İLLER YATIRIM KATALOĞU

• 1. L L E R YAT I R I M K ATA L O U ADANAHem TarmdaHem Sanayide GlAdanada bir yandan son derece verimli topraklarda modern tarm yaplrken,dier yandan pek ok sanayi kolunda retim gerekletiriliyor.A danada her uygarln ken di kltr eitliliini bir sonrakine aktarmasylabir kltr mozaii olumu. Hititler, Romallar, Araplar, Seluklular, Ramazanoullar, Osmanllar,Trkmen ve Yrk airetleri yrekltrnn esitlenmesine katksalam. zellikle 19. ve 20. yzyllarda Adana ovasnda yerleiminyounlamasyla tarmda ve sanayilemede byk atlmlarn olmas,yrenin kltrnde byk deiiklikler yaratm. Verimli topraklarve corafi konumu nedeni ile tarihncesi alardan balayarak deiik uluslarn aknna uram blgede ukurova kltrn bu uygarlklardan para para biriktirilmi talarla oluturulmu bir yap olaraktanmlamak mmkn. Bir kltr sentezini oluturan etkenler iinde Hitit kltr arlklbir yer tutmakla birlikte, dier uluslarn verdii katklarla da tarih boyunca zenginlemi.Burada hkm srm 10 uygarln etkileri Adanann kltr yaamnda hala grlyorve hissediliyor. Adana ve ukurova kltrn nemli ekilde etkileyen gruplar zelliklegebe, Trkmen ve Yrk airetleridir. 7-11. yzyl aras Bizansllar, Araplar ve aradakikk bir ok siyasi topluluklarn kltr etkileri altnda gelien Anadolu, 11. yzyldanitibaren tamamen Seluklu kltr etkisi altna girmi. Seluklularn ve onlar takiben beylik devrinin etkileri ukurovada ok belirgindir. Beylik devrine damgasn vuran Ramazanolu Beyliinin zengin kltr varlklar bugn halagrlyor. Toroslarda yerleen Yrk ve Trkmen airetleri uzun yzyllar d etkenlerekapal kalm ve en az 10-15 asrlk kltrlerini korumay baarmlar. zellikle 19. ve 20.yzyllarda Adana ovasnda yerleimin artmasyla tarmda ve sanayilemede byk atlmlarn olmas, yrenin kltrnde byk deiiklikler yaratm. Ayrca yrede yayla, denizve ova kltrnn de karm ile yeni bir kent kltr meydana gelmi.

2. L L E R YAT I R I M K ATA L O U ADANA Trkiyenin gneyinde ve Akdeniz Blgesinin ukurova blmnde yer alan Adanadouda Osmaniye, Kahramanmara, Gaziantep, batda el, kuzeybatda Nide; gneydouda Hatay ve gneyde Akdeniz ile evrili durumda. Adana, Akdeniz iklim zelliklerinitar. l, yazlar scak ve kurak, klar lk ve yal bir iklime sahip. Ortalama ya miktar625 milimetredir. Yln ortalama 74 gn yal geer. En souk ay Ocak, en scak ay Austostur. Adana evresindeki bitki rts, Akdeniz iklim zelliklerini tar. 700-800 metreyekadar bodur aalardan oluan makiler bulunuyor. 800 metreden balayan ormanlar, dahaalak dzeylerde yayvan yaprakl aalardan (ounlukla mee), daha ykseklerde ise ineyaprakl aalardan (sedir) oluuyor. Yaz mevsiminin kurakl ve uzunluu bitki rtsndeki eitlilii azaltyor. 2 bin 800 metreden sonra yava yava seyrelen sedir topluluklar,yerlerini Alp, Alp alt ve Alp tipi ayrlara brakyor.Yzyllardr douyu batya balayan nemli ticaret yollarnn zerinde olmas Adanann bir ticaret merkezi olmasn salam. Adanada imalat sanayi faaliyetleri tarmsalfaaliyetlere, zellikle pamua dayal olarak gereklemi. Doal olarak ticaret de bu sektrlerle olmu. 1970li yllarda Adanada imalat sanayiinde pamua dayal retim dnda, gda,hazr giyim, kimya, orman rnleri sanayisinde faaliyetler de gze arpm. 3. L L E R YAT I R I M K ATA L O U ADANA1980li yllar retiminde tam bir eitlilik salanm, turungil alanlar geniletilmi veseraclk yaygnlamaya balam. Bugn retilen rnler d piyasalarn arad nitelikte.Byk bir sanayi ve ticari potansiyele sahip olan Adana, altyapsn nemli lde tamamlam. l genelinde faaliyet gsteren ve Adana Sanayi Odasna kaytl, 10 ve daha stndeii altran iyeri says 732e ulam. Bugn lke genelinde faaliyet gsteren 500 byksanayi kuruluunun 18 tanesi Adanada bulunuyor. lde 5 i yerinde binden fazla ii altrlyor. Adanada yabanc sermayeli 55 firma faaliyet gsteriyor. Adanada KOB says bin23, imalatla uraan 525, tamir ve ticareti ile uraan 550 iletme bulunuyor.Denize alan kap olan Adana, Ceyhan ve Seyhan nehirlerinin meydana getirdiiukurovann merkezinde yer alyor. Nehirler ilde Seyhan, Kozan ve atalan Barajlarnkazandrm ve ok verimli alvyonlu topraklarn olumasn salam. Corafi konumu,iklimin uygunluu tarmsal ynden de avantaj salyor. Olduka verimli olan ukurovatopraklarnda ikinci rn olarak msr, fstk, soya, ayiei gibi rnler ile sera rnlerininekim alanlar giderek artyor. Ayrca ba ve bahecilik konularnda modern yntemlerlealmalar yaplmakta, zm, kiraz gibi meyve retimi gelitiriliyor. Trkiyenin en gelimitarm blgesi olduu gibi, modern tarm aralar da en ok Adanada kullanlyor. Yzlmnn yzde 39u tarma elverilidir. 250 bin tona yaklaan saf pamuk ile Trkiyeninpamuk retiminin drtte biri buradan salanyor. Adana, pamuk ambar olduu gibi, tahl,susam, kavun, karpuz, turfanda, sebze, arpa, yulaf, baklagiller, eker kam, zm, incir,ttn, pirin, yer fst ve turungiller bakmndan da nemli bir yer tutuyor. Hayvanclktarm kadar nemli bir yere sahip deil. Mera ve otlaklarn says bu nedenle az saydabulunuyor. Hayvanclk daha ok Toros Dalar yamalarnda grlyor. Koyun, kl keisi,sr, at ve deve yetitiriliyor. lde arclk gelimi durumda.Binlerce yllk tarihi gemii, gemiten gnmze kalan saysz tarihi eserleri, Yumurtalk ve Karata sahillerinin doal gzellii ile Toroslarn yemyeil yaylalar, ifal sular, bitkive hayvan trleri bakmndn eitlilii ile Adana byk bir turizm potansiyeline sahip.Adanann kuzey ve dousunu kaplayan Toroslar, da sporlar, trekking ve av turizmi asndan ok uygun bir doal ortam oluturur. Ayrca saysz yaylalaryla da yayla turizminingelimesine son derece elverili. Seyhan ve Ceyhan nehirlerinin yaratt deniz kulaklar vesazlk alanlar, eko turizm asndan snrsz olanaklar salyor. Yaylalarda deiik turizmaktiviteleri yaplyor. Seyhan nehrinin yaratt Tuzla ve Akyatan glleri ile Ceyhan nehrinin yaratt Ayatan gl, Ceyhan ve Yumurtalk dalyan ile bunlara bal dier lagnler,nadir kara ve deniz canllaryla, kularn redii ve barnd alanlar oluturuyor. 4. L L E R YAT I R I M K ATA L O U ADANAAdana, 2 milyona yaklaan nfusu, hareketli ve da akticari ve sanayi yaam ile Trkiyenin en nemli kentlerindenbiridir. Trkiye Cumhuriyetinin sanayileen ilk illerden biriolan Adanada tarmn gelimi olmas nedeniyle, Adana iticaretinin arln da tarm rnleri, pamuk, iit, tekstilrnleri, yalar, sebze ve meyve oluturmaktadr. Adanannekonomik gcnn en nemli kayna, sanayi ve ticaretsektrlerindeki dinamik bymedir. limiz ekonomisinde%25 ile sanayi sektr birinci sray almakta, bunu %17,1 ileulam ve haberleme, %16,5 ile ticaret ve %14 ile tarm vedier sektrler izlemektedir. ukurovann en nemli rn olan pamuun ekim alan her yl girdilerin (mazot,ila, iilik v.b.) yksek, taban fiyatlarnn dk olmas nedeniyle azalmaktadr. reticilerpamuk yerine katma deeri dk olan msr ve buday gibi rnlere ynelmektedir. Diertaraftan narenciye retimi ok youn olmasna ramen sanayilememitir. Ayrca narenciyeihracatnda son yllarda byk skntlar yaanmaktadr. Blgenin uygun iklim koullar vetoprak yaps her trl sebze ve meyvenin yetitirilebilmesine imkan tanmaktadr. Ancak,yeterli pazar ve ileme tesislerinin olmamas, bu deerli rnlerin byk oranda yokolmasna neden olmaktadr. Trkiye tarmnn can damar ukurova Blgesinde her geengn uygulanan yanl politikalar sonucu lmek zere olan tarm ve hayvancln yenidencanlandrlmas salanmaldr. zellikle katma deeri yksek sebze ve meyve trlerininretimine ynelik projelere ihtiya duyulmaktadr. Adana sanayisinin profiline bakldnda byk lekli tekstil firmalar, makinealet ve yedek para sanayisi, ya ve ttn ileme tesisleri, imento ve makine fabrikalarbyk nem arz etmektedir. Buna ek olarak saylar binlerle ifade edilen kk leklimetal sanayi iletmelerini, orman rnleri ve mobilya sanayi iletmelerini grmekteyiz. Bunlardan orman rnleri ve mobilya sanayi, byk iletmeler halinde bir yapsaldeiiklie gidememekle birlikte, ehrin artan nfusu ve inaat faaliyetleri sebebiyle ekonomik gcn devam ettirmektedir. Metal sanayi iletmeleri ise, ksmen tekstil sektrneyan sanayi, ksmen de tarmsal mekanizasyona bal bir yaplanma ierisindedir. Ancak,her iki alandan gelen sorunlar vardr. Tekstilde son yllarda yeni yatrmlara gidilmemesi,mevcut tesislerin ileri teknolojilerle yenilenmesi zorunluluu metal sanayiindeki kkiletmelerin durumunu olumsuz ynde etkilemektedir. Tarmsal mekanizasyonda ise, blgenin doyum noktasna gelmesiyle metal sanayi iin ikinci bir olumsuzluk ortaya kmbulunmaktadr.ukurova Blgesi; 5.5 milyon nfusa, 4 byk kente, ylda 17.5 milyar Dolar milligelire ve 3000 Dolarn zerinde kii ba ortalama gelire sahip, byk ekonomikpotansiyeli bulunan bir blgedir. ukurova Blgesi hammadde, enerji, sermaye varl,yetimi insan gc, ulam ve corafi avantajlar bakmndan yerli ve yabanc yatrmclariin byk imkanlar sunan bir blgedir. Mersin Serbest Blgesi, Yumurtalk SerbestYatrm Blgesi, Adana Hac Sabanc Organize Sanayi Blgesi, Mersin-Bota-skenderunlimanlar, Kerkk-Ceyhan-Yumurtalk Petrol Hatt Terminali, Bak-Ceyhan Petrol Boru 5. L L E R YAT I R I M K ATA L O U ADANAHatt Projesi, Otoyol a, Uluslararas Havaliman blgemize farkl, her ynyle uygun venitelikli bir blge zellii kazandrmaktadr.ukurova Blgesinde bugne kadar eitli kurum ve kurulular tarafndan blgeselkalknma amacyla bir ok rnek ve baarl proje uygulanm, ancak Blgeyi ve illerini birbtn halinde ele alan bir planlama almas yaplmamtr. Bu nedenle, bugne kadaryaplan planlama almalarnn ve gerekletirilen projelerin, bundan sonra daha etkinve verimli bir ekilde yaplabilmesi iin mnferit uygulamalar yerine Blgesel KalknmaAjans gibi yerel dinamiklere ve ihtiyalara gre planlama almas yapacak bir organizasyona ihtiya duyulmaktadr. Bu kapsamda dnldnde bu yl zellikle ilk defa yaplacak olan yeni bir platformile l Yatrm Borsas oluturulmas Kurultayn nemini bir kata daha arttrmtr. Bylecebir araya getirilen yatmclara, blgemizi tantma ve bir yatrm cazibe merkezi olarakavantajlarmz anlatma imkan salanacaktr.aban BAAdana Ticaret OdasYnetim Kurulu Bakan 6. L L E R YAT I R I M K ATA L O U ADANAAdana Trkiyenin ilk sanayileen kentlerinden birisidir.1950lerde sanayileirken ilk yatrmlar tarma dayal sanayi tekstil ve bitkisel ya konusunda yaplm olmasna ramen, sreierisinde dier btn sektrlerde retime geildi. 1950lerdeAdanada faaliyete geen sanayi kurulular ok byk lektekuruldu. Bu yatrmlar tekstil ve bitkisel ya konularnda olduuiin yan sanayi ihtiyac yoktu. Onun iin Adanada uzun yllarorta boy sanayi eksiklii yaand, sanayide ok byk ya dakk firmalar yer ald. Ancak 1996 ylndan sonra OrganizeSanayi Blgesinde kurulan tesislerin birka tanesi dndadierleri orta boy firmalar oldu. Bylece Adana ekonomisindeki orta lekli firma eksikliide tamamland. 2. Sanayi Hamlesi olarak adlandrdmz 1996 ylndan sonraki srete,kentimizde hemen hemen tm sektrlerde yatrmlara gidilerek retime geildi.u anda kentimiz, tekstil ve bitkisel ya dnda, dkm, metal, makine yedek para,plastik, kimya, mobilya, gda sektrlerinde gl bir konumdadr. Adana bugnk yapsylaylda 6 milyar dolarlk GSYH katksyla Trkiyenin 6.byk kenti konumundadr. Ayrca,ylda yaklak 1.5 milyar dolarlk dorudan ihracat olan bir kenttir. Trkiyenin ilk sanayileenkentlerinden biri olduu iin yatrmc-giriimci geleneini de tayan Adana, gemite tarmve sanayiden elde edilen yaklak olarak 1.5 milyar dolarlk tasarruf birikimine de sahiptir. Adanay Adana yapan en nemli faktr, yatrm ikliminin ok msait olmasdr.kincisi de tarma dayal sanayi veya gda rnlerindeki dier yatrmlar iin hammaddeninkaynanda bulunulmasdr. nc nemli faktr, hem yatrm hem de ihracat iin her trlimkan ve altyapya sahip olmamzdr. Yani blgeyi batan aa sulayan kanal ve kanaletler,enerji nakil hatlar, uluslararas havaliman, TEM otoyolu ve demiryolu, mkemmel altyapsile tek parada Trkiyenin en byklerinden biri olan Organize Sanayi Blgesi, rezerv alanolarak genileyebilecek olan Yumurtalk Serbest Blgesi, yetimi insan gc ve Trkiyenin enbaarl niversitelerinden biri olan ukurova niversitesi ile Adana, yatrm iklimi asndannemli avantajlara sahiptir.Btn bu avantajlar sayesinde ilimiz, cazibeli bir yatrm merkezi haline gelmitir.Dnyann eitli lkelerinde faaliyet gsteren Trk i adamlarnn bir araya gelmesiylegerekleecek Dnya Trk adamlar Kurultay bnyesinde yer alacak olan ller YatrmKatalou nun da bata Adana olmak zere btn illerimizin yatrma ynelik imkanlarntantmak ve yatrmlar lkemize ekmek adna ok faydal olaca grndeyiz.mit ZGMAdana Sanayi Odas 7. L L E R YAT I R I M K ATA L O UADANA L N ADI ADANA TELEFON KODU00.90322KALKINMADA NCEL K DURUMUKALKINMADA NCEL KL L KAPSAMINDA MI ?HAYIRGENEL B LG LER HEKTAR Km2 L N TOPLAM YZLM14.030L N TOPLAM NFUSU1.000 K%Erkek 920Kadn 930L N NFUS YO UNLU U (Ki i/Km2) 178L N ALI AB L R TOPLAM NFUSU1.000 K%Erkek 237Kadn 519 L N F LEN ALI AN NFUSU (T K 2003 Yl Hane Halk Gc 1.000 K% Anketi)Erkek 194Kadn 40 LDEKS ZL K ORANI (%)18,9 ULA IM B LG LER S V L YOLCU ULA IMINA AIK HAVAALANI SAYISI1HAVAALANI YURT TAR FEL SEFERLERE AIK MI?EVETULUSLARARASI UU LARA AIK MI ?EVETLDE DEM RYOLU STASYONU VAR MI ?EVETEN YAKIN DEM RYOLU STASYONUADANA MERKEZ stasyonun Ad ADANA GARIUzakl (Km)MERKEZ L MAN VAR MI? HAYIRL N EN YAKIN L MANA UZAKLI I (Km) Limann Ad MERS NUzakl (Km) 80L N ANKARAYA UZAKLI I (Km)Karayolu (Km)490 Demiryolu (Km)674 Havayolu (Saat)45 DKL N STANBULA UZAKLI I (Km)Karayolu (Km)939 Demiryolu (Km)1116 Havayolu (Saat) 1 SAAT 15 DK ET M B LG LER LDEK TOPLAM OKUL ve RENC SAYISIOKUL SAYISI RENC SAYISI lk retim766323.725 8. L L E R YAT I R I M K ATA L O U ADANA Lise79 63.182Meslek LisesiLise 52 79 23.98063.182 Yksek Okul 2 YllkMeslek Lisesi10 52 23.980 8.161 3 Yksek Okul 2 Yllk 4 10 8.161 Faklte 4 Yllk Yksek Okul 3 Yllk134 18.829MESLEK L SELER N N 4 YllkFaklte SEKTREL DA ILIMI13 OKUL SAYISI 18.829MESLEK L SELER N N MakineMotor SEKTREL DA ILIMI OKUL1SAYISITeknik Lise Motor Makine 201n aat Teknik Lise120 n aat1Ticaret ve Turizm 12Ticaret ve Turizm 12 Di erleri(ok Programl Liseler+ mamhatip)13+7LDE YABANCI DProgramlT M YAPAN OKULLARDi erleri(ok LDE E Liseler+ mamhatip)OKUL SAYISI 13+7LDE YABANCI D LDE E (zel YAPAN OKULLAR lk retim Okulu T M lk retim) 15OKUL SAYISI Anadolu Lisesi+zel Liseler lk retim Okulu (zel lk retim)17+18 15 LDEK FAKLTE VE YKSEK OKUL. DA ILIMIAnadolu Lisesi+zel Liseler OKUL SAYISI17+18 LDEK FAKLTE Makine Mh. OKUL. DA ILIMIVE YKSEK OKUL1SAYISIMakineMh. n aat Mh.1 Ziraat Mh.n aat1Endstri Mh. Ziraat Mh. 1 Gda Mh.Endstri Mh.1 KimyaMh.Gda Mh.1letme Kimya Mh.2 1 Di letme erleri 952Di erleri LDEK T CAR FAAL YETLERE L K N B LG LER 95 LDEK TOPLAM T RKET FAAL YETLERE L K N B LG LERLDEK CAR SAYISISAYI LDEK TOPLAM irket SAYISI Anonim RKET 1.326 SAYIAnonim irketLimited 11.930 1.326Limited irketiahs irket 5.57911.930 LDE YABANCI SERMAYELahs irketi RKET SAYISI73 5.579irket Merkezi Ba ka Bir lde, SERMAYEL Bulundu unuz lde OlanlarLDE YABANCI retim Tesisi RKET SAYISI 973irket Merkezi Ba ka ve retim Tesisi Tesisi Bulundu unuz lde Olanlarirket Merkezi Bir lde, retim Bulundu unuz lde Olanlar649 irketirket Merkezi ve retim Tesisi retim Tesisi Ba lde Olanlar Merkezi Bulundu unuz lde, Bulundu unuz ka lde Olanlar -64TOPLAM SERMAYE TUTARLARI (ABD $) irket Merkezi Bulundu unuz lde, retim Tesisi Ba ka lde Olanlar59.212.670 -YABANCI RKETLER N LKELERTOPLAM SERMAYE TUTARLARI (ABD $)LKE SM59.212.670 YABANCI RKETLER N LKELERALMANYA (14)LKE SM SUR YE (12)ALMANYA (14) ABD (5) SUR YE (12) Di erleri 42 ABD (5) YABANCIRKETLER N SEKTRLERDi erleri RKET SAYISI 42 YABANCI GdaRKETLER N SEKTRLER16RKET SAYISITekstil Gda 516Otomotiv Tekstil 2 5 MakineOtomotiv 8 2 Makine8 9. L L E R YAT I R I M K ATA L O UADANATurizm1Beyaz E ya - Di erleri41LDEK TOPLAM RET CRKET SAYISI RKET SAYISIMERKEZ L MERKEZ L DI IGda 262 Otomotiv116Tekstil401 Elektrikli Aletler102Makine malat 242 Plastik ve Kimya275 n aat ve Alt yap 201 Mobilya ve Orman rnleri 172 Di erleri 106 SON 5 YILDA AILAN YER (Ticaret Odas Kaytlar) YER SAYISI2001 12532002 14432003 15662004 21142005 2354 LDEK RET CRKETLER N ST HDAMLARIF RMA SAYISI SAYISI 1-10 1031 SAYISI 10-25425 SAYISI 25-50223 SAYISI 50-100 96 SAYISI 100DEN FAZLA102 LDE ORGAN ZE SANAY BLGES SAYISI 1 ORGAN ZE SAN.BLGES N N (BLGELER N N)Toplam Alan (M2)7.946.700Bo Alan (M2)296.247 ORGA. SAN. BLGES NDE FAAL YET GSTEREN F RMA SAYISI232ORGAN ZE SANAY BLGES NDE FAAL YET GSTEREN F RMA SAYISIF RMALARIN SEKTREL DA ILIMIGda19 Otomotiv 1Tekstil 76 Elektrikli Aletler 5Makine malat11 Mobilya-Ah ap rnler15 Di erleri 105 LDE SERBEST BLGE VAR MI ? EVET SERBEST BLGEDE FAAL YET GSTEREN F RMA SAYISIF RMA SAYISIYerli 13Yabanc- 10. L L E R YAT I R I M K ATA L O U ADANASERBEST BLGEDE FAAL YET GSTEREN F RMALARIN SEKTRELF RMA SAYISI DA ILIMLARI Gda- Otomotiv-Tekstil1 Elektrikli Aletler-Makine malat -Mobilya-Ah ap rnler- Di erleri12LDE DO ALGAZ VAR MI ?EVET LDEK MENTO FABR KASI VAR MI ? EVETLDE HAZIR BETON SANTRAL VAR MI ? EVETLDEK BANKACILIK FAAL YETLER LDEK BANKA UBES SAYISI 132 LDE KAMB YO YETK S N HA Z BANKA UBES SAYISI -LDEK F RMALAR TARAFINDAN 2004 YILINDA KULLANILAN655T CAR KRED LER N TOPLAMI (M LYON YTL)LDEK TARIM FAAL YETLERLDE EK LEB L R ALAN (Hektar)539.000LDE 2005 YILINDA EK LEN ALAN (Hektar) 522.623ORMANLIK ALAN (Hektar)547.730 LDEK TRAKTR SAYISI20.251LDEK B ERDVER SAYISI 1005 LDE AVLANAN BALIK M KTARI (Ton) 2102LDE HASAT ED LEN TAHILLAR M KTAR (TON) BU DAY1.341.900ARPA (D ER) 31.535 ELT K2.899 Di erleri603.871 LDE YET T R LEN SEBZELER M KTAR (TON) KARPUZ (Meyvesi Yenen Sebzeler)603.928DOMATES 218.273 KAVUN (Meyvesi Yenen Sebzeler) 67.513 Di erleri188.642 LDE YET T R LEN ENDSTR YEL B TK LER M KTAR (TON)Ttn- Pamuk (KTL)163.312Fndk 2Zeytin10.694 Ayie i 55.279 Msr 1.379.290Di erleri( eker Pancar)18.000LDE YET T R LEN MEYVELERM KTAR (TON) Portakal 473.404 10 11. L L E R YAT I R I M K ATA L O UADANAMandalina 241.874 Greyfurt 116.829Limon 113.178Elma 9.220Kiraz5.462 Di erleri79.210LDEK CANLI HAYVAN VARLI I B N ADETKkba406Bykba149 Kmes Hayvan 2.670LDEK ST RET M (L TRE) 131.132LDEK YUMURTA RET M (M LYON ADET) 78LDEK KOVAN SAYISI (ADET)210.212LDEK ET KOMB NASI SAYISI3 LDEK ENTEGRE TAVUK ET TES S ~10 L N YA I ALDI I GN SAYISI 82 LDE MM2YE D EN YA I M KTARI 588L N KARLA RTL GN SAYISI- LDE DI T CARET FAAL YETLER LDE HRACAT ve THALAT LEM YAPILAN GMRK VAR MI?EVET EN YAKIN GMR E UZAKLIK (Km) MERKEZDE LDEN YAPILAN HRACAT1.000 ABD $ 2000 Yl ~700.000 2001 Yl ~800.000 2002 Yl ~900.000 2003 Yl 1.141.661 2004 Yl 1.475.611 2005 Yl 1.564.388LDEN YAPILAN HRACATIN SEKTREL DA ILIMI 1.000 ABD $Tarm rnleri64.498 Gda Sanayi81.700 Otomotiv 140.117Tekstil 463.980Makine57.499 Elektrikli Aletler 361.901 Di erleri394.694LDEK HRACATI SAYISI (2004 yl) F RMA SAYISI 0 500 Bin $ 441 500 Bin 1 Milyon $ 371 Milyon 5 Milyon $ 575 Milyon 10 Milyon $18 10 Milyon $ Fazla18YAPILAN THALATIN SEKTREL DA ILIMI (2004 yl)1.000 ABD $Tarm rnleri36.23611 12. L L E R YAT I R I M K ATA L O UADANAGda Sanayi 10.333 Otomotiv 128.942 Tekstil208.835Makine213.605Elektrikli Aletler22.974Di erleri 496.090LDE MADEN ve TA OCAKILI I FAAL YETLERLDE MEVCUT MADEN REZERVLERM KTAR (TON)K RETA I3.287.000.000 KROM42.906.050 DOLOM T 12.000.000Di erleri10.706.000LDE LET LEN MADEN OCAKLARI OCAK SAYISI KROM7K RETA I4L NY T 2Di erleri6 LDE IKARILAN MADENLER M KTAR (TON)K RETA I4.300.000KUVARS T210.000 DOLOM T 6.323Di erleri5.900SOSYAL GSTERGELER LDEK S NEMA SAYISI 24LDEK T YATRO SAYISI T YATRO SAYISI Devlet1zel+Belediye Tiyatrolar8LDEK KARGO RKET SAYISI ~100 LDE OTO K RALAMA RKET SAYISI ~40LDE BULUNAN HASTANE VE KL N K SAYISI ?Devlet (niversite+Devlet) Hastanesi17zel Hastaneler5 Poliklinik 55Tp Merkezi 11LDEK OTELLER N TOPLAM SAYISI OTEL SAYISI YATAK SAYISI5 Yldzl Otel Says312494 Yldzl Otel Says35873 Yldzl Otel Says3526 Motel+2 Yldz 9535LDEK ZEL TV KANAL SAYISI6 LDE YAYINLANAN YEREL GAZETE SAYISI 17 12 13. L L E R YAT I R I M K ATA L O U ADANALDE YAYINLANAN YEREL GAZETELER N ORTALAMA GNLK ~25.000TOPLAM T RAJLARILDEK ZEL RADYO KANALI SAYISI36 ADSL NTERNET ER M VE HIZI2048 LET M B LG LERVAL L N WEB ADRESwww.adana.gov.tr BELED YE BA KANLI ININ WEB ADRESwww.adana-bld.gov.tr/ T CARET ODASININ WEB ADRESwww.adana-to.org.tr SANAY ODASININ WEB ADRES www.adaso.org.trBirol YARMAN Adana Ticaret Odas YATIRIM KONULARINDA TEMAS KURULACAK K veGenel Sekreter Yrd. KURULU UN ADI, POSTA ADRES VE E-POSTA ADRES 322 359 07 77 [email protected] Cenk KADEBU TABLODA YERALAN B LG LERLE LG L OLARAK TEMASAdana Ticaret OdasKURULACAK K N N ADI, ADRES , TELEFONU VE E-POSTAstatistik Uzman ADRES32 351 39 11 Dahili [email protected] 13 14. L L E R YAT I R I M K ATA L O U ADANA14 15. L L E R YAT I R I M K ATA L O U A D I YA M A NTarmsalSanayide ddialPetrol reticisi Adyaman, Nemrut Dann oluturduu turizm potansiyeli,tarma ynelik sanayi ve tekstil fabrikalaryla dikkat ekiyor.Adyaman, tarihin bilinenen eski yerleim yerlerinden biridir. Tarih boyuncaeitli devletler arasnda el deitirenAdyaman, Hititler, Asurlular, Frigler, Persler, Makedonlar, Kommagene Krall, Roma mparatorluu,Bizans (Dou Roma) mparatorluu, Emeviler, Abbasiler, Hamdaniler, Bizansllar, Eyyubiler, AnadoluSeluklular, Memluklular arasndael deitirdikten sonra 1516 tarihinde Yavuz Sultan Selimin ranSeferi srasnda Osmanl topraklarna katlm. Adyaman, balangtamerkezi Samsatta bulunan bir sancakla Mara Beylerbeyliine balyken, Tanzimattansonra Malatyaya balanm. Cumhuriyetin kuruluundan 1954 ylna kadar eski idari yaps korunarak Malatyaya bal kaza konumunda olan Adyaman 1 Aralk 1954 tarihinde6418 sayl kanunla Malatyadan ayrlarak il haline gelmi. Adyaman adnn kayna hakknda eitli rivayetler bulunuyor. Bir rivayete gre; Perreehrinde cereyan eden bir olaya balanyor. Farrin ya da Perre olarak bilinen ehirde putatapan bir babann yedi olu, babalarnda evde olmad bir gn btn putlar imha ederekAllahn (Hz. sann syledii gibi) bir olduunu kabul ve ilan ederler. Putperest baba durumu renince yedi olunu da ldrr. Babalar tarafndan ldrlen yedi kardein hatrasna Farrin (Perra=Pirin) de bir manastr yaptrlr. Bu olaydan tr de ehre Yedi Yamanad verilir. Yedi Yaman zamanla Adyaman ekline dnr.Adyaman Orta Frat blm iinde yer alr. Adyamann kuzeyinde Malatya, batdaKahramanmara, gneybatda Gaziantep (Araban ilesi), gneydouda anlurfa, doudaise Diyarbakr bulunuyor. lin merkez ile dahil 9 ilesi ile 406 ky var. leleri Merkez,Besni, elikhan, Gerger, Glba, Kahta, Samsat, Sincik ve Tut ileleridir. Adyaman ilininyzlm 7.033 kilometrekare, gller ile 7.871 kilometrekare olup, il merkezinin rakm 15 16. L L E R YAT I R I M K ATA L O U A D I YA M A Nise 669 metredir. Adyaman doudan batya doru blen Anti Toroslarn kuzeyinde kalandalk blgenin iklimi ile gneyinde kalan blgenin iklimi birbirinden farkl zelliklertayor. Gneyi, yazlar scak ve kurak, klar lk ve yal; kuzeyi yazlar serin ve kurak,klar yal ve souktur. Dou Anadolu ile Akdeniz Blgeleri arasnda kpr konumunda olan ilin iklimi, bu zellii dolaysyla blgedeki dier illerden farkldr. Atatrk BarajGl alannn olumasndan sonra, ilin ikliminde bir yumuama ve nem orannda bir artolmu.Adyaman da sanayi, 1967 ylnda faaliyete giren ve devlet kuruluu olan Smerbanklabalam. Daha sonra yine devlet kuruluu olan st, imento fabrikalar ile sanayi gelimegstermi. 1988 ylna kadar sanayileme konusunda ciddi bir gelime grlmemi. Ancakbu tarihten sonra lkemiz ekonomisindeki sanayileme abalar ve sanayiinin tevik edilmesi sonucu yatrmlarn hzland gzlenmi. zellikle yresel ihtiyalarn sonucu olaraktarma dayal un ve tekstil fabrikalarnn says hzla art gstermitir. Adyaman sanayiiou orta ve kk iletme leinde toplam 132 adet iletmeden oluuyor. Bu iletmelerin ounluu tarma dayal sanayi dallarnda faaliyet gsteriyor. Bu iletmelerde istihdamedilen ii says ise toplam 5 bin 847 kii. Gneydou Anadolu Blgesinin dier illeri gibiAdyamanda da i ticaret arlkl olarak tarma dayanyor. Mevcut sanayi yaps da tarmsal kaynak potansiyeline bal olarak gelime gstermi. Bunlarn dnda tarm rnleriyannda tekstil sektrnde retimi gerekletirilen iplik ve hazr giyim ihracat firmalarasatlyor. Ticaret sektr, gerek sanayileme ve kentleme olgularyla iki ynl balants,gerekse yaratt gelir ve istihdam bakmndan il ekonomisinin nemli sektrlerinden biriolmaya aday. lkemiz genelinde karlan ham petroln yzde 60na yakn ksm Adyamandaki kuyulardan elde edilmektedir. Ancak son yllarda yeni petrol kuyularnn almas yavaladndan retimde de buna paralel bir dme gzlenmi. Petrol retimi sadeceTPAO tarafndan deil, blgede faaliyette bulunan zel sektre ait iletmeler tarafndan dayrtlmektedir. zel sektr retim miktar yaklak 1 milyon varil/yl dzeyinde. Adyaman TPAOda gnlk 400 metrekp gaz retiliyor. retilen gaz Adyaman istasyonlarndave blge tesislerinde kullanlyor. 16 17. L L E R YAT I R I M K ATA L O U A D I YA M A NTrkiyede retilen krmz mercimein byk bir ounluu Adyamandan elde ediliyor. Son yllarda sulanan alan miktarnn artmasna bal olarak, pamuk retiminde birart gzleniyor. Buday ve ttn de dier nemli tarm rnleri arasnda bulunuyor. Susuztarm alanlarnda ekimi gerekletirilen karpuz, giderek sulu tarm alanlarnda retiliyor.Adyamanda retilen ve zellikle kn tketilen ambayat Karpuzu, olduka dayankl,aromas ok lezzetlidir. Domates, sebze rnleri arasnda en ok ekim alanna sahiptir.retilen domatesler, genellikle i piyasada tketiliyor. Antepfst Adyamann en nemlirnlerinden biridir. Antepfst rlerinin dikilmesi veya yabani melengi ve sakz aalarnn alanarak ekonomiye kazandrlmas sonucu elde edilen antepfst, yre iftisitarafndan benimsenmi.Trkiyenin en nl zm eitlerinden olan Peygamber zm Adyamanda yetitiriliyor. Adyamanda yetien Adyaman Lalesi (F. Imperialis) ve Alayan Gelin (F. Persica)olarak bilinen laleler ihra edilen rnler arasnda yer alyor. Hayvanclk istenen seviyelerde olmayp gn getike ilerleme kaydediyor. Tarm yaplmayan alanlarda hayvansal proteinihtiyac, kei yetitiricilii ile karlanyor. Son yllarda ahr hayvanclna doru iftininyneldii gzleniyor. Adyaman baraj glleri, doal gller, akarsular ve kaynak sular ile okbyk bir su potansiyeline sahip bulunuyor. Bu sularn pek ou kltr balkl yapmayamsait. Adyaman snrlar iinde yzer a kafeslerde alabalk yetitiricilii yaplyor.Dnyann en eski yerleim yerlerinden biri olan Adyaman topraklar zerinde, insanlktarihinin btn dnemlerinde yaanmla dair bulgular elde edilmi. Dou-bat medeniyetinin, 2 bin 206 metre ykseklikte muhteem bir piramitteki kesime noktas, dnyannsekizinci harikas Nemrut Dadr. Ykseklii on metreyi bulan byleyici heykelleriyle,metrelerce uzunluktaki kitabeleriyle, UNESCO Dnya Kltr Miras listesinde yer alyor.ki bin yldr gnein douunu ve batn 2206 metre ykseklikte izleyen dev heykellerKommagene Uygarlna aittir. 17 18. L L E R YAT I R I M K ATA L O U A D I YA M A NADIYAMAN SANAYSNN YEN OLANAKLARI 1819 Kasm 2006 tarihlerinde yaplacak olan Dnya Trk adamlar VI. Kurultay, Bugn Trkiyenin gnde mindeki en nemli konu olan yatrmlar zendirmek, bu suretle Trkiyenin istihdam sorununa are bulmak, reti mini, ihracatn arttrmak; bunun sonucunda d ticaret den gesini olumluya evirmek bakmndan olduka nemlidir. Bu sebeple yaplacak olan toplantnn konusu olarak belirlenen dorudan yatrmlar, lkemiz iin olduu kadar Adyamanli iin de olduka nem tamaktadr. Adyaman, Gneydou Anadolu Blgesinin batsnda yer alan, tarihi ren yerleri ilenemli bir turizm potansiyelini barndran, Dou Anadolu ve Akdeniz Blgelerini birbirinebalayan zellii nedeniyle hem batya hem douya alan bir kap durumundadr.Adyaman son dnemlerde hzla gelien ve modernleen bir ehir olmaktadr. TevikYasasnn yrrlle girmesiyle Adyamana yaplan yatrm ve istihdamda nemli artlarolmutur. limiz ve lelerinde 161 iletme bulunmakta olup, bu iletmelerde 7353 kii istihdam edilmektedir. Adyamanda gda sanayi, maden-ta ve topraa dayal sanayi, pamukileme ve tekstil sanayi ile genel imalat sanayisine ynelik retim yaplmaktadr. Adyaman, uygulanmakta olan genel tevikler ile KOB teviklerinin tamamndanyararlanabilmektedir. 5084 sayl yasa kapsamndaki destekler deerlendirildiinde; imaalarndan kesilen gelir vergisi iveren pay devlete karlanmaktadr( En az 30 kiiistihdam etmek art ile O.S.B. iindeki iletmeler iin %100; O.S.B. dndaki iletmeleriin % 80 orannda). SSK sigorta kesintisi iveren pay devlete karlanmaktadr. (O.S.B.iindeki iletmelerde % 100; O.S.B. dndaki iletmelerde % 80 orannda.) Enerji indirimisalanmaktadr. Yeni iletmeler iin en az 30 ii istihdam eden iletmeler % 20 orannda,her ilave istihdam iin art % 05 orannda ilave yaplmaktadr.Kalknmada ncelikli Yre (KY) kapsamnda uygun finansman olanaklar vemuafiyetler salanmaktadr. KOSGEB desteklerinden yararlanma olana bulunmaktadr.GAP Blgesine ynelik AB hibeleri vardr. Altyaps tamamlanm ve merkeze ok yaknOrganize Sanayi Blgesi bulunmaktadr. Sorunsuz elektrik enerjisi salanmaktadr.Mkemmel corafi konum ve doal zenginlikler vardr. Yeterli dzeyde ucuz kalifiye igcmevcuttur. Uluslararas kargo havalimanna yaknlk (90 km.) avantaj vardr. Mersin veskenderun limanlarna yaknlk zellii vardr. Tarifeli seferleri olan havaalan mevcuttur.GAP Projesi ve sulama projeleri sayesinde tarm rnlerinde desen eitlilii ve hammaddezenginlii salanmtr. En nemli Sanayi ve Ticaret merkezi olan Gaziantep line olankomuluk limiz iin bir avantajdr. Snr Ticareti kapsamnda yer almaktadr. Suriye veIrak pazarlarna hitap edebilme potansiyeline sahiptir. Tevik Yasas kapsamndaki Adyamann ucuz igc sayesinde son 2 ylda tekstilve hazr giyim bata olmak zere birok sektrde 300 milyon YTL yatrm ekmitir.Adyaman Organize Sanayi Blgesinde bugn itibariyle tekstil arlkl 37 tesis faaliyetegemi olup, 26 tesisin de inaat devam etmektedir. Zamannda ve rasyonel kararlarla gelen 18 19. L L E R YAT I R I M K ATA L O U A D I YA M A Ntaleplerin deerlendirilmesi ve yatrma dnmesi bakmnda ilimiz ok iyi bir performansgstermitir. 1.Organize sanayimiz tamamen dolmu, 2.OSB almalarmz ise devametmektedir. Glba lemizde OSBnin kurulu ve kamulatrma almalarnn altyapstamamlanmtr. Besni lemizde OSB kuruluu tamamlanm, imar planlar onaylanarakyer tahsis almalar ve kamulatrma bedelleri denmektedir. Khta lemizde ise OSByer seimiyle ilgili almalar Bakanlk dzeyinde devam etmektedir.limizde devam eden baz sulama ve ulam projelerin gerekletirilmesiyle, limizyatrmclar iin ok daha avantajl bir yer olacaktr. Devam eden nemli tarmsal sulamasistemlerinin tamamlanp hizmete girmesiyle tarmda tarmsal retim ve verimlilik dzeyiartarak, tarmsal rnlerin ihracat art yannda tarma dayal sanayinin gelimesi desalanacaktr.Halil IIKAdyaman Valisi 19 20. L L E R YAT I R I M K ATA L O U A D I YA M A N5084 sayl Yatrmlar Tevik Yasasnn salad olanaklardan en fazla yararlanan iller arasnda olan Adyamanmzson yllarda sanayileme yolunda gsterdii atlmlar ile lkemizin en gzde yatrm merkezlerinden birisidir. limizin corafi konum olarak bulunduu nokta Ortadou, Uzakdou, Trki Cumhuriyetleri ve Rusya pazarlarna yne lik yaplacak olan yatrmlar iin avantajlar salamaktadr. zellikle sava sonras i barn ve dengelerin kurulaca bir Irakn tm alanlarda oluacak yatrm ihtiyalar ve tke tim mallar talebinin yarataca pazar bykl karsndayaplacak olan yatrmlar iin Adyaman, sahip olduu imkanlar ile blgenin el elveriliyatrm yeri olarak grlmektedir. Adyamann sosyolojik,demografik ve corafi zellikleri bir yatrmcnn arayacagvenilir blge zelliklerini fazlasyla karlayacak potansiyeldedir. Bu durum lkemizindier blgelerinden ilimize gelen yatrmclarmzn tercihleri ile grlmektedir. Ayrcagen ve eitimli nfusu ile i gc piyasas bakmndan yatrmlarn iletme aamasndaverimli ve karl retim yaplmasna olanak salarken, tekstil ve konfeksiyon sektrndekalifiye i gc piyasalar bakmndan lkemizde nde gelen illerden olmaktadr. Adyamanbu noktada salad baar ile yetinmeyerek i grenlerin eitli kurumlar aracl ileyrtlen almalar sonucunda oluturulan eitim merkezleri ve sreli kurslar ile sreklibir geliim ve yenilenme gstermesini salayacak imkanlar da yaratmtr. Dolaysyla biryatrm iin gerekli olan srdrlebilir verimlilik ve karllk ta temel koul olan i grenkalitesi bakmndan olduka avantajl bir il durumundadr. Kurulacak olan niversitemizise ilimizin sahip olduu bu potansiyellere ok olumlu katklar yapacaktr.2007 ylnda ilimizde bulunan Organize Sanayi Blgelerinde doal gaz kullanmnageilecek olmas sanayicilerimiz asndan yeni olanaklar yaratacaktr.l merkezinde bulunan OSBde faaliyet gsteren 40 iletmemiz vardr. Yatrm devameden iletme says ise 32dir.l merkezinde ikinci OSBnin kurulmas iin almalaradevam edilmektedir. Besni ve Glba ilelerimizde kurulmu olan OSBlere de yatrmlarbalamtr. Altyap olarak Adyaman sanayici iin gereken imkanlar hemen sunabilecekdurumdadr. Tekstil sektrnde yaplan yatrmlar ile lke apnda sz sahibi bir noktada olanilimiz, tarm ve tarma dayal sanayiler bakmndan da olduka elverili imkanlara sahiptir. Sahip olduu verimli ve sulanabilir tarm arazileri ile kaliteli rnlerin yetitirilmesive bunlarn ilenmesi iin gerekli olan iletmelerin kurulmas iin tadmz avantajlarnmzdeki dnemde tekstil sektrnn yannda tarmsal retimde de ilimizin lke gndemine oturmasn, bu alanda da cazibe merkezi olmasn salayacaktr.Nemrut Da bata olmak zere ilimizin sahip olduu tarihi ve kltrel deerlerdnyaca bilinen ve tannan miraslar olduundan ilimiz hizmetler sektrnde de yatrmlariin potansiyel bir alandr. lkemizin gelien turizm potansiyeli gz nne alndnda bualanda yaplacak yatrmlar iin Adyaman olduka deerli varlklara sahiptir.20 21. L L E R YAT I R I M K ATA L O U A D I YA M A NSonu olarak teknik detaylara girmemize olanak olmayan bu sayfann hacmi ierisindeykselen bir deer ve yldz olan Adyamanmz ksaca anlattk. Dnyann ykselen yldzve deeri olan Trkiyenin yaratt sinerji ve imkanlardan en iyi yararlanacak olanlar, yineTrk adamlar olacaktr. Anlatlanlar grmek,yaamak ve yatrmlar yapmak iin sizleri Adyamanmza bekliyoruz.H.. Zafer ERSOYAdyaman Ticaret ve Sanayi OdasYnetim Kurulu Bakan 21 22. L L E R YAT I R I M K ATA L O UA D I YA M A N L N ADIADIYAMANTELEFON KODU 00.90416KALKINMADA NCEL K DURUMU5084 sayl te vik yasas kapsamnda KALKINMADA NCEL KL L KAPSAMINDA MI ?EVET GENEL B LG LERHEKTARKm2 L N TOPLAM YZLM7614 Km2 L N TOPLAM NFUSU623,811%Erkek 313,362 50,3Kadn 310,449 49,7L N NFUS YO UNLU U (Ki i/Km2)82 K/ Km2L N ALI AB L R TOPLAM NFUSU 1.000 K%Erkek 165,101 26%Kadn 173,801 19%L N F LEN ALI AN NFUSU1.000 K%Erkek 115,70718,50%Kadn 93,41915%LDEK S ZL K ORANI (%)12% ULA IM B LG LER S V L YOLCU ULA IMINA AIK HAVAALANI SAYISI1 HAVAALANI YURT TAR FEL SEFERLERE AIK MI?EVET ULUSLARARASI UU LARA AIK MI ? HAYIR(*) ULUSLARARASI UU LARA AIK EN YAKIN HAVAALANIHavaalannn AdADANA Uzakl (Km) 330 Km LDE DEM RYOLU STASYONU VAR MI ?EVETL MAN VAR MI?HAYIRL N EN YAKIN L MANA UZAKLI I (Km) Limann AdSKENDERUN VE MERS N Uzakl (Km)280 Km --- 410 Km L N ANKARAYA UZAKLI I (Km) Karayolu (Km) 760 KmDemiryolu (Km) 880 KmHavayolu (Saat)1 Saat 10 Dakika L N STANBULA UZAKLI I (Km) Karayolu (Km)1210 KmDemiryolu (Km)1400 KmHavayolu (Saat)1 Saat 30 Dakika ET M B LG LERLDEK TOPLAM OKUL ve RENC SAYISI OKUL SAYISI RENC SAYISI lk retim741116,068 Lise 50 26,812 Meslek Lisesi225840 22 23. L L E R YAT I R I M K ATA L O U A D I YA M A NYksek Okul 2 Yllk41852Yksek Okul 3 Yllk0 0 Faklte 4 Yllk 31688MESLEK L SELER N N SEKTREL DA ILIMI OKUL SAYISIMotor Makine0Endstri2n aat 0 Turizm 0 Ticaret3Di erleri 17LDE YABANCI D LDE E T M YAPAN OKULLAROKUL SAYISIlk retim Okulu 0Lise0 LDEK FAKLTE VE YKSEK OKUL. DA ILIMI OKUL SAYISI Makine Mh.0 n aat Mh. 0Ziraat Mh. 0 Endstri Mh.0 Gda Mh.0Kimya Mh.0letme 0Di erleri 3LDEK T CAR FAAL YETLERE L K N B LG LER(*) LDEK TOPLAM RKET SAYISISAYI Anonim irket297 Limited irket 1198 ahs irketi 1625LDE YABANCI SERMAYEL RKET SAYISIYOKTUR (*) LDEK TOPLAM RET CRKET SAYISIRKET SAYISI MERKEZ LMERKEZ L DI IGda43 Otomotiv 1 Tekstil74Elektrikli Aletler1 Makine malat 4Mobilya 6Di erleri 33SON 5 YILDA AILAN YERYER SAYISI20011220027200313200425200515LDEK RET CRKETLER N ST HDAMLARI F RMA SAYISI23 24. L L E R YAT I R I M K ATA L O UA D I YA M A N SAYISI 1-10 59 SAYISI 10-25 43 SAYISI 25-50 35 SAYISI 50-10012 SAYISI 100DEN FAZLA13 LDE ORGAN ZE SANAY BLGES SAYISI 3ORGAN ZE SAN.BLGES N N (BLGELER N N) Toplam Alan (M2)420 HEKTAR Bo Alan (M2)35 HEKTARORGA. SAN. BLGES NDE FAAL YET GSTEREN F RMA SAYISI40ORGAN ZE SANAY BLGES NDE FAAL YET GSTERENF RMA SAYISIF RMALARIN SEKTREL DA ILIMIGda 4 Otomotiv3 Tekstil20Elektrikli Aletler 1 Makine malat0 Mobilya-Ah ap rnler 1Di erleri 11 LDE SERBEST BLGE VAR MI ?HAYIR LDE DO ALGAZ VAR MI ? HAYIRLDEK MENTO FABR KASI VAR MI ? EVET LDE HAZIR BETON SANTRAL VAR MI ? EVET LDEK BANKACILIK FAAL YETLERLDEK BANKA UBES SAYISI21 LDE KAMB YO YETK S N HA Z BANKA UBES SAYISIYOKTURLDEK F RMALAR TARAFINDAN 2005 YILINDA KULLANILANTEM N ED LEMEM T R.T CAR KRED LER N TOPLAMI (M LYON YTL)LDEK TARIM FAAL YETLER LDE EK LEB L R ALAN (Hektar) 291,018 HEKTAR LDE 2005 YILINDA EK LEN ALAN (Hektar)290,150 HEKTAR ORMANLIK ALAN (Hektar) 120,000 HEKTARLDEK TRAKTR SAYISI9711 LDEK B ERDVER SAYISI3LDE AVLANAN BALIK M KTARI (Ton)0 (*) LDE HASAT ED LEN TAHILLAR M KTAR (TON) BU DAY 347,829 ARPA 191,247 MISIR31,169Di erleri 137,42(*) LDE YET T R LEN SEBZELER M KTAR (TON) SALATALIK250DOMATES 46 YE L B BER 39 24 25. L L E R YAT I R I M K ATA L O U A D I YA M A NDi erleri 98 LDE YET T R LEN ENDSTR YEL B TK LER M KTAR (TON) Ttn7,149 Pamuk20,419 Fndk 0 Zeytin269Ayie i0 Msr31,169Di erleri 20,859LDE YET T R LEN MEYVELERM KTAR (TON)Portakal0 Mandalina0Greyfurt0 Limon0Elma 1211 Kiraz95Di erleri3168LDEK CANLI HAYVAN VARLI I B N ADET Kkba356,04 Bykba86,132Kmes Hayvan486,331 LDEK ST RET M (L TRE)72,227,000LDEK YUMURTA RET M (M LYON ADET)46,2LDEK KOVAN SAYISI (ADET)41,27LDEK ET KOMB NASI SAYISI0 LDEK ENTEGRE TAVUK ET TES S0 L N YA I ALDI I GN SAYISI 89 LDE M2YE D EN YA I M KTARI750 mmL N KARLA RTL GN SAYISI 0 LDE DI T CARET FAAL YETLER LDE HRACAT ve THALAT LEM YAPILAN GMRK VAR MI?HAYIR(*) EN YAKIN GMR E UZAKLIK (Km) GAZ ANTEP 145 Km(*) LDEN YAPILAN HRACAT1.000 ABD $2000 Yl 4.506.7252001 Yl 5.163.098.2002 Yl 8.097.354.2003 Yl 12.002.824.2004 Yl 20.811.570.2005 Yl 22.211.787. (*) LDEN YAPILAN HRACATIN SEKTREL DA ILIMI 1.000 ABD $Tarm rnleri81.493.Gda Sanayi 1.167.513. Otomotiv618.510. Tekstil62.789.139. 25 26. L L E R YAT I R I M K ATA L O U A D I YA M A N Makine 457.412. Elektrikli Aletler78.120. Di erleri 7.601.171.(*) LDEK HRACATI SAYISI F RMA SAYISI 0 500 Bin $ 500 Bin 1 Milyon $1 Milyon 5 Milyon $5 Milyon 10 Milyon $10 Milyon $ Fazla (*) YAPILAN THALATIN SEKTREL DA ILIMI 1.000 ABD $ Tarm rnleri1.342.656. Gda Sanayi 9.696.Otomotiv 7.824.383.Tekstil45.547.623. Makine48.333.000. Elektrikli Aletler 820.085. Di erleri 12.230.363. LDE MADEN ve TA OCAKILI I FAAL YETLER(*) LDE MEVCUT MADEN REZERVLERM KTAR (TON) K RE TA I1.013.000.000.TONL NY T KMR 53.094.000.TONDEM R CEVHER31.000.000.TON Di erleri18.279.120. TON(*) LDE LET LEN MADEN OCAKLARI OCAK SAYISI K RE TA I 3L NY T KMR 1KROM CEVHER 1 Di erleri3 (*) LDE IKARILAN MADENLER M KTAR (TON) K RE TA I 909.150 TON / YILL NY T KMR 300.000. TON / YILKROM CEVHER2.100 TON / YIL Di erleri(*) LDE MEVCUT MERMER OCAKLARI ve M KTARI Ocak Sayskarlan Mermer Miktar (Ton) (*) LDE IKARILAN MERMER N C NSLER M KTAR (TON) ... 0 0 0 0 Di erleri0SOSYAL GSTERGELERLDEK S NEMA SAYISI126 27. L L E R YAT I R I M K ATA L O U A D I YA M A NLDEK T YATRO SAYISIT YATRO SAYISI Devlet 0zel0LDEK KARGORKET SAYISI 7LDE OTO K RALAMARKET SAYISI 1 LDE BULUNAN HASTANE VE KL N K SAYISI ? Devlet7 HASTANE 68 SAGLIK OCA Izel 4 TIP MERKEZ 2 POL KL N K LDEK OTELLER N TOPLAM SAYISI OTEL SAYISIYATAK SAYISI5 Yldzl Otel Says 004 Yldzl Otel Says 3 4323 Yldzl Otel Says 5 520 Pansiyon 19 804 LDEK ZEL TV KANAL SAYISI1 LDE YAYINLANAN YEREL GAZETE SAYISI 14 LDE YAYINLANAN YEREL GAZETELER N ORTALAMA 7000 ADETGNLK TOPLAM T RAJLARILDEK ZEL RADYO KANALI SAYISI 9ADSL NTERNET ER M VE HIZI2,048 MB LET M B LG LER VAL L N WEB ADRESwww.adiyaman.gov.tr BELED YE BA KANLI ININ WEB ADRESwww.adiyaman-bld.org.tr T CARET ve SANAY ODASININ WEB ADRES www.adiyamantso.org.trZafer ERSOYYATIRIM KONULARINDA TEMAS KURULACAK K ve Ticaret ve Sanayi OdasKURULU UN ADI, POSTA ADRES VE E-POSTA ADRESYn.Krl.B k. BU TABLODA YERALAN B LG LERLE LG L OLARAK TEMASAtilla ERTRK KURULACAK K N N ADI, ADRES , TELEFONU VE E-POSTARai ve statistik MemuruADRES [email protected] / 0532713526927 28. L L E R YAT I R I M K ATA L O U A D I YA M A N28 29. L L E R YAT I R I M K ATA L O U AFYON KARAHSAREkonomininLokomotifi KOBlerzellikle tarm-hayvanclk ve mermere dayal sanayideki gelime,Afyonkarahisar ekonomisine dinamizm kazandryor.A fyonkarahisar adn ehrin gneyinde bulunan kale den ve afyon bitkisindenalm. M.. 7000 ylndan balayarak gnmze kadar ilin snrlarierisinde; Kalkolitikten, Eski TunDevrine gei kltrlerinden sonraHitit, Frig, Roma, Bizans, Seluklu, Osmanl medeniyetleri konumlanm. Seluklu Trklerinin 1071 ylnda Anadoluya girmelerinden sonraAfyonkarahisar, Trk egemenliinegeti. Bu tarihten itibaren Afyonkarahisar, srasyla Seluklu Devleti,Sahipoullar Beylii, Germiyonoullar Beylii hkmranl altnda yaadktan sonra1428de Osmanl mparatorluu topraklarna katld. Kurtulu Sava srasnda Yunanigali altnda kald. Byk Taarruz Afyon Cephesinde balad. Yunan kuvvetleri bozgunauratld. ehir 26 Austos 1922de kurtarld. Bu tarih Afyonun kurtulu gn olarakkutlanyor. Afyonkarahisar, Trkiyenin corafi blgelerinden zerinde (Ege, Akdeniz, Anadolu) yaylan bir ildir. Byk ksm Ege blgesinin bat Anadolu blmnde bulunur. Arazisinin yzde 47,5ini dalar, yzde 32,6sn platolar ve yzde 19,9unu ise ovalaroluturur. zellikle 1950lere kadar tamamen tarma dayal bir ekonomik yap sergileyen Afyonkarahisarda, 1950lerden sonra kamu tarafndan yaplan eitli sanayi yatrmlaryla(imento, Beton Travers, Kzlay Maden Suyu letmesi, A. Alkaloid Fabrikas, Seka,eker Fabrikas ve eker Makine Fabrikas) il ekonomisi tarm arlkl yapdan sanayiye doru dnm geirmeye balamtr. Kamu nclnde gelitirilen bu giriimlerAfyonkarahisarda sanayi kltrnn olgunlamasnda ilk admlar olurken, dier taraftangelien tarm kaynaklar yerel sermaye birikimi ile 1970li yllarda zel sektr yatrmlarfilizlenmeye balam.29 30. L L E R YAT I R I M K ATA L O U AFYON KARAHSAR Afyonkarahisarn corafi konumu, tarmda makinelemeye gidilmesi, tarm kredikooperatiflerinin ve bankalarn almas, Kocatepe niversitesi ve bal fakltelerinkurulmas ticaret ve sanayide irketlemeye balanlmas ve tm bu gelimeler sonucundaKOBler nclnde yaanan ekonomik atlmlar, il ekonomisinin arl tarmdan,nce tarmsal sanayiye, ardndan da tm alanlarda eitlenmi bir imalat sanayisine (mermer, tula, inaat yan sanayi, makarna, irmik, un, ya, yem, lastik imalat) kaym. Mevcut durumda Afyonkarahisar ekonomisinin lokomotifi, yerel kaynaklara dayalretim yapan KOBlerdir. zellikle tarm-hayvanclk ve mermer potansiyellerine dayal sanayideki gelime, KOBlerin nclnde Afyonkarahisar ekonomisine dinamizmkazandryor. Afyon sanayi yapsna baktmzda kamu ve zel sektre ait kurulularn sektrel dalm u ekildedir: Madencilik ve ta ocaklar 119, gda iki ve ttn sanayi 63, tekstil giyim deri sanayi 18,orman rnleri sanayi 4, kimya sanayi 6, ta ve topraa dayal sanayi 17, metal eya makinave tehizat imalat sanayi 30, kat ve kat rnleri sanayi 1 ve dier imalat sanayi 36 olmakzere toplam 294 adettir. Bu iyerlerinde toplam 9 bin 438 kii istihdam ediliyor. Son yllarda tarmda olumlu gelimeler vardr. retim srekli art gsteriyor. Sulananarazinin oalmas, gbre kullanmnn artmas, ara ve gerelerin nitelik ve niceliininykselmesi eitim, iyi cins tohum kullanma, zararllarla mcadele, toprak tahlillerinin yaplmas, pazarlama olanaklarnn genilemesi, kredi kolaylklarnn artmas, kooperatiflerinkurulmas, konserveciliin balamas, ifti imkanlarnn iyiletirilmesi, retilen rnlerinkorunmasnda istikrara kavuulmas, fiyatlarda iyi bir piyasa dzenine kavuulmas ve ihracatn balamas retimi artrm. Afyonkarahisar tarmsal potansiye li itibariyle, Trkiyede sayl illerimiz den biri olup, nfusun yaklak yzde 50si tarmla urayor. Afyonkarahisar youn olarak retimini yapt hububa t, pancar ve haha ile lkede nem li merkezlerden birisi haline gelmitir. Son dnemde, hayvancln desteklen mesi kapsamnda yem bitkileri ekiliine getirilen tevik piriminden dolay, yem bitkileri ekiliinde de gzle grlr bir art olmu. Bunlarn yannda ilde meyvecilikte kiraz, vine, elma retimiyle nemli bir paya sahip olup, kiraz retiminin nem li blmn ihra ediyor. Balca tarm sal rnler, buday, arpa, pancar, merci mek, patates, sebze ve meyvedir. Gene de iklimin olumsuz etkileri yznden ifti, en az riskli olan hububat retimi ni tercih diyor. 30 31. L L E R YAT I R I M K ATA L O U AFYON KARAHSARlin doal yaps ve iklim artlar, hayvan yetitiriciliine elverili durumdadr. Ekonomik olarak ilde nemli bir yer igal eden hayvanclk; mera hayvanclndan ziyade,entansif beslemeye dayal sr besicilii, koyun besicilii ve st srcl olarak yaplyor.Yumurta tavukuluu ise uygulanan destekleme politikalarnn etkisiyle byk gelimelerkaydetmi ve il bir tavukuluk merkezi haline geliyor.Bykehirlere Afyonkarahisardan taze et ve sucuk sevkiyat yaplyora ve et sanayiher geen gn kapsam ve niteliini artyor. Son dnemlerde yllk ortalama 600 ton sucuk,15 bin ton karkas et retiliyor. Bunun sonucu olarak , hayvan varlna dayanan bir sanayikurulmu. Zaten bu sanayinin varl, Afyonkarahisar deyince akla, hakl olarak Afyonsucuunu getiriyor.Eskimeyen lezzetlerinden biri kaymaktr, manda stnden yaplan makbldr. Yllardr ustalkla retilen lokum ve ekerlemeler dikkat ekicidir.le adn veren afyonun retildii haha bitkisinden de bahsetmek gerekir. ok eskizamanlardan beri burada haha retiminin yapld biliniyor.Milattan 5 bin yl nce, Smerlerin lisanndan hahan mevcudiyetine dair delillermevcuttur. Asuri kabartmalarnda da haha resimleri grlyor. O dnemlerde imtiyazlkiiler ve hkmdarlarn kullanld ilalarn yapmnda kullanld biliniyor. Bugn hahan ekimi ve alm devlet kontrol ve izni altndadr. Yllk 12 bin ton kadar haha ekimiyaplr. Bunun da byk bir blm Afyonkarahisar snrlar iindedir.lde son yllarda mermercilik gelimeye balam. Yurtii ve yurt d ticareti de yaplyor. Afyon mermerlerinin tane aplar, damarlar ve grnleri de yer yer deiiktir.Bu farklara gre talara beyaz, pamuk beyaz, beyaz sar, pembe sar, gri, meneke, kaplanpostu, gvercin gs ve gk mermer gibi adlar verildi. Bacasz sanayi olarak adlandrlanmermer ilemecilii her geen gn geliiyor, mermer sanayii dallarna bilinli bir ekildeyatrm yaplyor.Tarihi ve stratejik nemiyle Afyonkarahisar; gnmzde mermeri, termal kaynaklar,kayma, sucuu ve haha ile hakl bir ne sahip. Btn bunlara ek olarak ilde esiz doalve kltrel varlklaryla da nemli bir turizm merkezi olma potansiyelini oluturmaktadr.Frig Vadisi Projesinin uygulanmaya konmasyla, turizm kaynann ekonomiye kazandrlmasnn en gzel rnei konulmu olacak. 31 32. L L E R YAT I R I M K ATA L O U AFYON KARAHSAR AFYONKARAHSAR LNN SOSYO-EKONOMK DURUMU Afyonkarahisar yollarn ve 3 corafi blgenin kesitii bir corafyada yer almaktadr. lkemizin byk metropollerine kara ve demir yollar ile bal olmasnn yannda bu yollarla limanlara da balanm bulunmaktadr. Ulam alanndaki bu avantajn, pazar ilikilerini glendirici ve yatrm asndan tercih edilecek il olma ekiciliini artrc bir rol oynamas doaldr. limizin sosyo-kltrel yapsna bakldnda kkleri okeski yllara kadar uzanan rf, adet ve zengin folkloru ile dikkat ektii grlecektir. lgenelinde yaayan nfusun % 77si kendine ait evde yaamaktadr. Yine nfusun % 87siAfyonkarahisar doumlu olup bu ilde yaamaktan memnun olduunu ifade etmektedir.Yaklak olarak nfusun % 47si 5 kiilik ailelerden olumaktadr.Afyonkarahisar ekonomisi; tarm arlkl yapdan sanayiye doru dnm geirmeyebalamtr. Tarm kredi kooperatiflerinin ve bankalarn almas, Kocatepe niversitesive bal fakltelerin kurulmas, ticaret ve sanayide irketlemeye balanlmas ve tmbu gelimeler sonucunda; KOBler nclnde yaanan ekonomik atlmlar sonunda,Afyonkarahisarn ekonomisi, arln; tarmdan, tarmsal sanayiye; daha sonra da tmalanlarda eitlenmi mermer, tula, inaat yan sanayi, et ve et rnleri, makarna, irmik, un,ya, yem, lastik imalat sektr gibi imalat sanayine kaydrmaa balamtr.zellikle, et sanayide her geen gn kapsam ve niteliini artrmaktadr. limiz Trkiyeninet retiminin % 6ini karlamaktadr. 2004 ylnda 1400 ton sucuk, 19.000 ton karkas etretilmekte iken 2005 yl itibar ile 1773 ton sucuk, 19.535 ton karkas et retilmektedir.Bunun sonucunda hayvan varlna dayanan bir sanayi kurulmutur. 296.197 adet bykbahayvan, 786.675 adet kkba hayvan, 6.297.495 adet kanatl hayvan varlna sahipolup; besicilik sektrnde iller sralamasnda ilk e giren ilimiz Trkiyede pazara sunulanyumurtann da yaklak % 20sini retmektedir. Bunlarn yannda limiz meyvecilikte kiraz,vine, elma retimi ile nemli bir retim potansiyeline sahip olup kiraz retiminin nemlibir blm ihra edilmektedir. zellikle Sultanda yresinde retilen kirazn yllk gelirinin30 milyon dolarn zerinde olduu bilinmektedir. limizin tarmsal retimlerinin 2005 ylAralk ay sonu itibari ile milli ekonomiye toplam katks 1.487.535.426 YTL dir. Trkiyenin mermer rezervi 5 milyon m3 olup bunun 2 milyon m3 iletilebilirdurumdadr. Bu miktarnda yaklak % 28 i de ilimiz scehisar mermer havzasnda mevcutolup; Trkiye Mermer ihracat 780, Afyonkarahisar Mermer ihracatnn ise 137 MilyonDolar olduu dnlrse, mermercilik limiz ekonomisine potansiyel bir katma deerkatmaktadr. limiz yllar itibariyle hracatta 2002 yl 77, 2003 yl 104, 2004 yl 132, 2005 yl 137milyon dolar gibi nemli bir art gerekletirmitir. Mermerin ilenerek satlmas nceliklihedef olarak kabul edilmektedir.limizin 5084 Sayl Yasa kapsamnda olmas iktisadi geliim iin bir frsattr. 5084 SaylYasann 2004 ylnda yrrle girmesinden sonra Organize Sanayi Blgesinde yatrmabalayan 52, faaliyete geen 47 adet giriimci bulunmaktadr. Bu rakam 2003 ylnda 30 firmadan ibaret olduu dnlrse sz konusu yasann yarar aka grlmektedir. Bu yasa 32 33. L L E R YAT I R I M K ATA L O U AFYON KARAHSARkapsamnda; l dinamiklerinin harekete geirilmesi, yatrmcya destek olunmas amacylaValiliimiz AFGDEMi kurmutur.Dinar, Dazkr, Emirda, Bolvadin, uhut Organize Sanayi Blgelerinin kurulualmalar devam etmektedir. l genelinde yaklak 17.290.265 m2 alan 5084 kapsamndadeerlendirilmek zere yatrmcya duyurulmutur. Kooperatiflemeye bakldnda ilimiz genelinde, Tarm ve Kyileri Bakanlna ait 307Sanayi ve Ticaret Bakanlna bal 272 adet kooperatif bulunmaktadr.Banka says il ve le dahil 53 adettir. Bankaclk asndan ilimizin cazip olduu busektrde alanlarca ifade edilmektedir.Termalin, salk turizminin, turizmin merkezi yapma yolunda almalarmz bykbir ivme kazanmtr. Tarihi ve kltrel mirasn korunmas amacyla bir dizi projelergerekletirilmitir. Bunlar; uhut Atatrk Evi, emeli Konak, Millet Hamam, BirlikEvi, Afyonkarahisar Lisesi, Kadnana lkretim Okulu, Otpazar Camii, Ku Gzlem Evi,Tarihi emeler, Antlklar, Sinanpaa Halk Eitim Merkezi, Emirda lkretim Okulu,eitli basl yaynlardr. 2006 ylnda Sokak yiletirme, Tarihi Tahan ve Bedesten ars,Yank Kla (evre dzenleme ileri) Sahipata Kervansaray ise devam eden projelerdir.evre illerde de uzants bulunan Frig kltrnn ve tarihi eserlerinin tantlmasiin geen yl, kapsaml bir alma balatlmtr. Bu almalara altlk oluturmak zereFrig Vadisi Projesi sonucunda blgedeki sit alan ilk kez bilgisayar ortamna aktarlmtr.Yaptrlan yeni almalar sonunda, Frig Vadisinde 70 e yakn tescilsiz kltr ve tabiatvarl tespit edilmitir. Afyonkarahisar ili snrlar iindeki alan kapsayan corafi bilgisistemi oluturulmutur. Vadi ile ilgili kapsaml bir proje hazrlanarak Kltr ve TurizmBakanlna sunulmutur. Bu proje ile yaplacak yollar ve yeni dzenlemeler yerli ve yabancziyaretilere nemli kolaylklar salayacaktr. Ayrca, limiz snrlar iinde kalan Frigyauygarlnn kalntlarnn (doal, tarihi ve arkeolojik sit alanlarnn) tantlmas iin sahadayaplan yeni almalar sonunda, basl eserlerin yannda, ngilizce ve Trke dillerinde Websitesi oluturulmutur. www.frigvadisi.org.tr adl sitede her trl bilgi ve fotorafn yanndailimizle ilgili dier nemli tantm materyaline de yer verilmitir. Kltr, ekolojik ve salkturizmi asndan nemli bir potansiyele sahip olan ilimizin bu deerlerinden gelecektedaha iyi yararlanmasna katkda bulunacak il evre dzeni plan hazrlanm ve yrrlekonulmutur. Bundan byle yaplacak tm saha almalar bu plan ilkeleri erevesinde elealnacaktr.evre dzeni plan hazrlklarna esas olmak zere valilike yaptrlan bir anketinsonular incelendiinde, limizde yaayanlardan turizm almalarnn artrlmasn isteyenlerin oran %91,2 olduu grlmektedir. Bu da turizme ok byk nem verildii vegelitirilmesi gerektii kanaatini ortaya karmaktadr. Bu turizm geliiminin dalm ise %46,7si termal, % 25,3 kltr ve % 22,6s da yayla turizmi olarak belirtilmitir. Sonu olarakilimizin termal ve kltr kenti olmas ynndeki mevcut almalarn artarak devam etmesihalkmz tarafndan talep edilmektedir.limizdeki scak su kaynaklarnn salk turizminde kullanlabilmesi iin il merkezine 5km mesafedeki Devlet demir Yollar arazileri 5084 Sayl Yatrm Tevik Yasas erevesindekullanlmak zere maliyeye devir edilmitir. 2 257 000 M2 genilikteki bu alan turizmyatrmclarna tahsis edilebilecektir.limizde eitim alt yaps benzer yapdaki birok ile gre iyi durumda olmasz ramenorta retim ve niversite eitimi asndan okullama oran dk bir dzeyde seyret 33 34. L L E R YAT I R I M K ATA L O U AFYON KARAHSARmektedir. Oysaki ilkretimdeki okullama oran ile okul ncesi okullama oran Trkiyeortalamasnn olduka zerindedir. Son yl iinde eitim kalitesi asndan yaanansorunlarn iyiletirilmesi almalar hz kazanmaya balamtr. Bu amala, eitimdekiverimsizliin nedenini saptamak ve kalitenin ykseltilmesini amalayan Eitime DestekProjesi (EDEP) balatlmtr. Salk hizmetlerinde ilimizin personel andan baka bir sorunu bulunmamaktadr509 mevcut doktorumuza karn 678 amz bulunmaktadr. Afyon linin ad, 06.01.2005 gn ve 5285 sayl Yasa ile yeniden tarihi ad olanAfyonkarahisara dntrlmtr. Yollarn kesitii bir yerde bulunan ilimiz bu konumundan ve sahip olduu ekonomik ve doal kaynaklardan dolay avantajl bir konuma sahiptir.Tarihi bir kent olmann avantajlarnn yannda, salk turizmi, al-veri turizmi ve eko turizmbakmndan da nemli deerleri bnyesinde barndrmaktadr. Akdalardaki yaban hayatlaTrkiyenin en nemli sulak alanlarnda yaayan flora ve fauna eitlilii dikkate deer zelliklerdir. ifal kaplcalarnn nemi ve deeri Roma ve Frig dnemlerinden beri eksilmedendevam etmitir. Dier taraftan, yakn tarihimiz ve ulusal kurtulu savamzn cereyan ettiitopraklar ile Byk Taarruzun karargah Kocatepe limiz snrlar iinde yer almaktadr.Buralara, gelecek yllarda nemli oranda ziyaretiler gelecektir. Yeme-ime turizminin tmalt yaps ilimizde mevcuttur. Yatrm Tevik Yasasndan yararlanmak isteyenlere de hertrl bilgi destei salanmaktadr. Mermer ve kiraz gibi ihra rnlerimizin yannda, vine,elma gibi meyve trleri, patates ve pancar gibi rnler; hayvanclk ve yumurta tavukuluugibi faaliyetler Afyonkarahisar ekonomisinde nemli yer tutmaktadr.lkemizdeki doal ta potansiyelinin en nemli ksmnn ilimizde olmas yannda enniteliklileri de buradadr. Mermerin hammadde olarak satlmasndan yava yava vazgeilerek katma deer yaratacak ekilde eitli rn modellemesine geilmi bulunmaktadr.Mermer krklarndan yararlanlarak retilen mozaikler ve mermer eyalarn gravrle sslenmesi iin Valilik ve scehisar kaymakamlnca 2 yldr srdrlen proje hayata geirilmitir.Trkiyenin ilk ve tek mermer el rnleri merkezi 20.000 M2lik ak ve 800 M2lik kapalalanda retim ve sergi ve pazarlama blmleri ile entegre bir proje olarak yaama geirilmitir.Bu merkezle ilgili detaylar www.afyonkarahisar.gov.tr adl web sitesinin AFESPM balaltndaki blmden grlebilmektedir.limiz demiryolu ile 4 ayr limana bal olup 5 ana metropole ve civarndaki illere karayolu balants mevcuttur. Yollar ehri de denebilecek kadar ulam olanana sahiptir. Gvenlik ve g sorunu bulunmayan limizde tarm, sanayi, turizm sratle geliebilecekpotansiyele sahiptir.zellikle salk turizmi, Mermercilik, et ve kiraz retimi olduka dikkat eken faaliyetalanlar arasnda yer almaktadr.Son sz olarak Afyonkarahisar ekonomik potansiyeli zengin ve eitli bir ildir. Halk bariinde yaamakta ve gelecee gvenle bakmaktadr ve bu ilde yaamaktan mutludur. Muzaffer DLEK Afyonkarahisar Valisi NOT: limizle ilgili daha detayl bilgiler, 20032005 yllarn kapsayan ZamanGesede adl raporda grlebilir. Adres: www.afyonkarahisar.gov.tr 34 35. L L E R YAT I R I M K ATA L O U AFYON KARAHSARBtn Yollar Afyonkarahisara, Afyonkarahisar BtnYollara karAfyonkarahisar ili, zengin doal kaynaklara sahip olmas;corafi konumu itibari ile ticari, sanayi ve turizm merkezlerin arasnda, kavak konumunda olmas; Trkiye genelinde4 ayr demiryolu hattnn birletii tek il konumunda vekarayollarnn balant noktasnda bulunmas sebebiyle, ticarifaaliyet kapasitesi yksek bir ilimizdir. Mevcut Askeri HavaAlannn uluslararas sivil uulara almas iin gerekli olanalt ve styap almalarna da balanmtr. limiz zerindebulunduu bu corafi konum ile, giriimcilik kapasitesi gelienve iletmeciler asndan optimum kurulu yeri zellii gsteren bir blge konumundadr. limiz zellikle 1950lere kadar tamamen tarma dayal bir ekonomik yap sergilemitir.1950lerden sonra kamu tarafndan yaplan eitli sanayi yatrmlaryla (imento, BetonTravers, Kzlay Maden Suyu letmesi, A. Alkaloid Fabrikas, Seka, eker Fabrikas veeker Makine Fabrikas) il ekonomisini tarm arlkl yapdan, sanayiye doru dnmgeirmeye balamtr. Kamu nclnde gelitirilen bu giriimler Afyonda sanayi kltrnn olgunlamasnda ilk admlar olurken dier taraftan gelien tarm kaynaklar yerelsermaye birikimi ile 1970li yllarda zel sektr yatrmlar filizlenmeye balamtr. 1972-1980 yllar arasnda kalknmada ncelikli yre kapsamnda olan ilimizde, 1970lerin ikinciyarsnda ncelikle yerel kaynaklara dayal imalat sanayi faaliyetleri gelimeye balamtr.1980lerde ise imalat sanayi faaliyetleri eitlenerek zenginlemitir. Bunun sonucu olarak;Afyonkarahisar Organize Sanayi Blgesinden sonra, scehisar Organize Sanayi Blgesidevreye girmi, Sandkl, Dinar, Dazkr, Bolvadin, Emirda, Sinanpaa ve Afyon MerkezBesi Organize Sanayi Blgelerinin kurulu almalar devam etmektedir. Tarmda mekanizasyona gidilmi, Kocatepe niversitesi ve bal fakltelerin kurulmu, ticaret ve sanayideirketlemeye balanlmtr. Tm bu gelimeler sonucunda KOBler nclnde yaananekonomik atlmlar ile, Afyonkarahisar ekonomisinin arl tarmdan, nce tarmsal sanayiye, ardndan da tm alanlarda eitlenmi bir imalat sanayisine (Mermer, tula, inaat yansanayi, un, ya, yem, lastik imalat sektr) kaymtr. Son yllarda Afyon, zel sektrn deyatrmlara ynelmesiyle sanayilemede yeni bir dneme girdi. Afyon ekonomisinin lokomotifiyse, yerel kaynaklara dayal retim yapan KOBler olmutur.Afyonkarahisarn balangta tarma dayal olarak gelime gsteren sanayi sektr, eitlisektrlerde geliimini srdrm ve zellikle tarm-hayvanclk olmak zere gda ve mermerpotansiyellerine dayal sanayideki gelime, KOBlerin nclnde Afyonkarahisar ekonomisine dinamizm kazandrmtr. Ayn zamanda, ilimiz termal turizmin en canl olduukentlerden biridir. Turizm Bakanl tarafndan 4 adet merkez,termal turizm merkezi ilanedilmitir. Bunlar yl boyu hizmet veren ve kentte hareketlilii salayan Gazlgl, Sandkl-Hdai, mer - Gecek ve Bolvadin Heybelidir. Termal turizmin nclnde ilimiz arkeolojik kalntlar, asrlk yaplar, milyonlarca ylda olumu maaralar, ren yerleri ve ak havatapnaklaryla, deniz dnda turizm seenekleri sunar.Afyonkarahisar ili 5084 sayl yasa ile istihdam arttrmak amacyla yatrmlarn tevikikapsamna alnmtr. Yasa gerei; ilimizde yaplacak yatrmlar iin yatrmclarn bedelsizarsa, gelir vergisi, stopaj teviki, sigorta primi iveren paylarnda tevik ile enerji desteisalanacaktr. Afyonkarahisar Valilii, ilimizde, yatrmlar arttrmak, isizlii azaltmak,refah paynn artna katkda bulunmak ve il dinamiklerinin harekete geirilmesi amacyla 35 36. L L E R YAT I R I M K ATA L O U AFYON KARAHSARgerekli tedbirleri yasann kt gnden itibaren alm, Afyonkarahisar ilinde yatrm yapacak giriimciye destek olunmas amacyla AFGDEM i kurmutur. Konuyla ilgili olarakAfyonkarahisar Ticaret ve Sanayi Odas Bakanl ile Defterdarlk Milli Emlak Mdrlalma yapmaktadr.Afyonkarahisarn bulundurduu doal kaynaklar ve corafi konumuna ilikin zellikleridolaysyla, yeterli giriimcilik kapasitesine ulaamad sylenebilir. Potansiyeli yksek jeotermal turizm sektrnde yeterince kullanlamyor ve yatrm bekliyor. Tarma dayal imalat sanayinde de, Gda da stanbulun et, yumurta, ya, un gibiihtiyalarnn %30 unu ilimiz karlyor ve bu potansiyel, markalama ile beraber artabilir.limizin, sektrlerdeki kapasitelerine ulamak iin izlenecek politika ve stratejiler, ATSOtarafndan yaplan almalar ile belirlenmitir. Odamzn, kamu kurumlar ve niversiteortaklnda yapt almalar sonuncunda, ilimizin vizyonu belirlenmi ve bunu realize edecek admlar atlmaya balanmtr. limizin ekonomisinin temel oyuncusununTermal Turizm, Mermer Sanayi ve Gda Sektr olduu deerlendirilmesi yaplm,bu balamda sektrde de yeni yaplanmalar ve oluumlara balanmtr. Sivil toplumrgtlerinin AB srecindeki nemi de gz nne alnarak Termal sektrdeki iletmeler,ATSO nclnde dernek kurmulardr. nmzdeki dnemde ilimiz ekonomisindeson derece nem arz edecek olan Turizm sektrne yatrmclarn ynlendirilmesindede yardmc olmaktadr. Turizm sektrnn ayn zaman da ilimiz i ticaretine endirektolarak byk katklar salyaca gereinide gz ard etmemek gerek. Gda sektrndeise, ekerleme ve hayvansal rnler reticileri bata olmak zere, Kocatepe niversitesiile ortak almalar yrtmekte, retilen mallarn standard ve hijyeni iin laboratuarkurulmas almalar ve dernek almalar yrtlmektedir. Gda da gven, temizlik, lezzet ve kalitenin markalamas Afyonkarahisardr felsefesinden hareketle eitim politikalaroluturulmaktadr. retici ve giriimcilerin brokratik ilemlerini kolaylatracak faaliyetlerorganize edilmekte ve giriimciler iin gerekli sektrel teknik bilgiler niversite-sanayiibirliinde hazrlanmaktadr. limizde mermer ve traverten konusunda da yatrma vestratejik almalara ihtiya duyulmu, retim kaybn minimize etmek ve atklar ekonomiyekazandrmak iin almalar yrtlmektedir. ATSO ayrca ilimizle beraber Antalya, Isparta , Burdur il ve ile ticaret odalar veborsalarnn ortak projeler gerekletirmesi iin odalar g birliini yani Bat AkdenizGelitirme Vakfn yesidir. lin doal kaynaklarn daha etkin deerlendirecek frsatlararatrmak iin kurulacak Stratejik Aratrmalar Merkezi oluumuna ve il envanterininoluumu iin niversite ile ibirlii almalar da planlanmaktadr.AB srecinde i dnyamzn karlaaca zorluklarn ksa srede ortadan kaldrlmasnaynelik ve tm sektrleri yakndan ilgilendiren eitim programlar hazrlanm ve uygulamaya alnmtr. Oda, hizmet kalitesinin en st dzeyde tutulmas gayesiyle ISO 2001kalite belgesi almtr. Ayrca lkemizde sadece 25 odann sahip olduu AB akreditasyon belgesine de sahip olan Afyonkarahisar Ticaret ve Sanayi Odas yelerinin kreselleen rekabetanlay erevesinde destek veren kurum niteliini oluturmaktadr.limizin gerek corafi konumu gerekse doal potansiyeleri dikkate alndnda yatrmclariin cazip bir merkez olduu gerei gz ard edilmemelidir. Melih YURTER Afyonkarahisar Ticaret ve Sanayi Odas Ynetim Kurulu Bakan 36 37. L L E R YAT I R I M K ATA L O U AFYON KARAHSARL N ADIAFYONKARAH SAR TELEFON KODU00.90272KALKINMADA NCEL K DURUMU5084 Sayl Kanun KALKINMADA NCEL KL L KAPSAMINDA MI ?HAYIR GENEL B LG LER HEKTARKm2L N TOPLAM YZLM 14.230 L N TOPLAM NFUSU 1.000 K %Erkek 408 Kadn402 L N NFUS YO UNLU U (Ki i/Km2) 57L N ALI AB L R TOPLAM NFUSU1.000 K %Erkek 271 Kadn272 L N F LEN ALI AN NFUSU1.000 K %Erkek 112 Kadn 7 LDEK S ZL K ORANI (%) 4,46ULA IM B LG LERS V L YOLCU ULA IMINA AIK HAVAALANI SAYISI1 HAVAALANI YURT TAR FEL SEFERLERE AIK MI?HAYIRULUSLARARASI UU LARA AIK MI ? HAYIR (*) ULUSLARARASI UU LARA AIK EN YAKIN HAVAALANI Havaalannn AdSleyman DemirelUzakl (Km)150LDE DEM RYOLU STASYONU VAR MI ?EVET L MAN VAR MI?HAYIRL N EN YAKIN L MANA UZAKLI I (Km)Limann AdzmirUzakl (Km)325 Km L N ANKARAYA UZAKLI I (Km)Karayolu (Km)257Demiryolu (Km) 415Havayolu (Saat) L N STANBULA UZAKLI I (Km)Karayolu (Km)456Demiryolu (Km) 475Havayolu (Saat)E T M B LG LER LDEK TOPLAM OKUL ve RENC SAYISIOKUL SAYISI RENC SAYISIlk retim 49597.068Lise40 11.668Meslek Lisesi 56 13.25337 38. L L E R YAT I R I M K ATA L O U AFYON KARAHSAR Yksek Okul 2 Yllk 11 14.250 3 Yksek Okul 2 Yllk 11 14.250 Yksek OkulYllk Faklte 4 3 Yllk 913.038MESLEK L SELER N N 4 YllkFaklte SEKTREL DA ILIMI 9OKUL SAYISI 13.038MESLEK L SELER N N MakineMotor SEKTREL DA ILIMIOKUL SAYISI Motor Makine Endstri 6 n aat Endstri 6 Turizmn aat 2 Turizm Ticaret23 Di erleriTicaret 45 3LDE YABANCI D LDE EerleriM YAPAN OKULLARDi T OKUL SAYISI 45LDE YABANCI Dlk retimT M YAPAN OKULLARLDE E OkuluOKUL SAYISI Lise lk retim Okulu LDEK FAKLTE VE YKSEK OKUL. DA ILIMI LiseOKUL SAYISI LDEK FAKLTE Makine Mh. OKUL. DA ILIMIVE YKSEKOKUL SAYISIMakineMh. n aat Mh. Ziraat Mh.n aat Ziraat Mh.Endstri Mh. Gda Mh.Endstri Mh. 1 KimyaMh.Gda Mh. 1 Kimya Mh.letme 1 Di letme erleri 31 Di erleri T CAR FAAL YETLERE L K N B LG LERLDEK3 (*) LDEK TOPLAM T CARSAYISI YETLERE L K N B LG LER LDEK RKET FAALSAYI (*) LDEK TOPLAM irketAnonimRKET SAYISI 397 SAYIAnonim irketLimited2.859397Limited irketiahs irket 2.859ahs irketi LDE YABANCI SERMAYELRKET SAYISI SAYIirket Merkezi Ba ka Bir lde, SERMAYEL Bulundu unuz lde OlanlarLDE YABANCI retim Tesisi RKET SAYISI 1 SAYIirket Merkezi Ba ka ve retim Tesisi Tesisi Bulundu unuz lde Olanlarirket Merkezi Bir lde, retim Bulundu unuz lde Olanlar61 irketirket Merkezi ve retim Tesisi retim Tesisi Ba lde Olanlar Merkezi Bulundu unuz lde, Bulundu unuz ka lde Olanlar6 irket Merkezi Bulundu SERMAYE TUTARLARI (ABD $)lde Olanlar(*) TOPLAM unuz lde, retim Tesisi Ba ka261.944 (*) (*) YABANCI RKETLER N LKELER $) TOPLAM SERMAYE TUTARLARI (ABDLKE SM 261.944 (*) YABANCI Almanya N LKELER RKETLERLKE SMHollandaAlmanya rdnHollandardnS.Arabistan, spanya, ABD YABANCI RKETLER N SEKTRLER S.Arabistan, spanya, ABD RKET SAYISIGda YABANCI RKETLER N SEKTRLERRKET SAYISI GdaTekstilOtomotiv Tekstil MakineOtomotiv Makine Turizm 1Beyaz E yaTurizm1Beyaz E ya 38 39. L L E R YAT I R I M K ATA L O U AFYON KARAHSARMermer6(*) LDEK TOPLAM RET C RKET SAYISIRKET SAYISI MERKEZ LMERKEZ L DI IGda98 Otomotiv Tekstil6Elektrikli Aletler3 Makine malat 23Mobilya 5Di erleri SON 5 YILDA AILAN YER YER SAYISI20012002200320042005 187 LDEK RET C RKETLER N ST HDAMLARIF RMA SAYISI SAYISI 1-10292 SAYISI 10-25116 SAYISI 25-50 71 SAYISI 50-100 16 SAYISI 100DEN FAZLA 14 LDE ORGAN ZE SANAY BLGES SAYISI 2ORGAN ZE SAN.BLGES N N (BLGELER N N)Toplam Alan (M2)1.063.000 Bo Alan (M2)598.000ORGA. SAN. BLGES NDE FAAL YET GSTEREN F RMA SAYISIORGAN ZE SANAY BLGES NDE FAAL YET GSTEREN F RMALARINF RMA SAYISISEKTREL DA ILIMIGda46 Otomotiv Tekstil6Elektrikli Aletler8 Makine malat 15Mobilya-Ah ap rnler 9Di erleri144LDE SERBEST BLGE VAR MI ? HAYIRLDE DO ALGAZ VAR MI ?EVET LDEK MENTO FABR KASI VAR MI ? EVETLDE HAZIR BETON SANTRAL VAR MI ? EVET LDEK BANKACILIK FAAL YETLER LDEK BANKA UBES SAYISI 54 LDE KAMB YO YETK S N HA Z BANKA UBES SAYISI54 LDEK F RMALAR TARAFINDAN 2005 YILINDA KULLANILAN T CARKRED LER N TOPLAMI (M LYON YTL)39 40. L L E R YAT I R I M K ATA L O U AFYON KARAHSAR LDEK TARIM FAAL YETLER LDE EK LEB L R ALAN (Hektar) 617.704LDE 2005 YILINDA EK LEN ALAN (Hektar) 617.704ORMANLIK ALAN (Hektar)169.531LDEK TRAKTR SAYISI 23.615LDEK B ERDVER SAYISI 516LDE AVLANAN BALIK M KTARI (Ton) (*) LDE HASAT ED LEN TAHILLAR M KTAR (TON) Bu day 554.830Arpa461.418Nohut6.366Di erleri5.812(*) LDE YET T R LEN SEBZELER M KTAR (TON) Salatalk43.381Domates 23.223 K.So an12.952Di erleri 53.890LDE YET T R LEN ENDSTR YEL B TK LER M KTAR (TON)Ttn PamukFndkZeytin Ayie i8.753MsrDi erleri 932.526 LDE YET T R LEN MEYVELERM KTAR (TON) PortakalMandalina GreyfurtLimonElma39.858Kiraz 19.135Di erleri 30.341LDEK CANLI HAYVAN VARLI IB N ADETKkba786,7Bykba296,2 Kmes Hayvan 4.100LDEK ST RET M (L TRE)237.945 Ton/YlLDEK YUMURTA RET M (M LYON ADET)79.125 Ton/Yl LDEK KOVAN SAYISI (ADET) 14.067 LDEK ET KOMB NASI SAYISI 13 LDEK ENTEGRE TAVUK ET TES S4 L N YA I ALDI I GN SAYISI107,6 LDE M2YE D EN YA I M KTARI429,2 mm 40 41. L L E R YAT I R I M K ATA L O U AFYON KARAHSAR L N KARLA RTL GN SAYISI37,5LDE DI T CARET FAAL YETLERLDE HRACAT ve THALAT LEM YAPILAN GMRK VAR MI? EVET(*) EN YAKIN GMR E UZAKLIK (Km) (*) LDEN YAPILAN HRACAT1.000 ABD $2000 Yl55.5752001 Yl72.3162002 Yl77.6662003 Yl 104.8482004 Yl 132.3992005 Yl 158.292 (*) LDEN YAPILAN HRACATIN SEKTREL DA ILIMI1.000 ABD $Tarm rnleri 2.083Gda Sanayi5.818 Otomotiv Tekstil755Makine 1.770Elektrikli AletlerDi erleri 141.510 (*) LDEK HRACATI SAYISIF RMA SAYISI0 500 Bin $ 85500 Bin 1 Milyon $17 1 Milyon 5 Milyon $22 5 Milyon 10 Milyon $5 10 Milyon $ Fazla 3(*) YAPILAN THALATIN SEKTREL DA ILIMI1.000 ABD $Tarm rnleriGda Sanayi Otomotiv TekstilMakineElektrikli AletlerDi erleri3.700 LDE MADEN ve TA OCAKILI I FAAL YETLER(*) LDE MEVCUT MADEN REZERVLER M KTAR (TON)Mermer 135 Milyon Ton Traverten 120 Milyon TonDi erleri(*) LDE LET LEN MADEN OCAKLARI OCAK SAYISIMermer23Di erleri 41 42. L L E R YAT I R I M K ATA L O U AFYON KARAHSAR(*) LDE IKARILAN MADENLER M KTAR (TON)Mermer 116.200 Kmr3.000Di erleri (*) LDE MEVCUT MERMER OCAKLARI ve M KTARI Ocak Says 23 karlan Mermer Miktar (Ton)116.200(*) LDE IKARILAN MERMER N C NSLER M KTAR (TON) Bal Beyaz E ya Gri eker Kaplan PostuSOSYAL GSTERGELERLDEK S NEMA SAYISI1LDEK T YATRO SAYISI T YATRO SAYISI Devletzel LDEK KARGORKET SAYISI 8LDE OTO K RALAMA RKET SAYISI LDE BULUNAN HASTANE VE KL N K SAYISI ? Devlet16zel 1 LDEK OTELLER N TOPLAM SAYISIOTEL SAYISIYATAK SAYISI5 Yldzl Otel Says2 1.2284 Yldzl Otel Says1 2103 Yldzl Otel SaysPansiyon221.580 LDEK ZEL TV KANAL SAYISI 1LDE YAYINLANAN YEREL GAZETE SAYISI 20LDE YAYINLANAN YEREL GAZETELER N ORTALAMA GNLK TOPLAM 10.000T RAJLARI LDEK ZEL RADYO KANALI SAYISIADSL NTERNET ERM VE HIZI 16 LET M B LG LER VAL L N WEB ADRES www.afyonkarahisar.gov.trBELED YE BA KANLI ININ WEB ADRES www.afyon.bel.tr T CARET ve SANAY ODASININ WEB ADRESwww.afyontso.org.trYATIRIM KONULARINDA TEMAS KURULACAK K ve KURULU UN ADI,Afyon Ticaret ve Sanayi OdasPOSTA ADRES VE E-POSTA ADRESBU TABLODA YERALAN B LG LERLE LG L OLARAK TEMAS KURULACAKDavut Ylmaz GSM: 0.532.617 10 07K N N ADI, ADRES , TELEFONU VE E-POSTA ADRES 42 43. L L E R YAT I R I M K ATA L O U ARIEn nemli Varl DaTarm ve hayvancln yapld, sanayinin yeni yeni gelitii kentteAr Da ciddi bir turizm potansiyeli oluturuyor.A nadolunun ranla balan tsn salayan yolun ze rinde bulunmas ile nemiartan ilin dousunda ran, batsndaMu ve Erzurum, kuzeyinde Kars,gneyinde Van ve Bitlis ile kuzeydousunda Idr ili bulunuyor. 566ky olan Arnn ileleri; Doubayazt, Talay, Diyadin, Elekirt,Tutak, Hamur ve Patnostur.Dou Anadolu BlgesininYukar Murat-Van blm iindekalan yksek Anadolu yaylasnndevam zerinde yer alyor. Topraklarnn yzde 46sn dalk alanlar,yzde 29unu ovalar, yzde 18ini platolar ve yzde 7sini de yaylalar oluturuyor. Arnn kuruluu M.. 18. yzyl ncesine dayanyor. M.. 15. yzylda Hurri Mitani krallnn kuzey ucunu igal etmi olan ve bu topraklarda asl hakimiyeti Urartularkurmutur. Orta Asyadan gelen kavimlerin Anadoluya girileri srasnda Ar, bir geioluturmu, dolaysyla bir ok medeniyete sahne olmu. Ancak bu medeniyetler Ary birgiri kaps olarak grdklerinden burada ok kkl bir uygarlk oluturamamlar. Kimerlerle balayp, Pers ve Makedonyallardan sonra M.. 1. yzylda Part ve ahlar, Moollar, lhanllar, Karakoyunlular ve Safaviler 16. yzyla kadar Ar ve evresindehakimiyet kurmular. 1514 ylnda Yavuz Sultan Selimin ah smaili aldran MeydanMuharebesinde yenmesiyle blge Osmanllarn eline gemi. Ar, 1877-1878 Osmanl-Rus Savanda Ruslar tarafndan igal edilmi, ayn yl yaplan Berlin Antlamasyla igalsona erdirilmi. Osmanl dnemlerinde yllarca sancaktarlk olan Beyazt, Cumhuriyetle birlikte vilayetolmu. 1927 ylnda corafi, ekonomik, nfus ve ulam gibi sebeplerle nce orbulak, Karakilise ve Karakse isimleri ile anlan il, 1938 ylnda il snrlar iinde yer alan ve Trkiyenin 43 44. L L E R YAT I R I M K ATA L O U ARIen yksek da olan Ar Dandan esinlenerek Ar adn alm. 1. Dnya Savada igalaltnda kalan il, 15 Nisan 1918de igalinden kurtulmu. lin sanayi mallar ihtiyac genellikle uzak illerden salanyor. Sanayisi Trkiyenin ekonomik gcne katkda bulunucak ve byk lde etki edecek derecede deil. Arnn toprak rnleri bakmndan da milli ekonomiye katks az. Yaplan sanayi kurulular halknbalca geim kayna olan hayvancla yneliktir. Hayvansal hammaddelerin bir ksm buendstri kollarnda ilenir. Topraklarnn yzde 7sini kaplayan yaylalar, zellikle hayvanclk asndan byknem tarlar. Bunlar geni otlaklarla kapl dzlklerdir. Arazisinin yzde 80i ekime elverili olmamasna ramen, Arda faal nfusun yzde76,3 tarm sektrnde alyor ve il topraklarnn yzde 30luk ksmnda tarm yaplyor.Ar ili hayvan varlnn blge ve Trkiye varl iindeki yeri incelendiinde; koyunda blge koyun varlnn yzde 16,02sinin, Trkiye koyun varlnn yzde 4,79unun, srdablge sr varlnn yzde 9.65inin, Trkiye sr varlnn yzde 1,95inin ve tavukta dablge tavuk varlnn yzde 2,93nn, Trkiye tavuk varlnn yzde 1,6snn il hayvanvarlndan olutuu grlyor.lin snr ili olmas nedeniyle gmrk ilemleri youn olarak yaplyor. Ticaretin merkezi Karaksedir. ran snrnda bulunmas ve Grbulak Snr Kapssayesinde Doubayaztta ticaret daha gelimitir. le merkezleri ayn zamanda ticaret merkezleridir. Kylerdeki ticaret; canl hayvan, hayvan ve ziraat rnleri ile eri ve satclarnpazarlad ihtiya mallarna aittir.44 45. L L E R YAT I R I M K ATA L O U ARI Cumhuriyet dneminde Arda yaplan en byk fabrika Ar eker Fabrikasdr.1976da temeli atlan fabrika 1984te hizmete girmi. Bu fabrika il ekonomisine, ii istihdamna ve hayvancla byk katk salam. Hayvanclk iin Doubayazt Yem Fabrikasnemlidir. Fabrika Yem Sanayii Genel Mdrlnce 1978de kurulmu. Blge hayvanclnn gelitirilmesi, hayvansal protein ihtiyacn yeterli seviyeye eritirmek amacyla koyun,sr ve tavuk yemi retiyor. Yllk kapasitesi 16 bin tondur. 1997 ylnda ise toplam 3 bin625 ton yem retilmitir.1990 ylnda DPT Mstearl tarafndan planlanp, 1991 yl yatrm programnaalnan ve 1998 ylnda da kurulan Ar Organize Sanayi Blgesi, ilde gzle grlr birgelime salamtr.Arda yatrmlar, 5084 sayl Tevik Yasas kapsamnda destekleniyor.Bununla birlikte kesin projesi biten ve ihaleye hazr barajlar, Arnn ehresini deitirmeye adaydr. Hem enerji, hem ime suyu, hem de sulama amal olarak kullanlacak Patnos eker Ova Baraj, Murat Baraj, Elekirt Aydn Tepe Baraj, Tutak Nadir eyh Baraj,Tutak Karahalit Baraj, Ar Yazc Baraj, Patnos Baraj bunlardan nemlileri. Sulama projeleriyle de Ar Ekinci Ovas, Patnos Ovas, Elekirt eryan ekonomiye katk salayacak. 5165 metre rakml, dnyann ikinci, Trkiyenin de en byk da olan Ar Da,deniz turizminin revata olduu dnemlerde alternatif turizmde hep hedef seilmi olmasna ramen, bugne dek yeterince yararlanld sylenemez. Nuhun gemisinin bulunduu iddia edilen Ar Da, stnden eksik olmayan kar ile yabanc turistlerin ilgi odaolmaya devam ediyor. 2000 ylnda ksmen de olsa turizme alan Ar Dana yzlerceyerli ve yabanc turist trman gerekletirdi. Ar Dana klarda brokratik engellerinkaldrlmasna ihtiya duyuluyor. Bununla birlikte, birok uygarln izlerini bnyesinde barndran Ar, tarihi ve kltrel deerlerin yan sra bozulmam doal kokusu, yksek dalar, yaylar ile lkemizturizmi ierisinde kendine iyi bir yer edinmi. Daclk ve yry sporlar iin ideal olanilin, kayak turizminde de iddias var.Her yln alt ay karlar altnda bulunan Ar iline 30 kilometre uzaklktaki Elekirtebal bulunan Gneykaya kayak tesisleri, Ar Valilii tarafndan yaptrlarak hizmete alm. Kayak turizmi iin ideal bir yer olarak seilen yer Douda Palandken ile Sarkamkayak pistlerine alternatif olarak yaplmtr. Yln yarsndan fazla karlar altndaolan bu piste yerli ve yabanc turistleri ekmek iiniyi bir tantma ihtiya var. Yeni Trk Lirasnda resmi bulunan shak Paa Saray, Arnn Doubayazt lesindedir.Saray, Seluklu ve Osmanl mimarisinin doudaki abidesi olarak kabul ediliyor.Dnyann Alaskadan sonraki en byk meteor ukuru da Ardadr. Yksek turizm potansiyeline sahip ilde, 950 turistik belgeli olmak zere 3 bin yatakkapasitesi ile dnya turizmine ev sahiplii yapabilecek altyap mevcuttur. 45 46. L L E R YAT I R I M K ATA L O U ARIARI L TANITIMI VE YATIRIM KONULARI limiz, lkemizin Dou Anadolu Blgesinde yer alan ve snr illerimizden biridir. Kuzeyinde Kars ve Idr, Dousunda ran Devleti, Batsnda Erzurum, Gneyinde Van ve Bitlis, Gney Batsnda Mu illeri ile komudur. Gller hari yzlm 11.376 km karedir. Arnn, deniz seviyesinden ortalama ykseklii 1.637 metredir. Ar, idari olarak biri merkez ile olmak zere 7 ile, 12 Belde ve 569 ky, 351 mezra mevcuttur. 2000 Yl Genel Nfus Saym sonularna gre 528.744 dr. Ar da halkn en nemli geim kayna tarm ve hayvanclktr. limiz Doubayazt ilesinde bulunan Ar Da, shakpaa Saray, Doubayazt Kalesi,Eski Beyazt Camii, Meteor ukuru, Nuhun Gemisinin zi ve Buz Maaras, Diyadinilesinde bulunan Diyadin Kaplcalar, Talay lesindeki Balk Gl ve Hamur lesindeHamur Kmbeti gibi Tarihi ve Turistik deerlerimiz mevcuttur. LMZDE YATIRIM KONULARI A- Ar da tarm sektrnde verimlilik ve retim artrmak amacyla aadaki yatrmkonular nerilmitir. 1- Jeotermal Seraclk 2- Meyve ve Sebze Yetitiricilii 3- Baklagil Yetitiricilii 4- Kltr Cevizi Yetitiricilii 5- Yem Bitkileri Yetitiricilii B- Arda Hayvanclk Sektrnde Yaplabilecek Yatrm konular 1- Organik Tarma dayal hayvanclk 2- Su rnleri retimi 3- Arclk 4- Damzlk et ve st srcl 5- Koyunculuu gelitirme 6- Et ve yumurta tavukuluu C- Gda Sektrnde Yaplabilecek Yatrm konular 1- Helva ve lokum retim tesisi 2- Biskvi ve gofret retim tesisi 3- Karma yem retim tesisi D- Tekstil Sektrnde Yaplabilecek Yatrm konular 1- Tekstil giyim retimi 2- orap retimi 3- El hals ve kilim dokuma 4- Yn iplik retim tesisi E- Plastik Sektrnde Yaplabilecek Yatrm konular 1- PVC Profil Dorama, PVC ve PE Boru retimi 2- Plastik eya ve ambalaj malzemesi retimi konular nerilmektedir. Halil brahim AKPINAR Ar Valisi46 47. L L E R YAT I R I M K ATA L O U ARIAr ilimiz bilindii zere ekonomisi tarm ve hayvancla dayanmaktr. Tarm ve hayvancla dayal retim tesislerinin kurulmas ilimiz iin faydal olacaktr. Organize Sanayi Blgesi altyap almalarmz balamtr ve mteebbisleri buraya davet ediyoruz. Son yaplan Tevik Yasasndan umduumuzu bulamadk. Nedenine gelirsek il saysnn arttrlmas ve Dzce ve Karaman gibi sanayisi gelimi ve retim tes islerinin kurulmas daha kolay olan illerin bu yasaya dahil edilmesidir. Aslnda karlacak yasalarn blgesel ve sektrel bazda olmas daha yararl olacaktr. Biz ilimiz olarak daha kolaylatrc ve bizim gibi gelimemi illere daha ok olanaksalayacak yasalarn karlmas ve mteebbislere buralar yatrm yaplacak ekilde imknlar salanmas gerekmektedir. Btn mteebbisleri ilimize davet ediyoruz.SayglarmlaS. NAZF ACARBAYAr Ticaret ve Sanayi OdasYnetim Kurulu Bakan 47 48. L L E R YAT I R I M K ATA L O U ARI L N ADI A RITELEFON KODU00.90472 KALKINMADA NCEL K DURUMU KALKINMADA NCEL KL L KAPSAMINDA MI ?EVETGENEL B LG LERHEKTARKm2L N TOPLAM YZLM11.376L N TOPLAM NFUSU528.7441.000 K %Erkek 273,824Kadn 254,822L N NFUS YO UNLU U (Ki i/Km2) 46 L N ALI AB L R TOPLAM NFUSU1.000 K %Erkek 168,214Kadn 161,114 L N F LEN ALI AN NFUSU 1.000 K %Erkek 102,7 9Kadn81,1 7LDEK S ZL K ORANI (%)44 ULA IM B LG LERS V L YOLCU ULA IMINA AIK HAVAALANI SAYISI1 HAVAALANI YURT TAR FEL SEFERLERE AIK MI?EVET ULUSLARARASI UU LARA AIK MI ?HAYIRULUSLARARASI UU LARA AIK EN YAKIN HAVAALANIHavaalannn Ad ERZURUM Uzakl (Km) 180 KM LDE DEM RYOLU STASYONU VAR MI ?HAYIREN YAKIN DEM RYOLU STASYONU stasyonun Ad HORASAN Uzakl (Km) 92L MAN VAR MI? HAYIR L N EN YAKIN L MANA UZAKLI I (Km) Limann Ad TRABZON Uzakl (Km) 483 KML N ANKARAYA UZAKLI I (Km) Karayolu (Km)1057 KM Demiryolu (Km) Havayolu (Saat) 1.45 SAATL N STANBULA UZAKLI I (Km) Karayolu (Km)1405 KM Demiryolu (Km) Havayolu (Saat) 2.30 SAAT ET M B LG LER 48 49. L L E R YAT I R I M K ATA L O UARILDEK TOPLAM OKUL ve RENC SAYISIOKUL SAYISI RENC SAYISILDEK TOPLAM OKUL ve RENC SAYISIlk retimOKUL SAYISI671 RENC SAYISI112,196Liselk retim18 671 9236112,196Meslek LisesiLise 15 183269 9236Yksek Okul 2 Yllk Meslek Lisesi3 151500 32693Yksek Okul 2 Yllk31500Faklte 4 YllkYksek Okul 3 Yllk13000 MESLEK L SELER N N 4 Yllk Faklte SEKTREL DA ILIMI1 OKUL SAYISI3000 MESLEK L SELER N N Makine Motor SEKTREL DA ILIMIOKUL SAYISIEndstriMotor Makine 4n aatEndstri 4 Turizmn aat Ticaret Turizm2Di erleri Ticaret 9 2 LDE YABANCI D LDE Eerleri YAPAN OKULLAR DiTM OKUL9SAYISI LDE YABANCI Dlk retimT M YAPAN OKULLAR LDE E OkuluOKUL SAYISI Lise lk retim OkuluLDEK FAKLTE VE YKSEK OKUL. DA ILIMILiseOKUL SAYISILDEK FAKLTE Makine Mh. OKUL. DA ILIMI VE YKSEKOKUL SAYISIMakineMh. n aat Mh. Ziraat Mh.n aat Endstri Mh.Ziraat Mh.Gda Mh. Endstri Mh.KimyaMh. Gda Mh. letmeKimya Mh.Di letmeerleri E T.FAK.,SA LIK M.Y.O.LDEK T CAR FAAL YETLERE L K N B LG LERT.FAK.,SA LIK M.Y.O.Di erleri ELDEK TOPLAM T CAR SAYISI YETLERE L K N B LG LERLDEK RKET FAAL SAYILDEK TOPLAM irket SAYISIAnonim RKETSAYI100 Anonim irket Limited827100 Limited irketi ahs irket2169827LDE YABANCI SERMAYEL ahs irketi RKET SAYISI SAYI 2169irket Merkezi Ba ka Bir lde, SERMAYEL Bulundu unuz lde OlanlarLDE YABANCI retim Tesisi RKET SAYISISAYIirket Merkezi Ba ka ve retim Tesisi Tesisi Bulundu unuz lde Olanlarirket Merkezi Bir lde, retim Bulundu unuz lde Olanlar1irketirket Merkezi ve retim Tesisi retim Tesisi Ba lde OlanlarMerkezi Bulundu unuz lde, Bulundu unuz ka lde Olanlar 1 TOPLAM SERMAYE TUTARLARI (ABD $)irket Merkezi Bulundu unuz lde, retim Tesisi Ba ka lde Olanlar 172.000 YABANCI RKETLER N LKELER TOPLAM SERMAYE TUTARLARI (ABD $)LKE SM172.000YABANCI .. RKETLER N LKELERHOLLANDA LKE SM.. HOLLANDA..Di .. erleriYABANCIRKETLER N SEKTRLER Di erleri RKET SAYISIYABANCI Gda RKETLER N SEKTRLER RKET SAYISI TekstilGda 1 Tekstil 1 49 50. L L E R YAT I R I M K ATA L O U ARI OtomotivMakineTurizmBeyaz E yaDi erleriLDEK TOPLAM RET C RKET SAYISIRKET SAYISI MERKEZ L MERKEZ L DI IGda 7 Otomotiv Tekstil 1Elektrikli Aletler Makine malatMobilya50Di erleri2SON 5 YILDA AILAN YERYER SAYISI2001 962002 90200310520041402005152LDEK RET CRKETLER N ST HDAMLARIF RMA SAYISI SAYISI 1-1059 SAYISI 10-25 SAYISI 25-50 SAYISI 50-1001 SAYISI 100DEN FAZLALDE ORGAN ZE SANAY BLGES SAYISI YOKLDE SERBEST BLGE VAR MI ? HAYIR LDE DO ALGAZ VAR MI ? HAYIR LDEK MENTO FABR KASI VAR MI ? HAYIRLDE HAZIR BETON SANTRAL VAR MI ? EVET LDEK BANKACILIK FAAL YETLERLDEK BANKA UBES SAYISI 17LDE KAMB YO YETK S N HA Z BANKA UBES SAYISI11LDEK F RMALAR TARAFINDAN 2005 YILINDA KULLANILANT CAR KRED LER N TOPLAMI (M LYON YTL)LDEK TARIM FAAL YETLER LDE EK LEB L R ALAN (Hektar) 361.000 HEKTAR LDE 2005 YILINDA EK LEN ALAN (Hektar)248.000 HEKTAR ORMANLIK ALAN (Hektar)LDEK TRAKTR SAYISI 4717 ADET LDEK B ERDVER SAYISI LDE AVLANAN BALIK M KTARI (Ton)90.250 TON LDE HASAT ED LEN TAHILLARM KTAR (TON) 50 51. L L E R YAT I R I M K ATA L O UARIBU DAY 216.830 TONARPA..95.245 TON..Di erleri LDE YET T R LEN SEBZELER M KTAR (TON)T.FASULYE 833 TON DOMATES520 TON LAHANA 5825 TONDi erleri LDE YET T R LEN ENDSTR YEL B TK LER M KTAR (TON) Ttn Pamuk Fndk ZeytinAyie i621 TONMsrPANCAR 230.780 TONLDE YET T R LEN MEYVELERM KTAR (TON)Portakal MandalinaGreyfurt LimonElmaKirazDi erleri LDEK CANLI HAYVAN VARLI I B N ADETKkba 1.352.654Bykba309,751Kmes HayvanTLAF ED LDLDEK ST RET M (L TRE)129,186 LDEK YUMURTA RET M (M LYON ADET) 226,501 LDEK KOVAN SAYISI (ADET) 5520 LDEK ET KOMB NASI SAYISILDEK ENTEGRE TAVUK ET TES SL N YA I ALDI I GN SAYISI 70 LDE M2YE D EN YA I M KTARI300-350 L N KARLA RTL GN SAYISI 150LDE DI T CARET FAAL YETLERLDE HRACAT ve THALATLEM YAPILAN GMRK VAR MI? EVETEN YAKIN GMR E UZAKLIK (Km)122 LDEN YAPILAN HRACAT 1.000 ABD $2000 Yl2001 Yl2002 Yl 51 52. L L E R YAT I R I M K ATA L O U ARI 2003 Yl 2004 Yl SINIR T CARET 2005 Yl23.650.987LDEN YAPILAN HRACATIN SEKTREL DA ILIMI1.000 ABD $Tarm rnleri Gda SanayiOtomotiv7.983.473Tekstil 12.773.542 Makine Elektrikli Aletler Di erleri2.893.972 LDEK HRACATI SAYISIF RMA SAYISI 0 500 Bin $51 500 Bin 1 Milyon $ 22 1 Milyon 5 Milyon $55 Milyon 10 Milyon $1 10 Milyon $ FazlaYAPILAN THALATIN SEKTREL DA ILIMI 1.000 ABD $ SINIR T CARET Tarm rnleri165,432 Gda SanayiOtomotivTekstil Makine Elektrikli Aletler Di erleriLDE MADEN ve TA OCAKILI I FAAL YETLER LDE MEVCUT MADEN REZERVLERM KTAR (TON) ... Di erleri LDELET LEN MADEN OCAKLARI OCAK SAYISI ... Di erleriLDE IKARILAN MADENLER M KTAR (TON) ... Di erleri LDE MEVCUT MERMER OCAKLARI ve M KTARI Ocak Says karlan Mermer Miktar (Ton)52 53. L L E R YAT I R I M K ATA L O U ARI LDE IKARILAN MERMER N C NSLER M KTAR (TON)...Di erleriSOSYAL GSTERGELER LDEK S NEMA SAYISILDEK T YATRO SAYISIT YATRO SAYISI DevletzelLDEK KARGORKET SAYISI7 LDE OTO K RALAMA RKET SAYISILDE BULUNAN HASTANE VE KL N K SAYISI ? Devlet8zel 6 LDEK OTELLER N TOPLAM SAYISI OTEL SAYISIYATAK SAYISI5 Yldzl Otel Says4 Yldzl Otel Says 1 1603 Yldzl Otel Says 3 500Pansiyon15 300LDEK ZEL TV KANAL SAYISI1LDE YAYINLANAN YEREL GAZETE SAYISI 3LDE YAYINLANAN YEREL GAZETELER N ORTALAMA GNLKTOPLAM T RAJLARI LDEK ZEL RADYO KANALI SAYISI 3ADSL NTERNET ER M VE HIZI 512 LET M B LG LERVAL L N POSTA ADRES [email protected] VAL L N WEB ADRESwww.agri.gov.trBELED YE BA KANLI ININ POSTA ADRES www.agri.bel.trBELED YE BA KANLI ININ WEB ADRES [email protected] CARET ve SANAY ODASININ POSTA ADRES [email protected] T CARET ve SANAY ODASININ WEB ADRESYATIRIM KONULARINDA TEMAS KURULACAK K veKURULU UN ADI, POSTA ADRES VE E-POSTA ADRES BU TABLODA YER ALAN B LG LERLE LG L OLARAK TEMAS FERDI BAYCAN GELKURULACAK K N N ADI,ADRES ,TELEFONU VE E-POSTANEVZAT GNGR CAD.NO:22/A RIADRES T CARET VE SANAY ODASI B K.53 54. L L E R YAT I R I M K ATA L O U ARI54 55. L L E R Y A T I R I M K A T A L O U A K S A R AYTarm, Hayvanclk veMakine...Kentte, geleneksel retimin dnda makine retimi de yaygnlayor. Aksarayn en byksanayi kuruluu olan Otomarsan dizel fabrikas ise kendi evresinde bir yan sanayioluturmu durumda.A ksaray ve evresindeki arkeolojik kazlarda elde edilen bulgular,blgedeki ilk yerleimin kkeninin Neolitik a (.. 8 bin)akadar uzandn gsteriyor.Arkeologlara gre AksaraydaNeolitik an anak mleksiz ilk dnemine ilikin ipular da bulunuyor. Konya yaknlarndakiatalhykte yaplan kazlarda . . 7 bin-6 bin yllarndaki Aksaraya ait belgelerbulunduu biliniyor. atalhykteki bir maara resminde Aksaraydaki Hasan Da lavpskrtrken grlyor.Aksarayda Ihlara Vadisinde bulunan bir hyk Neolitik adaki hayata dair ok sayda ipucunu ortaya seriyor. Alet-silah yapm iin kurulan obsidyen ileme atelyeleri ok yaygn. Bu atelyelerde retilen yar ilenmi obsidyenler, dei tokua dayal bir ticaret kapsamnda rdne kadargnderilmi. Bu obsidyenlerden yaplm ok sayda alet ise mzede sergileniyor. Bu aletlerin Anadoluda benzeri yok.Aratrmaclar, Akl Hykte bulunan bir iskelete dayanarak, dnyada bilinen en eskibeyin ameliyatnn burada 20-25 yalarndaki bir kadna yapldn sylyor. Aksaraydaki kazlar blgedeki hayatn Kalkolitik ada da (.. 5900-3200) kesintisiz srdn gsteriyor. Bulunan alet ve eyalara baklrsa alet, silah, ara, gere yapmndabakr daha ok kullanlyor. Sabann kullanlmasyla tarmsal retim ve verimlilik artyor,evcil hayvanlarn says oalyor. Nfusu artan, zenginleen, byyen kylerden kasabalar,ehirler ortaya kyor. 55 56. L L E R Y A T I R I M K A T A L O U A K S A R AY Tarihte kurulan her kyn, her ehir gibiAksarayn ad hakknda da bir ok rivayet, birok efsane anlatlyor. Aksarayn ilk adnn I.Hattuiliye ait eski Hitit metinlerinde geenNenessa (Nenossos) olduu sanlyor. ..718 ylnda ise Aksarayn ad, antik Hitithiyerogliflerinde inukhtu olarak geiyorPersler igal ettiklerinde blgeye Gzelatlar lkesi manasna gelen Cappadociaadn veriyor. Aksaraya ise .. 42de sonKapadokya Kral Archelaos kendi adna atfenKolonea-Archelais adn veriyor. Bizansdneminde bu adn Taxara eklinde deitii grlyor. En eski Seluklu kaytlarndaise kentin ad Aksera, Aksara olarak kullanlyor.Zamanla nemli bir ticaret merkezi haline gelen ehir, byk devletlerin kurulmasndan sonra sras ile Asur, Hitit, KapadokyaKrall ve Roma mparatorluunun egemenlii altna giriyor. Bu dnemlerde Aksaray byk ve nemlibir ehir. 666da slam ordular tarafndan fethediliyor. Bir sre Bizans ve slam hakimiyetiarasnda el deitiren Aksaray, 1076ta Kutalmolu Sleyman ah tarafndan Seluklutopraklarna katlyor.Seluklu dneminde Aksaray uzun birdurgunluk srecine giriyor. 1318de Anadolu Seluklu Devletinin yklmas ile Karamanoullarnn hakimiyeti altna giren Aksaray 1398de Yldrm Bayazd tarafndan Osmanltopraklarna katlyor. Osmanl dneminin banda Aksaray byk bir sancak merkezi.1584 tarihli bir yazl belgeye gre Aksarayda hemen tamam Trk olan 9 bin 500 kii yayor. Ancak ehir zamanla klmeye eski nemini yitirmeye balyor.Bir sre sonra da Aksarayn stats kaza merkezi ve kaza olarak deitiriliyor.Bu klmenin etkisiyle olsa gerek, tarihi kaytlara gre Fatih Sultan Mehmedinstanbulu fethiyle birlikte Aksaray halknn bir blm stanbula yerleiyor. stanbuldakiAksaray semtinin ismi de bu ge dayanyor. Aksarayllar, yeni yerletikleri yere eski ehirlerinin adn veriyor.Osmanllar zamannda Nide sancana bal bir kaza merkezi olan Aksaray, Cumhuriyetin kuruluunda 1924te il merkezi yaplsa da 1933te yeniden ile merkezi oluyor 56 57. L L E R Y A T I R I M K A T A L O U A K S A R AYama 1989da tekrar il merkezi haline getiriliyor. Aksaray ekonomisi tarma ve hayvancladayal. lde tarmsal retim yaplan topraklarn miktar 420 bin 430 hektar. Ancak bu tarmtopraklarnda sulama oran hala ok dk. Hali hazrda tarm topraklarnn sadece yzde17si sulanabiliyor. Tarm topraklarnn yzde 80den fazlasnda ise kuru tarm yaplyor.Aksarayda byk lde hububat tarm yaplyor. Tarm arazilerinin yzde 50den fazlasnda hububat, sulama yaplan alanlarn yzde 34nde de eker pancar ekiliyor. eker pancar retimi asndan Aksaray, Trkiyenin nde gelen illeri arasnda yeralyor. Sebze ve meyve retiminin tarmdaki pay ise yzde 4. Aksarayda ayrca bata buday olmak zere arpa, burak, msr, patates, soan, fasulye, keten, kenevir, zm ve elmayetitiriliyor. lin yksek blgelerinde yaygn olarak hayvanclk yaplyor. Platolardaki geni otlaklarda ok sayda koyun besleniyor. l merkezine 25 kilometre uzaklktaki Koa Devletretme iftlii tarm ve hayvancln gelitirilmesinde nemli roller stlenmeye devamediyor.Tarmsal retim yannda, baz yrelerde hal ve kilim dokumacl yaplyor. Tapnarkynn hallarnn ok mehur olduunu da eklemek gerekiyor. Aksarayda un, st, yemgibi gda sanayi tesisleri yannda, madenlere dayal sanayi ve metal eya, makina imalat dagelimi. lin tek ar sanayi kuruluu Otomarsann dizel motor fabrikas. Bu fabrikayadayal bir yan sanayi de gelimeye devam ediyor. Aksarayn maden varl kesin olarak bilinmiyor. Seramik sanayiinde kullanlan kaolin, az saydaki iletmeye ramen il ekonomisinehatr saylr katkda bulunuyor. 57 58. L L E R Y A T I R I M K A T A L O U A K S A R AY Stratejik stnlkleriyle Aksaray, yurt iinden ve dndan yatrmclarn ilgisini ekmektedir. Ulam olanaklar vekarayollarna balant kolayl, Aksarayn yatrm ikliminiiyiletiren en nemli zelliklerinden biridir. Aksaray, pekYolu gzerghnda, dou ile bat, gney ile kuzey ana balant yollarnn kavak noktasnda; Ankara (220 km) ile Adana(240 km), Konya ile Kayseri (150 km) arasnda, Trkiyeninmerkezinde yer alan blgesel bir ekonomik g adaydr. Aksarayn kalknmada birinci derece ncelikli yre oluuve tm devlet teviklerinin mevcut olmas da yatrmclarn tercihlerini etkileyen stnlklerindendir. Aksarayda yatrm yapan firmalara altyaps hazrlanm bedelsiz arsa tahsisiyaplabilmektedir. Bununla birlikte, alanlarn gelir vergisi stopaj ile sigorta pirimi iveren paylarnn tamam; enerji tketiminin ise yars hazine tarafndan karlanabilmektedir.Ayrca, retim yapan KOBlere ynelik olarak, devlet desteklerini sunmakla ykml olanKOSGEB (Sinerji Oda Tip 2), Valilik hizmet binasnda sanayicilere hizmet sunmaktadr. Aksaray Organize Sanayi Blgesindeki arsalarn % 90dan fazlas tah