r e a t a i m p r e j u r u l u n u i p o l o b o c ,
s a s e f a d o s c u l a s i a p o i s a s eb o e a s c a . D a c
a s ' a r f a c e a s a , f i r e l e s ' a r i n c u r c a s i , l
a d e p a n a r e a d e m a it a r z i u , u n f i r r u p t n u s
' a r m a i p u t e a g a s i c u u s u r i n t a .P r i n r a s c
h i a r e s ' a f a c u t ,l u c r e c o a r n e l e A ' B ' a l e
r a s -
c h i t o r u l u i , u n r o s t a d i c a oi n c r u c i a r e
d e f i r e , c a r e f a c eF i g . 2 3 . s a n u s e i n c u r c
e f i r e l e . C a -p a t u l f i r u l u i e l e g a t d e o a t
am , c u c a r e s e l e a g a r e s t u l f i r e l o r c r u c i
s . C u a t a s e l e a g a s i p e l o c u lu n d e f i r e l e s
' a u s p r i j i n i t p e c r u c e a r a s c h i t o r u l u i (
F i g . 2 3 ) .A c e s t e f i r e r a s c h i a t e p o a r t a n
u r n e l e d e b u c a t o i n M o l d o v a d e
F i g . 2 2 .
c a - i
-
8/13/2019 Industria Casnica La Romani 1810
17/503
1 4M a i m u l t e b u c a c i d e U n a , s a u , i n g e n e r
a l , l d n a M a r s & p o a r t an u m e l e d e f i r e , p
r o n . p o p . m o l d . : h i r e ( h i , d u l c e = x ) .D e s
p r e b o i t u l s a u c o l o r a t u l l a n i i , n u s e t r a
t e a z a a i c i . A c e s t c a -
p i t o l d e i n d u s t r i e c a s n i c a e s t e i n d e s
t u l d e i m p b r t a n t $ i , c a : . t a r e ,t r e b u e s a
i s e d e a o d e o s e b i t a a t e n t i e i d e c i o d e s v o
l t a r e c a r e a rm a n p e s t e m a s u r a a c e a s t a l u
c r a r e .
C A P I T O L U L I I I .P E N E L E
P e n e l e - d e p a s e r e g a i n s , r a t a , g a s c a ,
c u r c a c i t e o d a t a4 i d e p i c h e s a u p i c h e r e ,
s e i n t r e b u i n t e a z a l a u m p l u t u l p e r n e l o r
.P e n e l e s e c u l e g d e c i t e o n s e t a i e a c e s t e
p a s e r i , f i e p e n t r um a n c a r e a c a s e i ( D u m i
n i c i l e s a r b a t o r i l e m a i a l e s ) , f i e p e n t r
u p o -m e n i , p r a z n i c e , c u m e t r i i , n u n t i i m
e s e , p e l a h i r t i i n o a s e 1 ) . N i c i. o d a t a n u
s e c u l e g p e n e l e d e l a p a s e r i l e c a n m o r d e b
o l e f n i t o 8 ) .P a s e r i l e s e o p a r e s c i n t i i u
i n a p a d a t a i n c l o c o t i p o i l i s ej u m u l e s c p
e n e l e c a d , f i n d u d e , s e p u n l a u s c a t p e n t r
u c a n d v o r f id e n e v o i e . U n e l e g o s p o d i n e s
t r i n g d e o p a r t e p e n e l e d e p e t r u p u lg a i n i
i i d e a l t s p a r t e p e n e l e d i n c o a d a i a r i p i ,
c a n s u n t m a i m a d .P e r i n e s a u p e r n e , p e r n i
t e i m o d i t e s e f a c n u m a i d i n p e n e , i nd o u a c
h i p u r i : 1 . C u p e n e t o c a t e c u t o p o r u l d i n l
i p s a d e t i m p s a ud i n l e n e i 2 . d i n p e n e s t r u
j i t e a d i c a s e p a r a t e d e p a r t e a t a r e . A c e a
s t ao p e r a t i e , s t r u j i r e a , s e f a c e p e i n d e
l e t e , p e a p u c a t e , d u d f e t e l e , m a ia l e s , n
u a u c e f a c e . D e s i g u r c a s e g a s e s c f e m e i c a
r i p u n p e n e l ep a s e r i i i n p e r i n e , a s s c u m l
e - a u j u m u l i t s a u d u p u r l u i t 8 ) d e p e p a s e r
e .F u n d u l d e p e r i n d e s t e u n s a c u l e t d e p i n
z a g r o a s a , d e C A W d eo b i c e i u , c a s a n u - 1 p o
a t a r a s b a t e c o z i l e d e p e n e , c a n d e l e a u f o
r tt o c a t e . F u n d u l s e i m b r a c a i r s t e oC i n d f
a t a s e m u r d a r q t e , f a t a s e d e s f a t i i s a u s e
d e s i i i t e R l i is e s p a l a . , i m b r a c a n d d i n n
o u p e r i n a c u & A n s a d u p a c e s ' a u s c a t . F a
t as e c o a s a d e c e l e m a i m u l t e o r i ; n u m a i g o
s p o d i n e l e m a i c u d a r ed e m i n a i m b r a c a p e r
i n a i n f e t e c u b u n g h i ( b u m b i , n a s t u r i ) c h
e o t o r t .
t ) H i r t i m o s = h i r i t i s i m o s , z i o n o m a s t
i c s : c d e z i v a2 ) B o l e O n i t i i = b o a l a m o l i p
s i t o a r e .
$ i
s i
f a i t ' .
s il u i a .
-
8/13/2019 Industria Casnica La Romani 1810
18/503
1 5P e r i n e l e s u n t l u n g i , p e r i n e d e c a p , c
e l e c a r i s l u i e s c n o a p t e ad r e p t c a p a t l i u
, p e n t r u d o i i n s i ; p e r i n i f e l e s u n t m a i m i
d i s i m a d i f e l ei n c a m u l l m a i m i d i .
C u l t h e e l e s u n t n i s t e s u l u r i p e c a n l e i
n t r e b u i n t e a z a g o s p o -d a r i i d r e p t p e r i n
e s a u p e d e d e s u b t u l p e r i n e l o r . E l e s u n t f
o a r t e T a n i .S a l t e l e d e p e n e s e v a d s i m a i g
r e w p e l a g o s p o d i n e l e n o a s -t r e d e c a r d .P o
d o a b e d e p e n e c o l o r a t e u z i t e a z a n u m a i f e
m e i l e d e p r i nu n e l e p a t t i d i n M a c e d o n i a ;
c u e l e i i i m p o d o b e s c c a p u l ; b o i r e a s ef a c
e c a s i l a l a m a .P a n a d e s e r i s , v e c h i u l c o n
d e i u c a r e s e f a c e s d i n p a n a d eg a s c a , a s t a
z i n u s e m a i v e d e n i c a i r i : T a r a n i i c r e d 4 )
c a n u m a i M .S . R e g e l e m a i s c r i e a s t a z i c u c
o n d e i u d e p a n a d e g a s c a .P e n e l e d e g a s c a l
e f o l o s e s c c o b z a r i i r o m a n i s i t i g a n 4 p e n
t r uc o b z e l e ] o r : l e d e s p i c a i n d o u a , l e t a
i e p a n a , l e s c o a t e m i e z u l c e ls u b t i r e s i f
i e c a r e p a r t e o i n d o a i e i n d o u a . C u d a n s a a
t i n g s t r u n e l e .P r o v e r b u l : d o a r r i ' a m s a
- 1 c r e s t p e p u f s p u n e m u l t e .
C A P I T O L U L I V .L A P T E L E
1 . C o n s i d e r a f i u n i .L a p t e l e f i i n d u n p r
o d u s a l a n i m a l e l o r , i n d u s t r i a l i z a r e a l
u i d e -v i n d e i n c h i p a b s o l u t d e n u m a r u l s i
c a l i t a t e a a n i m a l e l o r c a n i t p r o d u c .C a n
d s ' a v o r b i t d e s p r e h i n d , s ' a a t i n s i n t r e
a c a t s i c h e s t i u n e a a n i -m a l e l o r d e l a p t e
, o i l e m a i a l e s , a r a t a n d u - s e p r i c i n a d e s
c r e s t e r i i n u -m a r u l u i f o r i n t e r i l e r o m a
n e . 0 d e s v o l t a r e m a i m a r e , f a c a n d p a r t ed
i n c e r c u l s t u d i i l o r s p e c i a l e , n u v a f i f a
c u t a a i c i . N e v o m m u l t u m id a r n c u c o n c l u z
i a c a , i n v r e m u r i l e m a i v e c h i , a n i m a l e l e
d e l a p t e a uf o s t c u I n u i t m a i n u m e r o a s e s i
m a i b a n e c a a s t a z i s i c i m u l t u m i t aa c e s t o
r i m p r e j u r a r i , R o m a r t i i s i - a u f a c u t o o c
u p a t i e . s p e c i a l s s i u nm i j l o c d e t r a i u d i
n l a p t a r i e s i d e r i v a t e .
-
8/13/2019 Industria Casnica La Romani 1810
19/503
1 6P a s t o r i t u l a f o s t i n d e l e t n i c i r e a d e
s e a m s a t u t u r o r n a t i u n i l o rl a i n c e p u t u l
v i e t i i l o r , t e n d p a m a n t u l l e - a i n g a d u i t
. 0 c l i m a t e m -p e r a t a a a j u t a t i n t o t d e a u n
a .P e t e r i t o r i i l e l o c u i t e a s t a z i d e R o m a
n i , c l i m a f i i n d i n g e n e r a lt e m p e r a t e , s i
p a s u n i l e d e m u n t e , d e a l s i s e s i n d e a j u n s
, e r a f i r e s cs a s e d e s v o l t e c r e s t e r e a v i t
e l o r d e s p r e a c e l e t i m p u r i a v e m c e l em a i s
i g u r e d a t e .T r a c i i i D a c o - G e t i i c u n o s t e
a u f o a r t e b i n e i n d u s t r i a l a p t e l u i ,i a r c
a t n u s ' a p u t u t a f l a , m a i a l e s c a t e h n i c a ,
s e c o n f i r m s p r i n t e r -m i n o l o g i i l e f i l o l
o g i c e . B . P . H a s d e u n e a r a t a c a o m u l t i m e d
i n c u -
v i n t e l e o c u p a t i u n i i d e p a s t o r i t s u n t
d e o r i g i n e d a t a ; a l t e l e s u n ti n c a m a i v e c
h i , c u m e d . e . v o r b a b a t h ' , c a r e s e p o m e n e
s t e p r i ns e c o l u l X I I I s i c a r e n u - i d e o r i g
i n e n i c i s l a v a n i c i t u r a n i c a ( y e -n i t a d i
n s u d ) , c i d i n r a s a r i t , d e p r i n e v u l m e d i u
l ) . S i t o t a s t f e lc u a l t e c u v i n t e .V o r b e l e
r e l a t i v e l a t u r m e i n h a n t i i l e N e c h i : c s i
l o c d e O w e ) ,i n s e m n a r i d e a l e c a l a t o r i l o
r s t r a i n i t r e c u c i p r i n ; e r n e r o m a n e i n t a
r e s cm a i m u t t i n c r e d e r e a m n t r ' o i n f l o r i
t o a r e s t a r e a t u r m e l o r s i u n a l e sm e s t e s u
g i n a l e l a p t a r i e i .C i o b a n i i a r o m a n i d i n
P e n i n s u l a B a l c a n i c a s u n t m a i e s t r i d eb r
a n z e t u r i c a r i s e m i t a n u n u m a i i n i m p e r i u
l t u r c e s c , c i s i i n a l t ep a r t i u n d e s e e x p o
r t e a z a p r i n S a l o n i c . c l a d a c e a s t a o p o a t
e v e d e a .o n t i n e a s t a z i , l a a c e s t e r a m u r i
a l e r o m a n i s m u l u i , c a r e a p a s t r a tm a i b i n
e f e l u l d e v i e a t a a t t r e c u t u l u i , d e c e n ' a
m a d m i t e a c e l a s l u c r e
p e n t r u R o m a n i i d i n R e g a t ?D a t a p e l a 1 7 0
0 o i e r i t u l e r a r e g u l a m e n t a t i n u z a j u l M o
l d o v e i( E x . : A n t i o h C a n t e m i r i n f i i n t e a
z a i n 1 6 9 9 S l o b o z i a - G a l b e n i i n j u d .N e a m
t u s i o s c u t e $ t e d e s u l g i u , d e d e u n t , d e i a
l o v i t a 0d a t a p e l a 1 7 9 8 S t e f a n R o s e t , c a p
i l d a , v i n d e r u n c u l S t a n e s t i l o r ,s a - 1 p a
s t e r n c u o i l e i n a s t a v a r y d u p a c u m s ' a u p a
s c u t s ( i ) i n t e a l t ia n i t o c m a l a a m a v u t s a
d a m d u m ( i ) s a l e u n a s u t a s e s a z a c i o c a
b r a n z a d e o f s a r a t a g a t a 3 ) , t r e b u e s a f
i n i n c r e d i n t a t i c a l a c e a s t ao c u p a t i e e r
a d e s e a m s .D e s i g u r c a m u l t i b r a n z a g i p o a
t e u n t s e d e s f a c e a u c e l p u t i ni n T u r c i a , d
u p a i n c h i n a r e a P r i n c i p a t e l o r R o m a n e c a
t r e d a n s i i ; i n t e a -d e v i l - i o t a o m o s t r a d
e m a i t a r z i u c h i a t , d e p e l a i n c e p u t u l v e a
c u l u i9 E t y m . M a g n . R o m . l a v o r b a : b a c i u .2
) A r h i v a , I a 0 , I V , p . 4 2 5 .
$ i
s i
S i
s i
s i
s ii l i s ,
s i
-
8/13/2019 Industria Casnica La Romani 1810
20/503
1 7X I X , c a n d v i t e l e P r i n c i p a t e l o r r o m a
n e s e e x p o r t a u i n f o a r t e m a r en u m a r p a n a l
a V i e n a , d a t a n u s e d e s f a c e a u p r i n p a r t i l
e G a l i t i e ic u m v a , s i c a n d d e s i g u r c a s i p r
o d u s e l e d i n l a p t e s e g a s i a u i n a c e l a
r a p o r t . I n 1 8 0 9 u n u l S t e f a n C i o r n e i f a
c e c o n t r a c t c u H a s a n T u r cC a p a n l a u , s a - i
v a n d a z e c e m a o c i d e c a s c a v a l c u 4 5 0 l e i m i
a .T u r c u l n u s e t i n e d e i n v o e a l a s i C i o r n e
i e s t e s i l i t s i l l d u d m a r f as ' o v a n & l a O
d e s a . E u , d u p a z a p i s i l e d e t o c m a l a c e a m a
v u ti n t r e n o i , a m s i p u s i n l u c r a r e , c a l a v
r e m e a c u v i i n c i o a s i s a - i f i em a r f a g a t a ,
l a t e r r a r i a m e , p e n t r u c a s a n u - 1 d a u d e s m
i n t e a l a . S il a v r e m e c a n d s e l u c r e a z a c a s
c a v a l u l , d i n p r i c i n a p a c a t e l o r m e l e ,b o
l n i v i n d u - m a $ i n e p u t a n d s a m e r g l a c a s a r
i e , n u m i t u l H a s a n p r i nn e s t i i n t a m e a a m e
r s l a c a s a r i e s i n u n u m a i c a a f a c u t z a p c i l
a c ,p o v i t u i n d p e c a s a r i c a s a - i f a d c a s c a
v a l u l i n C a l u p u r i m a r l . D i n ac a r u i p r i c i
n a s ' a u s t r i c a t 4 4 0 0 o c a c a s c a v a l . D i n c a
r e s a m e , n u n u m a ic a n ' a m p u t u t a l e g e c e v a
, d a r d e o s e b i t p a r a t u l a u b a t u t s i p e c a s a
-r i u l f a r e v i n o v a t i e s i c a s a r i u l d e g r o a
z a b a t a i i a u f u g i t $ i m i - a u l a s a tc a s a r i a
t o c m a i i n v r e m e a c a n d p u t e a m s a c a s t i g s i
e u h r a n a v i e t i im e l e . . . 0 .S t a r e a d e a s t a z
i o c u n o a s t e m . L a m u n t e s e g a s e s c o i , d e s i
n uc a a l e m o d e s t u l u i C i o r n e i c a r e t r a f i c
a z e c i d e m i i d e o c i d e c a s c a v a lp e n t r u h r a
n a v i e t i i s a l e , d a r t o t s e g a s e s c ; d a r l a c
a m p n u - s , d i nc a u z a l i p s e i d e i s l a z u r i . C
i n e u m b l a s i v e d e C a r a i n i n t r e g i m e s i n us
i - o i n c h i p u e d u p a u n c o l t i s o r c u n o s c u t d
e e l , m a i m u l l s a u m a ip u t i n , a c e l a s e v a i n
c r e d i m a c a v o r b e l e : I n c a s a t a r a n u l u i n o
s t r ue s t e m u t t m a i p u t i n a h r a n a d i n l a p t e
d e c a t a r t r e b u l s a f i e , s u n ta d e v a r a t e ; c
a e a d e v a r a t s i t r i s t a v e d e a l i p s a i n c e l e
m a i m u l t ec a s e a a c e s t e i h r a n e ; d a r n u v a a
p r o b a p e c e l c e z i c e a p r i c i n a a c e s t e i l i p
s e n u c r e d e m c a e s t e l i p s a d e s p a t i u s i d e p
a m a n t c ui a r b a p e n t r u v i t e l e c a r i d a u l a p
t e ; c a u z a a d e v a r a t a , d u p a c a t c u n o s ct a r
o , e s t e l e n e a s i n e p r i c i e p e r e a d e a a l c a t
u i m u n c a a s f e l , i n c a t s af i e a d e v a r a t u r m
a t a d e r o a d e z e m o a s e 2 ) .C a ' n t o a t e d e p e a
c e a s t a l u m e , u n p i c d e a d e v a r e s t e ; n u s '
of i p r i c e p a n d t a r a n u l a s t a z i , d a r c u m s e
f a c e c a s ' a p r i c e p u t o d a t a ?P u p a 1 5 a n i , d
e a n d a u f o s t s c r i s e v o r b e l e d e m a i s u s , s a
c r e d e ma l t f e l , c u m a m f o s t s i l i t i s a c r e d
e m .G r e u t a t i l e v r e t n i i d e a z i , i n t o c m i t
e d e f a t a l i t a t e a $ i o m u l p u -
' ) U r i c a r i u l , X I V , p . 2 3 9 .2 ) . D r . N . M a n
o l e s c u , I g i e n a t a r a n u l u i r o m a n . ( E d i t .
A c a d . R o m . ) ,
-
8/13/2019 Industria Casnica La Romani 1810
21/503
1 8t e h l i c , a u l o v i t i n c o a s t e l e a c e s t e i
f r u m o a s e i m a n o a s e o c u p a O u n i .S e c a n r a o
d a t a :
M a i c i o b a n e d e l a o i ,M a i c i o b a n e m a iT u n
' a i g r i j a n i c i n e v o i ,M a i c i o b a n e m a i 1 . .
.g i :F r u n z a v e r d e , f r u n z h ' n d u n g a ,C i o b a
n , c i o b a n a p ,C i o b a n a p c u c h i c a l u n g s ,
C i o b a n , c i o b a n a p 1C a n d t u l e g t i , s e a r a
' n z o v o i u ,C i o b a n , c i o b a n a g ,
M a n a - t i t u r m a m a i s p r e n o i ,C i o b a n , c i o
b a n a p ;P e s u b r a r i p t e a d e - a n i n i ,C i o b a n ,
c i o b a n a p ,C o l e a ' n d o s , d u p a g r a d i n iC i o b
a n , c i o b a n a p . . . 1 ) ,
d a r a s t a z i n u s e m a i p o a t e c a n t s . A s t a z
i n u m a i a r e n i m e n i v o i es a c a n t e , c i d a t o r
i a - i s t a s a p l a n g a i s a i n d r e p t e .A s t a z i ,
f a r a a n e g a n d i l a i r o n i a c u v i n t e l o r , t r e
b u e s a s e s u s p i n e :F o i l i t aC b g h i l i t a 2 ) ,H
a i I a m i n e p i f a b r a n z a ,C ' o f a t a t o / m i t a 2
) ' n f r u n z a
S ' o m f a c e d e s t u l a b r a n z a ;0 f a t a t p i - u n
c a n e s c u r tS i - o m f a c e b r a n z a g i u n t 4 )
2 . L a p t e l e d e v a c c i .a . M u l s u l . ( M u l g e r
e a , m u l s o a r e a ) . F i r e t e , n u t o t g o s p o d a r
u l
i i a r e v a c a l u i ; d a r a a a v e a o v a c i e d o r i
m a t u t u r o r . S a a i u n a ,m a c a r s a - 0 d e a o l i n
g u r a d e l a p t e , c u c a r e s a m a i i n d u l c e t i g u
r ac e l o r p l o d u r i . L e v i n e m a i l e s n e s a t i n
a o v a c a , o a m e n i l o r c uc o p i i c a r i v o r p a t e
- o d i n f u n i e , s l o b o d a , a d i c a u r m a r i n d - o
p a s c u p a s .I n s a t e l e c a r i a u i m a u r i d e v i t
e , s e f a c e c i r e a d a d e v a c i , c u u n v i c a r( p a
z i t o r ) a c a r u i f e m e i e s t a l a p o a r t a t a r ' n
e i , p a z i n d f a r i n a . V a -c i l e s e d u c d i m i n e
a t a l a c i r e a d a i s e i e a u s a r a , i e i n d c i t e u
n u l i n a -i n t e a e i s a u l a s a n d - o s a v i n a s i n
g u r a .M a i i n a i n t e v r e m e i n B r o t e n i S u c e a
v a , c a n d e r a u v a c i m u l t e ,e l e s e m u l g e a u l
a v a c d r i e ; a s t a z i s e m u l g l a o l a l t a c u o i l
e 5 ) .C a n d v i n e v r e m e a v a c i i O . s e g o n e a s c
i l , s e g o n e t e s i n g u r a ;1 ) V i c i u , o p . c i t .
, p . 8 5 .2 ) C b b i l i t a .8 ) C a t e a .4 ) . 5 e z i l t o
a r e a , I I , 2 0 6 .
-
8/13/2019 Industria Casnica La Romani 1810
22/503
1 9- 4 . 7 , o s p o d a r i i c a r i v o r s a a i b a i v i t
e i b u n i * i d e s o i u , o a d u c l a b u h a i u ,p l a t i
n d p e n t r u d a n s a .E g r e u s a s e c u n o a k a o v a c
s b u r n s d e l a p t e , v o r b a p r o v e r b u l u i :
f r u m o a s a , i l a p t o a s a , i d e v r e m e a c a s a
. d V a c a b u n s d e l a p t e- s e z i c e v a c d m d n o a s
d , i a r i n M o l d o v a v a c i i d e d o n i ; d . E a s e c u
-n o a t e d d p i l u n g i m e a c o a d e i , a l c a r e i v a
r f o s o s a j u n g e l a c o a t e l ep i c i o a r e l o r , d
u p a f a n t d n i c a c e a r e l a p u l p s i d u p a u n f e l
d e g r o p i t ec e s e g a s e s c p r i n p i p a i t l a b u r
i c s a u l a s p a t e ; a r e c a p u l m i c , b o t u l. a s c
u t i t , c o a r n e l e s u b t i r i s t e c l o a s e , g a t u
l - s u b t i r e , p i c i o a r e l e p u l -p o a s e s u s i s
u b t i r i j o s , e p a n t e c o a s a , c u u g e r u l m a r e
, f a r a . p a r iv i n e l e t a t e l o r m a r i O .A t i n e a
o v a c a c u l a p t e , e f o a r t e g r e u , d u p a c r e d i
n t a g o s p o -d i n e l o r , d e o a r e c e v a c i l e m a n
o a s e s e d e o a c h e l e s n e ; a c e s t e v a c i i i iv o
r s e t a d i n l a p t e , v o r d e v e n i s p e r i o a s e i n
u n u m a i c a n u v o r s t al a m u s s , d a r n i c i l a v i
; e i i l o r . V a c i l e p o t s t r i c e l a p t e l e , a a c
a. a c e s t a s a f i e a m e s t e c a t c u s i n g e ; p r i c
i n a , c r e d g o s p o d i n e l e , e c a . or a n d u n i c a
a t r e c u t p e s u b p i c i o a r e l e v a c i l o r c a s a l
e s t r d f u l g e a s c d s a us a b e i n s d n g e r c e t a t
e l e . V a c i l e p o t f i m u c a t e d e e r p i , c a r o r a
l ep l a c e l a p t e l e , d e n e v a s t u i c i , i n u r m a
c a r o m l i s e u m f l a u g e r u l s a uu n g e r u l , c u m
s e z i c e i n M o l d o v a . D a r n e n o r o c i r e a c e a m
a i m a r ep e n t r u o g o s p o d i n a e a t u n c i r a n d d
u m a n i i i i i e a u m a n s . D e m a n st r e b u e s a s e d
e s c a n t e i n d a t a , c a c i a l t f e l e p r i m e j d i e
. I a t a c u m s ed e s c a n t s , c a s a a v e m o p i l d a n
u n u m a i i n p r i v i n t a g r i j i l o r u n e i v a c i ,c
i i i n a l t e p r i v i n t e :M a r i e , m a i c a , s f a n t
a M a r i e ," T e r o g , v i n o 0 - m i a j u t a m i e ,M a r i
e m a i c a s f a n t a ,S f a n t a e o t i ,S f a n t a s a f i i
;- C u r a t a
C u r a t a s a f i i .L e a c u l d e l a t i n e ,D e s c a n
t e c u l d e l a m i n e .E u m a r o g t i e ,T u a j u t a - m i
m i e .C a n d a r o s t i t p a n s a i d , d e s c a n t a t o a
r e a a r e l a s i n e u n s a c , c a r e
t r e b u e u m p l u t c u p a i e i 3 f u s e , 3 s u l e , 3
p i l e , o f u r c a d e f i e r , u nt i l l e r c u t a r a t e
, s a r e i u n b a n d e a r a r n a , m a c a r . L u a n d f u s
e l e p er a n d , i m p u n g e i n p a i e l e d i n s a c z i c
. a n d : E u n u i m p u n g p a i e l e d i n s a c , c i i m p u
n g i n i m a c u i a d u sl a p t e l e d e l a ( n u m e l e v a
c i i ) ; a a s a n u i a s a r a u l d i n e l , c u m n uv a i e
1 f u s u l e s t a d e b u n s v o i e d i n p a i e . I I i m p u
n g p r i n f a t a o b r a -
S i
o s i
s a i i
e g t i ,
-
8/13/2019 Industria Casnica La Romani 1810
23/503
2 0z u l u i s i p r i n c r e i e r i i c a p u l u i , p r i n
b r d n c i ( m a n i ) s i p i c i o a r e , p r i mt o a t e v i
n e l e , p r i n t o a t e o a s e l e , s a n u p o a t a d u r m
i , s a n u p o a t as a n u s e p o a t a c u l c a , s a n u s e
p o a t a a l i n a , p a n s l a p t e l e l a ( n u m e l e
v a c i i ) i n a p o i 1 - a d a . P a r a a t u n c i s a n '
a i b i s t a r e , n i c i a l i n a r e .D e s c a n t e c u l a
p o i s e r e p e t a , c a n d s e i m p u n g e c u f u s u l a t
d o i l e a ;l a a t r e i a r e p e t a r e , s e i m p u n g e c
u f u s u l a t t r e i l e a , a p o i t o t a s h s er e p e t a
m e r e u , i m p u n g a n d u - s e c u t o a t e s u l e l e s i
p i l e l e . D e c i d e s -c a n t e c u l s e z i c e d e 9 . o
r i , i a r s u l e l e s i f u s e l e r a m a n i m p u n g e i
np a i e l e d i n s a c . D e s c a n t a t o a r e a i n c e p e
d e s c a n t c u l c u c u v i n t e l e d e l ai n c e p u t , b
a t e a p o i c u f u r c a p a i e l e d i n s a c , z i c a n d :
e u n u p i s e zs a c u l c u p a i e . . . c a i n p a r t e a a
d o u a a d e s c a n t e c u l u i , r e p e t a n d d e9 o r i .
S c u t u r a a p o i s a c u l z i c a n d d e 3 o n : E u n u s c
u t u r s a c u l c up a i e l e . . . . A p o i i e a t a i e r u
l c u t a r a t e , s a r e a s i b a n u l , z i c e I n t r o d u
c e r e a
s i : a s a s a v i e l a p t e l e l a v a c a , c u m y i n s
t e l e l e p e c e r s i c u m v i n er o u a n o a p t e a , s a
n u - I p o a t a o p r I b o s o r c d i l e , p r e c u m n u p o
a t e s t ar o u a d a t a r a s a r e s o a r e l e .D u p a r o s
t i r e a d e 9 o r i a d e s c a n t e c u l u i , s e i e a u n c
u t i t , c u c a r ei m p u n g a n d t a r a t e l e , s e r e p
e t a i a r a s d e s c a t e c u l d e 9 o r i ; s e d u c ea p o
i s a c u l , a s a c u m e , c u f u s e , p i l e s i s u l e , i
n i e s l e l e v a c i i , c a s am a n a u c e d e p e e l e p e
s t e n o a p t e . F u r c a s e i m p l a n t a c u c o a r n e l
ei n p a m a n t , z i c a n d d e 9 o r i : a s a s a i a s a c a
u l d i n t i n e a d u s l a p t e l ed e l a ( n u m e l e v a c
i i ) , c u m v a i e s i f u r c a a s t a d e b u n s v o i e d i
n p a -m i n t . T a r a t e l e s e t o a r n a d i n t a i e r i
n t r o c o l a s i s e p u n e a f a r a c us a r e a s i c u b a
n u l c u t o t , c a s a c a d a p e e l e r o u a p e s t e n o a
p t e . D i -m i n e a t a s e s c o a t e f u r c a d i n p a m a
n t , s e a d u c e s a c u l d i n i e s l e , s e s c o a t ec r
u c e r u l d i n t a r a t e , s e p i s e a z a s a r e a s i s e
d a c u t a r a t e l e l a v a c s _T o a t e a c e s t e a s e f
a c i n 9 s e r i 9 .t o t a s t f e l s i c u c e l e l a l t e b
o l i .D e i n d a t a c e v a c a f a t s , t r e b u e s a f i e
m u l s a ,c a c i v i t e l u l f i i n d p r e a p l a p a n d s
i n e p u t a n d s u g et o t l a p t e l e , e l s e s t r i c a
. V a c a s e m u l g e i n t r ' u uv a s d e l e m n n u m i t f
t i t a r , i i i t a r , f i l a r s a u g a l e a t ao r i d o n
n a , p e n t r u R o m a n i a . I n u n e l e l o c u r i d i nm
u n t i i M o l d o v e i d e s u s p o a r t a n u m e l e d e b i
f -d d i : , 1 ) , c a r e s e r v a s i p e n t r u p a s t r a r
e a l a p t e l u i .S i t a r u l a r e f u n d u l c a d e c o l
a s i g u r a a p r o a p e d ed o u a o r i m a i l a r g a ( F i
g . 2 4 ) . E f a c u t d i n d o a g e ,c o a d d s a u t o a r t
d e s t e m a i l u n g a s i a r e o u r e c h e d e
F i g . 2 4 .d i n C a l i u n a n u m i t a
m a m a ,
-
8/13/2019 Industria Casnica La Romani 1810
24/503
2 1< a r e s e a p u c a s a u s e a t a r n a i n c u i u .
C e r c u r i l e i - s d e f i e r s a u d el e m n . I n e l s e
p u n e p u l i n g a p a , c u c a r e s e s p a l a t a t a v a c
i i .I n a i n t e d e a m u l g e v a c a , a i s e & v i t e
l u l , s e d a v i t e l u l l av a c a , s p r e a o s u g e p u
I i n , c a s a - i m o a i e t a w l e . D u p a m u l s , s e l a
s ss i v i t e l u l u i l a p t e , c a s a a i b i c u c e s e h
r a n i . D a c a v 4 e l u l e b a t r a n ,s e m u l g e t o t l
a p t e l e c a r e - 1 d a . v a c a . S i t a r u l s e p u n e s
u b u n g e r u l v a c i i ,p e p a r t e a s t a n g a , s i v a
c a c u m i n t e i i f a c e l o c , d a n d u - s i p i c i o a r
u l s t i n gd e d i n a p o i m a i I n a p o i . D a d n u - I d
a , v a c a e s t e i n d e m n a t a c u v o r b a :c e a s , M a
k , m a m a ; c e a sA m u l g e o v a c a l i r a l a p t e m u l
t , s a u c a r e a r e o b i c e i u l d e aa s c u n d e l a p t
e l e , s e t r a d u c e p r i n a t a r c u i s a u ( d r c a i
.L a v a c i l e l a p t o a s e , s e f a c e p e d e a s u p r a
l a p t e l u i u n f e l d e s p u -m a c a r e p o a r t a n u m
e l e d e s o b o r e i i n A r d e a l 1 ) , c a r e s e c u l e g
e s i s eI a s i d e s e t o c m c r t e , a d i c a s e l i c h e
f i a z a . C u a c e s t l a p t e b u n s e f a c eb a l m u f u
l . S m a n t a n a d u l c e I n c a p o a r t a n u m e l e d e s
o b o r d .F o a r t e p u t i n i m a n a n c a l a p t e l e c r
u d $ i n u m a i p e n t r u b o l i d ep i e p t . I n c a s a l
a p t e l e s e s t r d c u r a i n o a l e s a u i n t i g a i s p
r e a s e f i e r b e .U n e l t a d e s t r e c u r a t s e c h i
a m a s i t a s a u s i t i r d ( F i g . 2 5 ) . E a a r e f o r m
au n t i l t r u n c h i u d e c o n n e r e g u l a t , c u p e r
e c i i d e t a b l a( t i n i c h e a ) s a u d e c o a j a d e t
e i u s a u c h i a r d e f a c i e d eb r a d , c u c e r c u r i
t o t d e b r a d . I n f u n d a r e o s i t a p r i nc a r e s e
s c u r g e l a p t e l e i n v a s u l i n c a r e v o i m . C a n
dv a s u l e s t e m a i m a r e $ i i n e l v o i m s a p r e p a
r a m l a p t e
a c r u , e t c . , p o a r t a n u m e l e d e a b d r l d u s
a u o b d r l d u i nA r d e a l 2 ) .F i g . 2 5 . b . l n c h e g
a t u l s a u p r i n s u l . D a d l a p t e l e n u s em a n a n
c a i n c a s k f i e d i n p n c i n d e a e m u l t , f i e c a -
i z i d e p o s t , e l s ep u n e c r u d ( n e f i e r t ) l a p
r i n s i n o a l e . O a l e l e a c e s t e a s u n ts p e c i a
l e , n e g r e d e o b i c e i u s i l u n g i i n g a t ( F i g .
2 6 ) , m a im a r i s a u m a i m i c i . E l e t r e b u e s c s
a f i e f o a r t e b i n e c u r a t a t e ,
c a c i a l t f e l s e s e i r b g e f t e l a p t e l e . I n
a i n t e d e a f i f o l o s i t e ,s e o p a r e s c c u a p a f
i a r t a , s a u s e f i e r b i n e l e f r u n z e d ep o p u s
o i u s a u c i o c a n i d e p o p u s o i u , s e s p a l a c u s
p a l d t o r u ld e p e t i c a c t i c e n u s i s a u c u n a s
i p , $ i s e u s u c a . E l e s t a ua f a r a , s a l e b a t s
v a n t u l , i n p a r i i g a r d u l u i , c u g u r a i n j o s
, F i g . 2 6 .s a u i n t e u n p a r b a t u t i n p a m a n t c
a r e a r e o m u l t i m e d e r a m u r i , f i e
-
8/13/2019 Industria Casnica La Romani 1810
25/503
-
8/13/2019 Industria Casnica La Romani 1810
26/503
2 3u n t , n u m i t e g o g o l o i , c , o c o l o f i - s a u
b o / o b o t i . , . Z e r u l a l b i c i o s c a r e r a ' m a n
es e n u m e s t eD a c a e s m a n t a n a m a i m u l t i , a l e
s u l u n t u l u i s a u r a u n e a l a u n -t u l u i 1 ) , c u
m s e z i c e i n u n e l e p a r t i a r d e l e n e s t i , s e f
a c e i n v a s u l s p e -c i a l n u m i t i n M o l d o v a d e
j o s p u t i n e i u , i n M o l d o v a d e s u s b u d a l a u
,& u n f e l d e b u d a i d e a l e s . u n t 2 ) , s i f t i
c u l a u n v a s i n c a r e s e a l e g eu n t ; e l u n g d a r
s t r a m t 2 ) , i a r i n A r d e a l b a d i n t u , b u d i i u
, b o t o r o gi h u r d o i u 4 ) ( F i g . 2 7 ) .P u t i n e i u
l p o a t e s a f i e l u n g p a n s l a u n m e t r u , s i s t r
a m tl a g u r a d e t o s a u 1 5 c e n t i m e t r i , i a r l a
f u n d c e v a m a i l a r g .
L a g u r a e s t e a s t u p a t c u u n c a p a c s a u f u n
d , c a r ea r e o g a u r a p r i n c a f e t r e c e c o a d a d
r u g i i ( F i g . 2 8 ) .D r u g a s e n u m e s t e i n M o l d
o v a d e s u s b r i g b i d t i u 5 )i n A r d e a l l i l a s a
u n u i t t h 0 ) , i a r i n M u n t e n i ar o a g . P u n a n d
u - s e i n l a u n t r u s m a n t a n a , i n c e p em e s t e r
a s a t r a g a i n s u s s i i n j o s c u d r u g a ;
s m a n t a n a n e p u t a n d u - s e m i c a , p r i n t r e
d r u g ap e r e c i i p u t i n e i u l u i , c a u t a s a p a t
r u n d a p r i n t r er e l e l e r o a t e i d e l a . d p i t u
l d e j o s a l d r u g i i . T o tm i s c a n d m e r e u , u n t
u l s e d e p u n e j o s p e f u n d u lp u t i n e i u l u i s a
u s u s p e c a p a c , l i p i n d u - s e .C a n d s ' a a l e s
t o t u n t u l , s e s c o a t e , s e s p a l ac u a p a r e c e
c a s a i a s a d i n e l t o a t a z a r a , s e s a r is i s e p
u n e i n c a l u p u r i s a u i n s t r a c h i n i u n d e s ep
a s t r e a z a . C a s a f i e s l o b o d d e t o a t a z a r a ,
u n t u lp r o a s p a t , n e t o p i t , s e t o p e s t e $ i a
p o i s e l a s h ' s i t s e F i g . 2 8 F i g . 2 7
U n t u l g a l b e n a r a t a c a p r o v i n e d e l a o v a
c s n i a n o a s a , e u n t o s ,p e c a n d u n t u l a l b a r
a t a u n l a p t e a p o s s a u a p a t o s . G o s p o d i n e l
e a d e -s e a c o l o r e a z a u n t u l c u 1 o f r a n .1 ) V i
c i u , o p . c i t . , p . 7 2 .' ) , e z a t o c t r e a , V , p
. 3 9 , p i V I I , p . 9 8 .3 ) I b i d e m , I 1 , p . 2 2 7 .V i
c i u , o p . c i t . , p . 1 7 .5 ) e s s l i t o a r e a V I I ,
p . 9 8 , i I I , p . 2 3 .V i c i u , o p . c i t . , p . 5 9 . c
I n m u n t i i a p u s e n i m c i t c a e s t e u n l e m n r o
-t u n d l a u n c a p a t c u m a i m u l t e r a z e : s e f o l
o s e p t e l a m e s t e c a r e a c o l e f e l c a r e
. K a r a .
s ig i n -
i n c l e i o l c e . .
4 1
)
-
8/13/2019 Industria Casnica La Romani 1810
27/503
2 4C a s a f a c t u n t d e a d r e p t u l d i n l a p t e , g
o s p o d a r i i d i n s a t u l R u n c u ,j u d . A r g e s , p
u n l a p t e l e d u p a m u l s o a r e i n p u t i n e i u , i t
l a s t c a s a s ef e r m e n t e z e p u t i n s i a p o i i t b
a t i n p u t i n e i u .
U n t u l c u z a r a i n e l , n e s a r a t c u m s e c a d e
, t a c u t i n t r ' u n v a s c ua d i c a c u m i r o s u r i g
r e l e , p u t r e g a i o a s e , u n t u l p r e a v e c h i u s
e s t r i c t ,s e i u t e s t e , s e r a n c e w t e , d e v i n
e r a n t e d , c a p i t a r a n c e z e a l a . U n t u l r a n
-t e d s e i n d r e a p t a , d a t a s e i e a l a b a t a i e c
u d e c l o u d o n m a i m u l t l a p t e .Z a r a l a p t e l u
i i e a t o a t a r a n c e z e a l a u n t u l u i , i a r a c e s
t a f a m i n e c u r a t l ) .P e n t r u a p a s t r y u n t u l
p e m a i m u l t t i m p , t r e b u e n e a p a r a t s tf i e t
o p i t . C a n d s e t o p e s t e , s e p u n i n e l f o i d e c
e a p a , d a f i n , s c o r t i -s o a r a , c a m c i t e d o u
a f i r e l a f i e c a r e 8 s a u 1 0 o c i d e u n t . F o c u l
n u t r e -b u e s a f i e p r e a t a r e , c i d o m o l . T o p
i r e a t i n e p a n t l a t r e i c e a s u r i , f a r t
a i s e l u a s p u m a . A p o i s e s t r e c o a r a s i s e
a s e a z A i n o a l e d e p a m a n t. c u r a t e .Z a r a , l i
c h i d u l c e r a m a n e s u b u n t , d u p a c e s ' a a l e s
, a r e u ng u s t a c r i s o r . E a s e s t r a n g e i n b u d
d i e i s e l a s t d e s e i n a c r e s t e t a r e .C u e a s e
f a c e v e r g e , f a s o l e , e t c . , t i n a n d l o c u l b
o r s u l u i . C a n d z a r a ep r o a s p a t a s i g r o a s a
, s e m a n a n e d c u m a m a l i g a ; a l t i i c h i a r o b e
a u ,w a r e ) . A l t i g o s p o d a r i f a c s a r b u f t h d
i n z a r a , p u n a n d - o s a f i a r b a p e f o c ,i c a n d
v a d c a i n c e p e s a f i a r b a , l a r d i e ( l a s s c i t
e p u t i n s a c u r g a ) f a i n td i n m a n s , a m e s t e c
a n d i n z a r a c a s a f i a r b a . F a i n a p o a t e f i d e
p o p u -w i u s a u d e g r a u . E a s e t o a r n a a p o i i n
b l i d e s i s e m a n a n c t r e c e s a u i c a l d a .
C e l c u d a r e d e m i n a s i c u v r e m e , f a c e p r i
p a n a f i s a u g a l u f i e l ec a i n T e p u , s a u a S a i
c d - 1 i n g h i t , c u m z i c C a r n i c e n e n i i I a s u l
u i , c uf a i n t , o u 5 i b r a n z a .d . F e l u r i d e l a p
t e a c r u s u n t m u l t e , f o a r t e m u l t e , n u m e l e
f o ra t a r n a d e l o c a l i t a t i s i f e l u l d e p r e p
a r a t i e , c a r e s i d a n s a c o n s t a d i n l u a -r e a
s a u l a s a r e a s m a n t a n i i i n o a l e l e i n c a r i s
' a p r i n s l a p t e l e s i a t a r n ad e l a t i m p u l l a
s a r i i l a p t e l u i l a p r i n s . I n g e n e r a l , l a p
t e l e a c r u n u s ep r e p a r a d e c a t p e n t r u c a s t
s i p e n t r u o a m e n i i d e l a m u n c i i .I . L a p t e l
e a c r u p r o p r i u z i s , s a u c h i s l e a g u l , e s t e
c e e a c e r a m a n ei n o a l a d u p a l u a r e a s m a n t a
n i i : o p a r t e i n c h e g a t a , p r i n s a , s i z e r u l
.A c e s t a s e b a t e c u l i n g u r a c a s a s e a m e s t e
c e s i s e m a n a n c i . P a r e c aa c e s t s o i u d e l a p
t e s e n u m e s t e i n M u n t i i A p u s e n i , s t r e g h i
a t ' ) , d a p -t e l e I n c h e g a t s i n e s t o r s . P o a
t e c a a c 6 t u i a i s e l a s t 8 m a n t a n a .1 ) C a s a r
u r a l e i , I , 1 2 2 .
-
8/13/2019 Industria Casnica La Romani 1810
28/503
2 5a n d a c e s t s o i u d e l a p t e s a u a l t e l e s e f
a c i n p u t i n i m a r i , e ls e f r a m a n t a c u u n l e m
n c a r e a r e l a c a p a t u n d i s c s i c a r e s e n u -m e
s t e g i n t a i n O . E o m a n c a r e b u n s , g u s t o a s a
n u t r i t i v a i n t r uc a t v a , p r i n b r a n z a c e o t
o n t i n e , n u - i d e i n t e l e s d e c e a r f i l u a ti n
d e r i l d e r e : F r u n z a v e r d e l a p t e a c r u ,M a b
a g a i s l u g a l a d r a c u ;s a u : F r u n z a v e r d e l a
p t e a c r u ,R a u m a d o r c a l c a i l e ;
s a u i n s f i r s i t : H o p , s a r a c a m a n d r a m e a
,D e m a n c a t I m i a d u c e a ,L a p t e a c r u ' n t r ' o m
a r g e k .M a n c a m n u - m i r a m a n e a .D a r a c u m a i n
s u r a t ,T r a e s c c a i - u n i m p a r a tS i n i c i c a n d
n u - s s a t u r a t 2 ) .2 . L a p t e l e b a t u t , n u m i t
I n c a $ i . 7 . a r e i i n M u n t e n i a , s e p r e -p a r a
a s t f e l : L a p t e l e s t a i n p u t i n e i e p i n a l a d
o u a z i l e , d u p a c u m em a i r a c o a r e s a u m a i c a
l d . E l s e p r i n d e l e s n e , d i n p r i c i n g c a p e r
e t i ip u t i n e i u l u i n u s e s p a l a d e c a i n t h ( a
c i d e l e f e r m e n t a t o a r e ) , c i s e l a s sa s a . C
i n d s ' a i n c h e g a t b i n e , s e i e a l a p t e l e l a b
a t u t c u u n b a t a t o r ,c a r e n u - i a l t c e v a ( f e
a t o d r u 4 r t i , c u d e o r e b i r e c a . , i n l o c s a f
i e I v a ,e m a i m u t t c i l i n d r i c a ; b a t a t o r u l
a r e s i e l g a u r i c a d r u g a .
I n a i n t e d e a i n c e p e b a t a i a , s e t o a r n a i
n p u t i n e i u p u t i n a a p ai n c a l z i t a .P r i n b a t
a i e , u n t u l d i n l a p t e s e r i d i c a i n s u s , i a r
g o s p o d i n a i Ic u l e g e c u l i n g u r a . L a p t e l e
b a t u t a r e g u s t n u t o c m a i a a d e a c r u- t i n e l
a r a c o a r e d o u a s a u t r e i z i l e . S e f a c e m a i a
l e s p r i n s e s u l M u n -t e n i e i , u n d e R o m a n i i
i t b e a u , s a u s i i n n o r d , d u p a c u m s e p o t i n
-c r e d i n t a d i a t o r i i c u d r u m u l d e f i e r .3 . L
a p t e l e c o v a s i t s a u c o v a m m u n t e n e a s c a s e
f a c e d i n l a p t e- f i e r t c a r e s e i n c h e a g a c u
c h e a g s a u c u c u i b d e a l t l a p t e c o v a s i t .C h
e a g u l e u n s t o m a c d e m i e l , p u r c e l s a u d e i e
p u r e , m i c ,c a r e n ' a m i n c a t v e r d e a t a . I n e
l s e p u n e s a r e ' p i n a s e u m f l a p u t i na p o i s e
a s e a z a l a u s c a t . D i n a c e s t c h e a g s e t a i e c
i t e p u t i n s i s ep u n e i n l a p t e .2 ) V i c i u , o p .
c i t . , p . 4 6 .
g is i
5 i
s i
s i
s i
-
8/13/2019 Industria Casnica La Romani 1810
29/503
2 6C i m t o t a s t f e l s e f a c e s i i a u r t u l .I n M
o l d o v a , u n e l e g o s p o d i n e , c a s a f a c a l a p t
e a c r u , c o v a s i t -a d i c a , a m e s t e c a $ i l a p t
e c r u d , a d a u g a n d s i c u i b s a u c h e a p . E l . s
ef e r m e n t e a z a i n b e r b i n t i .4 . S a m a c h i , y u
l , s c i n u i c h i s u l d i n M u n t i i S u c e v e i , e s t
e u n l a p t ea c r u , f o a r t e a c r u s i o c e t i t . E l
s e f a c e d i n l a p t e a c r u s i s e m a -n a n c a c u m a
m a l i g a r e c e . U n i i z i c s a m a c h i f c h i s l e a g
u l u i 1 ) .5 . S m i u c h i c a d i n A r d e a l , s e f a c e
a s t f e l : p u n e m i n t r ' u n f u -f t e r i u z a r a c r
u , a s a c a m p a n a l a j u m a t a t e , a p o i m u l g e m p
e s t e e lr e p e d e l a p t e , m a i a l e s d e l a v a c a n
u i n K a t a ; a t u n c i , p e d e a s u p r a z a -
r u l u i a c r u d i n l a p t e l e m u l s , s e f a c e s m
i u c h i s a 2 ) .6 . P o c r i y u l s a u p o c r e a l a e u n
l a p t e f o a r t e a c r u s i m a i B r o sd e c a t s a m a c
h i s u l . 8 )7 . T a t i i i i t / e o s p e c i e d e l a p t e
a c r u s u b t i r e , u n f e l d e z a r af o a r t e a c r a ,
p e c a r e o m a n a n c a o m u l n e v o i a s , c a n d n ' a r
e d e a l t e l e 4 ) .8 . S c o p t u l e l a p t e l e f a c u t
d i n z a r s i b r a n z a d e v a c a 8 ) . S ef a c e i n j u d
. S u c e a v a .9 . B r o y t i o i u l , e u n l a p t e a c r u
, a d u n a t d e m a i m u l t e z i l ei n p u t i n a ; a c o l
o s e s c u t u r a i n f i e c a r e z i c a s a s e a m e s t e c
e 8 ) . .O r i c u m a r f i , s i o r i c e n u m e a r p u r t a
, a r e a c e e a s b o g a t i e h r i -n i t o a r e , s e t o a
r n a i n a c e l a s b l i d , c a s t r o n s a u p e s c d r i t
d ( r u n g i o m b , .
s t e a n d , l a t a r e t p e n t r u l a p t e s a u s m a n
t a n a ) , d i n c a r e m a n a n c i t o t ia i c a s e i .e . B
r A n z a . B r a n z a d e v a c a s e f a c e m a i a l e s i n M
o l d o v a , u n c l e -s e m a n a n c a a p r o a p e t o t d e
a u n a c u s m a n t a n a . E a s e p r e g a t e s t e a s t f e
l :O a l e l e c u l a p t e c r u d , c a n a u s t a t l a p r i
n s , d u p a c e a u f o s t s m a n -t d n i t e , s e p u n p e
l a n g a f o c s p r e a s e s c o a c e . S c o a c e r e a a r e
d e s t o pd e a i n g r a u n t o f a b r a n z a . ' F o c u l n
u t r e b u e s a f i e p r e a t a r e , c a c i b r a n z ai e s
e g r a u n t o a s i s i t a r e . 0 s c o a c e r e r e a a d u c
e o b r a n z a p r e a m o a l e .O a l a s e i n v a r t e s t e
d e j u r i m p r e j u r u l f o c u l u i , c a s a i e a c a l d
u r a p e -t o a t e p a r t i l e .
A l t e g o s p o d i n e t b a r n a o a l e l e i n t r ' u n
c e a u n s i - I p u n p e f o cs p r e a s e s c o a c e .9 . . e
s s a t o a r e a , V I I , p . 9 0 .2 ) V i c i u , o p . c i t .
, p . 7 8 .3 ) . . e z e i t o a r e a , V I I , p . 9 9 .4 ) I b i
d e m , V I I , p . 9 9 P I I I p . 4 4 .s ) I b i d e m , I I I ,
p . 8 7 .
-
8/13/2019 Industria Casnica La Romani 1810
30/503
2 7a n d s ' a s c o p t c h i s h a g u l , a n d a d i c a s e
v e d e b r a n z a s t r a n g a n -d u - s e d e o p a r t e i a
r z a r u l d e a l t a , s e i e a o a l a s a u c e a u n u l d e
l a f o cs i s e t o a r n A i n t e o s t r e c u r d t o a r e s
a u . s t r e c e i t o a r e , f -
c u t a d e l d n d p r i n p a r t i l e T e p u l u i , E a a
r e f o r m ac o n i c s C u o b a i e r d s a u o c h i u l a o p
a r t e . S e s p a n -z u r a i n t r ' u n c u i u l a c o a r d
i i T a n g a p a r e t e s i z e r u lc u r g e j o s i n s i t a
r s a u a l t v a s ( F i g . 2 9 ) .D e c e l e m a i m u l t e o
r i , b r a n z a d e v a c s s em a n a n c a p r o a s p i i t a
; d a t a u n u l a r e m u l t e v a c i ,a p o i i s i a r e c d
f l e i r i a s a ( c a s i o s t a n a d e o i ) , u n d ei s i p
r e g a t e s t e b r a n z a . P e n t r u a o p a s t r a , s e s
a r i ,d u p a c e s ' a u s c a t ( s v a n t a t ) , . s e b a t
e l a p u t i n a s i p c d e a s u p r a i s e p u n f r u n z e d
e h r e a n s a ud e n u c , c a r i s e a c o p e r t i c u p a m
a n t p u t i n m o a l e ,b a t u t s i e l . F i g . 2 9 .S e s u
i e a p o i i n p o d u n d e s e p a s t r e a z a p e n t r u i a
r n a . C a t e o -d a t a v a n d s i p e l a a l t i i c u v a d
r a d e z e c e s a u d o u a s p r e z e c e o c i .
B r d n z d s b u r a t d d e v a c i s e c a p i t a l u a n d
l a p t e d u l c e s l p u -n a n d u - 1 p e f o c s a . f i a r
b a . I n e l s e a d a u g e p u l i n g i n n d c r e a l d ( z a
r d i nc h i s l e a g i n n a c r i t ) s a u o r i c e s o i u d
e a c r i t u r i , d e s e s b o a r a l a p t e l e .C a n d l a
p t e l e e s b u r a t ( c o r a s l i t ) , s e s t r e c o a r a
p r i n s t r e c u r a t o a r e , d es e s c u r g e d e z a r s
i c e e a c e a m i n e e b r i b q d s b u r a t d s a u c i s - c
u i n -n i k r e a l a A c e s t a n u s e p o a t e p a s t r a .
m u l t i 1 )S a r a m u r a e u n c a s d i n l a p t e d e v a c
s , t a i a t b u c a t i , s a r a t s ia s e z a t l i n e ( ) o
a l a s a u a l t v a s . 2 )T a f a r a g a s e p r e p a r a i n
A r d e a l i n c h i p u l u r m a t o r : I n t e u nM d a i u ,
v a s u l , s e a d u n a l a p t e . D u p a c e e p l i n , s e p
u n e p e c u p t o r ,s i s e i n c a l z e a s c a , a p o i l a
u n l o c r e c e , c a s a s e a l e a g a z a r u l d i nb r a n
& D u p a c e s ' a a l e s b i n e , s e s t r e c o a r a p r
i n t r ' oa p o i b r a n z a r a m a s a s e p u n e l a u n l o
c r e c e , c a s a s eD e s i g u r c a m a i s u n t s i a l t e
s p e c i i d e b r a n z a ,s ' a r p u t e a a r a t a i n t o t
a l i t a t e a f o r a i c i , s i d e u n d e s em o n o g r a f
i i l o r a m a n m t i t e .f . U r d a . Z a r u l c a r e s ' a
s c u r s d i n s t r e c u r a t o a r ec a n i , p o r c i s a u
f a c u n e l e g o s p o d i n e d i n e l ( n n a c r e a l d
s t r e c u r a t o a r e ,v a r t o s e z e t ) .d a r c a r i
n uv e d e n e v o i ae s t e d a t l as a u n a c r i t u r d
1 ) M . L u p e s c u , B u c a t a r i a t a r a n t c l u i i
n , e z ? t o a r e a , V I I , p .2 ) V i c i u , o p . c i t . ,
p . 7 5 .3 ) I b i d e m , p . 8 2 .i o c - i o i .
4
-
8/13/2019 Industria Casnica La Romani 1810
31/503
2 8( p r e s c . d i n i n n a c r i t u r a ) , l i s a n d u -
1 s a s e i n n i c r e a s c a . C u n a c r i t u r af a c f e l
u r i t e m a n c a r i c a s i c u b o r s u l .
A l t e g o s p o d i n e p u n z a r u l s a u j i n t u i t u
l a c e s t a p e f o c s i - 1 f i e r b .I n