This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
İçindekiler
BÖLÜM 1.................................................................................................................................................. 5
Yeniden Yapılanma Süreci: .................................................................................................................. 7
Terk edilen Pardus projeleri: ............................................................................................................... 9
Pardus 17.4 Sürüm Notları (En Son Sürüm) ...................................................................................... 11
Yapılan Değişiklikler ........................................................................................................................... 11
Sistem gereksinimleri: ....................................................................................................................... 11
Pardus Sürüm Yönetimi Takvimi........................................................................................................ 12
BÖLÜM 2................................................................................................................................................ 13
BÖLÜM 3................................................................................................................................................ 21
Pardus’un Özellikleri Nelerdir:........................................................................................................... 21
Pardus’un Özellikleri (Madde Madde): ............................................................................................. 21
BÖLÜM 4................................................................................................................................................ 22
Temel Amaçlı Komutlar: .................................................................................................................... 22
Komutların Kullanımı (Video): .......................................................................................................... 24
BÖLÜM 5................................................................................................................................................ 25
NEDEN PARDUS ? .................................................................................................................................. 25
Neden Pardus Kullanmalıyız: ............................................................................................................. 25
Resmi Kurumlar Pardus’a Geçiyor: .................................................................................................... 26
Pardus Kullanan Bazı Kurumlar: ........................................................................................................ 27
Windows – Pardus Karşılaştırması: ................................................................................................... 28
6 Neden Pardus Kullanmalıyım ............................................................................................................. 25
7 Bu ülkenin özgürlüğü işletim sistemi ile başlar................................................................................... 26
8 Pardus Türkiye .................................................................................................................................... 27
AÇIK KAYNAK İŞLETİM SİSTEMİ
PARDUS İŞLETİM SİSTEMİ
ÖĞR. GÖR. SELMA BÜYÜKGÖZE
1177008009 HACI TUNÇ
BÖLÜM 1
PARDUS HAKKINDA
Tanıtım:
Pardus (yazıldığı gibi okunur), Türkiye'de TÜBİTAK tarafından geliştirilen bir Linux dağıtımı
olan işletim sistemi. Planlamasına 2003 yılında başlanmış olup ilk kararlı sürümü 27 Aralık
2005’te yayınlanmıştır.
Pardus adı, Anadolu Parsı'nın bilimsel adı olan Panthera pardus tulliana'dan gelmektedir.
Pardus, ilk sürümden 2011.2 sürümüne kadar herhangi bir başka Linux dağıtımı temel
alınmadan kendine özgü projelerle geliştirilmiş olup 2013 yılında yayınlanan Pardus 2013
sürümü ile beraber Debian tabanına
geçilmiştir. 2011 yılı son aylarından
itibaren TÜBİTAK bünyesinde yeniden
yapılanma çalışmaları neticesinde
yönetici ve geliştirici ekip dağıtılarak
tasfiye edilmiştir. 2012 yılında TÜBİTAK,
Pardus projesi için tekrar geliştirici istihdam
etmiş ve o güne kadar Pardus projesi
kapsamında geliştirilmiş olan PİSİ paket
yönetim sistemi, ÇOMAR yapılandırma
yöneticisi, YALI kurulum aracı, Müdür açılış
sistemi, Kaptan ilk ayar sihirbazı ve diğer irili
ufaklı tüm projeler terk edilerek Debian
tabanına geçilmiştir. Kararlı sürümü 25 Ocak
2013'te yayınlanan "Pardus 2013 Anadolu Parsı"
sürümüyle beraber artık Pardus, Debian
tabanlı bir Linux dağıtımı haline
gelmiştir. Terk edilen eski Pardus projeleri ise gönüllüler tarafından yürütülen Pisi Linux
projesi kapsamında sürdürülmektedir. Ayrıca yine gönüllüler tarafından yürütülen Pardus
Topluluk Sürümü projesinin web sayfasında eski Pardus araçlarının Debian tabanı
üzerinde kullanılabilmesi için çalışmalar yürütüldüğü ve kullanılması mümkün olan bazı
araçların ileride Pardus Topluluk Sürümüne dahil edilebileceği bildirilmektedir.
Pardus, 2013 sürümü ile beraber artık bireysel kullanıcılara yönelik resmi bir sürüm
yayınlamamakta, Kurumsal, Sunucu ve Fatih projesi sürümü olmak üzere 3 ayrı sürümü
yayınlanmaktadır. Pardus 2013 sürümünden itibaren bireysel kullanıcılara yönelik resmi
bir sürümü bulunmamakla birlikte TÜBİTAK tarafından "Pardus" isminin kullanımı için izin
verilen, TÜBİTAK'tan bağımsız bir topluluk tarafından Pardus Topluluk Sürümü adı altında
bireysel kullanıma yönelik bir sürümü yayınlanmaktadır.
1 Sarı Pardus Logosu
PARDUS TARİHÇESİ
Oluşum Süreci:
2003 yılının önemli bir bölümünde TÜBİTAK tarafından ulusal bir dağıtımın gerekliliği,
dünyada benzer uygulamalar, yazılım sanayisinin mevcut durumu ve eğilimleri araştırıldı.
Ülkenin bilgi teknolojisi alanındaki insan kaynağı, yerel yazılım sanayisinin yetenekleri ve
rekabet unsurları incelendi. Tüm bulgular ışığında, 2003 yılı yazında, bir ulusal işletim
sistemi dağıtımı oluşturmanın yerinde bir karar olduğu sonucuna varılarak somut düzeyde
planlama işine girişildi.
Mevcut işletim sistemleri,
başta Linux olmak üzere
incelendi, açık kaynak
yazılım metodolojisi
(yöntem bilimi) ve felsefesi
ayrıntılı olarak çalışıldı.
Hedef, bir dağıtım
oluşturmanın ötesinde, bu
dağıtımı sürekli kılabilecek
düzenlemeci yapıyı da
kurmak olduğundan yazılım
sanayisinde, özellikle açık
kaynak çerçevesinde,
kullanılabilecek iş
örnekleri irdelendi.
Bu incelemeler sonrasında, 2003 yılı sonbaharında, Linux
temelli, açık kaynaklı, olabildiğince GPL lisanslama yöntemini kullanan bir işletim sistemi
dağıtımı oluşturulmasına karar verildi.
Pardus Projesi'nin hayata geçmesi, 2004 yılı başında teknik ekibin çekirdeğinin
oluşturulmasıyla başladı. Bu aşamada Türkiye'nin Linux geçmişi, mevcut ve planlanan
dağıtımlar, açık kaynak ve Linux camiası ve girişimleri de göz önüne alınarak, var olan bilgi
birikimi ve deneyimden en üst düzeyde yararlanmanın yolları arandı. Sonuçta ulusal işletim
sistemi geliştirilmesinde görev alması en uygun kişiler Türkiye'nin dört bir yanından
seçilerek TÜBİTAK/UEKAE bünyesinde bir araya geldiler.
2004 yılının önemli bir kısmı teknik seçeneklerin değerlendirilmesi ile geçti. Farklı Linux
dağıtımları incelendi, mevcut dağıtımlardaki eksiklikler, olası gelişim alanları, yapılması
gerekenler ve bunların iş gücü ve kaynak gereksinimleri irdelendi. Hedef kitlenin kim
olacağı üzerinde beyin fırtınaları yapıldı, bunun sonucu olarak yol haritası seçenekleri
belirlendi.
2004 yılı ekim ayında bu teknik değerlendirmeler sonuçlandı ve yayınlanan Proje Ana
Sözleşmesi ile amaç, yöntem ve takvim belirlendi. Pardus'un “bilişim okur-yazarlığına sahip
2 Eski Pardus Sürümünün Ekran Görüntüsü
bilgisayar kullanıcılarının temel masaüstü ihtiyaçlarını hedefleyen” bir işletim sistemi
olmasına, “mevcut Linux dağıtımlarının üstün taraflarını kavram, mimari ya da kod olarak
kullanmasına”, ancak “otonom sisteme evrilebilecek bir yapılandırma çerçevesi ve araçları
ile kurulum, yapılandırma ve kullanım kolaylığı sağlamasına” karar verildi.
Teknik hedefi ve yöntemi belirlenen tasarı hızla ilerlemeye başladı ve 1 Şubat 2005
tarihinde ilk ürün olan Pardus Çalışan CD 1.0 yayımlandı. Tasarının amaçları ve teknik
yaklaşımı hakkında Linux camiası ve kullanıcıları bilgilendirmeyi amaçlayan Çalışan CD
(canlı CD) beklenenin üzerinde ilgi gördü. Sonrasında geliştirme daha çok özgün yenilik
tasarılarına yoğunlaştırıldı ve nihayet 27 Aralık 2005'te Pardus'un ilk kurulabilir sürümü
olan Pardus 1.0, ağ üzerinden yayımlanmaya başlandı. Pardus 2011.2 sürümüne kadar
kendine özgü PİSİ paket yönetim sistemini kullanan özgün bir Linux dağıtımı olarak yoluna
devam etti.
Yeniden Yapılanma Süreci:
2011 yılının son aylarından itibaren TÜBİTAK bünyesinde yeniden yapılanma çalışmaları
neticesinde proje yöneticileri ve geliştirici ekip dağıtılarak tasfiye edildi. İdari ve teknolojik
olarak köklü değişiklikerlerin yaşandığı bu süreçte son sürüm olan Pardus 2011 sürümünün
bakımı yapılmadı. Mevcut sürümlerin bakımlarının ve yeniden yapılanma çalışmalarının
içeriği konusunda resmi açıklamaların yapılmaması Pardus kullanıcıları arasında projenin
sona erdiğine dair haberlerin yayılmasına neden oldu. Ocak 2012'de Pardus 2011 bireysel
sürümününe güncelleme desteğinin sona erdiği, e-posta listeleri üzerinden
Geliştirici temsilcileri (biri topluluktan olmak üzere 2 kişi)
Pardus çözüm ortaklarından bir temsilci
Üniversite temsilcisi (akademisyen)
Kamu kurumlarından temsilci
Ayrıca kurul üyelerinin kendi temsil ettikleri topluluklardan seçim yoluyla belirleneceği ve
Pardus’un en önemli hedefinin en iyi Türkçe desteği veren işletim sistemi haline gelmek
olduğu belirtildi.
19 Haziran 2012 tarihinde ULAKBİM Başkanı Dr. Ahmet Kaplan ve Pardus Proje Yöneticisi
Abdullah Erol projenin hedeflerini açıkladıkları bir basın toplantısı düzenlediler. Abdullah
Erol'un proje yöneticisi olduğu bu toplantı ile kamuoyu tarafından öğrenildi. Toplantıda
özetle FATİH Projesindeki akıllı tahtalarda Pardus kullanılacağı, yeni bir kurumsal sürüm
hazırlandığı, sunucu ve mobil sürümler yapılacağı ve özel sektörle işbirliklerine gidileceği
belirtildi. Bu vaatler Pardus topluluğu tarafından şüphe ile karşılandı. Abdullah Erol 2016
yılı Ağustos ayında FETÖ soruşturmaları kapsamında görevinden alındı.
Pardus danışma kurulu ilk toplantısını 29 Haziran 2012 tarihinde Ankara'da ULAKBİM'de
yaptı. Ancak toplantıdan bir gün önce projenin bir Debian derlemesini bazı ekran
görüntülerini değiştirerek Pardus 2011 adı altında FATİH projesi kapsamındaki akıllı
tahtalara yüklediği ve okullara dağıttığı ortaya çıktı.
Toplantıda TÜBİTAK'ın mevcut sözleşmeleri ve taahhütleri gereği akıllı tahtalara yüklemek
ve bazı kurumlardaki masaüstü bilgisayarlardaki Pardus sürümlerini hızlıca güncellemek
için Debian dağıtımını kullandığı, Pardus için geliştirilen PİSİ gibi projelerin bu yeni Debian
sürümüne eklenemediği, akıllı tahtaların da Pardus ile çalıştırılamadığı için Debian
kullanıldığı, bu işlemler için Vestel firması ile işbirliği yapıldığı öğrenildi. (Oysa CEBİT
2011'de Pardus çalıştıran bir akıllı tahta sunulmuştu) Ayrıca Danışma Kurulu'nun henüz
resmi olarak kurulmamış olduğu, bunun için TÜBİTAK bilim kurulunun yetki devri işlemi
yapması gerektiği ortaya çıktı. Bu şartlar altında üyeler TÜBİTAK'ın onaylanmasını istediği
bazı kararları (Debian sürümü hakkında) onaylamadı ve kurulun resmi oluşumunun
tamamlamasının beklenmesine karar verildi. Ayrıca Pardus hakkında kararları vereceği
çalıştayda tespit edilmiş olan Danışma Kurulu toplanmadan ve kamuoyuna bilgilendirme
yapılmadan TÜBİTAK'ın Pardus'un yeni sürümünde Debian'ı kullanmaya karar vermiş
olması ve toplantının kurulun resmi oluşumu açısından daha erken yapılmamış olması,
Pardus topluluğunda şaşkınlıkla karşılandı. Ancak TÜBİTAK danışma kurulunu bir daha
toplamadı ve bu kurul işlev kazanamadı.
2012 yılı ilk yarısında Fatih Projesi kapsamında okullara gönderilen etkileşimli tahtalarda
Pardus logolu Debian işletim sisteminin kullanıldığı görüldü. 2012 yılı ikinci yarısında
TÜBİTAK yeni geliştiriciler istihdam ederek yeni sürüm hazırlıklarına başladı. 25 Ocak
2013'te Debian tabanlı ilk kararlı Pardus sürümü "Pardus 2013 Anadolu Parsı" adı ile
yayınlandı. Böylece Pardus projesi kapsamında 2012 yılına kadar geliştirilmiş olan Pardus'a
özgü PİSİ paket yönetim sistemi, ÇOMAR yapılandırma yöneticisi, YALI kurulum aracı,
Müdür açılış sistemi, Kaptan ilk ayar sihirbazı ve diğer irili ufaklı tüm projeler terk edilerek
tamamen Debian tabanına geçilmiş oldu. Ayrıca 2013 yılının ilk aylarında Tübitak
geliştiricilerinin üye olduğu, destek kanalı olarak tanıdığı ve onayladığı topluluk sitesi
parduslinux.org açıldı.
Terk edilen Pardus projeleri:
2013 yılında yayınlanan Pardus 2013
sürümü ile beraber Debian tabanına
geçilmiştir. Debian tabanına
geçilmeden önce Pardus projesi
kapsamında üretilen belli başlı özgün projeler
aşağıda listelenmiştir. Bu projeler ile ilgili teknik
dökümanlara developer.pardus.org.tr adresinden
ulaşabilir.
ÇOMAR Sistemin düzgün çalışması için gerekli olan donanım, açılış, ağ, kullanıcı, zaman, görüntü gibi ayarların mümkün olduğu kadar otomatik bir biçimde yapılmasını sağlayan yapılandırma yönetim sistemi.
PİSİ Python dilinde yazılmış bir paket yönetim sistemi. Bağımlılıkları takip ederek paket inşa etme, kurma, kaldırma, yükseltme ve benzeri işlevleri yerine getirir. Kullanıcılar için bir grafiksel arayüz ve kapsamlı bir komut satırı arayüzü içerir.
YALI Pardus'un bilgisayara kurulmasını sağlayan grafiksel kurulum aracı.
Kaptan Pardus kurulumu sonrasında kullanıcıyı karşılayarak, masaüstünün kolayca kişiselleştirebilmesini sağlayan bir ilk ayar sihirbazı.
Müdür Python dilinde yazılmış yeni bir init sistemi. Sistemin açılış sürecini düzenler, hızlı bir şekilde açılışı gerçekleştirir. ÇOMAR ile entegre çalışır.
Paket Yöneticisi Pardus paket depolarına bağlanarak kullanıcının yeni paketler kurmasını, yayımlanan güncellemelerin yüklenmesini ve gerek duyulmayan yazılımların bilgisayardan kaldırılmasını sağlayan PİSİ’nin grafiksel arayüzü.
Kullanıcı Yöneticisi Bilgisayarı kullanacak kullanıcıların tanımlanması ve kullanıcı yetkilerinin detaylı bir şekilde ayarlanabilmesini sağlar.
Güvenlik Duvarı Yöneticisi Bilgisayara gelen ya da giden bağlantılara engelleme/izin verme, yerel ağdan internet paylaşımını engeleme/izin verme gibi kontrollerin yapılabilmesini sağlar.
Açılış Yöneticisi Bilgisayar açılışında ekrana gelen işletim sistemi seçme menüsünü düzenlemeyi sağlar.
Disk Yöneticisi Disk bölümlerinin bağlanması ve disk bölümlerinin kullanımı ile ilgili ayarlamaların yapılabilmesini sağlar.
Geçmiş Yöneticisi Paket kurma/güncelleme/kaldırma işlemlerinin kayıtlarını tutarak, kullanıcının bir paket kurma, güncelleme ya da kaldırma işlemi sonrasında herhangi bir sorun yaşanması halinde belirli bir tarihe geri dönebilmesini sağlar.
Servis Yöneticisi Sistemdeki tüm servisleri listeleyerek kullanıcının istediği servisleri kolayca açmasını ya da kapatmasını sağlar.
Zemberek entegrasyonu Açık kodlu doğal dil işleme kütüphanesi olan Zemberek yazılımının Pardus için genel yazım denetimi desteği vermesini sağlar. Böylece tüm masaüstünde (örneğin kullanıcı e-posta programını, kelime işlemci programını kullanırken, web sayfalarında bir ileti yazarken, vb.) Türkçe yazım denetimi sağlanmaktadır.
Pardusman Pardus paket depolarında seçilen paketlerin kullanılarak otomatikman bir Pardus ISO dosya oluşturulmasını sağlar.
Lider
Ahenk ÇOMAR'ın uzaktan yönetim altyapısı.
Ekran ayarları Ekran kartı sürücüsü ve monitör ile ilgili tüm ayarlarının yapılması sağlayan arayüz.
Panda Kullanıcıların NVIDIA ve ATI ekran kartları için açık kaynak kodlu ya da sahipli sürücülerden biri seçerek kullanabilmesini sağlar.
PTSP
Tulliana, Milky Pardus'a özgü simge setleri. Bkz. Tulliana, Milky