iklimlendirme Sistemlerindeki Soğutma Gruplan …mmoteskon.org/wp-content/uploads/2014/12/1993-15.pdfb. Sp !it Klima Ci hazlan (şekil 2,3, ve 4) 1' Tek kondenser ve tek Evaporaıör

TESKON 1 KLİ-015

MMO, bu makaledeki ifadelerden, fikirlerden, toplantıda çıkan sonuçlardan ve basım hatalarından sorumlu degildir.

iklimlendirme Sistemlerindeki Soğutma Gruplan Tipinin Seçim Esasları

BElli KORUN

FORM A.Ş. Balmumcu Bağdadi Sk. No: 1 BEŞIKTAŞ -ISTANBUL

MAKINA MÜHENDiSlERi ODASI iZMiR ŞUBESi. ALl ÇETINKAYA BUL V ARI NO: 12 KAT: 1 ALSANCAK-lZMlR

BilDIRi

İKLİMLENDİRME SİSTEMLERİ SO(; TİPİNİN SEÇiM ESASl"A

Bedi KORUN

ÖZET

UP LARI

İklimlendirme sistemlerinin ana cihazlarını Soğutma Gruplan teşkil eder. Soğutma grup~ lannın sistemleıiııe uygun seçimi ise;

- Sistemin çalışma ömrü,

- Enerj-i kazanımı,

- İşletme kolaylığı,

~ Bakım rahatlığı ve çalışma emniyeti bakımından önemlidir.

Aşağıda bugünkü tatbikatlarda en fazla kullanılan sistemlere uygun soğutma gruplarının tercih kıstasları belirlilmeye çalışılmıştır.

1. SEÇİM KIST ASLA RI

Kullamlması düşünülen soğutma gruplannın seçimi aşağıdaki dummlam uygun olarak pro-jeci tarafından belirlenir.

- Dış m aha l şartları

- İç m aha! şartlan

- Kullanım gayesi

Tatbikat imkanları

- Tesis maliyeti

- İşletme maliyeti

- Bakım kolaylığı

- Çalışma emniyeti

2. UYGULANAN SİSTEMLER

a. Pencere tipi apercy ler (Şekil l)

1 "- Yanlız soğutma

2°- Soğutma ve Heat pumplı ısıtma

3°- Soğutma ve Elektrikli ısıtma

Bu cihazlar müslakil oda ve hacimlerde kullanılır. Tesis masruHarı ucuz, işletme masraflan yüksektir.

307

Pencere Tipi Klima

.Şekil 1

\ \~

\

Split Kl i.ma Cihazı (Kanalsız)

.Şekil 2

Sp li t Klima Cihn/ 1 \[\dı'" l 1 ı !

.Şekil 3

308

r \

"1) ( 1

Typicııl Applicalioıı

TYPICAl REFRIGERANT PIPiNG

Şekil 4

ZONE 1-EVAPORATOR

UNIT

Split Klima Cihazı (Birden fazla evaparatörlü)

309

b. Sp !it Klima Ci hazlan (şekil 2,3, ve 4)

1' Tek kondenser ve tek Evaporaıör 1 ii sistemler

- Kanalsız sistem (Ductiess Blower coil)

- Kanallı sisten1

2'- Tek kondenser ve birden fazla Evaparatör lü sistemler

- Kaııalsız sistem

- Karıallı sistem

Bu sistemlerde (a) şıkkmda olduğu gibi; Yalnız soğutma, Heat pump ve Elektrikli ısıtma tatbikatlan yapılmaktadır. Bu sistemler daha ziyade ufak ve miinferit tatbikatlarda kul­iaııı!ımıktjıdır. Evler, villalar, mağazalar, restoranlar vs.

c. Paket Terminal dlıazlan (şekil 5)

(Packaged terminal Air conditioniııg nniı)

- Soğntmalı ve Elektrik ısıtıcılı

·· Soğutmah ve Heat pump lı

Bu dhazlar (a) ve (b) şıkkındaki cihaziann kullamldığı yerlerde kullanılır. Sessiz çalışırlar tesis ve işletme maliyetleri diğerlerine göre daha düşüktür.

d. Paket tipi klima cihazıarı (şekil 6,7)

1'- Hava soğııtmalı

- Soğutmalı ve veya serpaııtin ısıtıcılı ·

- Soğntmalı ve Heat pump ısıtıcılı

2' .. Su soğııtmalı cilıazlar

Bu dhaı.lar temiz hava ve rutubet koııtrolııım gerektiren müstakil mahal vekatlarm klima edilmesinde kullamhr. Bilhassa Bankalar, sinemalar, iş yerleri ve miistakil evler gibi

e- Merkezi soğuk su sistemleri (clıitler) (şekil 8,9,10)

1 '· Su soğııtmalı sistemler

2'· Hava soğutmalı sistemler

3'- Evaporatif soğutıııalı sistemler

Bu sistemler büyük ve yaygın binalar için kullanılır. Tesis ve işletme maliyetleri diğer sis­temlere göre daha düşliktiir. lş!ıaıılan, oteller, resmi daireler, hastaneler vs. binalar gibi

f. Merkezi direkt genişlemeli sistemler (şekil!!, 12, 13)

310

Srt·d Sfeeı·e (1/ld Clw.ı.1"is wiıfı {(ıllim•f mav he mırdımnl """! insfafled · .ıtagcd capitııi

\-ı,ııı,fıınl, tii'O pnsifum, l'rıiıı!ol, extwd~:·d ,ı/ımıimmı air «riile ,!, !ln·ı.~ ah !5 ~r 45a lt • 1111 ralicdi

Emi!)' acreHrd }i ffer alfoın-.fi!ler .\erııidııg wiffıoıır nıhiııef remowıf

DımıMt. sam'ı·h rç.ıf.>'ltıın' nu• ta! uıMııd /'('lltain.·;­

aıtrocth·e jin· _}'l'm·s i{!l ııse

)

Cfwice of .wrmped fmn·a or <Wdıifecıımıl i1mı·er hı desig11er·nıf1ır.v

Cmıfm{ pmıd w/rfr('s.n·.t tfıe Ameı·iums with Oi.tıılıiiirfn Act

Re{rigermıf tftn·.n f'll/'1

nilll(lfie.f ıdılı t'I/IÜoıım, rı/rı/ rcg11l11timı.ı· mıd rı·rluı n mtıinteıımııT ı·ı1.\IJ

Ciimıllr'.'ı'nıi(r ı

Spaı·m f'ıorid,·.\ u·i11ıl ımı!

iı!filmHiı•ıı

Oprimwllıı.wfıırirın l'ackrıKf' tın·rı·ll/.1 /ı, di from fl'.RIIjlillg oıad, ,,,ı ı during ndı/wr·rıthı ı

S fide in Cfıa.ui.\ fits mo.1t .rtrmdard .t!t·ert·s of all major lırmıd.l·_(tır ;-,,pid rftmjir

Paket Term.i.m.1l K1:ims Cihazı

Hoıban~~~ 1~1dnj ?>npp!y >md fhı~ı>m Alt

lıı~roll~tlcırı w1rı\ OAD 11\ Q"j'~onr Ah· ıı~">rııır~.

Ouwrı-ntl S<ırıpty ""'ri fhı!um Alı ın~!i>l!nı:,,, wl~h ltiMrHı f\ool Mmınllnu l'rmm"

Hnva Şoğutmalı Paket Klima Cihazı

Şekil 6

CONT~O!. Ci!?:WO!:f'Q -­Mkroptç~rıssor Cnnfıotlı'ı wHh ~tıpply fı.1r $(!n sor ımd hlı<gnıtm1 log!c

~"lflf"'I"Hl.I\TOR ·- Coppl"fr Tube ll!n"'ı"""' rln fyp{'! Co!! W!!h !.'loh~

'''"''"'"' nfN-ırt Clrcu!llng For Full ı 'H""'"' ııp<>ıııllon

w rı lff'i COOl~D CONOf:N§lH'l -­,_~, • h:<ınir·ally CI!Cfltıtıb!e Shell snd ·,ot~· ... n ... ~ıgrı Slıed For Full f)<""l"riııwn

CA®INF.J 1"nlly !nsu!ııtr:rl. S Gmıgı; fntm0 ,;ınrJ !0 G:ıllq(? Grı51wted f'tHlf>l« wHfı n.-.ıv:Hılıı~d

Stı;>~l unr! tJıık,ıf FrıAim'l rin!~lı

OW'HON'At iNt.\'"'1 VAN~l:S- Ooll'l, lnw f'ı!"'fı~mı~ Ornp t"lr!tlgn wllh Opl!onn! f!nd Corılrol

MOTOR MOUNT!HQ - Hetıvy Duty Sh-'Pf B n~':! wl! h Ef1~y Broll. teııslon /;.Ojırstm~m~

SI'UHHNOS- S~IH\Iiq•ıl•·çı rı"' Bt>rır!ngs St>lecltHf Foı Av,..r:-or Setvlcf! In E:ncesıı ol 200.fl'lf' 11 '"' ·

COMf'R!I!!'!SO~ - Rn!ıuy Scr~w or A Pıılr ol l Speed necırrocııllng Type

llatm::ı UN@: ASSEM~l'f- Thıııml'll

E~rıln'llrın Vrı!v~. Slghl Glıı•:~/MDI~l\H& lnrllcl'ltm. ~ol~ııniô Vtdv\:', Shırl OH Vıı!ve Chrtıçlrıg Vrılve, ;md Op!lc:ımıl ı lot Oa!ı R}'l'f!S~

Şc~k:U l -- Su So~utıııalı Paket RHma Cihazı

Soğutmalı Chiller

Şekil 8

VEATICAL scnıı::w

COMPRESSOR

Hava oo~utmnlı Chiller

Şekil 9

stJCl!ON ... Evaporatıf Soğutmalı Chiller

Şekil 1 rı

313

DXSYSTEM2W WATER COOLED

~-A111212122!2122iil22122ill122122122

Oıılsid~~

!\ir Dıırnper -::r----·-

-·""'"' ' ı t

RelumAir

Waler Cooled

Duct .•

t ı SupplyAir SupplyAk Supply Alr

Su Soğutnıalı Direkt Genişlemeli Soğutma Sistemi

Şekil ll

314

DX SYSTEM 311 Alil COOI.ED

Return Air ran ------ı__5---~ __ [ --

VI\V Box f~IIV Box VII V !lo,;ı ~]~J ·g'J

ReturnAir Supp!y Air

Hava Soğı.ıtmalı Di.rekt Genişlemeli Soğutma Sistemi

Şekil 12

315

ı t Supply /\ir Supply /\ir

Ou!side

/\ır Dampe: r-rıolief -,--~

Dan'!;':'_ ı 4 t

®~-r] t

Reıurn 1\ir Suppfy /\Ir Supply Alı

Şekil 13 Evaporatif Soğutım'llı Di.rekt Genişlemeti

Soğutma SistE-mi

Supı~yAir

" " ' > ' <? ~

,,, ,. "

' ~ +: '

~ ' ;:;:

' ~ '

' "- ~ " ~ 5 ~ o

t:J o OQ< lll f-'

çı

ııı N f-' ,_.

s: [/) <{JJ o ro '"' :>;"' 'ö ,_., rt f~ ,_., § f-'

-ı:-f-' <= :ı:: ro ııı rt 'D §

'"Cl

o ""' :::r' Ol N

'"

317

1'- Su soğutmalı sistemler

2'- Hava soğutmalı sistemler

J'. Evapoı·atif soğutmah sistemler

Genelde tek klima santralının kulanılması gereken yerler için kullanılır. Tesis ve işletme masraflan en dUşük sistemleddr.

g. Absorption'lı.ı sistemler (şekil 14)

Yüksek kapasiteli sistemlerde soğutma elde etmek için atık buhar ve sıcak su kul­lamlmak!f!dır.

Son gelişmelerde doğ.al gaz ve kullanan düşük kapasiteli cihazlar yapılmaktadır. Doğal gazlı soğutnıa gnıplannm çevreye olumlu katkısından dolayı yaygınlaşması bek­lenmektedir.

lı. Isı Geri Kazammlı Sistemler (!leat recovery-Hcat Pump) (şekil 15, 16, !7) (Tablo l)

l'· Havadan havayaBiR

2'- Sudan suya J-1/R

3'- Sudan suya ısı pompahın (Heat Pump)

Isı geri kazanım sistemlerinde atılım eksoz havasının ısı ve rutubetinin, alman dış havaya verilmesi ile büyük miktar,da enerji geri kazanımı sağlanır.

Sulu sistemlerde ise soğutma kulesi ile atmosferc atılan cneı:ji geri alınarak enerji tasaımfu sağlamr. Eğer malmide nehir ve deniz bııhmuyorsa bu ortamlar kullamlarak enerji ta-sarrufu daha da yüksek mi kırıra çıkan labilir.

Heat pumplı sistemlerde ise, soğutulan suyun göl,

yazın soğuk su, kışm ise sıcak su elde edilir. Ancak kışın yer altına verilmesi gerekmektedir.

3. PROJELENDİRJ\lEIJEKİ KlSTASLAR

318

·CTOR

c;ıutd~ -15~ce:---v

ail:

DR UNI'l'

CASING

Havadmı-havaya Isı geri kazanım c.ihazı

Şekil 15

319

exlıaust

--

. -

l' M .

---c:

G- ------ ----

~ '" , __

Yl V"

. <(·

"' r: :o "' :;ı

Vl

"' "' -

Klima Santralların~""--------------------<--------~-------------1 Sıcak su

• !- • pampaları Sıcak su

tankı

~·. . ~ ı ~Eşanjör HRG

..__-!·- SSG ----~-----, SSG. 1--ı

Deniz suyu Eşanjörü

1 .KD ~ KD ı- w .~~

ı o · ı HRD ı l : ı ·-1-•--4@-f<+,

~

r---------ı

. ı 1 KandenSer 1

1 . 1 - 1 1

~~ L ______ :._ı

,------ı

~ Kondenser pompası:

1.-

·c:ı

.~ Heat ilecovery f : 1 Deniz .. s~yu H/R ı . ı EşanJoru

~

Pompası ı f_..!.ı _____ ...L.. ______ +.,rf-1 Evaporatar ı L _______ j

. 550--.J

SSD

c:ı

"' Cl

·-~-

ı-ı ISI GER! KAZANIMLI VE .DEN!Z SUYU SOCUTMALI HEAT PUMP S!STEM!

Şekil l7

'--

Deniz suvu pomoası Tl ---·-----------

BEYTUR OTEL ECONOV~T KL!MA !St GER! KAZANIM HESAPLARI

-----·vAZ KOSUL.L..AR,I {37 C :O!S -HAVA)---- ----KI$ KOStJU..AR!. C-i-3 C OIS HAVA)----

TAZE HAVA E!CONOVENT Vl!F!Y!i ODA EKONQVENT EKONOVENT EKONOVENT TASARRUF ODA El<ONOV!? .. "iT EKONOVENT EJ<QNOVENT KAZANÇ UN ITE tM:S/h) MODEL \%) ÇIK1S.t OLı"ıADAN i:1-E (KW/h) ÇIKIS! OLı"'!ADAN !LS' (!<W/h}.

ıcı i KW/i'"d (!(W/hi <CJ {K't\1/h) (K"#/h}

-- --- - ----- -- -----AÇı 46{)0 1350 77 24 ::~~ .~ 31c02 10~01. 21 .. 01 22 17~0 :P.23 14.53 22.70

t>/C2 lo:s:lO 1'?00 76 :ı.• :ı:!. o &9 .. 80 z:ı:.""' %.77 22 17 .. 4-- 63". 76 ::>.S.37 ~o~~

""'" 13600 2150 77 24 2:!.5 93.07 30.01 63 .. 0#- 22 1:.7./!iJ ır:t:.bS «l". 6·0 .;!f.oe

""'"'" !1644 2'900 76~5 :.ı 25 .. 5 78.65 25.40 52.9'9 22 17.5 94.3S 37 7'7 57.16 .. "' AC6. ta:z.oo 1900 78 24 25.3 oa. 79 2L07 47. ı.:z 22 t7.3 ea.z ::n~s7 S0.96 " '

AC 7 1.5000 2400 7" 24 ZS .. 2 105.:::1 32.35 n. so :::;: ta. o ı.:zo.zs 47.2~ 79.9&

V 2 4300 ı::::ıo 77 24 :ıs.s 29 .. 00 9.;:;:ı 1.9 .. b5 n 17 .. 0. 34 .. 90 t3 .. 5'9 %1$'21..

ll :ı: SS()()· 1500 79 30 30.0 25". o/7 .,,:;;:4 16 .. 73 30 ::4 .. 1 :39 • .:5 :0.2'i' 39.00

V S :=soo 4:'?00 78 24 25.3 1:51.74 47.90 10::!:' .. 94 22 17.3 1a2.oqı [ııı;' .tıı!5 l.l2 .. 44

\! 7 :ıoooo = "' 2 .. 25 .. 3- . 13'4.88 42.49 '?'2.39 22 t7.a llııl. S6ı ô1. .. 9t <?'!'. 9S

V'?. :50000 4ôOO 77 24 :ıs.s 337.21 108.75 Z.ZS.46 22 17.b 404s QS ı:rr .. 9!:1 246 .. 0.7 ---- -u::s .. .::4 :;.:ıo .. .:.:ı 765 KW/Iı 1::78 .. .!aO ~1.00 848 KW/h

5"ay • !5' s4at/Q:ün çalı ş~aada. =:ı o KW 7av • 5 saatigün çalış•adA 889f1'80 ""' TCPt..AM YILJ..IK KAZANÇ : 1469~0 KW ---------------

-..

b. Ci haz tipine göre

Hava soğutmalı grup

Evaporatif soğutımılı grup

Su soğutmalı gmp

Absorptioıı grup

Kapasite ton frigo

c. Kapasite performansı na göre (tablo 2)

1°- EER (Eııergy Efficieııcy Ratio) Encıji verimlilik oranı

EER=Q_ p

q= Devamlı çalışmadaki harcanan soğutma yükü (B TU/h)

p= Sistemin çalışmasında kompresör, fan ve pompalar için gerekli toplam enerji (W)

EER qeğerleri cilıazm max soğutma kapasitesindeki perfoımaıısını belirler bu del1;er ne kadar yUksek olursa o cihazııı verim perfomıaıısmm o kadar yüksek olduğu anlaşılır. EER he­saplamasında max kapasideki değer esas alındığından kısmi yüklerdeki del1;erler dikkate alııımaz bn nedenle EER kaba bir verim değerleııdirmesidir.

ı•. COP (Coefficiem of performaııce) Performans kat sayısı

Elde edilen eııeıji (W)

Harcanan enerji (W)

Bu katsayı birimsiz olup soğutma ve özellikle ısıtma kapasitesi perfonuansını belirler. Değerler bUyiidükçe verim artac

3'-IPLV (lntegrated Part l oad value) (şekil 1 8)

IPLV=f).l ( A+B l + 0.5 Oh.C) + 0.3 ( C+D) +O.!D

2 2 2

A= K w/Ton % 100 Kapasitede

B= K w/Ton % 7 5 Kapasitede

C=Kwffon % 50 Kapasitede

D= Kwffon % 25 Kapasitede

324

Bu değerlerin mukayesesı ARI standartma göre 85-95 °F kondenser, 54-44 °F Evap su sıcaklıklan ve .0005 kirlilik oranına göre yapılmaktadır.

4'· APL V (Application partload value) Tatbiki kısmi yük değeri (şekil 19) (Tablo 3)

APL V= IPL V ıLKyv/lillı.ımıJ~ . .gılış_rııa~G.ri K wffoıı ARI standart değeri

IPL V ve APLV değerlerini kullanarak oransal kapasite kontrollu kompresörlü Chiller soğutma gruplarmda mukayesesi yapılır ve bu rakkamlar grup tercihlerinde eko-nomik kullanım açısından en mühim faktörü oluşturur.

Tablo 3 de belirtilen bir görüleceği gibi santrifüj gnıbumm EER değeri vidalı gruptan daha yüksek olnıası bu gnıbıın daha az enerji harcadığmı göstennez. Bu grupların mu­hakkak IPL V ve APL V değerierini ımıkayesc etmek gerekir. Tablodan da görüldüğü gibi Vidalı gnıbun IPL V değeri hayli diişükWr ve kısmi yiiklerde daha az enerji harcar. Nitcim Tablo 4 de Santrifuj ve Vidalı gnıplarm kısmi yüklerdeki enerji harcamasına bakıldığında 600 Ton 1 frigo kapasitesindeki soğutma gmbıırıda Vi dalı grub tm !32.907 K w daha az eneıji har­cadığı gürül ür.

d. Çalişma maliyetine göre crablo 4 ve 5)

C (Cost of Operaı.ioıı) çalışma maliyeti

C= Rx H x K w

C= Çalışma (TL)

R= Ortalama maliyeti (TUKwh)

H= Çalışma süresi (saat)

K w= Harcanan

Tablo 4 de değişik kompresör!ii soğutma gnıplarmm bir mevsim (4035 saat) çalışma anmdaki enerji sarfiyatılll ve enerji tasarnıfunclan dolayı çalışma maliyet farkını

göstermektedir.

Tablo 5 de lıir tatbikat için kullamlacak soğutma gnıbımun Hava veya su soğutmalı olması halinde işletmedeki enerji maliyetinin ktircccği !Inans harcamasım göstermektedir. Enerji ma­aliyeüne göre sistemlerin seçimi daha kolayiaşmış olmaktadır.

Yukanda verilen değişik yaklaşımlar dikkate alınarak en uygun ve ekonomik sistem seçiminin yapılması gerekmektedir. Bu seçimin isabetli olması, Proje mühendisinin veya Müşaviriııin tecrülıesine, sistemler arası Enerji tasarruf mukayese cetvellerinin titizlikle bazırlamnasma ve hu mııkayesclerde bulunacak tesis ve işletme ve bakım maliyetlerinin ne­ticesine bağlıdır.

325

!s_W Ton

,, '

.4

10

WCX·-·A .... Total Energy Savings The red line shows !he new three compressor

WCX-A series compared wilh typical compelition models

20 30 40 50 60 Percen! (%) Full-load

70 80 90

ABI lntegrated Part-Load Valve (IPLV) From ARI 550-86

IPLV=.528 1-...----~---------

Şekil 18

Iüsmi YUk Enerji Kazaının Mukayesesi

326

100

(f) w U) w t

~ J ~ j [ lU

z w Y. J t

\J J.

-

'

o o rı

"., ...... ___ .,..

"""· '" '·,, 1', '

"'··

'

ı 1

"· .... '>-, '\

...... ,\

"": 1~ ' '"-,~\~

\". \ ::~- ----

\ '· \ " ı, 'lo, \,

'•\\

1--- \. \ '\

il--·

\ ' " --·-------

-

---- .

o 'ii

.

o If)

327

\ \

1

"\.~

\ '• ' •,

1"1

'•

' \,~,

\ ıı.\

--

\*\ \::.,

\ 1\ -~ \

\

o N

\ ':ı.

\

\

o o ri

o Ol

o 'li

o "ııı

f-ı ı-ı o 1/)

'ii< fıı

g~ ~

o i

o -- (1\

1\ o N

o rı

o o

H

J < n H

>

t ı-,

~ llı H <11

~"' fi: z •rl ~Cl.

.t,Ji. ' vı

t h

,J J z o f-ı (~ H

(4

f

o o

J 1

" 'l) o i<--

... (ı)

~ ı .ı o o \

z r c \ıl

o

t ~

r:ı o

1 ~) ~

t:z ~~ 1-" ı-l

"' ~ o-.,

\ ı--- '

\-" \ \

lı: \

\ --------

'll h c (ı) O '-----·

lı "' ~

t [li" o

~ ... o tıJ

~ o

... \0 o

;.ı

o o

'---

\

\

KW ENERJI HARCAMASI

ı-ı

o o

\\ \. l \\ '··\ \\

"'"' \\ \\,

-,~\

'\ ~

'\,'-_ '\ ·,_

'~·. " \.:\ ·~

'\:.>·~.

328

-~ -~~---~~-~----~---

' '•

-

-. ••

1

'\ c --

'

-

(%)

IJ\F'ASt TE

KlSMI YUK ENERJI MUKAYESESI

Pl:STDNLU Sr~tHR 1 FlJ.J (%) O<VJ> <%) <f<W)

VtDALI (%) (K\~)

-·-------------**********************------------------~****************~ 5 14 ,..,.~ ..,

.::. ...• ~ •.) 24 32H8 6 8.6 l.O J.4 >-'\..,. .,.

.::. ·-~ ~ ._\ 24 32~8 6 8.6 15 ~7 .. ::·-' 37 .. 6 24 ~!.2 ~ 8 8 1 1 o 5 20 23 37~6 24 32~8 l.1 15.8 25 23 .37. 6 24 32~8 14 20~ 1 30 33 54~3 28 3B~3 18 25~8

35 3:3 54 .. 3 32 4:3.7 21 30~2

40 48 79.8 7~ . ..:•-..) 47.8 25 35~9

45 48 79.8 40 54 .. 7 30 43~ 1 50 48 79.8 44 60. 1 36 5 ı~ 7 55 64 105s5 47.5 64.9 42 60.3 60 64 1.05$5 52 71. 1 46 66. 1 65 75 124~2 57 77.9 51 73~2

70 7= d 1.24~2 62 84.8 57 8!.9 75 75 124o2 67 91 .6 64 91.9 80 86 142 .. 5 72~ 5 99. ı 69 99. ı 85 86 142u5 79 108.0 74 106. ~" 90 1.00 165.9 86.5 ı 18.2 80 !.14.9 95 100 165.9 93 127. 1 B7 124.9

' l.OO l.OO 165.9 1.00 l.36. 7 ı.oo 1.43.6

i•:: AP AS 1: TE <TON) = 199,5 199.0 19!. B

FNEF\Jt YüKü = 165.9 l.36. 7 143.6

EEH <BTUH/WAfTl - 14.43 17.47 16.0.)

C OF' <l•JATT /l1ATTl = 4023 5e 12 4.70

IPLIJ "" 0~625 o .. 55(

'• '

Tablo 3

329

"' "' o

~sc

• LOAD PROFILE COMPARISON •

on ıı Ton Water Chı1ler, Operatlng 4035 Hrn. per Year, in lndiarıapofis, !N

CONDlTIONS i CEI\'TRIFUGAL CHILLER 1 ROTARY SCREW CHfLLERl . REO'D i o/o \. 100% % KW 1 'i 100% ı % i0iv 1 -:-"1

, OAT 1 HOURS 1 LOAD 1 KW lNPUJ REOUIRED . K'NHR KW JNPUT REOUIRED J KWHR ı i 95 i 93 1 iOO \ 420 j 100 j 39,060. j 420 j 100 i 3:3.060

93 1 90 ı 95 ' 91 90 1 90 1 -,~V

1 """ ' ~,V&V 1 .. """' ' .GQ """""~'-1.1'">"

' ' ı 89 90 1 85 1 420 .ss 1 32,130 420 .82 30,996

87 i 93

ı so ' 420 1 .80 • 1

31~248 ,420 1

.76 29,686 ' 135

1

93 75 420 1

~- 24,295 420 .70 . 27,342 .ro ' 83 186 70 42()

1 .71 55,465 420

1

.65 ' 50,778 81 186 ' 65

1 420

ı .68 53,122 420 .60 45,872

79 279 1 60 420 .63 1

73,823 420 .55 64,449 1

1 1 Tl 93 ı:;• 420 ı .61 23,827 420 .50 ıs,s:,ıo ~o

75 366 50 420 .60 92,232 420 .46 70,711 73 180 45 420 .55 41,580 420 .41 30,996 71 366 40 420 .50 76,860 420 .38 58,414 69 279 35 420 .45 52,731 420 .35 41,013 67 276 30 420 .40 46,369 42() .31 35,93:5 65 273 25 420 .30 34,776 420 Zl 30,958 63 366 20 420 .30 . 46,116 420 .25 38,430 61 270 15 420 .30 34,020 420 . 23 25,082 59 273 10 420

1

.30 34,398 420 20 2.2,932 57 93 5 420 .30 11,718 420 ı 20 7,812

'fOTAL~NUAL KILOWATI HRS._ L CENTRIFUGAL 873,699 ı ROTARY SCREW 740,792 --- ---- .. -- -- -----

ÇOST OF OPERATJON;

- CENTRIFUGAL CHILLER ··- 873,699. J<W HR.x $0.04_CQST/!\WJ:iR .::!_$34,947 ,96 ANNuAL FOWER COST K:W HR ;ı: $0.04 COST.rı<Y/ HR • $29 631 68 ANN!JAL POWER COST

$ 5,31 6.28 COST D!FF. PEl'> YEAR ROTARY SCREW CHILLER ·-·-·-- 740,792

CHILLED WATEFl 44° LWT

K ISMI

COND. WAI:::R 85" EWT • 95" LWT .. · Tablo 4

YUK ~JKAYESE TABLOSU

ll!WA S05UTMA VE SU fJ05UTt1AL1 S 1 STEt1LHU N MUKAYESES l:

Sistemler 171 aylık bir sezon baz alınarak deşerlendirllmlştir.

YATIRIM MIKTARLARI

Al Su Soşutmalı Sistem

al Soğutma grubu bl Boşutma Kulesi cl Kule pompaları

2 X 63.000.-$ X 7.600.-TL/$ = 957.600. (l(H). -ll i i(l, 000. (l(H). -- ]1

48. ooo. ooo. --rı

81 Hava Soşutmalı Sistem

2 X 55~000~000.-TL 4 X 12~00()~000.-TL

Toplam = ı. • ı. ı. 5. 600. 000. --· ll

al Boşutma grubu 2 H 75.600.-$ x 7.600.-TI_/$ = 1.149.120.000.-TI

FtiEH.J .! Mllf<AYESES .t

ll ) Bu Soğut.malı Si st. em

E;) t<ompre~ör ~ H 45!..980 h~ .:~

b) Kule Fanlar·ı ~ N 30 kıA$ !{ 5.018 saat .. ::

c) F'omp al e.r 4 N !.5 h~ )·t 5.01.8 saat

Top le. m

B) J~Ava So§utmalı Sistem

a) KompresHr 2 x 780.822 kw b) VorıdensE:r" Fanlt::ı.l'*ı~ (4 H 7 .. 5 kt>J) :< 2 H 5 .. 018

Top 1 ,~m

l SLEH1E 1'1ASHAF 1 1 V IL.L HO

{)) Stj So§utmalı Grup

88!..127.000.-TL/Yıl

81 Hava Boşutmalı Grup

1.862.725 kw x 650.-TL/kw = 1.210.771.200.-TL/Yıl

t <c:LETI-1E FARI<l 329.644.200.-TL/Yıl

··:rıt·IUÇ

= --=

9033960 !·'\•1

301~080 !· t·.J

1.50~540 I·'H

1.. 355~ 580 l·:ıJ

l..561.645 ""' 301 ~ 080 l::t\1

1. 862~ 725 !~q

ll0r iki sistemin mukayesesinde yatırım miktarları hemen hemen aynı nldu§u halde su su§utmalı sistem llletme maliyeti olarak lıer sene f11ıgi.inH\ fiyatlara göre 329.644.200.-TL ekernemi getirmektedir-.

Tablo 5

331

KAYNAKLAR:

l- ASHRAE Handbook Fuııdameııtals

2- Duııham Buslı Ine. USA teknik ııeşriyat

3- Leııııox Ine. USA teknik neşriyat

4- Robur Ga. USA teknik neşriyat

ÖZGEÇMİŞ

1953 yılmda YILDIZ TEKNIK ÜNİVERSlTESI'ıı den Makina Mühendisliği, 1964 yılmda THE CITY UNIVERSiTY OF NEWYORK da Master derecesi aldı. Nato ve Emekli Sandığı Otel Inşaatlarmda Kontrol Mühendisi olarak çalıştı. 1965 yılında FORM A.Ş. ni kurdu. Halen Soğutma, Havalandırma, Nemlendiıme ve Nem alma konulannda Taahüt, Mümessillik ve lmıılat yapmakta olan bu şirketin idarecisi olarak çalışınalarına devam etmektedir.

332