Ijiiteigee uzsen naadam

Монгол наадам

Монголчууд нэгдсэн төр улсаа байгуулснаас хойш наадмыг хийж ирсэн.Мөн удаан

хугацаанд “Даншиг” нэрээр наадмаа ч нэрлэж байсан.

Энэ нь “Бат-Орших” гэсэн утгатай Төвд үг юм.1921 оны ардын хувьсгалтай золгож, энэ

мөчөөс жил бүрийн 7-р сарын 11-нд хувьсгалынхаа ойг хийж ирсэн уламжлалтай

юм.

Яруу найраг сонсоё

Би/home/user13/Documents/шүлэг/Би-г холбоос

Бавуугийн Лхагвасүрэн

1944 онд Төв аймгийн Өнжүүл сумын “Баясгалант дэнж” гэдэг газар төрсөн.

Мэргэжил: 1958 онд Лүн сумын дунд сургууль,1958-1961 онд Улаанбаатар хотноо Худалдааны техникум, 1973 онд

Москвагийн Кино урлагийн дээд сургуулийн Кино найруулагчийн ангид суралцсан.

Шагнал: 1989 онд МЗЭ-ийн нэрэмжит шагнал,1990 онд “Төрийн соёрхол”, 1991 онд Америкийн Аризоно муж улсын утга зохиолын салбар дахь “Соёлын доктор” цол, 2003 онд “Ардын

уран зохиолч” цол хүртжээ.Уран бүтээл: 1982 он “Уянгын тойрог”, 1985”Цагаан тэнхлэг”, 1988 он

“Хос уянга”, 1990 он “Гашуун өвс”, 2006 онд “Бүрэн түүвэр” нэртэйгээр номоо хэвлүүлснээс гадна “Боржигоны бор тал”, “Говь”,

“Буруу энгэртэй дээл”, “Хил дээр бичсэн шүлэг”, “Ижийтэйгээ байхад би баян байсан...” зэрэг шүлэг, “Бүлээн нурам” кино, “Атга нөж” жүжиг

зэрэг олон шилдэг бүтээл туурвижээ.

Хичээлийн сэдэв

Ижийтэйгээ үзсэн наадам

ЗОРИЛГО

Зохиогчийн намтар, шүлгийн агуулга, хэл

уран сайхантай нь танилцана.

ЗОРИЛТ

Зохиогчийн намтартай танилцах

Шүлгийг уншиж агуулгыг нь мэдэх

Шүлэгт гарч буй дүр дүрслэлийг мэдэх

Шүлэгт гарч буй зарим үг хэллэгийн утгыг мэдэх

Шүлгээс уран дүрслэлтэй хэсгийг сонгон унших

1-р бадаг

Ижийтэйгээ үзсэн тэр жилийн наадамЦэцэг нар хоёртоо бахардсан наадамИжийтэйгээ үзсэн

тэр жилийн наадамЧихэр инээд хоёртообялуурсан наадам

2-р бадаг

Наадамчдын зулай дээр

Нар голлон халуун байсан ч

Элбэг дээл шиг Ижийнхээ сүүдэрт

хярахад сэрүүхэн

3-р бадаг

Дан эмжээртэй Даалимбан дээлнээс миньДаавууны шинэхэн үнэрСэнгэнэх нь даан сайхан

4-р бадаг

Над шиг гоё хүнгүй Тэр жилийн наадамНар хур тэнцсэн Тэр жилийн наадам

5-р бадаг

Долоогийн даваа Нар хэвийлгэн шувтарч “Даага ирлээ” гэсэн шуугиан Наадмын хөндийг дүүргэсэн сэн

6-р бадаг

Тоссон, ирсэн хоёр тоос Бичигтийн хөндийд томолдож Тоос тоосны дундаас Зургаан даага сугарсан сан

7-р бадаг

Хошуу сүүл даран Хоорондоо их ойрхон

Барианы газар Бараа саахалтын хиртэй

8-р бадаг

Бэлчээрт хүрсэн нь л түрүүлнэ дээ! гэсэн аархалЭмээл дээр ноцож байхадБичигт хадны сүг зурагТатвалзаж байх шиг санагдсан

9-р бадаг

Хөтөлгөө гүүтэй өвгөн уяач хажууд байсныг

Хөөрч догдлохдоо би хараагүйсэн

Зөв талын дөрөөн шинж хан хийлгэн

Жингэнэтэл үүрссэн хөтөлгөө гүү нь тэлүүлэв

10-р бадаг

Зургаад нь явсан буурал даагаЗуузай даран янцгааснаа

сүүл нь годойжХаанаас гарсан ид шид нь энэ вэ?

гэлтэй Хар хурдаараа яралзан барианд

магнайлав

11-р бадаг

Хөлсийг нь хусах зав өгөлгүй Хөхөө хөх гэж эх уруугаа шунгав Эхийгээ дууг сонссон Эсгэл даага сум юм билээ Ингэдэг гэдгийг нь мэддэг Хашир уяач нум юм билээ.

12-р бадаг

Ижийтэйгээ үзсэн тэр жилийн наадамЦэцэг нар хоёртоо бахардсан наадамИжийтэйгээ үзсэн тэр жилийн наадамЧихэр инээд хоёртоо бялуурсан наадам

Үгийн баялагаа нэмэгдүүлээрэй

Дөрөөн сэнж- Эсгэл даага- Тэлүүлэх- Зуузай- Хярах-Эмжээр- Даалимба- Саахалт- Хөтөлгөө-

Үгийн баялагаа нэмэгдүүлээрэй

Дөрөөн сэнж- Дөрөөн сур орох гогцооЭсгэл даага- Эхийгээ хөхөж буй 2 настай адууТэлүүлэх- Өөр тийш зүтгэхЗуузай- Хазаарын амгай холбох цагариг төмөрХярах-Хөдөлгөөнгүй бүгэхЭмжээр- Эд юмны зах сэжүүрДаалимба- Даавууны нэг төрөлСаахалт- Ойр буусан айлХөтөлгөө- Сул хөтлөх адуу

Бүтээлч даалгавар

1-р баг: “Хан хийлгэн, сүүл нь годойж, цэцэг нар хоёртоо, бахардсан наадам” гэсэн лугаа хөдөлгөөнт

дүрслэлийг олж бичээрэй.2-р баг: Уянгын баатар яагаад өөрийгөө “над шиг гоё

хүнгүй” гэж тодорхолж байна вэ?3-р баг: Тэр жилийн наадам хаана болсон бэ?

Наадмын аль үеийг яруу найрагч сонгон бичсэн бэ?4-р баг: Ижийнхээ нөмөр нөөлгийг мэдэрсэн хэсгийг

олж уран унш.

Гэрийн даалгавар

Боржигоны бор тал/home/user13/Documents/шүлэг/Боржигоны бор тал