Top Banner
[email protected]
278

ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

Oct 08, 2020

Download

Documents

dariahiddleston
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Page 1: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

تابوتكمهلودلا لالج هدازهاش هب هلودلا لامك هدازهاش ىاه همان

رثاهدازدنوخآ ىلعحتف ازريم

ناريا رد تيطورشم ىلم بالقنا هشيدنا راذگ ناينب

هنيبوچ مارهب همدقم و ششوكب[email protected]

Page 2: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

MAKTUBATMIRZA FATHALI AKHUND ZADEH

AKHUNDZADES BRIFEMAKTUBAT- E AKHUNDZADEH

VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von

Bahram Choubine.3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint mit Genehmigung von

Bahram Choubine, Mai 2006ISBN 3 -932710-63 -0

Page 3: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

تابوتكمهلودلا لالج هدازهاش هب هلودلا لامك هدازهاش ىاه همان

رثاهدازدنوخآ ىلعحتف ازريم

هنيبوچ مارهب همدقم و ششوكب

Page 4: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

© by Bahram Choubine, alle Rechte, auch die des auszugsweisen Nachdrucks, der photomechanischen

Wiedergabe, der Herstellung von Mikrofilmen sowie der Einspeicherung in elektronische Systeme vorbehalten.

Diese Ausgabe erscheint mit schriftlicher Genehmigung des Herausgebers, Mai 2006

e - Mail: [email protected]

Umschlaggestaltung: Gitae - Mail: [email protected]

وكاب رد هدازدنوخآ ىلعحتف ازريم همسجم ،دلج ىور ريوصت مارهب همدقم و ششوكب «تابوتكم» باتك زا ديلقت و راشتنا ،پاچ ديدجت قح ظوفحم هنيبوچ مارهب ىارب ،نآ زا ىئزج و ىلك سابتقا و لكش رهب ،هنيبوچ

.تسا۲۰۰٦ هم .دش رشتنم هنيبوچ مارهب ىبتك هزاجا اب باتك نيا

Alborz VerlagGutleut Str . 150, 60327 Frankfurt/Mein

GermanyTel.: (+49) 069- 24248001, Fax: (+49) 069- 24248002

e - Mail: [email protected]

ISBN 3-932710-63-0

Page 5: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

زاب و دنشك ىم نيمزب ىا هراتس بش رهتساه هراتس زا رپ هراتس رپ ِنامسآ نيا

Page 6: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

تيناسنا قوقح و تيدازآ هئشن زا وت رگا ،ناريا لها ىا» هنوگنيا هب و ،تيدوبع هنوگ نيا هب ،ىدوب ىم رادربخ انب اهعمجم ...هدش ملع بلاط ،ىتشگ ىمن لمحتم تلاذر ددع رد وت ،ىدرك ىم تفايرد ار قافتا لياسو ،ىدومن ىم طقف وت ىارب ،ىرتدايز توپسيد زا بتارم هب تعاطتسا و هب قافتا ىنعي تلاح نيا رگا .تسا مزال ىتهج كي و ىلدكي زا ار دوخ و ىدرك ىم ىركف دوخ ىارب ،دش ىم رسيم وت«ىداد ىم تاجن توپسيد ملظ و چوپ دياقع

«تابوتكم»

Page 7: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

هدازدنوخآ ىلعحتف ازريم اب ام دنويپناريا هطورشم ىلم بالقنا لاس نيمدص كي هزيگنا هب

هنيبوچ مارهب ازريم اريز ،ميراپسب دوخ هظفاح هب ار ىداليم ۱۸۱۲ لاس ،ناريا رد ىبالقنا ىاه هشيدنا راذگناينب هدازدنوخآ ىلعحتف زا هسنارف شترا ىاه پوت شرغ هكيلاح رد ،لاس نيمه رد

.تسا هدش دلوتم ،ديسر ىم شوگب وكسم ربماون مهن رد .ميدرگزاب بقع هب ىمك مه اب ميئايب ،هسنارف بالقنا زاغآ زا سپ لاس هد تسرد ،ىداليم۹۹۷۱ هسج اب ،سرُك لها ىوجارجام و ،هناخپوت ناوج رسفا كي رب راوس هك ىلاح رد تراپانب نوئلپان مانب ،كچوك ىا ىاه ىتشك ىاه پوت نيمك زا تمحز هب كچوك ىقياق زا ىرارف همين و حتاف همين ،نوسلن ،ىسيلگنا رادرس ىگنج هب شدورو زا سپ زور دنچ ؛دوب هتشگ زاب نطو هب رصم ىلم سلجم ،شرادافو دارفا زا ىهورگ هارمه هسنارف و درك اتدوك ىبالقنا تلود هيلع هناردتقم و لحنم ار هسنارف ۱۸۰۴ هم هام رد و درك دوعص تردق ىاه هلق هب مارآ مارآ ار هسنارف روما هرادا هقلطم تردق اب و روتارپما ناونع اب .تفرگ تسدب ىلعحتف ازريم هك ىلاس نامه رد ىداليم ۱۸۱۲ رد نوئلپان ،دش هداز ناريا نيمزرس زاقفق رد هدازدنوخآ دوخب نامز نآ ات اپورا هك ىهاپس نيرتگرزب اب تراپانب و تفرشيپ وكسم ات و درب هلمح ىرازت هيسور هب دوب هديد

Page 8: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

ىنيشن بقع نيح رد اهسور نوچ اما .درك حتف ار رهش نآ شتآ هب ار وكسم رهش و هدرك ناريو ار اهيدابآ ىمامت هريچ هسنارف نايهاپس رب امرس و ىگنسرگ ،دندوب هديشك و ىراوخ اب نيگنس رايسب ىتافلت نداد اب نوئلپان و دش ماجنارس ىب و نينوخ گنج نيا و تشگزاب هيسور زا تلذ.داد زيگنا مغ ىناياپ وا هنابلط هاج ىاهايور هب ىلعحتف ازريم گرم اب نامز مه ًابيرقت ،دعب لاس داتفه زاس گنهآ )۱۸۴۰-۱۸۹۵( ىكسفوكياچ رتپ ،هدازدنوخآ

نوئلپان تسكش لاس نيمداتفه تبسانمب ،سور ريهش ىنوفمس تراهم و ىداتسا لامك رد ،هيسور رد تراپانب1ىسامح ار نوئلپان راب تراقح تسكش و تخاس ار ۱۸۱۲ ىندينش زا ىكي هك .درك ميسرت ىداتسا اب ىنوفمس نيا رد ار گنج تبكن ىو .تسام ناهج نادواج ىاه همغن نيرت سوقان زيگنا نزح گنز ىادص و پوت شرغ اب هارمه هب ناگدنيآ تربع ىارب و تخيمآ مه رد وكسم ىاهاسيلك .تشاذگ راگداي

دمآرد رد هك تسيا هعقاو نيرتگرزب ناريا تيطورشم ىلم بالقنا نوئش رد ار تالوحت نيرت قيمع و هداد ىور ناريا خيرات دوجوب ناريا ىداصتقا و ىگنهرف و ىعامتجا ،ىسايس ناديم هب اپ مدرم هماع راب نيتسخن ىارب اريز .تسا هدروآ.دندراذگ شيوخ تشونرس نييعت رد تكراشم ىارب هزرابم كپك و هنهك طاسب نديچيپ مه رد ىمدرم بالقنا نيا فده

1 Ouvertüre 1812،۲۷ رد ىو .درك رمع لاس ٦٦ هدازدنوخآ ]تشذگرد سيلفت رد ۱۸۷۸ هيروف

Page 9: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

هك ؛دوب تيناحور هاگتسد و راجاق ناهاش ىدادبتسا هدز و نادنمشيدنا ريگ ىپ شالت و ششوك ،ىراديب هجيتن رد اب ،تشحو و ىردلق و روز طيحم رد ناريا ناهاوخيدازآ رمث هب تيطورشم نامرف ىاضما اب و ناريا مدرم ىزابناج.ديسر ىزيربت نيب نشور دهتجم ،اقآ ىلع لضف ازريم نخس تيعقاو نيا ديؤم ،ىلم ىاروش سلجم لوا هرود هدنيامن .تسا ىخيرات تيطورشم بالقنا و ىهاوخيدازآ هشيدنا شياديپ تلع ىو و هداس ىنابز اب ار ناهاوخيدازآ هزيگنا و فده و ناريا نينچ ىلم ىاروش سلجم هيحاتتفا هسلج رد هاتوك ىنايب:دنكيم نايب ]ىلم ىاروش[ سلجم نيا هب ام ملظ ود تسوحن زا» ءاملع نينچ زا ىكي ،]تموكح ملظ[ ناويد زا ىكي ،ميديسر«]نايالم ملظ[ تلم ىدازآ زج ىنامرآ ،ىناريا ناهاوخيدازآ و نادنمشيدنا دارفا قوقح ىواست ،مدرم رب مدرم تموكح ىرارقرب و ىاهشزرا و اهيدازآ زا نايناريا ندرك رادروخرب و هعماج ميمصت رد نانآ تلاخد زين و ،ىعامتجا ىواسم و ناسكي نايم زا ناهاوخ نانآ .دنتشادن ىعامتجا و ىدرف ىاهيريگ ار هار ات .دندوب ىبهذم و ىموق ،ىتاقبط تازايتما نتشادرب.دنيامن زاب ناريا مدرم كي كي تقايل و ىگتسياش زاربا ىارب تيطورشم ىلم بالقنا لاس نيمدصكي نايناريا ام ىدوزب ىساسا نوناق راگزور دب زا هك دنچ ره.ميريگ ىم نشج ار ىپ نآ هب اهدعب هك ىياه ىئاسر ان همه اب ،تيطورشم قوقح و ىدازآ نانمشد ،نايالم هسيسد ببس هب ،ميدرب ىرايشوه و ىشيدنا رود مدع و ،ددجت و ىقرت و ىناسنا رد و دشن تياعر ىساسا نوناق ،هطورشم ىاه تلود

Page 10: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

ىاهنامرآ هاگچيه اما .ديسرن دوخ ىاهنامرآ هب هجيتن.....ديدرگن شومارف ناريا هطورشم بالقنا تموكح نارادفرط ىنعي ،هيقف هقلطم ىلو ،نونكا

و ناوريپ ىنعي ،هيوفص نارود نينوخ ثاريم ،«هعورشم» فلاخم ىرالاس مدرم هشيدنا اب هك ىناسك نامه نارادفرط و ىراكمه هيراجاق رابرد اب ناهاوخيدازآ هيلع و دندوب هقلطم تيالو» ىروتاتكيد ام نهيم رد دندرك ىتسدمه و ،دننار ىم تموكح ناريا تلم رب و هدروآ دوجوب ار «هيقف... دنلوغشم تلم قوقح ندرك لامياپ و ىلم تورث لواپچب نشور و نادنمشيدنا ،شيپ لاس هاجنپودصكي زا هكنآ لاح تيطورشم ردص ناهاوخيدازآ سپس و دنتشون ناريا نانيب اپب ىمالسا ىودب ىاه هشيدنا نيمه لباقم رد ناريا

ىزوريپ هب ار ناريا تيطورشم ىلم بالقنا و دنتساخ.دندناسر لامك رد «هيقف هقلطم تيالو» نارودزم ،هثداح دب زا

هنيك ناريا تيطورشم بالقنا نوماريپ تهالب و تلاهج هدناماو هك ار هيقف ىلو هقلطم تموكح و دنسيون ىم هنازرو ىقطنم هجيتن ،تسىدادبتسا ركفت نيرت ىودب و نيرت.دننك ىم دادملق ناريا تيطورشم بالقنا ،ىيارگ ىلم شبنج هك داد ميهاوخ ناشن ىدعب لوصف رد سور و ناريا ىاهگنج زا سپ نايناريا ىرگنشور و ىراديب نمكرت سپس و ناتسلگ نيگنن ىاه همان دهع ءاضما هيلع و عجارم ىاوتف اب زادنارب نامناخ ىاهگنج نيا .دش زاغآ ىاچ كاخ زا ىمين هكلب موس كي دش ببس و زاغآ نامز نآ ديلقت شنانيشناج سپس و راجاق هاش ىلعحتف نامز رد ،ناريا .دتفا سيلگنا و سور تسدب تسد زا اهنت تقيقح رد ،اهسور ناماد هب زاقفق طوقس تروص هب ناريا تموكح هكلب ،دوبن ناريا ىاهنيمزرس نداد

Page 11: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

و دمآ رد ريبك ىايناتيرب و ىرازت ىاهسور هدناشن تسد رب ،ناريا تلود اب ار دوخ هطبار زين ىياپورا ىاهتلود رگيد ليمحت ناريا رب اه هماندهع نيا هك ىتلذ و ريقحت ىانبم.دندرك ىم ميظنت ،دوب هدرك ناريا تيطورشم ىلم بالقنا و ناتسلگ همان دهع داقعنا نيب ام نهيم تدم نيا رد .دراد دوجو هلصاف لاس ۹۰ ًابيرقت تسد زا ار دوخ ىداصتقا و ىياضق ،ىسايس لالقتسا.....داد هماندهع ىداصتقا و ىعامتجا ،ىسايس زيگنا مغ ىاهدمايپ و تسود نهيم نايناريا ،ىاچ نمكرت و ناتسلگ ىاه ىپ رد ىپ ىاهتسكش نيا للع ات تشاد نآ رب ار دنمشيدنا ىپ رد و دننك وجتسج ار دوخ نهيم ىهابت و طوقس و و لاسنهك روشك ارچ هك دنيآ رب شسرپ نيا هب خساپ هدمآ راچد ىزيگنا مغ تشونرس نينچ هب ناريا ىخيرات ىنادان زا ىا هلاه رد ،زورما هب ات ،زونه هك ىشسرپ ؟تسا تشونرس ىيارچ هب خساپ ،نآ هب خساپ و هدنام تلاهج و....تسه زين ام نهيم زورما زيگنا مغ تسيود دودح رد ىناريا ناهاوخيدازآ و نادنمشيدنا خساپ و نويناحور ىپ رد ىپ ىاه تسكش زا سپ ،شيپ لاس ىرابجا و ىمازلا شريذپ و ،اهسور زا راجاق هاش ىلعحتف اب تفلاخم زج ىزيچ ىاچ نمكرت و ناتسلگ ىاه هماندهع ....دوبن هيراجاق ناهاشداپ و اهقف تردق و ىساسا لماع ،راب تفخ و رمتسم ىاه تسكش نيا و تفلاخم و ىقرت ،ددجت ،ىنهيم تاركفت دشر هزيگنا شياديپ و ،تموكح و تسايس رما رد اهقف تلاخد اب هزرابم

Page 12: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

2ديدرگ ناىناريا نايم رد نوناق تموكح هشيدنا نانآ . و دندوب هدش ناريا رد ىعامتجا قيمع ىاه نارحب هجوتم زا و نورد زا شا ىتسه ناشنهيم ،ناريا هك دنتسناديم رد اهنت هن هك ىنارحب .تسا هتفرگ رارق ديدهت دروم نوريب و نايرابرد راثآ رد هكلب ،ىعامتجا نيركفتم ىاه هتشون تلذ جياتن دوخ ،نانآ اريز .تفاي ىم هولج تموكح نالماع ....دندرك ىم هبرجت ار اهيناماسبان نيا راب و سامتلا اب هك دندرك ىم نامگ تسخن رد ناهاوخيدازآ دنهاوخ تساهنآ رظن دروم هك ىتاحالصا هب رارصا و هبال رگيد هقلطم تموكح ره دننامب ىادبتسا تموكح اما .ديسر دوخ ىرادياپ ىارب ىا هراچ بوكرس و تيانج و ىردلق زج لكشتم ناريا نويبالقنا و ناهاوخيدازآ سپ .تخانش ىمن ىلم بالقنا مچرپ قافتا و داحتا اب و رت مظنم و رت.دنتشارفا رب ار ناريا تيطورشم نيدلارفظم نامز رد تيطورشم نامرف هك تسا تسرد نيا

هشيدنا ناينب و ىركف ىنابم اما ،دش رداص راجاق هاش و ناشيدنا دازآ هليسو ىقرت و ددجت ،ىهاوخيدازآ هتشاذگ ىداليم مهدزون نرق لياوا رد ناريا ناهاوخيدازآ

.دش ىداليم ۱۷۷۶ رد لالقتسا ىاهگنج زا سپ اكيرمآ بالقنا و دوب نآ درواتسد ناهج كيتاركومد نوناق نيتسخن هك راعش هك ىداليم ۱۷۸۹ رد هسنارف بالقنا رد نآ ريثأت

2 و )اه همانهاش( ىتسود نهيم ركف هنيمز ناريا ىبدا مظن و رثن رد[ نرق رد ىناريا نادنمشدنا نايب هويش اما .دوب دوجوم اهقف زا داقتنا و تشاد رارق برغ ىعامتجا و ىفسلف راكفا ريثأت تحت ،ىداليم هدزون راعشا رد اهقف زا داقتنا هعلاطم ىارب .درك اديپ ديدج و نردم ىبوچراهچ]افش نيدلا عاجش فيلأت «نميرها راكيپ رد» باتك هب دينك هاگن ،ىسراف

Page 13: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

تشاد دوخ كرات رب ار «ىربارب ،ىردارب ،ىدازآ» فورعم رد نينچمه و ناهج رد ىگنهرف و ىعامتجا ىنوگرگد زاغآ...دوب ناريا هاگنآ و ىهاوخيدازآ و ىهاوخ ىقرت هشيدنا شياديپ نايناريا ىراديب رد ىقيمع ريثأت اپورا رد ىمدرم تابالقنا ماجنا رس و ىهاوخ هطورشم ركفت شياديپ بجوم و تشاد...دش ناريا تيطورشم ىلم بالقنا رد ناهاوخ ىدازآ ىاهشالت ىقطنم باتزاب تيطورشم ،ىليا ننس هيلع دوب ىا هزرابم .دوب ناريا جراخ و لخاد ىعامتجا و ىفسلف ناينب .هيراجاق ناهاش دادبتسا و ىنيد مالسا بهذم و تعيرش اب هن و دوب ىناريا بان ركف هن نآ....دوب ضراعت رد نآ اب ناينب زا هكلب ،تشاد ىناوخ مه هك ،نانآ نارادفرط و اهقف نيب رد هناحول هداس شنيب نيا رد هشير ،هطورشم بالقنا و نوناق تموكح و ىساركومد هناهلبا رسارس و ضحم بذك ناينب زا ،دراد ىحيسم بهذم اپورا و اكيرمآ رد ىساركمد هشيدنا شياديپ اريز .تسا

و ىحيسم گنهرف اب ىلكب و تشاد هنايارگ لقع ىتشرس ساسا فلاخم و داضت رد برغ رد اسيلك ءابآ ىاهشالت مدع زا اه هتفگ نيا .دوب تلود و تموكح رد نيد تردق مالسا» نادان نيغلبم و «هيقف تيالو» نايلوتم ىهاگآ برغ گنهرف و خيرات هب «ىگدز برغ» و «نيتسار رد ىمدرم تابالقنا و ىرگنشور رصع .دريگيم همشچرس دض ناينب زا هكلب ،تشادن ىبهذم ىا هشير اهنت هن اپورا....دوب اپورا رد ىنيد ىاه هشيدنا و نآرق دانتسا هب ىرشق نايالم هك دوب نارود نيمه رد ىهاوخيدازآ و ىهاوخ ىقرت هيلع ىتالاسر ،تاياور و ثيدح ميهاوخ هراشا نآ هب هدنيآ رد هك دنتشون نوناق تموكح و...درك

Page 14: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

هشيدنا سپس و ناريا رد ىراديب هشيدنا رصانع نيرتمهم ىمدرم و ىلم بالقنا ىزوريپ هاگنآ و ىهاوخ هطورشم مدرم ،ىهاوخيدازآ ركفت رد دياب ىم ار ناريا هطورشم وجتسج ىداصتقا و ىئاضق تلادع و ىساركومد ،ىرالاس.درك ىمدرم ىاه شبنج همه دننام ،اهوزرآ نيا هب نديسر ىارب و دنتشاد تكراشم ىنوگانوگ ىاهرشق و تاقبط ،ىلم و لابند ار ىرياغتم و نوگانوگ ىاه هتساوخ و فادها ًاقطنم .دندركيم ،نابلط حالصا ،نانيب نشور ،نويبالقنا ،ناهاوخيدازآ تضهن نيا هدنزاس و ىلصا رصانع ،نارگراك و ناناگرزاب.دندوب ىبالقنا و ىركف ،نانآ ىناحور ناتسدمه و هيراجاق ناهاش دادبتسا و ملظ ىنادان ،لهج ،ىراميب عويش ،ىگنسرگ ،رقف زج ىا هجيتن ىاه شبنج ىساسا لماوع اهنيا همه ؛تشادن تينما مدع و ىلم بالقنا ىارب ار هار و دندوب ناريا ىهاوخيدازآ.دندرك هدامآ تيطورشم ،ناريا ىاهنيمزرس طوقس زا سپ هك ىنايناريا نيا رب هوالع ملظ زا هك ىناسك اي و دنتسيز ىم سرا ىوس نآ رد

ىهاگآ اب و هتخيرگ رت نما ىاهروشك هب اه راجاق تموكح ىاه هشيدنا و اپورا ىساركومد ىاهماظن زا هك ىياه ار نانآ ،دندوب هدروآ تسدب هراق نآ ىعامتجا و ىفسلف لباقم رد ىداقتنا و ىفسلف راثآ نتشون اب ات تشاد نآرب تيناحور هاگتسد و راجاق ناهاش ىدادبتسا هديسوپ ماظن.دنريگب رارق دوب مأوت ناريا طوقس و طاطحنا اب رسارس هك ناريا ىاهگنج ىريگرد ىگنوگچ هب لمجم روطب تسخن رد هراشا ىاچ نمكرت و ناتسلگ ىاه هماندهع ،هيسور و شبنج نادنمشيدنا رب ار نآ ريثأت سپس و درك مهاوخ

Page 15: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

هطورشم و نابلط هعورشم نيب لادج و نايناريا ىراديب ىنمشد و تيطورشم ىلم بالقنا ىزوريپ هاگنآ و ناهاوخ هطورشم فادها ققحت مدع هب رجنم هك ،نآ اب ار نايالم .مينك ىم ىسررب ،دش ندمتم ىاه تلم همه دننامب ،نايناريا هك متسه نئمطم نم تيالو دادبتسا راموط ىدوزب و دنتسه ىدازآ قشاع ناهج لاس نيمدص كي و ديچيپ دنهاوخ مهرد ار هيقف هقلطم نشج ىگرزب و هوكش اب ار ناريا تيطورشم ىلم بالقنا

ردص نويبالقنا و ناهاوخيدازآ داي و تفرگ دنهاوخ ىاهوزرآ هب و تشاد دنهاوخ ىمارگ ار ناريا تيطورشم

...ديشيدنا دنهاوخ ناريا هطورشم ىلم بالقنا هتفاين ققحت ،فوبلاط هب فورعم ىزيربت هداز راجن ميحرلادبع ازريم فالخ رب ،ىناريا نيب نشور و تسود نهيم ىناجيابرذآ هدرك ار اهزور نيا ىنيب شيپ ،ديدج رصع ناركفنشور ىكي ،تسا ىپ رد ىوق نمشد ود ار ام ىدازآ نيا » :دوب نيدبتسم و ]تسا هاوخ هعورشم نايالم دوصقم[ نيقفانم ،دنشاب ديريام لاعف ميدق لثم زاب دنهاوخ ىم هك هلخاد شيع كي هب ار ام تيلم ضارقنا و دنروخب ار مدرم نوخ و دنناملسم هن ،دنراد تريغ هن هك دنشورفب دوخ هزور جنپ ىم و دننيب ىم اريز ،دنرادن تريغ .داژن ىناريا و ىناريا هن نايرع و هنسرگ هجراخ دالب رد ىناريا رورك كي هك دنناد ىم نآرق اريز ،دنتسين ناملسم .دننك ىم ىئادگ و ىگلعف لتق مكح ادخ دبعم رد ىلو دنريگ ىم هزور ... و دنناوخ«دنهد ىم 3 .

3 هحفص ،راشفا جريا ششوكب ،ىزيربت فوبلاط ،«تسايس و ىدازآ»[ ۱۱۱[

Page 16: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

نيمز ناريا همه دننام و تس ىناتساب و نهك ىنيمز رس ناريا و نيد ،ندمت و گنهرف هدننيرفآ ىناتساب و نهك ىاهروشك.هدوب ىنوگانوگ ىاه هشيدنا و ارآ ،هفسلف و ماوقا ًالباقتم و دنا هدرب شروي اهروشك رگيد هب نايناريا

هب ىناسك .دنا هدرك هلمح ام روشك هب زين ىرايسب فياوط ناريا گنهرف رد و دنا هديچوك اي و هدروآ هانپ ام روشك ىلم بصعت نايناريا زا شيب دراوم ىضعب رد و هدش بوذ.دنا هداد ناشن ىميدق ىاهرهش همه و دراگراسراپ ،شوش ،ديشمج تخت لاسنهك گنهرف و ندمت تمظع و هوكش زا ىناشن ،ناريا ىناتساب راثآ زونه و تس ىخيرات و ىناتساب روشك نيا تنس و تسا دوجوم ناريا رسارس رد ندمت و گنهرف نيا4دنراد هزور ره ىا هولج ام ىگدنز رد هنيريد ىاه . ،ىتشتدرز ،ىناورز ،ىيارتيم ىاه نييآ و نايدا ناوريپ رد زابريد زا ،هريغ و ىحيسم ،ىدوهي ،ىكدزم ،ىونام اه ىنمشد همه دوجو اب مه زونه و دنا هدرك ىگدنز ناريا ،اهيراوشد همه اب و ، هدش نانآ زا هك ىياهراتشك و ؛دور ىم اور نانآ رب ام روشك رد هك ىتايانج و اه ىتخس داقتعا و ناميا نايدا نيا زا ىخرب هب هك ىناسك دنتسه ىم ناشن مارتحا و ىدنمقالع اهنآ هب زونه اي و دنراد لاس ۱۴۰۰ لوط رد هك ىقرف و بهاذم ،نايدا زا .دنهد و ،تسا هدمآ دوجو هب ناريا هب نايزات شروي زا سپ ،دنا هتشاد بهاذم نيا سيسأت رد ىئازسب مهس نايناريا .تفگ نخس دياب ىرگيد تصرف رد و مسيون ىمن ىبلطم

4 رد دنچ ىراتسُج» و «ناريا ريطاسا رد ىشهوژپ» باتك هب دينك هاگن[ ]نارهت پاچ ؛راهب دادرهم رتكد زا «ناريا گنهرف

Page 17: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

و روطت ىنالوط ىاهلاس زا سپ ىناريا تيوه ،همه نيا اب گنهرف و داژن و نيد اب ىطابترا هجو چيه هب لماكت ىتشتدرز نايناريا رثكا ،هك ىنامز نآ هن ،درادن ىصخشم زا و ناملسم ناريا مدرم تيرثكا هك ،نونكا هن ،دندوب ره اب هك تس ىسك ىناريا .دنتسه هعيش هقرف نارادفرط نايم رد و نيمزرس نيا رد ىسايس و ىبهذم هديقع عون و دشر ،هدش دلوتم عونتم و گنراگنر و نهك گنهرف نيمه ناريا» .تسا هتخادرپ شيوخ هاوخلد ىگدنز هب و هتفاي ومن ىياه هژاو «ىمالسا نهيم» و «ىناريا مالسا» ،«ىمالسا ماوع كچوك ىاهزغم رد اهنت هك دنتسه ىناينب ىب و چوپ دراد دوجو بصعتم و ىطارفا ناناملسم هدز كپك و نابيرف...ىناريا ىقرتم و هدنلاب هشيدنا رد هن و رد هك ىداليم ۶۵۱ لاس دودح رد ىناساس ىروتارپما

بصعتم نويناحور تلاخد و ىجراخ و ىلخاد ىاه گنج هك ىبارعا لباقم رد ،دوب هدش كولفم و ناوتان ىشتدرز ،دندوب هتفاي ىديدج داحتا و تيوه ،مالسا ىاول ريز هدنسيون ىتشد ىلع داي هدنز لوق هب .دروخ تسكش:نايناريا ىراديب رصع رخأتم روط هب ...دروخ تسكش ًايلاوتم ،دروخ تسكش ناريا» ىاليتسا هك ىتسكش ،دروخ تسكش ىكاندرد و نيگنن«تسا گنرمك نآ بنج رد لوغم راغليا و ردنكسا 5 . داتسا بوك نيرز نيسحلادبع رتكد قيقحت رب انب نايناريا اه نرق «توكس نرق ود» ىندناوخ رايسب باتك رد خيرات هب بارعا ىنيد ىاه هشيدنا و ارآ و نيمجاهم لباقم رد و نيعلطم رظن هب انب و دندرك تمواقم فلتخم لاكشا

5 ،ىتشد ىلع رثا «لاس ۲۳» دنتسم و رخاف باتك هب دينك هعجارم[ ]ناملآ تروفكنارف ،زربلا تاراشتنا پاچ ،هنيبوچ مارهب همدقم و ششوكب

Page 18: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

همادا مه زورما هب ات اتح تمواقم نيا ناريا خيرات نيققحم...دراد ىنالوط ىاهلاس نايزات شروي زا سپ ناريا ندمت و گنهرف و ماوقا و هدش ىنوگانوگ ىاهبيشن و زارف شوختسد دروم نايناريا .دندرك تموكح ناريا رد ىفلتخم فياوط...دندرب موجه نارگيد هب و هتفرگ رارق موجه هدزناش نرق لياوا ات نايزات هلمح زا سپ ناريا ىمسر نيد زا ىكي هب لاس دصهن نايناريا و دوب ىرگ ىنس ىداليم ناميا ،ىكلام اي و ىعفاش ،ىفنح ،ىلبنح ،ىنس قرف بهاذم نيا هب هك ىنايناريا دنتسه مه زونه و ،دنتشاد ىمالسا نيققحم رظن هب انب نايناريا .دنراد ناميا و داقتعا

داجيا رد و دندوب مالسا نيد رد ىناوارف قرف سسؤم دوخ6دنتشاد ىرثؤم و ىساسا شقن ىمالسا گنهرف . ىنس نايناريا ،ناشابلزق قامچ و غيت قرب اب ،ىور ره هب شومارف .دندش هعيش هاوخلد هب اي و راشف رثا رد مارآ مارآ نارود طساوا ات نايناريا ىزاس ىعيش دنور هك مينكن7درك اديپ همادا هيراجاق .

بهذم ار عيشت ،دندوب هعيش هقرف تالُغ زا نوچ نايوفص ىناحور هبنج كي زين دوخ ىارب و دنداد رارق ناريا ىمسر ليعامسا هاش اتح و دندوب لئاق بئاغ ماما ىگدنيامن هاگ و

6 همجرت ىدادغب رهاقلادبع زا «قرفلا نيب قرفلا» ىاهباتك هب دينك هاگن[ دمحم رتكد فيلأت ،ىمالسا قرف و هعيش خيرات "روكشم داوج دمحم رتكد ناتسبد» و ؛ىناتسرهش ماما زا «لهن و للم» ؛نارهط ،روكشم داوج]نارهت رايدنفسا ورسخيك زا «بهاذم

7 هب شورگ» ناونع ريز تلوب .و .دراچير ىقيقحت باتك هب دينك هعجارم[ خيرات رشن» تاراشتنا ،راقو نيسح دمحم همجرت ،«هنايم نورق رد مالسا]لوا پاچ ،۱۳٦٤ ،نارهت «ناريا

Page 19: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

8ديناسر ىم مه ىيادخ ماقم هب ار دوخ . شمارآ ىور ناريا ،عيشت بهذم تيمسر و هيوفص روهظ اب .ددرگ ىلم تدحو ببس تسناوتن زگره بهذم نيا و ديدن رد اهنت ،كچوك و گرزب گنج تسيود زا شيب نيخروم ىا هعيش ،خيرات نيا ات و دننك ىم شرازگ هيوفص نارود شناگياسمه و ناريا نايم ىحلص ،نايناريا ىرابجا ندش زواجت دروم راصعا همه رد ناريا لالقتسا و هدركن داجيا رييغت .تسا هتفرگ رارق ناملسم ريغ و ناملسم ىاهروشك فطع هطقن كي اهنت ،نايناريا ندش ىيعيش و بهذم رد ىبهذم و ىسايس ،ىگنهرف تالوحت دنور رد ىخيرات.دوب ناريا

و مدرم نتشك هب هنامحر ىب نانآ ماكح و هيوفص ناهاش تموكح لوصا زا ىكي و دندش لوغشم اهيدابآ ندرك ناريو و ىتاليا ىگدنز .دوب ىزيرنوخ و تنوشخ نانآ ىرادم ىحاون رد اهناخ تردق و دنداد هعسوت ناريا رد ار ىا هليبق.تفاي شرتسگ ناريا فلتخم راك رد ىرشق نويناحور ذوفن ببس هب هيوفص هلسلس تراقح و كانلوه تسكش ىناغفا ىمك دادعت زا ،تسايس ىاوغا هب هك نيسح ناطلس هاش راك ناياپ .دروخ ىراب نيرخآ ؛ديمان ىم «نيسحالم» ار دوخ ىنامرف قبط نايالم

8 ىاعدا هدنام ىاجب وا زا ىكرت نابز هب هك ىراعشا رد ليعامسا هاش[ زا «ناريا رد تسايس و عيشت» باتك هب دينك عوجر .درك ىم ىيادخ]هنيبوچ مارهب

Page 20: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

9دنامن تسايس رد نويناحور تلاخد راب تلذ هبرجت . رد نايالم تكارش زج ىزيچ هك «هعورشم تنطلس» ناريا رد هىوفص نارود زا تنس نيا و تسين تموكح طوقس زا سپ «ترتف نارود» كي زا سپ ،دش هتشاذگ

و ،تفاي همادا هيراجاق هلسلس سيسأت اب هرابود ،هيوفص هزات ناج تيناحور ىاه هسيسد و راجاق ناهاش ىنادان اب .تفاي ىا

اب دربن ناديم رد )م۱۷۳۶/ق ۱۱۴۸( راشفا هاش ردان روهظ اهنت هن ،ىزكرم تلود لباقم رد نارگ بوشآ و نايشروش حور هكلب ،درك داجيا هراب ود ىبسن ىتينما و شمارآ نارود هدز مالسا هعماج رد ىياورپ ىب و ىياشگناهج و دوب لجعتسم تلود هك سوسفا اما .ديدرگ هدنز هيوفص و دش زاغآ ليابق ىاهشروش هراب ود هاشردان گرم اب ناخ ميرك گرم اب .دندش اديپ ناريا خيرات هصرع رد هيدنز هنابلط تردق ىاه ىمارآ ان شوخ تسد هراب ود ناريا ،دنز ۱۷۹۴ رد دنز روالد ،ناخ ىلعفطل عيجف لتق اب و دش ليابق ماجنارس و تنطلس تخت هب راجاق ناخ دمحم اقآ ،ىداليم ات هيوفص طوقس زا.ديسر هيراجاق هلسلس دهع هب ناريا ناكد لاس دصكي ًابيرقت ،هيراجاق هلسلس سيسأت...دوب ليطعت ىدودح ات و داسك هعيش نويناحور ىاعدا چيه هيوفص نيطالس فالخ رب هيراجاق نيطالس ىسايس تردق هدولاش و دنتشادن ىبهذم ىياوشيپ و تيالو ىمن تأشن ناشفالسا هنايفوص -ىبهذم هاگياپ زا نانآ

9 رتكد همجرت ،تراهكال سنرال رتكد فيلأت ،«هيوفص هلسلس ضارقنا»[ هب دينك هعجارم اي و .باتك رشن و همجرت هاگنب ،ىهاش تلود ليعامسا مارهب فيلأت ،«ناريا رد تسايس و عيشت» باتك مراهچ و موس دلج]هنيبوچ

Page 21: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

رد ىا هشير هنوگچيه هيراجاق نيطالس ببس نيمهب .تفرگ نانآ هب ىلم ششك نيرتمك و دنتشادن ناريا مدرم نايم ناشيا ات تشاد ترورض ليلد نيمه هب» .دش ىمن ساسحا شيوخ ليمحت ىارب هك ىماظن ىاهنارحب نارود ىط زا سپ تهج رد ار ىياهتسايس ،دندركيم شالت ناريا هعماج هب بسك و دوخ تردق هب نديشخب تيعورشم و دوخ تيبثت رب اهتسايس نيا هلمج زا .دنريگ شيپ ىنيد و ىلم تيلوبقم زاس هنيمز ًاتياهن هك دوب ءاملع اب كيدزن طباور ىرارق تصرف زا نانآ هنارايشوه ىريگ هرهب و ءاملع تردق شهج ءاقترا رد ار ىديدج لصف و ديدرگ نارود نآ رد هدش داجيا ناشيا ىنيد تماعز ميمعت و نيد ناملاع ىعامتجا هاگياپ«دوشگ 10

ار ناريا ىگنهرف و ىسايس تالوحت اه نرق هدز باتش رگا رصع هب و ميراذگ ىم رس تشپ تايئزج ىسررب نودب هچنآ هك تسا رطاخ نيا هب هن مناشك ىم ار امش هيراجاق ىور هيراجاق نديسر تردقب ات تسايس و گنهرف هزوح رد ،تسين نينچ هن .تسين ىندرك وگزاب و زيچ ان تسا هداد دنور هب ليصفت هب هك تسين نآ تصرف راتفگشيپ نيا رد هوالعب ؛ميزادرپب ناريا رد بهذم و تموكح رييغت ىخيرات رتشيب هيراجاق رصع ىخيرات تالوحت نوماريپ ىور نيا زا قافتا ناريا رد مهدزون نرق رد هچنآ اريز ،مينكيم هجوت ىخيرات نومزآ نيرتمهم ربارب رد ىناريا حور شنُكاو هداتفا گنهرف دروخرب نآ و دوب ناريا هب نايزات موجه زا سپ.تسا برغ گنهرف اب ناريا «ىهاوخ ىقرت» و «ىبلط ددجت» هب ىهاگ هك دروخرب نيا

10 ىرگرز نيسحمالغ رتكد «تيطورشم لئاسر» باتك هب دينك هاگن[ ]٦۳و ٦۲ ص ،داژن

Page 22: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

رصع» شياديپ ببسم ،هدش ريبعت «ىهاوخيدازآ» اي و ركفت ىقالت و دروخ رب .دش ناريا رد «ىرگنشور و ىراديب ديدج تيندم و ىملع لقعت و ىفسلف هشيدنا و قرش ىبهذم ىئاپورا ىاه هشيدنا شريذپ ىعون هب رجنم هك ،برغ رد زا ىرود و «ىئارگ درخ رصع» .ديدرگ ىناريا نيركفتم رد...ديدرگ زاغآ ىبهذم تافارخ

رادجات هجاوخ عوطقم هاشلداع رما هب هيراجاق هلسلس رس ناخ دمحم اقآ نيا هلصوح رد هك ىياهارجام زا سپ و ديدرگ لسنلا ىنادنز هنامرتحم دنز ناخ ميرك رابرد رد ،تسين راتفگشيپ هداتفا گرم رتسب رد ناخ ميرك دش ربخ هك نيمه ىو .دوب كي زا سپ و تفر دابارتسا هب و تخيرگ زاريش زا تسا

اب هاگنآ و شناردارب اب ىنالوط ىلو ،كچوك ىاهگنج ىرس ىب ىاهيزيرنوخ اب هرخالاب ،دنز ناخ ميرك نانيشناج ىب مدرم زا مشچ و هلك ىاه هرانم ندرك اپ رب و باسح ىلعفطل اب وا هنايشحو راتفر .ديسر تنطلس هب ناريا هانگ ىرگيشحو و تيربرب زا ىا هنومن ،دنز رادجات نيرخآ ،ناخ ار دنز بوبحم و ريلد ناوج نيا هك نامرك مدرم اب ىو .دوب.درك راتفر ىراوخنوخ اب دندوب هداد هانپ نيناوخ رتشيب ار شنايفارطا ىلو تشاد داوس ىمك وا دوخ هژيوب و تقشم و ىتخس .دنداد ىم ليكشت داوس ىب وا هديكورچ هرهچ رب هاگچيه هك ديدرگ ببس وا ىگتخا

هكنآ سرت زا وا نايفارطا اتح .ددرگن رهاظ ىداش و هدنخ ار نديدنخ ،ناج ميب زا ،دنريگ رارق وا هنيك و ترفن دروم شغ ىراميب هب و تشاد هنانز ىيادص وا .دندوب هدرك كرت

Page 23: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

رايسب ار ىو ،ىگتخا نينچ مه و شغ ىراميب .دوب راتفرگ ىا هرهچ و كچوك ىا هثج .دوب هدرك راوخنوخ و روزم ناهد و ىنيب و زارد ىوضيب ىتروص و درز گنر هب ليامتم و گرزب نيچ ود و ولج ىاه نادند نداتفا رثا رب هك ،كچوك و كانسرت و هفطاع ىب ىياه مشچ و ،تروص رد هتفر ورف هك دوب وا ىحور و ىمسج ىناشيرپ زا ناشن هك ،سوبع...داد ىمن هناهاش ىا هولج وا هب ًاتعيبط ناريا رد ًادعب هك ىا هجاوخ هك مسيونب رگا تسين بيجع هن و تسناد ىم ار قشع و ىرسمه ىنعم هن ،دش رادجات هدرك هبرجت دوخ ىگدنز رد ار ىدنزرف و ردپ ساسحا...دوب ىناوخ هحون و ىناوخ هضور هب و دوب بصعتم ىا هعيش ىم اديپ ىتغارف هك هاگ ره و داد ىم ناشن ناوارف تبغر ناناوخ هضور داد ىم روتسد ،گنج ناديم رد اتح ،درك الط البرك رد ار نيسح ماما دبنگ.دنناوخب هضور شيارب دودنارز فجن رد ار بلاطيبا نبا ىلع حيرض و درك شوپ ناونع نآ هب و درك دوخ تختياپ ار نارهت .تخاس هدكهد هب هفالخلاراد قالطا زا وا دارم.داد «هفالخلاراد» ناينس هك ىمالسا تفالخ زكرم و تختياپ ،نامز نآ نارهت هفالخلاراد» دارم هكلب .تسين دنرب ىم راكب ارنآ بارعا و .تسا نايعيش تموكح زكرم ىنعي «ىوضترم ،هيراجاق ليا ،نارود نيا نيخروم زا ىخرب رظن فالخ رب «هيوفص هلسلس» نديسر تردقب رد ىمهم شقن نادنچ «ناشابلزق» هيداحتا هب ناجنزرا سنارفنك رد اما ؛دنتشادن ولمور و ولجاتسا ،ولماش گرزب تاليا لابندب و دنتسويپ ىناريا داژن زا هك دندوب رختفم و رورغم ،اهراجاق .دنتفر لمعلاروتسد ار «ىزيگنچ ىاساي» ببس نيمه هب و دنتسين

Page 24: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

دندوب هداد رارق دوخ تموكح 11 . روميت و زيگنچ ريگناهج ترهش زا هكنآ ىارب ناخ دمحم اقآ

نايشحو نيا نادناخ هب دوخ باستنا هب دشاب هتشاد ىمهس نيناوق و نيئآ و هار و مسر هب ىو .درك ىم هيكت راوخنوخ رد ار ناخ زيگنچ تروص و درك ىم راتفر روميت و زيگنچ ىناكروگ روميت ريما تروص و ،رس ىالاب ،ىهاشداپ سلجم.دوب هدومن بصن شيور شيپ رد ار همتاخ مه وا گرم اب و زاغآ ىلخاد ىاهگنج اب وا نامز رد .دوب ىمحر ىب و راوخنوخ درم ناخ دمحم اقآ .تفرگن رد هژيوب ناريا فلتخم ىحاون رد دوخ ىاه ىشك ركشل صاخ فورعم وا ىاه ىمحر ىب و راتشك نامرك و سراف راهچ ار نامرك رهش هك دنسيون ىم نيخروم .دوب ماع و هنابش دش روبجم دنز ناخ ىلعفطل و درك هرصاحم هام ىلعفطل نتفر زا سپ نامرك مدرم .دنك كرت ار نامرك رهش نايهاپس ليوحت ار رهش و دنتشادرب تمواقم زا تسد ناخ ناخ دمحم اقآ و دش زور نوچ ،دنداد ناخ دمحم اقآ ار دوخ هنيك ،تسا هتخيرگ وا ىوجگنج فيرح هك تسناد مدرم همه هك داد نامرف و درك نامرك هانگيب مدرم هجوتم و دننك روك اي و دنشكب ار ناريپ و ناكدوك زجب رهش هب ار كدوك و نز رازه تسيب زورنآ رد دنا هتشون هكنانچ ىو .درك ناريو ار رهش و دراذگاو دوخ نازابرس ىرگ هزره رس رب ار الب نيمه دندوب هديگنج وا اب هك نانامكرت اب ًالبق هتفرگ ىريسا هب ار نانآ ىاه هچب و نانز و دوب هدروآ نانآ.....دوب

11 نيسحلادبع داتسا زا «مالسا زا دعب ناريا خيرات» باتك هب دينك هاگن[ ]بوك نيرز

Page 25: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

ناتسجرگ رسارس هب ناخ دمحم اقآ ىاهيراوخ نوخ هزاوآ

اتح و دوب هديسر زاقفق نينچمه و ناريا ىاهنيمزرس ىحاون هب ىو ىاهىيوج هنيك سرت زا ىو نادنواشيوخ هيلع و ىراكمه سور نايركشل اب و دندوب هدرك رارف زاقفق دمحم اقآ رتكچوك ردارب ناخ ىلق ىضترم .دنديگنجيم وا

روتارپما و دوب هدرب هانپ ىرازت هيسور رابرد هب ناخ نيا زا ات دناسرب ناريا تنطلس هب ار وا تشاد ليم هيسور...ديازفيب دوخ ورملق هب ار ناريا هار روهشم«ناتسدرگ»هب رود رايسب ىاهنامز رد ناتسجرگ ات ،ناتسجرگ و زاقفق رسارس هيوفص هرود رخاوا ات و دوب ىم رامشب ناريا كاخ وزج هايس ىايرد ىقرش لحاوس ار اجنآ و هدش دنمورين نامثع لآ نيطالس تقو ره و تفر ار نيمزرس نآ و هتفر ناشگنجب نايناريا ،دندركيم فرصت نيمهب و دندوب ىحيسم نايجرگ تيرثكا .دندوب هتفرگ سپ زا ىليخ دوب هدش هداد اهنآ هب ىدودحم لالقتسا ببس نانز .دندركيم جاودزا نايجرگ اب ناريا نايرابرد و نايناريا رد و دندوب فورعم نايناريا نايم ىيابيز هب ىجرگ نادرم و هتفر هراشا اهنآ لامج نسح هب اهراب ناريا رثن و مظن.تسا و ناگدازهاش اريز دنتشاد ىذوفن تلود هاگتسد رد نايجرگ

ناگدازهاش و ناهاشداپ رسمه ناتسجرگ ناگداز بيجن.دندش ىم ىوفص ىرتشيب لالقتسا نايجرگ مارآ مارآ هيوفص طوقس زا سپ دوخ ىبونج تافرصتم رب اهسور رگيد ىوس زا و دنتفاي نايجرگ.دندوب هدش هياسمه نايجرگ اب لامش زا و هدوزفا سرت زا و ناريا ىسايس عاضوا ىناشيرپ ببسب هيسور اب ار ىگنتاگنت طباور ،ناخ دمحم اقآ ىاهيراوخنوخ

Page 26: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

اهسور اب )ناخ ىلكارا( سويلكاره ىكيدزن .دندرك داجيا ىشك ركشل ناتسجرگ هب هك تشاد نآ رب ار ناخ دمحم اقآ.دنك ۱۷۹۵ لاس رد و دش زاقفق دراو راوس رازه تصش اب ىو هب اسآ قرب هلمح كي رد و تفر شيپ ناتسجرگ بناج هب مكاح «ناخ ىلكارا» .دش كيدزن سيلفت رهش ىاه هزاورد لفاغ ،دوب هاش ردان نارادرس زا هك ناريا هدناشن تسد اب و دنك ىراك نايجرگ تاجن ىارب تسناوتن و دش ريگ نيخروم .درك رارف سيلفت فارطا ىاه هوك هب دوخ هداوناخ روهشم هدنامرف چيوادوگ لارنژ هكنيا اب دنسيونيم ىجرگ ىاهشهاوخ هب دوب سيلفت ىرتم وليك دنچ رد هيسور هاپس رد نايجرگ هك دركيم نامگ اريز دركن ىيانتعا سويلكاره تسكشب راك و دننكيم هغلابم ناخ دمحم اقآ ركشل دروم هب ًادمع نايسور مه دياش ...ديماجنا دهاوخن نايجرگ دمحم اقآ تسدب ناتسجرگ شترا ات دندركن كمك نايجرگ...دننك هلمح ناتسجرگب دوخ هاگنآ و دوش لحمضم ناخ ركشل هدهاشم زا سپ نايجرگ ىرفنرازه هد هاپس لاح رهب ىاهناتسهوك هب دوخ هاشداپ هارمهب ناخ دمحم اقآ رامشيب ...دندش هدنكارپ سيلفت فارطا سيلفت رهش ىاه هزاورد هب شنايهاپس اب ناخ دمحم اقآ اقآ لابقتسا هب ناتسجرگ نارس و ابجن زا رفن داتفه .ديسر تسيرهش سيلفت هك دنهد عالطا وا هب ات دنتفر ناخ دمحم .دنرادن ار وا لباقم رد تمواقم دصق نآ مدرم و عافد ىب داد نامرف تشاد ىزيرنوخ نونج هك ناخ دمحم اقآ اما و ماع لتق نامرف سپس و دنديرب رس ار رفن ۷۰ نآ همه .درك رداص ار سيلفت جارات هاشداپ هك تشادن هقباس ناريا خيرات زا ىا هرود چيه رد زا ىتمسق هك دهدب ار ىرهش مدرم ماع لتق نامرف ناريا

Page 27: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

ىتمواقم شمدرم و تسا هتفريم رامشب ناريا ىاه نيمزرس .دنا هدركن اب سپس و جارات تسخن ار رهش ىاهاسيلك ناخ دمحم اقآ هناخ دور رد هتسب تسد ار ناشيشك .درك ناسكي كاخ و ديشك شتآ هب ار نايجرگ ىاه هناخ .درك هفخ و تخادنا رد ىتميق و سيفن ءايشا و هرقن و الط هچره .درك دوبان نوخ و ىناريو زور هن زا سپ و درك تراغ تفاي ناتسجرگ رسپ و رتخد رازه ۲۵ اب رگيد ىلوقب و رازه هدزناپ ،ىزير نايهاپس نايم ار نانآ همه و كرت ار سيلفت ىجرگ ريسا

12دروآ ناريا هب دوخ اب و درك ميسقت دوخ هب اتح ..دومنن ىمحرت مه ناتسجرگ ناناملسم لاس رد و تشگزاب ناتسجرگ هب هراب ود سويلكاره لوقب اي و مهدزاود ژرژ شرسپ .تشذگ رد ۸۹۷۱/۳۱۲۱ راتفرگ زين ىو .تسشن ردپ ىاجب ناخ نيگرگ نايناريا نايركشل و نايگزل اب ًامئاد و دوب موش ثداوح و تابالقنا ىراي هيسور رازت لوا لواپ زا هراومه و ديگنج ىم ناريا.تشذگرد لاح نيمه رد و تساوخيم راب ريز زا تساوخ تسخن وا نيشناج و هويب نز ىرام رد هك ىياهيناماسبان ىلو دور نوريب ىرازت هيسور رابرد رد ىناوارف مهس مه نايناريا و دوب هدش داجيا ناتسجرگ تسد .دش اهسور ميلست ماجنارس ،دنتشاد اهيناشيرپ نيا ىرجه ۱۲۱۵/۱۸۰۰ لاس رد و تفرگ ار ديواد دوخ رسپ فورعم روطارپما لوا ردناسكلآ هب ًالماك ار دوخ روشك تشذگ رد اجنآ رد و تفر گروبزرتپ هب و تشاذگاو هيسور ىم رامشب هيسور تالايا زا ربتكا بالقنا ات نامز نآ زا و

12 دلج ،ىسيفن ديعس ،رصاعم هرود رد ناريا ىسايس و ىعامتجا خيرات[ ]نارهت داينب تاراشتنا ،٥۰ هحفص لوا

Page 28: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

رد لقتسم و دازآ نونكا ناتسجرگ ىروهمج .تفر رد ،ناخ دمحم اقآ هنايشحو لامعا.تسا هيسور ىگياسمه رثا ناهج رگيد ىاهروشك و هيسور ،زاقفق نايحيسم نايم...دناشن ماقتنا زور راظتنا رد ار نانآ و تشاذگ ىبولطم ان زا دعب لاس تسيب هك ىسيلگنا حايس رتروپ رك ،تربار ؛دوب هدش رهش دراو سيلفت هب ناخدمحم اقآ ىشك ركشل لتق رد هك ىياه هناريو زونه»:دسيون ىم دوخ تارطاخ رد هديد سيلفت رد تسا هدمآ دوجوب راجاق ناخ دمحم اقآ ماع مدرم اپورا برغم رد هك روطنامه و ناتسجرگ رد .دوشيم دالب رياس و سيلفت رد ،دنهديم رارق نعل دروم ار سيلبا.«دنتسرفيم تنعل ناخ دمحم اقآ رب مدرم ناتسجرگ هار همادا زج ىزيچ ناخ دمحم اقآ ىرادروشك شور هلگ هب اهنت هك نيشنرداچ فياوط نارس .دوبن ناگتشذگ دندوب ربخ ىب ىلكب ىنيشن رهش گنهرف زا و لوغشم ىراد نيمهب .دنتفريم رامشب ناخ دمحم اقآ هاپس ىلصا عبنم ،

نانآ ىراي مه و تياضر بسك ىارب ناخ دمحم اقآ رطاخ جارات و زات و تخات ىارب ار فياوط و تاليا نارس تسد ناريا روشك تقيقح رد .دوب هتشاذگ دازآ نيشن رهش مدرم ،فياوط و ليابق نارس و دشيم هرادا ىفياوطلا كولم لكشب رس رب ار وا دندش ىم هك ىئوجارجام ره نابيتشپ هچنانچ

هاپس ،دندنادرگيم رب ىور ىسك زا رگا و دندروآ ىم راك سك ره .دنتفر ىم دوخ راك ىپ و هتشادرب دوخ اب ار دوخ دازآ مدرم لواپچ رد ار نانآ تسد اي و داديم لوپ رتشيب و ليابق ناگدركرس بناج زا رادقم نامهب ،تشاذگيم ندش هتشك زا سپ رطاخ نيمهب .دشيم ىنابيتشپ فياوط ىو ركشل رد ،)زاقفق( ىشوش ىكيدزن رد ناخ دمحم اقآ دنتشاذگ ار وا ركيپ تاليا و فياوط نارس و داتفا ىناشيرپ نوچ ناگدركرس نيا زا ىخرب .دندرك كرت ار گنج ناديم و

Page 29: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

رد و دش تسدمه نايجرگ و اهسور اب ىقاقش ناخ قداص.درك ىهاشداپ ىوعد ناجيابرذآ هيسور و ناريا نايم ىصخشم زرم هاگچيه ناريا لامش رد هلگ زج ىراكب هك نيشن ارحص ليابق .تشادن دوجو ىرازت .دندوب نكاس ناريا لامش رسارس رد دنتخادرپ ىمن ىراد ىاهناخ هليسو ناردنزام ىايرد ىقرش و ىبرغ قطانم دنتشاد ليم هك ىراك ره هب و ،ىياورنامرف ًالقتسم ىددعتم هك كبزا ،راتات ،كرت فياوط و ليابق نيا .دندركيم مادقا هب دنتفاي ىم ىتصرف هاگره ،دندوب ناملسم ىگمه ًالوصا هك هيسور ىزرم ىاهرهش و ىتراجت ىاهناوراك و تراغ زا سپ و دندرب ىم هلمح دندوب سكودترا ىحيسم زاب دوخ ليابق نايم هب ىحاون نآ نينكاس راتشك و لواپچ.دنديدرگيم رسارس هكلب ناتسجرگ نايحيسم اهنت هن سيلفت ماع لتق اپورا مدرم راظنا رد ار ناريا و تخيگنارب ار ىحيسم ىايند رازت هب نايجرگ دش ببس و داد هولج راوخنوخ و ىشحو اهسور تسدب ناتسجرگ هرخالاب و دنوش لسوتم سور13داتفا نامرف هب اهسور ،ناخدمحم اقآ نامز رخاوا رد . ماع لتق و ناخ دمحم اقآ ىراوخنوخ زا هك ريبك نيرتاك

13 ديحو همجرت ،«هيراجاق هرود ،ناريا خيرات» رد نستاو تنارگ[ :دسيون ىم سيلفت هب ناخ دمحم اقآ ىشك ركشل نوماريپ ،ىناردنزام هب دوب هتخاس ريسا سيلفت رد هك ار سور تارفن همه راجاق هاشداپ» ،نايلاس ،ىلزنا رد هك ار تلم نآ دارفا مامت داد روتسد و ديناسر لتق ار حالم نت تفه و تسيب هجيتن رد .دننك ريگتسد دندوب دنبرد و هبوكداب ناشتازاجم نيلوا تختياپ هب اهنآ دورو زا دعب دندرك نارهت هناور و ريجنز تمدخ زا هك ار ىناريا نت لهچ مشچ دندرك ناشروبجم هك دوب نيا رهش رد ار اهنآ سپس دنروايب رد دندوب هدرك ىراددوخ ىزابرس ]۹۷ هحفص «دندرك اهر نادرگرس

Page 30: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

نامرف ،دوب هدش نيگمشخ تدشب سيلفت ىحيسم مدرم ىسور نايرگشل و درك رداص ار ناريا ىاهنيمزرس هب هلمح هب عورش زاقفق رسارس رد ۱۷۹۶ لاس ناتسبات رد سرا دور زا لاس نيمه ربماتپس رد و دندومن ىورشيپ و ناليگ و ناجيابرذآ لاغشا اهسور ىماظن فده .دنتشذگ ،سور رازت گرم اب ىلو .دوب نارهت ىوسب تكرح ًالامتحا .دنام قوعم ىشك ركشل راك ،ريبك نيرتاك لاس هجح ىذ ۲۱ رد رگيد راب كي ناخ دمحم اقآ ار ناتسجرگ هب هلمح سوه م۱۷۹۷ هيئوژ ۱۷ / ق.ه۲۱۲۱ ،ىشوش مكاح .ديشك ركشل زاقفق هب و دنارورپ رس رد و اهسور اب و دوب هدرك هشيپ تنايخ هك ناخ ميهاربا رارف ناتسغاد هب دوخ هداوناخ اب دوب هدش دحتم نايجرگ هكنآ زا لبق ،سرا دور ىاه ىكيدزن رد ناخ دمحم اقآ .درك ركون ىجرگ ناخ قداص تسدب ،دوش ىشوش رهش دراو ،نارازگتمدخ زا ىمان سابع و شارف دادادخ ،هاش صخش و تخات لاس هدزون زا سپ ىو .دش هتشك رجنخ اب هنابش ىهاشداپ لاس ود و راو هناويد ىاه ىزيرنوخ و زات...تفر ناهج زا تفاثك و تواقش رسارس طسوت زاقفق ىاهرهش رگيد و ناتسجرگ هناهلبا ماع لتق هيسور نارادزرم هفقو ىب ىاهلادج و راجاق ناخ دمحم اقآ ىبسانم هناهب ناريا لامش نكاس تاليا و فياوط اب ىرازت رد دوخ ىاهنيمزرس زا عافد هناهب هب ات داد هيسور هب ىاهزرم ىگياسمه رد هك «ىشحو مدرم» لباقم ظفح ىارب و ،دنتشاد تنوكس ىرازت هيسور ىروطارپما همين» ناناملسم رش زا ىحيسم هيسور ىاهنيمزرس تينما ىاهنامزاس» هنوگ ره دقاف هك «درگنابايب ىشحو ركشل ناريا لامش ىاهنيمزرس هب ،دندوب نردم «ىعامتجا .دننك ىشك

Page 31: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

ىمايا لالخ رد هناهب نيمه اب ريبك رتپ راب نيتسخن ىارب ىاهنيمزرس هب ، دوب اهناغفا تالمح راتفرگ ناريا تلود هك رازه لهچ هاپس اب هتفه ود فرظ رد ىو .درك هلمح ناريا هد ىورين اب و ديسر اروك دور بصم هب دوخ كيرچ ىرفن ىكشخ زا هك ىنارتو لارنژ قازق ماظن هراوس ىرفن رازه .دنتسويپ مه هب ناتسغاد دحرس رد دوب هدش مازعا هيمالعا ىرمق ىرجه ۱۱۳۴/۱۷۲۲ نئوژ ۱۵ رد ريبك رتپ» هك درك مالعا نآ ىط و رداص زاقفق ىلاها هب باطخ ىا نيا زا ىو روظنم و درادن ىضرا هعسوت دصق هنوگچيه و هيسور عابتا ناج و عفانم ظفح طقف ىشك ركشل

موس رد ىو هاپس .دشاب ىم نايغاي و رارشا ىبوكرس دنبرد و رامورات ار ناتسغاد ىناريا ناگداپ ۱۷۲۲ ربماتپس«ديدرگ فرصتم ار 14 . رد دعب اه لاس ار هناهب نيمه ىرازت هيسور ىروطارپما و درك راركت هسنارف و سيلگنا ىروطارپما تاضارتعا لباقم زوريف رتكد .داد همادا هيسور بونج رد شيوخ تاحوتف هب هراشا ىداليم ۱۸۶۴ لاس عياقو هب خيرات داتسا هداز مظاك ىياشگروشك هيجوت ىارب ار هيسور ىساملپيد و دنكيم نينچ ىسور ىاهتاملپيد نابز زا هيسور بونج رد ناشىاه:دهديم حرش ىاهتلود مامت عضو هيبش ىزكرم ىايسآ رد هيسور عضو»

دقاف ]هك[درگنابايب ىشحو همين نامدرم اب هك تسا ىندمتم رد .]تسا[دننك ىم دروخرب ،ىعامتجا نامزاس عون چيه تلود هك دتفا ىم قافتا نينچ هتسويپ دراوم هنوگ نيا تينما هب طوبرم حلاصم ظفح ىارب ]تسا[ ريزگ ان رتندمتم

14 مود گنج ناياپ ات هيوفص نارود ىادتبا زا «ناريا ىجراخ طباور»[ ]۱٤٥ هحفص ،ىودهم گنشوه اضرلادبع فيلأت ،ىناهج

Page 32: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

عبط هك ىناسك هب تبسن دوخ ىناگرزاب طباور و اهزرم ىناگياسمه تروص هب ار نانآ ناشرارق ىب و شكرس ىرترب و طلست ىعون ،تسا هدروآ رد عوبطم ان تخس .دننك لصاح و دناشن ورف ار اهيرگتراغ و اهزات و تخات شتآ دياب تسخن تلاح هب ار ناشيا دياب ىدحرس رياشع ندرك راهم ىارب و رياشع نيا .دروآ رد لماك دايقنا و تعاطا شيب و مك لباقم رد هك دنراد قح ،دندش مارآ هك نيمه فياوط ىونعم ىورين اما ؛دنوش تسارح و ظفح دوخ ناگياسمه اريز ،دناسر ماجنا هب ار مهم نيا هك دناوت ىمن درخ و لقع زج زيچ چيه هب هك تسا نيا ىيايسآ ماوقا تايصوصخ زا نيدب .دنراذگ ىمن مارتحا سوملم و ىئرم تردق و روز راك ره زا دياب اي :دسر ىم تسب نب هب ندمتم تلود هنوگ ات شيپ زا شيب اي ،دشوپ مشچ ندمت هار رد ىششوك و تسا نيا .دور شيپ ىشحو نامدرم ىاهروشك طاقن ىصقا

هتفاي هباشم ىعضو رد ار دوخ هك ىتلم ره تشونرس .تسا دنله ،ريازجلا رد هسنارف ،اكيرمآ رد اكيرمآ هدحتم تالايا هاوخان هاوخ همه ؛ناتسودنه رد ناتسلگنا ،شتارمعتسم رد ترورض مكح هب رتشيب و ىبلط هاج تهج هب رتمك ىنعي نيرتلكشم و دننك تكرح شيپ هب هك دنا هدش روبجم ىعطق«درك فقوت دياب هطقن مادك رد مينادب هك تسا نآ راك 15 . و اه هناهب نيمه اب ىرازت هيسور ىداليم ۱۹ نرق لياوا رد

15 هراب رد ىشهوژپ «۱۸٦٤-۱۹٤۱ ،ناريا رد سيلگنا و سور» باتك[ ليي هاگشناد داتسا ،هداز مظاك زوريف رتكد رثا ،مسيلايرپما Yale، ،ىبيج ىاهباتك ىماهس تكرش تاراشتنا ،ىريما رهچونم رتكد همجرت]۷ ات ٦ هحفص ،لوا پاچ

Page 33: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

طباور و اهزرم تينما هب طوبرم حلاصم ظفح ىارب» ىحيسم نينكاس ظفح هناهب هب ًالامتحا و «دوخ ىناگرزاب «!ىشحو مدرم» ىگياسمه رد هك هيسور ىاهنيمزرس نانآ ىاهزرم و داد هعسوت ار دوخ ىزرم طخ ،دندوب....تشگن زاب ىداليم ۱۷ نرق نارود هب هاگچيه

«ناتسروشك ورسخ هش ىلعحتف»16هجاوخ ،ناخ دمحم اقآ رسپ ناخاباب ليلد نيمه هب دوب تسيب ىو ديزگرب ىدهعيلو هب ار ناخ ىلقنيسح دوخ ردارب رد هاش ىلع حتف ناونع اب هك دوب هلاس تفه و لاس ات جيردت هب و تسشن تنطلس تخت هب ،۲۱۲۱/۷۹۷۱ .تخادنارب ار دوخ تنطس نافلاخم ۸۱۲۱/۳۰۸۱ ناخ دمحم اقآ ندش هتشك و ريبك نيرتاك گرم زا سپ فقوتم حلص دادرارق دقع نودب هيسور ، ناريا ىاه گنج .دنام لحني ال نانچمه روشك ود تافالتخا ىلو ،ديدرگ

16 زا هك تسا رطاخ نيا هب هن ،ناخ دمحم اقآ ندوب هجاوخ هب ام هراشا[ تسا ببس نيا هب هكلب .ميتسه لاحشوخ ىو ىراميب و وضع صقن نايب نامدرم ىارب دناوت ىم ىوضعلا صقان و راميب ىاورنامرف ره هك دروم عوضوم نيا .دروايب ناغمرا هب ار ىكاندرد راگزور دوخ نيمزرس ىاهيزيرنوخ دروم رد هيضق نيا و تسه و هدوب هاگآ نيخروم همه قافتا هليبق مه ىابقر هوالعب .دنك ىم قدص ناريا رسارس رد ىو باسح ىب]دنديمان ىم «ناخ هتخا» دنخشير و هيانك هب ار ىو ناخ دمحم اقآ ىا

Page 34: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

لوا ردناسكلآ رازت و دش هتشك ۱۸۰۱ لاس رد لوا لپ رازت رودص اب ۱۸۰۲ لاس ربماتپس رد ،دوب هدش وا نيشناج هك .دومن هيسور كاخ هميمض ار ناتسجرگ ًامسر ىنامرف لك ىهدنامرف هب رازت فرط زا هك فنايسيس لارنژ بوصنم زاقفق رد هيسور شترا ىهدنامرف و ناتسجرگ اب و درك فرصت ار هجنگ ۱۸۰۳لاس ربماسد رد دوب هدش هب نامرف فنايسيس .دش ناريا هناور ىميظع ىورين بيرق ناوريا مدرم ىلو ،داد ناوريا هعلق و رهش هرصاحم ىروطب ،دندرك تمواقم اهسور ربارب رد هناعاجش لاس كي تسد لاس نيمه ربماون رد دش روبجم فنايسيس لارنژ هك ىنيشن بقع نامرف دوخ ىاهورين هب و درادرب هرصاحم زا هب ىتشك دنورف هدزاود اب اهسور ۱۸۰۵ هيروف رد .دهدب ىلو ،دندرك هدايپ ورين ردنب نيا رد هدرب هلمح ىلزنا ردنب بقع هب روبجم نيگنس تافلت اب ىناريا ىاهورين لباقم رد سور شترا هناخپوت ۱۸۰۵ لاس رخاوا رد .دندش ىنيشن هب قفؤم ،ىنالوط هرصاحم و نيگنس هلمح كي زا سپ لارنژ ،رهش فرصت زا لبق ىلو .دش وكاب رهش ريخست هرصاحم ىاوق ميلست ىارب هركاذم ىارب هك فنايسيس ىناريا مكاح ىومع رسپ تسدب ،دوب هدش رهش دراو ،هدش هب ۱۸۰۶ لاس هيوناژ رد ار وا هديربرس و دش هتشك رهش لارنژ ، فنايسيس لتق زا سپ .دنداتسرف نارهت بوصنم زاقفق رد هيسور شترا ىهدنامرف هب «چيودوگ» هب ار ىكش و دنبرد و وكاب ۱۸۰۶ لاس رخاوا ات و ديدرگ.دروآرد دوخ فرصت رد تراپانب نوئلپان نديسر تردقب نراقم نارود نيا تسد سيلگنا و هيسور اب هلباقم ىارب ىو .دوب هسنارف هياپ دنلب تئيه كي و درك زارد ناريا فرط هب ىتسود و ميلعت ىارب ىوسنارف نادراگ لارنژ تساير هب ىماظن

Page 35: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

شوخلد هاشيلعحتف .داتسرف ناريا هب ناريا شترا زيهجت ردناسكلآ رازت اب نايوسنارف هك دوب ىسايس ىاهرونام نيا و هدرك تاقالم «تيسليت» رد ۱۸۰۷ لاس هيئوژ رد لوا ور هسنارف و ناريا طباور .دندرك دقعنم ىا هماندهع ۱۸۰۹ لاس رد وا ناهارمه و نادراگ لارنژ و داهن ىدرسب هيسور و هسنارف طباور ۱۸۱۲ لاس رد .دنتفگ كرت ار ناريا هلمح هيسور هب نوئلپان و تشاذگ ىگريت هب ور هراب ود وكسم هديشك شتآ هب و هنكس زا ىلاخ رهش اب و درك .ميدروآ ار شحرش هك دش وربور ىارب ار اهسور ،هسنارف هيلع ناتسلگنا و هيسور داحتا

ربتكا رد و تخاس هدامآ ناريا هيلع ىماظن تايلمع ديدجت تسد ىناريا ىاهورين هيلع هدرتسگ مجاهت كي هب ۲۱۸۱ مامت و ناركنل ۱۸۱۳ لاس هيوناژ رد هيسور ىاهورين .دندز دوخ فرصت هب زاقفق رد ار ناردنزام ىايرد لحاس...دندرك هرصاحم ار ناوريا ،هدروآرد

«ناقاخ ليامش» دنلب شير هب و تشاد ىياطسو نورق ىيابيز هاش ىلعحتف ملاع برغ و قرش رد تشادنپ ىم و فوعشم و رورغم دوخ ىلع ىقت ازريم هب .دوش ىمن تفاي وا ىئابيز هب ىسك هلاسر دوب هداد روتسد دوب لامك بحاص ىرعاش هك ىدابآ وا ىاه ىئابيز حرش رد هاشيلعحتف دوخ ىواعد قباطم ىا .دوب هتشاذگ مان «ناقاخ ليامش» ار هلاسر نآ و دسيونب ار دوخ ىاه تسكش اتح هلاسر نيا رد «ناتس روشك هش»17دوب هداد هولج ىزوريپ و حتف ،اهسور زا رايسب ىو .

17 هحفص ،لوا دلج ،ىسيفن ديعس ،ناريا ىسايس و ىعامتجا خيرات[ ٥۷[

Page 36: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

و رحس هب ،ناگراتس سحن و دعس هب و داروا هب و ىتافارخ ىا هشير وا رد و دقتعم ليطابا هنوگ نيا و مسلط و وداج .تشاد قيمع نايناحور زا ىرايسب اب هيراجاق هلسلس رس ناخ دمحم اقآ

هتفگ قلمت و هتفريذپ دوخ رابرد رد ار ناشيا و هدرك راديد هكلب ،تفرگ ار راك نيا لابند اهنت هن هاشىلعحتف اما .دوب و نايالم دادعت شيازفا نامز نيمه زا .تشاذگ رتارف ىاپ و ىعامتجا لياسم ورملق رد ناشيا رادتقا و تردق هزوح تردق اب نانآ تردق ىدودح ات هكيروطب تفرگ الاب ىسايس ناج همين هاگتسد .دش زارطمه هيوفص نامز رد نايالم مه تسايس نيا .تفرگ ىا هزات ناج هراب ود تيناحور جياتن تسخن رد هك دنچ ره ،نويناحور اب ىشوغآ ىخرب هكيئاج ات دروآ هارمهب راجاق هاش ىارب ار ىهاوخلد هدننك ديدجت و ناطلس ناونع هب ار هاشيلعحتف ءاملع زا ليدبت ار نويناحور تدم زارد رد اما ،دندوتس هعيش نايك دنتسناوت ىم هكيئاج ات درك نيطالس اب زارط مه ىتردق هب نانآ نيمارف زا و دننك ملع دق هيراجاق ناهاش لباقم رد.دنيامن ىچيپرس

سور رافك هيلع داهج بيان ازريم سابع و هاشيلعحتف هك تشاد ديابن ىديدرت هب انب ىرابرد لاجر نينچمه و ،هلاس هدزناش هنطلسلا

و اهقف ىنابيتشپ جاتحم دوخ ىبهذم ىفارخ تلصخ ندنايامن ىارب .دندوب اهسور اب هلباقم ىارب نيدهتجم دنوخآ تسايس و نارود نيا ىماظن و ىسايس عاضوا تسايس رد نويناحور راب نايز تلاخد و هاشيلعحتف ىرورپ

Page 37: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

ار ىتاكن «هيناطلسرثآم» فلؤم نابز زا هك ميرادن ىا هراچ:مىئامن لقن باب رد اهلاس نيرد رصع نيدهتجم ىواتف نايب رد»

هبراحم نيا هب هك كيره هلاسر نديسر و هيسور تابراحم ترضحىلعا تباين نايب و تسيراج داهج ماكحا

رصع ماما تباين ماقم رد هنطلسلا بيان باون و ىهاشنهاش رب و ،ماقم مياق داهج هلاسر بيترت و گنج نيا هيهت رد ىف دهاجلا و ىزاغلا ظفل هنطلسلا بيان و ترضحىلعا باقلا

تابراحم ار مالسا ركشل هك اهلاس نيرد .ندوزفا هللا ليبس گنج ،عفاد ار هقرف نآ مالسا ناريلد و دوب عقاو هيسور اب ،دوبن ىنامز نيعم و ىتقو هب فوقوم هفياط نآ راكيپ و هكلب ]ديشك ازارد هب لاس هد ًابيرقت هدنكارپ ىاه گنج نيا[ ىامرس رد ...دوب هتسارآ رازراك فوفص رارمتسا ليبس رب مياد ناغم و غابارق ىارحص ىامرگ و ناجيابرذآ ناتسمز تشادن ىتميق شيج نآ رد هك ىسنج .دندوب تضهن رد رهوج ديزرا ىمن ىيوج هب هك ىعاتم و دوب اهناج دقن ىاهرس تفر ىمن تافتلا رظن هك ىزيچ رب و اهناور«...دوب سور و ناملسم ندوب ىنالوط هب هنايشنم ىتالمج اب ىلبند قازرلادبع ار ام و دنكيم هراشا هيسور و ناريا نايم لوا ىاهگنج لكشم اب تلود نارادراك و هاشيلعحتف هك دنكيم نآ هجوتم نيا هكنآ ىاجب و دندوب وربور گنج زا مدرم ىنابيتشپ نآ رد ار هراچ دنيامن لح ىسايس ىاه هار زا ار لكشم هكلب ات دنهد ىنيد باعل و گنر اهگنج نيا هب هك دنا هديد نايم رد» :دسيون ىم و دنرادرب ضارتعا زا تسد مدرم و هزور ىاههام رد ار ترضح نابرقم لادج و لاتق نيا هب تاعورف و لواپچ و ريسا مكح و مايص و ةولص زا هريغ نيا صيخشت و زيمت هك دش ىم ضراع دنچ ىا هلئسم ،نآ

Page 38: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

نيا راخ راخ و دومن ىم لكشم داهج و ازغ اب بورح :هك تخيوآ ىم اهلد نماد رب زين هشيدنا ،تياهن ىب تمحز نيرد ترباصم و تقشم نيا لمحت ايآ هناشن وزا رواد بضغ زور و هنومن وزا رشحم هماگنه هك نتخاب رد و اهناج عييضت و نارك ىب لاوما فرص و دوب راثيا ثعاب و ىتداعس رمثم ىهلا هاگراب رد اهناور و اهرس ؟تسيترفغم و ىتمحر هنخر دس تياعر اي عافد درجم اي كلُم تنايص ضحم اي تسيداهج و ازغ اي ناجيابرذآ لها هب صوصخم اي هناگيب همه نيا و دنراد تكرش تمحز نيرد ناناملسم همه هك رارج ركشل زيهجت و راك نيا حالصا رد هك حالس و نيازخ ددرگيم هتخاس اهراك و هتخادرپ اه هنيزخ دوشيم فرص هدعاق هب فراعتم اي تسمركا لوسر عرش نوناق قفاوم ىرسك هويش و مظعم ناورسخ ىراد كلم روتسد و فرع؟مجو زا دعب ماقم مياق و هنطلسلا بيان تامدقم نيا ديهمت رب انب جاح بانج ىلاع ًالوا ،هاج مج ناقاخ رابردب تشاد هضرع نيدلاردص انالوم نيدلاو ةلملا ردص ًاينا و ىساملس رقاب الم اعدم قيقحت و لياسم لح و اتفتسا ىارب ار ىزيربت دمحم ديس اقآ و ىياقلباج مساقلاوبا ازريم و ىفجن رفعج خيش زا هب ،مهيعاسم هللاركش و مهعجاضم هللارون دهتجم ىلع و تابتاكم زين و دندومن هناور تاجرد شرع تايلاع تابتع هب صوصف و تايآ شيتفت هب صوصخ نيرد تالسارم دمحم ىجاح موحرم دننام ،ناشاك و دزي و ناهفصا ىاملع دنوخآ و ىجيا ربكا ىلع الم و ناهفصا هعمج ماما نيسح لياسر تدم كدنا رد .دنتشاگن ىشاك ]ىقارن[ دمحا الم ناتسآ ىارعش و ديسر رد بناوج و فارطا زا هديدع رد ىبرع دياصق ]فجن نايعيش[ مالسلا هيلع نينموملاريما

Page 39: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

هتشر هب هنطلسلا بيان باون و ىناقاخ ترضحىلعا حدم و داهج تابثا رد اه هلاسر و دنتشاد لاسرا ،هديشك مظن:هك اضيب تلم رد ىواتف و ازغ ىتسار هب ]ازريم سابع[ هنطلسلا بيان و هاشنهاش زورما تلم ]هدننك هدنز[ ىيحم و ]مالسا رادساپ[ نيد هار ىزاغ رفعج خيش هلاسر رد و هتخادرپ ،تسا نيلسرملا ديس ىلع ديس اقآ و ]اطقالا فشاك هب فورعم ىفجن[ تحارص ،دندوب نيدهتجم سيئر و سأر هك ]ىئابطابط[ نيرد مارتحالا و زعلا ىوذ ىاهقف تلاكو و ماما تباين نييعت حيرصت هعطاس نيهارب و هحضاو ليالدب و هتشاگن ماقم:هك هدومن هب هچ ره و تسا داهج هيسور تعامج اب تابراحم زورما فرص ،هتفرگ اياعر زا ىباسح جارخ فيرش عرش نوناق طرش هب داهج روما نارشابم و تسا لالح ،دوش هار نيا ،ديدج ماظن ناراد هتشر رس ات بتاك زا تناما و تنايد ريبك و ريغص رب و باسح زور رد روجأم و باوث هدنزودنا داهج مزع هب :هك بجاو هسورحم كلامم فيرش و عيضو و مالسا هضيب ظفح و قح هملك ىالعا و نيد تيوقت ىارب و ،لياسر دورو زا دعب هلمجلاب .دنزاس برح هيهت ىبجاو هب ىرمع ،هتخادرپ اهنآ هعلاطم هب تلود ردص ماقم مياق

تاداهتجا و ىواتف قيقدت و قيقحت زا سپ و تخاس فرص لياسم نيودت و عمج رب تمه .تفاي قباطم ار الضف لضافا روضح فيرشت رد رورپ حور سلاجم .داهن لياسر هلاسر رد نيدهتجم لاوقا عمج رد عورش و تسارآ رورنه چيه و دوب كورتم اهلاس هك هيداهج لياسم .دومن هدحيلع سيردت هب تافتلا و لابقا اهراگزور رد املع و الضف زا كي جاتحم ار قباس نيطالس هك ىور نآ زا دومنن نآ هثحابم و هيراجاق سيسأت ات هيوفص تسكش اب اريز ،«...دوبن هيلا

Page 40: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

موش هبرجت ببس هب دنز و راشفا ىاه هلسلس ناهاش ىمن ناشن تلود رد اهقف تلاخد هب ىتبغر هيوفص طوقس و دندوب وربور تيعورشم نارحب اب هيراجاق هوالعب .دنداد ببس ىب .دنتشادن ار اهقف ناماد هب ندرب هانپ زج ىا هراچ هعومجم ىروآ عمج ىپ رد راجاق رابرد نارادراك هك تسين ات دندوب گنج ههبج هب نآ لاسراو اهقف ىواتفزا ىا نايماظن رظن رد ،ىبهذم رظن زا لقا دح ،گنج تيعورشم.ددرگ تيوقت ىزرم نينكاس و زور دنچ درجم ماقم مياق» دهديم همادا ىلبند قازرلادبع نانچ هقيلس تماقتسا و ميلس نهذ تدح زا عبتت و هعلاطم و دوبن رودقم ار ىسك هك دنتفاي تراهم لياسم نآ رد مامتا هب هدحيلع هلاسر ،تشگ ىمن روصتم نآ رب ىديزم ىكدنا دوب ناگنهرس و ناپيترس و ارما هيلا جاتحم و ديسر اذهل .تفرگ ىم ىاج رتريد ناهذا رد بلطم و تفاي طسب كدنا رد ار هخسن نآ و دنتخادرپ رگيد ىا هلاسر بيترت هب تياهن رد هلاسر نآ و دنتخاس نودم و طوبضم ىزور زا و دمآ رد هتوافتم ىارآ و هفلتخم عابط هديدنسپ راصتخا روضح نمجنا رد و دمآ ملق رد رگيد خسن هخسن نآ ىور و نيسحت دروم و ديسر ضرع هب ىهاشنهاش ترضحىلعا و الضف ،لآم هدنخرف لاس نيرد هلمجلاب ...ديدرگ نيرفآ ظعو ىانب ،هتفر ربانم و دجاسم رد ناجيابرذآ ىاملع زاوآ هب ناناملسم اب ار ]سور[ هفياط نآ كولس و دنداهن ناسل بقثم هب ظعو ىاهرهوگ و هتفگ ربانم زارف رب و دنلب نالفاغ بولق و رثأتم ار ناعمتسم و دنتفس نايب تحاصف و بجاوم ركون و زابرس تعامج ىاوس و دنتخاس رجزنم ار ره ات ،دنتشگ ريگ نماد مالسا تريغ ار ريثك ىعمج ،راوخ رهوج و دنزادرپ هدهاجم هب دور تاراشا و رما هك تقو دالب همه رد نونكا و دنزاس رهاب و رهاظ ار دوخ ىتاذ

Page 41: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

رفن رازه دص بيرق اج همه رد بابسا و قاري اب ناجيابرذآ«تسا هديسر مهب دهاجم 18 .

داهج مكح)داهج و گنج هصرع رد لمعلاروتسد و طيارش(

تنس هكلب نآرق مكح ،داهج زا هدمآ تسدب ميانغ و داهج و مالسا هار رد ،هللا لوسر نامز رد داهج .دوب ربمغيپ و تشاد ىا هداعلا قوف تيمها ،نآ زا هلصاح تمينغ زاغآ تمينغ تفايرد و ادخ هار رد گنج اب مالسا شرتسگ و هبوت و لافنا ىاه هروس .تسين ادج مالسا زا و دوشيم .تسا هدرك نييعت ار نارفاك اب گنج و داهج طيارش هريغ نامز رد ىگنج تمينغ و دوب تيلهاج موسر زا داهج هك دوب مراهچ كي ،هللا لوسر تثعب زا شيپ ىنعي ،تيلهاج داهج نايم هدنام ىقاب و ديسريم هليبق سيئر و خيش هب ىمك اب ىودب بارعا مسر نيمه .دشيم ميسقت ناگدننك رد .تسا هدش دراو «سمخ» ناونع ريز مالسا رد رييغت و لوسر و ادخ» ىارب ىگنج تمينغ مجنپ كي مالسا

«ناگدنام رفس رد و ناريقف و ناميتي و وا نادنواشيوخ قلعت نيد نيدهاجم هب هدنام ىقاب مجنپ راهچ و هدش ررقم .دريگيم لوبقم مالسا نايك ظفح و نيد هار رد طقف مالسا رد داهج هاش نامز رد ناريا مالسالا خيش و هيقف ىئاهب خيش . تسا داهج باب رد ىسراف هقف باتك نيلوا رد ريبك سابع:دسيونيم

18 ىسايس و ىعامتجا خيرات» زا لقن ،ىلبند قازرلادبع ،هيناطلس رثآم[ ]۷۲-٦۹ هحفص ،مود دلج ،«ناريا

Page 42: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

ىنآرق تايآ رد و تسا مالسا ناكرا مظعا زا داهج هكنادب» شنزرس و نآ رب بيغرت و داهج تليضف رد رايسب هغلابم ثيداحا و هدش عقاو دننكن داهج ىعنام ىب هك ىناسك نآ ىاهدحرس نتشاد هاگن ىنعي هطبارم و داهج تليضف رد تلاسر ترضح زا هلمج نآ زا و تسا رامشيب ناناملسم هك تسلوقنم ملس و هلآ و هيلع هللا ىلص ىدمحم هانپ تسوا تردق دي هب نم سفن هك ىسك نآ هب مسق ...هدومرف رتهب ىندمآ ره و ىلاعتىادخ هار رد گنج هب ىنتفر ره هك ترضح نآ زا زين و تسوا رد هچره و ايند زا تسا نامدرم و تسا ريشمش هياس رد ريخ مامت... هك تسلوقنم و تشهب ديلك ريشمش و ريشمش هب رگم دنوش ىمن تسار ىا هرطق چيه هك تسلوقنم ترضح نآ زا مه و تسا خزود رد هك ىنوخ هعطق زا تسين رت تسود ىلاعت ىادخ شيپ«...دوش هتخير وا هار 19 و گنهرف لوصا زا ىشخب داهج. نهذ تيدبا ات هكلب و زورما ات و تسا ىمالسا ندمت...درك دهاوخ لوغشم دوخب ار ناملسم ىنيد ،زين ربمغيپ تنس رد هكلب نآرق رد طقف هن مالسا»

ىسايس فلاخم نيا رب انب .تسا ىعامتجا و ىسايس نيد فلاخم ريزگان ،ىمالسا تلود و نامزاس اي ناملسم ،نمؤم ناملسم رظن رد ىفلاخم نينچ اب هلباقم .تسه مه ،نيمه ىارب تسا سدقم و ىنيد ىا هفيظو لوا هجرد رد ،دنشاب ناملسم رگا ىتح ،نارگيد اب فالتخا و گنج تشرس ،دوش ىم لدب ىبهذم فالتخا و گنج هب ًاترورض تسدب ار داهج داعبا و اه ىگژيو مامت و دباي ىم ىرگيد

19 و داهج» ،ىدمحا ىرسك ،هناملاع رايسب باتك هب دينك هعجارم[ ]۱۳۷۱پاچ.سيراپ رد نارواخ تاراشتنا زا «تداهش

Page 43: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

«دروآ ىم 20

ىلو دشن هداد داهج ىاوتف ًارهاظ قارع و ناريا گنج رد ىمالسا ىروهمج نارس هك ىتايصوصخ و اه هناشن مامت ىيايند و ىلم هن و ىهلا ،سدقم دنداد ىم تبسن نآ هب ماشمب داهج ىوب ىنيمخ هللا تيآ ىاه هتفگ رد .دوب:دسريم كاخ ىارب ،مينك ىم گنج ميراد نامنيد ىارب نالا ام»

نيب تسا ىگنج ام ]داهج[ گنج ...مينك ىمن گنج ]ناريا[ .روشك كي و روشك كي نيب ام تسا ىگنج هن ،رفك و مالسا«تسا رفك و مالسا نيب 21 . ،۱۹۷۹ بالقنا ،شنانيشناج و ىنيمخ هللا تيآ رظن هب .دوب هدمآ دوجوب «مالسا هضيب ظفح» ىارب و ىمالسا ىمالسا تموكح و «هيقف هقلطم تيالو» اب تفلاخم سپ ىنعي ،دوريم رامشب ىمالسا ىروهمج ميژر اب نديگنج ،قارع و ناريا گنج سپ .«مالسا و ادخ» اب نديگنج و قح» نيب ،«رفك و مالسا داهج» ،بالقنا دض راتشك «ناريا ىالبرك» ناديم رد داهج و گنج نيا و «لطاب ،ناديهش» و «هللادنج» بالقنا نارادساپ .دتفا ىم قافتا هنيس لوقب و «كاپ ركيپ» نانآ هزانج و دنا «هللا بزح تما هك دنوريم رامشب «ارهز هدش رپرپ ىاهلگ» قح هار نانز و «رفك ركشل» بالقنا دض .دنا هتسويپ «هللا ءاقل» هب....ددرگ دياب «مودعم» نيودت مالسا ردص رد هك دوب نامه «داهج» طيارش ،تيلهاج نارود لكش هب دعب ىاه هرود رد و دوب هديدرگ

20 ]٥۳-٥۲ هحفص نيشيپ[

21 ]٥۳ هحفص نيشيپ[

Page 44: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

مه و هيوفص نارود رد .تفرگ رارق نويناحور هجوت دروم و گنج رد تيلهاج رصع ىاه تنس نامه هيراجاق نينچ...دش راركت داهج

هيراجاق نيطالس تمدخ رد اهقف تيعورشم ىارب ىتسود لام و تسخ همه اب هاشيلعحتف هچنآ زا رترب ىهاگياج ار اهقف شيوخ تموكح هب نديشخب و رابرد ىرايتسد ًاتياهن ؛داد دنتشاد نامز نآ رد هك هچنآ زا شيب ىتارايتخا نويناحور هب تيناحور هاگتسد ىم تسدب ،دنتشاد مزال دوخ ىعرش فياظو ىادا ىارب دوخ تلزنم و ماقم ظفح ىارب تردق ود نيا ًاتجيتن .دندروآ خسان» رد .دندشيم ماگمه مدرم قوقح بوكرس هب هب «ىرصان ىافصلا ةضور» نينچ مه و «خيراوتلا تموكح رد نويناحور تلاخد زا ىزيگنا تفگش ىاهارجام راتفگشيپ نيا ندش ىنالوط ثعاب نانآ لقن هك ميروخيم رب تموكح و تلود رما رد نويناحور تلاخد هراب رد .دوشيم هك سب نيمه هيراجاق رابرد و نويناحور ىاهيماكدوخ و هتشذگ نرق ناياپ نايالم زا ىنباكنت ناميلس نب دمحم الم حرش هتساوخ ان «ءاملعلا صصق» دوخ روهشم باتك رد رابرد اب نانآ ىراكمه و نويناحور طباور زا ىلصفم نويناحور هقبط زا دوخ هك ىنباكنت .دراديم نايب هيراجاق رابرد اب ار نانآ ىراكمه و ىقالخا داسف ،رازآ ىمامت هدوب هب و هتسناد نويناحور ىاهيراوگرزب و تامارك زا هيراجاق خروم ره ىارب هك دنكيم لقن ار ىياهارجام ىنشور اب توافتم ًالماك ىديد اب هك دنام ىمن ىا هراچ ىفصنم لقن - ءاملعلا صصق باتك رد ناگدربمان زا - ىنباكنت

Page 45: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

22ديامن ! عاونا هب» ار دزي مكاح هك ىدزي نيسح الم ،راجاق هاش هب دوب هدنار نوريب رهش زا «]تعانش[ تعاظف و تحاضف هب رييغت و ديدهت زا سپ و دناوخ «هفالخلاراد» «رخاف ىتعلخ» و «رايسب مارتحا» اب ار وا ،«ىراكبوچ» و ديد «ايور ملاع» رد ار دنوخآ هاشيلعحتف اريز ،درك اهر«دش راديب باوخ زا فوخ و تبيه و ميب اب» 23 . ىيالم هك ىرابخا دمحم ازريم :دنكيم لقن فلؤم نيمه ريخست و حاورا ريخست» رد هك دركيم اعدا و دوب روآ نابز و دادعا ملع و هثيبخ و هرهاط حاورا ريخست و هنجا

سلجم هاشيلعحتف هاگراب رد ىزور ،دراد تراهم «تامسلط خيرات رد هك درك ىبيجع داهنشيپ هاش هب و درك تولخ ار تسا هقباس ىب ناهج خيرات رسارس ىاه ىشك ركشل همه رتخپشا رس نم :تفگ و تفر هاشيلعحتف دزن» هكنيا نآ و فنايستيست روتكپسنيا لارنژ[ Tsitsianof لك سرزاب نارهت هب وت ىارب هزور لهچ ار ]ىرازت هيسور شترا

لارنژ زا ىنوخ لد هك ىتافارخ هاش .«مزاس ىم رضاح لوبق ار ىرابخا دمحم ازريم داهنشيپ تشاد «رتخپشا» لاح حرش رظن قبط دايش ىالم نيا هكنيا هجوت بلاج .درك

22 ،هيمالسا هيملع تاراشتنا ،ىنباكنت دمحم ازريم فيلأت ءاملعلا صصق[ ]نارهت

23 ]۱۰۱ ،املعلا صصق[

Page 46: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

تسا هدوب مه قفوم راك نيا رد شحول هداس ناسيون 24 . ناهاش همه تفص هك تسخ و ىتسود لام هب هاش ىلعحتف ره رد ىو تسكش للع زا ىكي .دوب روهشم دوب هيراجاق قوقح تخادرپ زا اتح هك دوب نيا اهسور اب گنج ود گنج ناديم رد اهنآ هفولع و كاروخ ندناسر و نازابرس ىاه تلود هك دوب راوديما مه ىهاگ و درك ىم ىراد دوخ اما .دندرگ كيرش وا ىگنج جراخم رد هسنارف و سيلگنا هنيجنگ رد رهاوج هچنآ ره تسشن ىم تخت هب هك هاگره ار هدننيب و تخيوآ ىم دوخب ار دش ىم تفاي ىهاش .درك ىم دوخ كحضم هفايق توهبم ار نايگنرف ًاصوصخ و نز رازه زا شيب .دوب نارذگ شوخ «ناتسروشك هش» ار شنارسپ مقر اهنت هك تشاد رسپ و رتخد ىناوارف دادعت25دنا هدرك شرامش ىسودص هب . دمحم اقآ نايفارطا دننامب هاش ىلعحتف ىارزو و نايفارطا

ىجاح ،شياه مظعا ردص زا ىكي اتح .دندوب داوسيب ناخ هلودلا ماظن بقل هب ًادعب هك هلودلا نيما ناخ نيسح دمحم رد ىو .تسناد ىمن مه نتشون و ندناوخ ،دش رختفم ماگنه هب و دوب ىتورث بحاص فالع ناهفصا رد ىناوج ىلام تدعاسم ىو هب ،زاريش هب ناخ دمحم اقآ تميزع

24 ناگدنسيون رگيد و نيخروم .۱۸۰ ات ۱۷۸ هحفص ءاملعلا صصق[ روتكپسنيا ىناريا Inspektor همجرت «رتخپشا» اي و «ردخپشيا» ار ]دنا هدرك

25 هاشيلعحتف رصاعم ىناوج رد دوخ هك خيراوتلا خسان فلؤم رهپس[ مينك هرامش ار هاشداپ نآ ناگداز دنزرف و دنزرف رگا»:دسيونيم هدوب رد .۱٤۰ هحفص لوا دلج «ديآ تسار نت رازه هد اب هك دشابن بجع هب دينك هعجارم هاشيلعحتف نادنزرف و نانز دادعت و ارسمرح دروم] رهپس .۹۹ هحفص ءافصلا ةضور مهد دلج اي و «ىدضع خيرات»

Page 47: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

هب ار وا هاش ىلعحتف ،راك نيمه باسحب و دوب هدرك فورعم رعاش ابص ناخ ىلعحتف لوقب و ديزگرب ترادص26ديسر ناشكهك هب ىشك هاك زا ناهگان ،دهع نآ

و تردق هعسوت و هعيش ىاهقف ىفيك و ىمك شيازفا ًالوصا و ىعامتجا ورملق رد نانآ ذوفن و تموكح رد نانآ رادتقا

هلسلس ىاهيگژيو زا ،هيوفص نارود زا دعب ،ىسايس زاغآ هاشيلعحتف نتسشن تخت هب اب صوصخب و ،راجاق.دوشيم روشك رد هيوفص نديسر تردقب زا لبق هعيش نويناحور هك دنچ ره .دنتشادن ىتلزنم و ماقم نادنچ ناريا ىنس نايالم هلمج نآ زا و هيماما بهاذم نويناحور و نيفلؤم راك هب ناريا رانك و هشوگ رد ىماما هدزاود هعيش هقرف و تموكح رد ىشقن چيه اما .دندوب لوغشم فيلأت و ثحب بتك ىزيچ ان دادعت هيوفص روهظ اب .دنتشادن تسايس ةالغ و ىديز ،ىليعامسا قرف نايالم بناج زا هك ىا هعيش هك ىروشك فافك ىلو دوب دوجوم دوب هدش هتشون هعيش هب هزات ،ىوفص ناراوخمدآ زيت نادند و ناشابلزق قامچ اب نيمود بسامهط هاش .داد ىمن ار دندوب هديورگ هعيش هقرف هب ىناسك نداتسرف اب دش روبجم ىوفص هلسلس هاشداپ برع قارع و لماع لبج و كرك ىا هعيش ىاهنيمزرس ىمن ىسراف نابز ًالصا هك ار ىا هعيش نايالم زا ىدادعت

26 نيسحلادبع رتكد فيلأت «رضاح رصع ات هيوفص زا ،ناراگزور»[ ]شورف فلع ىنعي فالع .۱٤۹ هحفص،بوك نيرز

Page 48: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

27دروايب ناريا هب ماقم و لوپ اب نانآ عيمطت اب ،دنتسناد . ميتفگ و ميدروآ هدزباتش ًالبق ار هيوفص هلسلس تشونرس هاگتسد رد «ترتف» نارود كي هيوفص طوقس اب هك نكاس نايالم همه ًابيرقت .دش راديدپ هعيش تيناحور اپ هنانز ىاهسابل اب ناريا گرزب ىاهرهش رگيد و ناهفصا هشوگ رد دندوب هدرب ردب ناج هكىئاهنآ و دنتشاذگ رارفب و دندرك ىگدنز ىناهنپ اه همخد رد و دنديزخ كيرات ىاه نيسح ناطلس هاش هناحضتفم تسكش .دندرم هاگنآ

ىم نايالم ندرگب ار نآ هانگ فراع و ىماع هك ىوفص ىارب ىبسانم ىسايس و ىعامتجا ىاضف ًالوصا ،دنتخادنا اهنآ رامش هوالعب .دروآ ىمن دوجوب نانآ هراب ود تشگزاب دوجو مه ىربتعم مان اهنآ نايم رد و دوبن نادنچ مه شومارف ار تسكش هبرجت نايناريا ىخيرات هظفاح .تشادن رد ات داد ىمن نايالم هب ىلاجم ًاتعيبط و دوب هدركن ىزاب ىشقن تموكح و تلود راك رد ىدعب ىاهنارود تاداقتنا اهراب دنز ناخ ميرك نينچ مه و هاشردان .دنيامن خيرات تاحفص رد هك دنا هدرك اهقف و نويناحور زا ىديدش.تسا جردنم هيدنز و هيراشفا هظفاح نينچ مه و ناريا عاضوا هيراجاق هرود رد اما هدامآ نايالم ىيامن رنه ىارب ار ناديم ىناريا راك شومارف لاح ره هب هك ىوفص ناهاشداپ فالخ رب هيراجاق .درك ار نيغورد تدايس بسن و دندوب هنايفوص هشير ىاراد ار نانآ ىتموكح تردق ساسا ىدودح ات ،دنتسب ىم دوخب زا هكنآ زجب هيراجاق نيطالس اما .داديم هماع تيعورشم هنوگچيه ،دندوب هدمآ مهم نادنچ هن مه نآ ،ىا هليبق

27 زا ،موس و مود دلج ،«ناريا رد تسايس و عيشت» هب دينك عوجر[ ]هنيبوچ مارهب

Page 49: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

ناريا مدرم نايم رد ىرگيد ىخيرات و ىعامتجا هاگياپ عوقو هب ناخ دمحم اقآ باسح ىب ىاهراتشك رگا .دنتشادن هزادنا نامه هب مه دنز ناخ ىلع فطل و ديماجنا ىمن ناخ ًالوصا دياش ،دوب زيرنوخ و محر ىب راجاق هجاوخ مدرم هك اريز .تسشن ىمن تنطلس تخت هب ناريا رد راجاق سپ .دنداد ىمن ناشن راجاق ليا و وا هب ىا هقالع چيه ،ىهاش تخت هب راوخنوخ ناگديسر ون نيا هك دوب ىرورض ىارب ىليا ىاه تباقر و ىماظن ىاهنارحب ىط زا سپ

.دننك شالت رگيد ىا هنوگب ىناريا هعماج هب شيوخ ليمحت رد هژيوب راجاق ناهاش هب دنتسناوت ىم هك ىناسك اهنت دنناسر ىراي و كمك نانآ هب دعب هب هاشيلعحتف نارود و تردق هزم زونه هك دندوب ىنايالم و نويناحور نامه دمحم اقآ .دندوب هدركن شومارف ار هيوفص نارود رادتقا

،راك لوا رد اما ،تشاد ىطباور نايالم اب هك دنچ ره ناخ ات دركن اديپ ىتصرف مه دعب و دوب ىزيرنوخ مرگ زونه وا نامز رد اما .دزادرپب ىسايس ىاهدنب ودز هب نانآ اب اب ىكيدزن طباور و درك ىشحاف توافت عاضوا هاشيلعحتف شهج زاس هنيمز همتاخ رد هك دش داجيا نويناحور و اهقف رد ىديدج لصف نامز نيمه زا .دش تردق ىسرك هب اهقف.ديدرگ هدوشگ ناريا رد اهقف ىعامتجا هاگياپ ءاقترا ىكيدزن نيا زا ود ره نويناحور نينچ مه و هاشيلعحتف نايالم هليسو اهراجاق تموكح ىفرط زا ،دندرب دوس ناهاش ماقم و هاگياج هب و درك اديپ ىنامسآ تمرح هرابود

ماما بيان ماقم تدم زارد رد ىفرط زا و تشگزاب هيوفص تيمسر تموكح رما رد نانآ تلاخد و اهقف ىارب نامز و ملاظ هلسلس اهنت هن اهناتسب هدب نيا .تفاي هرابود مه ار اهقف ماقم هكلب ،درك تيبثت ار اهراجاق ىدادبتسا .ديشخب تيعورشم ،تموكح مود نكر ناونعب

Page 50: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

هدش هتخانش ىسايس متسيس ،الم و هاش ىراكمه و داحتا نيا .دوب هدش زاغآ هيوفص نامز زا هك ،تسا ناريا رد ىا

اهقف ،تيطورشم بالقنا زا لبق ار ىتموكح متسيس ندوب «ىبطقود» ىنعي .دنديمان ىم «هعورشم تموكح» تنطلس» نآ بطق كي .ناطلس و هيقف نيب داحتا و تموكح .«اهقف هقلطم تساير» رگيد بطق و «ىدادبتسا ماقم زا ىنعي ،ماما نيبيان و راجاق ناهاش دادبتسا زا اهقف ات ناريا ناملسم تلم هب .دندركيم عافد ،شيوخ تلزنم و تعاطا» :هك دندركيم هيصوت نامزلا بحاص ىدهم روهظ ادخ تعاطا ،دنك ىمن تعاطا هك ره و تسا بجاو ناطلس و دشابن ىسرتسد لداع ناطلس هب هاگره ...تسا هدركن نيملسم فيلكت زاب ،دوش لداع ريغ ناطلس هب رصحنم مظن هلگ مكح مدرم ...تسا ]دبتسم ناطلس[ تعاطا و نيكمت«...تسا نابش نارمكح و دنراد ار دنفسوگ 28 . ،هاش ىلعحتف نارود هعيش گرزب ناملاع زا ىقارن دمحا الم ،دنسانش ىم هيقف تيالو هيرظن ىلصا راذگ هياپ ار ىو هك ىف دهاجم» هاش ىلعحتف دوخ نامز دساف ناطلس حدم رد:دسيون ىم «هللا ليبس ،نارود نيقاوخ رورس ،ناهج نيطالس هلبق ،نامز ويدخ» رازلگ ،نيلسرملاديس تعيرش جورم و نيبم نيد ىنابم ىناب باتفآ ،تكلمم لامك لامج قنور ،تفالخ روشنم ىابيز ام ،تلالج رهپس ناشخرد ديشروخ ،تنطلس كلف نابات و لدعلاب رماي هللا نا رهظم ،ناودع و ملظ رثآم ىح ،هدش مشچ ىگمه هكنآ اب مجنا هك ىورسخ ناسحالا

اب ريپ رهپس و هديدن ىنرق چيه رد وا نوچ ىنارقبحاص نينچ ىياشگ روشك هنطنط نينط ،هتشگ شوگ نت همه هكنآ

28 ]ىدعب تاحفص هب دينك عوجر ،ىئابطابط عيفر دمحم ىاوتف[

Page 51: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

ناتسين هلعش ،فاصنا و لدع ناتسلگ ميسن ...هدينشن تفأر دعاوق لكوم ،تلدعم نيناوق سسؤم ،فاستعا و دوج ليلظ لظ ،ىارآ كلم ردنكسا و ىأر كين ىاراد ،تمحر و تايانع لفحم نيشن ردص ،هللا ليبس ىف دهاجملا و هلا

نب ناقاخلا و ،ناطلسلا نب ناطلسلا ،راگديرفآ ترضح ىلا هتلود بانطا تلازال راجاق هاشيلعحتف ناطلسلا ،ناقاخلا «مايقلا موي

هب ىتياور «هيقف تيالو» عرتخم و هعيش گرزب ملاع نيمه ندوب ىعرش تابثا رد و دنكيم بوسنم نايعيش متفه ماما:دنكيم لقن ،دادبتسا هك تسا ىورم مالسلا هيلع ىسوم ماما ترضح زا» هطرو هب و ديزاسم ليلذ ار دوخ هعيش هورگ ىا :دندومرف ،دوخ ىامرفنامرف و ناطلس ىنامرفان ببس هب ديزادنيم ار وا دينك تساوخرد ىلاعت ىادخ زا تسا لداع رگا سپ دييامن تلئسم ىهلا هاگرد زا تسا ملاظ رگا و .درادب هدنياپ حالص رد امش لاوحا حالص هك ،دروآ حالصب ار وا هك زا ،نيطالس هيلاع هقبط دوجو هلمجلاب و ...تسامش ناطلس تمعن نارفك ،نتسنادن ار ناشيا ردق و ىهلا ىامعن مظعا نطاب رد ار ناشيا صالخا مخت سپ .تسا ىهانتم ريغ اعد تسد ود هب هتسويپ ار ناشدوجو نوتس و نتشاك«تسا بجاو نايملاع رب نتشاد 29 . رصع ىعيش گرزب ملاع ،ىمق مساقلاوبا ازريم هاگديد زا قوقح تلم ًالوصا ،«همان داشرا» رد ،هاش ىلعحتف ار مدرم و مكاح نيب هطبار و درادن ىعامتجا و ىسايس

29 املع» باتك زا لقن ،٥۰۰ هحفص ،ىقارن دمحا الم زا هداعسلا جارعم[ هحفص ،نارهت پاچ ،ىنادجآ هللا فطل زا «ناريا تيطورشم بالقنا و]۲۷ و ٦۲

Page 52: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

:ديامنيم ىقلت كولمم و كلام نيب هطبار دننام هدام و رن زا هبطاق ار مدآ عون ىنب دارفا ملاع راگديرفآ»

هداهن رس رب ىرورس جات ار ىكي نآ زا دعب و ...درك تقلخ و هداد رارق دوخ ىارب زا نيشناج هب هيبش نيمز ىور رد و مهانيتآ تخت رب و هدرك ناگدنب رياس باقرلا كلام ار وا رد ىراوخ و تلذم نامسير ار ىرگيد و هدناشن اميظع اكلم ىئيش ىلع ردقيال اكولمم ًادبع وا نأش رد و هداهن ندرگ دنمك زا رس تباهم نيا اب هك دياش ار نيا هن .هدناوخ دزس ار نآ هن و دنك زارد ىركش ان هب نابز و دچيپ تعاطا ريز ناريسا هب ىملظ و ىدعت ،تمعن نارفك ماقم رد هك«دنك دوخ تسد ماقم هك ،ىفشك رفعج ديس ،هاش ىلعحتف رصاعم ىناحور ىقارن دمحا الم و ءاطغلا فشاك ،ىمق ىازريم ىاپمه ار وا ،ار لداع اي و ملاظ هچ ،نيطالس تموكح ىو رظنب .دنناديم دراد داقتعا و دسانشيم «هعيش موصعم ناماما» زارط مه

:هك هك دنراد ىم ار بصنم كي ود ره نيطالس و نيدهتجم»

لقتنم ماما زا تباين قيرط هب هك تسا تماما بصنم نامه ىكي هك تسا نكر ود رب لمتشم و تسا هديدرگ ناشيا هب ىرگيد و دنيوگ نيد ار نآ هك تسا ىلوسر عاضوا هب ملع ملاع نداد ماظن نمض رد تسا عاضوا نامه ندومن هماقا هك تسا نكر ود نيمه و دنيوگ تنطلس و كلم ار نآ هك ره و دنا هديمان ملع و فيس اي ،دنيوگ ملق و فيس ار اهنآ ره رد هك دياب و ...تسا هدوب عمج ماما رد نكر ود و دشاب عمج نكر ود ره ًاضيا تسوا بيان هك ىصخش ندومن هضراعم تهج هب نيدهتجم و ءاملع نوچ نكل

جره و هنتف هب هضراعم رما ندش رجنم و اهنآ اب نيطالس و دنا هديشك ىفيس نكر و تنطلس زا تسد جرم و

Page 53: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

زا رمالا لوا رد ناشيا ندومن ليم تهج هب ًاضيا نيطالس هك هضحم هيويند تنطلس هب و هيلفس ىوس هب تنطلس ليصحت زا تسد ،تسا طقف ملاع رما نداد ماظن نامه هب افتكا و دنديشك لوسر عاضوا تفرعم و نيد ملع ندومن نيب ام رد تباين رما مرجال ،دندومن ىياهنت هب ماظن ملع كي لماح املع و نيدهتجم و ديدرگ مسقنم نيطالس و ءاملع تسا لوسر عاضوا هب تفرعم و نيد هب ملع هك نآ نكر و هماقا هك ،نآ رگيد نكر كي لفكتم نيطالس و دندش تنطلس» :تسا دقتعم ىو ،«دنديدرگ ،تسا نآ جيورت نآ لخاد ىگمه توبن و ملع و تفالخ ،تسا دنوادخ هيطع نيلوا رد و دناديم لداع ار هاش ىلعحتف وا .«دشاب ىم ار ناتس روشك هاش شيوخ «كولملا ةفحت» باتك روطس:دياتسيم نينچ نيا ،ناميا تكلمم هدنهد شيارآ و ناهج هصرع ىاورنامرف» و مظعالا ناطلسلا ،شنيب و شناد هعومجم ،شنيرفآ هدبز ناطلسلا ،مجعلا و برعلا كولم ىلوم ،مخفالا ناقاخلا ،راختفالا وزعل و دجمل بحاص ،رهاقلا لذابلا لداعلا ردتقملا مايا هللادلخ راجاق هاش ىلعحتف ناطلسلا نب ناطلسلا نآ رد هك دنكيم هللا لوسر زا ىثيدح هب هراشا ىو .«هتلود:تسا هدمآ رس نامه وا نامرف هب نداهنرس ،تسا رگداد هاشداپ رگا» ،تسا راكمتس هاشداپ رگا و تسا ادخ نامرف هب نداهن ارف دنوادخ ىوس زا جرف رما ات دنشاب ابيكش دياب مدرم تنطلس هيلع «بالقنا» و مايق هنوگره ىو .«دسر :دناديم ىعرش ريغ ار ملاظ مكاح و ىدادبتسا و ىققحت ًالصا ماظن و تنطلس نودب ار نيد هكيياجنآ زا» تسا نكمم «نيد نودب تنطلس» اما و «دشاب ىمن ىعوقو دنوادخ اذهل» ،تسا «جرم و جره عفد» ناطلس هفيظو و

Page 54: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

ضرعتم لقع لها زا كي چيه و مالسلا مهيلع همئا و لسر و ناشيا تنطلس هك ىنيطالس تنطلس بيرخت و ءانفا

دنا هدشن «تسا هدوب نيد نودب و هيويند هيناويح تنطلس ناشيا اب ارادم و هيقت و دندراذگاو دوخ لاح رب» ار اهنآ و و مظن لوصح ببس لقاال ناشيا تنطلس هكنوچ ،دندومن و تسا هدوب ،تسا ]مالسا[ ماظن دض هك جرم و جره عفد«دشاب ىم 30 . ىباراد ىيحي ديس» ىو رسپ هكنآ راگزور بياجع زا نارس زا ،دوب دوخ نامز روهشم نويناحور زا هك ،«ىفشك تنطلس» هيلع ار زيرين مايق ،ردپ فالخ رب و دش ىباب....درك ىربهر هاش نيدلارصان «هيناويح ماظن ،تسايس نيرتوكين» :هك داديم ىوتف ىرگيد هيقف

«تسا تعيرش شهاگ هيكت هك تسا ىا هقلطم 31 مه هيقف . لقن تنطلس خماش ماقم تابثا رد هللاوسرزا ىثيدح شسابل ىاقب ىاعد و تقو ناطلس تعاطا» :تشون ىم و دركيم ترضح تعيرش جيورت ... و مالسا هضيب ظفح هك هاشداپ ًاديؤم لازال تسا هاشداپ دوعسم دوجو هب طونم مانالاريخ ...ديامرف ىم ص هانپ تلاسر ترضح هكنانچ هرصنب كرت ار هاشداپ تعاطا سك ره تسبجاو هاشداپ تعاطا

30 زا ار ىقارن دمحا الم دياقع زا ىخرب و ىفشك رفعج ديس ىاه هتفگ[ لقن ،ىنادجآ هللا فطل فيلأت «ناريا تيطورشم بالقنا و املع» باتك]ميدرك

31 ]ىوسوم نيسح ديس الم ىوتف[

Page 55: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

«...هدرك كرت ار لجوزع ىادخ تعاط قيقحت هب ،دنك 32 . و ىتسود اب اهنت ار اهقف اب ىكيدزن تسايس هاشيلعحتف ىضعب» ثادحا اب هكلب .درك ىمن دودحم نانآ اب دش و دمآ ىم هيهت ىمالسا ىوربآ دوخ ىارب «ريخ لامعا و هينبا زا عماج دجسم مامتا ىناقاخ ترضح هينبا هلمج زا» .ديد زا لبق ات هك انب نيا .«نارهط هفالخلاراد رد تسا ىناطلس اقآ نامز رد ،دوب فورعم هاش دجسم مانب ،ىمالسا بالقنا .تفاي ناياپ هاشيلعحتف نامز رد و دش زاغآ ناخ دمحم و دجسم ،ناشاك رد ىناقاخ هيملع هزوح هسردم ىانب دبنگ بيهذت و ريمعت ،نانمس ىنيد مولع هسردم دبنگ ريمعت ،ىركسع نسح ماما دجسم و ءادهشلاديس فارطا رد ىيالط هكبش نديشك و مق رد هموصعم ترضح ار اهانب نيا همه ىو .زاريش غارچ هاش نيئزت ،هربقم ترضح راگداي و تمدخ نيرتمهم ىلو .درك «الطم» نونك ات هك تسا مق «هيضيف» فورعم هسردم ىناقاخ بحاص ترضح رس تكرب زا روشك ىنونك لاجر و رارقرب مولع ىمداكآ نيا زا ليصحتلا غراف هاشيلعحتف نارق !دنتسه و امكح و الضف و ءاملع مظاعا زا ىعمج» لصفم تسيل ةضور مهد دلج رد «تدم دبا تلود نيرصاعم ىافرع هنطلسلادامتعا ناخ نسح دمحم راثالآو رثآملا و ءافصلا و هتسجرب هرهچ هس زا اهنت اجنيا رد هدنراگن .تسا هدمآ

32 زا دوخ تالاسر رد هك ىياهقف .ىدنرم ىفجن نسحلاوبا خيش ىوتف[ هك ىنامز ،دندوب هدومن ىا هناناج عافد نانچنآ راجاق ناهاش دادبتسا و علخ هب ىوتف ،تسين ىديما هيراجاق ندنام هب رگيد هك دنديمهف نامهب دعب لاس دنچ رد هيضق نيمه .دنداد هيراجاق هلسلس لالحمضا].داتفا قافتا هاش اضر دمحم ىارب لكش

Page 56: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

و نانآ زا ىنيگنر و دنتسم ريوصت ات دنكيم داي سانشرس نانيا اريز .ميشاب هتشاد رطاخ رد هاش ىلعحتف نارود هكلب دندراذگ ىدعب ىاهقف ىگدنز رد اهنت هن ىناوارف ريثأت نيا .دنتسه نارود نيا رد ىماع و فراع هجوت دروم زونه روهظ هب شوخرس و دوبن ىناريا ًالصا ىكي ىناحور هس ىرگيعيش رد ىا هقرف سسؤم و ،نامزلا بحاص بيرقنع رد ىرگيد .تشادن تسايس و گنج رد ىتلاخد اما .دش هيروح و هغيص سوه هك هاگره اما ،درك ىمن ىگدنز ناريا هرابنز و دركيم رفس ناريا هب ىنارسوه ىارب تشاد رس رد ىلعحتف نامز رد و دوب فورعم ىا هرابمكش و روهشم ىا

هنادرد زا و درك رداص ىرازت هيسور هيلع داهج مكح هاش ىروختفم ىموس و تفريم رامشب هاش ىلعحتف رابرد ىاه و «مالسا هضيب» نارادساپ زا و راهق ىشكمدآ و روهشم... دوب «صاصق» ماكحا رسدوخ نايرجم

ىياسحا دمحا خيش ءاسحا هيرق رد ىرمق ىرجه ۱۱۵۶ رد ىياسحا دمحا خيش ندناوخ زا ىگلاس جنپ رد دنسيون ىم .دش دلوتم نيرحب ىارب دوب هلاس تسيب هك ۱۱۷۶ لاس ات و دش غراف نآرق

ىناهبهب ديحو رقاب اقآ دزن و تفر فجن و البرك هب ليصحت نامز روهشم ىاملع زا ود ره هك مولعلارحب ىدهم ديس و تفايرد نانآ زا داهتجا هزاجا و درك ليصحت دندوب دوخ لاس هب نوعاط ىراميب عويش زا سپ ىياسحا خيش .درك لاس رد .درك جاودزا اجنآ رد و تشگزاب ءاسحا هب ۹۰۲۱ هب ىتدم زا دعب .تفر فجن و البرك هب هراب ود ۲۱۲۱ دقرم هب ىتمرح ىب .درك ىگدنز اجنآ رد و تفر هرصب رد و درك هدرزآ ار ىئاسحا دمحا خيش ،«ءادهشلاديس».دنام هرصب ىكيدزن

Page 57: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

ىهورگ و دندرك مايق البرك رد اهىباهو ۱۲۱۶ لاس رد» دقرم و دندرب امغي هب ار نانآ لاوما و دنتشك ار نايعيش زا

دوخ ناياپراچ هليوط هب ار اجنآ و بارخ ار ءادهشلاديس ءادهشلاديس حيرض و دندوبر ار ىتميق ءايشا .دندرك ليدبت ار ىبوك هوهق نواه ،هتسكش ار قودنص و دندننك اج زا ار ندرمش ريقح ىارب و دندراذگ ءادهشلاديس دقرم رسالاب نارگلواپچ هب و هديبوك هوهق نآ نايم رد نيسح ماما ماقم«دندناروخ ىباهو 33 . ىم شرمع زا لاس ۶۵ هك ىلاح رد ۱۲۲۱ لاس رد ىو دمحا خيش تماقا .دش دهشم ترايز مزاع دزي هار زا تشذگ ار دمحا خيش ترهش نوچ هاشيلعحتف .دش وا راهتشا ببس ،دنادرگ قفاوم دوخ تنطلس اب ار وا هكنيا رطاخب ،دينش زا ىددعتم ىاه همان رد و درك توعد نارهت هب ار وا ًاروف هب هك تسا بجاو ارم هچرگا» :تشون خيش هب هلمج نآ موش فرشم ماع و صاخ عجرم و مانا ىادتقم نآ ترايز هدومرف رونم دوخ موزل تجهب مودق هب ار ام تكلمم هك ارچ مهاوخب رگا و مروذعم و تسين رودقم ىتاهج هب ارم نكل الغ و طحق هب ]تيالو نآ لها[ ...مدرگ دزي هناور دوخ ىضار راوگرزب نآ هك تسا راكشآ و تشگ دنهاوخ ىلتبم رضحم رد هك منآ زا رتمك نم الاو .تسين راگدورپ طخس هب

33 ةضور ،ىئاسحا دمحا مانريز ،ادخهد همالع همان تغل زا لقن[ ،٥ دلج ،تانجلا تاضور و ۳۸۱ هحفص ،مهن دلج ،ىرصان ىافصلا

دوخ هك هيماما ىاملع رباكا زا ىلماع داوج دمحم ديس الم .۲۱۱ هحفص نادرم .دندرب تراغ نيسح دهشم هب»:دسيونيم هدوب اهيباهو هلمح دهاش هدايز سدقم ناتسآ هب تبسن ىمارتحا ىب رد و ...دنتشك ار ناكدوك و حاتفم باتك.«دندروآ رد هشير زا و دنتخاس ناريو ار نآ و دندرك ىور رب زونه ىلع ىضترم نايعيش هك تسا نيا رد بجعت .مجنپ دلج ،هماركلا]!!!تسا نيسح دقرم نيا هك دنبوك ىم دوخ رس

Page 58: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

ربكت راوگرزب نآ هب تبسن هكنآ ىاج هچ مدرگ روكذم رونا مودق هب ار ام هاگ ره بوتكم نيا لوصو زا سپ و مزرو راچان هب دوخ الا و بولطملا اهبف هدومرف زارفارس تنميم«...دومن مهاوخ ]دزي[ هدابعلاراد هدارا 34 دمحا خيش . مارتحا هاشيلعحتف .دنك رفس نارهت هب دش روبجم ىياسحا خيش نوتفم نانچ و تشاد ىعرم ىو هب تبسن ىدايز رفك ار شتفاخم و بجاو ار خيش تعاطا هك دش دمحا .تشون باوج خيش و دومن لاوئس دنچ ىلئاسم و تسناد زا ىخرب .دراد راهتشا «هيناقاخ هلاسر» مان هب هلاسر نيا

:دوب نينچ هاشيلعحتف تالاوئس؟تنج لها حاكن تيفيك زا راسفتسا -۱ جيوزت دنناوت ىم ىدقع نز راهچ زا شيب تنج لها -۲

؟هن اي دنيامن زا دوش ىم دراو ناسنا رب هك فلتخم لاوحا زا راسفتسا -۳ هكنآ لاح و ىصاعم و تعاط رب لابقا و رورس و نزح ليبق؟درادن ىرهاظ ببس تنج رد لوزن و حور تقرافم و توم تيفيك زا لاوئس -۴

؟ىويند مسج اي تسا ىلاثم ندب اب ايآ هك ىلاثم؟تسرگيد روط اي تسايند معنت لثم تنج معنت -۵ هاش ىلعحتف نامز ىعامتجا و ىسايس عاضوا هب هجوت اب لاس رد مه نآ ،ناريا ىاهنيمزرس هب ىرازت شترا شروي و رتمامت هچره تدشب هيسور و ناريا ىاه گنج هك ۱۲۲۳

راجاق هاش تشاد همادا ناوجخن و ناوريا ىكيدزن رد و راميب حور هك دنكيم ىئاسحا دمحا خيش زا ار ىتالاوئس.ديامن ىم اديوه ار هاش هدز مالسا

رد هلاسر كي هراب ود ۱۲۳۴ لاس رد ىياسحا دمحا خيش34 ]۹ هحفص ،ىفجن رقاب دمحم ديس فيلأت ،«نايئاهب» رب هيدر باتك[

Page 59: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

هلاسر هب هك تشون هاشيلعحتف ىاهشسرپ خساپ رد تماقا ىتدم زا سپ خيش .تسا فورعم «هيناطلس» هاش اما .درك رفس گنهآ راچان و دش لولم و هتسخ نارهت ار وا و دش عنام و دوبن رادرب تسد هاش ىلعحتف هانپ نيد رد ار هراچ خيش سپ .تشادهاگن نارهت رد شليم فالخ رب هك دروآ هناهب و ديوگ كرت ار ناطلس راوج هك ديد نآ

هب ار ماكحا و رماوا مامت نم هديقع هب ماكح و نيطالس» هعاطلا عومسم ارم تيعر نوچ و دنيامن ىم ىراج ملظ دنهاوخ ىجتلم و هدومن نمب عوجر روما همه رد دنتسناد نم رب زين ناشيا تجاح عفر و ناناملسم تيامح و تشگ ىلاخ ميامن تطاسو تنطلس رضحم رد نوچ .تسا بجاو رما ليطعت و قيوعت دريذپب رگا .تسين تروص ود زا

هاش سپ ،تلذ و ىراوخ ارم دريذپن رگا و تسا تنطلس«...تفر ورف ركفب 35 هراب ود ىو .درك اهر ار خيش هاگنآ و ترايز هب هراب ود تماقا لاسود زا سپ و تفر دزي هب .دمآ دزي هب زاب و تفر دهشم ناهاشنامرك و ناهفصا هار زا ىتدم زا سپ ىئاسحا خيش دمحم هدازهاش شهاوخ هب هاشنامرك رد .دش البرك مزاع رايد نآ رد لاس ود مارتحا تياهن اب هاشتلود ازريم ىلع لوا گنج نامز رد ىياسحا دمحا خيش .دنكفا تماقا لحر سور هيلع داهج مكح رد اما دوب ناريا رد سور و ناريا

رد هك هدشن هديد ىدنس نونك ات و دركن تكرش ًارهاظ لاس رد هكنيا ات .دشاب هدرك زاربا ىرظن ىسايس لئاسم ۱۲۳۴ ات ترفاسم نيا هك تفر هكم هب ترايز ىارب ۹۲۲۱ دنچ و تشگزاب هاشنامرك هب هراب ود خيش .ديشك لوط ازريم ىلع دمحم دازهاش دزن مارتحا اب زين رگيد لاس

35 ]ىئاسحا دمحا هژاو ريز ،ادخهد همالع همان تغل[

Page 60: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

ىلاس «املعلا صصق» هتشونب ،هدازهاش .دنام هاشتلود تايح دوردب هدازهاش هكنآ ات ،داد ىم وا هب ناموت دصتفه هك دسيون ىم ار ىناتساد «ءاملعلا صصق» فلؤم .تفگ لقن هك دشاب هداتفا قافتا هدازهاش توف زا لبق دياب ًالامتحا.تسا ىندناوخ نآ سپ .دوب هدش اديپ ىضورق ار خيش هنمزا زا ىضعب رد»

باب كي هك تفگ خيش هب ازريم ىلع دمحم هدازآ هدازهاش هب هك مهد ىم وت هب ناموت رازه نم ،شورفب نم هب تشهب وا هب تشهب باب كي خيش سپ .ىشاب هداد دوخ ضرق شيوخ متاخب ار نآ و هتشون هقيثو دوخ طخ هب و تخورف و هتفرگ وا زا ناموت رازه و داد هدازهاش هب هتخاس موتخم«تخادرپ ار دوخ ضورق 36 . درك دزي هب تعجارم راجاق هدازهاش توف زا سپ دمحا خيش ىاملع .تفر ناهفصا هب هراب ود و دنام اجنآ رد هام هس و رقاب الم و ىرون ىلع الم ،ىسابرك نوچ ناهفصا ىمان ماش و حبص مايا نآ رد ناهفصا مدرم نينچ مه و ىتفش ددع» هك ىروطب دندشيم عمج دمحا خيش تاسلج رد كي زا سپ خيش «دندروآ رامشب رفن رازه هدزناش ارناشيا

هكم مزاع اجنآ زا و تفر البرك هب ناهفصا رد تماقا لاس درك اديپ ىتلالم ىئاسحا دمحا خيش هكم ترايز هار رد دش .تفگ عادو ار ناهج ۱۳۴۱ لاس رد هنيدم ىكيدزن رد و رمع لاس ۸۵ شدنزرف هتفگب ىياسحا دمحا خيش ًارهاظ ۹. ار دمحا خيش تايح تدم تانجلا تاضور فلؤم ،درك تسرد ار خيش دنزرف لوق دياب ىم هك دسيون ىم لاس.درمش و درك اديپ ىناوارف راهتشا شتايح نامز رد ىئاسحا خيش

36 ]۳٦ هحفص ،ىنباكنت دمحم ازريم ،ءاملعلا صصق[

Page 61: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

نكاس نايالم زا ىا هدع .دومن تيبرت ار ىروهشم نايالم ببسب اي و تداسح ىور زا البرك و فجن نينچ مه و ناريا دنتسناوتن اما .دندرك ريفكت ار ىو ،خيش دياقع اب ىنمشد ىو رب ىناج بيسآ اي و دننزب ىا همطل خيش تيبوبحم هب فجن ىيعيش نايالم شتايح نامز رد نينچمه .دنيامن دراو مانشد هك ار خيش راثآ تمائل و ىنمشد ىور زا البرك و ىنامثع ىنس مكاح دزن دوب هداد هيلوا هفيلخ هس هب ىياه خيش هكنآ رطاخب ،مكاح اما ،دندش ىو رازآ ببس و دندرب ىبيسآ وا هب تسناوتن تشاد ىرامشيب نارادفرط ،دمحا .دناسر تيانع و تافتلا هاش ىلعحتف هب تبسن ىئاسحا دمحا خيش و ىور دايز ىدحب وا ىانث و حدم رد و هداد ناشن ىناوارف هك .تسا نايامن ىنشورب نآ زا ىئوگ هفازگ هك هتفگ قارغا زاغآ رد هلمج زا .دوشيم هدنناوخ رطاخ لالم ثعاب هاگ و» :دسيونيم ناتسروشك هش حدم رد «هيناطلس هلاسر» ةرق و نيولملا رفسم نيقيلا و قحلا بلاط نيدلا و ةلملا ىماح .نيرحبلا ناقاخ و نيربلا ناطلس نيز لك عماج و نيعلا

و نأشلا و ردقلا ىلاع ناميا لها سرام و نامالا ظفاح و ناطلسلا نب ناطلسلا نب ناطلسلا ناكملاو ةبقرلا ىماس هاش ىلعحتف ناطلسلا ،ناقاخلا نب ناقاخلا نب ناقاخلا

نيقفانملا و نيرفاكلا دونج هب هللا مزه و هدضع هللاديش رب هوالع ،«هىناقاخ» هلاسر زاغآ رد دمحا خيش .«... و و«نيد هزوح ظفاح» ار ىو هاش ىلعحتف ىانثو حدم شيارب و دناوخيم «نارابج رش زا ناميا و مالسا ظفاح» صتخم اه ىئوگ قلمت نيا.دنكىم وزرآ «ترخآ رد تنج» نارود نويناحور همه ىگشيمه هويش هكلب دوبن دمحا خيش ىاكتا هب ار دوخ ىعامتجا تيعقوم ات ،د وب ىدعب دوخ ىويند حلاصم قيرط نيا زا و تيبثت ،تقو ناهاشداپ

Page 62: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

.دنشخب ىرتشيب ميكحت ار ناخ ميرك دمحم جاح ،دمحا خيش درگاش هار نيا رد رتارف اپ هكلب درك لابند ار شداتسا شور اهنت هن ،ىنامرك ىوب هك دوتس ىتالمج اب ار هاش نيدلارصان و تشاذگ ترضحيلعا تدم ديواج تلود» :تسا ىراج نآ زا نفعت و رتسگ تلادع ناطلس ىنعا هانپ نيد هاشداپ هللا لظ ديشم ،نيملسم و مالسا هزوح ىماح ريس تفوطع ناقاخ ود ره عماج نيئآ و بهذم ناينب سسؤم،نيد و تلم ناكرا ملِع ىنعي تسايس ود ره كلام و ملق و فيس ىنعي تساير رگداد مه و مزح عبنم و مرك و لضف ندعم...ملَع و داهن تفوطع راكماك رتسگ مرك و داد و لدع اب رايرهش نب ناقاخلا نب ناقاخلا و ناطلسلا نب ناطلسلا نب ناطلسلا هاش نيدلارصان رفظلا و رصنلا و حتفلاوبا ناقاخلا«... ىزاغ 37 . وا ىاج ىتشر مظاك ديس ،ىياسحا دمحا خيش گرم زا سپ نودب هرخالاب و دومن سيردت ار شداتسا دياقع و تسشن ىرجه ۱۳ نرق طساوا رد «هيخيش هقرف» خيش هتساوخ قارع و ناريا رد ىا هقرف تافالتخا ببس هك دمآ دوجوب رودب وا گرم زا سب ىئاسحا دمحا خيش نادرگاش .دش و دمحا خيش .دندمآ درگ خيش نيشناج ،ىتشر مظاك ديس نامزلا بحاص روهظ هب ار دوخ ناوريپ ىتشر مظاك ديس ،مظاك ديس گرم زا سپ رطاخ نيمهب و دنداديم تراشب ديس نينمؤم نيلوا .دنتسويپ باب ديس هب نانآ زا ىدايز هدع نآ هب دعب تاحفص رد هك ،دندوب ىخيش ىگمه باب

37 روتسدب «هيرصان» هلاسر رد ىنامرك ناخ ميرك دمحم جاح[ نيمه زا لقن ،تسا هدرك ىروآ عمج ار داهج ماكحا هاش نيدلارصان]هلاسر

Page 63: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

38تخادرپ ميهاوخ .....ىتفش رقاب دمحم ديس مالسالا تجح رب ،ميزادرپ ىم وا ىگدنز حرش هب هك ىتيصخش نيمود ىتيفورعم نادنچ اوقت و دهز هب ىياسحا دمحا خيش فالخ رد ىتفش .دوب دوخ نارود ىاهقف نيرتروهشم زا اما .درادن ايندب تشر رهش ىبرغ بونج ،ناليگ تفش رد ۱۱۸۰ لاس سورد ليصحت هب تشر رد ىگلاس تسيب نس ات .دمآ رد فجن رد و دش تابتع مزاع سپس و تخادرپ ىمالسا

ىدهم دمحم ديس دننام نامز نآ ىاهقف سرد هزوح ىفجن رفعج خيش و ىئابطابط ىلع ديس ،مولعلارحب.درك ليصحت ءاطغلا فشاك هب فورعم داهتجا هزاجا قارع فورعم نويناحور رثكا زا هكنآ زا سپ هب سپس و نكاس مق رد ىتدم و تشگزاب ناريا هب تفرگ لاح حرش .تسيز ىم اجنآ رد دوب هدنز ات و تفر ناهفصا و تراجت و لام عمج و تدابع هب هك دندقتعم وا ناسيون ىرفاو قشع ،دنرادن ىكيدزن چيه مه اب هك،بتك عمج.داد ىم ناشن ىلاخ هرفس كي زج ديسر ناهفصا رهش هب هك ىنامز ىتفش اما .تشادن رگيد ىزيچ «كرادم» باتك دلج كي و نان زا هب هك ىروطب دش ناريا دنمتورث نيرتگرزب اهدعب بالط زا ىكي دنسيون ىم .داد ىم ضرق لوپ هاشيلعحتف دوب زاين ىب ىرگناوت ىتفش مالسالا تجح هك ىمايا رد مق كمك بلط و ديلان دوخ ىتسدگنت زا و تشون ىا همان وا هب نينچ هنسرگ هبلط نآ باوج رد مالسالا تجح ،درك

38 همالع همان تغل زا هصالخ تروصب ار ىئاسحا دمحا خيش لاح حرش[ نينچ مه و دعب هب ۱۳۱ هحفص ،مود دلج ،تانجلا تاضور ،ادخهد]ميدرك لقن املعلا صصق

Page 64: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

:تشون ىاوس دش تيالو نيا دراو هك ىنامز ءارغ تعيرش مداخ» سحن طخب كرادم دلجم كي و ]ىدنوخآ نيلعن [ جزوم كي هك هللادمحلا لاح و متشادن طاسب رد ىرگيد زيچ ...دوخ شغ ىگنسرگ زا اهراب فجن رد .«متسه زيچ همه بحاص ىارب نان ود ىزور ىئابطابط ىلع ديس شداتسا و درك ىم.دوب هتشاد ررقم وا دشيم بش نوچ بانجنآ» :دسيون ىم ءاملعلا صصق فلؤم دوخ رس رب هناويد مدآ دننام ...لقاع زور و دشيم هناويد و تفرگ ىم شودب ابع و دركيم هيرگ ىاه ىاه و دزيم اما .«دوب نيمه شراك بش ره و تسشن ىم نيلوقعم دننام ات «ءارغ تعيرش مداخ» و «هناويد» مالسالا تجح نيمه هك دش رجات و كلام ،دنمتورث هك تفرگ الاب شراك ىئاجنآ

و داد ىم تايلام ناويد هب ]ًارهاظ[ ناموت رازه داتفه ىلاس زج سك چيه ار وا هنيدقن نازيم و اه هناخ و اهيدابآ ددع و الم دوخ هك ىنباكنت دمحم ازريم .تسناد ىمن وا دوخ ىراسناوخ ربكا ىلع الم دنوخآ» :دسيون ىم هدوب هدازالم رد مدش دراو مالسالا تجح هناخباتك رد ىزور هك تفگ رد ردق نآ ماما لام تباب زا ديفس و خرس رز زا هك ىتلاح فرط نآ زا بانج نآ هك هتخير مالسالا تجح ىور شيپ.«دشابن اديپ هك دوب نآ هب كيدزن تسا هتسشن هك ىرامشيب كالما ناريا گرزب ىاهرهش همه رد ىتفش رد» :دسيون ىم هراب نيا رد ىنباكنت دمحم ازريم .تشاد فالسا رد هن ،متفاين تورث رد وا دننام هيماما ءاملع نايم و ناكد «باب رازهود» زا شيب وا «فالخا رد هن و رگيد طاقن رد و تشاد ناهفصا رد ارسناوراك دصراهچ» رازه ًابيرقت ىلاس رد درجورب زا ىو كالما دمآرد ،ناريا رازه ود ىلاس ،تشاد دزي رد هك ىكالما و دوب ناموت

Page 65: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

رازه دنچ ىلاس تشاد زاريش رد هك ىتاهد و ...ناموت وا درگاش هك تسا ىماقرا اهنيا هزات .تشاد «لخادم ناموت ،نيمز ىور رب ادخ تجح هك دوريم نآ لامتحا ،دنكيم لقن نآ زا ىنباكنت هك هتشاد مه ىرگيد ىاهيئاراد ىتفش ديس هريج بالط ىا هدع و تورث ببسب ىو. تسا هدوب ربخ ىب اب هلباقم تأرج سك چيه دوب هدرك عمج دوخ درگ هك ريگب هاگره و تفرن ناهفصا ماكح نديدب هاگچيه .تشادن ار وا اسب و داتسيا ىم رد مد تفر ىم ىو نديدب مكاح هك مه و درك ىمن مكاح هب ىئانتعا مالسالا تجح بانج هك دوب هزاجا اتح و تشاديم ىنيد روما لوغشم ار دوخ ًادمع ناهفصا هب ىرفس هاشيلعحتف .داد ىمن وا هب مه ار نتسشن هك ىلالج و هبكوك اب ىلو ،تفر هاش نديدب ىتفش ،تفر زين تاقالم رد و دوريم رگيد ىهاش نديدب ىهاش ىئوگ ار ماما مهس دنه ناناملسم .تشاد اور ىمارتحا ىب تياهن .دنداتسرف ىم مالسالا تجح ىارب و دندرك ىم ليف راب...تفر هاش نديدب نايدنه ليف رب راوس ىو دوب لاونم نيمه رب مالسالا تجح مسر هاش دمحم دهع رد زا ىتفش .درك ىمن تياعر هاش ىارب ىمارتحا نادنچ و ىم تيامح دندوب هدش ىغاي وا هيلع هك هاش دمحم ناردارب ىو هب زيمآ ديدهت ىا همان ىناهارف ماقم مئاق و درك تموكح هاش دمحم ىنامز .دربن شيپ زا ىراك اما ،تشون نايم زا ىو ًاقافتا و داد ىجرگ ناخ ورسخ هب ار ناهفصا

ىمن ىيانتعا نويناحور تعافشب هك دوب ىسك اهنت ماكح وا هيلع شروش هب ار رهش مدرم ىتفش تهج نيمهب .درك مكاح .دش ناهفصا تموكح زا وا لزع ببس و تشاداو دش مالسالا تجح رادفرط شابوا شروش راتفرگ مه ىدعب ىجاح و هاش دمحم هك ديشك اجنآ هب نانآ ترارش راك و ىارب نوشق ىا هدع اب ۱۲۵۵ لاس رد ىساقآ ازريم

Page 66: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

تجح نيا .دنديدرگ ناهفصا مزاع مالسالا تجح ندناسرت نيا بالط ىارب و تشون ىم مه باتك «هناويد» مالسالا و تايآ و هقف رد رتشيب ىو تافيلأت .تشاذگ راگداي هب مايا «راونالا علاطم» باتك وا هتشون نيرتروهشم و ماكحا.تسا باب رد تسوا هلاسر ىتفش مالسالا تجح تافيلأت زا ىكي «نيدهتجم رب ماما تبيغ رد ىعرش دودح هماقا بوجو» ماما تبيغ نامز رد ار ىمالسا ماكحا ىارجا ىتفش اريز ىقيقح نايرجم اهنت ار نيدهتجم و تسناد ىم بجاو نامز و ركنم زا ىهن و فورعم رما هب دوخ ،تشادنپ ىم نآ مالسالا تجح هك ىناسك ددع .تخادرپ ىم ماكحا ىارجا

اب ناهفصا رد دوخ هطلس هرود رد ىتفش رقاب دمحم ديس هك ار ىناسك هرامش و تسا نوريب باسح زا دز دح هنايزات ات تسا هتشك نيد ماكحا ىارجا ناونع هب شيوخ تسدب وا و رارصا هب ادتبا ار نيمهتم وا .دسر ىم تسيب و دصكي

شيپ تمايق زور رد و تسا ديس هكنيا هناهب هب تميالم او رارقا و فارتعا هب دش دهاوخ نانآ ناهانگ عيفش شدج ار نانآ و ديشك ىم ريشمش هيرگ لاح اب هاگنآ .تشاد ىم ماجنا ار ىمالسا راك نيا زامن نايم ىهاگ و دز ىم ندرگ.داد ىم و ىناور راميب كي هملك ىانعم هب و مالسا تجح عقاوب ىو دوب هدرك ريخست ار ىو نانچ تورث و لام و ماقم توهش لغش زا و داتفا ىم مدرم ناجب ىشحو ىناويح نوچ هك ىناتسروگ هكنيا بلاج .درب ىم تذل ىدالج و ىبضغ ريم نيلوتقم ىارب دوخ لزنم كيدزن ،«دابآ تنعل» مانب ًالامتحا

ىراميب[ لوبلا سبح ضرم هب رمع رخآ رد ىو .دوب هتخاس ۱۲۶۰ لاس رد ار دوخ راب تبكن ىگدنز )دنب شاش،هناثم تسوا هتخاس هك ىدجسم رد و داد ناياپ ىرمق ىرجه

Page 67: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

39ديدرگ نوفدم .

)ءاطغلا فشاك( ىفجن رفعج خيش رابرد اب هاشيلعحتف نامز رد هك ىنويناحور نيرترومان هيلع داهج» ىاوتف و دنتشاد ىگتاگنت طباور و تسدمه ،ىساملس رقاب الم جاح نوچ ىناسك دنداد ار «سور رافك مساقلاوبا ازريم جاح ،ىزيربت دمحم نيدلاردص انالوم

ىلع الم ،ناهفصا هعمج ماما نيسح دمحم جاح ،ىقلپاج هللارصن ديس ،ىدابارتسا رفعج الم جاح ،ىجيا ربكا هللازيزع ديس ،ىنيوزق ىناغرب ىقت دمحم جاح ،ىدابارتسا

ىقارن دمحا الم جاح و ىنيوزق باهولادبع الم جاح ،شلاط ىمان لاجر زا هك دندوب ىقارن دمحم الم جاح شرسپ و ىبهذم ىاه هزوح رد نانآ راثآ نونك ات و زونه و هعيش فورعم و روهشم نيدهتجم نيا زا ىدادعت .دوشيم سيردت هريج زا و نارودزمزا ،ىناريا ناملسم نيخروم قيقحت قبط40دنا هدش هتخانش سيلگنا ناريگب رتروهشم همه زا اما . لوا گنج رد ءاطغلا فشاك هب فورعم ىفجن رفعج خيش هب فورعم ىناهفصا دمحم ديس اقآ ىرگيد و سور و ناريا

39 همالع همان تغل هب دينك عوجر ،شكمدآ مالسالا خيش نيا نوماريپ[ صصق اي و ۲۸۹ هحفص ،مود دلج ،تانجلا تاضور ،ادخهد ربكا ىلع]ءاملعلا

40 زا «بوتكم هس» باتك رب هنيبوچ مارهب ىنالوط همدقم هب دينك هاگن[ دومحم،تروفكنارف زربلا تاراشتنا ،ناملآ پاچ ،ىنامرك ناخاقآ ازريم كلم ناخ ،«سيلگنا و ناريا ىسايس طباور خيرات» باتك رد دومحم ىدهم ،«ناريا رد سيلگنا تسايس ناهنپ تسد» باتك رد ىناساس رد نيئار ليعامسا نينچ مه و «ناريا لاجر خيرات» باتك رد دادماب]«ناريا رد سيلگنا ناريگب قوقح» باتك

Page 68: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

نيا ود ره.تسا ىرازت هيسور اب مود گنج رد دهاجم دندرك ىزاب ناريا خيرات رد ار ىراب تنايخ شقن نيدهتجم تسد زا و ناريا تسكش لوئسم هاش ىلعحتف شودمهو مانب ام نامز رد هك دنتسه ىياهنيمزرس ىمامت نداد .دوشيم داي نانآ زا هيسور بونج ىاهيروهمج فشاك هب فورعم ىفجن رفعج خيش ىاوتف هك نآ زا لبق مه نايالم زا ىكي ملق زا ميناد ىم مزال ميروايب ار ءاطغلا رهپس رهِم و ربكا داتسا» زا ىرصتخم حرش ،وا نامز تبيغ نامز زا» هك ىسك ،«نارود هبوجعا و تهاقف فيلأت خيرات[ نامز نيا ات ]نامزلا بحاص ىدهم[ موصعم رد اپ ىهيقف ...دننام كلف هبق تحت رد ]ءاملعلا صصق باتك تيصخش نيا ات ،مينك لقن ار «تشاذگن دوجو هرياد هب هك ملعا و مظعا دهتجم و هعيش ىاهقف خيرات ىيانثتسا ار هقف تراكب» وا زج ىسك ىنباكنت دمحم ازريم هتفگ ىنونك رصع ىاهقف اب ىكيدزن تهابش وا ىگدنز و «هتفرگن...ددرگن شومارف دراد هدروخ غارچ دود و هديد هزوح ىيالم ىنباكنت دمحم ازريم بصعتم رايسب ىيالم ،دوخ هفرح رد و هدوب سيون باتك و صصق» دوخ ىندنام رثا رد ىو .هعيش عجارم هب دقتعم و :دسيونيم «ءاملعلا زيربت نم كي ىتقو ره هك دنيوگ .دوب لكالا ريثك بانج نآ»

كي و لفلف مخت هد و زايپ مرد دص و ماعط ]مرگ وليك هس[ ىم تبراقم نز اب مه ار بش ره و دوب وا ىاذغ هرب سأر رافسا رد و تشاد هارمه هب ىزينك هشيمه ... و دومن مكح دشيم بلاغ وا رب توهش هك اجك ره رد و ]اهرفس[ ترضح[ دومن ىم تجاح عفد و دندز ىم رداچ هك درك ىم رد ًاضيا ]...هكلب دوب «هتفرگن ار هقف تراكب» اهنت ناشيا

مدرم ،دنتفر دجسم هب دندمآ نيوزق هب خيش هك ىلاس

Page 69: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

سفن هيكزت ببس هچنآ ركذ ،زردنا و دنپ[ هظعوم شهاوخ دومرف و تفر ربنم ىالاب رد دجسم رد خيش .دندومن ]دوش عاطقنا دقع ارچ ديتسين هعيش رگم امش سانلااهيا هغيص نيعم ىغلبم و هاتوك ىتدم ىارب ار ىنز،هعتم[ لوادتم امش نايم رد ]ىرگيپسور ىنعي ،ندرك«...تسين 41 .

فشاك هب فورعم ىفجن رفعج خيش زيمآ هيالگ «هظعوم» ىيوگتفگ و ثحب هب دوشيم طوبرم ،ربنم ىالاب رب ءاطغلا ،ىناغرب ىقت دمحم جاح شرادنامهم و وا نيب لبق بش هك رارق نيا زا هيضق .دوب هتفرگ رد ،نيوزق نايعيش عجرم ماگنه بش ،تداع قبط ،ىفجن رفعج خيش هك تسا

ىقت دمحم جاح زا و دوش ىم «بلاغ وا رب توهش» رد «تجاح عفد» ىارب ار شرتخد هك دهاوخيم ىناغرب اهشهاوخ باوج رد نيوزق دهتجم ،ىناغرب .دراذگ وا رايتخا كي ىنعي ،«عاطقنا دقع» اب ءاطغلا فشاك ىاهسامتلا و و ثحب و دنكيم تفلاخم شرتخد اب خيش تعماجم بش ىناغرب ىقت دمحم خيش و ءاطغلا فشاك خيش نايم هلداجم لها همه هك ىروطب ،دشكيم دايرف و داد هب و دريگيم الاب فشاك رگا ًالامتحا .دندرگيم علطم عوضوم نيا زا نيوزق «تعماجم» ىارب ار ناغرب زا ىنمؤم ناقهد رتخد ءاطغلا

عفد» ىارب ًاروف ىناغرب ىقت دمحم جاح ،دركيم بلط كي تعماجم اب ىتفلاخمو ،دروآ ىم ار وا خيش «تجاح

41 ،هيمالسا هيملع تاراشتنا ،ىنباكنت دمحم ازريم ءاملعلا صصق[ ]۱۹۰ هحفص ،نارهت

Page 70: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

....درك ىمن زاربا وا هبش 42 . نيا زا دوب ىراكزيهرپ و ىوقت همسجم هك ءاطغلا فشاك .تسا هدرك ناوارف ناريا رد ىناحور ـ ىمالسا ىاه هظعوم

و دندش عمج رهش گرزب ناديم رد تشر رهش نمؤم مدرم مدرم هاگنآ .دندناوخ «تعامج زامن» رفعج خيش قافتاب هك دومرف خيش .دنك هظعوم هك دندومن شهاوخ خيش زا» زا رارصا ]اه ىتشر[ سپ ،مناد ىمن بوخ ار ىسراف نم تارابع نيا هب و دمآ رب ربنم رب خيش .دندنارذگ دح خيش ،ديريمىم همه اهامش سانلااهيا هك دومرف ]هظعوم[ تشر ،سانلااهيا . ديئامن نيسپ زور ركف سپ .دريميم مه رد و تسا روصق تشهب رد هچ ،تسا تشهب لثم امش اه رهن ىاراد هك ىياهناتسوب و هيلاع روصق زين تشر رهش و نسح تياهن رد هك تسا نيعلاروح تشهب رد و تسا

دنشاب نيعلاروح دننام زين تشر نانز ،دنراد دوجو دنلامج ]لگشوخ هچب رسپ[ ناملغ تشهب رد و تهاجو لامك رد زامن زا فيلكت تشهب رد و تشر رد تسا نينچ مه ،دنشاب رد و تسا نينچ مه تسا هتشاد رب تادابع رياس و هزور و هتشاد رب هيلكلاب رگيد تادابع و هزور و زامن هك تشر

42 جاح اب تباقر ببسب هك تسا ىسك نامه ،ىناغرب ىقت دمحم جاح[ و هاش ىلعحتف نارود نايالم هلجا زا دوخ هك ىنيوزق باهولادبع الم مادقا ىئاسحا دمحا خيش ريفكت هب ،دوب ىئاسحا دمحا خيش رادنامهم دراو ىناغرب خيش لزنمب ،نيوزق هب رفس ماگنه دمحا خيش هك اريز .درك رب ىمارتحا ىب و ىنهو ار نيا و دوب هتفر باهولادبع الم هناخ هب و دشن ردپ و ومع وا نمض رد .تسا روهشم شناتساد هك .درمش ىم دوخ و نايباب و نايخيش اب ىو ىاهتفلاخم و .دوب نيعلا ةرق هرهاط رهوش]تسا رگيد ىناتساد دوخ هرهاط اب وا ىاهينمشد

Page 71: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

«تسا 43 ىمالسا ًالماك ىاه هظعوم نيا اب خيش . ىگباوخ مه هب ار تشر ىاهناملغ و هنمؤم نانز تساوخيم نينمؤم زا ىخرب هك دور ىم لامتحا و دنك قيوشت دوخ اب.....دنا هتفريذپ لد و ناجب ار خيش ىاه هظعوم تانموم و هناخرد هب سپ دوب بورغ تقو و دش نارهط دراو خيش» هناخ زا ار وا و دمآ ]هاش ىلعحتف مظعاردص[ هلودلا نيما نيما .دهاوخ ىم نز وت زا خيش هك تفگ و دروآ نوريب هك ىجرگ زينك هكنيا زج ديدن هراچ تقو نآ رد هلودلا .«ديشخب وا هب تشاد ىدهم بياغ ماما بيان و نيملسم ىلو و مظعا دهتجم

ءاطغلا فشك باتك رد ىفجن رفعج خيش ،نامزلا بحاص ىم ىفرعم نينچ ار دوخ تسوا ىهقف باتك نيرتمهم هك ...هتخاس رهد ديرف ارم ملع رد ملاع قالخ ترضح» :دنك نانچ و ...دومرف اطع نم هب رفاو ىاهتشا زين لكا رد و تعماجم دياب بش ره هك هدومرف تمارك نم هب ىتوهش .«...ميامن تشادن سرتسد رد هراختسا ىارب حيبست هاگره خيش و تفج ندرك اهر اب و تفرگ ىم ار دوخ شير زا ىا هتسد ىو .تفگ ىم ار نينموم هراختسا باوج دوخ شير قاط ىبوخ طباور مه هنجا اب دوبن «ىتوهش» و هرابنز اهنت بآ» ناجيهال رد راب كي .دومرف ىم مه تازجعم و تشاد صخش نآ سپ» ،ديلام ىراميب «مشچ رب ار كرابم ناهد .ديدن مشچ درد هاگچيه رگيد و «تفاي ءافش رفعج خيش دزن فرشا فجن هب هاش ىلعحتف هدلاو ايلعدهم ملظ اذهل ،تسا هاشداپ مرسپ نوچ هك درك ضرع» و تفر ،دوشيم عقاو ايارب و اياعر هب ام ناگتسب زا و وا زا متس و

43 ]۱۹۰ هحفص ءاملعلا صصق[

Page 72: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

زا ىلاعتيادخ هك ديشاب هدومرف ىمسق هك ميعدتسم امش زا ىربك هقيدص ترضح اب ار ام و هتشذگ رد ام ناهانگ ردام و .درك نانچنآ خيش و «ديامن روشحم ]ارهز همطاف[...دومن روشحم ىربك هقيدص اب ار هاش

)ناتسلگ هماندهع( سور و ناريا ىاه گنج راتفرگ رتشيب تنطلس تسخن ىاهلاس رد هاش ىلعحتف و اهمايق و ناماسبان عاضوا .دوب تنطلس نايعدم اب هزرابم ار ىو ناريا فلتخم ىحاون رد ليابق ىاسؤر ىاهشروش هزات ىو تنطلس ناينب .تشاد ىم لوغشم دوخب هزادنا ىب هب هيسور ىرازت تلود تازواجت هلصافالب هك دشيم راوتسا زاغآ سرا ىوسنآ ىحاون و هيسور هب نآ قاحلا و ناتسجرگ .تفاي همادا لاس هد تدم هكديدرگ و دوخ و دش لسوتم سور رازت هب ناتسجرگ ىجرگ مكاح رد .داد تاجن راجاق ناهاشداپ تايانج رش زا ار نايجرگ روطب و دوب لاونم نيمه رب تيعضو مه زاقفق ىحاون رگيد هد هك هژيو هب دنتشادن ىتياضر ىناريا ماكح زا مدرم ىلك ىب ىاهىزيرنوخ و ىداصتقا ىاه ىناماسبان گنج لاس .دوب هدنامن مدرم رد ىناوت رگيد و هدروآ هارمهب باسح تشونرس هك دنديد ىم نيا رد ار هراچ زاقفق مدرم ًارهاظ .دنراپس سور تلود تسدب ار دوخ ،ناريا و هيسور نايم ىنالوط و ىلاوتم ىاه شكمشك نيا داجيا ىشمارآ ًاتقوم غابارق عباوت زا ناتسلگ هماندهع اب تسدب هك سرا ءاروام مامت ناتسلگ هماندهع بجومب .درك هكنيا زا ناريا اتح و ديدرگ راذگاو اهنآ هب دوب هداتفا اهسور

Page 73: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

مورحم مه دشاب هتشاد ىگنج ىتشك رزخ ىايرد رد.ديدرگ ريفس ىلزواروكرس ىرگيجنايم اب ناتسلگ موش هماندهع تروص ،تسناد ىم مه ىسراف هك ،ناريا رد سيلگنا دش هيسور مزاع ناتسلگ هماندهع داقعنا زا سپ ىو .تفرگ .دمآ لئان هيسور رازت تسد زا تمدخ ىلاع ناشن هب و دحتم تراپانب نوئلپان دض رب سيلگنا و هيسور نامزنآ

.دندوب هدرك اديپ ىكرتشم عفانم و هدش عقاو رد ناهج عاضوا زا ربخ ىب لاجر و هاش ىلعحتف هيسور و هسنارف ،سيلگنا ىرامعتسا ىاه تسايس هچيزاب تسايس راك رد هاش ىلعحتف ىنادان كرد ىارب .دندوب هك دوب هدرك داهنشيپ هسنارف هدنيامن هب هك سب نامه ميسقت ىنامثع و هسنارف ،ناريا نيب ار هيسور نيمزرس.دنيامن

و تلاخد اب ناتسلگ نيگنن هماندهع ًاتجيتن و اه گنج نيا دمحم هلمج نآ زا ،نامز نآ نيدهتجم زا نت دنچ ىاوتف ىلع ديس ،«ءاطغلا فشاك» هب فورعم ىفجن رفعج

Page 74: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

44ىيابطابط

44 بحاص» ،ق ۱۲۳۱ گرم لاس البرك نكاس ىيابطابط ىلع ديس اقآ[ دهاجم دمحم ديس ردپ ىو .دوب دوخ نامز ذوفن رپ نويناحور زا «ضاير هماندهع هب و تشاد ىساسا تلاخد هيسور اب ىدعب گنج رد هك تسا فورعم ىناهفصا ىئابطابط ىلع ديس اقآ نيدهتجملاديس .تفاي همتاخ ىاچ نمكرت نيگنن تردق و ناكما طرشب لقاع غلاب فلكم ره رب»:دسيونيم دوخ هيداهج هلاسر رد نيملسم رب هورگ نآ ات دنك مائل رافك طلست زا مالسا هضيب ظفح هك تسا مزال سردنم مالسا موسر و دنزادرپن ناشيا لاوما و سوفن فرصتب و دنوشن بلاغ رگم دوش ىمن مظتنم ريطخ رما نيا و دنامن لطعم ّمالع كلم تعيرش و دوشن نوچ و دنك عابتا و دونج ريبدت و عايشا و ركاسع زيهجت هك ريبد سيئر دوجوب هناطلس لج قالطالا ىلع ناطلس بناج زا تفالخ و تنطلس و تلود و تساير ناطلسلا نبا ناطلسلا مما باقر كلام مجع و برع نيطالس رخف هب تسا ىهتنم بجاو ار شا هيلع ترضح سپ ...هاش ىلعحتف رفظملاوبا ناقاخلا نبا ناقاخلا و]«...دنك داهج لاقثا لمحت هك ىنيعت ىنيع بوجوب تسا

Page 75: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

45ىقارن دمحا الم و نيا اريز .دش ىم قيوشت و ديدشت رفك هيلع مالسا داهج مكح رد ار اهسور اب گنج تارضح.دنتسناد ىم هيسور و ناريا گنج زا شيپ ،ميتشون ًالبق هك ىروطنامه ماقم ،ازريم سابع هنطلسلا بيان و هاشيلعحتف هب نيدهتجم بيان و ترضحىلعا باقلارب» و دنداد «رصع ماما تباين» رد .دندوزفا «هللا ليبس ىف دهاجملا و ىزاغلا ظفل هنطلسلا ترضحىلعا حدم رد ىبرع دياصق» نيدهتجم نامز نيمه لاسرا ،هديشك مظن هتشر هب هنطلسلا بيان باون و ىناقاخ «ىواتف و ازغ و داهج تابثا رد اه هلاسر» و .«دنتشاد اي و دهاجم[ ىزاغ ىتسارب» ار هاشيلعحتف و دنتشون تلم ]هدننك هدنز[ ىيحم و نيد هار ]ىئادف«نيلسرملاديس 46 .دندناوخ هب «هيداهج هلاسر» همدقم رد ماقم مئاق گرزب ازريم

45 و لزع هب ار شتاقوا رتشيب و هتشاد هماع تساير» ىقارن دمحا الم[ نايعا و تلود ناكرا اب تاقالم و اهرهش هب ترفاسم و ... ماكح بصن ىرمق ۱۱۸٥ ىو .دنارذگ ىم هاش ىلعحتف «ناطلس شيپ روضح و تلم هللا تيآ فيلأت ،تانجلا تاضور .تسا هدرك توف ىرمق ۱۲٤٥ رد و دلوتم باتك نينچ مه و ۱٤٥ هحفص ،مكي دلج ،ىراسناوخ رقاب دمحم ديس ريم]۱۲۹ هحفص ،ىنباكنت دمحم ازريم زا «ءاملعلا صصق»

46 ،ازريم سابع راكشيپ گرزب ماقم مئاق هب روهشم ىسيع ازريم[ ىسراف باتك نيلوا نيا و تشون «هيداهج هلاسر» هاشيلعحتف روتسدب دندوب هدرك رياد زيربت رد نامز نيا رد هك ىبرس هناخپاچ رد هك تسا قيالخلا لقا» ار دوخ مان فلؤم هلاسر نيا همدقم رد .تسا هديسر پاچب تابثا رد مه ىا هلاسر ىو .تسا هتشون «ىنيسحلا نسحلا نب ىسيع هحفص،ىسيفن ديعس ،ناريا ىسايس و ىعامتجا خيرات .دوب هتشون توبن۲۷[

Page 76: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

زا فده و دنكيم هنابيدا ىا هراشا هاش ىلعحتف نامرف ،نويناحور ىواتف ىروآ عمج ىارب ار دوخ تيرومأم «ناهج رايرهش فاطلا» :دسيون ىم ،داهج مكح نوماريپ هك» ىناقاخ «نامرف» و دش «ناوتان» نيا لاح لماش ذافن زع داهج باب رد ىباتك باب رد تسا نادزي رما ىلات و «ددرگ هرهش نيملسم نيب تدهاجم ماكحا» ات «تفاي زا نانس و فيس تدح و نايب و قطن تدوج هب» نينمؤم مه» و «دندرگن لفاغ تعيدو تعباتم و تعيرش تظفاحم مزال سپ» دوش ىبيصن رمع رخآ رد ىباوث «ار هدنب نيا رومأملا مكحب تعاطتسا نادقف و تعاضب مدع اب هك دمآ ىاقلا و ىهاشداپ نامرف ناعذا رد رودقم ردقب روذعم هكلب ات «مريگ شيپ دهج لذب و ىعس فرص ىهلا ماكحا

اهلاس زا و دنرادن گنج هب ىتبغر هك ار «نيدهاجم هقرف» تظفاحم» ببس و «ديازفا تبغر» ،دنا هدمآ گنتب گنج راگزور هك ناوا و دهع نيا قايس رد هچ» .ددرگ «تعيرش تساوخيم هنيريد هنيك هنامز و تشاد ىزاس ان رس ...هدروآ نيك هب رس نانمشد ،هدرك نيد دصق ناكرشم رايرهش» و «هتساوخ رد سورحم كلم هنخر سور رافك شيج جاوفا» ،«راجاق هاشيلعحتف» ،«نيمز و نامز ىأر .هتساوخ دهاجم رحب جاوما» و «هتسارآ دهاجم زا كاخ تحاس ىلكب هك تسا نيا رب دوصقم شروصنم .دزاس ارظخ طاسب تريغ اربغ طيسب و دنك كاپ رفك تملظ سوقان گناب و ددرگ تسين سور مان ...دتفا رب نايغط مخت شنوميم دهع نامز رد نايغط موق داهج سپ» .«ديآ تسپ رواجم ناريا لامش بناج زا هك...رافك ...تفر ريدقت كلك رب مالسا هزوح هب ضرعت تسد و دندوب ناجيابرذآ روغث هك دمآ ديدپ ماهلا تمالع مالعا ىاملع رطاخ رب هدوشگ تبيغ نامز هك هنامز نيا رد هناگي رايرهش دوعسم تاذ

Page 77: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

ماع بيان صاخ]نيشناج[ تباين هب تسا مالسلا هيلع ماما هب و نوزفا زور تلود ماكحا و دشاب صوصخم ]اهقف[ رد ماما دهع زا هك داهج غيت ،صوصنم لقن و لقع تجح رب رس هراب رگيد هتفرگ قارف گنز و دوب هتفخ ماين دهم نايم رد شفيلكت طارص هك دروآ رگيد ىزيختسر و دروآ ىرادنيد تريغ و ...نانج و خزود هداج بناج ود زا و تسا عمج ىبقع و ىنيد تنطلس .تشگ راي ىرايرهش تمه اب رب و مزال تلم ناعبات هرمز رب تمعن نيا ركش» .«درك دودح نيملسم هصاخ بجاو ترضح ناگدنب هلمج «ناجيابرذآ رد و دنا هتسب نايم رب تدهاجم رمك ناهج رايرهش» اريز نادرم ريش دننيد و كلُم نارادساپ ،هتسشن نمشد لباقم رب لد و مشچ ...هتشگ ايند هرهش ىدرم هب ،نيك زور ىتخس هب ،دنراذگ نيد هار رد ناج و لام ،دنراد قح مكح هب دنروهشم ىزابرس هب ،دنهن رس تريغب و دنهد نت ىنيسح ىسيع مداخ هدنب» هزيگنا «لوغشم ىرادنيد فيلأت هب باطتسم مكح رودص بجوم» هب و «ىناهارف رصع ىالضف زا كي ره هك دوب نيمه ]هيداهج هلاسر[ باتك ناميا رغث رد ناطيش بزح هك تاقوا نيا ...،دهع ىاملع و دركيم هنتف كلم دودح رد رفك دونج و تسج ىم هنخر نوتم و دندوب هتشاگن داشر كلك هب داهج لضف زا ىلصف عيمج عمج تنكم ار سك ره هتشابنا رهاوج دوقع زا رتافد مرجال ...داد ىمن تسد لياسم مامت ظفح تلود و لياسر مكح رشان و تسا ناميا و عرش رصان هك نويامه ىأر رد «فيارش فياحص تانونكم هك تشگ ىضتقم نادزي باطتسم باتك نيا بيترت ىانبم» هك ددرگ عمج ىا هلاسر .«تسا همتاخ و باب تشه و همدقم رب زا لصف دنچ ناونع ،ناواكجنك و ناقاتشم ىهاگآ ىارب

Page 78: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

رد لوا باب» :مينكيم لقن اجنيا رد ار «هيداهج هلاسر» فيلاكت رد ميود باب ،مالسا هاشنهاش هيداهج فيلاكت رد ميس باب ،ماظع نايلاو و مالسا روغث ناظفاح هيعرش ،نيدهتجم ىالضف و نيدشار فيلاكت رد هقلعتم تامهم باب «ناظعاو و نازامنشيپ هيداهج لئاسم رد مراهچ باب نارادرس» و نايتلود «تامهم رد» مشش و مجنپ ىاه باب رد .«نيملسم دونج هفاك و مالسا هانپ ترصن ركشل تسا ىياهنيمزرس رد نيملسم فياظو متشه و متفه ىاه ىاهنيمزرس رد هك ىنيملسم و هداتفا سور رافك تسدب هك .دننكيم ىگدنز رافك زا ارنآ هچابيد و تسين ام تسد رد «هيداهج هلاسر» لصا

«ماقم مئاق تآشنم» 47 ىم طابنتسا نينچ اما ،ميدرك لقن ىاملع هيداهج تالاسر زا ىا هعومجم هلاسر نيا هك دوش ىلعحتف ىهاشداپ اب رصاعم نيدهتجم و هيوفص نارود بصعت نتخيگنارب ىارب ،ناتسلگ هماندهع زا لبق هك ،هاش شترا هيلع ،زاقفق ناناملسم و نايناريا نايم رد ىنيد .تسا هدش هتشون سور مدرم و ىرازت هيسور ىارب هكلب ات مدرم بيرف ىارب تسىلمعلاروتسد و هرابنز ىنايالم و هاش ىلعحتف نوچ ىكولفم نارگتموكح .دنيامن ادف ار دوخ ،نار توهش ىروآ عمج شيپ لاس تسيود ًابيرقت «هيداهج هلاسر»

رس رب نونكا «هللا ىروهمج» نايالم هك هچنآ اب اما ،هدش هلاسر» رد اريز .درادن توافت ىئوم رس دنشكيم هرعن ربانم امش ىارب كنيا ...ناريا لها هفاك ىا»:ميناوخيم «هيداهج سپ هتساخرب تمدخب ناملغ و هتسارآ تنج ناروح هب دينك مايق ...نارگ ىاهب هب ار دوخ ىاه ناج ديشورفب

47 ]۲۸۰ ات ۲٤۷ هحفص ،ماقم مئاق تآشنم[

Page 79: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

.«نيرب تشهب ديباي رد ات نينمؤم ىراي هلزنمب ،گنج ناديم ناگدش هتشك «هيداهج هلاسر» رد ادهشلاديس هبتر رد نانآ تلزنم ماقم و نيد ىادهش لها عافد رد ناجيابرذآ روغث نيلوتقم»:دوشيم فيصوت تسارح و نيملسم و مالسا هضيب ظفح ىارب نايغط و رفك بلط رد تسالبرك ىادهش دننام ،نينمؤم و تانمؤم سومان ،تسا رضاح ماقم نيا رد ادخ ...ضرا راگدورپ ىاضر ىم ىراي هب ار امش ،رازراك نيرد مالسلا هيلع نيسح ماما

.«دناوخ دوخ هك ،نيسح ماما و موهوم تشهب هناسفا بيترت نيا هب و دوخ هنشت بل ،بآ ىمدق كي رد تشادن ارنآ ىئاناوت نيب هك دنيآ ىم ىگنج ىراي هب ،ديامن رت ار شنادنواشيوخ ىرامعتسا تلود و هتفرگ رد سور و ناريا نارگتموح شتآ هب هاگ دوخ ىسايس نيريد شور هب مه سيلگنا .تسا هتشاد تسد نآ رد ىرگيجنايم هب هاگ و ىزورفا نونكا هك هچنآ اب ميناوخ ىم «هيداهج هلاسر» رد هچنآ رد نايالم و ،مالسا ىايند رسارس رد ىطارفا نيملسم تسيود زا سپ ،دننك ىم لمع نآ هب و دنيوگ ىم ناريا

هدهاعم و هيسور لباقم رد ىپ رد ىپ ىاه تسكش لاس رس ،«ىاچ نمكرت» و «ناتسلگ» روآ مرش و نيگنن ىاه دهاوخن مه هدنيآ رد ًالامتحا و هدركن ىرييغت و توافت ىئوم شيپ لاس دصناپورازه رد ناملسم درف روعش و لقع .درك ربيخ هعلق ىاضف رد زونه و تسا هدش ىزغم هتكس راچد...دنكيم ريس البرك فلع و بآ ىب ىارحص و هناهلبا شروي رد نآ نينوخ ىاهدمايپ و گنج ىلصا للع و هاش ىلعحتف ىنادراك مدع و ناتسجرگ هب ناخدحماقآ و ىقطنم لح ىارب ،مالسا مالعا ءاملع و ماما نابيان .دوب هتفهن هيسور و ناريا روشك ود نيب تالكشم هنالقاع

Page 80: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

باعل و گنر نآ هب نيد نارادناكد و ىرابرد لاجر اما ظفح ىارب هك دندركيم دومناو نينچ و دنداديم ىبهذم رافك طلست زا تانمؤم و نينمؤم نديناهر و مالسا هضيب ىم نايعيش تريغ رب هجنپ و دننكيم داهج هب مادقا:ميناوخيم هيداهج هلاسر رد .دنتخادنا نبا ىلع نايعيش ىا و ناناملسم ىا و نارادنيد ىا» رب سور رافك طلستب هك دجنگ ىم امش تريغب اجك بلاطيبا ]تسا مالسا تلود دوصقم[ تلود و نيد و لام و ضرع نيملسم نايم زا نيتداهش و هتشارفا رفك تيار امش و دنشاب رافك ]رتسب مه[ شارف هملسم نانز دوش هتشادرب هيحيسم دايعا ،هلآ و هيلع هللا ىلص ىدمحم دايعا ىاجب.«ددرگ لوادتم ىزوريپ ىايور رد نانچنآ «هيداهج هلاسر» هدنسيون هك ىنانز ماكحا هب اتح هك تسا راتفرگ مالسا نيدهاجم بيصن ،سور رافك رب ىزوريپ زا دعب ،ىگنج ميانغ وزج مكح»:دسيون ىم و هتشاد هجوت دندرگ ىم نيد نيدهاجم ىانثا رد رگا دنشاب غلاب و روكذ مادك ره هك تسنيا ارسا و دنوش ىم هتشك دنرواين مالسا و دنوش راتفرگ رادوريگ ثاُنا هچنآ و ًاعامجا تسا طقاس اهنآ لتق دنروآ مالسا رگا دنوش ىم ]مالغ و هدنب[ كولمم دنشاب لافطا و ]نانز[ نتشاذگ و رظن درجم هب هن ]تراسا[ رسُا و ]بضغو[ رهقب و ديآ ردام بقع زا وا لفط و دوش ريسا ىنز رگا و تسد هن هدرك ريسا ار وا هك تسا ىسك لام دوش ىرگيد ريسا هكرتشم تمينغ زا و دنك ريسا ار ىنز ىسك رگا و ردام لام ،دوخ هب صاصتخا و تمسق زا شيپ هك تسين زياج دشاب وا هب توهش ىور زا ىرظن اي ّسَم اي ]ىگباوخمه[ ىطو «...دنك و تسا رافك فرصت رد مالسا دالب زا ىضعب هك نونكا»

Page 81: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

دنرايتخا ىب ناج و لام رد دالب نآ نيملسم نز و درم اه هنخر ،هناخيم نيدحوم دجاسم و هناختب نينمؤم دباعم سپ ...هتشگ راديدپ اه هنتف و هدمآ ديدپ مالسا نيد رد ،لام لذبب رافك اب حلص و لاح نآ رد نتشاذگ ههيدبلاب

تقيقح رد و دوب دهاوخ بيجع ىتحلصم و بيرغ ىحلص نتشاذگاو هكلب ،تسا لام زا نتشذگ نيمه هن حلص نيا تساور هنوگچ و تسا لاوما و دالب و ضارعا و سوفن ناشيا زا دنناوت هچنآ هك نيك لها تسد رد نيملسم نتشاذگ نيرد و ...دنيامن ناشيا هب دنهاوخ هك ىمكح و دنناتس و رافك عفد هجوتم هك ىهاشداپ تناعا تساراملع ماقم فورعم نيا هب رما ار مدرم هكنيا هب تسمالسا هضيب ظفح ىنبم هك فيلكت نيا نوچ و ...دنيامن بجاو نيا هب بيغرت و ار عابط لام و ناج لذب نمضتم و تسا لاتق و لتق رب هك تسار املع سپ هن قفاوم ار سوفن و تسين ميالم مامتها و ىعس هب مدرم تحيصن و ظعو ،]ار ماوع دنبيرفب[ ناگدننك دهج دنياجك دننك ادن مدرم نايم و دنيامن داهج رد دنياجك و هلآ و هيلع هللا ىلص ايبنالا متاخ ىراي رد«...البرك ديهش ناهاوخنوخ 48 . ىمالسا ماكحا حيرشت و نايب ببسب ،«هيداهج هلاسر» رد چيه ،«تما» فياظو ساسا رب نآ زكرمت و ،ىيعيش و ،ىنهيم ىاه هشيدنا و «تلم» تيلوئسم زا ىا هلمج هنوگ

48 رايسب باتك زا لقنب ميدروآ «هيداهج هلاسر» زا هك ىياهزارف[ ،نارواخ پاچ .تسا ىدمحا ىرسك فيلأت «تداهش و داهج» ىندناوخ.سيراپ هب ،دينكيم ىگنتلد ساسحا ىلاچوپ تالمج نيمه ندينش ىارب رگا مرك هللا و ىا هنماخ ىلع ديس ىاهينارنخس و ىعمج طباور ىاه هاگتسد]ديهد ارف شوگ ىمالسا ىروهمج نارس زا

Page 82: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

هديد ىجراخ موجه لباقم رد ىلم عافد و ىتسود تلم نايك ظفح» رد تلود نارادراك ركف ىمامت هكلب .دوش ىمن.سور رافك رش زا تسا «مالسا مظعا دهتجم لامعا زا ىرصتخم حرش هتشذگ تاحفص رد نامزلا بحاص ىدهم بياغ ماما بيان و نيملسم ىلو و هب ىا هراشا هك تسا هديسر نآ تصرف لاح ،ميدروآ .مىئامن وا داهج ىاوتف فورعم ،ىحانج ىلح ىيحي نب رضخ خيش نب رفعج خيش نايم ىرهش ،هلح شدادجا هاگداز هك ءاطغلا فشاك هب زا لبق ،تشادن ناريا هب ىرهم لد رد و دوب دادغب و هفوك نز و رز تفايرد لباقم رد ًالامتحا سور و ناريا لوا گنج شيوخ «تباين» ماقمب ار هاش ىلعحتف و داد داهج ىاوتف صصق» فلؤم .«دنچ ىطيارش اب اما»،تشاد رختفم:تسا هدروآ ريز حرش هب ار طيارش نآ «ءاملعلا رد تعامج ماما و دهد رارق ىنذؤم ركشل زا ىجوف ره رد»

و دننك ظعو زور كي هتفه ره و دشاب هتشاد ركشل نايم داهج ]لصف[ رد ار نآ تيفيك و دننك ]ىنيد[ لئاسم ميلعت«تسا هتشون ءاطغلا فشك باتك 49 . ًالماك ىگنهآ هك ار ىفجن رفعج خيش داهج ىاوتف زا ىشخب:ميناوخ ىم ريز رد ،دراد هناسولپاچ - هناماما ار نامز تاداس زا تباين تيلباق و متسه دهتجم رگا نم»

هاش ىلعحتف[ ناقاخ نب ناقاخ ،ناطلس نب ناطلس هب مراد هاشيلعحتف نانم ىادخ تيانع هب ديؤم ]دوبن هاشداپ رسپ مهد ىم نذا درادب مادتسم مدرم رس رب ار وا هياس ادخ هك نايغط و رفك لها ىبوكرس و گنج هنيزه ىارب هچنآ هك ريظن و هونعلا هحوتفم ىاهنيمز دمآرد و جارخ زا دراد زاين

49 ]۱۹۱ هحفص ءاملعلا صصق[

Page 83: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

جرخ اهنيا رگا و دريگب ... وج و هرقن و الط ةوكز زين و نآ و گنج هنيزه نيمأت ىارب ىرگيد هار و دركن نيمأت ار گنج زا تسا زاجم ،درادن دوجو دنمتواقش نانمشد نيا رش عفد و ناج زا ات دريگب نانيشن زرم و تادحرس مدرم لاوما دشن نيمأت گنج جرخ مه زاب رگا و دنك عافد نانآ سومان گنج هنيزه هزادنا هب دنرود زرم زا هك رگيد مدرم لاوما زا تعاطا ار ناطلس رما تسا بجاو ىناملسم ره هب و دريگب«دنك 50 . ىفجن رفعج خيش بناج زا داهج ىاوتف رودص ،رهاظ رد رامشب هاشيلعحتف ىارب ىزوريپ كي ،سور رافك هيلع بيان» ار دوخ ،داهج مكح نتم رد ىفجن خيش اما تفريم قبط و دناد ىم «هيقف هقلطم ىلو» ىنعي ،«نامز ماما رد لقادح ،تموكح و تلود داينب رد ،ىيعيش تاركفت ىارب و هداد رارق هاش زا رتالاب ار دوخ ماقم ،اهقف زا ىشخب ماقم و دراپسىم هاشيلعحتف هب ار «تباين» نآ تدم هاتوك ار تسا نيدهتجم و اهقف صوصخم هك «نامز ماما بيان» رتالاب ار نيدهتجم هاگياپ هناكريز و دراديم هاگن دوخ ىارب مكح ،داهج مكح اب رفعج خيش .دنكيم داي تنطلس ماقم زا

هب هك دهد ىم «نذا» هاشيلعحتف هب و دهديم ىتموكح50 خيش ءاطغلا فشاك زا ،ءارغلا ةعيرشلا تامهبم نع ءاطغلا فشك[ رتكد فيلأت ،تيطورشم لئاسر زا لقن ،۳۹٤ هحفص ،ىفجن رفعج .٦٤ هحفص داژن ىرگرز نيسحمالغ ازريم بياعم نع ءاطغلا فشك» مانب ىرگيد هلاسر ءاطغلا فشاك ًارهاظ هاشيلعحتف ىارب و هتشون ىرابخا دمحم ازريم در رد «ءاملعلا ودع دمحم هب دينك هاگن .دش ىرابخا دمحم ازريم لتق هب رجنم هك تسا هداتسرف :دسيونيم تانجلا تاضور فلؤم ،٤٦۸ هحفص ،مود دلج ،تانجلا تاضور ترثك هب قايتشا و ... مادنا ىوق و روالد ىدنمشناد ءاطغلا فشاك

]«تشاد نانز اب ىگباوخ مه و كاروخ

Page 84: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

نييعت مه ار نآ جرخ لحم و دزادرپب مدرم لاوما هرداصم رد هك دنچره .ديامن جرخ رافك اب داهج هار رد ات ،دنكيم هاش زا تعاطا و ىدبا ار نآ و ادخ هياس ار هاش داهج مكح ره اما .درامش ىم «بجاو ىناملسم ره» ىارب ار دبتسم .دريگ سپزاب هراب ود دناوت ىم ،دنكيم نييعت ىنيشناج سك هاشداپ هكلب ،اهقف قح تموكح اهنت هن تياهن رد سپ اب نامز طيارش رب انب هيقف ىلو و تسا دهتجم راكشيپ نامه نيا .دنكيم تشذگ ًاتقوم دوخ قح زا هاش اب هحلاصم دوجوب هيوفص نارود رد هك تسا هعورشم ىتموكح ماظن ات و ديدرگ موسرم هراب ود هيراجاق نديسر تردقب اب و دمآ ىلم بالقنا ىزوريپ اب و دوب رارقربراجاق دهع رخاوا و ديدرگ داجيا نآ رد ىتسس و ترتف ناريا تيطورشم جيار راب نيموس ىارب «ىمالسا بالقنا» ىزوريپ اب هاگنآ.....هاش روضح نودب راب نيا اما .ديدرگ رانك ،زودنالصا رد ار نايناريا اهسور ق .ه ۱۲۲۸ لاس رد .دندرك رام و رات ار ناريا هاپس و ريگلفاغ سرا دور ىگرب و زاس هن هاش ىلعحتف تسخ ليلد هب ناريا نايهاپس تفايرد اه هام ار دوخ بجاوم و هريج هن و دنتشاد بسانم دارفا زا هك دوب مظنم ان شترا كي هاپس نيا .دندوب هدرك زا ًاميقتسم هك دشيم ليكشت فلتخم فياوط و ليابق هليبق سيئر هاگ ره .دنتفرگ ىم نامرف دوخ ليابق ىاسئر و دندوب هاش نامرف هب شوگ ،تشاد ىيوكين طباور هاش اب نارگيد زا ىرتهب ىلام داهنشيپ ليابق ىاسؤر هك نامز ره .دنديشك ىم ريشمش نارگيد ىارب دندرك ىم تفايرد هك دنتشاد رپ رس ىاه گنفت ناريا نايهاپس زا ىدادعت زونه هيقب .تشادن ىبسانم ىگنج ىئاراك و نيگنس رايسب راوس و هدايپ هاپس .دنديگنج ىم رپس و هزين و ريشمش اب ناريا .دنتسناد ىمن ار ىگنج شيارآ هنوگچيه ناريا ماظن

Page 85: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

ناريا ىاهرهش زا ىخرب رد هك تشاد پوت ىزيچ ان دادعت اب هسياقم لباق ماكحتسا و ىنف رظن زا هك دشيم هتخير نآ لقن و لمح ىارب و دوبن ىرازت هيسور ىگنج لياسو كرحت عنام نيا و دنتسب ىم واگ هب گنج ههبج رد اهپوت ىلكشلادحتم سابل ناريا نايركشل .دشيم ناريا هناخپوت هديد ىبيترت و مظن ناريا هاپس ىاه هاگودرا رد و دنتشادن ىرهام ناراكراوس ،نآ ىا هليبق تلصخ رب انب اما .دش ىمن .دندوب ناماسب ان عضو هب هراشا ىا همان رد ىناهارف ماقم مئاق ىنارگ ...» :دسيون ىم و دراد گنج نيح رد ىداصتقا ،دوش ىمن لوصو تكلمم زا تايلام ،هدرك بارخ ار تيالو ،دنك ىمن گنج لوپ ىب ،نوشق ،دسر ىمن لوپ هاش زا تشونرس .«...دور ىمن ردب شيپ زا ،گنج ىب نمشد شترا لباقم رد ىشترا نينچ .دوب ىنيب شيپ لباق گنج داهج و دروخ ىا هناحضتفم تسكش سور زهجم و مظنم ،ناتسجرگ نتفر تسد زا زج ىا هجيتن رفك هيلع نيدهتجم ،ناوريش ،دنبرد ،وكاب ،هايس ىايرد ىلحاس تايالو هماندهع و شلاط ىايلع تمسق و ناقوس ،هجنگ ،غابارق ۲۹ رد ناتسلگ همان دهع .تشادن ىپ رد ار ناتسلگ نيگنن ءاضما هب ىداليم۱۸۱۳ ربتكا ۲۱ /ق .ه ۱۲۲۸ لاوش .ديسر تهالب رد هك هاش ىلعحتف ناتسلگ هماندهع داقعنا زا سپ ۱۲۲۹ لاس رد ،تسا ناريا خيرات رد ىريظن ىب هنومن تلود ترافس هب ار ىزاريش ناخ نسحلاوبا ازريم ىجاح» زا هك ار ىدالب ،دشاب وحن ره هب هك دنتشاد رومأم سور غلبم و دننك دادرتسا ،دنا هدومن فرصت سرا دور بناجنآ ىب بسا هد و ليف ريجنز ود و دقن هجو ناموت رازه هد ىب ديراورم هتشر هد و ريمشك لاش هقاط دص و ليدع

Page 86: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

ريشمش و ىنامر توقاي و ىناشخدب لعل هناد دنچ و ريظن و ىناهفصا فاب لوتفم ىاه ىرز و ىناسارخ ىاه هدعم رد هك ىدننام گنس[ىناويح رهزداف عصرم ىاهيطوق نادب بيجع ىصاوخ و ديآ ىم دوجوب ناروناج زا ىضعب هيده ىارب ىتاره ىاهيلاق و هراكنابش ]دنداد ىم تبسن.داتسرف «...تلود نآ نايعا و روطارپميا ترضح لاجر و هاش ىلعحتف ىحول هداس هب ىپ اهسور ًارهاظ و رازت ار ناموت رازه هد و اياده دندوب هدرب وا رابرد زا رتشيب حيرفت ىارب و دندرك ميسقت دوخ نيب نايرابرد رازه لهچ ىاضاقت ىزاريش ناخ نسحلاوبا ازريم ىجاح سپ ار هدش ريخست ىاه نيمزرس ات دننك ىم لوپ ناموت اهسور هك دتسرف ىم ماغيپ هاش ىلعحتف ىارب ازريم .دنهدب هچنانچ رگا دنقفاوم ىريخست ىاهنيمزرس ندنادرگرب اب هاش ىلعحتف .ددرگ لاسرا هيسور هب ًاروف ىتساوخرد غلبم رد هك دنداتسرف وا ىارب رگيد ناموت رازه لهچ لداعم ...»«...ديامن فرص تايالو دادرتسا هار 51 گنرز ىاهسور ازريم جاح تبقاع و دندرك تفايرد مه ار ناموت رازه لهچ هناور رتزارد اپ زا تسد ار ىزاريش ناخ نسحلاوبا ،دش لدب ىديمون هب تبقاعو» دندومن ىوضترم هفالخلاراد.«اه ىراوديما نآ رخآ

ىاچ نمكرت هماندهع و مود گنج هماندهع اب هك ناريا و سور نيب هلاس هد ىاه گنج نآ رد ىبسن ىشمارآ ًابيرقت ،تفرگ ناياپ ًاتقوم ،ناتسلگ

51 هب ،ىئاسف ىنيسح نسح ازريم جاح فيلأت ،ىرصان همانسراف[ تاراشتنا ،۷۱۱ هحفص ،لوا دلج ،ىئاسف راگتسر روصنم رتكد ششوك]ريبك ريما

Page 87: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

نينكاس ىارب مه ىدنياشوخ جياتن اما ،درك داجيا ىحاون دندش روبجم نايناريا زا ىا هدع .درواين ناغمرا هب ىزرم زا ىا هدع و دننك ترجاهم ناريا هب ناتسلگ هماندهع زا سپ فرط نآ رد ىنادنواشيوخ هك سرا دور ىبونج نينكاس ماوقا اريز دنديچوك سرا دور فرط نآ هب دنتشاد سرا دور هيسور ىياورنامرف ريز ىحاون رد نانآ نادنواشيوخ و كرت ار دوخ دلوت لحم دنتشادن مه ىليم و دندوب هدنام گنج هجيتن هك ىرابجا ىاه ترجاهم و اهچوك نيا .دنيامن زا ار مدرم ،دوب ناتسلگ هماندهع ىاهدمايپ زا ًامازلا و هاش زا داقتنا هب نابز و دنادرگرب ىور اهراجاق تموكح ماكح ندمآ اب .دندوشگ هاش ىلعحتف سيسخ و شايع و هسردم سيسأت و نيشن ناملسم ىحاون هب سور ىحيسم سك همه زا شيب و ليابق ىاسئر ،ىفرع ىاه هاگداد ىارب ًارهاظ .دنداد تسد زا ار دوخ تلزنم و ذوفن نايالم ىبهذم هچ اهنآ نامرف ريز تلم هك دوبن مهم نادنچ اهسور تردق ىارب ىناديم چيه اهنآ هك دوب ىعيبط ىلو دنراد رد ار نايالم تلاخد و هعيش تيناحور هاگتسد ىيامن .درك دنهاوخن لمحت تموكح ناكد هك ىنايالم و «دونع ناراد دحرس و دودح نانكراك»

و مامت ان نايوج هدسفم» اب هارمه دنديد ىم دساك ار دوخ لواپچ و تردق زا نانآ تسد هك «ناديم ماخ نايوخ هدبرع تلود هك دنتسناد ىم هكيئاجنآ زا و دوب هدش رود مدرم ،راب تفخ و ىلاوتم ىاه تسكش زا سپ ،راجاق نارادم ناملسم ىحاون نتفرگ سپ زاب و گنج هب ىتبغر نادنچ فجن ديلقت عجارم هب زيمآ كيرحت ىياه همان ،دنرادن نيشن «هيسور تلود ىايلوا كولس ءوس» هب و دنتشون ناهفصا و زيمآ ضرغ ىاهنخس» و هدرك هراشا زاقفق ناناملسم اب

.دنتشاد ضورعم «زيگنا تفلك

Page 88: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

رد دوخ هك هنطلسلاا بيان ازريم سابع رسپ ازريم ريگناهج و نايالم ىاه هسيسد زا و هتشاد روضح اهگنج نيا:دسيون ىم تسا هدوب هاگآ ليابق ىاسؤر ...دندوب هدش رود دوخ تيالو زا هك رجاهم نيناوخ»

و سرا بآ فرط نآ رد هك ىمالسا ىاياعر نابز زا ضيارع و روفغم ناقاخ تمدخب و هنطلسلا بيان تمدخب دندوب رك و مجع قارع و ناجيابرذآ دالب نيدهتجم و املع تمدخب عيمج رب هكنيا ضيارع نومضم ،دنداتسرف ىم برع قارع و مكح بابرا و نيدهتجم و املع زا نايمالسا و مالسا

هضيب هك تسا مزال مالسا هاشداپ رب صوصخب نيطالس و ضرع رب رافك طلست هب ىضار هدومن ظوفحم ار مالسا نآ نيناوخ و اياعر دوخ و دنشابن ناناملسم ناج و لام و مالسا هاشداپ تكرح ضحمب هك دنوشيم دهعتم فرط لهسا هب هدرك ار دلب نآ رافك عفد دلب ره لها مالعا ىاملع رد مالسا هاشداپ فرصت هب زاب ار مالسا كلامم ىهجو«دنروآ 52 ىسايس لاجر نينچ مه و ازريم سابع ًارهاظ . نداد تسكش زا دعب هك سور تلود لاوحا زا» هك ناريا تايالو رد روطارپما لالقتسا و نوئلپان هب روهشم تراپانب فقاو وا ماظن و دونج ترثك زا و رضحتسم دوخ هسورحم رد و دندومرف ىمن تافتلا تاياكح مسق نيا هب ًالصا دندوب ىمن رب ناقاخ تمدخ رد بلاطم عون نيا راهظا ماقم«دندمآ 53 . رجاهم ليابق ىاهناخ و ءاسئور ناشن و مان ازريم ريگناهج شزاس هب اهسور اب هك ىماكح و نارس مان نينچمه و

52 ]۷ هحفص ،ازريم ريگناهج فيلأت ،ون خيرات[

53 ]۷ هحفص ،ون خيرات[

Page 89: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

ركشل» و هدرك «راجاق تلود هب تشپ» و دندوب هتخادرپ و ناج رب و مالسا ىاياعر رب هدرب دوخ تيالو هب ار سور نيمه اما .تسا هدرب «دندوب هدومن طلسم دوخ لام هك سور راجنهان ىاهراتفر» ىتدم زا سپ نئاخ ىاهناخ ترجاهم هدش ناميشپ و ناشيرپ دندوب هدومن هدهاشم ىئوج هدسفم بابسا ركف رد هشيمه» و .دندرك «رايتخا.«دندوب ان نارس هناروزم ىاه همان و اه هسيسد و اهشالت نيا ىفلتخم لاكشا هب هدناماو نايالم و فياوط و ليابق ىضار و هسيسد اب هاگ و تسا سكعنم هيراجاق نيخروم بتك رد دياب هك دنا هداد تبسن نايسور هب ىراجنهان ىاهراك هنيك.دوش هدناوخ طايتحا اب

رسپ دهاجم دمحم ديس نايعيش ديلقت عجرم نامز نيا رد رد وا تلاخد و داهج مكح هب هك دوب ىئابطابط ىلع ديس هراشا لبق تاحفص رد هيسور و ناريا نيب لوا گنج هقرف هماع تساير» نامز نيا رد دهاجم دمحم ديس .ميدرك دروم نانچ نآ «راوگرزب نآ» و تشاد ار «هيماما هيجان وضو نيوزق هاش دجسم ضوح رد» هك دوب مدرم لوبق نيعلا ةفرط هب ار ضوح بآ عيمج رهش نآ ىلاها ،تخاس«دندرب ]نامرد و افش[ ءافشتسا و كربت و نميت ىارب 54 هب ...دش ىلاخ ضوح بآ هك ىروط

!...رجاف ىاهيباهو54 تانجلا تاضور هب دوش عوجر نينچ مه و ۱۲٥ هحفص املعلا صصق[ ]۳۸۲ هحفص ،متفه دلج

Page 90: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

نيسح دقرم هب «هيباهو» شروي زا دعب دهاجم دمحم ديس هب ناج سرت زا ،البرك رد نايعيش موس ماما ىلع نب زا ىئاسحا دمحا خيش ىگدنز حرش رد .درك رارف ناهفصا زا لاح و مدرك هراشا اهيباهو هلمح هب رگيد ىملق و ىنابز رقاب ديس ريم هللا تيآ .ميناوخب ار ارجام رگيد ىتيآ ملق ۱۲۱۶ لاس رد هك اه ىباهو هلمح نوماريپ ىراسناوخ هب دهاجم دمحم ديس رارف ببس و هداتفا قافتا ىرجه زا سپ رجاف ىاهيباهو» :دسيونيم ،تسا هدش ناهفصا هب ار اهنآ لاوما و دندرك ديهش ار نايعيش زا ىهورگ هكنآ تسدب ار ادخ لوسر دنزرف مارتحا هدرپ و دندرب امغي رهطم نحص رد ار دوخ ناياپراچ ،دنديرد دوخ عوطقم و دندوبر ار رهطم مرح سيافن ىگمه و دنتسب ىنيسح .دنتسكش ار كرابم قودنص و دندنك اج زا ار فيرش حيرض فيفخت ضحم هدراذگ كرابم رس ىالاب ار ىبوك هوهق نواه

هديبوك هوهق نآ نايم رد ءادهشلاديس ترضح دنمجرا ماقم«دنديناروخ ىباهو ناراوخنوخ و نارگ لواپچ هب و 55 . رگيد و ىئابطابط ىلع ديس شردپ و دهاجم دمحم ديس ماقم» و «رهطم نحص» زا اهنت هن لوا زارط نويناحور هيلع و دندركن ىعافد «ءادهشلاديس ترضح دنمجرا

ماما ،ىلع نب نيسح «رهطم مرح» هك «رجاف ىاهيباهو» ،دندوب هدرك ليدبت ناياپراچ لبطصا هب ار نايعيش موس مه ىخرب و دنتسب ورف بل هكلب ،دندومنن مالعا داهج مكح هدزيس تدم» و هتخيرگ ناهفصا هب دهاجم دمحم ديس لثم

55 هعجارم دروم نيمه رد .۲۱۱ هحفص ،مجنپ دلج ،تانجلا تاضور[ .۳۸۱ هحفص ۹ دلج ءافصلا ةضور و ۱۲۸ هحفص ءاملعلا صصق هب دينك كاخ اب ار ىلع نب نيسح ربق هك دوبن راب نيرخآ و نيلوا نيا نمض رد]دندرك ناسكي

Page 91: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

ىو ىور رهب .دندرك «سيردت و هدنام دالب نآ رد لاس جورخ و ىئابطابط ىلع ديس الم شردپ گرم زا سپ تساير» و تشگزاب رايد نآ هب هراب ود ،البرك زا اهيباهو56دش «ىهتنم وا هب مالسا دالب و نيملسم هماع . ماكح «زيگنا تفلك زيمآ ضرغ» و زيمآ نيهوت ىاه همان نايعيش عاجش عجرم نيمه هب هراكيب نايالم و تيعر ىب اقآ هب ار دوخ لاوحا ناناملسم» هلمج نآ زا .ديسر ىم هبلغ ام دالب رب رافك هك دنتشاد هضرع ]دهاجم[ دمحم ديس ملعم ىوسب ار ام لافطا هك دندومن رما ار ام و دندومن هقيرط و ار ناشيا نيد موسر ات ميتسرفب ناشيا ]سرادم[ و دجاسم و نآرق هب هبسنلاب و دنريگ داي ار ناشيا تعيرش«دنيامن ىم ىمارتحا ىب مالسا رئاعش رياس 57 . دعب هك» :دنكيم لقن نينچ ار ارجام تياده ناخ ىلق اضر ]اهسور[ غابارق و تاناوريش و هجنگ رب هيسور طلست زا هب هدرك زارد مالسا ىلاها سومان و ضرع رب ىدعت تسد ]ىگنهك[ ساردنا و مالسا تلم ]ندرب نيبزا[ سامطنا

نيد خسف و خسن هب و دندّمم و دّجم نانالاريخ تعيرش«...ىعاس و ىعار نيلسرملاريخ نيبم 58 و رابخا نيا راشتنا . ًالماك نآ نيماضم هك اهقف هب ضيارع هنوگنيا لاسرا كيرحت ثعاب ،دوب هدش باختنا زيمآ هئطوت و هناكريز .ديدرگ نايالم

56 ]۱۲۸ هحفص صصق[

57 ]۱۲۹ ات ۱۲۸ هحفص صصق[

58 هحفص ،مهن دلج ،تياده ناخ ىلق اضر ،ىرصان ءافصلا ةضور[ ۱٤٦[

Page 92: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

نيد سيئر و ثراو و مالسا هضيب بحاص ار دوخ اهقف ىم ىدبا و قلطم تقيقح ار مالسا تعيرش و لوسر زا هك دوب ىعيبط سپ ،دنرادنپ ىم مه زونه و دنتشادنپ ىمن رورسم و لاحشوخ رابخا نيا ندناوخ و ندينش ىم هتفر دابرب ار دوخ ىرورس و تساير اريز ،دنديدرگ ندرب نيب زا ىپ رد اهسور عقاوب هك دندركيم نامگ و دنديد رئاعش رياس و دجاسم و نآرق» هب و .دنتسه مالسا نيد نت رابخا نيا ندينش زا و .«دنيامن ىم ىمارتحا ىب مالسا هك ربخ نيا كانتشحو تبقاع زا هژيوب و ديزرل ىم نانآ

و ،دنور ىم هديدج سرادم هب نانآ نيدلقم «لافطا» اريز .دنتشادن تحار باوخ ،دنزومآ ىم ىمالسا ريغ سورد رد ،شناد و ملع بسك و هسردم هك دنتسناديم ىنشورب دهاوخ لزلزتم ار اهقف تساير و ديلقت ساسا ىكيدزن هدنيآ

مدرم هماع نايم رد رابخا هنوگنيا راشتنا هوالعب .تخاس اهقف تساير ناكد نتفر نيب زا ثعاب و كانرطخ ناريا

.دش دهاوخ هدنام رود تردق هكيرا زا نايالم و ليابق نارس تاغيلبت رد راثآ تفلاخم رابخا نيا و» درك ار دوخ راك ،هيزاقفق ىاملع نوكس و ربص داينب و تشگ هدنكارپ ناريا دالب«...دمآ هدنك ىاج زا بصعتم 59 ىاه هبلط زا ىخرب . نداد تسد زا هك دننك ىم دومناو نينچ «هيضيف هزوح» مدع هجيتن ناوجخن و نارا ،زاقفق و ناتسجرگ ىاهنيمزرس ىب و ازريم سابع ىهدنامرف فعض و نايناويد ىراكمه ىمومع داهج نآ تسكش ثعاب ،ىرگشل روما رد وا ىتيافك

59 ]۳٥٦ هحفص ،۱ دلج خيراوتلا خسان و اجنامه[

Page 93: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

60دش بيان ازريم سابع و هاشيلعحتف دنسيون ىم هكنيا اي . ديلقت عجارم زا داهج ىاوتف ىاضاقت هرابود هنطلسلا تسين شيب ىراكبيرف دنس ىب ىاهفرح نيا همه اما .دندرك ليابق نارس و نويناحور هك تسا نيا عقاو تقيقح هكلب ربخ ىب ديلقت عجارم ،تسردان تاعياش شخپ اب زاقفق كرت اريز .دندرك گنج هب جيهت و قيوشت ،ار گنج و تسايس زا تسكش سپ هنطلسلا بيان ازريم سابع و هاش ىلعحتف رگيد «ناتسلگ هماندهع» نتسب و لوا گنج ردراب تراقح .دنداد ىمن ناشن سور هيلع داهج و گنج هب ىتبغر ىنيسح نسح ازريم جاح هيراجاق رصع خروم هكنانچ رد» :دسيون ىم و دنك ىم هراشا هيضق نيا هب ىياسف تاناوريش و هجنگ تايالو رد هيسور تعامج هك ىنامز تدم نيا و دندش ىم ناناملسم سومان ضرعتم ،دنتفاي طلست بانج ضرع هب دالب نآ ىاملع طسوت هب بلطم بآم نارفغ قدصلا فلخ ]دهاجم[ دمحم اقآ نامزلادهتجم و ديسر تايلاع تابتع نكاس ىناهفصا دهتجم ىلع ديس اقآ رد ار ناناملسم و دوخ ىعرش فيلكت هيلع ىزعم بانج هك تشادنپ ىم نينچ و تسناد سور رافك اب داهج هفياط اب تملاسم و تحلاصم هب ىليم نارقبحاص هاشنهاش ىئوخ اضر الم دنوخآ ادتبا رد اذهل ،دراد هيسور اب ،دوب نيرفآ نخس ىدرم هك ار دوخ دمتعم ىناجيابرذآ

دافيا رادم تلدعم رابرد هب ،داهج بوجو مكح تروص«تشاد 61 . اب گنج تارطاخم ازريم سابع نينچ مه و هاش ىلعحتف

60 ]۲٦۲ هحفص ،ىناود ىلع فيلأت ،«ىناهبهب ديحو» باتك[

61 ]لوا دلج ،۷۲۸ هحفص ،ىرصان همانسراف[

Page 94: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

هنايوج ىفالت گنج كي اب و دندوب هدومزآ ًالبق ار اهسور هاش ىلعحتف ديدهت هب نايالم اما .دنديزرو ىم تفلاخم ناطلس نب ناطلس» ار هاش ًالبق هك ىناسك .دندش لوغشم ،دندوب هديمان «ناقاخ نب ناقاخ نب ناقاخ ،ناطلس نب ىتصرف ىپ رد و هداد رارق فده ار وا ىهاشداپ جات نونكا هاش .دنهد ىرگيد ىاوتف «نارقبحاص» هيلع ات دندوب مكح .ديامن تفلاخم دوبن «زاجم» و تشادن «نذا».دوب هدش رداص «هيقف ىلو» بناج زا ىتموكح رصع نيخروم صتخم هك ىئاشنا اب افصلا ةضور فلؤم :دهد ىم حرش نينچ تسا هيراجاق هب تفلاؤم ىوس ود زا و دمآ راديب باوخ زا هتفخ هنتف»

ىاهلد و دش هتفشآ رب ناريا تمامت و تفاي ليدبت تفلاخم هدمآ رب مهب ]ربانم رب[ املع ظعاوم زا ايارب و اياعر مومع هاشداپ فرصت تسد زا ىمظع هنتف نيا عفر مامز و تشگ تيافك فك هب كلم راك و تفر ردب مالسا هاگآ شناد ىئاجب راك ار ماعنالاك ماوع .داتفا رد تيافك ىب ىهورگ دنداد ناحجر ناريا ناطلس رماوا رب ار املع ماكحا هك ديسر و دنداهن نيدهتجم تعاطا و تعاط رب لد و ناج شوگ و داهتجا بابرا رد رب و دنتسب رب داهج رب تمه رمك فاصنا و لقع هديد و مرگ فازگ و فال رازاب .دنتسشن ملق و دندش ىوج ريشمش ناناوخ باتك .ديدرگ مرشيب و دوُخ هب اه هماخ و اه همامع .دنتفرگ رب ]هزين[ حمُر نانز ىا هماج[ دنكازق و ناتفخ هب اهابق و اهابع و لدب حمر ماع ماحدزا .دمآ لدبم ]دنشوپ گنج ماگنه هب هك تفلك ناشطعتم هديد رد بارس هولج و تشگ ماوع ديما هيام ىايرد ]دنز ىگنشت هب غورد هب ار دوخ هك ىسك[ نادان رگا هك دش نانچ راك ناريا همه رد ات ...دومن ىمه بآ ءاملع ىأر رب نارقبحاص ]هش ىلعحتف[ ناقاخ ترضح

Page 95: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

تفلاخم هب و دنزيگنا رب ىناطلس ،ناريا ىلاها دنك راكنا رف نآ اب ىناقاخ ترضح مرجال .دنزيخرب مالسا هاشنهاش«تساوخ تلود تظفاحم ،تلم تعباتم هب ىناميلس 62 . ار تضهن نيا هك نويناحور» :دسيونيم نستاو تنارگ ار رافك درط ربانم زا ًانلع اسر ىادص هب دندركيم ىربهر دندوب هدش ناشيا نيد ريقحت بجوم هديزرو تراسج هك دندروآ ىم هاشب هدع نيا هك ىراشف و دندش راتساوخ گنج نالعا سور هب دش ريزگ ان وا هك دوب ديدش ردقنآ الاب ىردقب هرود نآ رد ىبهذم تاناجيه نيا راك ...دهدب ىم ناكما زا رود نآ تدح زا ىريگولج رگيد هك دوب هتفرگ ...درك عياقو جاوما ميلست ار دوخ زين هاش ىلعحتف و دومن رد وا رگا هك نيا ديدهت مالعا اب زين هاش ىياهن ديدرت ربهر شعابتا دنك روصق زاب گنج هب دوخ تلم ىربهر«تفر نيب زا ديزگ دنهاوخ رب ىرگيد 63 . ببس هب ،نارود نيا نوچ ،نارود نآ مدرم تقيقح رد نتفر ىارب هك دندوب هدمآ ناجيه هب نانچ ،نايالم تاغيلبت ىا هليسو ار ندش هتشك و دنتخانش ىمن اپ زا رس داهج هب ناناملغ و ىئاجره و هتخلش نايروح هب نديسر ىارب عرش مكح هب» هاشيلعحتف .دندرك ىم روصت تنج درگلو دمحم ديس هداتسرف[ اضر الم و داد رد اضر ،رهطم زاب دمحم ديس اقآ بانج تمدخ هب ىدنماضر اب ار ]دهاجم

62 ]٦٤۷ و ٦٤٦ هحفص ،مهن دلج ،تياده ناخ ىلق اضر ،افصلا ةضور[

63 ديحو همجرت ،نستاو تنارگ رثا ،«هيراجاق هرود ،ناريا خيرات»[ ]۲۰۱ ات ۲۰۰ هحفص ،ىناردنزام

Page 96: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

«داتسرف 64 شنايرابرد و هاشيلعحتف هك دوريم لامتحا . ار هدنيآ و دنداد ىمن اهب نايالم ىاه شالت هب نادنچ هاش نارواشم و لاجر اريز .دندوب هدرپس تشونرس تسدب هب ىدعب روطس رد هك .دندوب فلاخم هراب ود گنج كي اب.ديسر ميهاوخ نآ

نارهت زا شناگداتسرف تشگزاب زا سپ دهاجم دمحم ديس نيا لاوش هام لياوا رد نيبم نيد نيجورم زا ىتعامج اب» مارتحا و ريقوت لامك و دنديدرگ نارهط دراو ]۱۲۴۱[ لاس .دنديد نايعا و ارما و ناگدازهاش و نامز هاشنهاش زا ار دالب نيدهتجم مومع هب تالسارم ]دهاجم دمحم ديس[ سپ رد مادقا هب ار ناناملسم مومع و دروآ رد ريرحت هب مالسا

دصيس غلبم ىهاشنهاش ترضح و دومرف توعد داهج ىارب هاپس موسرم و بجاوم هوالعب ]اهقف هب[ ناموت رازه .«...دومرف نيعم داهج فرص هب نايالم بجاوم و «ىموسرم» شخپ زا سپ هاش ىلعحتف65تسويپ ىو هب ازريم سابع و تفر «هيناطلس نمچ» رد . ديس اقآ «ىنامزلادهتجم بانج» ۱۸۲۶ نئوژ ۲۴ خيرات اقآ ،ىدابآرتسا رفعج دمحم الم ىجاح و دهاجم دمحم ىنيوزق ىناغرب ىقت دمحم جاح ،ىدابآرتسا هللارصن ديس و دندش هيناطلس نمچ دراو ىشلاط دهتجم هللا زيزع ديس و ىلعا ىودرا ىلاها تمامت هكلب ناكرا و ارما و ناگدازهاش» و مارتحا عاونا هب ،هدرك لابقتسا ار نيدهتجم تعامج نآ

64 هحفص ،۹ دلج ءافصلا ةضور .۷۲۸ ص ،لوا دلج ،ىرصان همانسراف[ ]٦٤۲

65 ةضور هب نينچمه دينك هاگن .۷۲۸ ص ،۱ج ىرصان همانسراف[ ]۳٥۷ هحفص مكي دلج خيراوتلا خسان اي و ٦٤۲ ص ،۹ ج ءافصلا

Page 97: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

.«دندومن ىهاش ىارس تولخ دراو مالس و دورد ماسقا ىقارن دمحا الم ىجاح بانج» ۱۸۲۶ نئوژ ۲۵ دعب زور الم ىجاح و تشاد ىرترب نيدهتجم تمامت رب هك ىناشاك ودرا كيدزن نوچ املع زا ىتعامج و ىنيوزق باهولادبع مالس و دورد و مامت مارتحا اب نيشيپ زور دننام زاب دندش نيدهتجم هلمج نآ و دنديدرگ دراو ماع و صاخ ماحدزا هب ىمسج رظن زا[ تردق اب سك ره هك دنداد ىوتف قافتا هب ىادخ تعاطا زا ،دنيشن زاب نايسور اب گنج زا ]ملاس«تسا كيدزن ناطيش تعباتم هب و رود ،ىلاعت 66 . ام شوگب ،لاس تسيود زا سپ ،نونكا «گرزب ناطيش» خيرات ىاه هراپ قرو رد رگا و دراد انشآ ىگنهآ نايناريا ناربهر و نارس زا دوخ شوگ هب ًامتح ،ميا هدناوخن روهقم صاخ و ماع .ميا هدينش اهراب ىمالسا ىروهمج تفلاخم گنج اب صخش ود اما دندش نيدهتجم ماحدزا

.تسا هدمآ مايا خيراوت رد نانآ مان هك دندومن لاس هب ناهفصا فورعم تاداس زا طاشن باهولادبع ازريم ناهفصا رد ىو .دش دلوتم ناهفصا رهش رد ىرجه ۵۷۱۱ نارود فورعم ناسيون شوخ و نارعاش زا و دركيم ىگدنز شرمع زا لاس هس و لهچ هك ۱۲۱۸ لاس رد .دوب دوخ و تفاي هار هاشيلعحتف رابرد هب و دمآ نارهت هب دوب هتشذگ و تفرگ «هلودلادمتعم» بقل و ىرگيشنم و ىريبد تمس لها هكنيا اب ىو .دش لوحم وا هب لئاسر ناويد ىتسرپ رس

66 ص ،۱ ج خيراوتلا خسان .۷۲۹ هحفص ،۱ دلج ،ىرصان همانسراف[ «ون خيرات» رد ازريم ريگناهج .٦٤٦ هحفص ،۹ ج افصلا ةضور و ۸٥۳ ]ديدهت[ عون نيا رب ىوتف هك دنتشاد او ار نيدهتجم و املع:دسيون ى زا ديامن ىراكنا گنج نيا رب و تحلصم نيا رب هك ره هك دوش رداص]۱٥ هحفص .دشابيم نيدحلم و رافك هلمج

Page 98: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

دانسا ىمامت .دوب هارمه هاش ىگنج ىاهرفس رد دوبن گنج .دش ىم ريرحت وا ىاشنا و طخ اب هاشيلعحتف رخاوا نارود سيراپ هب نوئلپان رابرد هب ار ىو هاش ىلعحتف راب كي هك دش رومأم نايروغ و اهناغفا شروش هيضق رد .داتسرف لها ىاوتف هيضق رد .داد ناياپ ار دوخ تيرومأم تيقفوم اب تفلاخم ىئاناد و ىهاگآ اب و تفرگ ار مدرم بناج ربنم هجراخ روما ريزو اب و .درك مالعا داهج اب ار دوخ ادص مه ىزاريش ناخ نسحلاوبا ازريم جاح هاشيلعحتف و ىنيد حلاصم هب ار نايسور» هيلع داهج و گنج هدش هرعن و دندش هتخيگنارب ربنم لها .«دنتشادن هديدنسپ ىكلم دندرك گرم هب ديدهت ار ود ره نيا و دنداد رس امالسااو تشز ىاهماغيپ رفن ود نيا ىارب نيدهتجم تارضح و» ]قيسفت و ريفكت[ ىعرش ليالد هب ار اهنآ و دنداتسرف«دندومن دعاقتم 67 . و دنك ىمن ناهنپ ار دوخ ىگدرزآ ىا همان رد طاشن ماقمئاق و «دناوخ مرفاك ناناملسم ىادتقم»:دسيونيم مشچ رد شراتفر زرط» :دسيون ىم وا لاوحا رد ىناهارف عيابط ديق زا و هتسب قيالع ماد رد هك ]نيدهتجم[ قيالخ ىرما و درب وا قح رد ىنظ ىسك ره .دمآ دعتسم ،هتسرن تداع هب هن و تشاد ىلخد وا ملاع هب هن هك داد ودب تبسن«ىطبر وا 68 . ىچليا هب فورعم ىزاريش نسحلاوبا ازريم جاح اما و ناريا ريفس ىو .تسا ىناهفصا طاشن زا رت روهشم بتارمب همان دهع ىاهوگتفگ رد و دمآ ناريا هب سپس .دوب ندنل رد

67 ]۷۲۹ هحفص ،مكي دلج ،همانسراف[

68 ]۳۰ ص ،لوا دلج ،روپ نيرآ ىيحي ،امين ات ابص زا[

Page 99: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

ريفس ناونعب راب كي .)۱۲۲۸/۱۸۱۳(دوب رضاح ناتسلگ هيسور روتارپما درك ىعس و تفر گروبزرطپ هب هداعلا قوف تسد زا ىاهنيمزرس ،شوخ نابز و هيده و هوشر اب ار ۱۸۲۳/۱۲۳۹ لاس رد .دشن قفوم هك دريگ سپ زاب ار هتفر ۱۸۳۴/۱۲۵۰ لاس ات و دش هاشيلعحتف هجراخ لود ريزو هاش دمحم نتسشن تخت هب اب و درك راك تمس نيا رد لاس رد هراب ود ىلو .دوب رود ىتلود ىاهراك زا ىتدم اب ۱۸۴۵/۱۲۶۲ ات و دش هجراخ روما ريزو ۴۵۳۱/۸۳۸۱ زا هك دنسيون ىم وا نوماريپ .تفرگ همتاخ وا راك وا گرم ترافس نامز رد و دوب «ناريا رد سيلگنا ناريگب قوقح»69تسويپ اهنوسامارف هگرج هب سيلگنا رد كي رد اما . اب طاشن هلودلادمتعم اب هارمه ىو هك تسين ىديدرت هيضق نيا نافلاخم زا اتح و تشادن ىتلاخد سور اب مود گنج .دوب داهج و گنج نايالم ىاوتف رودص ليالد و نيدهتجم هنتف هكيئاجنآ زا ىسايس لاجر و هاشيلعحتف رابجا و ديدهت و اهقفو ثعاب و دروآ راب هب ناريا روشك ىارب ار ىموش ىاهدمايپ و ديدرگ ناريا نيمزرس زا ىمين نداد تسد زا رد ىداصتقا و ىسايس ،ىعامتجا زيگنا مغ ىاهىنوگرگد نيع هك منيب ىم روبجم ار دوخ ،تشاد هارمهب نامنهيم عبانم هب هك ىناسك ىارب ار نامز نآ نيخروم هتشون نانيشن شوخ ات .ميامن لقن دنرادن ىسرتسد ىخيرات ناواكجنك و دشابن تسد رد ىا هناهب ار تيفاع لحاس

69 دلج ۸ ،دومحم دومحم زا «سيلگنا و ناريا ىسايس طباور خيرات»[ ليعامسا هتشون ،«ناريا رد سيلگنا ناريگب قوقح» ،نارهت ،لابقا پاچ و هتشون «ارفسلا تريح» مانب ىباتك ىزاريش نسحلاوبا ازريم .نيئار]تسا هتشاذگن سيلگنا ىسايس لاجر نانز ىارب ىيوربآ

Page 100: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

لئاسم رادقم هچ هك ،دنبايرددياش ات ،دنوش هجوتم تموكح رد نايناريا عاضوا اب ناريا شيپ لاس تسيود رد «داوتفه مرك» هناسفا دايب ايآ .دراد تهابش اهقف؟ديتفا ىمن ىسودرف همانهاش بيان ار دوخ ىرشع انثا بهذم بسح رب هك ناريا ىاملع» همهمهب مجع و برع رايد زا دنتسناد ىم مانا دهتجم و ماما باب نيا رد ناريا هاشداپ رگا هك دندمآ رد همدمد و و نيبم نيد ناجورم هك ام فيلكت دنك هلطاعم و هحماسم اب قافتالاب هك تسنآ مينيلسرملاديس ترضح عرش نايماح نارادرس اب و مىئوج تقفاوم قافآ لها صاوخ و ماوع همه بولغم رگا .ميئوپ تبراضم و تبراحم هار هيسور تلود ام عجرم و لزنم و ريخب ام بقاوع مييآ لوتقم و ميوش ليصحت رب امراك لآم مينك هبلغ رگا و تشرس ربنع تشهب و عيطم ماعنالاك ماوع مومع نوچ .دوب دهاوخ تابوثم و دندرك قافتا لوق نيا رب دنداهتجاب فورعم ىاملع داقنم و دندومن حيرصت ار تديقع نيا و حيحصت ار نخس نيا

نظ ار ىناهفصا دمحم ديس اقآ ىنامزلادهتجم بانج نوچ اب تفلاخم نارقبحاص هاشنهاش ترضح هك دوب نآ رب دهاوخن تدم دبا تلود حالص ار هيسور هيهب تلود ىايلوا ترضح نادب دوخ زا ىدمتعم هك نآ حلصا و ملسا تسناد .ميروآ لصاح ]ىهاگآ[ ىجازمتسا و ميئامن هناور ترضح هب داهج مكح تروص اب ار ىئوخ ىاضر الم اذهل نونكم زا و دور ىجازمتسا هك داتسرف نارقبحاص ناقاخ نارقبحاص ...دوش ىقيقحت ىنارقبحاص ريطخ رطاخ ىاملع دعاوق زا و دوب اناد و لقاع ىهاشداپ هك راكماك تسناد ،تشاد لماك ىعالطا ًالصفم هيرشعانثا هيمالسا رد ار دهع هاشداپ و ماما بيان ار دوخ مالسا نيدهتجم هك و دنرمش ىمه شيوخ بانج بناج زا بانم بيان شيك نآ

Page 101: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

و دنزير داسف حرط و دنزيگنا رب ار ماوع دشاب نيا زج رگا نايغط تلع نيدب دهع ناطلس هب تلم نوناق بسح رب نيرق ىوس ود و ىور ود زا ار دوخ تلود راك ،دننيزگ و مالعا ىاملع تفلاخم اب هك هچ .تسناد ]راتفرگ[ لالتعا ىمه لالتخا لامك ار ناريا تنطلس رما مالسا نيدهتجم گرزب راك نيا تدسافم هيسور هيهب تلود تفلاؤم اب و ديد نوچ هك دنناد القع و ديمهف ىمه داسف هب نورقم رتشيب ار فرط هب دش رهاظ ىوس ود زا ىور ود ار لكشم ىراك مزلا ندش ليامتم ]رت بجاو[ بجوا و ]رت بسانم[ بسنا .تسا بناج تياعر نارقبحاص هاشنهاش ترضح اذهيلع ءانب ىاضر دمحم الم و درمش ىلوا ار ناريا ىلاها مومع دمحم ديس اقآ نيدهتجملا لمكا بانج هداتسرف ،]ىئوخ[ تابتع هب و هتشاگن خساپ وا ىاضر قفو رب ار ]دهاجم[ وا نوچ و دومرف هناور هتشاد عوجرم تاجرد شرع تايلاع هاگآ تعيرش هاشنهاش ترضح نيكمت و ديسر دصقم نادب هك ار ...]دهاجم دمحم[ ديس بانج ىلاع ،ديدرگ قدصم ار روضح هب تشاد هماگنه ىمرگ و هماع و هصاخ لوبق رد هك دهتجم ديس بانج .درك بيغرت ىنارقبحاص ترضح دوب بآم تيلضف ىاملع ملعا و بيان هلزنم هب مالسا شيك نيرق ضيف تابتع زا نيرواجم ]اهقف[ فراعم زا ىتعامج اب و دومرف مزع ميمصت نارهط هنطلسلاراد هب هدومرف تكرح تعيرش تياعر رب انب و ديدرگ دراو ]۱۲۴۱[ لاوش لياوا رد زا و دش مزال ماوع و صاوخ رب وا ميظعت و ميركت مالسا

و ميظعت ناشالاو ناگدازهاش و نارقبحاص ناقاخ ترضح همان ناريا ]اهقف[ ىالضف مومع هب اذهل ،ديد ناركيب ميركت رومأم و روبجم هنطلسلاراد ندمآ هب ارنانآ و تشاگن اه .تشاد

Page 102: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

اب داهج رما رد و دندمآ درگ نارهط رد ناريا ىاملع همه راجاق هاجيذ هاشداپ .دندش ناتساد مه داهن دب هيسور ذوعن رگا ...درك تقفاوم هوژپ تعيرش هورگ نادب راچان هصاخ تنطلس راك و ىدش ماع ىاولب ىدركن نينچ هللاب رب هفاضا كوكسم رز ناموت رازه دصيس غلبم .مامت فراعم فراصم هب كولب و رهش ره هفولع و بجاوم جراخم ترضح مكح هب اناوت نانكراك .دش ررقم داهج لها ]اهقف[

هدرك ]ليبنز[ هرصوق رد ار هرس رز رادقم اناد نارقبحاص ]اهقف[ ليوحت و لقن ىلعا ىوپ ناهيك ىودرا هب«دندومن 70 .

و رصع دهتجم ىناهفصا ]دهاجم[ دمحم ديس اقآ ...» هب و ]اتكي[ درفتم هصاخ و هماع لوبق رد هك دهع ىتفم درمتم ان شرما زا ىدحا هيلوصا و هيعورف ماكحا ىارجا دلب ره ىالضف و املع زا ىرايسب و ...ماظع ىالضف اب دوب هدامآ ]ىاه هميخ[ ىاهميخ ... و دندش ناقاخ ىودرا دراو مدقم امظع و نيناوخ مامت املع نيا دورو رد و دندوسايب و مالس اب ودرا نايركشل مومع و دندرك لابقتسا ار ناشيا

رد ]ربكا هللا ،ربكا هللا ،ربكا هللا[ ِليلهت و ريبكت و تاولص فارطا رد بيرغ همهمه و دندمآ ىمه هدايپ ناشيا باكر تعباتم و تقفاوم ىانمت ار ناريا لها مومع و تفاي راشتنا ...ديدرگ ريمخت تدارا ريمض زوكرم نيبم نيد ناياوشيپ اب

70 هب دينك هاگن نينچ مه .٦٤۳ ات ٦٤۱ هحفص ،مهن دلج ،افصلا ةضور[ ص ،مكي دلج ،ىرصان همانسراف و ۳٥۸ ص ،مكي دلج خيراوتلا خسان رب ىزوريپ روظنم هب ات درك انمت ديس زا» هاشيلعحتف ؛۷۲۹ و ۸۲۷ هحفص ،مفه دلج ،تانجلا تاضور «دشاب هدوب هاش باكر رد نمشد۲۸۳[

Page 103: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

نيد و تلم نايماح هك تعيرش ناياوشيپ مامت ىأر لصاحلا ترضح دياب هك دش ررقم نيا رب دندوب مالسا نيبم

مزال و دنك ارادم و هحلاصم كرت هيسور تلود اب نارقبحاص هچ دزاس اراكشآ تعزانم و توادع هك ىعرش بجاو و تسا دالب رد تلود نآ ىلاها كولس هك هدش مولعم ]اهقف[ ام رب هب رخسمت و سومان و ضرع هب ضرعت غابارق هفرصتم رد هك تسا ىوحن هب ماقمالاو مالسا ىلاها نيئآ و نيد ناريا هاشداپ فيلكت و گنج و عازن هيام و گنن ام تعيرش و تسا هيسور اب داهج رد ناميا و مالسا لها ىمامت و رب ناشيا ىوريپ بهذم بسح هب هك املع و اهقف تمامت هعومجم[ هلجم و دنداد ىوتف دوب مزال دهع ناريا هاشداپ رب داهج ىنعي رما نيا هك دنتشاگن ]اهقف ىواتف زا ىا باب نيرد هحماسم و تسا بجاو ناناملسم همه و هاشداپ ىاملع ىواتف هب رابرد ىارما لك راچان ،تلالض و رفك الا ،دنداد رد نت تعواطم هب و دنداهن تعاطا ندرگ روكذم طاشن باهولادبع ازريم هيلاعلا هيلعلا هلودلادمتعم بانج لود ريزو ىزاريش ناخ نسحلاوبا ىجاح و ىناهفصا

هيهب تلود اب تفلاخم و دنتشاد راكنا ىار نيا رب هك هجراخ اهقف و املع .دنتشادنپ ىمن تكلمم و تلود حالص ار هيسور هدژم[زيگنا ديعو زيمآ ديدهت ىاهمايپ اههد اب لقاع ود نيدب «ميلست ميب زا زين ود نآ دنداتسرف ]رطخ و رش هب71دندش اهقف داهج ىاوتف اب صخش ود نيا تفلاخم ..ديسرن ىئاجب

71 ص ،مكي دلج خيراوتلا خسان .٦٤٦ هحفص ،۹ دلج ،افصلا ةضور[ ۹٥۳[

Page 104: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

نمچ رد اهقف و نيدهتجم و هاشىلعحتف هك مايا نيمه رد «گنج و حلص رما و گنن و مان راك» مرگرس هيناطلس سور رازت ردناسكلا .دش زيربت دراو سور ريفس ،دندوب .دوب هتسشن تنطلس تخت هب الوكين وا ىاجب و هدرك توف اب ديدج رازت ىالوكين هكنيا تسا ملسم ىدودح ات هك هچنآ رخالا ىدامج رد اريز .تشادن گنج رس نايناريا وكيشنم چيووگرس ردناسكلا سنرپ ۱۴۲۱/۶۲۸۱

Alexandere Serguéevitch Menshikov زا هداعلا قوف ريفس ناونعب ديدج رازت روتسدب سور نايرابرد دانسا رد ار وا مان ارچ هك تسين مولعم .دمآ ناريا هب.دنا هتشون فوكشخب زاينيك ىناريا نيدهتجم هك تسناد ىم هيسور رازت ىالوكين رگا ديدرت ىب اب هاش ىلعحتف و هدرك رداص گنج و داهج مكح اهقف و اتح و درك دهاوخ زاغآ ار گنج دنوخآ ىا هدع بيرف هيزاقفق هب هلمح ىارب هيناطلس نمچ رد ناريا نايركشل ىمن ناريا هب اهب نارگ ىاياده اب ار دوخ ريفس ،دنا هدامآ تلود ،دنك نالعا هك داد ىمن روتسد وا هب و داتسرف هب ار ناغم و شلاط هيحان زا ىتمسق تسرضاح هيسور:تسا هدروآ نينچ هيضق نيا رد رهپس .دنادرگ رب ناريا نامرف بسح رب و دمآ ناريا ترافس هب فوكشخب زاينيك»

و ناتسدرك ىلاو ناخورسخ هدقعيذ مهدراهچ هبنش هس ... هدرك لابقتسا ار وا راشفا ىولخدآ ناخ هللا جرف بوتكم و تسج راب رايرهش ترضح رد هدقعيذ مهدزناش ،تشاد هيده هب هك ،ىرولب تخت و ديناسرب ار روطارپميا

Page 105: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

توف رازت[ جيولداب ردنسكلا ار تخت نيا و دينارذگ شيپ دنامن وا نوچ و دوب هتخادرپ ناريا هاشنهاش رهب زا ]هدش نامه ىهاشداپ ريرس رب سولج زا دعب ىالوكين شردارب ود و لوط عرز هس ار تخت نيا و تشاد لاسرا ار تخت و دنا هدرك عصرم و اضيب رولب زا هك ،دشاب ضرع عرز هداد ىاج بآ ناروف رهب زا ،هبرشم هس ىوس ره زا نآرد ىفاص رولب زا ،ىديشروخ تروص هاگتسشن تشپ سپ زا و«...دنا هتخادرپ 72 . تخت حرش رهپس زا رت لصفم تياده ناخ ىلق اضر ناسيون خيرات نيا ود ره هتفگ زا و دهد ىم ار نيرولب ارادم و حلص تسايس رادفرط ىالوكين هك ديآ ىم رب ىناريا شردارب ردناسكلا هك ار ىيابيز رايسب تخت و هدوب ناريا اب نآ نتخاس روتسد هاش ىلعحتف اب دوخ ىتسود تابثا ىارب رد تسا هدرك ىمن نامگ و هداتسرف ناريا هب ،دوب هدادار نيدب ،هدوب نآ راتساوخ هك حلص هتشر ىو ريفس روضح .ددرگ هتسسگ نويناحور داهج مكح اب و ىناهگان هنوگ

72 مظتنم خيرات» هتشون رب انب،۳٥۸ص ،مكي دلج ،خيراوتلا خسان[ زا مالعا ىاملع» ىرجه ۱۲٤۱/۱۸۲٦ لاس رد هك تسا نينچ«ىرصان راد ربخ غاب هرق و هجنگ ناناملسم هب تبسن سور نارازگراك كولس ءوس زا ىناهفصا دهتجم دمحم ديس اقآ و دنداد اوتف داهج بوجو هب ،دندش «دندومن ماربا باب نيا رد هدمآ نارقبحاص ناقاخ روضحب تايلاع تابتع سور تلود دسيونيم هدوب نايالم هقبط زا دوخ هك ىرصان مظتنم فلؤم

لاسرا هيده مسرب «رولب ىتخت» و داتسرف هاشيلعحتف رابردب ىريفس ىودرا هب مارتحا اب نيدهتجم و مالعا ىاملع ىچليا دورو زا دعب» .تشاد لوبقم ار املع دنار نخس هحلاصم و حلص زا ىچليا هچنآ و دندمآ ىلعم بوجو زا هدرك ]كيرحت[ ضيرحت داهج رب ار نويامه ترضحيلعا و داتفين ]دوخ روشك هب[ سويأم ىچليا .دندرك رارصا و دندنار نخس نآ]«تشگزاب

Page 106: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

هناقفشم و دنار حلص زا نخس سور ريفس :دسيونيم رهپس هب سك هك تسنآ تقو» هك درك داهنشيپ هاشيلعحتف هب ديوگ سولج تينهت ار وا ات ،ديراد ليسگ روطارپميا ترضح ار وا نانخس ،دىامرف تيزعت هتشذگ هاشداپ رهب زا و نارادراك اب دونش و تفگ زا سور ريفس ...دنتشاذگن ىعقو تساوخ» اتح و دوب حلص ىپ رد ىو .«..دش سويأم تلود لادج هشيدنا زا ار ناشيا هكلب ،دنك راديد ار نيدهتجم ات تسد هك ]درك دهعت[دومن ندرگرب نتشيوخ و درآ دورف خساپ رد نيدهتجم و دراد زاب ناريا دودح زا ار نايسور توافح و رهم رد زا رافك اب ام تعيرش رد : هك دنتفگ هچ رگا ،دشاب گرزب ىهانگ ندرك نخس ]ىزوسلد[ اب داهج مه ]زاب[ ،دنوش نوريب ناوريا دودح زا نايسور«ميناد بجاو ار ناشيا 73 . هتشاد بلط ار سور ريفس ناريا هاشنهاش راك ناياپ رد» ام و تسا تعيرش ىنابم دييشت بسح رب راك نونكا دومرف وا و ميا هداهن تليضف تلود حالص رب ار تلم ماوق هراومه [ رادجات رايرهش...داد فارصنا ]و تشگزاب[ تصخر ار«داهن داهج رب لد هراب كي ]و ًاروبجم هاشيلعحتف 74 . تيناحور تمدخ دوخ رمع رسارس رد هك هاش ىلعحتف نيدهتجم هب و ،هتخاس «هيضيف هسردم» نانآ ىارب ،هدرك هدش راتفرگ نايالم ماد رد نونكا .دوب هداد «كوكسم رز» رداص وا دوخ هيلع داهج مكح نايالم هكنآ سرت زا و دوب نيكمت هب نت ،دنهد دابب ار شا ىهاشداپ تخت و ،دننك...دراد زارد رس هصق نيا .داد نايالم

73 ]۳٥۹ هحفص ،مكي دلج ،خيراوتلا خسان[

74 ]۳٥۹ هحفص ،مكي دلج ،خيراوتا خسان[

Page 107: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

و ىسور دانسا رد( وكيشنم ردناسكلآ سنرپ ،هيسور ريفس زونه )تسا هدمآ مه فوقيشنم زاينك رويام لارنج ىناريا خيرات رد اهقف و هاشيلعحتف ار مود گنج هك دوب ناريا رد هب اهقف و دندرك زاغآ ۱۸۲۶ هيئوژ ۲۸/۱۲۴۱ هجحيذ ۲۲ و بيغرت و ظعو» و ىناوخ هضور هب ازريم ريگناهج هتفگ

هدازدنوخآ ىلعحتف ازريم.«دندش رومأم نايزاغ صيرحت نيمه رد،دوخ «ىوناث ردپ» رغصا ىلع جاح دنوخآ لابندب هجنگ رهش هب هنطلسلا بيان ازريم سابع هارمه» لاس زاقفق «نايزاغ صيرحت و بيغرت» هب و «تفر زاقفق75دش «رومأم» اب تسخن رد ناريا نايركشل شروي . هلباقمب سور هاپس ىدوزب اما ،دوب هارمه ىياهيزوريپ .تخادرپ دنتشادن نايناريا اب گنج رس اهسور هكنيا رب ليلد نيرتهب فرط زا گنج نالعا نودب ىشروي نينچ راظتنا رد و هيسور تلود گنج نالعا و ىهگآ هك نيا ، دندوبن نايناريا بناج زا گنج عورش زا سپ زور هس و هام هس ناريا هب هيسور رد ۱۸۲۶/۱۲۴۲ لوالا عيبر ۲۶ رد ىنعي ،ناريا76تسا هدش رشتنم خسن طخب و ىسراف نابزب نالعا نيا . گرزب عطقب هيسور تختياپ رد زور نامه رد و هدش هتشون هديدرگ رشتنم و هتسارآ ىگنس پاچ رتم ىتناس ۵۰/۲۸.تسا هماندهع ضقن هب ار ناريا هيمالعا نيا رد هيسور تلود فلاخم گنج نيا هك دنكيم دانتسا و دنك ىم مهتم ناتسلگ

75 ]۱۰ هحفص ،هدازدنوخآ ىلعحتف ازريم ىاه هشيدنا[

76 غابارق هب ناريا نايركشل نترازه جنپ شروي اب هيسور اب مود گنج[ ]دش زاغآ ۱۸۲٦ هيئوژ ۲۸/۱۲٤۱ هجحيذ ۲۲ خيرات رد

Page 108: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

رد هدنكارپ ىاهگنج هب و تسا «للم قوقح لوصا عيمج» ار دوخ شالت ىمامت هك دراد ديكأت و دنكيم هراشا هتشذگ حلص هطبار ناريا دوخ هياسمه اب هك هداهن هياپ نيا رب هداعلا قوف ريفس ليلد نيمه هب و دشاب هتشاد ىا هنايوج تين نسح هناشن ار ناريا هب وكيشنم ردناسكلا سنرپ دوخ ريذپان هراچ ار ناريا هيلع گنج هرخالاب و دسانش ىم دوخ:تسا ىندناوخ ىگنج نالعا نيا زا ىياهزارف .دناد ىم و طبض ]نايناريا[ ار هيسور تلود قلعتم غاب هرق كاخ»

نتخيگنا ىارب و كيرحت نايصع هب ار ىلاوح نآ نينكاس هب هيسور تلود ىاياعر مالسا لها نايم داسف و هنتف اهمدآ ]هنايفخم[ ىفخم ،ىحاون نآ فانكا و فارطا هللا ليبس ىف داهج رب رعشم هك ،اه همان مالعا و هداتسرف نيا هك تسين زياج تروص نيا رد ،هدومن رشتنم دشاب تلودب هيسور تلود اذل .دنامب ازج ىب ،ازسان تاكرح هنوگ نوچ هك ديامن نآ نالعا ،هدرك ررقم ار هبراحم ناريا بيرقت هب ات نيا زا دعب ،هدش خسف ناتسلگ هماندهع ىم تلود تكوش و نأش قيال هكنانچ ،هديشم هحلاصم ضوع رد و دزاسن مكحتسم ار ناما و نما هطباض ،دشاب ره ،دنكن ىفالت ار تافاكم و هيضرت مزاول هدش هك ىردغ«تشاذگ دهاوخن نيمز هب ار هحلسا هنيآ 77 . ىياهيزوريپ هب زاغآ رد ناريا نايركشل ىاسآ قرب شروي نانآ بيصن ىپايپ ىاه تسكش ىدنچ زا سپ اما ،ديسر رگيد و ناويرا و ناوجخن ،نايناريا اهنت هن هكيروطب .دش چيويكساپ لارنژ هكلب ،دنداد تسد زا ار سرا دور ىحاون)Ivan Fedorovitch Paskievitch(۳۱ زور رد هيسور رد گنج نالعا زا سپ زور هدزناپ ىنعي ۱۸۲۶ ربتكا

77 ]۱۲۷-۱۲٤ هحفص ،مود دلج ،ناريا ىسايس و ىعامتجا خيرات[

Page 109: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

،اهقف ىاوتف هب رهش مدرم و دش زيربت دراو هنادنمزوريپ ىولج رد واگ اتح و نارابلگ ار هار و ىداش وا دورو رطاخب.....دندرك ىنابرق وا ىاپ

ىزيربت نئاخ دهتجم حاتفريم و كاخب رازراك ناديم رد زونه ناريا نايركشل نامز نيا رد روبجم ىنيشن بقع هب ازريم سابع و دندشيم هديشك نوخ ىناهنپ ىزيربت دهتجم حاتف ريم .دوب هدمآ ىوخ رهش هب و ار مدرم و «هتشاذگ هدوارم ىانب» ىسور ناهدنامرف اب حاتفريم ىاه هسيسد .ديناروش ىم ازريم سابع هيلع تشاد تماقا زيربت رد هك هاشيلعحتف ردام شوگ هب دهتجم هناخ رد ار دهتجم حاتفريم هك ديد نيا رد حالص و ديسر«ناموت رازه تسيب و هدومن تفايض» دوخ 78 هوشر وا هب ىاهراك زا و درادرب هسيسد و هنتف زا تسد هكلب ات داد رازه تسيب دهتجم حاتفريم .ديامن ىريگولج ىو هنانئاخ ىاهلارنژ اب «هدوارم ىانب» نانچ مه اما ،تفرگ ار ناموت تشون ىم «ضيارع» اهنآ هب ىناهنپ و تشاذگ ار ىسور ناهاوخ زيربت لها و تسين ىتيعمج نادنچ زيربترد» هك رگا و دنشاب ىم ]زيربت هب رفاك ىاهسور دورو ىنعي[ امش سابع هعلق رد ار ]زابرس ،تادلُس[ تادلاص رفن رازه امش اب و ديراذگب ]زيربت ىرتم وليك تسيب و دص ًابيرقت[ دابآ

هب .ديوش زيربت هجوتم دنرم هار زا رگيد رفن رازه هس ،دنوش امش ندمآ زا رضحتسم زيربت لها هك نيا ضحم ار ناريا ناظفحتسم و نايركشل هدرك شروش و اغوغ سور تلود فرصت هب ار زيربت رهش هدرك رايتخا بولسم

78 ]۸۸ هحفص ون خيرات[

Page 110: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

«دنهد ىم 79 . فوتسيرآ لارنژ دنسپ دروم زيربت نئاخ دهتجم «ضيارع» و دش دنرم دراو ربتكا ۱۹ زور رد و دريگ ىم رارق ىسور هللا و ناشيرپ زيربت رهش عاضوا .درك ريخست ار رهش هچره دندوب هدرپس وا هب ار رهش هك هلودلا فصآ ناخراي و دزاس حلسم رهش زا عافد ىارب ار مدرم تسناوتن ديشوك تربع ىارب ىو اتح .دزيگنارب مجاهم نايسور هيلع گنجب دوب هداد روتسد رهش ىاهناديم همه رد زيربت نينكاس تشحو ثعاب هكلب ات دنرب ىنيب و شوگ ار مدرم زا ىهورگ دهتجم حاتف ريم زا ىزيربت نايزاغ اما .دوش نايشروش...دشن لصاح ىا هجيتن اهيرب شوگ زا .دنتفرگ ىم نامرف و تابتع هعيش عجارم هكيلاح رد ىزيربت دهتجم حاتفريم زارف زا ،دندوب هداد ار سور رافك هيلع داهج مكح ناريا نايركشل هب ار زيربت رهش نينمؤم هك داد ىوتف اراكشآ ربنم اهيرگداديب» زا ىلصفم حرش رگيد زور و دننك ميلست سور.....دنار نخس ربنم ىور رب «اهراجاق ىاهيرگ جارات و ىبوتكم ،ىناهارف ماقم مئاق مساقلاوبا ازريم ماگنه نيا رد مئاق ىسيع ازريم هب هنطلسلا بيان ازريم سابع بناج زا «هيداهج هلاسر» فلؤم ،گرزب ازريم هب فورعم و ماقم و اهقف تنايخ زا تياكش و هوكش رسارس هك دسيون ىم نئاخ دهتجم حاتفريم ىنهيم دض لامعا هب هيانك هژيوب رخاف و نيريش هماخ زا ار ارجام هك دراد اج .تسا ىزيربت:مىئامن لقن ىناهارف ماقم مئاق و شام و دنق ىاهولپ دنيامرف ىم...» ازريم سابع دهعيلو ار ]اهدنوخآ[ تارضح هك تسامش شآ و هرشفا ىاه حدق و دروخ ىمن وج هزادنا ىب ىبرع بسا ،تسا هدرك راه

79 ]۸۸ هحفص نيشيپ[

Page 111: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

،دنك ىمن ىتسم دب دروخب اجكي نم هد رگا ىقازق هتخا ود بسا ىنعمب هغرود ود اي[ هغُرد ود ىاهوباي فالخ ىتغل ،قورق[ قوروق رد و ديد دايز وج ىردق ات هك ]هگر لوا ديرچ عنام ىب ]عترم و صاخ لحم ىنعمب تس ىلوغم هك ىخيرات زا ...دنز ىم دنك ىم شراميت هك ىرتهم هب دگل

ركشل هك داد ىوتف[ لوغم هنتف رد زيربت مالسالا خيش ]درك توعد زيربت هب ار نانآ و دننيد نيدهاجم لوغم

هنابيدا ماقم مئاق اجنيا رد[ مالسا رد ار نيملسم حالص هچ زورما ات ،ديد ]تسا هدروآ «ميلست» ىنعمب ار مالسا هچ ،ىوفص نيطالس هچ ىرفظم و ىهاشناهج دهع رد و ىلبند تموكح رد هچ ،ىناخ ميرك و ىهاشردان رابتعا و تزع و مارتحا نيا زيربت ىاملع زگ ره ،ناخدمحا تيانع و ام تلود زا ،دهع نيا رد ات ،دنتشادن تيعاطم و ىكين نآ ىازس .دنتشارفا امس جوا هب ايربك َملَع هك تسام ميا هتسشن فلاخم هاپس ربارب رد ام هك زورما ،تسيدب نيا زيربت لها دامتعا هب ىجراخ ظفاحم ىب ار دوخ كلميام و ناكد و دننكب هنتف و بوشآ ام تختياپ رهش رد ،هتشاذگ نيا ترهش و دنورب هشيم غاب و هزمح ديس و دندنبب رازاب رد ناخ ىفص و سور كلم رد ]لارنژ[ چيوزرم ار تكرح لها ىور ،دنهد مور كلم رد نارگيد و نويامه هناتسآ نايادخدك و تشاد هضرع ناخ ىلعحتف رگا !ديفس زيربت ىمدآ ]ىضاق دهتجم[ ىدهم ازريم لثم هكنيا اب دندوب مدآ ريغ ]ىزيربت دهتجم حاتفريم[ حاتف ،تساهنآ ىولهپ رد تاكرح نيا ردصم هك تشاد تردق و تئرج هچ ميلع!؟دوش اما ،اجب دنوشن ريس ولپ و شآ زا تارضح رگا دندومرف

Page 112: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

امش 80 ىئالم مهف و ىئاير دهز زا هك تسا هداتفا هچ ار هب هصاخ توبن ،دش هتشون داهج باتك ؟ديوش ىمن ريس كي ،تسا سب رگيد الاح هسردم لاق و ليق ،ديسر تابثا

لها اب هچنآ كي دص !دينك ىم و قوشعم تمدخ زين دنچ داهج فرص حالس لها اب رگا ديدز داهج فرح حالص!دشاب مزال ىدهاجم هك دنام ىمن ىرفاك ،دوب هدش نايعا فقو ار هبنشجنپ و هعمج هرفس نيا زا دعب ىراب لقاع ىاسؤر و لباق ىابجن و تالحم ىادخدك و رهش ار لغد و بلق هكس ،دينيچرب ار ليح و قرز هرفس ،دينكب ىا ،دشاب شغ ىب ىفاص همه هن ىفوص دقن ،ديسانشب نيا زا هچره لاح ات !دشاب شتآ بجوتسم هك هقرخ اسب رهاظ ىدوبهب و دوس ميدنار قسن نيرب و ميدناوخ قرو هعمج زور ىاهزامن جياتن زا دوش ىم هك اهنيا هكلب ،تشگن.تسا امش و ام هعمج بش ىاهزاين و نآ لها اب !ديزادنارد ون حرط و دينيچرب هنهك طاسب دعبنم تبحص و توعد ،ديوش طوبرم و دينك ترشاعم رهش هك ىرفن دنچ اهنآ لماك ناريپ و لباق ناناوج زا ،دىئامن نيا فرص هچنآ كي رازه و دينك باختنا دنيآ تمدخ راكب تعامج نيا كير و ديراد اهنآ فورصم ،دش ]دنوخآ[ هفياط و تيذا هن دشاب هسورحم كلامم رياس لثم ،ديزادنيب رود ار بابرا تبحص رگا ...]اهقف[ رادتقا و تلاخد هن ،رارضا هب هراشا[ ىلضاف ىجاح بانج لثم ديشاب بلاط ار لامك گيب قازرلادبع ىجاح و ]تسا ىنادمه اضر الم جاح]تسا هيناطلسلارثآم فلؤم ىلبند گيب قازرلادبع هب هراشا[

80 و ازريم سابع ىفعتسم راكشيپ ماقم مئاق گرزب ازريم ،امش زا دارم[ همان نيا ،ميدرك هراشا نآ هب هتشذگ تاحفص رد هك هيداهج هلاسر فلؤم]تسوا رسپ ماقم مئاق مساقلاوبا ازريم ىاشنا و هماخب

Page 113: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

قفاوم و كاروخ مك و راكرپ .تسا رهش نآ رد ىلماك بيدا هدول هك ّالم هدوگ هللاب ذايعلا ،كاسما و شاعم لقع81تسادخ نم له ،دنيوگب ]ريس مكش[ تالتما له ردق ره و هاك تفآ ،ود مك روخ رپ ىاهوباي لثم ،دنيوگيم ديزم .دنورب ىگنرف ىاهيرداپ و ىمور ىاهيدنفا نابرق .وج تراغ هن دنسيونب ىرداپ باوج هك دنتشاد تليضف و ملع نآ هن و دجسم رد مور ىاهيدنفا لثم هك دنراد تيمح و تريغ نيا لعفلاب هكنانچ مه ار قلخ ،دندنبب ]نذؤم رب[ هتسدلگ هار ناشدوخ نيد تسارح و كلم ظفح هب ،دنا هدنار ام ىوربور ،دنراد داقتعا ار ىگناويد راعش و ىگناخ راكش ...دنناوخب و زرگ بحاص و ريلد و روالد تدش نيا هب هك الاح ىراب«!دننك هجنپ ىغاي اب و دننك هجنر مدق دنريشمش 82 .

دهاجم دمحم ديس ،هيقف ىلو راك تبقاع «ىناهفصا دمحم ديس اقآ نيدهتجملارخف بانجيلاع»

نارهت هب دورو ماگنه رد هك ،دهاجم ديس هب فورعم ىم راميب ىافش و كربت مسرب ار وا وضو بآ نامدرم داهج مزع هب ،دش رپ و ىلاخ اه ضوح بآ اهراب و دندرب دهتجم حاتفريم قيوشت هب زيربت مدرم .دوب زيربت رد نوچ ...دندومن ىم ىمادنا ىب ناشيا اب هفلتخم تاهجب»

81 ىالم روظنم سپ .تسا دق هاتوك و هلوتوك ىنعي ىرذآ نابز رد هدوگ[ دهتجم حاتفريم هاتوك دق هب هراشا ًارهاظ .تساراعيب و هدول و هلوتوك]تسا ىزيربت

82 ات ۱۳٤ هحفص ،نارهت ۱۳۳٦ ،قرش تاراشتنا ،ماقم مئاق تآشنم[ ۷۳۱[

Page 114: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

و گنج رشابم ار ]دهاجم[ دمحم ديس اقآ بانج زيربت ماوع ىم هيسور اب ]ناتسلگ[ هحلاصم دهع تسكش ]لماع[«دندوب وا رازآ لايخ رد و دنتسناد 83 ىنباكنت دمحم ازريم . مالسا ركشل تسكش زا سپ هك دسيونيم املعلا صصق رد هفعض عوجر و نيقفانم ناسل حتف هيام هلحرم نيا» ناطلس مارتحا تلق و ناشيا بانج هب داقتعا زا نيملسم«دش ضيرم ...هودنا و نزح زا بانجنآ و تشگ 84 اريز . نايناريا تسكش» لماع ار ىو «هدروخ تسكش نايناريا» راوگرزب ديس نآ ىنادراك مدع و ىتقايل ىب رثا رب رارق هنيك گنس فده ار شلمحم... ]و دنتسناديم[«دنداد 85

هب ار ام ،دهاجم دمحم ديس زا رگيد ىبلطم لقن اب ىنباكنت ىنيمخ هللا تيآ هك دزادنا ىم قارع و ناريا گنج داي دوب هداد ىوتف ،سورو ناريا ىاهگنج زا سپ لاس تسيود دوخ لام دنبايب هچ ره البرك حتف رد مالسا نايركشل هك تسيود دهاجم دمحم ديس .دنرامش ىگنج تمينغ و دنناد رد مالسا نايركشل هچ ره هك دوب هداد ىوتف شيپ لاس رب لام نآ «دشاب مولعم شبحاص رگا» اتح دنبايب گنج زا سپ دهاجم دمحم ديس .تسا لالح مالسا نيدهاجم و نيدلقم ديدهت اب ،سور رافك زا مالسا نايركشل تسكش حيجرت رارق رب ار رارف ىزيربت دهتجم حاتف ريم نارادقامچ

83 ،مهن دلج ،افصلا ةضور .۷۳۲ هحفص ،لوا دلج ،ىرصان همانسراف[ ]٦٥٦ هحفص

84 ]۱۲۹ هحفص ،صصق[

85 ]۳۸۲ هحفص ،متفه دلج ،تانجلا تاضور[

Page 115: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

نآ زا ،دندركن غيرد وا لام لواپچ زا ناملسم نينمؤم و داد هار رد هك «دوب هرقن نايلق» و «هرس رز»ىاه هكس هلمج لام هك «تخانش و ديد ار نايلق نآ ىسك رس تشپ» رارف سرت زا و داتفا دوخ ىاوتف داي هب ًالامتحا .تسا شدوخ زا دراذگ ىا هرقن نايلق هار رد رس و دوش هتخانش هكنآ گنس» هكنآ سرت زا زيربت رد ىو .تشذگرد دوخ لام راچد لاهسا ىراميب هب ،دراب ورف شرس رب نيملسم «هنيك لاهسا ىراميب زا ار دوخ ىا هزجعم اب تسناوتن و ديدرگ

رد و درك كرت نيوزق ىوس هب ار زيربت ًاروف ،دهد تاجن ماقم اب و تسج لاحترا»: تياده ناخ ىلق اضر هتفگب اجنآ.....«داهن ازج ملاع ىوسب ىور داهج باوث و داهتجانئاخ دهتجم راك تبقاع ريم اقآ» :دسيونيم افصلا ةضور رد تياده ناخ ىلق اضر ىزيربت فسوي ازريم ىجاح املعلا ةمالع بانج دلو حاتف ىاوشيپ و ماما تثارو مكحب راوگرزب ردپ توف زا دعب هك ىناوج و رورغ هداب زا شرطاخ رغاس و دوب زيربت لها لاراين ]لارنژ[ تعاطا نايرهش و رهش ظفح رد زيربل نت هتسناد برقا تقو هفرص هب و بسنا و ىلوا ار هيسور هيسور نيكمت و ميلست زا و دادن رد هلودلا فصآ تعباتم هب قفاوم و قباطم دوخ اب ار رهش ىلاها مومع و دنار نخس«درك 86 . ىزيربت دهتجم حاتفريم كيرحت هب نانچ نآ زيربت عاضوا سابع ناركون اتح هك دش هديشك بوشآ هب اهراجاق هيلع هداوناخ و هاشيلعحتف ردام هك دنديد نيا رد ار حالص ازريم ليوحت ار نانآ ىزيربت دهتجم هكنآ سرت زا ار ازريم سابع شيب نيا همه اب .دننك جراخ رهش زا ،دهد سور شترا

86 ]٦۷٥ هحفص ،مهن دلج ،افصلا ةضور[

Page 116: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

رد» دهتجم حاتفريم روتسدب ،هدش كيرحت مدرم اه ىنيب ىقيفوت اما «دندرك لواپچ و لواطت دصق مرح ىلاها بقاعت ]ىزيربت دهتجم[ حاتفريم اقآ هماگنه نيا رد» .دنتفاين هب مكح هدمآ ليجك هزاورد هب رهش ىلاها لك اب روكذم ار ىچپوت و دنتسكش ورف ار هزاورد .هدرك هزاورد نداشگ هب هتشارفارب ىأر دوخ ملع و دندنكفا زيربت هزاورد ماب زا دوب دوهعم هكنانچ ]ىسور لارنژ[ فوتسرا لاراين لابقتسا لاح نيا هظحالم زا ]رهش[ راصح نايچگنفت .ديزرو ميدقت هب كي ره و دندش قرفتم هتشادرب جورب تسراحم زا تسد«دنديزخ ىجنك 87 . ىاياعر زا ىكي هناخرد» و تشادن ىا هراچ هلودلا فصآ دهتجم[ حاتفريم اقآ» و ديدرگ «ىفخم نابايخ هلحم ]ىسور لارنژ[ لاراين دزن هب رهش نايعا مومع و ]ىزيربت عيبر رهش ميس رد .دندومن رهش هب وا مودق ىاعدتسا هتفر«تفرگ ناكم صاخ هرامالاراد رد و ]زيربت[ دراو ىناثلا 88 .

اب هژيوب زيربت رهش رت مهم همه زا و دنرم طوقس ربخ و ديسر ازريم سابع نازابرس شوگب زيربت دهتجم ىاوتف زا ىدايز هدع و دش ناريا هاپس ىگتخير مهرب ببس رفك هيلع مالسا زا عافد رب ار رارف «مالسا نيدهاجم»89دنداد حيجرت هجارق ،زيربت ،دنرم ،ىوخ ىاهرهش و زا» هغارم ،لاخلخ ،دور مرگ ،بارس ،رهش نيكشم ،غاد اب ازريم ريگناهج .دنديچيپرس «ناريا هيلع تلود تعاطا

87 ]٦۷٦ هحفص ،مهن دلج ،افصلا ةضور[

88 ]٦۷٦ هحفص ،مهندلج ،افصلا ةضور[

89 ]۹۲ هحفص ،ون خيرات[

Page 117: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

ىم ،تسا زيربل نآ زا مغ و مرش هك ىتالمجناداوق و ]دهتجم حاتفريم[ تكلمم نالوقعمان»:دسيون ناگرزب و سور ماظن لها اب تيعر ]ناقاسمرق ،ناسويد[ ىشكاج[ ىداوق هب دمآ شوخ تهج هب هدرك هدوارم ناشيا لكشم رايسب تمصع ظفح و دندش لوغشم ]اهسور ىارب ريم اقآ هب باب نيا رد زيربت ناديفس شير زا ىضعب .دش تمصع ظفح» شا هفيظو هك ىزيربت دهتجم[ حاتف ىكرت نابز هب .دندوب هدرك وگتفگ وزج رد ]،دوب «نيملسم .دننم نادنزرف ىاجب ]سور زابرس[ تادلاص هك دوب هتفگ ]ندوب نز ىب ندوب درجم هب[ تبوزع و تيذا هب هنوگچ«هللاب ذايعلا ،موش ىضار ناشيا 90 . لابقتسا .دش زيربت دراو ربتكا ۳۱ زور چيويكساپ لارنژ هدروآ هيراجاق رابرد نيخروم هك ىحرش نآ اب رهش مدرم لاح نيع رد و هاش ىلعحتف تيبوبحم مدع زا ناشن ،دنا ىم نايامن مدرم هماع رد ار بيرف ماوع ىاهقف زا ترفن رايسب شقن نامز نيا رد ىنهيم و ىلم هشيدنا .دنك «هعورشم تموكح» .دركيم ىزاب اهگنج نيا رد ىزيچان بيسآ ىلم تيمح هشيدنا هب هيقف و ناطلس داحتا ىنعي ىناگمه عافد ىارب ار تموكح و مدرم داحتا و هدز ناوارفـ ىفارخ تاغيلبت اب نايالم .دوب هدومن نكمم ريغ ،نهيم زا ىلم ركف هنوگره و دنديشك ىم دوخ لابندب ار هماع ىبهذم نايك» فلاخم و ىمالسا دض ىا هشيدنا ار ىنهيم و ىپ رد اتح و ىفن رد اوق همه اب و دندركيم دادملق «مالسا دهتجم حاتفريم هناشورف نهيم لمع .دندوب نآ ندرب نيب زا نورق رد اريز .تسين ناريا ىمالسا خيرات رد ىردان هديدپ لابقتسا هب و دندرك اپ رب هايس ملع نيدهتجم مه هتشذگ

90 ]۹۳ هحفص ،ون خيرات[

Page 118: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

ركشل ار ناراوخنوخ نيا و دنتفر نارگيد و روميت و زيگنچ...دنديمان نامزلا بحاص وا هب ىا همان و تفر چيويكساپ لارنژ دزن دهتجم حاتفريم ىوخ و ليبدرا ،رها ،هغارم نانارمكح هك نيا رب ىنبم داد91دنا هدرك اهسور هب ميلست داهنشيپ و فياوط ىاسئر . هار نايم و دندراذگ ىشكرس ىانب ناجيابرذآ رد نانارمكح نارادفرط .دندش لوغشم ىنز هار هب ناجيابرذآ نارهت اما ،دندرك جارات ار ازريم سابع خاك ىزيربت دهتجم هدروخن تسد ار ىزير پوت هناخراك و هحلسا ىاهرابنا

.دنداد سور ركشل ليوحت نيا و دندرك نييعت فانصا ىارب تايلام هلصافالب اهسور دهتجم حاتفريم» .دش زيربت رد ىمارآ ان و شروش ببس تلود نارازگراك هك داد عالطا و تفر چيويكساپ دزن ًاروف ىتروص دهتجم حاتفريم ...دنا هدرك كيرحت ار مدرم ناريا ىنادنز ار اهنآ نوچ و داد چيويكساپ هب ناشيا ىاهمان زا«تسشنورف هنتف دندرك 92 . زارف رب اهقف ىتلود دض تاغيلبت ببس هب ناجيابرذآ مدرم ناشن ازريم سابع و هاشىلعحتف هب ىترفن نانچ نآ ،ربانم رفيك ىعون ار «مالسا نيدهاجم» تسكش هك دنداد ىم زرم هب تنايخ اتح و دندرمش ىم ىهلا تيشم و ىنامسآ زا ىكي .دنتشادنپ ىم ادخ هب برقت هليسو ار ناشنهيم موب هك دوب هدورس مه ىلزغ ،ىنطو نمؤم و ناملسم ىارعش:مينكيم ءافتكا نآ تيب كي هب اهنت ام

تخيوآ ناوت ىمن رب ردق اب دمآ ناوت ىمن رب اضق اب91 ]۱٤٤ هحفص ،مود دلج ،ناريا ىسايس و ىعامتجا خيرات[

92 ]۱٤٤ هحفص ،مود دلج ،ناريا ىسايس و ىعامتجا خيرات[

Page 119: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

اريز .دوب هدش هدنامرد و هراچيب ًالماك ازريم سابع چيويكساپ لارنژ هب ىوخ و هيمورا نانارمكح و ناگدركرس هب ار ازريم سابع ركشل ناگدنامزاب دنرضاح هك دنداد ربخ فلتخم ىاهرهش نانارمكح اتح .دنهد ليوحت اهسور ناما رد ىزيرنوخ و گنج زا ىدودح ات هك ناجيابرذآ دوخ دنرضاح هك دندرك داهنشيپ چيويكساپ هب دندوب هدنام سور لارنژ .دنهد اهسور ليوحت و ريگتسد ار ازريم سابع .دركن تقفاوم راك نيا اب ىشيدنا رود ىور زا هب ىزيربت دهتجم حاتفريم روآ مرش و راب تنايخ لامعا هرادا چيويكساپ» اريز .دريگ ىمن ناياپ ميدرك لقن هچنآ ،دوخ ناراكمه زا ىكي هب ار ناوريا و ناجيابرذآ ىاهراكOsten Sacken, نكاس نتسوا نوراب رويام لارنژ دوب ترابع هك درك وا اب ىراكمه رومأم ار ىياروش و درپس هزداواش اواچ سنرپ لارنژ زا Tchavachavadze، ىكسفوكوژ Joukovski نوراب گنهرس ،ىزادرپراك زا وكبش هنر Rene، chebeko،و دهتجم حاتفريم و رتشيب اروش نيا ليكشت .زيربت قباس نارمكح ناخيلعحتف هيسور نايهاپس هب تبسن ار هعيش نايناحور هجوت بلج.۱٤٦ هحفص ،مود دلج ،ناريا ىسايس و ىعامتجا خيرات[ [«درك هدرك نايب نينچ دهتجم حاتفريم زا ار دوخ ترفن ىرصان همانسراف فلؤم هديجنر هنطلسلا بيان باون زا هك ناجيابرذآ ىلاها زا ىتعامج» :تسا بولق بذج رب تمه چيواقسب و دندومن ىئامنهار ار ]چيويكساپ[ وا ،دندوب ازريم ىجاح ىنامزلادهتجم فلخ ان فلخ حاتفريم و تشامگ نايزيربت و زاس تليح ]اهقف[ دونر كلس رد و زابرتوبك ىناوج هك ىزيربت فسوي ،دومن ىم ىزامن شيپ وا ىاج هب ردپ زا دعب و دوب زابنا تداعس دلاو قاع ىاعد هب نابز ربنم رس رب و تشاد اوغا هيسور تعاطا هب ار رهش مدرم و تشادرب ار رهش دونر و شابوا و دوشگرب سور روطارپميا تلود فصآ بانج و دومن جارخا ار اهنآ ،هدرك تراغ ار زيربت هعلق نيظفحتسم مدرم تحيصن رد ...دوب زيربت رد هماگنه نيا تقو هك مظعاريزو هلودلا

Page 120: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

دنامزاب رهش رد تعاطتسا مدع اب و ديشخبن هدياف ديشوك هچ ره زيربت اپرب ار ىمَلع حاتفريم ،ديسر رهش ىخسرف ود زا ىسور پوت ىادص هك عيبر هام ميس زور هتفاتش سور هاپس لابقتسا هب رهش نايعا اب و دومن هلودلا فصآ بانج و دنتشاد زيربت دراو مامت مارتحا هب ار نايسور ميود سبح رد مامت ىتزع هب و ديدرگ ريسا ،دوب هدنام راكددم ىب كرا رد هك ديدرگ زيربت رهش دراو هيسور گرزب رادرس چيواقسب رگيد زور ود و دمآ]۷۳۳ هحفص ،لوا دلج «دنداد حاتفريم هب ار رهش ىهن و رما و[. نطو و ناراكتنايخ نيا همه ىاه هئطوت دهاش ازريم سابع ماقم مياق دوخ راكشيپ هك تشادن ىا هراچ و دوب ناشورف رادرس چيويكساپ .دنك زيربت هناور حلص ىاهوگتفگ ىارب ار رد و ديجنگ ىمن دوخ تسوپ رد هك سور زوريپ و ناوج و ازريم سابع ىتخبدب هب هتشون سور رازت هب هك ىياهمايپ ماقم مياق هب دراد ىحيرص ىاه هراشا وا نايفارطا تنايخ:درك داهنشيپ حلص ىارب هدام هس ود نايم زرم سرا .اهسور هب ناوجخن و ناوريا ىراذگاو -۱

.دشاب روشك راذگاو هيسور هب ناتسلگ هماندهع رد هك شلاط ىراذگاو -۲

هدرك فرصت ار اجنآ نايناريا ،ريخا گنج رد و دوب هدش.دندوب لبور نويليم ۳۰ لداعم( ناموت رورك هدزناپ تخادرپ -۳ رطاخب اهسور ىشك ركشل جراخم ،ىگنج تمارغ )هرقن نايهاپس فرصت رد ناجيابرذآ .ناتسلگ هماندهع ضقن.دوش تخادرپ ىگنج تمارغ ات دنام دهاوخ هيسور نيا همه لوبق زج ىا هراچ ازريم سابع هنطلسلا بيان و تفريذپ ار حلص ىتقوم داوم ىمامت و تشادن ار طيارش نارمكح .دش راپسهر رتسبش ىوسب و تفر نوريب ىوخ زا

هعلق ديلك و تفر چيويكساپ دزن زيربت هب ناباتش ىوخ مظعاردص هلودلا فصآ ناخ رايهلا .داد ىو هب ار ىوخ

Page 121: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

نيشن هناخ زيربت رد هنامرتحم نامز نيا رد هك هاشيلعحتف :تفگ وا هب دينش ار چيويكساپ تاداهنشيپ هكنآ ضحمب دوب تسد زا ار ناجيابرذآ ربارب هس دهد ىم حيجرت هاش» هلودلا فصآ .«دسرب ىدربتسد شا هنازخب هكنآ ات دهدب هب ىنهيم ىگتسبلد هنوگچيه هاشيلعحتف هك تسناديم مه ىو دهتجم و هيقف ناتسدمه و .درادن ناريا ىاهنيمزرس.دندوب شامق نيمه زا مرن و مرگ ىارسمرح نايم رد هاشيلعحتف نامز نيمه رد زيگنا مغ و ناشيرپ عاضوا .دوب هدونغ نارهت رد دوخ و ميداد ناشن ىدودح ات ار هنطلسلا بيان ازريم سابع تيالو ،ازريم سابع فلاخم نايرابرد زا ىا هدع هك ميناديم عاضوا .دندركيم زيمآ لاوئس هاش رظن رد ار ىو ىدهع لامتحا و ناجيابرذآ رابخا نديسر اب هاشيلعحتف رابرد اما .دومن ىم رت نازرل و رت ناشيرپ نارهت هب اهسور هلمح زاغآ ىلصا تيلوئسم نايرابرد و مدرم رظن رد هك اهقف ار داهج تسكش گنن و دنديشك ىم شود رب ار گنج .دندمآ رب ىرگيد هسيسد ركف رد دندوب هتفايرد ىدهع تيالو هيعاد هك ار ازريم ىلعنسح هدازهاش اهقف زيواتسد كي اب و هتفيرف ار دوب نارمكح دهشم رد و تشاد اب ىو .دندرك گنج و تسايس ناديم هناور ديدج ىبهذم رس نيگنس گنفت هك ىناسك[ ىچلاخمش رفن دص تفه» هايس ملع راهچ هس و راوس دصناپ دص راهچ و ]دنتشاد رپ تاولص اضر ترضح ىاه ملع هك تفگيم هتشاد رب هارمه هدومرف و هدرك تمحرم نمب باوخ رد هك تسا هيلع هللا و نك نوريب تكلمم زا ريشمش برض هب ار سور هك تسا

Page 122: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

«دش نارهط هفالخلاراد دراو اهنخس نيا اب 93 . و دندش لوغشم مدرم كيرحت هب ربانم زارف رب اهقف هراب ود و انرب و ريپ زا داهجلا ىادن» تياده ناخ ىلق اضر هتفگ هب

ىا همرس[ ىلحُك كلف رب لهاج و ملاع و اناوت و فيعض نوماريپ دلانودكام هب ىا همان رد لين كم .«ديسر ]گنر:دسيون ىم نينچ هعقاو نيا ار دوخ مدرم تاقبط همه .دش ربز وريز رهش هيناث كي رد» ىم ار شا هماج نماد و دنتخادنا ىم ىو بسا ىاپ ريز .دندناوخ ىم وا ىراي هب ار ىادخ ناكدوك و نانز .دنديسوب دش مرح دراو نوچ .دنتسناد ىم روشك هدنهد تاجن ار ىو

اجب ار ادخ ساپس و دنتفرگ ارف ار شدرگ هاش نادناخ دوخ هاش .تسا هداتسرف تاجن ىارب ار ىو هك دندروآ

نيا هك دروآ رب دايرف و درك راكشآ ار شيوخ ىنامداش .تسوا ىريپ ىاهزور نابيتشپ و ىو نادناخ ديما هيام رسپ دندوب هتفرگ ار شدرگ هاپس ناهدنامرف و ليابق ناگدركرس«دنراپسب ناج ىو نامرفب دنا هدامآ دنتفگ ىم و 94 . هاگياپ و ديسر ىم ازريم سابع هب دنياشوخان ىاهربخ نيا رت نازرل و رت تسس شيپ زا شيب اهسور لباقم رد ار ىو شرادجات ردپ هب هدرپ ىب هك ديد نيا رد ار هراچ .درك ىم گنج ميناوت ىمن رگيد ،تسا هدش ريد رگيد» :دسيونب اب ىراديد رد ىو .«تسين ىا هراچ ندرك حلص زج .مينك و زيمآ ريقحت رايسب وا ىارب ديدرت ىب هك چيويكساپ لارنژ ليلد» :ديوگيم ،دنكيم راكشآ ار ىو ىگدروخرس قمع تين ىكاپ زورنآ و دش دهاوخ فشك ىزور گنج نيا ىعقاو

93 ]۱۰۲ هحفص ،ون خيرات[

94 ]۱٥۸ هحفص ،مود دلج ،ناريا ىسايس و ىعامتجا خيرات[

Page 123: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

ىگتسكش رس رگيد ىا هلمج رد و «تشگ دهاوخ راكشآ وا ديآ ىم بيجع مرظن هب» :دنكيم نايب تاملك نيا اب ار دوخ.«مشاب امش نامهم نيمزرس نيا رد هك جك رس ىسور لارنژ رداچ لباقم رد هناريقح ازريم سابع رظتنم اهتدم و داتسيا وا دورو هزاجا راظتنا رد و هدرك رد و هناسمتلم سور لارنژ هب .دنام سور لارنژ دورو نم زا هيسور هاشداپ رگا» :ديوگيم ىگراچيب لامك هك دنام ىمن نم ىارب نيا زج ىا هراچ دنكن ىنابيتشپ .ما هداتفا مدرم زا ىلكب نم هك اريز ،مزيرگب ىنامثع كاخب ىم اهسيلگنا ميلست ار دوخ و مزيرگ ىم دنه هب هكنآ اي تكالف و ىگراچيب و ىگدروخرس قمع تالمج نيا .«منك و اهنت نونكا و دوب هديگنج تداشر اب هك ار ازريم سابع دوب هتفرگ رارق رورغم و حتاف نمشد لباقم رد سك ىب ار شرادجات ردپ هناهلبا تسايس نينچمه و نايع ىبوخب .دنكيم نايامن دهتجم حاتف ريم نانيچربخ هليسو هك چيويكساپ لارنژ لها زا ىضعب» اريز دوب ربخ اب رابرد عاضوا زا ىزيربت عاضوا تاياكح ...هيسور ىهاوختلود هار زا ناجيابرذآ هك تفايرد تالمج نيا ندينش اب «دنتفگيم هفالخلاراد و لزلزتم رايسب راجاق هاشداپ اتح و ازريم سابع عاضوا نيا .ديد ىمن دوخ روشك دوس هب ار نيا و تسا رادياپان رد فلتخم ليابق هك دوب نيا دهاش رادمتسايس لارنژ و دننك ىم دتس و داد اهسور اب اهنوسهاش اتح ناجيابرذآ ىم هيهت لبور تفايرد لباقم رد ار اهنآ ىماظن جاتحيام

Page 124: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

95دنيامن . هب اهزور ديدج هماندهع كي رس رب ىاچ نمكرت رد اهوگتفگ زج ىا هراچ نايتلود دنتفگ ىم هچ ره اهسور .ديشك ازارد همه دوبن رضاح هاش ىلعحتف .دنتشادن نآ ماجنا و لوبق اب رطاخ نيمهب و دزادرپب ىهاش هنازخ زا ار تمارغ زا رگا هك دز ىم هناچ ازريم سابع هژيوب ،شنارسپ شنارسپ نايم رد دنك ىراددوخ رورك هس تخادرپ ىغلبم ره ليم لامك اب هك درك دهاوخ اديپ ار ىا هدازهاش نارمكح و ردپ دهعيلو ضوع رد و دزادرپب دشاب مزال هك ار تمارغ زا ىتمسق رگا هك درك ديدهت اتح .دوشب ناجيابرذآ رب ار دوخ هنازخ ،دزادرپن دوخ بيج زا ازريم سابع ار.دنكيم رارف ناردنزام هب و دراديم نيا رد «ناتسروشك» هاشداپ هصغ همه هكنآ هجوت بلاج زا هناش هنوگچ اي و رتمك ار ىگنج تمارغ هنوكچ هك دوب شيپ ىيوگتفگ ًاقلطم اما ،دنك ىلاخ نآ زا ىتمسق تخادرپ راجاق هاش هك تسا هدشن وگزاب ىدنس چيه رد و دماين ناگناگيب هب رتمك ناريا كاخ زا هك دشاب هدرك شالت.دشخبب غلبم هك ديسر اجنآ هب هناهاش ىاه ندز هناچ نيا هرخالاب زا ىتمسق .دنهدب اهسور هب تمارغ و هميرج رورك هد نديسر ربخ .ديسر ىاچ نمكرت هب و دش لمح اهرورك حاتفريم ىارب ىاچ نمكرت رد اهوگتفگ نتفرگرس و اهرورك ىب ىراكمه اهسور اب هك زيربت مدرم زا ىرامش و دهتجم

95 دلانودكم تلاخد و ازريم سابع و هاش ىلعحتف نيب تافالتخا دروم رد[ باتك هب دينك هعجارم ىاچ نمكرت دادرارق رد ،سيلگنا راتخم ريزو ،«ىدنواهن گنشوه اضرلادبع فيلأت ،«ناريا ىجراخ طباور خيرات»]۲٤۰ ات ۲۳٤ هحفص ،ريبك ريما تاراشتنا

Page 125: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

ناراي و دهتجم .دش ىنارگن ثعاب دندوب هدرك ىا هنامرش چوك هيسور ىاهنيمزرس هب ات دنداتفا ركف نيا هب وا نئاخ لارنژ .دنديسرت ىم اهراجاق ماقتنا زا اريز دنيامن حاتفريم هراب رد دوخ هنازور ىاهتشدداي رد چيويكساپ زيربت نيملسم عجرم و بياغ ماما بيان و ىاوشيپ و دهتجم وا نويدم رتشيب ار هيحان نيا مامت شمارآ ام» :دسيون ىم ىراكزيهرپ هطساوب اج نيا رد و ميتسه ]دهتجم حاتفريم[ ىارب ام هچره .دراد رايسب ذوفن دوخ هزنم ىگدنز و رايسب ىمن اما ،دوبدهاوخن ىفاك ميهدب شاداپ ىو ىاهيهارمه ام نيشن ناملسم تايالو رد دياش .دنامب اج نيا رد دناوت«دشاب دنمدوس رايسب 96 ىا هليح چيويكساپ لارنژ نكيل . هماندهع قبط ،سور هعبت ناونع هب حاتفريم و دز رگيد زيربت رد و درك اديپ ىسايس تينوصم ،ىاچ نمكرت97دنام . اب ىزيربت دهتجم حاتفريم هنانئاخ و راب تبكن ىگدنز رد ،سرا هناخدور ىوسنآ هب هيسور شترا جورخ ىو .تفاين ناياپ هنافسأتم ،ناريا هتفر داب رب ىاهنيمزرس رب هزات ىئارجام و ون ىئاولب تفاي ىم ىتصرف هك نامز ره...دركيم اپ

96 ]۱۷۰ هحفص ،مود دلج ،ناريا ىسايس و ىعامتجا خيرات[

97 ىلاها» ىاچ نمكرت هماندهع اضما زا سپ دسيون ىم ازريم ريگناهج[ لها زا رفن راهچ هس هك دندرك هدارا هدرك عامتجا هلحم ره رد زيربت لتقب دندومنيم تدايق سور ركشل فقوت مايا رد ًاحيرص هك ار زيربت دوب نآ ]ىاچ نمكرت هماندهع[ هحلاصم دوهع و طورش زا نوچ ...دنناسر رضحتسم ات هنطلسلا بيان ... دوشن تيذا نيفرط ناراكتمدخ هب هك]۱۱٦ هحفص ،ون خيرات ،«دنتشاد زاب وگتفگ نيا زا ... دش

Page 126: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

نامزلا بحاص واگ رد ىداليم ۱۸۴۹ سرام اب قباطم ىرجه ۱۲۶۵ لاس رد ىم هناخ خالس هب نتشك ىارب ار ىواگ ىباصق زيربت رهش تسد زا دوب هديسر وا هب ىماهلا هك هتسب نابز واگ .درب هك «رمالا بحاص هعقب زيلهد» هب و دنكيم رارف باصق درم ،تسا هناخ خالس ىكيدزن رد «نامزلا بحاص» ناديم رد .«تفُخ هب و تفر» نتسشن تسب مسر هب باوخ رد تقيرط ناگرزب» زا ىكي هك دندقتعم زيربت مدرم نآ رد ار ]نامزلا بحاص[ ترضح نآ ىراديب رد هن رگا و اب نامز نآ ىتافارخ مدرم و هديد «زامن نتشاذگب ماقم مان نامزلا بحاص ناديم» ار لحم نآ «هصق» نيا ندينش و درك هعقب ناينب اجنآرد... ىلبند ناخ ىلق رفعج و دندرك .«دمآ هتشامگ ىلوتم و مداخ ناريا تلود نارادراك زا

مجرتم سور ترافس هب» هك ىمان «ربكا ىلع ازريم» و دندوب زيربت رد هك اهسور روتسد هب ًالامتحا ،«دوب ىشاب زيربت نايالم و ىتافارخ و ىماع نامدرم لد رد هكنآ ىارب مدرم ،«درك نيزم هنيئآ اب» ار هعقب نآ ،دننك زاب ىئاج نآ ترايز هب «هعمج ىلايل رد رتشيب» هتشذگ رد زيربت و نشور ىعمش دوخ تاجاح عفر ىارب و دنتفر ىم هعقب ىنامسير باصق» :ارجام هيقب اما و .دندرك ىم ىنابرق هاگ هزجعم اب اما «ديشك نوريب و داهن واگ ندرگ هب و درب اجنآ داتفا رد ىاپ زا هاگان» باصق درم نامزلا بحاص ترضح.«دادب ناج و تفرب وا ىنيب زا نوخ هرطق دنچ و هدوب زيربت رد نامز نامه هك ازريم ردان هدازهاش هنطلسلاراد ىاىفارغج و خيرات» رد ار دوخ تادهاشم ورازهكي لاس هب مدوب زيربت هب» :تسا هدروآ نينچ «زيربت هدازهاش» اب ىزور «ترجه زا جنپ و تصش و تسيود جراخ رهش زا «وهآ» راكش مزع هب «ازريم ميحر دمحم

Page 127: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

دوردرپ هب هك دوب هتشذگ بش زا ىساپ» تعجارم رد ميدش رهش ىوس زا رايسب ىاهيئانشور لپ زارف زا ؛ميديسر و هداتفا شتآ ىئاج دياش ميتفگ .دوب ىئوهايه و دش راديدپ تسا ببس نيا هب وهايه نآ و «تسا نآ زا ىئانشور نآ

،ميدرك كبس نانع .دنا هدمآ درگ شتآ ندناشنورف هب هك» ترضح هك دنتفگ تينهت .دنديسرب هدازهاش زا دنچ ىشارف

رازاب و رهش .درك ىزجعم مالسلا هيلع رمالا بحاص و غارچ رپ اهناكد همه ميديسر رازاب هب ...دنا هدرك ناغارچ رهش زيربت هك دنتفگ ىمه ،تينهت و دوب تاولص كناب

سپ .تسا فاعم ماكح مكح و تايلام زا دش رمالا بحاص ميدش ىوس نادب .تسا ماقم گرزب ]واگ[ اب مكح نيا زا رب ]نايپسور[ نايلول و دوب غارچ رپ رسارس ماقم و دجسم هاگردب و ميدرك هدجس اجنآ ،دندز ىمه سوك ،دندوب ماب .ميدش ندز مد ىاراي اجك دوب هتسشنب هلودلا تمشح نارمكح نزرا ىاج هك دندمآ درگ ىيوس ره زا مدرم ...تشاد ]ىزيربت دهتجم[ حاتف ريم اقآ ار واگ نآ .دوبن ]نتخادنا[ جوف جوف ،هتخادنا وا رب ريمشك هتفاب زا ىلج ،دوب هدرب ىمه هسوب ناويح نآ ُمس رب و دنتفر ىمه ]هتسد هتسد[ نآ ]دهد ىم واگ عوفدم ىنعم اج نيا رد [ هعيقو ،دندز و اهنادغارچ اجنادب ناگرزب .دندوبر ىمه كربت هب ]واگ[ لهچ سيلگنا ريفس هكيئاج هب ات دندرب ىمه رذن هب اه هدرپ اهشارف و مادخ اجنآ .دنتخيوايب و داتسرفب رولب غارچ .دنتشامگب .دندمآ ىمه ترايز هب شواچ اب جوف جوف ىحاون مدرم انيب روك نالف هك دنتفگ ىمه رگيد ىا هزجعم هزور همه .تفوك ىاپ گنل نالف و دمآ نابز هب گنگ نالف و دش هام كي ات دنداد ىمه توق رتشيب راكنيدب ناگرزب زا ىخرب

Page 128: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

كي ره اغوغ مدرم .دنك نيا رد ىنخس دوبن تردق ار سك ىوم واگ نآ نت هب و تفگيم و دركيم تساوخيم هچ ره ناگداز گرزب زا مديد نت كي .دندوب هدنكرب همه هدنامن فرغ نآ زا هفرغ هب هام كي ،تشاد هرصاب رد ىفعض زيربت واگ ىدزيا ىاضق زا ات دباي افش هك دوب هتسشن دجسم ىكدنا اغوغ مدرم ]اما[ دندرك ىربت كدنا ناويد زا و درمب ىزور دنوادخ .دندمآ ىمه زابريد ات دنداتفين تلوص نآ زا

اونيب تخس هك دوب هدومرف تلاوح ىاج نادب ىعمج«دندوب 98 . :دسيون ىم و دنكيم دييأت ار ارجام نيمه رهپس كلملا ناسل و هراقن و دندمآ درگ نادب ،تفگش ثيدح نيا زا نامدرم» [دنداد لمح ماقم نادب دوب رهش نآ تبون رهب زا هك انرك دندز ىم نيطالس و ماكح ىارب طقف انرك و هراقن ميدق رد دنچ ىزور و ]دوب تلود و تموكح تردق زا ىا هناشن و هب ار رهش نآ تارجح و رازاب تمامت و دنتخاونب ىمه ترك ناگرزب و دنتشاد هتخورفا رولب ىاهنادغارچ و دندرك تنيز ىراد دوخ منغ و واگ ىنابرق و مهرد و رانيد لذب زا رهش رهب زا كيدزن و رود نادلب و هبصق و هيد ره زا و دندركن اغوغ نادنچ .دنديسرب هوبنا هب درم و نز ماقم نآ ترايز رد هشيدنا ىب[ ماحتقا و ماحدزا زا دلب ىالقع هك تساخ رب ادابم هك دندش ميب رد ماقم نآ رد ماوع ]ندش لخاد ىرما نآ حالصا هك دوش ثيدح هنتف شروش و شبنج نآ زا .«درك ناوتن ريبك ريما .ديسر تختياپ هب سدقم واگ تازجعم رابخا

و نايالم تلاخد اب ًالوصا هك هاش نيدلارصان مظعاردص98 پاچ ،ازريم ردان هدازهاش زا ،زيربت هنطلسلاراد ىفارغج و خيرات[

]۱۱۰ و ۱۰۹ هحفص ،ىرمق ۱۳۲۳ نارهت ،لابقا

Page 129: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

زا ار ارجام تقيقح و فلاخم تكلمم و تسايس راك رد اهقف نيا هب اهشواك زا دعب ؛دوب هدينش دوخ هيفخ نيرومأم رد مه سيلگنا تل ود لوسنك تسد راب نيا هك ديسر هجيتن ىارجام رد ،ىسيلگنا سنويتسا رتسم بانج و تسا راك هب ىا همان رد ريبك ريما .دراد راكشآ ىتلاخد سدقم واگ ىاهتلاخد زا ناريا رد سيلگنا لوسنك رسمه ليش مناخ و دنكيم هلگ زيربت رد سيلگنا لوسنك زيمآ تنطيش و اجيب: دسيون ىم تهج هب زيربت شابوا و هرماجا مدرم هكنآ زا دعب»

ىناويد تايلام فالتا و ىكلم روما رد ناشدوخ ىاهترارش اهيرس دوخ و هتشاذگ رارق ىتسب و نمأم دوخ ىارب زا هب ]سيلگنا لوسنك سنويتسا جرج[ هيلاراشم هاجيلاع دننك هب ىغارچ لهچ ناشتالايخ ماكحتسا و اهنآ تيوقت تهج زا دايز هدرك فقو اجنآ رب و داتسرف نامزلا بحاص دجسم رتشيب ار تراسج ىاپ هتشگ رارشا و ماوع تأرج ثعاب دح زورب تاثداح هچ دناد ادخ ماوع تالايخ نيا زا ات دنا هدراذگ«...دنك روهظ و 99 . ىاغوغ و زيربت هنتف» ىلصا لماع ىزيربت دهتجم حاتف ريم مچرپ و ،سور تلود هعبت هكنآ ببسب اما .دوب «هماع و تلود ،دوب زازتها رد وا هناخ ماب رب ىرازت هيسور ناوتان نئاخ دهتجم تازاجم و ىريگتسد زا زيربت تموكح

99 مه .٤۲۹-٤۲۸ هحفص ،تيمدآ نوديرف فيلأت ،ناريا و ريبك ريما[ و.رهپس كلملا ناسل فيلأت ،خيراوتلا خسان موس دلج هب دينك عوجر نينچ واگ زا ًالصفم دوخ تارطاخ رد ليش مناخ ،افصلا ةضور مهن دلج اي

.تسا هداد شرازگ زيربت بوشآ و نامزلا بحاص رد :دسيونيم ۳۳۳ هحفص ،ناريا ىمان لاجر ٤ دلج رد دادماب ىدهم هك شنارسپ و مالسالا ةقث عيفش ازريم جاح نامزلا بحاص واگ هيضق ] .دندوب لخاد دنتشاد ار زيربت هيخيش تساير

Page 130: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

ىقوقح و ىسايس تينوصم ىاچ نمكرت دادرارق قبط و رب «سدقم واگ ُمس» نديسوب رد هك ىو .دوب هتفرگ رد ات تشاداو ار ماوع مدرم .دوب هتفرگ ىشيپ نارگيد تازجعم زا رازاب و هچوك رس رب ناجيابرذآ ىاهرهش زيربت رهش هك دننز هرعن و دنزاسب اهناتساد واگ ترضح اتح .تسا فاعم ماكح مكح و ناويد تايلام زا و سدقم نيرئاز هب و دندرك ميسرت تسدربز ناشاقن ار واگ هرهچ دوخ ىاه هناخ رد نادان مدرم و دنتخورف هكرابم هعقب واگ ترضح نايلوتم .دنتخيوآ ار نامزلا بحاص واگ ليامش و دنداد تابن و لقن وا هب هجنوي و هاك ىاجب ىنادان رس زا و نزح اب مدرم .درمب و راميب سدقم واگ ىدنچ زا دعب عيشت دنتفوك ىم دوخ هنيس رب هكيلاح رد ناوارف هودنا

ىناكم رد و دندرك «ماقم گرزب» نآ زا ىلصفم هزانج ىارب نامزلا بحاص واگ هاگمارآ هب زونه هك دندرپس كاخب.تسا فورعم ربنم لها و نارك مج دجسم رد نامزلا بحاص هاچ نايم ىتهابش ايآ هديد زيربت رد نامزلا بحاص دجسم رد نامزلا بحاص واگ؟......دوش ىمن

ىئانيم ريشمش رسارس شيامن كي زا سپ ىاچ نمكرت نيگنن همان دهع ىفوتسم هللادبع .دش ءاضما هاشيلعحتف رابرد رد هرخسم نيگنن هماندهع حيشوت ىارجام «نم ىناگدنز حرش» رد شرازگ نينچ «نارقبحاص» هاگراب رد ار ىاچ نمكرت:دنكيم زيربت هب سور نوشق ىتقو ناريا و سور مود گنج رد» تلود ،دنك تكرح هنايم تمس هب دوب ممصم و دش دراو دش راچان و ديد ىا هدش مامت راك لباقم رد ار دوخ ناريا

Page 131: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

.دريذپب دركيم ]هتكيد[ ءالما سور تلود هك ىحلص طيارش نتسب رد تلود ميمصت و گنج متخ نالعا ىارب هاشيلعحتف رارقرب هاش هاگشيپ رد هك ىمسارم[ ىمالس ،ىتشآ ناميپ عجار ىتاروتسد ناصاخ زا ىعمج هب ًالبق .درك ربخ ]دوش هچ هاش تاشيامرف زا ىا هلمج ره لباقم رد هكنيا هب ار دوخ شقن ىگمه و دوب هدش هداد دنهدب دياب ىياهباوج رس نايتلود و درك سولج تخت رب هاش .دندوب هدرك ناور :دومرف و درك باطخ مالس بطاخم هب هاش .دندروآ دورف ىهارمه لامش تاليا اب بونج تاليا هك ميهد رما ام رگا راگزور زا رامد و دنزاتب سوحنم سور رب هبترم كي و دننك بطاخم ؟دمآ دهاوخ شيپ هچ دنروآ رب ناميا ىب موق نيا

دوب هدرك ظفح بوخ ار دوخ شقن ىدمك نيا رد هك مالس ادب !!!سور لاح هب ادب :تفگ هدرك ىدننام دوجس ميظعت!!!سور لاح هب رودص فرش نايرج اضق نامرف رگا :ديسرپ ًاددجم هاش و دوش ىكي ناجيابرذآ نوشق اب ناسارخ نوشق هك دباي ؟روطچ دننك هلمح نيد ىب هورگ نيا رب ًامأوت لاح هب ادب ! !!سور لاح هب ادب :دندرك ضرع باوج!!!سور رگا :دندومرف و دندرك راركت ار شسرپ ترضحيلعا ميتسرفب هغارم ىاهيچپوت كمك هب مه ار هسمخ ىاهيچپوت ار رافك نيا رايد و راد مامت دوخ ىاهپوت اب هك ميهد رما و ؟دش دهاوخ هچ دننك ناسكي كاخ اب و دش راركت سور لاح هب ادب سور لاح هب ادب باوج زاب هك رگيد ىاهرگا شامق نيا زا ]راب[ هرقف نيدنچ هصالخ دش ىم دييأت رركم سور لاح هب ادب تخاونكي باوجب ًامامت.ديدرگ لدب و در ود هب ار دوخ تشپ ،هتسشن تخت ىور رب تقو نيا ات هاش

Page 132: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

ىايرد عقوم نيا رد دوب هداد زود ديراورم ىاكتم ددع دش دنلب وناز هدنك ود ىور و دمآ شوجب هناكولم بضغ فالغ زا ىبجو كي ردقب دوب هتسب رمكب هك ار دوخ ريشمش راكفا هداز هتبلا هك ار رعش ]تيب[ ود نيا و ديشك نوريب:دناوخ دنلب ىادص اب هسامح روطب دوب شدوخ

دزيرگب هشيب زا ريش هك ىئانيم ريشمش مشكدزيخ رب رطپ زا دود هك چيويكساپ قرف رب منز

وا ىوربور شراسي و نيمي رد هك رفن ود اب مالس بطاخم ملاع هلبق تخت هياس شرع هياپ هب ار دوخ دندوب هداتسيا هك !شكم !شكم نابرق :دنتفگ و دنداتفا كاخب و دندناسر :تفگ توكس ىا هحمل زا سپ هاش .دش دهاوخ ور وريز ملاع اب ميهديم روتسد مه ام ديناديم حالص روط نيا هك الاح رفن دنچ نيا زاب .دننك متخ تملاسمب ار راك نيد ىب موق نيا عون ىنب مامت فرط زا ار دوخ تاركشت و هداتفا كاخب ار دوخ ريشمش و هدروآ محر اهنآ رب ترضحيلعا هك ناسنا هاش .دندومن ملاع هلبق هاگشيپ ميدقت دنا هديشكن فالغ زا ار حلص روتسد هك تفر و تساخ رب اج زا رييغت لامك اب«دهدب هنطلسلا بيان دنزرفب 100 . زابرس ،ىتنيز ىئيش نوچمه ريشمش ، هاش نيمه نامز رد لها حادم تروص هب رادمتسايس و ،ارسمرح همدخ نوچ...دوب هدمآ رد تيب لارنژ ،ىاچ نمكرت نيگنن همان دهع ىاضما زا سپ اما و زيربت رد شنايهاپس هب باطخ ىزوريپ ماج تسم چيوكساپ هك ار ناريا هب هلمح ىساسا تلع و درك ىجيهم ىنارنخس هب ناخ دمحم اقآ «هنامحر ىب زات و تخات» انامه

100 ،۳٥ و ۳٤ هحفص ،لوا دلج ،ىفوتسم هللادبع ،نم ىناگدنز حرش ]نارهت ،راوز رشان ،مود پاچ

Page 133: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

مه» :داد همادا و درك ىروآ داي دوب ناتسجرگ نايحيسم ىاچ نمكرت هماندهع .ميوگ ىم كيربت امشب !ريلد ناراطق نانمشد زورما ...دش ءاضما تسا هيسور ىزوريپ هناشن هك اب ناتسجرگ هب ار دوخ هنامحر ىب زات و تخات ىاهب ام .تسا هتفر ناشتسد زا ناش هنازخ .دنتخادرپ نآ عفن ولج ار هيسور ىاهزرم .ميا هدرك فرصت ار ناشتيالو هك ىناخاتسگ نآ .دندش تسود ام اب ام نابيقر و ميدرب اجك دنزيخ رب رازت ربارب رد هراب ود دننك تأرج«...دنتسه 101 . تلذ هك ،ازريم سابع هنطلسلا بيان اب عادو ماگنه ىو وا هب ،دشيم هديد وا فيهن ركيپ و هرهچ رد رد تسكش رايسب جنر هك تسا نيقي و حضاو هنطلسلا بيان ىا» :تفگ زا گنج نيا رد هچ قباس گنج رد هچ رامشيب ترودك و تبحم و ىهاوخريخ ملاع رد نكل ...هديسر امشب ام تلود عفان دوخ تلود ىارب ار حلص هشيمه» هك «ميوگىم امشب زيچ همه زا» رترطخ رپ ار گنج و «ديناد اهراك همه زا رت نيا ديد تحلصم ،دوخ بلق رد هك مراد عقوت و ديرامش .«ديهد ىاج ار بحم دانسا همه رد ىو تهالب و تمائل ،تسخ هك هاشيلعحتف هب نت ىراوخ و تفخ اب تسا سكعنم نامز نآ ىمسر هب زيمآ باطخ ىا همان رد و داد ىاچ نمكرت هماندهع زا ىتمسق هك «دنادب هنطلسلا بيان» تشون ازريم سابع رگيد تمسق و داب هدازهاش نآ «ماعنا» ىگنج تمارغ .متسرف ىم وت دزن «ماو و هدعاسم مسرب» ناخ دومحم هب ىا همان رد ىناهارف ماقم مئاق قيدصت هب بيان زور و لاح هب ،تسا جردنم «تآشنم» رد هك ىلبند

101 ]۱۷۹ هحفص ،مود دلج ،ناريا ىسايس و ىعامتجا خيرات[

Page 134: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

ىگنوگچ و دنكيم زيگنا مغ ىا هراشا ازريم سابع هنطلسلا ردپ هب طاسقا تروصب اهدعب هك ىگنج تمارغ تخادرپ گنت لامك فصو اب» :دسيون ىم ،درك ىم تخادرپ دوخ شزير و ششخب رورك ود كي هلاحمال هلاس ره ...ىشيع هب هراشا[ هناگتشه تارورك نيمه زا ىكي اي ؟درك ىمن ىنامناخ ىب و ىگدز تراغ رد ار ]هيسور هب ىگنج تمارغ«...نيد ىب تيمح ىب موق نيا زا هآ ؟دماين رب هدهع زا

ىاچ نمكرت و ناتسلگ ىاه هماندهع جياتن نوچمه ۱۸۲۸/۱۲۴۳ ىاچ نمكرت نيگنن و موش همان دهع تلود ىرگيجنايم اب ۱۸۱۳ ناتسلگ روآ مرش هماندهع هك دنچ ره .ديسر ءاضما هب و دش هيهت سيلگنا ىرامعتسا...ميدرك ىزيچان رايسب هراشا سيلگنا شقن هب ام ًالبق هك ىياهنيمزرس رب هوالع ىاچ نمكرت هماندهع قبط تلود ،دوب هدش جراخ ناريا تسد زا ناتسلگ هماندهع رد و غابارق ،شلاط ،ناوجخن و ناوريا تالايا دش روبجم ناريا

ناريا تلود هوالعب .دنك راذگاو هيسور هب زين ار لگ هروش هك دش ىگنج تمارغ «ناموت رورك هد» تخادرپ هب روبجم.دوب هدش زاغآ ماجنارس ىب گنج نيا اهقف داهج مكح اب هماندهع نيب هلصاف رد و هيراجاق هلسلس سيسأت اب ناريا لاس دون ًابيرقت هك ناريا تيطورشم ىلم بالقنا و ناتسلگ زا ار دوخ كاخ زا موس كي زا شيب اهنت هن ،ديشك لوط ،ىئاضق لالقتسا ناريا ،لاس دون نيا رد هكلب .داد تسد طوقس .داد تسد زا مه ار دوخ ىداصتقا و ىسايس نداد تسد زا سپس و اهسور ناماد هب زاقفق رسارس ،هاش دمحم نامز رد ،ناتسچولب زا ىتمسق و ناتسناغفا ناريا كاخ زا ىگرزب تمسق نداد تسد زا اهنت تقيقح رد تسد دننامب راجاق ناهاش تموكح هكلب .دوبن ناگناگيب هب

Page 135: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

ىاهروشك رگيد و دمآ رد اهسيلگنا و اهسور هدناشن هطبار ناريا تلود اب دوخ دوسب ،تلذ و ريقحت اب ىياپورا هناخدور ىاچ نمكرت هماندهع داوم قبط .دندركيم رارق رب و ديدرگ نييعت ىرازت هيسور و ناريا نايم ىياهن زرم سرا ات» ار سرا ىوس نآ ىاهنيمزرس «ًامسر» ناريا تلود مشش هدام رد .تخانش «هيسور ىروتارپما نآ زا نادواج ىاهيراكادف ناربج ىارب» هك تسا هدمآ هماندهع نيمه عابتا ىارب هك ىياهتراسخ و اهنايز ىارب» و «ىگنج رايسب قباطم «ناموت رورك هد» غلبم تسا هدمآ دوجوب «هيسور دهاوخ تخادرپ هيسور ىروتارپما هب هرقن لبور نويليم ۰۲ .درك ًالامتحا و ازريم سابع لزلزتم عضو ببسب ،متفه هدام رد ار ازريم سابع هدازهاش ىدهع تيالو اهسور ،وا شهاوخ ىايرد رد دازآ ىناريتشك» ىدعب هدام رد .دندرك نيمضت ىتشك رورم و روبع اما .دش ديق روشك ود ره ىارب «رزخ تلود چيه» و هيسور تلود «راصحنا» رد ىگنج ىاه هتشاد رزخ ىايرد رد ىگنج ىتشك دناوت ىمن ىرگيد .«دشاب هشيدنا» ليلدب دش روبجم ناريا تلود مهدزناپ هدام رد ىناسك همه ىارب «هاش ترضحيلعا ىراگزاس و ىراكوكين و ،ىزيربت دهتجم حاتفريم هلمج نآ زا ،ار اهسور هك ناشنهيم هب و هتخادرپ نانآ اب ىراكمه هب هك نارگيد و اطعا «مات و لماك ىمومع وفع» دندوب هدرك تنايخ هطساو هب ]انثتسا نودب[ ىناريا چيه و دنك ىم مالعا» فرصت ماگنه هچ و گنج رد هچ هك ىراتفر اي ناشدياقع هدرك هيسور نايركشل تسدب ]ناجيابرذآ[ تلايا نآ ىتقوم رگا نئاخ دارفا نيا و تفرگ دنهاوخن رارق بيقعت تحت «دنا هيسور ىاهنيمزرس اي و ناريا رد هك دنزاجم دنهاوخب

Page 136: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

.دنهد لاقتنا اجنآ هب ار دوخ لاوما و دننك ىگدنز هراب رد هصالخ تروصب ىاچ نمكرت هماندهع مهن هدام رد ديق ىبلطم روشك ود ىسايس نارومأم و ناريفس ىياريذپ تحت خيرات نامه رد ىدادرارق تروصب هناگادج و هدش نيفرط ءاضما هب «ناريفس تافيرشت سلجم تروص» مان ىاچ نمكرت هماندهع مهد هدام رد .تسا هديسر دادرارق ىدادرارق ىناگرزاب طباور ىارب هك دوشيم ىروآ داي نآ خيرات مهزاب هك ديدرگ دهاوخ ءاضما و هيهت هناگادج نيا هدام نيرتمهم .تسا ىاچ نمكرت هماندهع اب قباطم ىواعد هب ىگديسر قح نتخانش تيمسرب ىناگرزاب هدهاعم نارومأم هب و بلس ناريا ىاه هاگداد زا هيسور عابتا نيب عابتا نيب ىاوعد دروم رد .ديدرگ راذگاو هيسور ىلوسنك نايرج رد سور لوسنك روضح ناريا عابتا و هيسور رودص و مرج تابثا زا سپ هوالعب .ديدرگ ىرابجا ىسرداد اي و ىسور تاماقم ميلست ىتسياب ىم مرجم مكح مازعا هيسور هب تازاجم ىارب و هدش هيسور ىرگىلوسنك ىارب هك دش هداد قح نيا هيسور عابتا هب نمض رد .ددرگ تلود نيرومأم و دنيامن ىراديرخ هريغ و هزاغم ،هناخ دوخ نيا دراو نآ نابحاص هزاجا نودب هك دنتسين زاجم ناريا اي ىلوسنك ماظن ناونع هب هك تاررقم نيا .دنوشب نكاما

ار ناريا تيمكاح قح ،دوشيم هديمان «نويسالوتيپاك» هك ديسر ىئاجنآ هب نآ هنماد هتفر هتفر و تخاس دودحم و سيلگنا و هيسور تلود هب ىليلد هب ار دوخ هك سكره تاررقم وا دروم رد ،تسب ىم ىئاپورا ىاهروشك رگيد هاش اضر نارود رد ىلوسنك ماظن .دشيم تياعر ىلوسنك.ديدرگ ىغلم ىسمش ۱۳۰۵ لاس دودح رد تيمامت و لالقتسا هب ىديدش همطل ىاچ نامكرت ناميپ رابتعا و تيثيح زا ىا هدمع مهس ناريا نآ وريپ و دز ناريا

Page 137: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

نمكرت دادرارق زا هك ىلاس داتشه رد .داد تسد زا ار دوخ ناريا لالقتسا زور ره ،تشذگ تيطورشم بالقنا ات ىاچ ناياپ رد هكنآ ات دش رتمك نآ رابتعا و تردق و رت لزلزتم .دوب هدنامن ىقاب ىناونع زج ناريا لالقتسا زا هرود نآ و تشادن ىراديرخ ناريا ىتسود و ىراكمه بلجرگيد و لالقتسا زا هچنآ ظفح ناكما زا زورب زور مه ناريا

ناميپ تهج نيا زا .دش ىم رتديما ان دوب ىقاب شكاخ دوب ربتعم ىرازت تموكح ضارقنا ات هك ار ىاچ نامكرت.تسناد ناريا خيرات رد هزات لصف كي زاغآ دياب نمكرت هماندهع جياتن دروم رد سكياس ىسرپرس لارنژ نيا» :دسيون ىم و دنك ىمن ناهنپ ار دوخ ىلاحشوخ ىاچ هچ ،دومن حاتتفا ناريا خيرات رد ار ىديدج رصع هدهاعم هك ىسايس لقتسم تلود نآ رگيد دعب هب نآ زا ناريا تلود هسنارف تلود .دوبن ،تشاد هطبار ناتسلگنا و هسنارف اب ردقنآ مه ناتسلگنا و دوب هدرك كرت ار تسايس هنحص نيا زا هدهاعم نيا .ديامنن هظحالم ار رييغت نيا هك دوبن دنك هك دش ىتسايس هياپ هچ ،دشاب ىم مهم مه ىرگيد ظاحل و دنداد رارق نآ ىور ناريا اب ار دوخ تابسانم ىبرغ للم تلود هب نآ قباطم هك ىضارا رامشيب تازايتما و قوقح و داد ناشن ىئاپورا رگيد لودب ار هار دش راذگاو هيسور .تسا ىقاب دوخ توق و تردق هب زورما هب ات هلئسم نيا دوب هدش عورش ىداليم ۱۸۲۸ ربماون هام رد هك ىتاركاذم هنازخ ىاهرد ندوشگ زا هدروخلاس هاش عانتما هطساوب«...تشاد همادا هيروف هام ات دوخ 102

رد تراظن ىارب و ىاچ نمكرت هماندهع ءاضما لابند هب و رعاش ،هدنسيون فودياب ىرگ ردناسكلآ نآ ءارجا

102 ]٥۰۱ هحفص ،مود دلج ،سكياس ىسرپ رس لارنژ زا ،ناريا خيرات[

Page 138: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

زا تشاد تلاخد هماندهع نتشون رد دوخ هك سور تاملپيد چيويكساپ داهنشيپ بسح رب و هيسور رازت بناج ات دمآ ناريا هب هداعلا قوف ريفس ناونع هب زاقفق ىاورنامرف نآ تخادرپ رد هك ،تمارغ همتت تخادرپ بيترت باب رد اهتدم هك سور ىارسا دادرتسا و هبلاطم ،دوب هدش ريخأت نيباميف لياسم رياس باب رد زين و دندوب ناريا رد شيپ .ديامن مادقا و هركاذم هيحور ىلو دوب اناوت ىسيون همانشيامن و رعاش فوديابيرگ و اهندز هناچ دهاش ىو .تشاد ار گنج رد حتاف رادرس كي

و ازريم سابع ىاه هبدن و راجاق هاشيلعحتف هناهلبا تاكرح دوب رواب نيا رب و ،دوب ىاچ نمكرت رد ىرابرد لاجر رگيد ًارهاظ .دنار مكح ناريا رد زوريپ ىحتاف نوچ دناوت ىم هك داد ىم ار قح نيا وا هب ناريا ىعامتجا و ىسايس عاضوا هب و دنك مدرم ىاه هناخ دراو ار ىسور ناقازق روزب هك .دزادرپب ىنمرا و ىجرگ ناريسا ىوجتسج نامه رد ار دوخ ،ىنمرا ىارسا وزج رد هك ىناسك نيب رد بوقعي ازريم ،ديناسر سور ترافس هب ىچليا دورو لوا رتشيب ىو .دوب ىتنطلس ىارسمرح ىنمرا ناگجاخ زا ىكي دوب وا تسد رد هك تلود هاوخنت ىسرباسح زا ىياهر ىارب رد و .تسج فاكنتسا دز ىم ناموت رازه دص هب رس و

رهش نايعا هناخ رد هك ار ىنمرا و ىجرگ ىارسا مان نمض ارسا ىروآ عمج .داد فوديابىرگ هب دندوب تمدخ شيپ .دندرب هلمح سور ترافس هب و دش ماوع شروش ببس .دش هتشك ترافس نانابهگن اب دروخرب رد نيمجاهم زا ىكي ىارسا هكنيا رب ىنبم ار نايناريا ىاهتساوخرد فوديابىرگ

ىتخس رس و درك در ار دنا هدش ناملسم ىنمرا و ىجرگ .ديدرگ رجنم ىناحور دنچ ىربهر هب مدرم مايق هب ريفس ىربهر نارهت فورعم نادهتجم زا ىدابارتسا حيسم ازريم

Page 139: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

هزات رهاظب ناريسا ندرك دازآ هب ىوتف تشاد ار اولب نيا هتسب اهرازاب .درمش بجاو ار رافك تسد زا هدش ناملسم و دندرك هلمح سور هناخترافس هب ىدايز تعامج و دش رد هك ار ىناسك همه اتح و ترافس نانكراك و فوديابىرگ سك» .دندناسر لتقب ار دندوب هدش هدنهانپ هناخترافس هك هاشيلعحتف .«دندش اجكب و دندمآ اجك زا هك تسنادن نيا كانرطخ بقاوع هب و هدش هدز تشحو و نارگن تخس سابع نارسپ زا ىكي ازريم ورسخ تعرسب دوب فقاو ارجام .داتسرف رازت دزن ىهاوخ رذع ىارب ار ازريم چيه و دوب ىنامثع اب شكمشك راتفرگ نامز نيا رد هك رازت و هدنار دوخ زا ديدش و تخس ىراتفر اب ار ناريا دوبن ليام ازريم ديعبت هب اهنت هن هجيتن رد .دزادنيب ىنامثع ناماد هب رازت هكلب ،درك افتكا رصقم دارفا تازاجم و دهتجم حيسم گنج تمارغ هداتفا بقع هدنام ىقاب زا هنادنمتواخس الكين ازريم ورسخ هب ار هريل رازه دصيس غلبم و ديشوپ مشچ .ديشخب ىاوق هكنآ تسا هجوت لباق رايسب اولب نيا رد هك ىعوضوم هب و دربن شيپ زا ىراك اهقف و مدرم لباقم رد ىتلود زا تياده ناخ ىلق اضر هكيروطب ديماجنا هاش اب ىيورايور بناج زا» :دسيونيم هاشيلعحتف هيلع اهقف هسيسد و ديدهت رما حالصا هب ارما و ناگدازهاش نارقبحاص ناقاخ ترضح و ماع ىاولب نآ رد هراچ .دنتفر ورمع و ديز تاكسا و هب تلود رگا هك دنتفگ ]اهقف[ و .دنتسناوتن مايق ىاغوغ ىور هاشداپ زا ]ىگمه[ ًاروهمج ،دهد نامرف ام ىأر فالخ.«مينك هعفارم زين وا اب و ميبات رب تيلوبقم و تيعورشم اهلاس ،ىدعب ناهاش و هاشيلعحتف و دندوب هدرك تفايرد اهقف زا ار دوخ ىدادبتسا تنطلس ناتسدمه رت تسرد ىنعم هب اي ،اهقف نامه نونكا

Page 140: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

.دندوب هدراذگ باختنا ىهار ود لباقم رد ار نانآ ،دادبتسا همادا ار ىدادبتسا تهاقف و تنطلس رگيدمه ىنابت اب اي توعد تنطلس هيلع شروشب ار مدرم اي و ميهديم...دندرك باختنا ار تسخن هار نانآ...مينكيم هيراجاق نيطالس نامز رد تسايس رد نايالم تلاخد لوبق داهن ندمآ ديدپ و نانآ بناج زا«اهقف تباين» لصا لوبق و ىلام تردق و تيناحور تردق زكرمت ببس ،«ديلقت عجرم» مهارف نيدهتجم ىارب ىبسانم رتسب و .دش نانآ ىسايس و بحاص تارايتخا و فياظو مارآ مارآ دنناوتب ات تخاس بحاص زا نينمؤم تعاطا و دنرامش دوخ صتخم ار نامزلا فيرعت و ريسفت نادهتجم زا مدرم تعاطا دوس هب ار نامزلا هك نايالم ىاعدا و نامزلا بحاص تبيغ .دنريگ راكب اتح و ات دوب ىبسانم هليسو دنتسناديم بياغ ماما بيان ار دوخ نيد هب دوبن ىنيد هك دنچره ،دنتساوخيم هچنآ نويناحور و ىياوتف دوخ ىاهسوه و اوه قفو رب و ،دنهد تبسن درخ .دنراد زاربا ىنيد ماكحا و تموكح باب رد ىا هيرظن مه و هيراجاق نارود رد ناملسم هدوت داقو نهذ و و داقن ىموم نوچ ،ىمالسا ىاهشزومآ ببسب ،نآ زا سپ نينچ ار نويناحور هاوخلد لكش ،هيقف ىلو و دهتجم تسد رد...تفرگيم ىانبم رب ،ناملسم خروم «ىدوعسم» هك ار ىرظن نرق لوا همين ناناملسم هماع قالخا زا ،دوخ تادهاشم اب هدروآ «رهوجلا نداعم و بهذلا جورُم» رد ،ىرجه مكي نرق لوا همين ،لاح نامز ناناملسم هماع راتفر و قالخا ىنادنچ توافت و قرف ،ىمالسا ىاهروشك رد ،ىرجه ۵۱ و هدناماو و هتسخ ناملسم صخش درخ .تسا هدركن :تسا هدنام فقوتم هفوك هاگتسيا رد كولفم رب ىئاوشيپ هب ار قيال ان هك تسا نيا هماع قالخا هلمج زا»

Page 141: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

هك دنرامش ملاع ار ملاع ريغ و دنهد ىرترب ار هيامورف و دنريگ رظن رد اب نونكا .داد دنناوت ىمن صيخشت لطاب زا ار قح ،زاب سرخ لابندب اي هماع تعامج همه ...رگنب ام نخس نتفرگ هب اي دنمرگرس بعل و وهل هب اي ،دنناور ىرتنع و نز فد اي نازادرپ هصقب و دنلوغشم نز غورد تسدرت نازاب هدبعش هدش مهارف هدروخ كتك فارطا رد اي دنهديم ارف شوگ زاسغورد ىوريپ دننز ناشگناب نوچ .دنا هدمآ درگ ىا هتخيوآ رادب رب اي

زاب ىدب زا .دنورن اج زا دنونشب ار ىا هحيص نوچ و ،دننك و نمؤم و راكوكن و راكدب طلخ زا و دنسانشن ار ىكين و دننامن ،دنا هديمان اغوغ ار اهنآ قافتا هب ناگمه ...دنرادن كاب رفاك دنوش هدنكارپ نوچ و دنوش هريچ دنيآ مهارف نوچ هك اهنآ ىنعي ار ناشقافتا و رگنب ار ناشراكفا و لاوحا هقرفت .دنوشن هتخانش«...نيبب 103 . دوقع و دوهع ،ىئاضق ،ىقوقح هاگتسد رب نيدهتجم طلست تسب زايتما زا ىدنم هرهب ،تالماعم و اياصو ،ىئوشانز ،ماكح ملظ لباقم رد نينمؤم زا تيامح هب رهاظت ،ىنيشن مهس زا ىشان ىاه دمآرد و ىلام عبانم زا ىرادروخرب ىتسرپرس ،ىنيد فاقوا و دجاسم و سرادم تيلوت ،ماما تاروذن و نيناجم و ناميتي ىاه ىياراد ،لوهجم لاوما

شرتسگ و ميكحت هب ات دوب ىمهم و بسانم هنيمز ىعرش رد دوخ ىداصتقا و ىعامتجا ،ىسايس ،ىركف ىنابم.دنزادرپب هعماج نيمود ،تشذگ ىم هيوفص طوقس زا هك نرق كي زا دعب» هب نيسح ناطلس هاش زا ىا هدروخ الج ريوصت راجاق هاشداپ دهع ناياپ ناريا زا ىا هزات تروص وا ورملق و ديسر ىم رظن

103 نيسح نب ىلع نسحلاوبا ،«رهوجلا نداعم و بهذلا جوُرم»[ ،باتك رشن و همجرت هاگنب پاچ ،هدنياپ مساقلاوبا همجرت ،ىدوعسم]مود ج ،٤۰ و ۳۹ هحفص

Page 142: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

ىوفص ناهاش نيرخآ لثم نانچمه هاشداپ .دوب ىوفص و نايارس هجاوخ نايم رد روصحم و هناخمرح تذل رد قرغتسم روما مامت رب دهع نامه لثم ،اهقف و ءاملع ...دوب برط هلمع لثم تسرد هاش .دندوب لخد بحاص نووئش همه رد و طلسم بناج زا هك ىلغش نوچمه ار دوخ تنطلس لوا بسامهط هاش ىم ىقلت دوب هدش ليوحت وا هب ىمق مساقلاوبا ازريم لاثما مسارم .دوب ىوفص دهع ىايند نامه ًابيرقت ناريا ىايند ...درك و هيقف هب عوجر و ءاتفتسا و ديلقت ،ىناوخ هضور ،هيذعت هارمه ،دوب رافك هب هّبشت ءاملع هاگديد زا هچنآ ره زا ىراددوخ هلصاف نيرد ىيوگ ...زيمآ جاجل و ديدش ىزيتس هناگيب ىعون اب

ىارب تابالقنا هلاس دون نارود كي ،دوب هدركن طوقس هيوفص ىايور كي طقف تشحو ىاهلاس نآ و دوب هدادن ىور ناريا نامه هب ار ىگدنز و درب رطاخ زا تسياب ىم هك دوب هتفشآ

«داد همادا قباس هويش 104 . ىراديب هشيدنا شياديپ ىاهينوگرگد و هسنارف بالقنا اب هيراجاق هلسلس سيسأت نامز مه اپورا رد ىسايس و ىتعنص ،ىداصتقا ،ىعامتجا سيسأت و تنطلس تخت هب ناخ دمحم اقآ سولج اب .دوب ىگدنام بقع و ىتخبدب نارود تقيقح رد ،هيراجاق هلسلس زا ىكي هك ناريا رد ىا هليبق ىگدنز و دش ديدشت ناريا و هعسوت دوب ناريا نامز نآ هعماج ىاه ىتخب نوگن تنطلس هب ناوارف ىزيرنوخ اب هيراجاق .ديشخب ماكحتسا ساسا رب رتشيب مدرم اب نانآ طباور ساسا و دنديسر ار طلست نيا هك دوب ىعيبط .دوب بولغم و بلاغ هطبار رظن ره زا ناريا مدرم هك دنيامن نيمأت دنتسناوت ىم ىنامز

104 ،موس دلج،بوك نيرز نيسحلادبع رتكد زا «رگيد ناراگزور»[ ]۱٦٥هحفص

Page 143: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

و ناخ دمحم اقآ هن .دندرگ بوكرس و ليلذ رتشيب هچ ره و رصع حور اب هك ىا هزات راك راجاق ناهاش زا مادك چيه هن .دندادن ماجنا دشاب قباطم هناهاوخيدازآ و ىمدرم تابالقنا لاح دوبهب هب .دوب هدش انب ىردلق و روز رب نانآ تردق دنتشادن ىيانتعا روشك ىداصتقا هعسوت و حالصا و مدرم نايز تازايتما نداد و نيگنن ىاه هماندهع نتسب اب و شور عومجم رد .دندرك لزلزتم ار ىلم لالقتسا ،شخب رد دياش و دوبن هقباس ىب ،نامز نآ ات راجاق ناهاشداپ و ناخ دمحم اقآ نامز رد .تشادن ىگزات ناريا خيرات تابث هك ىنماض و هطباض هنوگچيه شنانيشناج سپس .تشادن دوجو دنك نيمضت ار ىتموكح و ىعامتجا ىاهماظن مصاختم ىاه هورگ هب ار نايناريا ىويند و ىنيد تافالتخا رد هشيمه و راد هلگ ليابق زا دوخ هيراجاق .درك ىم ميسقت ىگدنز زا و دندرك ىم ىگدنز اهناتسهوك و اه تشد

ليلد نيمه هب و دندوب رودب ىرهش گنهرف و ىرهش ىرهش هعماج رد ار نانيشن ارحص و ناراد هلگ گنهرف ىليا ماظن ساسا رب ناريا رد ناشتموكح .دنداد جاور ناريا ىا هليبق ماظن نيا ناشيئاورنامرف ناياپ ات و ديدرگ زاغآ طلست نيمأت هليسو نيرت ملسم ار تشحو داجيا .دنام اجرب زا هظحل چيه رد سكچيه لام و ناج و دنتسناد ىم دوخ.دوبن ناما رد نانآ تنطلس/ق .ه ۱۱۴۸( تنطس تخت هب راشفا هاشردان سولج زا هاش ىلعحتف نامز رد ناتسلگ هماندهع ىاضما ات )م۶۳۷۱ نيا رد .تسا هلصاف لاس داتشه )م۱۸۱۳/ق .ه ۸۲۲۱( ناخ دمحم اقآ و دنز ىياورنامرف مايا هك لاس داتشه نيتسخن اهلاس و هيراجاق هلسلس راذگ ناينب ،راجاق اكيرمآ رد دوش ىم لماش زين ار هاش ىلعحتف ىنيشناج عوقوب هسنارف ريبك بالقنا اپورا رد و لالقتسا ىاه گنج

Page 144: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

شابلزق ليابق هك ديدرگ ىم هياپ نامه رب ناريا اما .تسويپ دناوتب هك دماين شيپ ىمهم ىنوگرگد و دندوب هدرك انب زارد نايلاس نيا ىط رد .درمش ىا هزات نارود زاغآرس ورف مد هك دنتشادن نيا زج ىا هراچ ناج ميب زا مدرم تقيقح رد .دنشاب هتشاد تينما و شمارآ هكلب ات دندنب قون و قن ىا هراپ زجب و دوب هشيدنا و ركف ناتسروگ ناريا.دش ىمن هديد ىرگيد زيچ هنارعاش و هنايشنم رثا رب ،ىاچ نمكرت و ناتسلگ نيگنن هماندهع زا سپ اما هب ور ناريا ىعامتجا عاضوا هتسويپ مهب تسكش ود نيا تسايس و هشيدنا خيرات رد ىا هزات لصف و دراذگ رييغت اي و «ناريا ىراديب رصع» نآ هب ناوت ىم هك دش زاب ىلم بالقنا هك .داهن مان «ناريا ىرگنشور رصع» و ىداصتقا ،ىعامتجا ىنوگرگد نيمه باتزاب تيطورشم تيطورشم ىلم بالقنا ىزوريپ اب .تسا ناريا رد ىركف زا ىليا گنهرف هيراجاق ىدادبتسا تموكح نداتفارب و ناريا دنمشزرا رايسب ىاهدروآ تسد نيرتمهم زا نيا و تفر نيب اقآ هك داد خر ىنامز هسنارف بالقنا .دوب ناريا تيطورشم و دوب دنز ناخ ميرك نانيشناج اب گنج راتفرگ ناخ دمحم بالقنا ىاهدمايپ هنماد اما .تشادن ىا هجوت اپورا عياقو هب نامز رد و ديشك مه هنايمرواخ هب دعب ىمك هسنارف طباور رد ىرثؤم لماع شنانيشناج سپس و هاش ىلعحتف.ديدرگ اپورا و ناريا نيب105سناسنر هجيتن وس كي زا هسنارف بالقنا و تايبدا رد

105 ددجت و ءايحا رصع اي هراب ود دلوت و ىيازون[ Renaissance ]

Page 145: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

106نويسامروفر و هدزناپ نرق رخاوا رد ،رنه نرق لياوا رد رتول نيترام هينايب راشتنا اب نامز مه ىداليم ۱٥۱۷ لاس[ [ىداليم هدزناش مسيناتستورپ .ناملآ رد ناتستورپ بهذم رازگناينب Protestantism كي لصا رد ،ىلحم ىاه تموكح سأر رد هك دوب ىناگدرازهاش و فارشا بناج زا ىسايس ضارتعا .دندركيم شالت ىبرغ مور سدقم ىروتارپما سلجم هيلع رتشيب ىراتخم دوخ ىارب سلجم.دمآ دوجوب ىزكرم ىاپورا رد ىداليم مهن نرق رد ىبرغ مور سدقم ىروتارپما ريپشا رهش رد ىروتارپما ناگدنيامن Speyer ىتموكح متسيس نيا .دوب ناملآ رد ىنعي نويناحور تردق و )هاشداپ( روتارپما ىويند تردق زا دوب ىبيكرت ،ىئاطسو نورق ًابيرقت .تشاد تيحسم نيد و اسيلك تدحو رب ديكأت هك پاپ ىربهر هب كيلوتاك ىاسيلك موسرم ناريا رد ىعيش ـ ىقرش تروصب هيراجاق و هيوفص نارود رد هك ىمتسيس نامه دمحاالم و ءاطغلا فشاك رفعج خيش ،ىسلجم رقابالم نآ ناگدنيامن نيرتمهم هك دوب مدع تسايس و تنس هب تشگزاب شبنج مود ليعامسا هاش نامز رد .دندوب ىقارن ناياپ وا لتق اب نايالم هسيسد اب هك دش زاغآ هراب ود تلود رما رد نويناحور هلخادم هناهب.تشاد ىئاپورا ناگدازهاش و فارشا راك هب تهابش ىا هنوگب وا شالت تفرگ هيلوا ىاهشزرا هب تشگزاب ،ىمور اسيلك هرهاق تردق اب هلباقم ىارب ىلحم ىاه تموكح )ديدج دهع( ليجنا ،نايحيسم سدقم باتك هب ىدنبياپ و تيحيسم Evangelium، شبنج نيا .ناملآ ىروتارپما و مور ىاسيلك تردق هيلع دوب ىضارتعا تقيقح رد سپ ]دش تيحيسم رد ىياه هقرف سيسأت و نويسامروفر ،تاحالصا هب اهدعب107ىرگنشور رصع هديياز رگيد ىوس زا و دوب ] رد ىرورس و ىياقآ نارود .ىداليم مهدجيه و مهدفه ىاهنرق و دش زاغآ ،ىبهذم هشيدنا رب لقع ىزوريپ اب ،نايئاپورا ربخ ىب اج همه زا نايالم و ناهاش لاگنچ رد ناريا...راتفرگ اتح و رارق رب ىداليم ۱۶۸۹ زا سيلگنا رد ىناملراپ تموكح ىداليم ۱۲۱۵ رد اتراك انگام مانب ىساسا نوناق ىا هنوگ نرق زاغآ ات هكلب و نامز نآ رد ناملراپ اما .دوب هدش عضو زا لكشتم و دودحم هدع كي ىرترب زا ترابع طقف متسيب تاباختنا اب .دوب نانآ ناگتسباو و نيمز كلام فارشا

106 تاحالصا[ Reformation ]

107 Lumieres, Enlightenment, Aufklärung

Page 146: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

اب نراقم ًابيرقت ىنعي ،ىداليم ۱۹۰۶ لاس رد ىمومع هلخادم راب نيتسخن ىارب ناريا تيطورشم بالقنا ىزوريپ زاغآ سوسحم روطب ناتسلگنا روما هرادا رد مدرم هدوت.ديدرگ لبق ،تسا تموكح ءاشنم مدرم هدارا هك ىساسا لصا نيا حرطم اكيرمآ نابلط لالقتسا فرط زا هسنارف بالقنا زا

هيئوژ مكي خروم روشك نآ لالقتسا هيمالعا رد و دش هب ۱۷۸۹ رد هك روشك نآ ىساسا نوناق و ىداليم ۶۷۷۱ .ديدرگ روظنم دمآ رد ارجا هلحرم و سيلگنا ىناملراپ ماظن زا شيب هسنارف بالقنا اما و راكفا كيرحت رد اكيرمآ ىساسا نوناق و لالقتسا هيمالعا

رثؤم ناهج ىاهروشك ىقاب رد ىساركومد ىاهشبنج روهظ زا ىياهسابتقا دوخ بالقنا ناياوشيپ هچرگا .تسا هدوب هدومن اكيرمآ ىساركومد لوصا و سيلگنا ىناملراپ ماظن.دندوب رشب قوقح نيمأت ىارب ىا هيمالعا هسنارف نويبالقنا دنتخادنارب ار ىتاقبط تازايتما و هتيلادوئف ساسا ،دنتشون و علخ تنطلس زا ار هسنارف تقو هاشداپ ،مهدزناش ىئول و ماظن ىداليم ۱۷۹۲ ربماتپس رد و دنتشك ماجنارس.دندراذگ ىهاشداپ ىاجب ار ىروهمج تاشاشتغا و دوب هتشذگن هسنارف بالقنا زا ىنامز زونه و هسنارف نيب هك دوب هدركن شكورف روشك نآ ىلخاد رد فرژ ىريثأت اهگنج نيا .تفرگ رد گنج اپورا ىاهتلود.درك ىزاب ام نهيم نينچمه و اپورا هراق تشونرس رادفرط نايناريا ام نيب رد هناحول هداس شنيب نيا

و نوناق تموكح و ىساركومد هك ،«هعورشم تموكح» و تسردان ىلكب دراد ىحيسم بهذم رد هشير هطورشم ىاهشبنج .دريگيم ىدازآ نانمشد تاغيلبت زا تأشن

Page 147: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

تيندم سيسأت ىارب ،اپورا رد ىمدرم و ىهاوخيدازآ ىحيسم نيد ساسا اب ،تشاد ىنيد دض ىناينب هك ،ديدج هكلب اپورا رد ىنيئآ و نيد ره تاروتسد و ماكحا ًالوصا و ىهاوخىدازآ هشيدنا.تشاد ىقيمع داضت ناهج رسارس رد و تفاي خوسر ناريا نينچمه ،ناهج طاقن رگيد هب اپورا زا زا همشچرس هكلب تشادن ىنيد ناينب اما ،تفريذپ شرتسگ باتزاب رگيد ىنعم هب و ملع تفرشيپ زا و ىيارگ درخ ىط نايئاپورا ىسايس و ىداصتقا ،ىملع ،ىفسلف تاركفت ىحيسم.تساپورا رد ىعامتجا ىاهينوگرگد نرق هس ىهاگآ مدع زا ددجت و ىقرت ،ىهاوخيدازآ راكفا ندرمش ناينب .دريگيم همشچرس برغ گنهرف و خيرات هب ناناملسم اپورا رد ىمدرم تابالقنا و ىيارگ درخ و ىرگنشور رصع ساسا دض ناينب زا هكلب ،تشادن ىبهذم ىا هشير اهنت هن....دوب نايئاپورا رد ىبهذم ىاه هشيدنا

شترا لباقم رد نايناريا راب تفخ و ىلاوتم ىاهتسكش ،ام اب نانآ ندش هياسمه و ىرازت هيسور كرحتم و نردم ،دنمشيدنا و تسود نهيم نايناريا رد تخس ىناكت ناهگان و سور و ناريا ىاهگنج .دروآ ديدپ سرا دور ىوس ود رد كي نداد تسد زا ،ىاچنامكرت و ناتسلگ ىاه هماندهع ىرابرد لاجر ىربخ ىب و ىنادان رثا رب ،نهيم كاخ موس نآ رب ار نايناريا زا كچوك ىهورگ ،هعيش ىبهذم نارس و شسرپ دوخ زا ار ىگدناماو و ريقحت همه نيا تلع ات تشاد .دوب نشور نانآ خساپ.دنيآ رب هراچ ىپ رد و دنيامن ماظن و ،ىمالسا ىدادبتسا ماكحا ،ىبهذم ىاه هتخومآ ،ىيعيش ـ ىمالسا هدز كپك و ىتنس گنهرف ،هيراجاق ىليا

و ناريا ظفح ببس دناوت ىمن رگيد ،ىداوس ىب و تافارخ راكيپ نامز نيمه زا .ددرگ ىجراخ تازواجت زا ىناريا

اب راكيپ ...هصالخ و لقن و لقع ،نادرخ ىب و نادنمدرخ

Page 148: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

«ىئانشور» رصع دنمدرخ نيلوا و ...دش زاغآ نميرها همه راذگ ناينب هدازدنوخآ .درك نتشون هب زاغآ ناريا شبنج ىاتكي رهوگ اهنت و ناريا رد ىبالقنا ىاه هشيدنا...درك روهظ ىركفنشور خيرات و ىدازآ

)۱۸۷۸/۱۸۱۲( هدازدنوخآ ىلعحتف ازريم تسكش اب نامز مه هدازدنوخآ ىلعحتف ازريم دلوت لاس تسكش اب تسا فداصم نينچ مه و هيسور رد نوئلپان رد ،هيراجاق هديسر نارودب هزات هلسلس ىپ رد ىپ ىاه.ناتسلگ هماندهع و ىرازت ىروتارپما زواجتم شترا لباقم طساوا رد سور و ناريا هدنكارپ ىاهگنج هرود نيتسخن تسكش اب ۱۸۱۳/۱۲۲۸ لاس رخاوا رد و زاغآ ۸۱۲۱/۳۰۸۱ ناتسلگ هد رد هك ،ناتسلگ موش هماندهع ءاضما و ناريا.تفاي ناياپ ،دش هتسب سرا دور رانك غابارق رد ،ىكش ،هجنگ ،غابارق تايالو همه هماندهع نيا رب انب ىمامت و شلاط زا ىتمسق و وكاب ،دنبرد ،ابوق ،ناوريش هب تشاد قلعت ناريا تلودب هك ناتسجرگ و ناتسغاد.دمآ رد هيسور ىروتارپما فرصت ىو .دش هتسب ناتسلگ هماندهع هك دوب هلاسكي هدازدنوخآ اهسور تسدب وا هاگداز ىگلاس كي رد اما ،دش هداز ىناريا لاسكي .ديدرگ ىرازت هيسور نيمزرس زا ىتمسق و داتفا ردپ هارمه هلاس ود ىلعحتف ازريم ،ناتسلگ همان دهع زا سپ هب تشادن قلعت ناريا هب رگيد هك ىكش رهش زا ردام و .)۱۲۲۹/۱۸۱۴(درك چوك زيربت .تشاد مه ىرگيد نز ،ىلعحتف ازريم ردپ ىقت دمحم ازريم سپ ،تشاذگ ىلعحتف ازريم ردام اب ىراگزاسانرس ردپ نز «قافتا هب ار وا هك» درك «شهاوخ شرهوش زا» ردام هك «رغصا ىلع ىجاح دنوخآ شيومع دزن هب» شدنزرف

Page 149: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

ناتسلگ هماندهع ءاضما و هيسور زا ناريا تسكش زا سپ مكاح تبحاصم رد» ليبدرا عباوت زا رهش نيكشم رد ىناگدنز ناخ ميلس ،ىكش قباس ]هراوآ و هدروخ[ تسكش.«دنك هناور دركيم اب و هتشون ار دوخ ىفارگويب رمع ناياپ رد هدازدنوخآ نيا زا نم»:دسيونيم نزح زا رپ نكيل ،هداس رايسب ىتاملك دزن رد و ما هديدن ار وا رگيد ،هدش ادج مردپ زا خيرات هظحل نيرخآ ات و هاگچيه ىو .«ما هدوب مردام ىومع ًابيرقت هدازدنوخآ نامز نيا رد .دربن داي زا ار ردپ ىگدنز.دوب هلاس شش ،تيبرت و ميلعت رد نيصصختم و نيققحم و ناسانشناور و ،دريگيم لكش اهلاس نيمه رد درف تيصخش هك دن دقتعم ىم قافتا ناكدوك نوماريپ هعماج و هداوناخ رد هك هچنآ تيصخش لماكت هاگنآ و ناور و حور رد ىفرگش ريثأت دتفا.دراذگيم ىقاب درف و ىنامناخ ىب نآ ىاضما اب هك ناتسلگ هماندهع جياتن ايآ ىتنس ردپ قترس نز اب ىگدنز لاس راهچ سپس و ىردبرد و گرزب ىا هدنسيون اهدعب هك هدازدنوخآ ىارب ،هنز ود و؟دوب ريثأت زا ىلاخ دش تسد هريچ ىب هك ردپ زا ىيادج هاگنآ و ردام ىاه هبدن و اهشهاوخ ايآ و تسا هدركن اهر ار وا ىگدنز ىاه هظحل نيرخآ ات ديدرت جاح دنوخآ ،شيردام ىومع هناخ رد ىگدنز رتمهم همه زا ،دوب هيسور و ناريا ىاهگنج هراوآ مه وا هك ، رغصا ىلع؟تسا هدركن هدرزآ ًاقيمع ار هدازدنوخآ ناور و حور

نيا اب ىكدوك رد هدازدنوخآ دنيآشوخ ان تايبرجت هدزيس ات ىگلاس تفه زا اريز .دريگ ىمن ناياپ اهينادرگرس غادارق تاليا نايم رد و ليبدرا ىاهيكيدزن رد ىگلاس رغصا ىلع جاح دنوخآ دزن اهلاس نيا رد ىو .دنكيم ىگدنز

Page 150: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

.تسا هتخومآ «هيبرع و هيسراف بتك» هاگنآ و نآرق ىلضاف» :ىلعحتف ازريم تداهشب رغصا ىلع جاح دنوخآ هاوخ ،هيسراف هاوخ ،هيمالسا مولع عيمج زا و زاتمم دوب ىو زا ىدنزرف نوچ و «تشاد لماك عالطا ،هيبرع ندوب نراقم ببسب ،ليبدرا رد هكيروطب ،دركيم ىرادهاگن ار وا ،«هاش ىلعحتف» ىهاشداپ نامز هب شدلوت ىجاح» هب مدرم نايم رد اما ،دندوب هداد مان «ىلعحتف».دوب «روهشم ىلغوا رغصا ىلع هاگچيه و هدش هداهن وا هب تباب نيمه زا هدازدنوخآ ناونع ىزاقفق ناگدنسيون هك ،«فودنوخآ» مانب شتايح نامز رد و فورعم ،دنمانب ار وا دنراد و هتشاد ىعس ىوروش و اب و ،هدازدنوخآ زا ىسور همجرت هك دنچره ،هدوبن روهشم زا هاگچيه ،هتسناديم ىبوخب ار ىسور نابز وا دوخ هكنيا

108تسا هدركن هدافتسا ىناونع نينچ . شيردام ىومع و ردام هارمه هدازدنوخآ ۱۸۲۵ لاس رد بيان ازريم سابع بيغرت و قيوشت هب و رغصا ىلع جاح قبط هجنگ .تفر زاقفق رد هجنگ رهش هب هراب ود هنطلسلا اما ،دوب هدمآرد اهسور فرصت هب ناتسلگ همان دهع .دوب هدشن نييعت ىمسر روطب هيسور و ناريا ىاهزرم رغصا ىلع جاح دنوخآ هراب ود تنوكس هدازدنوخآ هتفگب ماجنا ازريم سابع هنطلسلا بيان قيوشت هب ،هجنگ رد نيب ىاهيريگرد نتفرگن ناياپ هناشن نيا و .تسا هتفرگ هدافتسا ىارب اهراجاق شالت لاح نيع رد و سور و ناريا هب سور شترا هيلع هرابود داهج زاغآ ىارب نايالم ذوفن زا

108 نوديرف رتكد داتسا دنمشزرا و ىقيقحت باتك رب هوالع ،هدازدنوخآ لاح حرش رد[ هدازدنوخآ دوخ ملقب هك ىفارگويب ،«هدازدنوخآ ىلعحتف ازريم ىاه هشيدنا» تيمدآ].تسا هتفرگ رارق هدافتسا دروم رگيد هقرفتم راثآ و هدش هتشون

Page 151: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

نآ .تسا هتفر تسد زا ىاهنيمزرس نتفرگ سپ زاب فده ىارب تاغيلبت زكرم ربنم و دجسم نارود نيا نوچ نامز ربانم رس رب اهراجاق تسدمه نايالم و دوب نارگتموكح تافالتخا ات ،دندركيم كيرحت «سور رافك» هيلع ار مدرم .دنيامن ىبهذم تافالتخا هب لدبم ار ىزرم و ىسايس تموكح نايم ىدعب ىاهگنج ۱۸۲۶ لاس رد ،دعب لاسكي عورش هناهب و للع.دش زاغآ ىرازت تموكح و اهراجاق داي هتشذگ ىاهشخب رد ار سور و ناريا ىاهگنج هرابود.مدرمش رب ار ىرارف ماكح و ءاملع شقن و مدرك ىروآ ىسك .تسا هلاس ۱۶ ـ۱۵ ىناوج نامز نيا رد هدازدنوخآ زا رود نارود نيا رد ىلعحتف ازريم ،دياش ،دناديم هچ ىاجب ،ىرازت زواجتم و رورغم نايماظن و ناقازق مشچ«همانهاش» ندناوخب «هيداهج هلاسر» رد رورم 109 اي و ىاهىشك ركشل و نايشنماخه و دام خيرات هعلاطم ىاه دهع ناروالد ناسب و هدوب لوغشم ىناساس نارادرس دوخ ىارب اه هناسفا ،تسدرود تاحوتف زا ،ناريا هتشذگ!دناديم هچ ىسك ،هدركيم همزمز رب طايتحا اب ار دوخ هديدن هحلسا و ناوج تشگنا مه دياش زا ار ناريا نهك ىاهشترا تكرح ريسم ،ايفارغج هشقن ىور نتآ ىاه هندرگ ات هاگنآ و هنارتيدم ات ايالاميه ىاه هنماد هدنز وا ناوج لد رد ىديما هقرج هليسو نيا هب و هديشكيم نهيم ،نايناريا مه راب نيا دياش هك هتفگيم دوخب و هدشيم دنهاوخ تاجن سور ناگناگيب ناماد هب طوقس زا ار دوخ.داد

109 رد و تخانش ىم ناريا ىلم و ىسامح رثا نيرتگرزب ار همانهاش هدازدنوخآ[ شدنزرف هب هيسور رد .تسا هدرك لقن باتك نيا زا دوخ راثآ رگيد و «تابوتكم» ىلعحتف ازريم ىاه هشيدنا» باتك هب دينك هعجارم ،تخومآ ىم «همانهاش»]«هدازدنوخآ

Page 152: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

ره هك ،تسا لكشم ام ىارب نآ ريوصت ايآ ،ميناد ىمن ام اب ،هجنگ ىاه هچوك نايم رد هدازدنوخآ ىلعحتف ازريم هاگ و هدركيم جك ار دوخ هار ،هدشيم وربور ىرازت نازابرس هتشاديم ناهنپ ناتسد نايم هرهچ و هديزخ ىم ىا هشوگب ،ىزوريپ هداب تسمرس و رورغم ىسور ىاهقازق ادابم ات .دنور هناشن شتروص هب ار دوخ ىاه هكشوش ناريا بناج هب هك ىياه پوت تكرح ىادص زا اه بش دياش و زيربت رد سرا هناخدور فرط نآ ات ،دندشيم هدرب هدنارذگ ار ىناوجون و ىلاسدرخ ىاهلاس وا هك ،ليبدرا هناشن شنانهيم مه رس رب ار دوخ رابگرم شتآ ،تسا زا ار ىو اهرابشتآ نيا نينهآ ىاهخرچ ىادص ايآ ،دنريگ؟تسا هدروآ ىمن نوريب ىناوج باوخ نامز نيا رد هك مىئامنن ديدرت هيضق نيا رد مه اب ميايب دياش و زيچ كي رد شا ىناوج ىاهوزرآ ىمامت هدازدنوخآ.دشاب هدش هصالخ«ناريا» ،هژاو رد طقف و اهنت دهع رد ار گنج تشونرس هك تسا هلاس ۱۶ ىلعحتف ازريم وا .دناوخيم ىاچ نمكرت همان ميلست مىئوگب رتهب اي ،همان و ىدام ىاهشزرا ىنوگرگد اب ىناوج رد و دوز ىليخ هجنگ رد رغصا ىلع جاح دنوخآ ىگدنز .دش وربور ىونعم «سلفم» زاقفق نكاس نايناريا همه دننامب و تفر جارات هب.دش هدنامرد و هارمه ىفرگش تارييغت نينچ اب هك دننام ىب نارود نيا رد ،تورث ،تايقالخا .دوشيم هديشك شلاچ هب زيچ همه ،تسا هيلك و تلود و نيد ىنعم رتمهم همه زا و ىتسود نهيم

عيرس و هراب كي هب تسا هدشن اجباج اهنرق هك ىياهرايعم...دريگيم رگيد ىموهفم و لكش هب رغصا ىلع دنوخآ هارمه هك دوب هلاس ۱۷ هدازدنوخآ ىو .دش ميقم اجنآ رد و تفر ىكش عباوت زا هخون

Page 153: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

رد .درك زاغآ نوگانوگ ىاهرهش رد ار دوخ تاليصحت اب ىو تاليصحت .داد همادا ار نآ هخون دعب و هجنگ ىسراف نابز و ىبرع وحن و فرص و هقف و نآرق ندناوخ.دوب هدش زاغآ ىلعحتف ازريم و تشگ جح رفس راپسهر رغصا ىلع دنوخآ ات درپس نيسحالم دنوخآ ،هجنگ ناسردم زا ىكي هب ار سرد زج هب نامز نيا ات ىو .دزومايب لوصا و هقف و قطنم رد رگا .دوب هتخوماين ىرگيد زيچ ىسراف ىرادقم و ىيالم ،دوب هدشن وربور دحلم طاطخ و رعاش عيفش ازريم اب هجنگ و دوب هدمآ رد نايالم كلس رد شيردام ىومع نوچ ًامتح ىهاگآ نافرع و تمكح زا عيفش ازريم .دروخيم ىيالم نان مهتم داحلا هب ار وا هجنگ نايالم ببس نيمهب و تشاد .دندركيم مولع ليصحت زا»ديسرپ هدازدنوخآ زا عيفش ازريم ىزور هك ىناريا دنمشيدنا نيا هدازدنوخآ «؟ىراد ىروظنم هچ ىم» :داد باوج ،تخانش ىمن ىتسردب ار دوخ هار زونه عيفش ازريم ماگنه نيا رد ًالامتحا .«موشب ىناحور مهاوخ لاس ۳۰ و «رافك» هيلع نويناحور داهج ىواتف دايب هب و هداتفا هيسور و ناريا زادنارب نامناخ ىاهگنج وا نهذ رد هك راميب و لولعم زابرس نارازه تشونرس و دنكيم هدازدنوخآ هب ور سپس ،هديشيدنا دنتفر ىم هليفد ...ىوشب ناتالراش و راكاير وت ىهاوخ ىم» ايآ :ديوگيم لغش ،نكم عياض هوركم هورگ نيا فص رد ار دوخ رمع.«ريگ شيپ رگيد هتفگ لباقم رد هدازدنوخآ لمعلا سكع هك ميناد ىمن ام ،تسا هدوب هنوگچ عيفش ازريم هناقفشم نكيل ،دولآ مشخ «بجعت» ،اهوگتفگ نيا هكدنكيم فارتعا دوخ هدازدنوخآا ىشتآ و دش وا ىگدز «تريح» ببسو تخيگنا رب ار ىو

Page 154: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

وا زا «زور نآ ات هك ىبلاطم فشك» هب و داتفا وا ناجب تيناحور زا هيضق نيا زا دعب و» .ديماجنا دوب ناهنپ رغصا ىلع دنوخآ .داد « رييغت ار دوخ تين» و درك «ترفن ،ديشكيم هدرگرب ار ىجاح ناونع جح رفس زا سپ هك هجنگ زا ار وا و دش ىلعحتف ازريم لاح رييغت هجوتم ىدوزب هعونمم هويم وا .دوب هدش ريد رگيد.دنادرگ زاب هخون هب ناهلبا تشهب رد رگيد و دوب هديشچ ار لقعت و هشيدنا

...تشادن ىياج نوچ اما ،درك ىسور نابز شزومآ هب عورش ىلعحتف ازريم هسردم زا ،دوب هتشاذگ رس تشپ ار ىناوج ون نارود ىلع جاح ،شردام ىومع ،دنتخادنا شنوريب ناناوجون مجرتم كيب ىلقسابع هب و درب سيلفت هب ار ىو ،رغصا ۲۲ هدازدنوخآ.درك ىفرعم زاقفق رد سور ىامرفنامرف ىكرت و ىسراف ،ىبرع ىاهنابز مجرتم كمك ناونع هب هلاس .دش مادختسا «زاقفق ىامرفنامرف ىروشك روما رتفد» رد داينب ون هسردم رد ىكرت نابز سيردتب ،ىمجرتم رانك رد سيردت اجنآ رد لاس راهچ و دش لوغشم سيلفت رد ىسور.درك ديدج ىاه هشيدنا و راكفا ناماگشيپ زا ىكي كيب ىلقسابع زا ىياه همجرت .دوب هدناوخ هفسلف و خيرات .دوب زاقفق رد ناتسلگ» مانب ىباتك و دوب خروم .تشاد ىكرت هب ىسور مهدزون نرق لياوا ات مايا نيرت نهك زا زاقفق دروم رد «مرا ىو .تسا ىندناوخ و دنمشزرا زونه هك دوب هدروآ شراگنب لاجر اب.دوب زاقفق ىامرفنامرف ىروشك روما رتفد مجرتم ىكسنيلرام و نيكشوپ ،فوديابيرگ اب نوچ سور ىبدا ىتسود ىنمرا و ىجرگ ىبالقنا و ىبدا لاجر و تسيرباكد .تشاد ىكيدزن رب ار ىو .درب ىپ ىلعحتف ازريم دادعتسا هب ناخ ىكب»

Page 155: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

و ىزاقفق و ىجرگ ناگدنسيون اب و درك شقيوشت ،ديشك ريثأت وا راكفا و ىگدنز رد و .دينادرگ شيانشآ ىسور و ىبالقنا ىاه هشيدنا و بدا نوناك سيلفت «تشاذگ وكسم و گروبزرطپ اب تشاد زيچ همه .دوب ناهاوخيدازآ و ناملآ ،هسنارف ىفسلف و ىملع راثآ همجرت.دزيم ولهپ رد هدازدنوخآ .دشيم تفاي ناوارف ىسور نابزب سيلگنا روطاچاخ» اب .تخومآ بوخ ار ىسور نابز سيلفت و تسود ،ىنمرا هاوخيدازآ و ددجتم هدنسيون «نايووبا .دندركيم سيردت ىسور هسردم رد ود ره .دوب راكمه هتشاذگ ىناوارف ريثأت هدازدنوخآ ىاه هشيدنا رد نايووبا.تسا و ابفلا رييغت هفسلف، ىنمرا ىقرتم درم نيمه زا هدازدنوخآ شش نايووبا زا ىوريپ هب .تخومآ ار نيد زا ىرازيب ىا هچباتك ۱۸۵۷ لاس رد و تشونار )تاليثمت( همانشيامن ار نآ رييغت بوجو ليالد» و درك فيلأت ءابفلا رييغت ىارب ۵۱ هدازدنوخآ ۱۸۶۳ لاس رد .«دومن نايب هچباتك نيا رد لوبمالسا هب ىرفس زاقفق ىامرفنامرف جرخب هك دوب هلاس ءابفلا رييغت هچباتك اب هارمه ار دوخ ىاه همانشيامن و درك ىارزو و ءاملع» .درك هضرع ىنامثع مظعا ردص هب شا هنيس هب ىلادم اما ،«دندركن تقفاوم لوبمالسا شزاقفق هناور هرابود و هداد شتسدب ىنامرف و دنديبوك ىدرم هك ،رالاسهپس ناخ نيسح ازريم ناريا ريفس .دندرك طخ رييغت فلاخم اما ،ناريا ىقرت و ددجت قاتشم و ىبهذم ىماكان رد ،دوب تاليثمت رد هدازدنوخآ تاداقتنا زا ردكم و ىلعحتف ازريم اما .تشاد ىيازسب مهس هدازدنوخآ اهدعب اهكرت و دش زوريپ شنانمشد رب هرخالاب هدازدنوخآ...دنداد رييغت هدازدنوخآ تاداهنشيپ ىانبم رب ار دوخ طخ ون ىاه هشيدنا و ملع و شناد ناهج اب سيلفت رد ىو

Page 156: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

ىا هزات دروخرب برغ ىداصتقا و ىسايس ،ىعامتجا ،ىبدا .تفاي ىا هشوت ميدرب مان هك نادنمشوه نآ همه ىنيشن مه زا»

و راكفا زادنا مشچ شرتسگ رد وا رايتسد هك تفرگ دوخ نامز هب هك ىتاعلاطم و راكفا ـ ديدرگ شتاعلاطم هب هك ىلعحتف ازريم راثآ .دوب فرژ و هدرتسگ ًاتقيقح هديسر ام تسدب ىبرع و ىسور و ىكرت و ىسراف ىاهنابز برغم و قرشم گنهرف ،تهج ود زا ار وا شناد هنيمز ،دنا و ىناتساب ناريا خيرات زا لوا تهج رد .دنزاس ىم نشور و نايدا تمكح ،ىكرت و ىسراف گنهرف و تايبدا ،ىمالسا.تشاد ىهاگآ نافرع و هفسلف و ىمالسا هقف رظن ههجو و ىنهذ نامتخاس رد ىلقع تمكح هصاخ ىا هدمع لماع نامه ،هديشخب قيمع ريثأت وا هناشيدنادازآ رد .ديدرگ وا ىدام قلطم لقعت و ىدعب دياقع لوحت رد و ناگدنسيون راكفا و ءارآ زا نيمز برغم گنهرف تهج ىسيوس و ىسيلگنا و ىوسنارف و ىسور نارگ هشيدنا

و ناگدنسيون زا ...تفرگ هرهب مهدزون و مهدجه هدس ،ىكسفارتسا ،ىكسفشينرچ راثآ اب هصاخ ىسور نارعاش نيكشوپ ،لوگوگ ،فوديابيرگ ،فوتنامرل ،ىكسنيلرام گروبزرطپ و وكسم ىاه همانزور ...درك اديپ ىيانشآ بوخ شناد اب وا ىيانشآ ديلك .دناوخ ىم ار «سيلفت رابخا» و اپورا نادنمدرخ ىاه هتشون .دوب ىسور نابز ىبرغ ىاپورا ىسور تافيلأت هار زا اي ،هدناوخ اهنآ ىسور همجرت هب ار ناگدنسيون زا .تسا هدرب ىپ نانآ ىارآ و دياقع هب .تشاد هجوت امود ردناسكلا ،وس نژوا ،ريلوم هب ىوسنارف ،رتلو دياب ىوسنارف ىسايس و ىعامتجا ناركفتم زا

Page 157: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

110نانر تسنرا هصاخ و ،وباريم ،وسور ،ويكستنوم ار و سناسنر ىركف تضهن خيرات صوصخ هب ...دومن ركذ ىسيلگنا ناركفتم دياقع و هسنارف بالقنا و نيد حالصا ناج ،مويه ديويد ،شنم فوسليف خروم لكاب ساموت راثآ هتفگ نخس نانآ ىارآ زا ،هدومن هعلاطم ار ليم تراوتسا ربخ اب ناريا ديدج ىركف نايرج زا نينچمه ...تسا«دوب 111 . هك تسين ديعب سپ ،تشاد ىيانشآ رتلو راثآ اب هدازدنوخآ

ريغ رثا «هللا لوسر دمحم مسيتانف» هنارعاش همانشيامن هدرپ جنپ رد همانشيامن نيا .دشاب هدناوخ ار رتلو فورعم ىور هب ليل رهش رد ۱۷۴۱ ليرپآ ۱۰ رد راب نيلوا ىارب

و دمآرد شيامنب راب هس اهنت سيراپ رد .تفر هنحص هك هسنارف روشك لك ناتسداد روسناس راتفرگ هلصافالب لانيدراك.دش تشاد ىلانيدراك ماقم و كيلوتاك ىناحور كي همانشيامن نيا زا سيراپ مدرم لابقتسا دهاش تريح اب هك ار داحلا و ىنيد ىب همانشيامن هكنيا ليلدب داد روتسد ،دوب ۱۷۴۲ دعب لاسكي .ددرگ درط شيامن هنحص زا دنكيم غيلبت هراب ود و مادرتسمآ رد ۱۷۴۴ رد سپس و لسكورب رد شيامنب سيراپ رد ۱۷۸۸ لاس رد تيعونمم اهلاس زا سپ .دش هتشاذگ

110 [ Josefh Ernest Renan لاجنج رثا ،نانر تسنرا فزوج باتك وا زيگنارب Les Apotres سرادم رد اهلاس ىو ،)نويراوح( ىو .دش هسنارف ىمداكآ وضع .تخومآ ىربع نابز ،درك ليصحت ىنيد نيدلارصان رورت زا سپ نايباب ىزابناج هب مارتحا اب نويراوح باتك رد]دراد ىندناوخ ىاه هراشا ،هاش

111 روسفورپ رتكد فيلأت «هدازدنوخآ ىلعحتف ازريم ىاه هشيدنا»[ ].۲۰ و ۱۹ هحفص ،ىمزراوخ پاچ ،تيمدآ نوديرف

Page 158: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

راكفا دقن رسارس هك ار همانشيامن نيا ۱۷۴۵ لاس رد رتلو ،تسا ىروتارپما كي داجيا هب وا ىاه ىگتفيش و دمحم تكيدنب پاپ هب ،روشك لك ناتسداد و لانيدراك رازآ هناهبب نيزم الط لادم ود راك نيا ساپ هب پاپ .درك ميدقت۱۴ ربهر ريدقت اما ،داتسرف وا ىارب ار دوخ ريوصتب ات و دشن رثا نيا هراب ود شيامن ببس ناهج ىاهكيلوتاك رعاش هتوگ .دوب عونمم نآ ىارجا هسنارف رد ديدم ىاهلاس نابز هب ۱۷۴۸ لاس رد ار همانشيامن نيمه ىناملآ فورعم نگنيبوت ىهاگشناد رهش رد اهدعب و درك همجرت ىناملآ112ديسر پاچب . زيگنارب لاجنج و ىندناوخ باتك هدازدنوخآ ًالامتحا

هك باتك نيا .دوب هدناوخ ار نانر تسنرا رثا «نويراوح» رد اهلاس دوب حيسم ىگدنز زا ىبهذم ريغ و ىملع حرش باتك نينچمه .تفر ىم رامشب هعونمم راثآ هلمج زا هسنارف ريثأت ويكستنم «ىناريا ىاه همان» و «نيناوقلا حور» .تسا هتشاذگ هدازدنوخآ رب ىناوارف ىناريا هك دش انشآ گيب مظاك اب سيلفت رد هدازدنوخآ هب و تشگرب مالسا نيد زا ىناوجرد اريز .دوب ىدترم ايندب تشر رد ۱۸۰۲ رد گيب مظاك .دروآ ىور تيحيسم دنچ رد و هيسور رد اهلاس .تفر هيسور هب ىناوج رد .دمآ

112 Le Fanatisme, ou Mahomet le prophete. لوسر دمحم مسيتانف» همانشيامن رد ،نادنخ فوسليف نيا ،رتلو دياش[ تارداص ىناپمك كي مان «مالسا» هك دنامهفب تيرشب هب دراد ليم ،«هللا هليسو «هللا» دودحم ان تيلوئسم و ىنابيتشپ اب هك تسا ىبرع تادراو و و ديامن رداص ناهج هبار دوخ ىالاك دياب ىم و سيسأت هللا لوسر دمحم مدرم ناج و لام، لقع لواپچب طقف و طقف ىللملا نيب تسارت كي نوچ]تسا لوغشم

Page 159: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

.تشاد لاغتشا ىقرش ىاهنابز هاگشناد و ىلاع هسردم نس هاگشناد رد ناريا خيرات و ىسراف بدا داتسا لاس دنچ ىاهنابز هسردم تساير هب ماجنا رس و دوب گروبزرتپ نيمجرتم اب ىبوخ طباور ى و .دش بوصنم ىقرش دوخ نادرگاش ًالامتحا هك ،ناريا رد سور ىاه هناخترافس لوا تسد تاعالطا دارفا نيمه قيرط زا و .تشاد ،دندوب وا .دوب هدرك بسك باب شبنج نوماريپ ىعيسو رايسب و لصفم ىباتك هلمج نآ زا و دراد ىسور هب ىناوارف راثآ ىو مان تحت ۱۸۶۵لاسب هك BAB I BABID )نايباب و باب( ىلعحتف ازريم كرتشم تسود» ىو .دش رشتنم هك تشون «تابوتكم» باتك پاچ ىارب و .دوب «ناخ فسوي ازريم و113درك هدازدنوخآ هب ىتاداهنشيپ و اهششوك ًالامتحا . ىتسود نويدم ،هيباب شبنج نوماريپ ،هدازدنوخآ تاعالطا.تسا گيب مظاك ازريم اب هك ىسور نويبالقنا زا ىتعامج اب سيلفت رد ىلعحتف ازريم باتك و ،تشاد رشن و رشح دندوب هدش ديعبت زاقفق هب ىكرت هب ار «؟درك دياب هچ» ىكسفيش ىنرچ فورعم هدازدنوخآ اهنامز نيمه رد ًالامتحا .درك همجرت ىرذآ و مهف» :دوب هدرك اديپ سكرام ىاه هشيدنا زا ىتاعالطا ام ىارب ]ىعامتجا تلادع[ هيلام تاواسم هلئسم كاردا ىضعب هچرگا .تسا راوشد تياغ هب ]؟سكرام[ نيرصاعم ىا هراپ قبط رب زين ار هيلام تاواسم ناتسگنرف ىامكح زا اب» اما «دنرادنپ ىم عوقولا نكمم نرق دنچ زا دعب ليالد

113 [ Mirza Aleksandr Kazem Beg،ار ردناسكلآ ًالامتحا ناسانشناريا زا ىا هدع.تسا هدوزفا دوخ مان هب ندش ىحيسم زا سپ ىلعحتف ازريم ىاه هشيدنا» هب دينك هعجارم .دندوب وا نادرگاش زا سور نمؤم باتك هب و «هدازدنوخآ The Babi and Bahai Religons ]

Page 160: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

و قالخا نيمه دوجو اب و للم بيكارت و عاضوا نيمه دوجو رگم .تسين ريذپ ناكما ،دوش ىم هدهاشم هك مدرم عيابط تعيبط و تقلخ مدآ ىنب و دبايب رگيد رييغت ايند نيا هكنيا«دنك اديپ رگيد 114 ىارب هك تشادنپ ىم نينچ ًالامتحا . و سكرام ىاه هشيدنا و راكفا نتخاس ىلمع و لوصح اب رگيد ىاهناسنا دنمزاين ناهج ،«هيلام تاواسم» داجيا

...تسا ىرگيد «عيابط و قالخا» و ىيانشآ ىملع مسيلايسوس اب هك ،تسا ىناريا نيلوا وا نتشون رد.تشاد ىسرتسد نانآ ىنيمز ريز راثآ هب ًالامتحا

ىارب هك ىشور و دوخ مان نتشاد ناهنپ و «تابوتكم» نف و توف هب هك ديامن ىم نينچ ،تفرگ راكب نآ راشتنا .تشاد لماك ىهاگآ ىسايس ـ ىعامتجا ىفخم ىاهتيلاعف .دندرك شنيشن هناخ لاسكي اهسور رطاخ نيمهب ،دياش نارومأم زا هن و دوب رطاخ هدوسآ بصعتم نايالم زا هن» ىنامگ دب دروم .عمج رطاخ سور هايس تموكح ىفخم و دانسا زا ىتمسق هك دوب فقاو ىنعم نيمه هب .دوب تلود ىم ناهنپ شرتخد هناخ رد ىقودنص رد ار شياه هتشون .«تشاد هناگيب ىنارمكح تحت هك ىزاقفق رد ار شرمع لاس هاجنپ»

هاگتسد رد ار نآ لاس هس و لهچ و دنارذگ دوب هدمآ رد وا تيصخش تلاصا اما .درك ىم راك ىبنجا تلود نامه ،دوب ناريا هب شمشچ تقو همه .دنام اج رب تسرد هشيمه رات ؛تفگ نخس زاقفق و ناريا مدرم ىراسگمغ رد اج همه هب وا .«تسوا ىتسرپ تلم هتفاب وا فطاوع و راكفا دوپ و اب ىفطاع دنويپ چيه اما ،دمآ لئان گنهرس فيدر مه هجرد نيگنن و موش ثداوح هراوهاگ رد .تشادن سور تموكح

114 ]۱٤٤ هحفص نيشيپ[

Page 161: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

وا.دوب هتفاي ومن و دشر و هدش دلوتم سور ناريا ىاهگنج ار دمحم .دنك راديب هراب ود ار «ناريا تلم» تشاد وزرآ

ىم «ىبيرف ماوع هاگتسد» ار مالسا و «بيرف ماوع» ساسا مده و» ىنعم ىب «ىتايگنفج» ار هضور .تسناد هيقت تشاد ليم وا .درمشيم دوخ هفيظو ار «هينيد تاداقتعا ىراكبيرف ،ىريلد و تعاجش هب ار هنايالم ىرگ هليح و ار دادبتسا ىيوخ تشز ،ىعيبط ىدنمتفارش هب ار ىمالسا.ديامن ليدبت ىدازآ ىئابيز هب :دركيم ىفرعم نينچ نيا ار دوخ شناتسود هب هدازدنوخآ

ناتسگنرف ىامكح هديقع رد زين هلودلا لامك فنصم» و تفرشيپ[ هرقورپ كلسم ناكلاس زا و لاربيل ىنعي ،تسا زا هدازدنوخآ .«تسا ]ندمت[ هزيلويس نابلاط و ]ىقرت .تخانش ىم ار مالسا تيهام وا .دوب مالسا فلاخم ناينب رغصا ىلع جاح دنوخآ ناماد رد ىكدوك زا وا دوخ اريز هدناوخ ىدنوخآ سرد اهلاس و هدش گرزب شردام ىومع سپ ،دوب مالسا فلاخم ناينب زا ىناوج رد ىو .دوب اهنت هن نداد وا هب «ىيوخ نيد» تبسن و تسين ناملسم راكشآ تسا ىملظ هكلب ،تسوا هاگياج نايب رد ىفاصنا ىب رسارس رد .دنناد ىم «دترم» ار وا نايالم هك ىسك هب ناهنپ ار دوخ ترفن هاگ و ىرازيب مالسا زا ،«تابوتكم» ىب اهنت هن راكنا لباق ريغ و نشور ىنابزب وا .تسا هتشادن مالعا ار دوخ ندوب تسيلايرتام ،«تسياتآ» هكلب ،ىنيد ىتشحو دنناوخب شدترم و دننك شريفكت هكنيا زا و دنكيم:دهد ىمن هار لدب اي تصش ناسنا هك تسا لصاح ىناگدنز نآ زا تذل هچ»

]ىمالسا ىربخ ىب و[ ىروك رد ناويح نوچ لاس داتفه ىراكب تسد دياب .دورب ايند زا مه ىروك هب و دنارب رمع هچره .دشاب ،دشاب هچ ره .دناسر قلخ هب ىعفن هك دز

Page 162: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

،دننك ريفكت ارم هك تسا نيا شتياغ .دنيوگب ،تفگ دنهاوخ.«مرادن كاب .دننكب لهب اب» :ديوگيم و دنزيم هيانك نايزات نيد هب هناكريز ىزنط اب كي ...ميا هدرك ىناگدنز ناميا و داقتعا اب و بهذم و نيد و داقتعا ىب و بهذم ىب و نيد ىب ناحتما ىارب زين دنچ هاگنآ و «...مينكب شيعت تيفوسليف و تفرعم اب ،ناميا ىب :دهد ىم رس ادن هديهوكن موسر زا ار ام تلم و ىدش اديپ ىسك شاك ىا» فالخ هك تماما و توبن مسرب هن اما .ىدومن دازآ ىمالسا ىو .«تيفوسليف و تمكح مسرب هكلب ،تسا نم برشم هدام تلاصا هب دقتعم ًافرص» اريز درادن «ىنيد ىيوخ» ربدم عناص ركنم ًاقلطم ؛درادن داقتعا درجم حور هب ،تسا بآ رب هرسكي ار ىلوا تمكح هياپ و تسا دوجولا بجاو و زا ار ملع و تسا هبرجت و لقع تلاصا هب دقتعم ؛دناد ىم خيرات عياقو و ىتسه هاگراك رد .دسانش ىمن ادج تمكح لقع رب ار قالخا هياپ و دراد داقتعا لولعم و تلع هطبار هب ره ،ددنب ىم راكب ار ىملع داقتنا شور اج همه ؛دهن ىم رد هنرگو دريذپ ىم دشاب راگزاس ملع و لقع رايعم اب هچ هشيدنا نايم رد .درمش ىم چيه و دناد ىم ماهوا رامش ازريم ،نامز نآ هب ىمالسا ىاهروشك رگيد و ناريا نارگ دوخ رظن ههجو رد هك ميسانش ىم ىركفتم اهنت ار ىلعحتف ...دوش ىمن هديد شراثآ رد ىيوگ ضقانت و تسين ددرم دوش ىم زاغآ هدام فرِص زا ؛تسا مظنم و طوبضم وا ركف هار دوخب كيكشت و ديدرت ،دماجنا ىم فرِص هدام هب و

Page 163: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

«دهد ىمن 115 . رد تسا ىسك نيلوا دياش و نيد ىب هدازدنوخآ هك ميتفگ ىملع شنيب و هفسلف ،تمكح هار زا هك ،ناريا خيرات وا هب «ىيوخ نيد» ببس نيمهب .تسا هدش تسيلايرتام نينچ ىنامرك ناخاقآ ازريم هب ،رگا و دياش .دبسچ ىمن هدازدنوخآ .دشاب هدنزارب رتشيب ميهد ار ىتبسن «ىمالسا تما» ساسا اب نيا و تسا «تسيلانويسان» بسن و لصا اب نيا و تسا «ىزات دض» ىو .تسا رياغم وا .دناوخ ىمن هللا ىلو ىلع تلزنم و ماقم و هللا لوسر وا راثآ همه رد هديقع نيا و تسا «مالسا نيد» فلاخم هشيدنا زا وا .دوشيم هدهاشم ىنشورب تابوتكم رد هژيوب نوناق و تيطورشم زا ،ىعرش ريغ نيناوق ،ىلم تلود و ،تسا دقتعم درف ىعيبط قوقح هب .دنكيم عافد ىندم مالسا ندرب نيب زا راتساوخ .تسا «ديلقت» لصا فلاخم ىلقع نوناق تموكح» ،«ىلام تاواسم» هب وا ،تسا نيا ىمامت .دراد داقتعا درم و نز ىواسم قوقح و «ىفرع و دترم» طيارش زا ىمالسا ماكحا رد اهوزرآ و اه هشيدنا دراد ىياه هشيدنا نينچ هك ىسك شاداپ .تسا «كرشم روهشم سانشناريا ىالكين هب ببس نيمهب .تسا گرم

115 رتكد ،دعب هب ۱۷۲ هحفص زا ،هدازدنوخآ ىلعحتف ازريم ىاه هشيدنا[ ليالد و ىسررب ار هدازدنوخآ ندوب تسيلايرتام ًالصفم تيمدآ نوديرف راثآ رگيد هكلب ،دنكيم دانتسا تابوتكم هب اهنت هن ىو ،دنكيم لقن ىدنتسم هدازدنوخآ ىنيد ىب هب ىناريا نيققحم رگيد .دراگنا ىمن هديد ان ار ىو زا «ددجت هشيدنا و نايناريا» هب دينك هعجارم .دنراد ىنشور تاراشا رايسب باتك مانهب ديشمج رتكد داتسا هك سوسفا ،مانهب ديشمج رتكد رتشيب ناريا فورعم سانش هعماج زا و دنا هتشون هصالخ ار دوخ ىملع زا «ناريا تيطورشم بالقنا و املع» باتك هب اي و .دوريم عقوت نيا زا]ىنادجآ هللا فطل

Page 164: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

رد» :دسيونيم «تابوتكم» شباتك دروم رد ،ىوسنارف ناشيك مه رگا و تسين ]هشيدنا[ لايخ ىدازآ زونه ام تلم هنيآ ره ما هدرك فينصت ار ىباتك نينچ نم هك دننادب نم توادع زا ...درك دنهاوخ راهظا ديدش توادع نمب تبسن دنا هديمهفن ار مدارم زونه هك مدوخ ]هتشذگ[ نانيدمه هاگياج و ميرادب تسود ار ىناريا قيدنز نيا .«متسين نميا...ميبايرد ار وا ىعقاو و گرزب هك ىفسلف و ىبرجت شناد هب هدازدنوخآ هك تسين هدوهيب و ديزرو ىم قشع ،دوب هدش نانآ ىرترب ثعاب برغ رد رظن هب اريز .دركيم وزرآ ملع و شناد بسك نايناريا ىارب نيمضت ناسنا ىدازآ و تلاصا ،شناد و ملع بسك اب وا...دوشيم ىيانشآ ىئاپورا ىارگدرخ گنهرف فلتخم ىاه هولج اب رتمهم همه زا و اه همجرت و اه همانشيامن .تشاد ىفاك برغ لقعتم گنهرف رد هشير «تابوتكم» ريظن ىب باتك نآ ىبالقنا ىاهدروآ تسد و هسنارف بالقنا نوتفم .تشاد رد ار ىرگنشور رصع ناگدنسيون هاگياج و شزرا .دوب بتك همجرت .تخانش ىم ىبوخب هسنارف بالقنا داجيا هيسور رد )۱۷۲۵ ـ۱۶۷۲( ريبك رطپ نامز زا برغ هفسالف ناشراثآ و ناگدنسيون نآ هب وا و .دوب هتفرگ لماك جاور.درب ىم ار نانآ مان ليلجت اب و ديزرو ىم قشع ىم ناريا نهك گنهرف هب تشگزاب ار سناسنر ىو ًالامتحا ىم دوخ هفيظو ار ىرگنشور و نويسامروفر و تشادنپ ىناوارف تصرف نايناريا هك دركيم ركف نينچ دياش .تسناد نوچ هك تسا هتشذگ نآ نامز رگيد و دنا هداد تسد زا ار هكنيا اب ىو .دنناسر ماجنا هب ار لحارم نيا ،نايياپورا

ىرازت ىروتارپما دنمراك و هدرك ىگدنز هيسور رد اهلاس ،درب ىم مان ددجتم و ىقرتم ىاهروشك زا هاگ ره ،دوب

Page 165: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

،اكيرمآ ،سيلگنا ،هسنارف ىاهروشك زا زيمآ مارتحا ىداي .دنكيم ناملآ و سيئوس نابز زا ار ىمالسا ننس و تشون همانشيامن تسخن رد ىو همانشيامن رد .تفرگ داقتنا دابب دوخ همانشيامن نانامرهق ذوفن و سابع هاش نارود هب ،«هدروخ بيرف ناگراتس» .دنكيم فيرظ ىتاراشا تموكح و تسايس راك رد نايالم و دنكيم وگتفگ «ىتروشم سلجم» زا ىناريا رتآيت نيمه رد و هدنگ و هديكم» تلم نوخ هك «ىياهولاز» ار «ماكح» عامتجا» ار اهنآ رب ىزوريپ هار و .دمان ىم «هدش تفُلُك اهنآ هيلع تلم «داحتا» و «بالقنا» ،«بولق قافتا و سوفن ،«رگايميك ليلخ ميهاربا الم» همانشيامن رد .دناديم ريزو» رد .دسانش ىم «ىبيرف ماوع هاگتسد» ار تيناحور «ىهلبا هشيپ متس ىاورنامرف» ار ناخ ، «ناركنل ناخ ىربخ تلادع و لقع زا وا ورملق رد هك» دنكيم ىفرعم زا و .هيراجاق ناهاش هب تسا ىا هناكريز هيانك هك «تسين ىمن چيهب ار نانز ًالصا هك نامز نآ رد رتمهم همه نز ىعامتجا ماقم زا راب نيلوا ىارب هدازدنوخآ ،دندرمش ىراكلغد هب «سيسخ درم» ىدمك رد .دنكيم وگتفگ و نارگيزاب .دنز ىم هناداتسا ىا هيانك «هرق ىجاح» تيرثكا تيصخش دامن هراومه وا ىاه همانشيامن نانامرهق ىمالسا ننس بالجنم رد هدارا ىب هك دنتسه ناريا تلم هك روطنآ ار نايناريا تاداع و قالخا.دننزيم اپ و تسد ىريثأت دوخ راگزور مدرم رب هكلب ات دنكيم نايب تسه .دراذگ تسد هب ار دوخ ىاه همانشيامن ىاهناسنا هدازدنوخآ ىرايشوه ىبرم نوچ ار نانآ هكلب ،دراپس ىمن ثداوح.دناشك ىم ىدازآ و ىتخب كين ىوسب كيرات رد هك تسا مهم هدازدنوخآ ىارب هك دور ىم نامگ

Page 166: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

ىناريا درف نورد ىافرژ رد و حور و بلق ىاياوز نيرت شيپ رد و ديامن نايرع ًالماك ار نآ و دنك ذوفن ناملسم ار ىقرت و ددجت ىعقاو هاگياج و شزرا ات ،دراذگب وا ىور...دسانشب ىم رارق هجوت و شياتس دروم ار ىقالخا نآ همه زا شيب تايقرت رصع رد ىناگمه و ىملع رابتعا ىاراد هك داد و رخاف ىاهسابل رد ار ندمت تمالع و تمظع .دشاب ىرشب ىئاپورا لثم نيا هب دياش .دنيب ىمن نيچرپ نماد رد ىم هكنيا زا ىراك اير ببسب ار ماوع و تشاد لماك ىيانشآ شنزرس «تسا مرتحم تسالط شراب هك ىرخ» :دنتفگ.دركيم ىعامتجا حلصم كي رظنم زا ددجت و ىقرت هب وا زادنا مشچ مادعا» ىايور و هناسفا هربنچ رد ،تفرگيم تروص ذوفن و رثا هب و دز ىمن هسرپ ،ىمالسا تافارخ و «مالسا و ملع بسك و تشاد ناميا ىناريا هعماج رد ىرگنشور زا شناد و ملع .تشادنپ ىم نايناريا تاجن هار ار شناد هب هكلب ،تفرگ ىمن ناياپ ىرظن تمكح و هفسلف اب وا رظن داديم ناشن هقالع «كيزيف» و «ىميش» ،«ىعيبط مولع».دركيم داي مارتحا اب ار «نوتوين و كينرپوك» مان و رد ار ىسك ،هدازدنوخآ زا دعب و لبق ،ىدنمشيدنا چيه رد رصنع و تيبرت و ميلعت هفسلف هب هك ميرادن غارس ناريا

،ىقرتم و ددجتم ىا هعماج نتخاس ىارب ،«ىزومآ داوس» وا .دشاب هتشاد رواب و هدركديكأت و هجوت هدازدنوخآ نوچ و نيگنس راب ريزب هديد ميلعت و داوس اب مدرم هك دناد ىم هچباتك فيلأت زا ضرغ و فده .تفر دنهاوخن ديلقت هدنشك و تافارخ ،تسا «عيابط و قالخا» رييغت «ديدج ىابفلا» ناربمايپ سول ىاه هناسفا ىاهيزومآ دب و ىبهذم تيبرت ناوت ىمن ىزومآ داوس و تيبرت و ميلعت اب زج ار نهك

Page 167: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

هاگتسد هكنيا رگم ،تسين تفص نيد ىتلم چيه .داد رييغت زا .دشاب نارادنيد رايتخا رد ناگوابون تيبرت و شزومآ هدازدنوخآ هنادنمدرخ ىادن هب و ميناوخب وا دوخ نابز دوب نيا مالسا طخ رييغت زا نم ضرغ» :ميهد ارف شوگ تلم هفاك ،هدرك اديپ تلوهس عيانص و مولع ميلعت تلآ هك اي و ًاروكذ ،ىودب اي ىرضح ،ىتاهد اي و ىرهش ،مالسا و مولع ميلعت و داوس ليصحت هب سورپ تلم دننام ًاثانا

رد هتفر هتفر و دراذگ ىقرت هرياد هب اپ ،هتفاي ناكما عيانص .«دناسرب اپورا ىلاها هب ار دوخ ندمت ملاع اما ،درامشيم رگيد نايدا زا رت رب ار مالسا تابوتكم رد وا شلاچ هب نانچ ار نيد نيرترب نيا هك ميشاب هتشاد هجوت .دنام ىمن ىقاب ىا هناخ تفاثك زج نيد نيا زا هك دشكيم دامن نيرت سدقم و نيرترب نيا ،مالسا ىادخ ،«هللا» هب ار «ديحوت» ىنعي ،ناميا تسخن لصا و تيمالسا

هللا لوسر ماقم و دهد ىم لزنت «دمحم ىشكاج بصنم» هك دنكيم حيرشت و فيرعت ىتالمج اب ار هللا لوسر نانز و :دناسريم بيسآ ىتخسب ار ىراد نيد صخش ره هظفاح اي دياب ًالقا شنز دش ربمغيپ هك ره ،افَرُظ دنا هتفگ تسار» ]راك هزب و نامرفان[ هيصاع اي ]لامشرق و نابز دب[ هطيلس .«دوشب هب ىتافتلا ،نارود نيا ناريگ هدرخ و نادنمشيدنا زا ىخرب ،«تيرح» نوچ ىياه هژاو .دنا هدركن هدازدنوخآ نابز زا شيپ نامز ىناعم اب ار هريغ و «تاحالصا» و «تلم» نآ ىبدا و ىنيد راب هب و ،هتسناد ىكي «تابوتكم» فينصت زا و هتشاد هجوت رتشيب ىو نامز جيار نابز رد اه هژاو...دنا هداتفا رود هدازدنوخآ ىبالقنا شنم ،«نهيم» ،«تلم» نوچ ىياهژاو هك تسا تسرد نيا

رتشيب و هدمآ ىسراف گنهرف رد «تاحالصا» و «تيرح»

Page 168: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

دراد ىنافرع هاگ و ىنيد راب 116 اه هژاو نيمه هكنانچمه . ىبهذم راب ىرگنشور رصع زا لبق مه برغ گنهرف رد و ىوتحم كي اه هژاو نيا ىيانشور رصع عولط اب .تشاد ىداصتقا و ىسايس ،ىعامتجا ،ىقوقح ،ىفسلف ىيانعم و روظنم .دش هداد اهنآ هب ىديدج فيراعت و .درك اديپ هك تسا ىفيرعت و ىنعم نامه هدازدنوخآ دوصقم هژاو نامه هب وا .دندركيم دافتسم نآ زا هسنارف نويبالقنا و ىملع ،ىعامتجا ،ىفسلف ىسابل ىميدق و هنهك ىاه .تسا هدناشوپ ىداصتقا هنادنمدرخ ىاهينوگرگد و اهراجاق ىتايليا تموكح سيسأت نيا و .دش زاغآ ىداليم ۱۹ نرق رد ،اپورا رد ىعامتجا نانآ ىناحور ناتسدمه و نارگتموكح ار ىگناگود و داضت و ىرادروشك شور هك دنيامن كرد و رواب دنتسناوت ىمن .تسا هدش هديشك تسب نب هب ،هتشذگ نورق ىرورپ تما و ىلم ىهاگآ دوخ و ىراديب اب تشاد ليم هدازدنوخآ بكرم رب ار زاغآ نيا ىناريا ىعمج تيوه نتخيگنارب هشيدنا و تاركفت ور شيپ رد ىو .دناشن ىا هنادنمدرخ رس تشپ رد و ىياپورا نافوسليف هناهاوخيدازآ ىاه نينچ اب .تشاد رطاخ رد ار ىناريا هتشذگ ندمت و گنهرف ىروشك .دومن ىم ىندش ،ىيوگلا نينچ ققحت ىا هناوتشپ ،ناهج ىقرتم و ندمتم ىاهتلم نايم دهاوخيم هك ىتلم و ،دنك ىربارب نانآ اب و دشاب هتشاد دوخ بسانم ىهاگياج ىاج هب ات دباي زاب ار دوخ هتفر تسد زا ىلم رورغ دياب ىم رد ار دوخ ناكاين ىاهيزوريپ ساسحا ،ىراوخ و ىگدنامرد

116 رد تاركب «تلم» هژاو و هدمآ «نهيم» هژاو ىسودرف همانهاش رد[ و مود دلج ،«ادخهد همان تغل» هب دينك هعجارم ،دوشيم هديد مظن و رثن]هنيبوچ مارهب فيلأت «ناريا رد تسايس و عيشت» موس

Page 169: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

هدنز ىعمج ناور و حور رد هراب ود ندمت و گنهرف هصرع.دنادرگ ،هك دوب ىدارفا هعومجم زا ترابع هدازدنوخآ ىارب تلم

ار تلود ،ىموق و ىسايس كلسم و بهذم زا رظنفرص ىنعمب .دنشاب ىم تيمكاح قح ىاراد و دنهد ىم ليكشت ىيايفارغج هدودحم رد هك ىناسنا دارفا زا ىهورگ ،رگيد....دنتسه تموكح كي تردق عبات و دننكيم ىگدنز ىنيعم و گنهرف زا هك دوب ىلم ىرايشه هدازدنوخآ فده اب هارمه و تفرگيم همشچرس نهك و ىميدق ىاهدنويپ «ىتسود نهيم» ،«ىتسرپ نطو» اي ىهاوخنطو كاردا اديپ ىديدج ىسايس و ىعامتجا ،ىفسلف ىنعم و فيرعت .درك ىم هظعوم و هنارعاش تالمج و تايبا هب ناريا تايبدا خيرات رد ،«ىتفم» داقتنا رد و ميروخيم رب ناوارف هناقفشم ىاه ،«هشيپ سولاس و روزم ناشوپ هقرخ» ،«عرش ىضاق» :ديارسب هك دوب شوخرس ىماج ىتح .ميناوخيم ناوارف فراع ريخلاوبا ديعسوبا اي و .«مين هعيش گس و ىنس رخ» راك نيا ،دوشن ناريو هرانم و دجسم ات»:تفگيم فورعم ،دوشن ناميا رفك و رفك ناميا ات ،دوشن ناماس هب ىردنلق هتفگ دوخ نامز رد ىيانس .«دوشن ناملسم ًاتقيقح هدنب كي هكنوچ .مينز رگيد هر ار ناتسرپ دجسم نيا گنن»:دوب اه قون و قن نيا اما «مينك ناريو ار هلبق ،دش هگفال دجسم اب ىطابترا ىلكب هنايشنم و هنارعاش ىاهفازگ و فال و ًالماك هك هدازدنوخآ ىلعحتفازريم ىبالقنا ىاه هشيدنا رد هدازدنوخآ دوخ .درادن تشاد ىفسلف ىناينب و هشير دننكيم اعدا هك ىنايارس هناسفا و نيدقتنم تاماهبا باوج ،دراد ىسراف تايبدا رد ىميدق ىا هشير تاحالصا ركف هك دوخ ىاه همانشيامن مجرتم ىغاد هچارق رفعج ازريم هب

Page 170: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

:دسيونيم ،دشاب هناردپ و هناقفشم هاوخ ظعو و تحيصن هك دينادب»

رد ًالصا ،كلذ لاثما و منهج فوخ ليبق زا ،هناديدهت هاوخ نانزهار و نادزد عيمج .درادن هدياف و ريثأت ىناسنا جازم رركم نابيرف مدرم و ناراكمتس و ناملاظ و نالتاق و شيب و مك حياصن و ظعاوم و دنا هدينش ار منهج فاصوا ناشدوخ تيصاخ و دب لمع زا اذه عم .دنا هدرك عامتسا ازريم هب هدازدنوخآ هاگنآ ،«...دنوش ىمن رادرب تسد رد «ىسك رگا» هك دنكيم ىروآ داي ىغاد هچارق رفعج نم هب ار شليالد ديآ رد هلداجم ماقم» رد وگتفگ و ثحب شدنتسم هك ىنيهارب اب ار شباوج نم ]ات[ ،دينك مالعا ار شليالد و مهد ىم تساپوروي نافوسليف رهشا تافينصت نامز ناريگ هدرخ باوج رد هدازدنوخآ «منك ىم لطاب نامز :دسيونيم فاب لايخ ناگدنيآ باوج رد دياش و دوخ نيا .تسا هتشذگ ىنيوزق ظعاو عيفر دمحم الم و ىدعس«تسا رگيد رصع رصع 117 . ىاه هشيدنا ريثأت ريز ىا هغارم نيدباعلا نيز جاح همانتحايس» مود دلج همدقم رد ار بلطم نيمه هدازدنوخآ هب باطخ ،رگيد ىنابزب «بصعت ىالب اي گيب ميهاربا :دنكيم نايب نايناريا هب ار نادب و كين ار ناكين ]نايناريا[ هك هديسر نآ ماگنه» دب و كين تلم نيا زا سپ و دننك داي نيرفن اب و تشز مان هب ىلم خيرات هحفص رد ار لمع ره لصاح و هديجنس ار بلاطم هنوگ نيا ام زيزع نطو رد لاح ات ...دنراذگ راگداي هچ ره ...هدزن مد نطو بح زا ىسك و هدماين هتشاگن اي عمش و هناورپ و لگ و لبلب قشع ىادوس رد دنا هتشون

117 ]تسا هدمآ رخآ رد ،ىغاد هچارق رفعج ازريم هب ىلعحتف ازريم همان[

Page 171: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

ريغ حودمم حدم اي فنصم و فلؤم تليضف راهظا هب عجار قشع ىادوس هك دننادب ام نانطو مه ...هدوب قحتسم نيب هك زايا و دومحم و نيريش و داهرف و ىليل و نونجم دوخ ىاه هماكچ و همان رد و فورعم ناريا ىارعش و ابدا

ىابدا ...تسه زين رگيد ىقشع ،دننار ىمن نخس نآ زا زج نيا زا دعب ،دنتسه رنه اب راكفا راهظا و ملق رد هك ناريا

هداس تارابع و هحضاو تاملك اب ًارثن و ًامظن ار نطو بح«...دنيامن ميدقت ماع و صاخ هب 118 . و ناريا هك دوب ليام ىرگيد سكره زا شيب هدازدنوخآ و .دنيبب گنهرف و ندمت عيفر هلق رد و دازآ ار نايناريا ىقرت و ددجت هب ناوت ىمن هك تسناديم ىنشور و ىبوخب ،ديشك ريزب ار نايالم و ناهاش دادبتسا و تفاي تسد وا .هبناج همه بالقنا كي و نيداينب لوحت كي نودب ندراذگناينب و ،نوناق تموكح و ىساركومد هك تسناديم ىنتفاي تسد ناگتشذگديلقت هار زا دنمدرخ هعماج كي ،ىسايس ،ىعامتجا ىاه تنس ىمامت دياب ىم هكلب .تسين رييغت نب و خيب زا ار ىبهذم هژيوب و ىگنهرف و ىداصتقا...داد نايم رد اهنت هن ،تهج همه زا ،تارييغت موزل ركف هك ىناسك رد هكلب ،ىناريا نادنمشيدنا و ناهاوخيدازآ هدرك ىهدنامرف و ىربهر ىرازت هيسور شترا هيلع ار گنج مه هنطلسلا بيان ازريم سابع اتح .دمآ ديدپ مه دندوب رد ىتامادقا هب تسد و دش ناريا رد تاحالصا موزل هجوتم بسك ىارب اپورا هب ار ىناسك و دز شترا هديسوپ ماظن ىا هقبط نيلوا نويناحور هك .دومن هناور كينكت و شناد

118 ملق هب همانتحايس مود دلج همدقم» ىا هغارم نيدباعلا نيز جاح[ ]«شدوخ

Page 172: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

زاربا ىو دنب مين تاحالصا اب ار دوخ تفلاخم هك دندوب...دنتشاد

119مهدزون نرق ات زگ ره كي نيب ،نآ زا سپ و ،ناريا هدشن هديد ىا هطبار نينچ ،شتلم و هاوخيدازآ دنمشيدنا و رمتسم نانچنآ ،ناهاوخيدازآ رب هدازدنوخآ ريثأت .تسا دوخ دنا هتسناوتن نونك ات نانآ زا مادكچيه هك تسا قيمع و دنيامن اهر وا ىبالقنا ىاه هشيدنا و تاركفت ذوفن زا ار ناهاوخ و هتخيهرف ىناريا ره هنوگ رب وا سفن ىمرگ زونه ركفنشور هناگي و اهنت ىو .دوشيم ساسحا ،ددجت و ىقرت و ىونعم ىاهزاين و اهوزرآ اب شياهوزرآ هك تسا ىناريا و ناريا هداز ىو .دراد تقباطم ًالماك شتلم ىنامسج تاذل ىنغ ،نيرت تردق رپ هك تسا ىناريا ىاه تنس هدرورپ نيرتزومرم ببس نيمه هب و نيرت ىيانثتسا دياش و ،نيرت ناهج گنهرف و ندمت ىاه هراوهاگ نيرت نهك رامش رد و...دوريم رامشب ىميمص و هداس هدازدنوخآ ىعامتجا ـ ىفسلف هاگتسد خوسر ناريا ناهاوخيدازآ ناج و لد رد ببس نيمهب .تسا نايناريا ىاه تبيصم مجرتم ىو هك اريز .تفاي ىتلزنم و و هبيرغ دوخ نهيم رد هك دوب سرا هناخدور ىوس ود.دندوب هدناماو تمكح ىايرد لحاس ىاهيهام شوگ اب ار دوخ مييايب تابوتكم[ [«تابوتكم» غارسب و مىيامنن مرگرس هدازدنوخآ ناريا رد ىناهنپ ىنمؤم رقاب رصاعم ققحم و هدنسيون طسوت راب نيتسخن نتم .ديدرگن رشتنم و ديدرگ هتشذگ ميژر روسناس راتفرگ اما ،دش پاچ

119 ۱۸٦۳/ىرمق ىرجه ۱۲۸۰ خيرات رد ،تابوتكم باتك زا بوتكم نيلوا[ ]تسا هدش هتشون ىداليم

Page 173: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

رفعج دمحم ديس رتكد داتسا داي هدنز ىراكمه اب «تابوتكم» ىنونك ۱۹۸٥/۱۳٦٤ دادرخ رد «زورما درم» تاراشتنا طسوت و هيهت بوجحم زا سپ ،لماك اما ،ديدج ىنيچ فورح اب نونكا .ديسر پاچ هب ناملآ رد هك «ديق» ناونع ريز هدازدنوخآ ىاهسيونريز .تسا هدمآ مراتفگشيپ منيب ىم مزال مراد ندب رد ىناج ات .دنتسه صخشم ،هدرب راكب شدوخ ،زورما درم :منك فارتعا ىا هملك دنچ «زورما درم تاراشتنا» نوماريپ ىصخش ىياراد شورف زا نآ هيامرس .تشادن ىرگيد راي نم دوخ زج .درك ميدقت روشك جراخ نايناريا هب ىندناوخ باتك دنچ و دش نيمأت نم ثعاب و ديسر پاچب ناريا رد نم هزاجا و ىهاگآ نودب راثآ نيا زا ىخرب ،زورما درم تاراشتنا .دش روشك جراخ رد ماهبا و شورف رد لالتخا همادا دوخ راكب تسناوتن ببس نيمهب ،تشادن ىدام عفن هنوگچيه]هنيبوچ مارهب .دوب راك نيا هزيگنا منهيم ناريا هب قشع اهنت.دهد نرق هكلب ،مهدزون نرق ىعامتجا ،ىفسلف رثا نيرتمهم ]...ميورب ناريا متسيب كي لاح نيع رد ،تس ىفسلف رثا كي هدازدنوخآ تابوتكم ريز اريز .دور ىم رامشب زين ىعامتجا ـ ىسايس تسفينام ىلم بالقنا و ىهاوخيدازآ ىاه شبنج ىركف ىانب تسخن تاحفص رد وا .دور ىم رامشب ناريا تيطورشم ىنعي ،«تلم بح و ىتسرپ نطو» هناهاگآ تابوتكم هظفاح هب .دنكيم هدنز هراب ود ار ىناريا مسيلانويسان قرع و «ىلم قافتا» ،ىلم تيوه ات ،دنز ىم رگنلت نايناريا ىا هزات نايرج وا هدز مالسا و هدرم قورع رد هرابود ،ىلم و ناريا راب تفخ ىاه گنج زا سپ هك نايناريا .دريگب دوخ ،دوخ ىاهنيمزرس نداد تسد زا لابندب و هيسور زا ىربنامرف تلذ و هداد تسد زا ار دوخ ىلم ىهاگآ حور ات دندوب ىدنمشيدنا جاتحم ،دندوب هتفريذپ ار اهسور ىاهتسكش نيا تلع و دمدب اهنآ هدرم دبلاك رد ىديدج ىريبعت وا ىناسنا ىاهايور هكلب ات .ديامن نايامن ار نيگنن .دريگ هراب ود

Page 174: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

مسيلانويسان ىبوخب ىا هشيدنا چيه ،ريقحت اهلاس زا سپ ناهاوخيدازآ ىفطاع ىاهزاين ىوگخساپ تسناوت ىمن ىناريا مسيلانويسان هك تسا ىسك نيلوا هدازدنوخآ .دشاب ىژولوئديا زا ىشخب هب دوخ ىفسلف هاگتسد رد ار نابز زا بوكِسم خرهاش دياش .درك ليدبت ىهاوخيدازآ:ديوگيم هدازدنوخآ اب دروخرب رد سور و ناريا ىاهگنج نامز زا هك ىمدرم»

تكرب زا هك نونكا دندوب هديشك ىنوبز بيرغ و هزات ىندمت نازرل ىاهاپ رب دنتساوخ ىم ،دوخ تيوه هب ىهاگآ خيرات زا هك دندوب ىسفن هب دامتعا دنمزاين ،دنتسياب اب ،هرود نيا اريز .دندروآ ىم تسدب رتمك ناريا ىمالسا مه ىاهناملسم گنهرف و ىنيب ناهج و اهنيمزرس و ماوقا

و بيشن و زارف ،رگيد ىوس زا .تسا هتخيمآ راوج ىايسآ ىاهكرت و اهلوغم و اهبرع اب هطبار ىاهيماكان رد نديزغل و نيمز برغم اب ىدعب ىيانشآ اي ،ىزكرم ىم نامگ اي ؛دوبن ىزارفارس هيام ،راد هنماد ىبيشارس نابز و مالسا نيد ببس هب ـ هكنآ هژيوب .تسين هك دندرك بدا زجب ـ ام هتشذگ هرازه ىاهبنارگ ىاهدرواتسد ـ ىبرع و دوبن نامدوخ نآ زا طقف ـ اهرنه ىا هراپ و ىسراف.دنتشاد ىمهس نآ رد زين نارگيد ،ىيوس زا گرزب ىروتارپما هس اب مالسا زا شيپ ناريا اما اب ،رگيد ىوس زا ىونام و ،ىرهم ،ىتشترز ىاهنييآ و ىارب ،زارد ىخيرات و دوخب راوتسا ىگنهرف و ندمت ات دومن ىم ريذپ ان بيسآ ىهانپ ناج و هاگ هيكت ىرگيناريا همشچرس نيا زا ار دوخ شطع ،راختفا هنشت ِناتسرپ نهيم.دنناشن ورف نيشيپ راگزور هب ىگنوگچ و تسا مسيلانويسان تسد رازبا هشيمه خيرات وج هزيتس ،ورَسپ اي ورشيپ تلصخ هب ىگتسب نآ ندرب راك

Page 175: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

هب ات .دراد مسيلانويسان ريذپ ىتشآ و هنامدرم اي ،مجاهم و زاب شياهنامرآ ىارو زا ار هتشذگ ،دصق نودب ىّتح اي دصق.دروآرد دوخ نامز تمدخ هب و دزاسب و اهييناوت هراب رد فازگ و فال اب وج هزيتس ىيارگ ىلم ًالومعم نارگيد ىاهشزرا نتفرگ هديد ان و دوخ ىيامن گرزب هناگيب ىاهگنهرف رب ار هار و دراد ىراگزاس ان رس نآ اب

ىرايسب رد .دنامب ريذپان بيسآ دوخ هعلق نورد ات ددنب ىم ،ىبهذم ،ىموق ىاه تيلقا ـ ناگناگيب نايم رد ،اهاج زا هانگ ات دباي ىم الب رپس ... ىزرم نورد ىگنهرف و ىداژن نيا ام دزن رد ...دزادنيب اهنآ ندرگ هب ار ىلم ىاهيماك ان رپ ناتسرپ نهيم زا ىرايسب .دوب رامعتسا و بَرَع الب رپس و زاغآرس ار بارعا ىزوريپ و نايناساس تسكش ،روش تلع و دنتسناد ىم نايناريا ىزور هايس ىخيرات همشچرس ىراكنايز و ،ىيوج دوس ،ذوفن رد ّقحب ار دوجوم و رگيد دهاش دوخ هك ،سيلگنا و سور هژيوب ،ىرامعتسا ىاهتردق ىنمشد و برَع زا ىرازيب ...دنديد ىم دندوب نآ هزور ره ىفن و راكنا زا هك دوب ىا هزيگنا ود رگرامعتسا ِبرغ اب دنام ىم لاح نيمه رد طقف رگا و تفرگ ىم هيام ىرگيد.تشاد ىمن دوخ رد ندش هتسب و نديزخ ورف زج ىلصاح برغ لابق رد راگزور نآ ناتسرپ نهيم ساسحا اما اي «ىرازيب» رد طقف هك دوب نآ زا رت هديچپ رگرامعتسا

هكنوچ ،دماجنيب ىگتفيش دوخ هب و دوش هصالخ «ترفن» ىوگلا ىور زا روشك تفرشيپ و ىياز زاب دنموزرآ اهنآ .دندوب نانآ اب ىدننامه ،ماجنارس و نارگرامعتسا نامه ىور هب زاب ىاه هزاورد اب ناىارگ ىلم قوش و روش سپ اريز .تفاي تاجن ىگراوگنس زا و دنام هدوشگ نيمز برغم تروص هب هك ىندمت دنمزآ ىيوخ هدنرد زا هكنيا اب هوتس هب درك ىم زابرس ىرامعتسا ىاهگنج و اهتسايس

Page 176: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

هافر و ىملع و ىدام ىرترب و ىياناوت ،دندوب هدمآ ىم ترسح و ىگتفيرف اب ار نآ ىعامتجا«... دنتسيرگن 120 . ار نايناريا لايخ غرم ،ناريا نهك خيرات هدازدنوخآ رظنب ماما نيبيان و راجاق كرت ناهاش دادبتسا اب هزرابم ىارب ًالوصا و ىپرد ىپ ىاه تسكش ىلصا نيلماع هك بياغ زاورپ هب ،دندوب ناهج للم رگيد زا ناريا تلم ىگدنام بقع و گنهرف هليسو نياب دهاوخيم دياش ىو .دروآ ىم رد.دنز هرگ رتهب و نشور ىا هدنيآ هب ار ناريا هتشذگ ندمت ىلكب هدازدنوخآ نامز رد ،ندوب تلم هدارا ،ىتسود نهيم ىاه هضور ندناوخ هك ميدناوخ و دوب هدش دوبان و وحم مظنم شترا اب گنج ىاه هصرع رد «البرك ىارحص» ىناور رظن زا ار نايناريا تسناوتن ،نايالم طسوت ،ىرازت ظفح ثعاب و كيرحت و زيهجت ،،ناريا نانمشد اب هلباقم رد و «ىتسرپ نطو» ،هدازدنوخآ رظنب .ددرگ نهيم تادحرس ىروشك مه نآ ،روشك كي ندمت و خيرات ىاهيگژيو رب هيكت و ،هتشاد ندمت و گنهرف ،خيرات ىازارد هب هك ،ناريا نوچ نآ ىاهزرم زا عافد ىارب اهيگژيو نيا تيوقت و هعسوت موجه لباقم رد ،روشك نآ ندمت و گنهرف زا ،روشك.دشاب ىم ىرورض رايسب ىجراخ

120 ،۱۳۱٥ -۱۳۰۰ ىاهلاس «عامتجا تشذگرس و تايبدا ناتساد»[ راتشون نيا رد .۱۳۷۳ نارهت ،نازرف پاچ،بوكسم خرهاش فيلأت مسيلانويسان و ىيارگ ىلم هب هاتوك ىا همدقم زا سپ بوكسم خرهاش هشيدنا زا ىباذج ىسررب و .دراد هجوت هاش اضر عولط و هيراجاق رخاوا ،اينريپ هلودلاريشم ،دوادروپ ،راهب ،ىخرف ،فراع ،ىقشع ىتسود نهيم ،زورهب حيبذ ،ىتوهال ،ىسيفن ديعس ،ىغورف ىلع دمحم ،ىنيوزق دمحم نيا ندناوخ .دهديم هئارا ار نارگيد و ىورسك دمحا ،تياده قداص]مينكيم هيصوت ار باتك

Page 177: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

كي ار ناريا ندش ىمالسا و ناريا هب ار بارعا شروي وا هلباقم ىارب و دناديم ىقالخا و ىگنهرف ،ىخيرات تسكش هك دنيب ىمن نيا زج ىا هراچ ،بياغ ماما نيبيان و مالسا اب هب و دنزادنا ىرانكب ار «ىبيرف ماوع هاگتسد» نيا نايناريا

.دنروآ ىور ىلقع نيناوق و تموكح نرق رد اه هتشذگ ديدجت هك تسا دنمدرخ رادقم نآ وا

ندرك وگزاب اب دراد ليم وا .تسين نكمم ىيارگدرخ ار ىناريا داقن لقع ،ناريا گنهرف و ندمت ىدنمهوكش ىمالسا دض «نويسلور» كي ىارب ار نانآ و راديب هرابود رصع و هار رد ملع ناوراك هك تسناديم ىو .ديامن هدامآ

همه هك ار تالوحت نيا ىنيگنس و تسا هدش زاغآ تعنص رب ،داد دهاوخ و هداد رييغت ار ىگنهرف ،ىنيد ىاهشزرا هك دوب دهاش وا .دمآ دهاوخ ليقث و نارگ نايناريا شود هرپ دنراد ليم ،نانآ ىناحور ناتسدمه و راجاق ناهاشداپ دننادرگرب بقع هب راتشك و دادبتسا اب ار نامز ناخرچ ىاه.دنرادزاب ولجب شخرچ زا ارنآ تسين نكمم رگا و هك درك تباث راب نيتسخن ىارب هك تسا ىسك نيلوا وا تدش و ىرورض ىدازآ هب نديسر ىارب مالسا اب هزرابم رتمك ،بياغ ماما نيبيان و ىودب نايلوتم و مالسا اب هزرابم نازادرپ نخس ...تسين گنج ناديم رد ىشك ريشمش زا باوخ روتوم ندنار شيپ هب ىارب ار هار ود اهنت ،وا نامز و دبتسم اب ىهارمه ىكي :دنتخانش ىم ناريا عامتجا هدولآ ىب و ديدج الماك ىهار وا اما .ىگدنز نتفرگ دنخشير هب اي تراسج ىناريا چيه وا نامز ات هك درك باختنا ار ريظن نيد ىايلوا» هيلع «بالقنا» نآ و دوب هدركن اديپ ارنآ نايب هاجنپ ودصكي وا .دوب «ىتوپسيد ناياورنامرف» و «مالسا

نايب ار دوخ ىمالسا دض دياقع تابوتكم رد شيپ لاس ىايلوا» ار ام ىدازآ ،«تيرح» هك دوب دقتعم اريز ،درك

Page 178: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

تاروما عيمج رد ار ام ،هتفرگ ام تسد زا مالسا نيد هدرك ناشدوخ ىهن و رما عبات و ليذر دبع هيلكلب هيناحور و «ميمورحم ىدازآ تمعن زا» تايونعم هلوقم رد سپ «دنا

ام تسد زا ىتوپسيد ناياورنامرف ار ام هينامسج تيرح» موكحم ار ام هرملاب هيويند تايح نيا رد و ،هتفرگ ماسقا و عاونا شكراب ...هدرك ناشدوخ تاشيامرف

ام مه هدام نيا رد .دنا هدومن هقاش تافيلكت و تاليمحت ىدازآ تمعن زا ،هدوب ناملاظ رايتخا ىب ناگدنب و ليلذ دبع ملظ هب نداد ناياپ ىارب هدازدنوخآ خساپ .«ميا هرهب ىب :تسا «بالقنا» دبتسم ناياورنامرف و مالسا نيد ىايلوا

راتفر زا مدرم هك تسا ىتلاح نانچ زا ترابع نويسلور» قافتا شروش هب و هدمآ هوتس هب ملاظ و توپسيد هاشداپ دوخ تداعس و شياسآ تهج هب ،هدومن عفد ار وا ،هدرك گنرف ناركفنشور فالخ رب اما ،«دننك عضو نوناق ار «تما ماما» ىياورنامرف و«ىمالسا بالقنا»،هتفر شيپ لاس هاجنپ و دصكي رد هكلب ،درك ىمن «زيوجت» قفاوم نافوسليف زيوجت بسح رب دوخ ىارب» دوب دقتعم زا ىبالقنا شبنج كي .«دننيزگ رب ىا هزات نييآ ،لقع هيلع «مدرم» هك تسا ىبالقنا ىنامز هدازدنوخآ هاگديد شروش» هب «توپسيد هاشداپ» و «مالسا نيد ىايلوا» ىسنوق تنطلس» هدازدنوخآ ببس نيمهب .دننك «قافتا داهنشيپ ار هطورشم ماظن ،«نويستتسنوك» اي و «ىستوت ،هننقم هوق هس رد ار نايالم و هاشداپ تلاخد مدع و دركيم.درمشيم مزال و ىرورض هىئاضق و هيرجم مكلم ازريم ،ىنامرك ناخاقآ ازريم فالخ رب هدازدنوخآ ازريم ،ىزيربت فوبلاط ،ىدابآدسا نيدلا لامج ديس ،ناخ هشيدنا ،نارگيد و هلودلاراشتسم و رالاسهپس ناخ نسح زا ىخرب .دوب دقتعم هدام تلاصا هب و تشادن ىنيد

Page 179: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

رد اپورا رد ار تلودو تموكح لوصا ىناريا نادنمشيدنا ماظن و دندرك ىم وجتسج مالسا ىسايس ماكحا .دنتشادنپ ىم ىكي «ىمالسا تروشم» اب ار تيطورشم هلوقم اب ار وسر كاژ ناژ «ىعامتجا دادرارق» موهفم ىا هدع اتح .دندرمشيم ىكي نيملسم «عامجا» و «تعيب» تعيرش اب قبطنم ار «ىروهمج» لوصا هتسنادن نايالم زا داتسا لوقب اهريسفت و اهريبعت نيا همه .دندركيم ضرف ،اجك عامجا و تعيب اريز ،دوب ىنعم ىب» :تيمدآ نوديرف اب ىطبر هچ ىبرغ هطورشم ماظن !اجك ىعامتجا دادرارق ىفرع نوناق هطورشم ماظن رد !تشاد ىمالسا تروشم تموكح رد .ديدرگ ىم عضو ىناسنا لقع اب تبثم تيطورشم» ساسا .دوب «ىدبعت ىعرش نوناق ،ىمالسا انب نيد زا تسايس قلطم كيكفت و ىفرع هفسلف رب ىبرغ رگيدمه رد نيد و تسايس ،ىمالسا تلود رد .دوب هدش ىنيد موهفم تعيرش رد تلادع .دوب هدش ىكي هتشگ ماغدا ،تلادع ءاشنم ىئاپورا ىسايس هفسلف رد اما ،تشاد.«دوب لقع و ىعيبط ار ىبرغ ديدج تموكح هفسلف لوصا» نايناريا زا ىخرب قوقح رب ىياپورا ىفرع تموكح ناكرا .دندوب هديمهفن ًاساسا تعيرش ؛دوب هتشگ انب تلم هدارا و درف ىعيبط فلاخم نآ اب و[ تخانش ىمن ار تلم هدارا و ىعيبط قوقح ىمالسا ىايند ىسايس ناگدنسيون همه نايم رد ...]دوب ضقانت هك ميسانش ىم ار ىلعحتف ازريم اهنت ،هرود نآ رد ،درك مالعا اراكشآ ار تعيرش و ىبرغ تسايس هفسلف قلطم كيكفت ،دوب ىبرغ ىفرع ىساسا نوناق عفادم نوناق رد ار تلادع ،درمش ىم مزال ار تنايد و تسايس زا ىنيد تلادع هب و درك ىم وج و تسج ىلقع هعوضوم نيئآ نايم ىقيفلت ره فلاخم هرخالاب و ،تشادن داقتعا هياپ

Page 180: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

رظن زا عقاو رد .دوب تعيرش لوصا و ىياپورا تسايس هفسلف و لقعت رصع رايع لماك هدنيامن ىسايس ركفت«تسا مسيلاربيل 121 . رايسب ناريا ىرگنشور رصع راثآ نايم رد وا راثآ هاگياج رد .تسا نايناريا ىراديب رصع ىاهنامرآ رگنايب و زاتمم هناهاگآ روطب ىميظع راك نينچ هاگچيه وا زا سپ و هتشذگ هب گرزب نينچ نيا ،هدارا تراسج زگره و هدشن هتشون.تسا هدماين لئان «تابوتكم» زا رتهب ىشاداپ هماج ار وا ىميمص ىاهرادشه ،ىقرتم ىاه هشيدنا رگا كيرات رد ىمالسا دادبتسا زورما ،ميدوب هدناشوپ لمع هدركن ذوفن و خوسر ام هناشاك و هناخ ىاه هشوگ نيرت هن هدازدنوخآ ىلعحتف ازريم اب ام دنويپ ،ببس نيمهب و دوب.....تساراوتسا مكحم شيپ زا شيب هكلب ،رادياپ اهنت...ىقرت و ددجت ،ىدازآ هشيدنا دادبتسا» لاس دص دنچ باتزاب ناريا ىراديب شبنج دادبتسا» هيلع ىسايس و ىركف ىتضهن .دوب «ىمالسا

تسد اهلاس هك «تيناحور دادبتسا» و «هيراجاق تموكح ناريا مدرم هماع هيلع ىدعت و ملظ هب رگيدكي شوغآ رد .دندوب لوغشم هشيدنا سپس و ناريا رد ىراديب ىركف رصانع نيرتمهم ىمدرم و ىلم بالقنا ىزوريپ هاگنآ و ىهاوخ هطورشم مدرم ،ىهاوخيدازآ ركفت رد دياب ىم ار ناريا هطورشم .درك وجتسج ىداصتقا و ىسايس ىساركومد ،ىرالاس

121 روسفورپ رتكد فيلأت «هدازدنوخآ ىلعحتف ازريم ىاه هشيدنا»[ ىيانثتسا و اتكي تلزنم كرد ىارب .۱٥٤ ات ۱٥۲ تاحفص ،تيمدآ نوديرف باتك نيمه هب ،ناريا رد ىسايس ىاه هشيدنا خيرات رد هدازدنوخآ]دينك هعجارم

Page 181: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

و ىمدرم ىاهشبنج همه دننام ،اهوزرآ نيا هب نديسر ىارب و دنتشاد تكراشم ىنوگانوگ ىاهرشق و تاقبط ،ىلم لابند ار ىرياغتم و نوگانوگ ىاه هتساوخ و فادها ًاقطنم حالصا ،نانيب نشور ،نويبالقنا ،ناهاوخيدازآ .دندركيم نيا هدنزاس ىلصا رصانع نارگراك و ناناگرزاب ،نابلط.دندوب ىبالقنا و ىركف تضهن

تموكح رد ريخا ىاهلاس رمتسم تاغيلبت فالخ رب تضهن ىركف ناربهر و نارادمچرپ نويناحور ،ىمالسا زا ىدادعت شيارگ .دندوبن ناريا رد ىرگنشور و ىراديب هنارگ هليح ،ناريا هطورشم بالقنا ىزوريپ هماگنه رد نانآ هتخومآ اب نويناحور دنتسناوت ىمن و دوب هنابلط تصرف و ناريا تيطورشم بالقنا ناربهر دوخ ىفارخ ىمالسا ىاه رد مدرم ىمومع مايق رد تيناحور زا ىشخب هكلب ،دنشاب مايق نيا هب دوخ ماقم و عقوم ظفح ىارب هناكريز ،هار همين نوناق ممتم» هسيسد و گنرين اب هرخالاب و دنتسويپ ىلم و «تعيرش» ناراد هضيب دوس هب ار «ىساسا

هب ،تيناحور تردق ماكحتسا و رارمتسا و «نارادمتعيرش».دندناسر ىلم ىاروش سلجم بيوصت ،نآرق رد تسا ىنتسناد هچنآ هك دنتشادنپ ىم نويناحور .تسين رافك شناد هب ىزاين و تسا هدمآ تياور و ثيدح زا ىمالسا هيلوا نورق رد ناطلس تموكح تيعورشم ًالوصا

هقرف هك اهدعب و ديدرگ حرطم تنس لها ىاملع بناج رارق نايعيش شريذپ دروم دمآ دوجوب هعيش ىاهتموكح تيناقح ركنم اهدعب هعيش نويناحور.تفرگ دودح هچ رگا ،دندش نامز ماما تبيغ هرود رد ىويند تلاخد مدع هب ىضعب .دوب توافتم اهتموكح اب ناشتفلاخم دح ات رگيد ىا هدع و دندرك ىم افتكا ىسايس روما رد

Page 182: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

شيپ اهقف تموكح رارقتسا و ىويند ىاهتموكح هيلع هزرابم رسارس دياب» هك دندوب دقتعم اهقف زا ىا هدع .دنتفر ىم شيرق هليبق زا هفيلخ نآ و هفيلخ كي عبات مالسا ناهج هك سكره» دوب دقتعم ىلازغ .دشاب ربمغيپ هليبق زا ىنعي رگا دشاب هك هليسو رهب دروايب تسدب ار تفالخ اي تنطلس ىنوناق مكاح ار وا دياب ديامن لمع تعيرش رب انب«تسناد 122

نويناحور دياقع زا ىياه هنومن هب هتشذگ تاحفص رد ىلعحتف هب تيالو ماقم ىاطعا و ناطلس تموكح نوماريپ ود ماظن ىروئت هب نامز نآ نويناحور هك ميتفايرد هاش و نويناحور نآ زا بياغ ماما تباين و تيالو ىنعي ،ىبطق.دنتشاد داقتعا ،تسا ناطلس نآ زا تموكح

شخب نيرتمهم هك هاش نيدلارصان تنطلس نارود رد و ناطلس تحلصم هب انب ،تسا هيراجاق هلسلس تموكح ىددعتم تالاسر تايرظن نيا دييأت رد نايالم ،رابرد ىف هيرصانلا ةفحت» هلاسر ،تالاسر نيا زا ىكي .دنا هتشون ىو .تسا ىدنوامد هللارصن الم رثا «هيهلالا ةفرعم هك رتسگ لدع نيطالس و رورپ نيد ناهاشداپ» :دسيونيم نانآ زا تعاطا «دنراگدورپ ترضح هفيلخ و راگديرفآ هياس

122 ار رظن نيمه ناريا ىمالسا ىروهمج ىساسا نوناق مجنپ لصا[ رد ،هجرف هللا لجع ،رصع ىلو ترضح تبيغ نامز رد» :دنكيم دييأت اب و لداع هيقف هدهع رب تماما و رما تيالو ناريا ىمالسا ىروهمج هب ار وا تيرثكا هك تسا ربدم و ريدم ،عاجش ،نامز هب هاگآ ،ىوقت نينچ ىاراد ىهيقف چيه هكيتروص رد و ،دنشاب هتفريذپ و هتخانش ىربهر الاب طيارش دجاو ىاهقف زا بكرم ىربهر ىاروش اي ربهر دشابن ىتيرثكا]«ددرگيم ناريا راد هدهع متفه ودصكي لصا قبط

Page 183: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

و توبن زا دعب تنطلس» ماقم و تسا ضرف نيملسم رب ماكحتسا ىارب هاگنآ و «تسا تيرشب بتارم قوف ،تيالو هك تسا ربخ رد»:دسيونيم و دزاسيم ىتياور دوخ هلدا نيا ]نامزلا بحاص[دوعوم ترضح روهظ نيارق زا ىكي عمج هدام كي رد ود ره داهتجا و تنطلس هاگ ره هك تسا

تيالو و تسا ناطلس هدهعب هك ىسايس تيالو ىنعي «دوش دوش عمج ناطلس صخش رد تسا دهتجم هدهعب هك ىنيد و .تسا مهدزاود ماما ،هعيش دوعوم روهظ مئالع زا نيا

و ناطلس تعاطا سپ ،تسين ريذپ ناكما رما نيا نوچ بجاو و ضرف هعيش ناملسم صخش رب دهتجم تعاطا.«تسا

نويناحور فياظو كيكفت و ميسقت اب ىدنوامد هللارصن الم هنوگره ،تحارص اب ،ىسايس و ىنيد روما هب نيطالس و دسيونيم و دنك ىم در ار تنطلس رد نويناحور هلخادم اريز ،«دوش ىمن لماك ناطلس» هاكچيه «لداع دهتجم» هتسياش هك ىرس ره» و «دنتخاس ىراك رهب ار ىسكره» ،دنك ىرسفا و ىرورس ىاعدا رگا دشابن ىرسفا و تنطلس«دروآ رب شراك زا رامد راگزور ،راگزور كدنا هب 123 . هقلطم و ىدادبتسا تنطلس تخسرس ناعفادم زا رگيد ىكي ،ىئابطابط عيفر دمحم ،تموكح ندوب ىبطق ود هشيدنا و مسا هب شا هلاسر رد ىزيربت ىاملعلا ماظن هب روهشم هفحت» اي «ندمتم للم و لود قوقح» هدننك هارمگ هب ،هدش رشتنم ىرمق ىرجه ۱۳۱۲ لاس رد هك «هيناقاخ ملق دبتسم ناطلس و ىدادبتسا تموكح تبقنم رد ليصفت

123 «ناريا تيطورشم بالقنا و املع» زا لقن ،«هيرصانلا هفحت[ ]۳۱هحفص

Page 184: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

و تماما و تلاسر ماقم حرش زا سپ و دنكيم ىياسرف ىم دهتجم و ناطلس ىنعي ماما نيبيان زا تعاطا بوجو ىكي ،دراد هبنج ود تباين نيا هك دنامن ىفخم» :دسيون .دنيوگ نيد ار نآ هك تلاسر ماكحا و عاضوا هب ملع دّرجم و هماقا ىكي و دنراد ار ملع نيا رونا عرش ىاملع هكنانچ ار نآ هك ملاع نداد ماظن نمض رد عاضوا نامه ىارجا ماما دوخ ار هبنج ود ره نيا و دنيوگ تنطلس و كلم و ءاملع ىلو ،تساراد و عماج مالسلا هيلع ]بياغ[ و طيارش عامتجا مدع تهج هب تبيغ نامز رد نيدهتجم طيارش نيا تقو ره و دنرادن ار هبنج ود نيا نآ تايضتقم ىم رهاظ مالسلا هيلع ماما دوخ ،دوش دوجوم تايضتقم و دومرف دهاوخ روهظ و جورخ ترضح نآ دوخ سپ ...دوش رد ،تسين دوجوم مزاول و طيارش نيا هك تبيغ نامز رد و هب رورش و دسافم عفد و ماظن و مظن ىاقبا و ماكحا ىارجا هك دنجاتحم مدرم همه ،رادتقالاوذ نيطالس هنوگ نيا دوجو لالتخا عنام ،ناشيا دوعسم دوجو راصعا زا ىرصع ره رد هرادا تبيغ نامز رد مرجال .دشاب جرم و جره عفاد و مظن هك نيينابر ءاملع هب ،دوش ىم مسقنم ،رما نيا ىارجا و هك ىنيطالس هب دوش ىم مسقنم و ادخ ماكحا هب دنفراع و ملظ و روج عفر ناشريمض نونكم و تلادع اهنآ تين دهتجم نيا .«... هرهاط تعيرش هب تسا ماكحا عاجرا ناطلس زا تعاطا ىهلبا لامك رد تخبدب و هدزمالسا ىنيد ضيارف زا ار هاش نيدلارصان ملاع هلبق ىنعي دبتسم:دسيونيم و درامشيم ىمن هاشداپ تعاطا هك ره و تسا بجاو ناطلس تعاطا»

لداع ناطلس هب هاگره ...تسا هدركن ادخ تعاطا ،دنك ،دوش لداع ريغ ناطلس هب رصحنم مظن و دشابن سرتسد ]دبتسم ناطلس[ تعاطا و نيكمت نيملسم فيلكت زاب

Page 185: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

نابش نارمكح و دنراد ار دنفسوگ هلگ مكح مدرم ...تسا«...تسا 124 . قلطم تردق هيجوت رد «ندمتم للم و لود قوقح» هلاسر هلاسر .دراد ىنامسآ و ىهلا أشنم هك ىتردق ،تسا تلود اريز .دوشيم عورش هتشذگ نادنمشيدنا زا ىريگ هدرخ اب رب رتشيب ناگتشذگ هك تسا دقتعم ىزيربت ىاملعلا ماظن سپس .«تنطلس» قوقح ات دنتشاد ديكأت «تيعر» قوقح ىخرب لوبق دروم هك ار نايناويد «ندوب بصاغ و هملظ» أشنم» ىو اريز دنك ىمن دييأت ار تسا هعيش نويناحور زا تسا دقتعم و دناد ىم «راگدورپ هدارا ار تلود تردق ىنويناحور ور نيا زا .دنشاب تلود نابيتشپ دياب نويناحور دنا هتخيگنارب تموكح دادبتسا هيلع ضارتعا هب ار مدرم هك ىنيد فيلكت ىارجا هب ار نانآ و دناديم شنزرس هتسياش ار مدرم فيلكت» هك دهد ىم ىوتف هاگنآ .دنكيم هيصوت دوخ هكنآ ىارب تموكح زا تسارچ و نوچ ىب ىربنامرف و مظن رد ماع تحلصم و دماجنا ىم بوشآ هب ىنامرفان نيرتراكمتس دروم رد ىتح ضحم تعاطا نيا .تسا تينما«تسا بجاو مه ناياورنامرف 125 . تلم ليكشت» رد ىا هلاسر ىوسوم نيسح ديس الم ىلكب نكيل ابيز رايسب باتك ناونع هك تشون «ندمتم مولع ىاه هزوح رد مه زونه شور نيا .تسا هدننك هارمگ رپ ىاه مان اب ار دوخ تافيلأت نايالم و دوشيم لابند ىنيد انف رثا رد ىوسوم نيسح ديس الم.دنهديم شيارآ قارطمط

124 تاحفص ،«ناريا تيطورشم تضهن ىژولوئديا» ،تيمدآ نوديرف[ ]لوا پاچ ،نارهت ،مايپ تاراشتنا ،۲۰٤ ات ٥۹۱

125 ]۱۹٦ هحفص ،نيشيپ[

Page 186: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

درف ىدازآ ركنم ىلكب «ندمتم تلم ليكشت» دوخ ريذپان اريز دناد ىم نكمم ريغ ار تسايس نف نتخومآ و دوشيم ،تسا دودرم ديدج شناد ،تسا ىدنوادخ بهاوم زا ملع هك تسس ار تاموهوم و تافارُخ هب مدرم تاداقتعا هك اريز

تسا نيا «ندمتم تلم» زا وا تشادرب رخآ رد و دنك ىم هيكت هك تسا ىا هقلطم ماظن ،تسايس نيرتوكين» هك«تسا تعيرش شهاگ 126 . نايب هطورشم ماظن زا نايالم هك ىبياعم ىلك روطب .تشاد لماك قابطنا نانآ ىتنس ىاه هتخومآ اب دنتشاديم .دوب ثيدح و نآرق هب نانآ دانتسا و هنايماع نانآ تاداريا ىروهمج اي و هطورشم هيلع ناهاوخ هعورشم تالاسر رد بناج زا ًاقافتا هك دشيم هراشا ىساسا شسرپ دنچ هب هاگديد زا نآ هب ناريا ىراديب رصع نادنمشيدنا نب و دوب هدش هداد خساپ ىبرغ نافوسليف و نادنمشيدنا زا هك دنچ ره تاداريا نيا .تشاد هنادنمدرخ ًالماك ىا هيام ،ىنامرك ناخاقآ ازريم ،هدازدنوخآ ىلعحتف ازريم بناج نيدباعلا نيز ازريم و ىزيربت فوبلاط ميحرلادبع ازريم زا ىخرب نكيل ،دوب هدش هاد خساپ ىنشور هب ،ىا هغارم ،هلودلا مظان ناخ مكلم ازريم نوچ ىناريا نادنمشيدنا ناخ نيسح ازريم و هلودلاراشتسم ناخ فسوي ازريم ىاه هشيدنا ،نايالمزا ىيابرلد ىارب رالاسهپس و نآرق تايآ اب ار دوخ ىبلط ددجت و هتينردم ،ىهاوخيدازآ اب ىتسرد ىناوخ مه اما ،دندوب هدرك ىنشاچ ثيداحا.تشادن ىمالسا ماكحا ترورض هب ىناريا ناهاوخيدازآ و نادنمشيدنا لاثم روطب نيا نويناحور و دنتشاد ىراشفاپ ديدج نيناوق عضو

126 ]نيشيپ[

Page 187: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

اريز .دنتسناديم«توبن» لصا نيابم و رياغم ار هتساوخ هك«ديحوت» لصا زا سپ «توبن هب رارقا» نودب مالسا زا ناملسم ىارب نيا و ،تسا مالسا ىساسا لوصا زا ىكي تيدبا ات ،ىهلا نوناق،«نآرق» هك تسا تايهيدب هلمج ىنشور لامك رد ىيابطابط دمحا الم .تساجرب اپ و رارقرب رصع تايضتقم هك دشاب نآ نامگ ار ىسك رگا» :تشونيم نآ لمكم اي ،تسا ىهلا نوناق نآ داوم ىضعب هدنهد رييغت هب ،تسا جراخ ىمالسا دياقع زا مه ىسك نينچ ،تسا

نيناوق متخ وا نوناق و تسايبنا متاخ ام ربمغيپ هكنآ تهج اب ار تافانم لامك ىداقتعا نينچ ،ههيدبلاب سپ ...تسا هب ،تيمتاخ راكنا و دراد نيد لامك و تيمتاخ هب داقتعا

«تسا رفك ىهلا نوناق مكح 127 لوصا زا هك ار هننقم هوق ..دندرمشيم دورطم دوب ناريا تيطورشم رد اوق كيكفت و هيقف ىلو ىلصا فياظو زا ار ىرتسگداد ،هيئاضق هوق دندوب دقتعم ناهاوخيدازآ هك ىلاح رد .دنتسناديم دهتجم تيناحور تشلپ گنچ زا دياب هيئاضق هوق و ىرتسگداد هك.ديآ دوجوب ىئاضق تلادع هكلب ات ،ددرگ جراخ ،ىعامتجا دشر مزاول زا ناهاوخيدازآ ار تيبرت و ميلعت زا ملع و شناد بسك و دنتسناديم ىداصتقا و ىسايس هب نانآ ىگتسبلد .دندربيم مان ددجت و ىقرت تايرورض ،دوب مالسا هب هنيك هار زا هن ىروهمج اي و هطورشم تلود دنتسناديم تلم ىلاعت و ىقرت هار دس ار مالسا ماكحا هكلب ملع و شناد بسك رد ار ىگدنام بقع همه هراچ و

127 هللا تيآ ،ىئابطابط دمحا الم هتشون ،لهاجلا داشرا و لفاغلا ةركذت[ هعجارم .تسا هدرك زاربا ار هشيدنا نيمه «هيقف تيالو» باتك رد ىنيمخ ،ىتشد ىلع رثا «لاس ۲۳» باتك رب هدنراگن لصفم همدقم هب دينك]ناملآ رد زربلا تاراشتنا

Page 188: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

.دنتخانشيم و دومن ىم مهم رايسب نيدهتجم رظن زا هك ىرگيد هلوقم دهتجم هفيظو ،دندوب نآ فلاخم نب و خيب زا ناهاوخيدازآ هعيش ىاملع رظنب اريز .دوب نامز ماما تبيغ مايا رد درادن ار نآ ىياناوت ىناكرا و داهن چيه نينچ مه و ناطلس و اهقف ىنيد تيالو.ديامن لامعا ار دهتجم فياظو هك تسوا و تسا ديواج و دلخم بياغ ماما روهظ ات نيدهتجم ،لقع و عامجا ،رابخا ،نآرق اب ار ىنآرق ماكحا دناوتيم هك.دناسرب ماوع هب و دجنسب

زا ىكي نآ ندوب ىعرش ريغ و «تيرح» و «تاواسم» اريز .دوب ناهاوخيدازآ و نايالم فالتخا ليالد نيرتمهم هرادا ىارب ار ىديدج نيناوق نابلط هطورشم و نادنمشيدنا ترياغم ىمالسا ماكحا اب داينب زا هك دندركيم بلط روشك هكنيا زا رظنفرص ار ناريا تلم درف درف هزات و تشاد لماك ىارجا و نوناق لباقم رد ،دنشاب ناملسم ريغ اي و ناملسم تاملسم اب هشيدنا نيا هكيلاح رد .دنتسناديم ىواسم نآ

،درم و نز نيب،نآرق .دراد لماك تنيابم ىمالسا تعيرش و رفاك نيب ،ناملسم ريغ و ناملسم نيب ،دازآ و هدنب نيب ماكحا لباقم رد ىواسم تروصب تلم و دراذگيم قرف ملسم للخ لصا نيا رب ىمالسا ىاملع همه .دريگ ىمن رارق ىهلا هللا لضف خيش ببس نيمهب .دنراد ىراشفاپ مالسا ريذپان و ىباب ىنعي «هلاض هفياط» زا ار نابلط هطورشم ىرون مكح ىارجا و تسناديم دترم ار نانآ و دناوخيم نيد ىب.دركيم اضاقت ار «نيدترم قح رد همّلسم هعبرا» نابلط هطورشم و نايالم نيبام فالتخا دراوم زا رگيد ىكي رد ناهاوخيدازآ و نادنمشيدنا . دوب هاشداپ تردق ديدحت و تنطلس تردق دودح نييعت ىارب ىساسا نوناق داجيا ىپ

Page 189: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

ىاملع ىتنس ىاه هشيدنا اب لصا نيا و دندوب تلود نانآ رظن زا هاشداپ و ناطلس .تشاد ترياغم ىمالسا رادساپ هن و دوب ىمالسا تلود ظفاح و تعيرش رادساپ هلاسر رد ىئابطابط دمحا الم.ىساسا نوناق و تلم قوقح و دزادرپ ىم ىشسرپ حرط هب «لفاغلا ةركذت» تلود تيوقت اهنيا دوصقم ميئوگب ضرف رب»:دسيونيم ىم ار هانپ مالسا ناطلس فيعضت ردق نيا ارچ ،دوب مالسا هن ريغص دادبتسا رد هاش ىلع دمحم راتشك هب و ،«دندرك و هدحالم» عفد ىارب ارنآ هكلب ،تفرگ ىمن ىداريا اهنت هللادمحب» هك دنكيم قيدصت و درمشيم ىرورض «نيدسفم هناخ رفك نآ ]ىرون هللا لضف خيش[ نيملسم ىلو دييأت هب رب رارض ءاشنم و زرح هدحالم هك ار ]ىلم ىاروش سلجم[ نآ لها و دندرك بارخ ...دندوب هداد رارق نيملسم و مالسا نيشن هناخ و ريگتسد ار نيدسفم و هدومن قرفتم ار«...دندومرف فلاخم «هشيدنا ىدازآ» اب هشيمه نويناحور و املع نايناريا ىراديب رصع رد ىناوارف بتك ببس نيمهب .دندوب دنتشاديم ىفخم ار دوخ مان نآ ناگدنسيون هك دش هتشون هس» و هدازدنوخآ ىلعحتف ازريم «تابوتكم» هنومن ىارب ناگدنسيون تايح نامز رد ىنامرك ناخاقآ ازريم «بوتكم راثآ نيا تيطورشم نارود رسارس رد و دشن پاچ نآ نيرتمهم زا ىكي «تاعوبطم و ملق ىدازآ» .ديسرن پاچب هب و .دوب ناهاوخ هطورشم و نايالم فالتخا دروم لئاسم تالاسر رد هك دنتفرگيم داريا ىساسا نوناق متسيب لصا.تسا هدمآ نانآ هوق و دنتشاد داريا شخب هس هب اوق ميسقت هب نايالم ىمالسا ماكحا دض ار هيرجم هوق و هىئاضق هوق ،هننقم.دنتسناديم

Page 190: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

ىاه هتخومآ هن و دنتشاد رواب ىدازآ هب هن نويناحور سپ ريغ ىاه هشيدنا هنوگ نيا شريذپ لاجم نانآ هب ناشيتنس زا ىيوگتفگ تياور و ثيدح و نآرق رد .داديم ار ىمالسا

مدرم» ،«لالقتسا» ،«ىهاوخيدازآ» ،«ىدازآ» ريغ و ناملسم مدرم هماع نيب قوقح ىواست» ،«ىرالاس«درم و نز ،دازآ و هدنب نيب ،ناملسم تلادع» ،128 نيمه هب .دوب هدماين «ىراذگ نوناق سلجم» و «ىعامتجا

ىزوريپ زا دعب هچ و هطورشم بالقنا زا شيپ هچ ببس «لالح» و «عورشم» رس رب ثحب ،ناريا هطورشم بالقنا مدرم رب مدرم تموكح و تيطورشم ىنابم «تمرح» اي و هشيدنا در رد ىناوارف ىواتف و تالاسر و تفرگ الاب.دش هتشون نويناحور بناج زا ىهاوخ هطورشم داد اوتف تحارص هب ىناتسىس ىلع دىس فورعم دهتجم همد و حابم هلام ،رفاك بلط هطورشملاو ،رفك هطورشملا»«رده تمرح» هلاسر رد ىرون هللا لضف خىش و129 نيا ،مارملا لصاح و مالكلا ةكلذف» :دسىونىم «هطورشم نيد اب هطورشم نوناق هك دنامن ىبير و هبش هك تسا ،مالسلا و ةيحتلا فالآ هيلع ،مانالا ريخ ترضح مالسا تحت رد ىمالسا تكلمم هك تسين نكمم و .تسا ىفانم رگا سپ .مالسا زا دي عفر هب رگم ،ديايب ىگطورشم نوناق ناناملسم ام هك ديامن باب نيا رد ىعس نيملسم زا ىسك

128 تمرح» ناونع ريز ىرون هللا لضف خيش هلاسر هب دينك عوجر[ هتساوخ ندوب فلاخم و تمرح رد نويناحور تالاسر رگيد و «هطورشم]ىمالسا لوصا اب نابلط هطورشم و ناهاوخيدازآ ىاه

129 نودىرف زا «تىطورشم تضهن ىژولوئدىا» باتك هب دىنك هاگن[ ص ،تىمدآ 952 ]

Page 191: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

تسا نيد لالحمضا رد مادقا و ىعس نيا ،ميوش هطورشم ىراج وا رب دترم هعبرا ماكحا و تسا دترم ىمدآ نينچ و130تسا اي هكوشلا ىلوا زا ،ىماع اي فراع زا دشاب هك ره .

ليالد تسناوت ىمن ىواتف هنوگنيا تسا ىهيدب .«فيعض.دشاب هتشادن ىمالسا و ىعرش

...تسايس رد هعيش تيناحور تلاخد رد نانآ تكارش و تسايس رد هعيش نويناحور ذوفن ًالوصا

نيرتگرزب .دش زاغآ هيوفص هلسلس نتفرگ تردق اب تموكح خش» ماقم ،ترازو ماقم رب هوالع هرود نيا ىاملع تاميمصت همه رد و دندوب اراد ار ناريا «ىمالسالا ىساسا نكر ود هوالعب .دندومن ىم تكرش ىروشك رد تيبرت و ميلعت و )ءاضق( عرش مكاحم ىنعي ،تموكح.دوب نويناحور راصحنا

هدش نودم هزات و اپون هقف اب روشك رسارس رد عرش ماكح ىاه ىشابالم .دندش لوغشم ءاضق راك هب هعيش هقرف هقف سيردت سلاجم ناريا گرزب ىاهرهش رد هيوفص رابرد

130 نيد هكنآ اي و دشاب هتشگ رب دوخ نيد زا هك تسا ىسك ،دترم[ دلوتم رفاك ىا هداوناخ رد هك تسا ىسك ىرطف دترم .دنك كرت ار مالسا هتفريذپ مالسا رد ىرطف دترم هبوت .دشاب ىقاب نيد نامهب و دشاب هدش ،هدش دترم سپس و هدوب ناملسم ًالبق هك تسا ىسك ىلم دترم .دوشيم ديدش رايسب ىلم دترم تازاجم.تسين هتفريذپ مالسا رد ىسك نينچ هبوت]تسا هارمه گرم اب و

Page 192: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

131دنتخادنا هار هب ار هعيش ىاهشالت ىمامت ىلك روط هب . رود تياور و ثيدح ،نآرق ،هقف روحم رب ىگنهرف و ىركف نايالم اهلاس هك «ءادهشلا ةضور» نوچ ىياهباتك .دزيم هضور» ناونع رطاخ نيمهب و دندناوخيم ربانم رس رب نوچ ىياهباتك .تسا مايا نيمه هتشون ،دنا هتفاي «ناوخ رازه دنچ باتك هرخالاب و ةايحلا نيع ،داعملاداز ،عيبرلارهز

رد ىنيمخ هللا تيآ لوق هب هك «راونالا راحب» ىا هحفص دوريم رامشب «هعيش فراعملا ةرياد» رارسالا فشك باتك رقاب الم ،نيسح ناطلس هاش رابرد ىشابالم ششوك اب ىبهذم مولع بالط سرادم ىليصحت داوم و هتشون ىسلجم .ديدرگ ناريا روشك رسارس رد غورد هب ار دوخ ليعامسا هاش هيوفص هلسلس راذگ ناينب ادخ بناج زا هك دوب ىعدم و تسناديم هللا لوسر دالوا داد نامرف و ديامن رارق رب ار هعيش بهذم ات هدش هديزگرب ىمن هدنز ار سك كي و مشكيم ريشمش دنيوگب ىفرح رگا»«مراذگ 132 رد ندناسر لوسر هب تبسن و ندش ديس. ره و ىشالك هديلوژ ره .دنامن ىوفص ناهاش راصحنا نادناخ هب ار دوخ ،شاعم بسك ىارب ىتخب نوگن ىالم .ديسريم ماقم و هاج و ىرورس هب و تسب ىم هللا لوسر هب ىزاس ديس ميظع هناخراك نيا تالوصحم هكيروطب زا ىنيمخ هللا حور ديس و تسا هتفر مه ايلاميه ىاه هنماد

131 خيرات» .ىفسلف هللارصن زا «لوا سابع هاش ىگدنز» هب دينك هاگن[ و بوك نيرز نيسحلادبع داتسا زا «ىبدا دقن» و «مالسا زا سپ ناريا

]هنيبوچ مارهب زا «ناريا رد تسايس و عيشت»

132 مراهچ دلج و ىورسك دمحا زا «شرابت و ىفص خيش» هب دينك هاگن[ ]نوارب دراودا زا ناريا ىبدا خيرات

Page 193: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

133تسا نيديس عون نيمه . نابز هب ىيانشآ نادنچ شابلزق ءارما و هيوفص نيطالس ىناريا ىوفص رصع ىاهقف نيرتمهم و دنتشادن ىسراف134دندوبن سابع هاش هيوفص هلسلس ناطلس نيرتگرزب . «ىلع ناتسآ )گس( بلك» رهم ىتموكح نيمارف ىاپ گرزب رقاب الم هيصوت هب هلسلس نيا هاش نيرخآ و دزيم ار

ناونع و ديمان ىمن هاش ار دوخ ىنامرف قبط ،ىسلجم135تسناديم رت هدنزارب دوخ ىارب ار «نيسح الم» . هيوفص زا لبق ناريا رسارس رد ىخيرات تادنتسم قبط زا اما ،دشيم دودحم رهش هس ود هب ىمالسا هسدقم نكاما هيراجاق و هيوفص نارود ىاه ىشابالم تسايس تكرب رشن زكارم زا هك هدازماما رازه نيدنچ زا شيب هزورما

هتخادرپ و هتخاس تسا نايالم تراجت و بسك و تافارخ

133 ]ىترايز ديمح ديس ،«ىنيمخ ماما تضهن» لوا دلج هب دينك هاگن[

134 ]ىنباكنت هتشون «ءاملعلا صصق» باتك هب دينك هاگن[

135 ربهر نيرتگرزب هك ار ىكرك ىلع خيش ،ىوفص بسامهط هاش[ تارايتخا همه و درك باختنا مالسالا خيش ناونع هب دوب شنامز ىبهذم ىلع خيش تباين ماقم شدوخ هك درك مالعا و راذگاو ودب ار هاشداپ كي مكاح كي هليسو هك ىلوپ فرصم» دوب دقتعم ىكرك .دشاب ىم اراد ىكرك ىا هدع هتبلا هك «تسا لالح دشاب هدمآ تسدب تايلام قيرط زا راكمتس ىارب نيسح ناطلس هاش .دندوب فلاخم هديقع نيا اب وا نامز ىاهقف زا ار «ىشابالم» ناونع و ماقم دوخ مالسالا خيش ىسلجم رقاب دمحم الم]ديسرپ ىم ار وا رظن روما همه رد و درك عارتخا

Page 194: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

.دش 136 عرازم نيرتگرزب نابحاص نايالم هتسهآ هتسهآ و ةاوكز و سمخ و دنديدرگ روشك رد ىرادماد و ىزرواشك ريزارس نانآ تورث نىازخ هب ًاميقتسم مه تافوقوم دوس .دنتفاي ىكرتشم عفانم ماكح و نويناحور ًاتعيبط.دش ىم نيا رد هعيش شيك ءاملع نوچ هك تفگ دياب ىلك روطب» ىم باسح هب هعماج دنمتورث رايسب ىاه هورگ زا ...نارود ىسايس ىاهماقم و روشك نارس اب هجيتن رد و دندمآ نيا رب انب .دنتشاد كرتشم ىاهدوس )ماكح و ناهاش( و ماكح متس دض رب هدزمتس مدرم زا ىهورگ هاگره ناربهر دنتساخ ىم رب نيگنس ىاهتايلام اي و ناكلام رب نايم زا دياب شابوا و رماجا هك دنداد ىم اوتف ىبهذم«دنوش هتشاد 137 . زا و قامچ روز هب دوخ ىوربآ و ناج سرت زا ناريا مدرم رازه هك ار ىنس بهذم هيوفص رابرد ناراوخ مدآ سرت رامشب ناريا مدرم تيرثكا نيد و دوب جيار ناريا رد لاس اما .دندرك لوبق هتفر هتفر ار هعيش بهذم و كرت تفريم هعيش بهذم هب مدرم شورگ هك تسا ىنعم نيا هب هن نيا هعيش بهذم هك دهديم ار نيا ىنعم هيوفص نارود رد لياوا ات بهذم رييغت اريز .دوب ناريا مدرم تيرثكا بهذم

136 رشن هب ىتلود هجدوب اب و هجو نيرتديدش اب ىمالسا ىروهمج ميژر[ رد نامز ماما هاچ هناسفا و نارك مج دجسم .تسا لوغشم تافارخ هناختافارخ نيا هب نيغورد تازجعم راشتنا و مق و ناشاك نيب ىاهنابايب]تسا نايالم ىرورپ تافارخ زا ىا هنومن

137 ،ىرئاح ىداهلادبع زا «تيطورشم و عيشت» باتك هب دينك هاگن[ ]۱۱ هحفص ،۱۳٦۰ ريبك ريما

Page 195: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

138ديشك ازاردب هيراجاق نارود . شرتسگ و هعسوت لاس تسيود ىط «ىشابالم» گنهرف رصع نايالم ار نآ عورف و لوصا هك ىگنهرف .تفاي

رشن هب و هدرك لعج ناينس و نايولع و نايديز زا ىوفص ناريا مدرم هماع گنهرف نيمه ىانبم رب .دندوب هتخادرپ نآ هن و ندرك ركف هزاجا هن هك دندش ليدبت «هللا ماشحا» هب ىساسا زا ىكي هيقت .تشاد ار ابيز و تشز صيخشت تردق هعماج ىقالخا ىنابم نيرتمهم زا و گنهرف نيا لوصا نيرت و ىقالخا تيلوئسم زا رارف هليسو نيرتهب اريز .دش ناريا .دش ىعرش ىئوگغورد رت قيقد ىنعم هب .دوب ىعامتجا ،ىلامر ،نويش و هيرگ ،ىريگ هيزعت ،ىناوخ هضور ىاه هياپ ىسيون اعد و ىريگ نج ،ىنك زاب باتكرس ،ندرك هغيص .ديدرگ نايناريا ام ىنيد گنهرف ىساسا

رامشب ىداع و ىعرش لامعا زا تاناويح و مراحم اب عامج ،كوخ فيدر رد نايتشتدرز و نايدوهي ،نايحيسم .تفر ىشخب ، نويناحور هقف رد هرخالاب و تاناويح رگيد و گس139دندش تاساجن زا . مدرم هماع ًاتعيبط و نايالم ىملع قياقح و ىنهذ تايوتحم ،شرخ و لاجد ،جوجأم و جوجأي ناتساد زج ىزيچ رگيد ىفارخ ىاهناتساد ىرامشيب دادعت و اسلباج و اقلباج هيخيش هقرف ىاوشيپ و ىناحور ربهر هكىروطب .دوبن

138 ىاهنادناخ و ىمالسا ىاه تلود خيرات» باتك هب دينك هاگن[ ] «رگتموكح

139 لئاسم ىنيمخ هللا حور زا «لئاسملا حيضوت» هب دينك هاگن[ تسا ىرورض تقيقح نيا ركذت .تاساجن لصف و ۲٦۳۲،۲٦۳۱،۳٥۱،٦۸ رشتنم ناوارف فيرحت اب ،ىنيمخ ماما بالقنا ربهر باتك اتح نونكا هك]دوشيم

Page 196: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

هشيمه رثا رد ىنامرك ناخ ميرك دمحم ىجاح اقآ راكرس نوماريپ ىلصفم حرش «هيضملا سمش» باتك دوخ ىندنام :دوشيم ىفارغج ملع ركنم و دسيونيم اسلباج و اقلباج اه هناخ ملعم ىاه هچب زا وگ فازگ رفن راهچ مريگ» ار ملاع هشقن و دنا هدرك تحايس نايگنرف دنيوگب و دننيشنب اجك زا ،]دنا هتفاين اسلباج و اقلباج زا ىرثا و[ دنا هديشك زا دعب و دنا هديدن تارضح هك دشابن ىرهش ىلحم رد هك رطاخ هب ىبهذم ىاه هزوح رد نايالم .«..دننيبب نيا خاروس زا ادص اب هك ىداب» ايآ هك ىلئاسم رس رب فالتخا داب» اي و «ريخ اي دنكيم لطاب ار زامن ،دوش جراخ ربد تسا لطاب شزامن راذگ زامن دراد رگا و دراد ادص هچروم رصنع .دنديبوك ىم رگيدكي ىور و رس رب باتك «ريخ اي نيمه رد دياب ىم ار هيوفص طوقس ىلصا تلع و ىعقاو هيوفص طوقس .ىرگيد ىاج رد هن و درك وجتسج گنهرف اب هيراجاق .تشاد هارمه هب ار نايالم طوقس ًاتعيبط .دنديسر تردق هب ىناحور ناكلام گرزب و اهناخ ىنابيتشپ و تفرگ هراب ود ىناج ،ىئالم رضتحم و هدرم همين گنهرف.داد همادا دوخ هعسوت و دشر هب اپورا رد ار ناشيشك تموكح ىاه هياپ ىرگنشور رصع اسيلك گنچ زا رود ىاهنيمزرس اب تراجت .دومن نازرل هقرف ،نيد غيلبت ناونع ريز هك مينكن شومارف .دش جراخ«سيسنارف» ىحيسم 140 لمح و هدرب تراجت ناراذگ هياپ شواك و تيبرت و ميلعت .دندوب ناهج طاقن رگيد هب ناهايس هب اهايسيلك بوطرم و كيرات ىاه همخد زا ىملع ىاه ناكم لقن اه هدكشناد و اه هاگشناد نشور ىاه نلاس

140 Franz von Assisi Franziskaner.

Page 197: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

141درك . - تميق نازرا ماخ داوم فشك لابند هب ىياپورا ىاه تلود و - دنتسه و دندوب مورحم داوم نآ نتشاد زا دوخ هك اريز برغ و قرش هب دوخ ىاه هدروارف ىارب رازاب نتفاي ىارب رارق ناهج مهم هراق ود هار رس رد ناريا .دندش ناور ىتيگ و هعتما اب بونج و لامش زا نايناريا ًاتعيبط و دوب هتفرگ ،ناگداتسرف ناريا رسارس رد .دندش انشآ ىگنرف سانجا

اهنآ نايم رد و ناسانش قرش ،نادرگناهج ،ارفس ،قالخا اب نانآ .دندوب تفر و دمآ رد ىياپورا سيساوج تسايس و تموكح هوحن و تراجت ،تعنص ،گنهرف ،بهذم ناريا هك دنديمهف ىبوخب رتمهم همه زا و دندش انشآ ام و ماكح هب هوشر نداد اب هك تسا ىركيپ و رد ىب روشك.تسه ىراك ره ناكما نايالم رامعتسا رصع Kolonialismus بقع و ربخ ىب ىاهتلم و دوب هدش زاغآ هك دوب اهتدم شناد و ملع ناوراك زا هدنام ناشوپ همكچ و نارادمتسايس راوتسا و مكحم ىاهمدق اب نارگرامعتسا .دوب هديسر دوخ ساسح لحارم هب ىياپورا تفم ،كلامم نيا زيچ ىب و نادان نارگراك زا ىريگ هرهب اب.142دننك ىم مه زونه و دندرك تراغ ار زيچ همه ىناجم و قطانم» ظفح و هدروآ داب ىاه تورث نيا ىنابهگن ىارب اب و دندوب مكاح «ناگديزگرب» و «ناگبخن» جاتحم «ذوفن .دندرك هارمه دوخ ىاهفده اب ار نادرمتلود ىا هليح ره نانچنآ ،ناريا نويناحور و نايرابرد ىرس هريخ و دادبتسا

141Will Durant,Kulturgeschichte der Menschheit. Band 13-14142 Fischer Weltgeschicht, Die Kolonialreiche Band 29

Page 198: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

بسك ىارب هك ،دوب هدرك كولفم و هدناماو ار ىناريا هعماج كرت هب روبجم نانآ زا ىريثك هدع ،ىنان همقل و تينما ىدادعت و ىنامثع و هيسور هب نايناريا .دندش دوخ نهيم .دنتشگ «هدنهانپ» برغ ىايند هب ىمك و نارتخد ،دوخ ناگوابون مكش ندرك ريس رطاخ هب اتح ىشحو ليابق و ناگناگيب هب ار دوخ نارسپ143دنتخورف هب تراجت و راك و بسك ىارب ىرامشيب هدع.

و ناواكجنك دادعت هك دنچ ره .دندرك ترجاهم رگيد كلامم متس و ناگنسرگ هورگ ليخ نايم رد ىنطو نايوجارجام رهب اما ،دوب زيچ ان تيناحور و تموكح هاگتسد ناگديشك ىايند راكفا اب و دروآ راب هب ار ىيوكين جياتن اه دعب لاح و هتسخ نيرجاهم نيا هرهچ ىدازآ ميسن .دندش انشآ ديدج نآ ىگنهرف و ىتعنص تايقرت و داد شزاون ار هتسكش لد .دنديد دوخ مشچ هب ار عماوج نردم و هديچيپ طباور نآ ىقطنم مهف زا نانآ همه دنچ ره اهشزرا دوخ تسوپ و تشوگ اب نكيل .دندوب زجاع و رصاق و نوناق ميهافم اب ،دندرك سمل ار ون ىايند ىاهرايعم و ىدودح ات و دندش انشآ ىعامتجا تينما و ىناسنا قوقح.دندرك هبرجت «ىاهدزمراك» زج هب دوخ هناشاك و هناخ هب تشگرب رد ىرگيد ناغمرا ،دندوب هدرك زادنا سپ اهلاس هك ىزيچان

143 :دسيونيم هاش هب همان رد ىئابطابط دمحم ديس هللا تيآ[ و ماكح ىدعت .تسادگ و ناشيرپ تيعر ،بارخ تكلمم اترضحيلعا» ىاهرتخد لاسراپ .درادن هزادنا ،تيعر ناج و ضرع و لام رب نيرومأم هب هتفرگ دنهدب دنتشادن هك تايلام مدنگ ىر هس ضوعرد ار ىناچوق ملظ زا ىناچوق تيعر رازه هد ...دنتخورف دابآ قشع هنمارا و اهنمكرت و ناريا» باتك هب دينك هاگن دروم نيمه رد .«...دندرك رارف سور كاخب]۲٦۰ هحفص،مالك رهاوج ىلع همجرت ،نزرك درل زا «ناريا هلئسم

Page 199: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

ىب اهيندينش نآ ندينش رد ناگدنونش هك دندروآ هارمه ار نامهم روشك نابز نانآ نادنمشوه .دندركيم ىبات نابز قيرط زا و دندش انشآ كلامم نآ گنهرف اب .دنتخومآ .دنتفاي ىيانشآ برغ لوحتم گنهرفاب ًامازلا ،نامهم روشك تايوتحم اب ار دوخ رگوجتسج و داقن حور و دندناوخ144دندرك باريس ون ىايند ىاهشزرا . زا رود و تبرغ رد ىدادعت و دنتشگزاب ناريا هب ىخرب هعماج ىرگنشور هب نهيم هب قشع زا ولمم ىبلق اب نهيم راثآ .دنتشون ىداقتنا ىاه همانشيامن .دنتخادرپ ىناريا145دندرك همجرت ار ىبرغ ناگدنسيون و نافوسليف . ،تلود .دندرك داقتنا زيچ همه زا تراسج و تارج اب و نايالم اتح و «ناگديزگرب» ،«ناگبخن» ،تموكح ىقطنم و ىلوصا تاداريا اب .دنتفرگ دنخشير هب ار نايرابرد و اهراجاق تنطلس دساف هاگتسد دوخ راكنا لباق ريغ و تيناحور» اهيزورما لوق هب و نايالم ،نانآ ناتسدمه.دندرك توهبم و تام ار «ورشيپ و زرابم ىبلاق رد هك ىتلم زيخاتسر و مايق لباقم رد نويناحور ىم هزرابم هب ار سك همه و زيچ همه ون ىظافلا اب و ديدج ىشيدنا هراچ ركف هب ناشيرپ و جاو و جاه ،ديبلط

144 زين زاقفق رد :دسيونيم «ىسانش كبس» رد راهب ىارعشلا كلم[ و فوبلاط ،هدازدنوخآ ىلعحتف ازريم دننام دندش اديپ نايناريا زا ىدارفا هب دوخ و دندوب ناريا عاضوا نارگن هك ىا هغارم نيدباعلا نيز جاح ىسيون رتائت و هلاقم .نارگيد ىئانشآ هب ليام و انشآ ديدج ندمت لوصا]«ديدرگ زاغآ جراخ و لخاد زا ىنارپ ذغاك و

145 هسنارف ريبك بالقنا نوماريپ رد باتك دنچ تيطورشم بالقنا زا لبق[ تيمدآ نوديرف دنمشزرا رايسب باتك هب دينك هعجارم .دوب هدش همجرت

]مايپ تاراشتنا «ناريا تيطورشم تضهن رد ىعامتجا ىساركومد ركف»

Page 200: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

زا رت ىلاشوپ اهراجاق تموكح هك دنتسناديم نايالم.دنداتفا ىگداتسيا تلم بالقنا ليس لباقم رد دناوتب هك تسا نآ

ماكح ىنعي نانآ نانابيتشپ هك دنتفايرد هنايذوم و ديامن ناهاوخيدازآ و نويبالقنا ىاه مدق ريز دوز اي ريد راجاق.دش دنهاوخ دوبان ىرمتسم و كلُم و اهربنم تاجن ىارب دياب ،دوبن ىا هراچ زا ىدادعت ىهاگآ نيمه اب و قطنم نيمه اب .دننك ىراك دوخ رد تيرثكا نكيل .دنتسويپ ناريا تيطورشم بالقنا هب نانآ .دنتفرگ رگنس ىمدرم تضهن نيا لباقم ىاهداديور نيرتمهم زا ناريا نادرمتلود و راجاق ناهاش

زا و ناهج عاضوا زا» نايناريا .دندوب ربخ ىب دوخ ىايند .دنربخ ىب ىلكب هداد ىور ريخا نرق رد هك ىتالوحت ىتقو نم .دننكيم ىگدنز نيچ راويد تشپ رد ىيوگ هكنانچ رشب قوقح و تيروهمج لوصا و هسنارف ريبك بالقنا زا تبحص ]هاش ىلعحتف[ تلود مهم لاجر زا ىضعب ىارب زا ىيوگ هك دندشيم تفگش رد ىا هجرد هب اهنآ مدركيم«ميوگيم نخس اهنآ ىارب بش كيورازه باتك 146 . خيرات نيفلؤم هتشون قبط شيارسمرح رد هاش ىلعحتف «ىياشگ ناهج» هب «خيراوتلا خسان» و «افصلا ةضور» «هدزاش» ميظع هناخراك كي تقيقح رد هك دوب لوغشم ناريا رسارس رد هك شرامشيب نارسپ زا ىكي .دوب ىزاس .دوب ريالم مكاح كولملا خيش هدازهاش ،دندناريم تموكح هطبار هنجا اب دوب ىعدم هك دايش ىالم كي ىاوغا هب ىو هليسو هب هرخالاب و دش ناينج هاشداپ رتخد قشاع ،دراد نيخروم .درك جاودزا نايرپ هاش رتخد اب ريالم ىالم

146 نامز رد هسنارف ىماظن تأيه وضع ،نرب ود ىرناه تارطاخ[ ]هاش ىلعحتف

Page 201: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

ناتساد ازريم ريگناهج شناردارب زا ىكي هژيو هب و ىرابرد هاشداپ رتخد اب ار هدازهاش جاودزا و ىسورع هناحضتفم ىماع مدرم دنخشير و رخسمت ىگنوگچ و هتشون ناينج147تسا هدرك نايب ار رهش . اهنآ تسد رد تموكح هك ناشنادنزرف و هيراجاق ناهاش تكلمم هب» دنكيم ناشن رطاخ رزيرف .ىب .ج هكنانچ ،دوب ظفح و تشاد تسود ار نآ دياب هك نطو كي مشچ هب هن ان شا هراجا تدم هك ىا هراجا كلم كي هديد هب هكلب درك ىرتشيب هرهب نآ زا تسا نكمم هچ ره دياب و تسا مولعم«دندركيم هاگن درب 148. نيطالس ملظ زا و رگيدكي تسد زا زين روشك ناگرزب دوخ حالص مه رگا هك دندرك ىمن تأرج و دندوبن ناما رد ،دنراد زاربا ىرظن هراب نآ رد دنداد ىم صيخشت ار روشك نيرتگرزب ،هاش هراشا كي اب ىفاك ىگديسر نودب

شيئاراد و دنتشك ىم هداوناخ مامت اب ار روشك نادرمتلود ميهاربا ىجاح تشونرس .دندرك ىم هرداصم دوخ ىارب ار زا ىكي دنز روالد ناخ ىلعفطل نئاخ ريزو رتنالك ناخ.تسا دراوم نيمه هنابيرف ماوع گنهرف اهلاس هك ناريا ناملسم مدرم ىارب رانك رد و ناناوخ هضور نابز زا شوگ هار زا ار نيعرشتم «رافك» شترا ىزوريپ .دندوب هدرك تفايرد دجسم ربنم ىا هطبار و رواب لباق ريغ «مالسا نايزاغ» شترا رب سور

147 حرش ٦۱ ات ۳٥ تاحفص ازريم ريگناهج هدازهاش فيلأت ون خيرات[ هدروآ ار نايرپ هاش رتخد و كولملا خيش هدازهاش جاودزا زا ىلصفم]تسا

148 Tourney to Khorasan, J. B. Fraser

Page 202: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

نايالم و هاش تسكش و ىدنوادخ محارم و تيشم رب دوب نانيب نشور اما .دندرك ىم طوبرم نانآ ناميا ىتسس هب ار ىاه هماندهع و هناحضتفم تسكش ناريا نادنمشيدنا و هاگتسد ىتقايل ىب هب ار ىاچ نمكرت و ناتسلگ نيگنن و تسايس راك زا ربخ ىب نايالم و راجاق هاش دادبتسا هب هسنارف بالقنا زا سپ ار ناهج ًالوصا و ىهدنامرف

دندوب ىزور راظتنا رد و دندرك ىم ريوصت ىرگيد تروص.دنهد رييغت تلم دوس هب ار روشك ىخيرات دنور ات و ىقرت ركف ،دبتسم ىارگ تنس طيحم نيا دكار ىاضف رد ناهاوخيدازآ ىاهشالت .درك ىم تكرح ىدنك هب تفرشيپ نيد و تنس اب طابترا ناونع هب نيعرشتم و ءاهقف بناج زا ىمامت ًالوصا .دشيم هزرابم نآ اب ىتخس رس اب و ىقلت هنهك ىاهتنس ظفح تهج هزرابم رد هيراجاق تموكح نارود هژيو هب و تشذگ ىبرغ هزات ىاه شيارگ لباقم رد ىمالسا ىملظ و ىريگ تخس ،درك رت عطاق ار هزرابم نيا هك هچنآ و دشيم ناريا مدرم هب نايالم و ماكح بناج زا هك دوب و ىرادا متسيس لباقم رد ار ىياه هورگ و دارفا ًاجيردت لمعلا سكع تسين ديدرت .تخيگنا ىم رب ىئارگ تنس ركفت عقاو رد هك برغ گنهرف ىجيردت ذوفن ربارب رد ىياه .دشيم راديدپ درك ىم ديدهت ار مالسا ىتنس دياقع ساسا رد ،دنتساخرب تفلاخم هب هنادرخ ىب و هنالهاج نايالم ناوت و بات نانآ ىاه هتخومآ دنتسناديم ىبوخ هب هكيلاح گنهرف مرجال .درادن ار ىهاوخ ون و ىئوج ون اب هلباقم موجه لباقم رد دوب ىلاچوپ و تسس داينب زا هك ىيالم ىارب ىبهذم هبش ىاه تضهن .تفرگ رارق ون ىاه هشيدنا هعماج تالكشم اهنت هن ناريا رد ىعامتجا طباور ىنوگرگد تنوشخ و تدش و اهيراوشد رب هكلب دركن لح ار ىناريا.دوزفا نايالم

Page 203: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

.تشاد لماك جاور ملظ و تواقش .درك ىم داد ىب دادبتسا سكره و دوب هتفرگ هناخ ناريا رسارس رد رقف و ىراميب و دترم تفگ ىم هشيدنا ىدازآ و درف قوقح زا ىنخس هك رافك و هقدانز هرمز رد نابلط حالصا .دش ىم مالعا رفاك.دنتفر ىم رامشب زا ىا هدع متشون هتشذگ تاحفص رد هكيروط نامه نوچ مه ، نايالم و ماكح متس و روج ببس هب نايناريا ىاهروشك هب و دنتفرگ شيپ رد ار دازآ ىايند هار ، مايا نيا ،ىفسلف راثآ و نابز اب ًامازلا و دنتشگ هدنهانپ هياسمه گنهرف دروخرب .دندش انشآ برغ ىسايس و ىعامتجا

ريذپان هراچ ىياپورا لقعتم گنهرف اب ىمالسا ىتافارخ نيد نارادناكد دوس هب مداصت نيا هك دوب ىعيبط .دوب هحيار هك ىناريا ناهاوخ ىدازآ و نادنمشيدنا اريز .دوبن ظافلا و تاملك اب دوب هدروخ ناشماشم هب ىياپورا گنهرف دندروآ ىم ذغاك ىور رب ىهاگ و دنتفگ ىم نخس ىديدج هن و دندوب انشآ ون تاحالطصا نيا اب نايالم هن هك ناهاش .دوب اهنآ دوس هب ون ىاه هشيدنا نابز نتفريذپ ناگناگيب رماوا ىارجا رد ًالمع ىلو لقتسم ًارهاظ هيراجاق نآ ىرامعتسا تلود ود .دنتشاد ىم رب مدق ناريا رد ناريا رد ار دوخ ذوفن زور هب زور سور و سيلگنا ،نارود زا نايناريا ىراديب ناگنهاشيپ و ناورشيپ .دنداد ىم هعسوت دادبتسا و دندرك ىم تبحص ،تما هن ،تلم قوقح و ىدازآ ىم رارق داقتنا دروم ىتخس هب ار ماكح ىگماك دوخ و.دنداد نوچ ىگنرف ىاه هژاو دندوب نطو لالقتسا راتساوخ نانآ

و تازجعم .دندرب ىم راكب ار «نويسلور» و «مزيتوپسيد» هب دوخ ىاه همانزور و راثآ رد ار ىبهذم هنهك ماكحا .دنديزات ىم ىبهذم ىفارخ دياقع رب.دنتفرگ ىم دنخشير

Page 204: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

ىانشآ ان و هبيرغ تالاوئس لباقم رد ار نايالم ىلك روطب و نويرشق ىگتسبلد .دندوب هدرك راچد هجيگرس هب دوخ ىبرغ ندمت هك ىا هبذاج و وس كي زا ارگ تنس نايالم دوجو ىئاپورا گنهرف اب نايانشآ زا ىدودعم دادعت ىارب ىناريا هعماج نامز ىط رد و ًاجيردت ،رگيد ىوس زا تشاد ىگناگ ود و داضت نيا .درك ميسقت فلاخم بطق ود نيب ار149ىتشر مظاك ديس هرايزلا حرش رد اج كي ار ةفحت و لاوحا و هكلئالم و نج تاياور ،150ىفشك رفعج ديس كولملا

ىملع تايعقاو هلزنم هب تشهب و خزود و ناملغ و روح و هدازدنوخآ ىداقتنا راثآ رد رگيد ىاج و ؛دش ىم ميلعت هعومجم ناونع هب ىنامرك ناخاقآ ازاريم و ىزيربت فوبلاط151تفرگ ىم رارق هئطخت دروم لوقعم ان تافارخ زا ىا . ميحرلادبع ،دوب هدرك كرت ار ناريا هك ىناسك هلمج زا بسك ىارب ىناوج رد هك تسا ىزيربت فوبلاط هب فورعم نابز هب ىيانشآ ببس هب اجنآ رد و هتفر زاقفق هب شاعم .دوب هتفاي تسد ون ىاه ىهاگآ و اه هشيدنا هب ىسور ىم ىبوخ هب ار ناريا هعماج تالكشم و لئاسم فوبلاط دقعم وا.دوب انشآ شنهيم مدرم ىاهدرد اب و تخانش هللادبع رگا ،تسا ناتسوب زا تسا خلت ىنساك رگا»:تسا

149 هقرف راذگناينب ىئاسحا دمحا خيش نيشناج ىتشر مظاك ديس[ ]هيخيش

150 هانگ ىب مدرم لتق روتسد هك ىرجه ۱۳ نرق ىالم نيرت لومتم[ تاضور» و «ءاملعلا صصق» ىاهباتك هب دينك هعجارم .داد ىم ار ناريا]«تانجلا

151 نيرز نيسحلادبع رتكد داتسا دنمشزرا رايسب باتك هب دينك هاگن[ ]مود دلج «ىبدا دقن» بوك

Page 205: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

ىناريا و ىناريا دياب ار ىناريا بيع .ناتسود زا تسا مرجم تسا نيا زا ريغ هديقع ار سك ره .نارگيد هن ديوگب داژن«دشابن ىناريا 152 نوچ ربانم سوئر رب ظعاوم» اريز . چيه و ناد ىبرع ار ىدرك چيه نونك ات رباقم رس نيقلت«هدركن ناملسم ار ىرفاك 153 ىنعم» رد ىو ببس نيمه هب و «نويسازيليويس» و «ملع» دياوف زا ،نآ دودح و «ىدازآ نطو بياعم حالصا دسيون ىم و ديوگيم هچره» هرخالاب«تسا 154 رثكا» :دسيون ىم شروشك نايالم نوماريپ ىو . ار بوشآ ،دنركتحم ،دنكالم ،دنتسه ناريا رد هك نانآ نيلعن ىادص و دندنسپ ىم ار هلاجر ىاغوغ ،دنراد تسود كالما لخد ناموت رازه هاجنپ ات ىس زا ،دنتسرپ ىم ار«...دنراد هنالاس 155 ار نايالم ىوربآ هكنيا زا فوبلاط . نيمه ناطلسلا نيما هب ىا همان رد و دوش ىمن هتسخ دربب :دنكيم راركت ار بلطم لمحت ىارو ،جاتحم ريقف هلهج تشم كي ناريا تلم» رتشيب ءاملع ... ليثمت و ريرحت ناكما زا جراخ و ىرشب تعيرش رارقتسا ىعدم ،بلط هاج و ركتحم و كالم .تاميظنت و تابيترت هنوگ ره عنام و ناشدوخ ىعونصم ىارب ،فرش و سومان ىب روختفم لويت بابرا ام نيناوخ ىمن ىنوناق و عرش چيه عيطم ،ارقف و افعض نوخ ندروخ

152 ]۱۳۲٤ ،لوا لاس ،۳۳ هرامش ىلم هديرج» هب فوبلاط همان[

153 ]۲٤ هحفص،راشفا جريا ششوكب ،فوبلاط زا «تسايس و ىدازآ»

154 هشيدنا» و «ناريا تيطورشم تضهن ىژولوئديا» ،تيمدآ نوديرف[ ]«ىزيربت فوبلاط ىاه

155 ]«تايحلا لئاسم» باتك ،فوبلاط ميحرلادبع[

Page 206: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

تسا راجت هچنآ سان رياس .دنوشب دنهاوخ ىمن و دنشاب اي ىصخش عفن دنيوگيم هچ ره ،فاصنا ىب نيد ىب راجف«ماعنالاك نيرياس !تسا ىتلم كناب 156 . ىم فيصوت نينچ نيا ار رهاظتم نايرازاب و ناراكبساك لام شورف جيورت زج ،]دنراك هبت[ دنراجف» راجت درك هب ىا هدياف هقبط نيا زا ،تابوبح ندرك رابنا اي بناجا

«...تسين تلم لاح 157 شنانهيم مه هب تبرغ رد فوبلاط . تيصو زوسلد و شيدنا رود ىحلصم نوچ و دهد ىم زردنا :دنك ىم رد ناگدنهانپ[ نطو ناگدنكارپ مامت ىدوز هب هك مراوديما» رد ،لاتق و هلداجم ضوع رد و دندرگرب ناريا هب زاب ]ديعبت و دنربب راب و دنروخب راخ ىنعي .دننكب راك لادتعا طخ .دنشكب تاجن لحاس هب ار نطو قرغ هب فرشم ىتشك بجع.دسرن ناماس هب راك دوشن ناشيرپ ات تسا ىهيدب ىلو .دننك ىم گنج دياقع ىدازآرس ناريا رد هك تسا نيا ،تسا لهس ،دراذگ ىمن ىعقو ىرگيد هديقع هب سك چيه ،لتقلا بجاو و مهتم ،ديامن هديقع و ىأر راهظا ىسك رگا هچ و هچ مناد ىمن ،دنسپ دوخ ،تسرپ نايعا ،دبتسم تفه رد هك دهد ىم ىسك ار مان نيا و دوش ىم هديمان هن ملع هن دراد حور هن ىنعي ،درادن درآ لاقثم كي ايسآ

156 هحفص ،ىئافص ميهاربا فيلأت «راجاق نارود ،ىسايس دانسا»[ ۹٦۳[

157 ربكا ىلع همالع هب فوبلاط ميحرلادبع همان ،«تسايس و ىدازآ»[ ]٤۲ هحفص ،ادخهد

Page 207: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

«دراد قامچ و تشم ،دراد لولشش طقف .هبرجت 158 . نيرتروهشم و نيرت عجترم و نيرترورش بناج زا فوبلاط ىاه لاس و دش ريفكت ىرون هللا لضف خيش ىدازآ نمشد159دوبن نايناريا سرتسد رد وا راثآ ىنالوط زا سپ . هللا لضف خيش ،ناريا تيطورشم ىلم بالقنا ىزوريپ مرجب ار وا هاگنآ و همكاحم ىدازآ و تلم نمشد ىرون راد هب ىبنجا ىارب ىسوساج و ىراكمه و ىدازآ اب ىنمشد:دراد ىا هراشا هيضق نيا هب ىا همان رد فوبلاط .دنتخيوآ ىهاگ و ،ىرون خيش لثم دوز ىليخ تافاكم شتآ ىهاگ» هب زونه هك ىزيربت نسح ازريم ىجاح لثم ريد ىردق ىم ىلو ،دشكيم لوط هتشگن راتفرگ رابج مقتنم طخس دنچ ؟دننكب هچ اه هراچيب نآ فرط نآ زا .دشك ىم و دنيب ثيداحا و رابخا زا مه و هدناوخ لوصا و هقف باتك دلج رسپ اي ىلوهجم صخش دننيب ىم ،هتفرگ داي ىلعج و هبذك

ىم ىزيچ ]دوب ىزيربت راجن كي رسپ فوبلاط[ ىراجن و ىنعمب دسر هچ ات دنناوخب تسرد دنناوت ىمن هك دسيون مدرم جايتحا و رصع ىاضتقا هب دننيب ىم و نآ نديمهف اقآ ار طاشن بح نيا .دنيامنيم نيسحت و دننك ىم ديجمت رازه هنهك و ميدق هبرح و ؟دوشن مرگرس و دروخب روطچ باتك و هلك هب لهج ناديم رد دشاب ريفكت هك ار دوخ هلاس ىتايح راهظا دوخ هرياد شوحو نايم رد هلاحمال .دنزن دوخ

158 ]نيشيپ عبنم[

159 ]مكي شخب «ناريا هطورشم خيرات» ىورسك دمحا ناورداش[

Page 208: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

«دونشن هناكدوك نيسحت و هنانز قلمت و دنكن 160

ىا هغارم نيدباعلا نيز ىجاح ىدازآ نايدانم زا رگيد ىكي ىا هيامرس كدنا اب و درك رايد و راي كرت ىناوج رد .دوب رد .دش ميقم سيلفت رهش رد و تفر زاقفق هب تشاد هك همانزور اب اجنآ رد .دش لوبناتسا راپسهر ،ىلاس نايم دركيم ىراكمه هتكلك نيتملا لبح و هيكرت پاچ سمش ىاه ميهاربا همانتحايس» ناونع تحت ار دوخ راكهاش هرخالاب و نيا .درك رشتنم و تشون ديعبت رد ار «بصعت ىالب اي گيب سرت زا فلؤم نكيل ،تفاي ىناوارف ترهش ناريا رد باتك ىتدم ات و تشاد ىم ناهنپ ار دوخ مان ماكح و نايالم .تسناد ىمن ار هدرب مان باتك ىعقاو هدنسيون ىسك زا اما هدش هتشون نامر بلاق رد گيب ميهاربا همانتحايس نيز .تسا زيربل «نطو» هب قشع و «ىلم» لئاسم زا و ديزرو ىم قشع هناقشاع شنهيم هب ىا هغارم نيدباعلا دوخ ىليخت همانتحايس ناوج نامرهق ،گيب ميهاربا نابز ميهاربا هك ىنامز .دنكيم نايب ار دوخ ىاهوزرآ و اهايور ،دوشيم ناريا زرم هناور ىا هغارم نيريش ملق اب گيب زا و دشكيم ريز هب نطو كاخ مارتحا هب ار گيب ميهاربا :ديوگيم وا نابز ،متشادرب ار ]نطو[ كاپ كاخ زا ىتشم هدمآ نيئاپ» و كاپ تبرت ىا :متفگ ،مديلام ناگيد رب و هدييوب و هديسوب نمأم هك ار ىادخ ركش ،كانمغ هديد رهاوجلا لحك ىا دوخ زان دهم رد هك ىيوت .ىئام ناكاين نفدم و نادنمزاين

160 ]٥۸ هحفص «تسايس و ىدازآ»[

Page 209: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

«...ىداد امن و وشن تزع و زان اب و ىدرورپ ار ام 161 . رپ ىلد هيراجاق ماكح و ناهاش ملظ و دادبتسا زا ىا هغارم .دريگ ىم هدرخ نايالم رب باتك رسارس رد و تشاد درد ىم رهش «هعمج دجسم» هب دوخ هار رس رد گيب ميهاربا نامرهق رطاخ رد ىزيگنا تقر رايسب ريوصت هك دسر فرط كي رد مديد مدش دجسم لخاد» .دراذگ ىم ناتساد«دنا هدرك رابنا هزبرخ ىلاع دجسم نآ 162 هك داش شناور . و دشيم روشك گرزب دجاسم لخاد و ناريا دراو زورما رگا هچ هب ،تسا هدش ليدبت هناخ هحلسا هب نونكا هكنيا زا

.دشيم راتفرگ ىلاح اج اما ،ميتشون شيپ رد هدازدنوخآ ىلعحتف ازريم نوماريپ وا اريز ،مينك هراشا مه زاب وا ىاه هشيدنا ىخرب هب دراد رد ىسايس هفسلف ركفت راذگناينب و ناريا ىلم رخافم زا ار.ميسانشيم ناريا ىم دوخ ىداقتنا راكهاش ،«تابوتكم»رد هدازدنوخآ و نادان وت لها و بارخ وت نيمز نونكا ،ناريا ىا» :دسيون و مورحم ىدازآ تمعن زا و ربخ ىب ناهج نويسازيليويس زا زا نوزف وت لها ،توپسيد ]هاش نيدلارصان[ وت هاشداپ ناتسودنه و ناتسناغفا و سور و ىنامثع كلامم رد باسح تدش و ملظ ترثك زا ناتسگنرف و ناتسبرع و ناتسكرت و راگزور ىركون و ىگلعف هب تلذ لامك رد هدش هدنكارپ رقف زا ]هاش نيدلارصان ملاع هلبق[ وت هاشداپ .دننارذگ ىم ،هتسشن تختىاپ رد ربخ ىب و لفاغ ايند ]ندمت[ ىرقورپ هسبلا نديشوپ زا تسا ترابع تنطلس هك دناد ىم نانچ

161 ]ىا هغارم نيدباعلا نيز زا «گيب ميهاربا همانتحايس»[

162 ]«گيب ميهاربا همانتحايس[

Page 210: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

ناج و لام هب نتشاد طلست و هفيطل هيذغا ندروخ و رخاف هاجنپ ودصكي ىريلد لامك رد ىو .«ناتسد ريز و اياعر و دوش ادج تسايس زا نيد دياب» :دسيون ىم شيپ لاس ...دزاسن دوخ كيرش ]روشك[ هرادا رد ار ءاملع ،تنطلس ]ىرتسگداد و ءاضق[ هعفارم روما هب زگره هيناحور ىاملع هك دوش ىم قالطا ىسك هب ىقيقح هاشداپ ...دننكن هلخادم ركف رد و نطو شياسآ و ىدابآ ركف رد و هدوب نوناق عبات هك درادن تردق ًالصا هاشداپ ...دشاب تلم ىقرت و تيبرت«...دنك مادقا نيناوق فالخ رب 163 . عفانملا كرتشم ار نايالم و ماكح هدازدنوخآ ىلعحتف ازريم گنهرف و دبتسم هاشداپ هب ليلد نيمهب و تسناد ىم نايالم و ناهاش بناج زا هك هعيش هقرف چوپ و ىتافارخ و اه هشيدنا نيا .درك ىم داقتنا و داريا اجكي ،دشيم جيورت خوسر و ذوفن ىناريا هعماج نايم رد زور هب زور راكفا نيا لابقتسا هب طسوتم هقبط هژيو هب .تفاي ىم ىرتشيب رد اما .دومن ىم تمه نآ رشن هب و تفر ىم راكفا و ءارآ نازاتشيپ نيا لتق رمك نايرابرد و هاش ،ىرابرد سلاجم ىكرتشم عفانم رابرد اب هك نايالم .دنتسب ىم ار بالقنا هقدنز و داحلا و رفك رد اوتف دجاسم و ربانم رد دنتشاد .دنداديم ناهاوخيدازآ فوبلاط ميحرلادبع ، هدازدنوخآ ىلعحتف ازريم راثآ نيز ازريم ىجاح و ،ىنامرك ناخاقآ ازريم ،ىزيربت مشچ زا رود و ىناهنپ رد بانرز دننام ىا هغارم نيدباعلا

ىم تسد هب تسد تيناحور هاگتسد و تموكح نانيچربخ.تشگ ناگدنسيون رگيد راثآ رد ًاتعيبط و هشيدنا رد راثآ هنوگ نيا

163 ]نيشيپ عبنم[

Page 211: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

ناخاقآ ازريم .تشاذگ ىناوارف ريثأت نايناريا ىراديب ،هدازدنوخآ ىلعحتف ازريم تابوتكم ريثأت تحت ىنامرك164تشون ار «هباطخ دص» و «بوتكم هس» ىراكمه اب . ىتاداريا همه اب ،ىحور دمحا خيش دوخ شير مه و قيفر تضهن خيرات ،«تشهب تشه» تسا دراو باتك نيا رب هك مرج هب اهنآ ود ره هرخالاب و ديشك ريرحت هتشرب ار باب هيراجاق نايالم و ماكح روتسد هب ىهاوخيدازآ راكفا رشن رد ىهاوخيدازآ تضهن شياديپ .دندرك ادف ار دوخ ناج ىاه نيمزرس رسارس رد و زاقفق نكاس نايناريا نايم نهيم و نانيب نشور رد نآ ريثأت و ىنامثع تموكح ىهاوخ هطورشم ركفت شياديپ بجوم ناريا نكاس ناتسود ناراگزور نآ ىعامتجا و ىداصتقا تابسانم .دش ناريا رد و روشك زكرم رد هيراجاق ماكح تموكح دبتسم هويش و راشف تحت و درك ىم رتريقف زور هب زور ار مدرم ،تايالو زج ىنعم هك ىهاوخ هطورشم هفطن هرخالاب و تشاذگ ىم تردق ندرك دودحم و ىلم تيمكاح و لالقتسا ،ىدازآ و تفرگ هشير ناريا هعماج قمع رد تشادن نايالم و ماكح.داد همادا دوخ ىامن و وشن هب زا ار دوخ ىداصتقا تردق و ىعامتجا قوقح هك مدرم هدوت راچد ملاظم عاونا هب تبرغ رايد رد بلغا و هداد تسد تلادع و نوناق ،تلم قوقح ،هشيدنا ىدازآ هعاشا رد دندوب

164 زا هنادنمزوريپ ىسابتقا و ديلقت ىنامرك ناخآاريم بوتكم هس[ ىنامز شا هدنسيون هكنآ ببسب بوتكم هس .تسا هدازدنوخآ «تابوتكم» ناخاقآازريم ار نيا و .تسا تابوتكم زا رتروهشم بتارمب دوب ىلزا ىباب نينچ مه و ناخاقآ ازريم رثن هوالعب .تساه ىلزا ىباب تاغيلبت نويدم ىنيد تيبرت و هيراجاق نارود رثن هب رتكيدزن ىو ىتسيلآديا ىاه هشيدنا]تسا نايناريا

Page 212: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

و اونيب ىناريا نارازه نوخ اب ار هطورشم لاهن و دنديشوك ىتخبدب و رقف زا ىئاهر زج ىفده و هشيدنا هك هديد متس.دندرك ىرايبآ دنتشادن ازريم «ىيارگ لقع» هشيدنا هژيو هب ىداقتنا راكفا راشتنا بناج زا راكفا نيا رشن و ىريگ ىپ و هدازدنوخآ ىلعحتف مهتم ىرگيباب هب هك ىنامرك ناخاقآ ازريم نوچ ىدارفا شيپ زا شيب و تخيگنا ىم رب رتشيب ار نايالم مشخ ،دوب.دوزفا ىم اهنآ تشحو هب 165 روش هيباب شبنج ،نامز نآ ....دوب هدرك داجيا ىعامتجا و ىبهذم تاداقتعا رد ىلاح و

هيباب شبنج هعيش هقرف رد نامزلا بحاص ىدهم روهظ راظتنا هشيدنا ارغص تبيغ هناسفا مينيب ىمن ىموزل .دراد ىخيرات تمدق راركت اجنيا رد ار ىركسع نسح ماما موهوم رسپ ىاربك و ىدهم ىمالسا ىاهروشك رگيد نينچمه و ناريا رد .مىامن زا ىخرب .دندش هتشك سپس و روهظ ىددعتم ىاه لآ مئاق ،مهدزاود ماما روهظ هراب رد هعيش نويناحور هلاسر و باتك ،نامزلا بحاص اي و دوعوم ىدهم ،دمحم هب و هدرك ريسفت و فيرعت ،حرش ار تبيغ هناسفا و هتشون دياش و نيرتمهم .دنا هتخادرپ تياور و ثيدح ىروآ عمج مانب ىسلجم رقابالم ار باتك نيرتروطق و نيرت فورعم لجع رظتنم تجح لاوحا» رد مهدزيس دلج «راونالاراحب»

165 همه رد ناىئاهب و نايباب هب مانشد و ناهاوخيدازآ هب ىرگيباب تمهت[ هب دينك هعجارم.دوشيم هديد ناهاوخ هعورشم تالاسر و اه هيمالعا ملقب ،نارگيد و ىناهفصا ظعاو لامج ديس زا «هقداص ىايور» همدقم ]هنيبوچ مارهب

Page 213: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

«هجرف ىلاعت هللا 166 هاتوك ىا هراشا لبق رد .تسا هتشون و ناريا رد ىو راهتشا و ىئاسحا دمحا خيش ىناگدنز هب باوج رد ىو ىاه هلاسر زا هاتوك ىحرش و مدرك قارع ىلمجم دياب ىم و تسين ىا هراچ اما .مدروآ هاش ىلعحتف.مروايب اجنيا رد ار وا دياقع زا

سسؤم ،هيخيش ىاوشيپ ىئاسحا دمحا نيدلا نيز خيش لئاسم مهف رد هيخيش .ىرشعانثا هعيش زا تسيا هقرف لوصا زا .دنتسه داهتجا اب فلاخم و نايرابخا وزج ىهقف هب داقتعا نتسنادن ىرورض ىئاسحا دمحا خيش دياقع167تسا نيد لوصا رد «داعم» و «لدع» دمحا خيش اريز . رارقا نمضتم «داعم» و «لدع» هب داقتعا هك دوب دقتعم هدروآ نآرق رد هللا لوسر هچنآ و ادخ ىتوبث تافصب تافص زا «لدع» دوب دقتعم ىئاسحا دمحا خيش .دشابيم نيد لوصا رد لدع تفص جرد اهنت و تسا ىهلا رامش ىب داقتعا و نارق ميلاعت و ماكحا زا «داعم» و .درادن ىيانعم عبار نكر هب داقتعا لباقم رد ىلو .تسا نيد ىرورض نادب رد «لماك هعيش» اي «عبار نكر» .تسناد ىم بجاو ار

166 ةرئاد ارنآ نويناحور و هتفاي فيلأت دلج جنپ و تسيب رد راونالاراحب[ و دراد هحفص رازه نيدنچ هك تسا ىباتك .دنرب ىم مان هعيش «فراعملا هاش نامز رد ىسلجم رقابالم ىمالسالا خيش هرود رد بالط زا ىا هدع دلج اهنت.دنا هدش رومأم نآ ىروآ عمج هب نيسح ناطلس هاش و ناميلس ىناود ىلع همجرت اب هك ،تسا هحفص ۱۲۰۰ رب غلاب باتك نيا مهدزيس]هديدرگ هتسارآ پاچ رويزب ىناطلس رازاب ،هيمالسالا بتكلاراد رد

167 دزن رد و ؛داعم و توبن ،ديحوت :تسا هس ناينس دزن رد نيد لوصا[ لصا جنپ هب دقتعم و دنا هدوزفا نآ رب ار تماما و لدع لصا ود هعيش ،توبن ،ديحوت :تشاد داقتعا لصا راهچ هب ىئاسحا دمحا خيش .تسا]عبار نكر اي ماما تيبئان و تماما

Page 214: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

ىضعب رد ار «هيقف ىلو» ىنعم نامه ًابيرقت هيخيش بهذم ىئاسحا دمحا خيش .دراد ىماما هدزاود هعيش قرف زا زا ىرمق ىرجه ۲۶۰ هنس رد مهدزاود ماما هك دوب دقتعم ات و درك دهاوخ روهظ نامزلا رخآ رد و هديدرگ بياغ راظنا دياب ،تسا هدركن روهظ دمحم لآ مئاق اي ىدهم هك ىنامز بياغ ماما اب هطساو الب هك دشاب ىدرف نينمؤم نيب ام تما و بياغ ماما نيب ضيف هطساو و هتشاد هطبار و لاصتا هعيش» هيخيش حالطصاب ار صخش نينچ نيا .دشاب .دنمان ىم «عبار نكر» اي و ،«بياغ ماما باب» ،«لماك مظاك ديس سپس و ىئاسحا دمحا خيش هك دندقتعم هيخيش هعيش» ،«عبار نكر» ناشدوخ نامز رد شنيشناج ىتشر ىتشر مظاك ديس .دندوب «بياغ ماما باب» اي و «لماك ماما روهظ و تيباب هيضق ،ىئاسحا دمحا خيش نيشناج هك دوب هداد شزومآ دوخ نادرگاش هب ىوحن هب ار بياغ نامزلا بحاص عوقولا بيرق روهظ راظتنا رد نانآ ىمامت تباين ماقم ىئاسانش اي و ىبايتسد ىارب و دندرب ىم رسب و هدرك تدابع نامزلا بحاص ىوجتسج رد و تيباب و مظاك ديس نادرگاش زا ىا هدع .دندز ىم تضاير هب تسد رد هك دندوب مئاق عوقولا بيرق روهظ هب نمؤم نانچنآ و بش بياغ ماما روهظ ىامعم فشك ىپ رد ناريا و قارع.دنداديم نت هاكناج ىاهترفاسم هب و دنتشادن زور هيخيش ىئاوشيپ رس رب ىتشر مظاك ديس گرم زا سپ هب ىتشر مظاك ديس ناديرم مظعا تمسق ؛داد خر فالتخا

ىا هدع .دنتسويپ باب هب فورعم ىزاريش دمحم ىلع ديس ىنامرك ناخ ميرك دمحم جاح زا مظاك ديس ناديرم زا رد نانيا رتشيب .دندرك اديپ راهتشا نايناخميرك هب و ىوريپ هيخيش زا ىا هتسد .دنراد تنوكس نارهت و ناهبهب ،نامرك و دنديورگ ىناقمم دمحم الم ىئاسحا دمحا خيش درگاش هب

Page 215: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

نانآ زا رگيد ىا هتسد .دنتسه فورعم ىناقمم هيخيش هب و زيربت رد نانيا و دندرك عامتجا ىزيربت عيفش ازريم رب قارع نيشن هعيش ىاهرهش ىضعب و البرك رد و نآ ىحاون ار رفن ۳۸ زا شيب هيخيش نيدقتنم زا ىخرب .دنرب ىم رسب و دندوب ىتشر مظاك ديس ىنيشناج ىعدم هك دنرب ىم ماندنتشادنپ ىم «لماك هعيش» ار دوخ ىنامرك ناخ ميرك دمحم جاح هژيوب و ىزيربت عيفش ازريم ىراك چيه زا نايباب اب ىنمشد و باب دياقع اب تفلاخم رد ىو دياقع و باب در رد ناخ ميرك جاح .دندوبن نادرگ ىور باهش ريت هلاسر» هلمج نآ زا .تشون هلاسر و باتك دنچ و «باترُم باب در هلاسر» ،«بآم نارسخ باب ندنار رد نامرك هيخيش ىاه هناخپاچ رد هك تسا «لطابلا قاهزا» و تشاد سوبع ىا هرهچ ىو.تسا هدش رشتنمو پاچ و نامرك رد امدق لوقب .دوب هسوك و مشچ كي ىدرم ىخيرات هقباس مشچ كي و هسوك نادرم دوجو ناجنسفر .دراد دمحا خيش ماقم مارتحا و ليلجت رد ىئاهب و ىباب نيخروم ار ود نآ و دنا هتشون ناوارف ىتشر مظاك ديس و ىئاسحا168دنناد ىم باب دمحم ىلع ديس روهظ نارشبم زا .

ىرجه ۱۲۳۵ لاسب زاريش رد ىزاريش دمحم ىلع ديس ردپ .دش دلوتم ىداليم۱۸۱۹ ربتكا متسيب اب قباطم ،ىرمق

168 ،ىناشاك ىناج ازريم زا «فاكلا ةطقن» نوچ ىراثآ هب دينك هعجارم[ قارشا همجرت ،«ىدنرز ليبن خيرات صيخلت» ؛نوارب دراودا مامتها هب

دمحا خيش و ىنامرك ناخاقآ ازريم زا «تشهب تشه» ،نارهت ،ىرواخ و ؛هللاءاهب زا «ناقيا» باتك ؛ىناردنزام لضاف زا «قحلاروهظ» ؛ىحور دمحم هللا ترصن رتكد ىئاهب هدنسيون ىندناوخ و روطق رايسب باتكاي]اداناك پاچ «باب ترضح» ناونع ريز ىنيسح

Page 216: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

ليكو رازاب رد ىشورف هچراپ ناكد اضر دمحم ديس وا رد هك اريز ،ديدن ار ردپ هاگچيه باب ديس اما .تشاد زاريش ىئاد ىتسرپرس ريز و درك توف شردپ ىگراوخريش فورعم راجت زا ىو .دش گرزب ىلع ديس ازريم ،شگرزب رد و ىبهذم رايسب هداوناخ نيا .دوب نكمتم و زاريش رد .دندوب اشوك تياهن ىب ىمالسا مسارم ىرادهاگن دندشيم تفاي ناوارف ىناحور دارفا باب ديس ىردپ هداوناخ نسح دمحم ازريم ىكي .ميرب ىم مان ار نت ود ام هك169ىزاريش عنم ىاوتف هك ىزاريش ىازريم هب فورعم شدوخ نامز رد هك دنهديم تبسن وا هب ار وكابنت لامعتسا هك ىزاريش داوج ديس جاح اي و ناهج نايعيش عجرم ديس جاح هب فورعم اهدعب و دوب نامرك هعمج ماما اهلاس .دش ىنامرك داوج

خيش بتكم هب ار ىو شردام ردارب ىگلاس شش اي جنپ رد ىمن رضاح سرد رس رد بترم روطب ىلو ،تشاذگ دباع لوغشم تراجت راك هب دوخ ىئاد هرجح رد رتشيب و دش اب و دوريم رهشوب هب ىگلاس هدزناپ رد باب ديس .دوب تراجت هب اجنآ رد لاس راهچ تدم ،دوخ ىئاد ود تكارش اب دوخ ً،القتسم ىگلاس ۲۰ نس رد سپس .دوشيم لوغشم

.هدنارذگيم راگزور تراجت تيباب ىاعدا زا لبق ،باب ديس هك دنسيون ىم ىباب نيخروم تسدب نونك ات هك هتشون ىهقف هلاسر كي رهشوب رد مايا رد و ىناوخ هضور سلاجم رد ىو .تسا هدماين و هدركيم تكرش اهزور نيا موسرم سلاجم رد اروشاع

169 ىومع رسپ ،رسپ ،سيونشوخ دومحم ازريم رسپ ىزاريش ىازريم[ ].دوب باب ديس

Page 217: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

رد رهشوب رد ىو .هداديم ناشن ار دوخ هودنا و هيرگ و اعد و ركذ هب شا هناخ ماب رد ناتسبات نازوس ىامرگ ۲۱ رد .تسا نايباب قيدصت دروم نيا و تخادرپ ىم زامن دعب لاس كي بيرق و ۱۲۵۷/۱۸۴۱ دوريم البرك هب ىگلاس هب قارع رد ار دوخ تقو بلاق ىو .ددرگيم زاب ناريا هب اجنآ رد .دنارذگ ىم نايعيش هسدقم نكاما ترايز و تدابع زا ىلو ،دوريم ىتشر ديس سرد هزوح هب ىراب دنچ ىخرب .تسا هتفر ىمن رامشب ىتشر مظاك ديس نادرگاش ديس هك دندقتعم ىباب بهذم ناسيون هيدر و نيفلاخم زا هدرك ىقيمع تاليصحت ىتشر مظاك ديس دزن رد باب شوه هب دياب سپ ،ميراگنا تسرد ار اهنآ لوق رگا .تسا

و ىبرع نابز ،لاس كي رد هك ميتسرف نيرفآ باب ديس فارتعا دياب اي و .تسا هتخومآ ىبوخب ار ىمالسا گنهرف تسا ىحطس و زيچ ان نانچنآ ،ىمالسا گنهرف هك مينك نتخومآ هب قفؤم ىزاريش ناوج رجات كي لاس كي رد هك .دوش ىم نآ ىمامت

دوخ ىئاد رتخد اب زاريش رد ناريا هب تشگزاب زا سپ باب مناخ هجيدخ .۱۸۴۲/۱۲۵۸درك جاودزا مناخ هجيدخ دلوت زا سپ هك دمحا مانب دوشيم دنزرف كي بحاص و رهشوب نايم باب ديس ىگدنز مايا نيا رد .تشذگرد.دوب لوغشم تراجت هب و تشذگيم زاريش جنپ تسرد .درك توف ىتشر ديس ۱۸۴۳/۱۲۵۹ لاس رد مظاك ديس نادرگاش زا ىا هدع وا تشذگرد زا سپ هام باب ديس هب نانآ زا ىدادعت و دندش زاريش دراو ىتشر رد ار ىو ىتشر مظاك ديس نادرگاش .دندروآ ناميا ،اهدعب دنچ ره .دندناوخ ىم «بياغ ماما باب» ،تسخن باب مان هب اما ،تساخرب تيودهم ىوعد هب باب ديس

Page 218: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

.دنناوخ ىم ىباب ار شناوريپ و تفاي راهتشا ۲۲ /۱۲۶۰ ىلوالا ىدامج مراهچ رد ىا هيورشب نيسحالم نيا .دروآ ناميا باب ديس هب هك تسا ىدرف نيلوا۱۸۴۴ هم قافتا هللا لوسر تثعب زا سپ لاس ۱۲۷۰ تسرد هعقاو الم و دوب هلاس ۲۵ باب ديس نامز نيا رد .تسا هداتفا

.دوب ىرتالاب نينس رد بتارمب نيسح ناريا رسارس هب باب ديس ىواعد غيلبت ىارب باب نادرگاش شناراي زا ىكي هارمه باب ديس دوخ و دندش ليسگ قارع و ًانلع هللا هناخ نارئاز نايم ار دوخ نيد ات دش هكم ىهار دوخ هتفگب اما .)۱۲۶۰ نابعش/۱۸۴۴ ربماتپس(ديامن نالعا

.دوشيم لصاح «ءادب» باب ديس هدعو دنوادخ هك تسنآ ءادب زا دارم نايعيش حالطصا رد» و ديامنن ءافيا تروص نادب ار هدعو نآ ًارهاظ و دهد ىا و عاضوا رگيد ترابعب .دريگ قلعت ىرگيد رما رب ىو هدارا باجيا ىهلا هدارا رد رييغت هك دوش مهارف ىديدج لاوحا

«ديامن 170 و هداتفا قافتا اهراب هعيش ناماما تايح رد ءادب . زا ىا هدع لاح نيا اب .تسا هدوب هناماما ىراك ًارهاظ و باب توعد زا و دنتشادنپ ىدج ار «ءادب» هلئسم نايباب.دنتخادرپ باب ديس راكنا هب و دنتسج ىرود ىو تاداقتعا

هيوناژ مهد( درك البرك هب ىرفس هكنآ زا سپ باب ديس ناخ نيسح رازآ دروم و تشگزاب زاريش هب )۵۴۸۱ راشف رثا رد اجنآ رد .تفرگ رارق سراف مكاح ىشابنادوجآ مدرم روضح رد و ليكو دجسم رد نويناحور و مكاح هب تالمج نيا اب ار دوخ ىاعدا و تفر ربنم ىالاب زاريش:ديناسر مدرم عالطا

170 دمحم هللا ترصن رتكد زا «باب ترضح» باتك هب دينك هعجارم[ ]۲۳۸ هحفص ،اداناك پاچ ،ىنيسح

Page 219: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

تنعل.دنادب بئاغ ماما ليكو ارم هك ىسك رب ادخ تنعل» هك ىسك رب ادخ تنعل .دنادب ماما باب ارم هك ىسك رب ادخ هك ىسك رب ادخ تنعل .متسه ادخ تينادحو ركنم نم ديوگب هك ىسك رب ادخ تنعل .دنادب لوسر ترضح توبن ركنم ارم ركنم ارم هك ىسك رب ادخ تنعل .دنادب ىهلا ىايبنا ركنم ارم«دنادب همئا رياس و نينموملاريما تماما 171 . اريز ،تسا باب ديس ىكريز زا ىناشن تالمج نيا باختنا رد و تسناديم بياغ ماما ِدوخ و دوعوم ىدهم ار دوخ ىو دقتعم ىو .دوش ىمن دوخ تيودهم ماقم ركنم الاب تالمج وا هك ىناسك هب و تسا ىديدج نيد و مايپ لماح هك دوب تينادحو ركنم» ،بياغ «ماما باب» ،«بياغ ماما ليكو» ار «ىهلا ىايبنا ركنم» ،«لوسر ترضح توبن ركنم» ،«ادخ دننادب «همئا رياس و نينموملاريما تماما ركنم» هرخالاب و

.....دتسرف ىم «تنعل» هب هنابش زاريش رد ىتاقشم و تالكشم لمحت زا سپ باب هجوت دروم اجنآ رد و )۱۸۴۶ ربماتپس( تفر ناهفصا رد .تفرگ رارق ناهفصا مكاح هلودلادمتعم ناخرهچونم . درك وگتفگ و راديد نامز نآ روهشم نويناحور اب ناهفصا رتخد ناخرهچونم هيصوت هب ًارهاظ ناهفصا رد باب ديس

ىارب» ار ىناهفصا ناوخ هضور نيسحالم هلاس هدزناش دقعب ىصوصخ تامدخ ماجنا و ىراتسرپ تهجب ىتدم نارهت هب ديعبت زا لبق ىو .دروآ رد دوخ )هغيص( «عاطقنا دزن هب اي ،تشاذگ دازآ هار ود باختنا رد ار مناخ همطاف دزن ناهفصا رد اي و دورب زاريش هب وا نيتسخن رسمه

171 ةضور» اي و ،۱٤۱ هحفص ،«ىدنرز ليبن خيرات صيخلت» باتك[ ]۳۱۱ ص ۱۰ ج ،ىرصان افصلا

Page 220: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

ناردارب و ردپ دزن مناخ همطاف .ددرگزاب شا هداوناخ باب ديس نارابريت زا سپ لاس دنچ مناخ نيا .دنام شيوخ و تفر دادغب هب ىلعبجر الم شردارب هارمه ،زيربت رد اما ،دمآ رد باب ديس بيان لزا حبص دقعب هاتوك ىتدم و دنداهن ار مناخ همطاف اب تفلاخم ىانب لزا حبص نانز

دمحم ديس نز ىدنچ زا سپ و داد قالط ار وا لزا حبص.دش لزا حبص فورعم ناراي زا ىناهفصا .ديدرگ نايباب نايم ىتافالتخا و تاضارتعا ببس هيضق نيا ىباب هشيمه ىارب و تشگزاب نارهت هب ًادعب مناخ همطاف

ىگلاس راهچ وداتشه نس رد ۱۹۱۶ لاس رد و دنام.تشذگرد روتسدب و تشذگ رد مه هلودلادمتعم ناخ رهچونم هرخالاب ةمعن شيورد ،هاش دمحم مظعا ردص ىساقآ ازريم ىجاح تالاقم» باتك رد تيمدآ نوديرف رتكد[ [ىناوريا راد بتكم و ىهللا هدروآ ىساقآ ازريم طخب دنس ود ،۱۳٦۲ نارهت ،دنوامد رشان ،«ىخيرات مظعاردص همان ود نيا راب كي هيقف ىلو هاگراب نيخروم تسا بوخ هك دوجوم سيراپ ىلم هناخباتك رد دنس ود ره .دنيامن هعلاطم ار نمؤم ترافس ناد ىسراف ىاضعا زا «ىرابملك ويسم» هب همان رد .تسا هاجيلاع» :دسيون ىم ناريا مظعاردص ىساقآ ازريم ىجاح هسنارف هظحالم ار امش هلسارم ،ىرابملك ويسوم مركم مشچ رون ،زيزع دنزرف ارم و ديدركن قيقحت ارچ...ديتسه اناد لقاع رايشوه ناوج امش ...مدرك نم ًالوا ...تسيچ نم باب رد اه تلود روظنم هك ديتخاسن رضحتسم و ركون ناريا هيلع تلود رد ًايناث و .متسه هيسور هميخف تلود تيعر و تافتلا روز اب ]هاشدمحم[ ناشيا ...مدوبن هفيظو و بجاوم بحاص هميخف تلود ىبآ ليامح و ناشن بحاص ...دنتشاد هاگن ارم تمحرم ]وربآ ىب[ حيضفت ارم تنايخ و مرج هچ ىارب ...]متسه[ هيسور هك ]م[ دوب هداد طخ رس اي ]م[دوب ناريا تيعر ]نم رگم[ ... دندرك امش و .دندرك حيضفت ارچ ]مشاب ديناوخب[ دشاب ناريا راذگتمدخ هتسويپ تسا ناريا تلود حيضفت ثعاب روما نيا هك ديتفگن چيه ىتسود ماقم رد ليامح ناشن بحاص تيعر هك دش هيسور هميخف تلود ىماندب ببس و

Page 221: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

تلود راتخم ريزو بآم تلالج بانج ...دندرك عياض تهج ىب ار وا گرزب هيسور هميخف تلود تيامح رد ىجاح بانج هك داد هتشون هيسور هميخف هك درك ىم ريغت رگا .دندرك دنتسناوت هچ ره و دادن شوگ ىدحا .تسا همان .«...؟دننك فالخ دنتشاد تأرج ،دندرك ارچ فلخت ،ما هداد هتشون هب هاش نيدلارصان سولج و هاش دمحم گرم زا سپ ىساقآ ازريم ىجاح ميظعلادبع هدازهاش هب ناج سرت زا هك ىنامز تسرد و تنطلس تخت]تسا هدش هتشون دوب هتسشن تسب و هدرك رارف هراب ود نارهت ىكيدزن رد .دش نارهت هناور باب ديس ،]

زا و ناشاك هب ىساقآ ازريم مظعاردص روتسدب ار باب ديس ىنادنز قيرهچ هعلق رد هاگنآ و وكام رد ناجيابرذآ هب اجنآ ،دشن نايباب تشحو ببس باب ديس ندش ىنادنز .دندرك زا باب ديس صالختسا رما رد تروشم ىارب نايباب اريز ،تشدب رد باب ديس تلزنم و ماقم نالعا و قيرهچ نادنز ىالوج(دندش عمج ناردنزام و ناسارخ هار نايم نارس زا نت داتشه زا شيب عامتجا نيا رد )۸۴۸۱/۴۶۲۱ اهنت نيعلا ةرق هرهاط .دندرك تكرش نآ رد ىباب روهشم .دوب هنادرم ًالماك عامتجا نيا رد ،هدننك تكرش ىوناب ىارب هشقن حرط هب زور و بش زور ۲۰ تدمب ًابيرقت نانآ هك .دندوب لوغشم قيرهچ هعلق زا باب ديس ىصالخ.....تفرگن ماجنا هرخالاب

نيعلا ةرق هرهاط باجح فشك ،ىخيرات سنارفنك نيا رد هيضق نيرتمهم اهنت هن هك .تسا باب ديس بصعتم ناراي نايم رد هرهاط ار ىبرغ و ىقرش ناگدنسيون و نيخروم ىمامت هكلب نايباب همانشيامن هعقاو نيا زا و هدومن وا ىريلد و تعاجش ناريح.دنا هتخادرپ اه هناسفا و اه رفن ۱۸ وزج و نيرتداوساب دياش و نيرتروشرپ زا ىكي ىو

Page 222: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

هرمز رد هرهاط مان .دور ىم رامشب باب ديس هيلوا ناراي و ىنيد گنهرف رد ديدج ىتعدب دوخ باب ديس هيلوا ناراي ىومع و ىناغرب حلاص الم رتخد ىو .دوب ناريا ىعامتجا ار ىئاسحا دمحا خيش هك تسا ىناغرب ىقت دمحم الم وا دوب هيباب و هيخيش ىدج نيفلاخم زا و درك ريفكت نيوزق رد زا و هدش ىباب هزات هك ىخيش كي تسدب مه هرخالاب و هدرزآ نايباب هيلع ىناغرب ىقت دمحم الم ىاه ىنمشد .ديسر لتقب نيوزق رد ۱۲۶۴ رد ،دوب رطاخ نينچ مه و هرهاط ىارب ار ىتالكشم هرهاط ىومع لتق هاش نيدلارصان روتسدب هرخالاب و دروآ دوجوب نايباب .دندروآ نارهت هب ار وا و ،دش ريگتسد هرهاط دورو لئاوا رد هاش نيدلارصان هك دنسيونيم ىباب نيخروم شناد نوتفم راجاق هاش .دومن راديد وا اب نارهت هب هرهاط هرهاط هب ىا همان رد و دش هرهاط ىئابيز نينچ مه و ىوناب ار ىو ،ديامن ىرّبت باب ديس دياقع زا رگا هك تشون رد هرهاط .درك دهاوخ دوخ ىارسمرح ىلگوس و تسخن ىارب ار شيوخ لزغ زا شخب نيا هاش نيدلارصان خساپ:دومن لاسرا هاش

ىردنكس هاج و كلم و وتىردنلق هار و مسر و نم

ىروخ رد وت تسا شوخ نآ رگاازس ارم تسدب نيا رگ و

ىلع الم و ىنامردنا دمحم الم ،روهشم دهتجم ود ماجنارس

Page 223: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

172دنداد هرهاط لتق رب ىوتف ىنك . رد وا ىئانثتسا مايق و هرهاط زيگناروش ىگدنز ىارجام خيرات زيگنا ناجيه لوصف زا ىكي ،باب ديس توعد دييأت هويش اب هك ار ىبالقنا نز نيا ىگدنز دياب و .تسا ناريا زاب درك داجيا ناريا نانز قوقح رد ىبالقنا دوخ ىگدنز...مىئامن هرابود ىناوخ ببس ،وا ءارآ و باب ديس شياديپ هك مينكن شومارف نيا رد هك سوسفا و غيرد .دش ناريا رد اه هرهاط شياديپ ار هرهاط ىگدنز ىاهارجام همه ىئوگزاب لاجم راتفگشيپ.ميرادن وا زا هك ىياه هتشون .دوب اناوت ىرونخس و رعاش هرهاط

نايامن ىمالسا لئاسم رد ار وا لضف و شناد هجرد ،هدنام نايالم ىارب ديدرت ىب وا تالاسر زا ىخرب كرد .دنكيم

172 عرازم نيرتگرزب كلام و دوخ نامز دنمتورث نيرتگرزب ىنك ىلع الم[ هدروآ تسدب مدنگ راكتحا هار زا ار تورث نيا و دوب ناريا رد ىزرواشك همانزور» و هنطلسلا دامتعا زا «راثالاورثاملا» هب دينك هعجارم .دوب ناخ ىلقيدهم زا «تارطخ و تارطاخ» و «هنطلسلا دامتعا تارطاخ رسرب ملاع كاخ ار نايدنك :دندناوخيم شگرم زا سپ نك نينكاس .تيادهتسا ربمغيپ بيان ىازع نيا -تسا ىذوفن رپ درم ،)تسا ىر زا ىا هيرق نامردنا( ىنامردنا دمحم ازريم الم ناوارف هجوت «عرش جيورترد» و سيردت نارهط هيرخف هسردم رد و دوب ]تشاد

Page 224: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

173دشاب نكمم ريغ دياش و لكشم ،هعيش ىنونك . تفر ىم ربنم هب باب ديس ناراي ىارب هرهاط تشدب رد داريا باب بهذم هاگياج و ماقم رد ىروش رپ ىاه هباطخو ىلكب ،وا باجح فشك رتمهم همه زا و وا نانخس .دركيم و .داد ىا هناسفا ـ ىبالقنا ىا هرهچ ار تشدب عامتجا .ديدرگ نايباب ريغ و نايباب نايم وگتفگ و ثحب ثعاب شيارآ و تنيز اب و باجح ىب هرهاط ناهگان»:دنسيونيم باب هب نينمؤم و تشگ راديدپ باب ناراي «عمج رد هدع .«دندش ناشيرپ و ناوتان ،نيگمشخ ،ناريح ،ناسرت» و دندومن رارف» هرهاط هرهچ نديد اب باب ناراي زا ىا نآ رد هك هنكس زا ىلاخ و هبورخم همين ترامع هب ىهورگ ديدج رما هب ناميا زا ىلكب ىخرب ...دندرب هانپ دوب ىلاوح .دنتشگ ديدرت و ههبش راتفرگ ىهورگ و دندش فرصنم و ناسرت و هتفشآ نانچ نآ ناهگ ان ىناهفصا قلاخلادبع و ديراب نآ زا نوخ و ديرب شيوخ ندرگ هك تشگ هناويد نايباب زا ىا هدع .«تشگ رود هرهاط رظنم زا لاح نآ رد تعيرش گنن بجوم ار هرهاط ىبالقنا تامادقا و ىئاورپ ىب

173 هرهاط نوماريپ افصلا ةضور خيرات فلؤم تياده ناخ ىلق اضر[ ازريم ،«لاقم نيريش ىا هدحلم و دوب لامج لامك رد ىنز هچ» :دسيونيم نينچ ار هرهاط ،ىرصان رابخالا قياقح رد راگن قياقح رفعج دمحم و لوقعم مولع رد لالد و جنغ و لامج و نسح دوجو اب» :دنكيم فيصوت شناد صوصخ رد خيراوتلا خسان رد رهپس «دوب لامك دحب لوقنم ىفلز و رمق نوچ ىئور هكنيا اب رتخد نيا» :دسيونيم هرهاط ىمالسا تايآ ليوأت و ثيداحا ظفح و هيبرع مولع رد تشاد رفذا كشم نوچ]«دوب رفاو ىظح اب ىناقرف

Page 225: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

174دندش نادرگ ىور باب بهذم زا ىلكب و دنتسناديم باب . و لامعا زا و دنتشون باب ديس هب ىا همان نايباب زا ىخرب هك ،باب ديس باوج .دندرك هلگ و تياكش هرهاط راكفا .تسا ىئانثتسا نايدا خيرات رد ،دوب ىبهذم عرشتم ىدرم .دناوخ «هنادواج هرهاط» ار ىو ،نانآ همان باوج رد اريز هك «اهزامناج» هك دش ببس هرهاط باجح فشك هعقاو و دوش «هديچرب» دوب زاب باب ديس نارادفرط نايم هشيمه و دش هتسكش دنتشاذگ ىم زورنآ ات زامن ىارب هك اهرهم» رد نايباب هك مينكن شومارف .«دنتشاذگ تب ار شمسا سكره و دنتشادن باب ىاه هشيدنا زا ىفاك عالطا تسخن ىئاسانش رايعم و كالم ار دوخ تاينهذ ،دشيم ىباب هك ديس شا هناناج مغ رد ىعونب سكره .تسناديم باب ماقم ديس نايباب زا ىا هدع مه ببس نيمه هب و تخوس ىم باب نانآ زا ىا هدع و بياغ ماما باب اي و بيان طقف ار باب

ىم ادخ لوسر هرهاط نوچ ىضعب و دوعوم نامزلا بحاص.دنتشادنپ ىسيلگنا هتسج رب سانش ناريا نوارب دراودا هتفگ دياش و ،هيباب شبنج رد ىو ريثأت و هرهاط ماقم كرد ىارب مارتحا اب ىو ؛دشابن هدياف زا ىلاخ تشدب عامتجا هيضق:دسيونيم هرهاط تيصخش نوماريپ زا ،ىروشك و رصع ره رد نيعلا ةرق نوچ ىئوناب روهظ» ىب ىا هثداح ،ناريا نوچ ىروشك رد اما .تسا نامز رداون

174 نارس ،هرهاط ناهاوخاوه هب مه هتشذگ رد هك درك ديابن شومارف[ هب ار نانآ و دنداد ىم نانآ هب «هيترق» تبسن ىباب و ىخيش بصعتم و لصفم رايسب باتك هب دوش هعجارم .دندركيم مهتم «ىزاب ىترق» هللا ترصن رتكد ،ىئاهب خروم و ققحم ملقب «هرهاط ترضح» ىندناوخ ]۱۹٤ هحفص اداناك پاچ ،ىنيسح دمحم

Page 226: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

رب ىرگيد ليلد دقاف ىباب نيئآ رگا ...تسا هزجعم لب ريظن نوچ ىنامرهق هك دوب ىفاك نيمه ،دوب دوخ تمظع تابثا«دوب هديرفآ نيعلا ةرق 175 . زا ىا هدع و داد ىترارح و روش نايباب هب تشدب عامتجا ناور ناردنزام بناجب باب ماقم غيلبت ىارب باب ناراي هشقن و عامتجا زا تموكح هك دوريم لامتحا .دندش176دوب هدش ربخ اب قيرهچ هعلق رد باب صالختسا اريز . و دنداتسرف زيربت هب قيرهچ زا ار باب ديس مايا نيمه رد باب شياديپ هك ىراهتشا زا دياش ات .دندناشك همكاحم هب ىالوج( دوش هتساك دوب هدرك داجيا ناريا رسارس رد رب هوالع ،همكاحم هسلج رد ناگدننك تكرش .)۸۴۸۱ و رهش لوا زارط نويناحور ،دهعيلو ازريم نيدلارصان هك ىتاثحابم .دندوب زيربت هيخيش سفن هزات هقرف ىاسؤر هبلط ىاه لاق و ليق نامه دح رد تفرگ ماجنا اجنآ رد دمحم الم و ىزيربت ءاملعلا ماظن مان .دوب ىتنس ىاه هناخ خيش رغصا ىلع ازريم و دمحا ازريم و )ىناقامام( ىناقمم راثآ رد ىتلود نارومأم و ناگرزب زا ىا هدع و مالسالا هسلج رد نانآ روضح و دوشيم هديد نارود نآ نيخروم

175 باتك زا لقن[ A Travellers Narrative هحفص مود دلج دمحم هللا ترصن رتكد فيلأت «باب» باتك زا ار بلطم نيا .۳۱۲ هيراجاق نارود تايبدا كبس هب باتك نيا هك سوسفا .ميدروآ ىنيسح]تشاد دنهاوخ لكشم نآ مهف رد نارود نيا نايناريا و هدش هتشون

176 تكرح هك تسا دقتعم ،ون خيرات فلؤم ازريم ريگناهج هدازهاش[ ديس ىصالخ ىارب ناردنزام رد ىا هيورشب نيسح الم ىربهر هب نايباب دندش راتفرگ نانآ ناردنزام رد اما .دوب هتفرگ ماجنا قيرهچ هعلق زا باب ۳۲۱ هحفص .داد همتاخ نانآ مايق هب ىسربط هعلق رد ىشك ىباب هيضق و]۳۲۲ ات

Page 227: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

هسلج نيا رد.تسا هيراجاق نيخروم دييأت دروم همكاحم و تيودهم ىاعدا نويناحور و دهعيلو روضح رد باب ديس .درك ىنامزلا بحاص هتشون قبط ىناقمم دمحم الم و ىزيربت ءاملعلا ماظن ندينش زا سپ «باب هنتف» باتك رد هنطلسلاداضتعا ىو و دنداد مانشد ظافلا نيرت تشز اب وا هب باب ىاهاعدا تنايد رب دوخ ىاه هيدر رد نايالم زا ىخرب .دندرك كلف ار نتسب بوچب زا سپ هك دننك ىم اعدا نينچ ىياهب و ىباب بلطم نيا .دومن هبوت دوخ ىاهاعدا همه زا ىو ،باب ديس باب نيفلاخم و نيملسم بناج زا هك ىخيرات دهاوش همه اب دهعيلو تساير هب همكاحم سلجم رد و هدش هشون نانآ ناكيدزن اي و هتشاد تكرش زيربت رد ازريم نيدلارصان .دراد ترياغم دنا هدوب همكاحم هسلج رد دهاش نيدب زيربت نويناحور بناج زا باب ديس لتق ىاوتف ًالوصا

راوتسا و رادياپ دوخ ىاهاعدا رد ار ىو هك دش رداص ببس ىروطنآ ،«هناويد» و «طبخم» رب مالسا رد هوالعب .دنتفاي

ىهقف ماكحا قبط ،دنهديم تبسن باب هب ناسيون هيدر هك177درادن ىپ رد مادعا تازاجمو تسين «ىجرح» . .دنداتسرف قيرهچ هب هراب ود همكاحم زا سپ ار باب ديس هيلع نويناحور هنايوج هنيك ىاهراتفگ و نايتلود تامادقا لامعا ثعاب اهناتسرهش و نارهت رد باب ديس ىواعد مدرم موجه دروم و دش نايباب هيلع كيرحت و زيمآ تنوشخ

177 و باب ديس رب ىا هحفص ۸۰۰ ىا هيدر هك ،«ناىئاهب» باتك فلؤم[ هتشون باب ديس ندوب «طبخم» نوماريپ ىطوسبم حرش ،تسا هللاءاهب .۲٥۸ ات ۲٤٤ هحفص «طبخم مادعا» لصف .تسين حيرفت زا ىلاخ هك ،اهدعب دنچ ره .دناوخ ىم بياغ ماما باب ار دوخ تسخن رد باب ديس].دناوخ بياغ ماما دوخ و دوعوم ىدهم ار دوخ

Page 228: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

هعلق ههام تفه ىاه گنج ،تامادقا نيا و دنتفرگ رارق رد ار ىتموكح ىاوق و نايباب نايم )۱۸۴۹/۱۲۶۵( ىسربط و نداد ناما و نآرق ندرك رهم و هعدخ اب هك تشاد ىپ .تفرگ ناياپ نايباب ماع لتق هاگنآ رابخا .دندش هتشك ىباب نارس نيرت مهم گنج نيا رد نيا رد هك باب ديس هب ناردنزام رد نانآ راتشك و گنج ار وا ديدرت ىب و ديسر ىم دوب ىنادنز وكام هعلق رد نامز ،ىسربط هعلق رد نايباب راتشك زا سپ .تخاس ىم نوزحم نايم ىنينوخ ىاهگنج زيرين رد هاگنآ و ناجنز رد

اب مه زاب هك تسويپ عوقوب ىتلود ىاوق و باب نارادفرط.تفرگ ناياپ نايباب ماع لتق

و ،ازريم نيدلارصان ،دهعيلو سلجم رد هك ميتشون ماهتا هب و همكاحم ار باب ديس ،زيربت سانشرس نويناحور خيرات رد ىتدم زا سپ و موكحم رفك و دادترا هناخزابرس رد ،وا ناوريپ زا ىناوج هارمه ،۶۶۲۱/۰۵۸۱ هاش ازريم نيدلارصان نامز نيا رد .دندرك ناراب ريت زيربت ىباب ريغ و ىباب نيخروم .دوب ناريا مظعاردص ريبك ريما و باب هب ىريت و دروخ بانط هب اهريت لوا راب رد هك دندقتعم باتك رد هنطلسلاداضتعا .دركن تباصا ىزونز ناوج و هب هلولگ اضق زا هعقاو نيا رد» :دسيون ىم«باب هنتف» نامسير .دندوب هتسب باب تسد نادب هك دمآ ىنامسير هراشا ىا هتكن هب نينچمه و «دش اهر باب و هتخيسگ راب نوچ هكدسيونىم ىو .تسا تيمها زئاح هك دنكيم مدرم هب باطخ تسناوت ىم تفاي تاجن باب ديس تسخن ايآ نامدرم و نازابرس هورگ ىا» هك ديوگب ىچاشامت نم رب ىكي هلولگ رازه زا هك ديديدن ارم )هزجعم( تمارك ۱۲۶۶ لاس نابعش ۲۸ رهظ دودح» مود راب رد .«دماين

Page 229: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

كيلش هب رما كيب ناج اقآ ۱۸۵۰ ىالوج ۹/ىرمق ىرجه هنيس هك دوب هدومن ريثأت نانچ هلولگ ۷۵۰ راب نيا .دومن جوزمم و هراپ هراپ ندب ود ءاضعا و خاروس خاروس ود نآ هام شش و لاس ىس نارابريت ماگنه باب ديس «دوب هتشگ .دوب هدرك رمع ىسمش نيدلارصان هب هچناپط و هنشد اب نايبابزا نت هس نارهط رد .دندش راجاق هاش ندش ىمخز ببس و دندرب هلمح هاش و باب نوخ ماقتنا نتفرگ ىپ رد نانآ هك دوريم نامگ ناجنز و زيرين ،ناردنزام رد نايباب نينوخ ىاهراتشك زا ىا هدع تقو مظعا ردص ريبك ريما و هاش روتسدب .دندوب ،هقباس ىب ىا هليح اب و دندرك ريگتسد ار ىباب نارس ،دندومن ميسقت راجت و ىرابرد لاجر و فارشا نيب ار نانآ ار مادك ره و ،دنيامن نايباب ماع لتق كيرش ار سك همه ات178دندناسر لتقب هجو نيرت عينش اب ادج ادج . ازريم هك دندشن هتشك ىلو ريگتسد نايباب زا ىا هدع نانآ نيرترومان هللا ءاهب هب فورعم ىرون ىلع نيسح

178 و دلب ىاملع ماگنه نيا رد» :دسيونيم «خيراوتلا خسان» فلؤم[ هك دندش راتساوخ )هاش نيدلارصان( هاشنهاش ترضح هاگرد ناركاچ ناج دصاق و مانا ديس نيد برخم هك ار دترم مدرم نيا سك ره ربكا داهج باوث ار وا ،دريگ رب رس شيوخ تسدب دنمالسا هاشنهاش هفياط تسدب ارناشيا زا كي ره ،هاوخداد هاشنهاش هك تسنآ رتهب .دشاب زابنا باوث نيا رد و دنزاس رامد و كاله ى هصرع ات دراپسب مدرم زا ىا نوخ رد ناريا مدرم تمامت هك دننادب تعامج نيا هكنيا رگيد و دنشاب هاشنهاش .دنوشن ناتسادمه ناتسار ان نيا اب زگره و دنكيرش ناشيا هس» باتك رد ىنامرك ناخ اقآ ازريم «تشاد هديدنسپ ار نخس نيا حرش زيگنارحس ىملق اب نارهت رد ار نايباب هنايشحو راتشك «بوتكم ىا هراشا «تابوتكم» رد هدازدنوخآ ىلعحتف ازريم نينچ مه .تسا هداد]تسا هدرك هعقاو نيا هب

Page 230: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

لامش رد هنردا رهش رد سپس و دادغب رد ًادعب ىو .تسا «ىئاهب نيد» ناونع اب هك درك ىديدج نيد ىاعدا هيكرت هطقن هللا ءاهب سپس و باب ديس ىاهاعدا .تسا روهشم .تسا ناريا ىسايس و ىعامتجا تازرابم خيرات رد ىفطع هزور ره ناريا تلم لاس هاجنپ ودصكي زا سپ مه زونه هك.....تسوربور نآ هنالقاع لح و نآ اب ديس هك ىديدج ماكحا ببسب اما ،دوبن ىبالقنا باب شبنج رد ىبالقنا ،تسا هدرك نايب ىديدج نيد سابل رد باب ناريا ىونعم و ىسايس ،ىعامتجا ىاهشبنج و تاركفت ود قيقد هعلاطم هژيوب ،باب راثآ هب هجوت اب .درك داجيا وا نيد ماكحا هك ،«ىبرع نايب» و «ىسراف نايب» باتك هك ىروطنآ ،ىبلطم هنوگچيه .تسا جردنم نآ رد زا دندركيم اعدا ىوروش ريهامج داحتا ناگدنسيون ىاهتساوخ و دشر لاح رد ىزاوژروب ىتاقبط تاليامت» ىاهمايق .تسين « سكعنم ناناقهد و نارو هشيپ كيتاركمد ىبهذم ًالماك ىتشرس ناجنز و زيرين ،ىسربط رد نايباب فالخ رب ،تيناحور سابل رد ،اهمايق نيا ناربهر و تشاد زا» ىسور فناويا ،ا ،س زا مهلم ناگدنسيون رظن«ناريا ىبالقنا ىاه شبنج كانبات و فرگش ىاهاميس 179 ناريا رد ىديدج نيد راذگناينب باب ديس .دنور ىمن رامشب ىم بياغ نامزلا بحاص دوعوم ىدهم تعجر ار دوخ و دوب.....ىرگيد زيچ هنو تسناد باب ىقرتم ماكحا و تاروتسد ىخرب اب هلباقم ىارب نايالم و نز نيب قوقح ىواست و ناوناب ىارب ليصحت مكح نوچ ىثيدح ،دنتشگ دوخ ىمالسا هتنچ رد هچ ره ، هريغ و درم

179 ناسحا زا «ناريا رد ىعامتجا ىاه شبنج» باتك هب دينك هعجارم[ ]اپورا رد ناريا هوت بزح پاچ ًالامتحا ،۳۹۳ات ۳۸٤ هحفص ،ىربط

Page 231: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

سپ .دندركن اديپ باب ىاه هشيدنا اب هلباقم ىارب ىتياور و ىثحب دوخ نيا هك دندش لوغشم تياور و ثيدح لعج هب...نكمم ريغ راتفگشيپ نيا رد اما تس ىدناوخ و نيريش هطورشم ىلم بالقنا شبنج رد نايباب هك تسا تقيقح نيا سانش رواخ رتتسمراد رظن و دنتشاد ىمهم شقن ناريا ىراديب» هك دهد قفو تيعقاو اب ًالماك دناوت ىم ىوسنارف«درامش ىم شبنج نيا نوهرم ار ايسآ هكلب ،ناريا 180 رد .

مارتحا هاگ ىتاراشا هدازدنوخآ ىلعحتف ازريم «تابوتكم» و ىو ماكحا و باب شبنج نوماريپ ىداقتنا هاگ و زيمآ ار نايباب راتشك اما .دوشيم هظحالم هرهاط ىاهينامرهق...درامشيم تسردان ىراك ريغ و ىسايس لاجر هك ىبتك و راثآ همه زا ميهاوخب رگا

،باب ديس نوماريپ رد هك ،ىجراخ و ىناريا ىسايس هتشون نايباب ماع لتق و هجنكش ،بيقعت و وا ىاه هشيدنا ىم .دوش ذغاك نم داتفه ىونثم ،مىئامن لقن اجنيا رد ،دنا نهذ نرق نيا رد ىا هعقاو چيه هك تفگ تأرجب ناوت ىب .تسا هتشادن لوغشم دوخب قيمع نينچ نيا ار نايالم نيدلارصان رابرد ىنيد ريغ و ىنيد لاجر هك تسين ببس «دترم» و «ىناريا ىاه تسيشرانآ» ار نانآ هاش.....دندوب نانآ ماع لتق ىپ رد و دندناوخيم رد هك ىددعتم ىاهراتشك و باب ديس نارابريت زا سپ هك ،دش نانآ زا راجاق هاش نيدلارصان تنطلس نارود تسيب نيب ار ناگدش هتشك مقر ىباب ريغ و ىباب نيخروم

180 ىاپورا و ىسور ىاه تاملپيد و ناسانشرواخ باب شبنج نوماريپ[ رايسب راثآ نيا زا ىخرب .دنا هدرك رشتم و هتشون ىناوارف راثآ ،ىبرغ ات هعورشم زا» باتك هب دينك هعجارم .دنا هناملاع ريغ ىخرب و هناملاع]هنيبوچ مارهب زا «هعورشم

Page 232: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

زيوآ تسد ىرگيباب ماهتا و ناونع ،دنا هدرمش رازه ىس ات زا اي و نايباب لاوما لواپچ ىارب نايالم هك دوب ىا هنايذوم .دنتفرگ ىم راكب ناهاوخيدازآ ندرب نيب هب ناهفصا مكاح ،هاش نيدلارصان رسپ ناطلسلا لظ ناونع نيا ىناد ىمن !حايس ىجاح» :ديوگيم حايس ىجاح .هدرك ءارما و اهالم ضارغا هب اه تمدخ هچ ىرگ ىباب ار مدرم زا ىا هدع و هدروآ تسدب ىا هليسو بوخ مه هاش«هدومن لاماپ تمهت نيا هب 181 .

هيضق نيمه هب دوخ «ىسايس تارطاخ» رد هلودلا نيما تموكح نيرومأم» :دسيون ىم و هدرك ىا هناكريز هراشا هك ار ريقف بساكره .دنرب ىم نان ]ىباب[ ناونع نيا زا هك دندناوخ ىم ششوگ هب تشگيم رب دوخ هناخ هب رصع نيدلا لامج ديس رادفرط[ ىلامج خيش اي ىباب ار وت زا هچ ره ]تشحوو[ بارطضا زا ،دنا هتفگ ]ىدابآدسا ىم شارف تشم هب تشاد بيج رد ،زور هتخودنا«تشاذگ 182 . دوخ ىندناوخ و دنمشزرا رايسب همانرفس رد حايس ىجاح دهاش اي و هدينش دوخ شوگ اب هك ار ىزيگنا مغ ىاهارجام:تسا هتشون هدوب رد و ميدش قارن دراو هتفر باتفآ زا تعاس كي»

بوخ ىاهارسناوراك ريظن هك ىدهم ىجاح ىارسنوراك ،ميديد ىلاخ ار تارجح مامت نكل ،ميدرك لزنم دوب ناشاك

181 ].٤۱ هحفص ،«حايس جاح تارطاخ»[

182 ،ناىئامرفنامرف ظفاح ششوك هب «هلودلا نيما ىسايس تارطاخ»[ ]۱٤٤ هحفص

Page 233: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

هك تسين نآ قارن مديد و مدمآ نوريب دعب .ميدرك بجعت هد زا .هدش ناريو و بارخ هيلكلاب ،مدوب هديد ىناوج رد و ريقف دنتسه هك ىمك مدرم .هدنام ىقاب ىكي هناخ دابآ ىاج رايسب قارن .هدش ضوع مامت عاضوا و ناشيرپ هداد مان كچوك دنه ار نآ هك دوب ىئافص اب تعفنم رپ رفس زا لبق نم هك قارن نآ وك مديسرپ رفن كي زا .دندوب لاح نيا هب ار قارن گرزب ىالب ود :تفگ ؟مدوب هديد .هدنكفا ضرغم مدرم و نايتلود ىارب ناريا رد ىباب مسا هكنيا لوا ندرك مامت ىارب هناهب و هليسو كي فاصنا ىب تنايد ىب اج نيا ،ديناد ىم و هدش ريصقت ىب مدرم ]ندرب نيب زا[ و توادع رفن دنچ اب هك ثيبخ رفن كي ،تسيا هدازماما هتخوس مين نآرق زا قرو دنچ اجنآ رد ىزور تشاد ضرغ دز دايرف و هدنازوس شدوخ ،مولعم رارق زا هك دروآ نوريب نالف و نالف ؟دنتسيك نايباب .دنا هدنازوس ار نآرق نايباب ،دنتخاس مهتم تمهت نيا هب ار ىعمج و ؛رگيد تيعمج و هدرك عولط نايباب اجنيا رد هك دنداد عالطا تلود هب سپ ار برع ناخ ىلق ىفطصم ،تلود .دنراد توق و تردق ،دنا تراغ ار مدرم لام هك نيا ضحم مه وا .درك قيقحت رومأم كيرش دوخ اب دوب اجنيا ىالم هك ار دمحم ازريم ىجاح دنك .درك تسدمه و دندوب راد لام هك ىئاهنآ ًاصوصخ ار ىلاها بلغا كاپ ان نآ عمج اج كي هب قيقحت مسا هب ار هراچيب مدرم ،هدرك مهتم ار همه باوج و لاوئس نودب عامتجا ضحم هب .دندرك ار اه هناخ مامت و دندومن لتق ار ىرايسب هدرك ريگتسد فارطا هب هراوآ ،ريبك و ريغص و درم و نز .دندرك تراغ ...دنتفر نادمه هب ىرايسب و رگيد ىاهاجب هدش قرفتم

Page 234: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

«دندش لام اپ و فلت مه هدنام ىقاب 183 .

و دندمآ تاقالمب اجنآ نيمرتحم ...مدش ناتسدرا دراو» ىب ماكح :دنتفگ و دندومن راگزور عضو زا رايسب تياكش ام ،دندرب ار ام لام و وربآ و ناج ،دندرك مامت ار ام ،نيد وا اب اهالم ديآ ىم ىبيان ره .دندرك ندوب ىباب هب مهتم ار و هدرك لابند ار ام مان دب هقرف نيا مسا هب هدش تسدمه تسا لام ضرغ هرخالاب و دننكيم هجنكش و ريجنز و سبح مسق ،ميدرك ءاجتلا ،ميدرب هانپ سك رهب ...دنرب ىم هك ىكشت و ملظت ،ميداد هوشر ،ميدومن ىربت ،ميدروخ لوپ تفگ فرح ،تساوخ لام درك تلاخد سك ره ،ميدومن رتهب هنوگچ ام زا ار ام داقتعا رخآ ،تساوخ«...؟دنتسناد 184 .

ون رتخد ناشاك رد ،هطورشم ىلم بالقنا راد وريگ رد هب مهتم شا هداوناخ هك نيا رطاخ هب اهنت ار ىناوج هب مكاح ىراكمه و ءاملع روتسد هب ،دندوب هدش ىرگيباب قبط هك ىزور رد مه نآ ،دندرك زواجت لكش نيرت عيجف .ددرگ ىم اپ رب ملظ هيلع ىمسارم هعيش ىبهذم تادقتعم رد هدومن شروش ناشاك شابوا و طاولا اروشاع زور رد» فالآ هيلع ءادهشلا ديس بانج هيزعت رد ماع ءالم طسو ار شتراكب و دنديشك ار هديس هركاب رتخد انثلا و ةيحتلا

183 ]٥۸-٥۷ هحفص «حايس جاح تارطاخ»[

184 ]٤۱ هحفص نيشيپ[

Page 235: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

«دنتفرگ 185 .

دروم هيراجاق هلسلس نارود رد اهنت ىئاهب و ىباب ماهتا هكنآ راگزور بياجع زا اريز .تفرگن رارق نايالم هدافتسا تضهن ربهر و هاش اضر دمحم و هاش اضر هب نايالم ىب و ىرگىئاهب ،ىرگيباب تبسن قدصم دمحم رتكد ،ىلم ىمالسا تموكح ىرشق نارس مه نونكا مه و دندز ىنيد نديسر رد هدز كپك و هدش هتخانش هبرح نيا زا ناريا رد

185 ىلع دمحم دانسا و تارطاخ» ،ىرافغ ىلع دمحم «ىرافغ خيرات»[ ]۱۹ هحفص ،نايدنودعس سوريس و هيداحتا هروصنم ششوكب ،«ىرافغ

Page 236: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

186دنرب ىم دوس دوخ ىسايس ىاه فده هب .

تازايتما رصع بيج ،نانآ لاوما لواپچ و ناهاوخيدازآ و نايباب راتشك راجاق دبتسم ماكح سپ .دوبن ىفاك ار الم و ناطلس داشگ تورث ،ىزيچان هوشر نتفرگ اب نانآ ىناحور نانابيتشپ و ىم سيلگنا و سور ىرامعتسا لود هب ار ىلم ىاه طوطخ سيسأت زايتما ،كناب سيسأت زايتما .دنتخورف عبانم و نداعم جارختسا زايتما ،نهآ هار زايتما ،فارگلت رد ىنار ىتشك زايتما ،هريغ و تفن نوچ ىنيمز ريز ليكشت ،لقن و لمح ىاه هار ىراذگاو زايتما ،نوراك رتمهم همه زا و اه سور رظن ريز قازق داگيرب روشك و هىئاضق هوق لالقتسا ضقن هك «نويسالوتيپاك» و همه...هريغ و نايسيلگنا هب وكابنت زايتما هرخالاب و دوب هژيو هب هيراجاق نارود رد نيگنن تازايتما نيا همه و نادهتجم نكيل .دش هداد ىجراخ لود هب هاش نيدلارصان

186 نيما تارطاخ ،۱۸٤ و ٤۱ص حايس ىجاح تارطاخ ىاهباتك[ هنييآ» هب دينك هعجارم .هاش اضر هب ىرگيئاهب تمهت .۱٤٤ ص هلودلا ۲۱۳ تاحفص ،لوا دلج ،ىمطاف روپ فيس هلارصن رتكد تارطاخ «تربع ،قدصم دمحم رتكد هب ىرگيئاهب و ىرگيباب تمهت نوماريپ .۲۷٦،۲۷٥ و و تارطاخ و ۲۱۱ هحفص ،لوا دلج ،الاب هدش داي باتك هب دينك هعجارم ،۱٦۷ ص ۱ دلج ىماظن همكحم رد قدصم ،۱٤۳ ص قدصم تاملأت دمحا ندوب ىباب تمهت .۳۸٤ ات ۳۸۲ ،۳۷۹ هژيو هب و ۲۳٤ ،۸٦۱ تاحفص ،ىورسك زا «نم تشذگرس» باتك هب دينك هعجارم .ىورسك رد نيسح مادص هك ىيويدار رد قارع رد ىنيمخ هللا تيآ.٦۹ و ۱٥ هب ار وا ناريزو و هاش و دركيم ىنارنخس هاش هيلع دوب هداهن وا رايتخا )ىمالسا تموكح( هيقف تيالو باتك رد ىو .دومن ىم مهتم ندوب ىئاهب]تسا هدرك مهتم ندوب ىئاهب و ىباب هب ار ىسايس لاجر و هاش اهراب

Page 237: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

هن و دندرك ىضارتعا هن ناريا رسارس رد رامشيب نويناحور روشك ىداصتقا عاضوا مهف هن و ىلم عفانم كرد ىئاناوت.دنتشاد ار و سور لباقم رد دوخ تموكح فعض هب هاش نيدلارصان رب ىجات هك دوب شوخلد نيا هب زاب ىلو ،دوب فقاو سيلگنا

ظفح هك تسناد ىم نيقي و دراد رب رد ىيارسمرح و رس و لهج رد شعابتا هك تسا نآ هب طورشم نازرل جات نآ .دننكن تياكش ديآ ىم ناشرس رب هچنآ زا و دننامب تلفغ هناهب ار ناگناگيب تازواجت ،نامز نيا نوچ هيراجاق ماكح ىدادبتسا تموكح و ىتيافك ىب ندناشوپ ىارب ىبسانم.دنتسناد ىم دوخ هاش نيدلارصان رتخد زج ىسك هچ تداهش و دنس مادك هنطلسلا جات ؟دشاب هتشاد ىخيرات و ىملع رابتعا دناوتيم :دسيونيم شردپ ىهاشداپ مايا زا ملاع هلبق هنادرد اب ماكح ،كولفم هراچيب تيعر مامت ،عزن لاح رد تكلمم» ناريا كيتيلوپ ىردقب .روج و ملظ لوغشم تردق ىاهتنم اه هرهچ مامت زا هك ،دندوب ىرج و نوخلد مدرم و كيرات دعر ىادص هك تفر ىم .دوب اديوه و رهاظ ىياضران راثآ دوخ ،هتخاس دوبان و لزلزتم ار تنطلس ساسا ،تلم ىاسآ نامه رهاظ رد ...دنيامن صالخ ىپ رد ىپ ىاهراشف زا ار زور و بارخ هداعلا قوف نطاب رد ؛تنطلس نامه ،ناطلس هب تسرد شيدنا لآم صخش رگا .دوب مادهنا هب ور زورب هك ىتنطلس رب مالس :ديوگب دياب ،تسيرگن ىم تقد رظن هرهچ هللا لظ هدركزان هنطلسلا جات هاگنآ .«تسا لاوز رد ايند خيرات» :دوشيم ركذتم و دريگيم دوخب هنافوسليف ىا هابت هزادنا هچ ات قلطم ىياورنامرف :هكدنامهف ىم ام هب رابرد زا هدنز رايسب ىريوصت ىو .«تسا قالخا ى هدننك نزاخ» هك ىنامز دنكيم ميسرت هاش نيدلارفظم شردارب

Page 238: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

!نابرق» :دنك ىم باطخ هاش هب ردارب هدرك زيزع ،«سدقا هتسخ !هدب ترمع ادخ هللا ءاشام .تسا رضاح موش اب ربب ترهوخ .هنك ىم خي موش !وشاپ !وشاپ ؟ىدشن ىم موش قاتا نوا مير ىم ام ؛دنروخب موش تدوخ دراد شرادجات ردارب زا ىنوخ رپ لد هنطلسلا جات ،«ميروخ ناموت رازه نيدنچ» هك اه «هشحاف» و «اه برطم» زا و راب تقر ىشرازگ دوش ىم نانآ فرص «تلم و تلود لوپ اب ردارب تعماجم» زا هاش نيدلارفظم رهاوخ .دنكيم لقن هدرپ دندوب هتفرگ وا زا نايرابرد هك ىياهسكع و «نايدام هاش» نيا «هدوهيب تاكرح» زا ىگدنمرش اب و دراديم رب دوب هدروآ دوخ اب ناتسگنرف زا ىدرگ» :دسيونيم «ىذغاك ىسك باوختخر اي ىسك ندب رد رگا ىسگم لاب ردقب هك روطب دوب روبجم و ديباوخ ىمن حبص ات ،دنتخير ىم ،هدروآ ار درگ نيا زا نمود .دناراخب ار شدوخ ندب لاصتا تكرحب اهنآ .تخير ىم تولخ هلمع باوختخر رد لاصتا«ديدنخ ىم وا و دندرك ىم كحضم تاكرح ،هدمآ 187 . و اهقف هك ميوگب هك اب ار زيگنا نزح تقيقح نيا قيالخ ىا اه كقلد نيا نانابيتشپ نيدهتجم و ديلقت عجارم و ءاملع رد اوتف مدروآ هتشذگ تاحفص رد هك روطنامه و دندوب ...دندركيم رداص نانآ ىدادبتسا تموكح دييأت

نيدلارفظم و اه نيدلارصان نيمه شامق زا هدازهاش اهدص و دنتشاد دوخ رادتقا هضبق رد ار ىروشك ىاهنامزاس اه ىتيانج ره هب تسد لالج و هاج هب نديسر و لام عمج رد.دنداد ىم هقباسم رگيدكي اب تواقش و ملظ رد و دندز ىم

187 هروصنم ششوكب ،هاش نيدلارصان رتخد «هنطلسلا جات تارطاخ»[ ات ٤۸ تاحفص .نارهت ،ناريا خيرات رشن ،نايدنودعس سوريس و هيداحتا]۷۲

Page 239: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

ىئاونيب رگيد لماع كي لغاشم شورف نوزفا زور جاور ىم ىرتشيب ىشكشيپ سكره .دوب روشك طاطحنا و مدرم ار مدرم رتشيب سكره و ديسر ىم ىرتگرزب بصنم هب داد تاماقم دناسر ىم دوخ ىاهتسد الاب هب و ديپاچ ىم.دروآ ىم تسدب ىرتالاب و هنهك ىاه هشيدنا نامه ىنيد مولع ىاه هزوح رد نايالم جيار هللا لوسر نامز زا هك دندرك ىم سيردت ار ارگسپاو ظيلغ و همامع ىگرزب هب زج هيلم تساير و داهتجا» و دوب هزبرخ تسوپ نيلعن كي و هديلوژ تسد همامع و ندز فرح ره ىهتنم ،هدش خوسنم لضف و تمحز و ملع .تسين شيب كي دنش اب رت مالسالا تجح ىليخ دنتساوخ ىم هك مادك«لماك ار رما فرشا فجن اي تابتع رفس 188 .دركيم رفن رازه هس ءامكح و ماكح و ءاملع زا ريغ ،نارهت رد» هقح[ ىرارط هب اهنآ بلغا هك تسا خروم و لضاف و بيدا سلاجم رد ىنارذگ شوخ و ]ىرب هسيك ،ىرايع ،ىزاب ناشيا زا بلغا نكيل .دننك ىم اه قطن و دنراد اه هولج هيوحن بتك زا ىكي اي نايب و ىناعم رگا .دنرادن ىملع هيام رگا و دنياين رب نداد سرد هدهع زا ىراذگ ناشيا شيپ ار ديس ّررغ و ّررد اي نودلخ نبا همدقم اي ديدحلا ىبا نبا بلطم كرد هدنام زجاع دراوم بلغا رد دنناوخب ار ىضترم«دننك ىمن 189 . و دوب ليوط اهنآ باقلا نكيل دنتشادن ىملع دنچ ره نايالم

188 ششوك هب ،«هقداص ىايور» ،نارگيد و ىناهفصا ظعاو لامج ديس[ ]ناملآ ،زورما درم پاچ .هنيبوچ مارهب

189 و ّررغ .٤۳۲ هحفص ،«خيراوتلا لضفا» ،كلملا لضفا نيسحمالغ [ ]ىلع راصق تاملك ،ىدمآ دحاولادبع زا ،ىدمآ ّررد

Page 240: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

رد و باقلا نيا سپ رد هك دندرك ىم نامگ داوس ىب مدرم رد و تسا هتفهن ىملع گرزب ىاه همامع نيا ريز .دندوب دنمتريغ تياهن ىب باقلا و نيوانع نيا ىرادهاگن و ءاملعلا ديؤم ًابقل و هللا لضف ًامسا هك هللا لضف اقآ» ىاصع هضبق كي هب ،دندوب گرزب ءاملع زا ...تسا مالسالا دنتفگ ىم ىتقو كي ...دنديدرگ ليان ]هاش فرط زا[ عصرم :دنتفگ ىضعب ءاقلا هب رگيد لاس ،متسه ءاملعلاديؤم نم هك سيون تارب ءاضق زا ،متسه مالسالا و ءاملعلاديؤم نم

ىرمتسم هك تشون ناشيا تارب رودص رد ]رابرد] ناويد ىو ...تسا غلبم نالف ءاملعلاديؤم بانج ]ىرابرد قوقح[ هعزانم و تفر سيون تارب و ىفوتسم دزن راك نيا رس رد هك دنتشون ىتارب وا هراب رد ات .دومن هراپ ار تارب و درك اه«دوش هتشون مالسالا و ءاملعلاديؤم وا بقل 190 كلملا لضفا .

ىعصرم ىاهاصع دادعت و ىرابرد نايالم زا ىلصفم حرش .دهديم تسا هدرك «ءاطعا» نايالم هب هاش ىلع دمحم هك مدرم مامت» :دسيون ىم نينچ رگيد دنوخآ كي نوماريپ ىو ىم ءاملعلا ناسل ميهاربا دمحم خيش اقآ بانج زا نارهت

190 ]٤۳۳ و ٤۳۲ تاحفص «خيراوتلا لضفا» ،كلملا لضفا نيسح مالغ[

Page 241: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

«دننك ىم ]ىرود[ زارتحا و دنسرت 191 . تيناحور شقن» شزرا تخانش و ىگنوگچ مهف ىارب ًالوصا داوم هك تسا ىفاك «ناريا تيطورشم شبنج رد ورشيپ

.مينك ىسررب ار ىنيد مولع بالط و ناگدازهاش ىليصحت رد نويناحور هك ىرامعتسا و تسردان ىلكب ركف نيا اريز و اپ ىب نانچ نآ ،دنتشاد ىناوارف ريثأت تيطورشم تضهن ىبهذم رودزم ناگدنسيون فرط زا اهنت هك تسا ىعقاو ريغ خوسر نايناريا نايم رد كوكشم لماوع هليسو و هدش نايب.تسا هتفاي

.دندش ىم تيبرت «اه ىشاب هلل» هليسو ىرابرد ناكدوك ناتسلگ زا رثن و مظن» هب هناخرس نيسردم و نيملعم نيا لوق هب هك دندرك ىم «تقو فرص هريغ و ناتسوب و و «تشادن ىساسا» نارود نآ ناگديد شزومآ و نيدهاش سيردت لوصا و هقف مه ىرادقم و وحن و فرص ىميد»«دندرك ىم 192 . بالقنا نارود نيحلصم و ناهاوخيدازآ راثآ هك ىلاح رد ىقرتم ىاه هشيدنا و عيدب راكفا زا ولمم ناريا تيطورشم

191 .٤۳۳ و ٤۳۲ تاحفص «خيراوتلا لضفا»[ ىلم ىاروش سلجم هناخباتك رد ىطخ دنس هب اينديحو هللا فيس ىاقآ نيدلارفظم رابرد ريگب هريج نويناحور و نيظعاو ىماسا هك دنا هدروخرب ىم لقن ار مان دنچ اهنت نم و تسا ىنالوط تسيل .تسا هدروآ ار هاش ،نيملكتملا ناطلس ىدهم خيش جاح ،نيققحملا ناطلس دمحم جاح :منك هريغ و نيثدحملا ناطلس داوج ديس جاح ،نيملأتملا ناطلس مظاك ديس جاح ،۸۷ هحفص ،«ىخيرات و ىسايس تارطاخ» باتك هب دينك هعجارم ...]۱۳٦۲ نارهت ،لوا پاچ ،مالسا و ناريا تاراشتنا

192 هحفص «هيراجاق هرود ىرادا و ىعامتجا خيرات» ،ىفوتسم هللادبع[ ]۳۲ ص «تارطخ و تارطاخ» ،تياده ناخ ىلقىدهم .۹۲

Page 242: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

هشيدنا لوصا اب ىتهابش اهنت هن هك تسا ىتنس ريغ و رد و داضت رد ًالماك هكلب تشادن ىناريا هعماج جيار ىاه ناريا ىراديب رصع ىداقتنا راثآ .دوب هتفرگ رارق نآ لباقم ربارب رد ىناريا حور ىخيرات نومزآ و داديور نيرتگرزب بارعا هلمح زا سپ نيد نارادناكد و نيعرشتم ىئارگ تنس ىئارگ برغ ىعون ار نآ طلغ هب هك دنچ ره .دور ىم رامشب ىناريا ىقرتم و ددجتم حور شنكاو فرعم نكيل ،دنا هديمان.دوب هب ديدج ناگدناوخ سرد هرمز رد ىگلمج هك ناركفنشور»

.دندوب ىبرغ ىسايس لقعت هدنيامن دنتفر ىم رامش هيكت .ىناملراپ ماظن جورم و تسايس لوصا رييغت ناهاوخ بالقنا ىاه هشيدنا لوا هجرد رد هورگ نيا ىركف هاگ ىم ]تيطورشم[ تضهن لئاوا رد اتح .دوب هسنارف گرزب بالقنا زا ىا هلاسر مادك ره روش رپ ناناوج هك ميونش ار نتناد و ريپسبر شقن دنهاوخ ىم و دنراد لغب رد هسنارف«دنا نيشتآ تاملك مرگ ...دننك ىزاب 193 . ىبتك تيطورشم بالقنا زا شيپ هك تسين زيگنا تفگش رشتنم و همجرت ىبرغ هفسالف و ،هسنارف بالقنا نوماريپ و ىعامتجا ذوفن و نيقلت و ريثأت تحت نويناحور .تسا هدش هشيدنا هب هك دنتفرگ رارق هاوخيدازآ ناركفنشور ىگنهرف ىئابطابط دمحم ديس نخس .دنتفاي ىشيارگ هطورشم ىريگ هجيتن نامه ديؤم ىلم ىاروش سلجم رد دهتجم ىب ىلم ىاروش سلجم ىنلع هسلج رد ىو ،تسام ىخيرات :تفگ هناقداص و هدرپ هچنآ ىلو .ميدوب هديدن نامدوخ هك ار هطورشم كلامم ام»

ام هب ، هديد ار هطورشم كلامم هك ىياهنآ و ميدوب هدينش193 ]۱٥۰ ص ،«تارطخ و تارطاخ» ،تياده ناخ ىلقيدهم[

Page 243: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

مه ام .تسا تكلمم ىدابآ و تينما بجوم تيطورشم دنتفگ نيا رد ار تيطورشم بيترت ات هدومن لصاح ىقشع و قوش«ميدومن رارقرب تكلمم 194 . رد و دنتشاد ىمهم رايسب مهس ىمومع مايق رد نويناحور» هك ىدح هب هن اما .دندوب رثؤم تيطورشم سيسأت روصت تيطورشم ناسيون خيرات اي دنا هتشادنپ ناشدوخ هقئاف تساير ىپ رد لوا هجرد رد نايالم .دنا هدومن تسايس و ىلم ىناملراپ ماظن هب دقتعم هن ،دندوب تيناحور«ىلقع 195 . رظن فالخ رب نيعرشتم و ءاهقف طيحم رد ىقرت هشيدنا ىقلت اه تنس اب طابترا عطق ىعون ناونع هب ناهاوخيدازآ و ىئارگ تنس ىعيبط هجيتن ىركف داضت نيا .دش ىم ،«تيرح» نوماريپ تبحص و نتشون .دوب ىزيرگ تنس و ناهاوخيدازآ هك «ددجت» و «ىقرت» ،«نوناق» ناخاقآازريم و هدازدنوخآ ىلعحتف ازريم دننام ىنويبالقنا ىم نايب و حرط نانآ لاثما و هلودلاراشتسم و ىنامرك هك ىناسك تفلاخم و تمواقم اب زج تسناوت ىمن دندرك دنديد ىم ىرتشيب عفن نمضتم ار «دوجوم عضو» ىاقب هن مدرم هدوت نيب رد هزات راكفا رشن هوالع هب .دوش وربور طوقس اب هكلب تخادنا ىم رطخ هب ار نويناحور عفانم اهنت هلودلاراشتسم .دوب ىواسم تيناحور هاگتسد ىدوبان و:دسيون ىم تيطورشم ردص ىعامتجا دنمشيدنا تلذ و لهج قيرغ زونه تلم نيا تايح هك دومن رارقا دياب»

194 ]۱۳۲٥ لاوش ۱٤ ،ىلم ىاروش سلجم تاركاذم تروص[

195 تيطورشم تضهن رد ىعامتجا ىساركومد ركف» ،تيمدآ نوديرف[ ]«ناريا

Page 244: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

و نتفگ قح ...زجاع دب و كين قيرفت و قيقحت زا و تسا تسد ىسك ات .تسا ميظع تارطخ بجوم ناريا رد نتشون راركت و راكذت ...ديوگن دراد لد رد هچ ره ديوشن ناج زا ىطاقت زا ات دينش و تفگ رركم دياب .تسا بجاو بياعم هدرپ زا لئاسم و دهجب تملظ قفا زا تقيقح هقراب راكفا

«...دتفا نوريب امعم ، مسلط هگرج و افخ 196 . هب و درامش ىم كي كي ار روشك بياعم هلودلاراشتسم ،ميرادن هار» :دسيون ىم ًالثم .دزادرپ ىم بياعم نآ حرش همانزور ،ميرادن هحلسا ،ميرادن نوناق ،ميرادن تراجت ناويد هاگتسد ماظتنا ،ميرادن نوناق ،ميرادن تراجت ،ميرادن .«ميرادن ]تلود[ ار هراچ و هار نامز نآ نايعدم و نايوگرپ فالخ رب ىو داحتا ىكي لجاع ىاه هراچ زا»:دسيون ىم و دناد ىم مه«تلود اب تسا تلم 197 . دنمشيدنا و ىسايس لجر كي همزال هك هنادنمشوه رايسب ديوگ ىم نخس تلود و تلم داحتا دياوف زا ،تسا ىعامتجا دناد ىم «ملع ءالقع روهمج قافتا هب» مه ار نديسر هار و:دنك ىم هيصوت نايناريا هب سپس .«سب» و توف نودب هداد رارق دوخ تياده هراتس و ديما هلبق ار ملع» ىزاس مدآ تاجناخراك و سرادم بيترت هب تصرف ]ات[ ...مىئامن ]نتفرگ ىشيپ رگيدكي رب ىنعي[ تعراسم .ددرگ راوتسا ىلم تيمح و تمه ىلاع ساسا رب ىقرت ىانب ضوع دنتسه تعامج و ربنم نابحاص تكلمم ىاملع ًالثم

196 ششوكب ،«هلودلاراشتسم ىخيرات ىاهتشادداي» ،هلودلاراشتسم[[ ]۲٥٤ و ۲٥۲ ص ،راشفا جريا

197 ]۲٥۸ ص «هلودلاراشتسم ىخيرات ىاهتشادداي»[

Page 245: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

و تشهب روصق تحاسم هب ار دوخ ظعو رمع كي هكنيا نطو ىانبا قالخا بيذهت هب ،دننك دودحم كئالم رپ دادعت

و تكرش سيسأت هب ار تورث نابحاص ...دنىامرف فرص و !همامع تهج هب هك ديئامرف قيوشت تاجناخراك بيترت هليسو ار راكتحا .ميشابن گنرف هچراپ جاتحم !نفك لصاح و تايفوتم ثلث .دنهدن رارق دوخ راختفا و صخشت هب هدرك ىئاچ و ولپ بش لهچ هك نيا ىاج هب ار تافوقوم هناخضيرم و هسردم ،دنزير هب لومتم راجت و نايعا قلح زا .دشاب هدنز تحار و هدرم ترفغم بابسا ات دنزاسب نغدق ار ىسور دنق هريغ و ىناوخ هضور و متخ سلاجم ار تاروذن و ىناغارچ ،ميا هتخاسن ىچگ عمش ات .دنيامرف هزجعم روهظ اب .دنيامرف ررقم تكلمم ىلومعم هيپ عمش اب سور ]زاس عمش[ عّامش رازاب جاور هب تايلاع تابتع رد و ليكشت هب دياب ار دوخ تورث ]نارگناوت[ ..دننكن تمدخ نديرخ ىارب هن دننك فرص تكلمم عيانص ليمكت رد رگم تسا هدشن دابآ تورث نيا اريز .گنرف تافرخزم«...نطو هناخ نارازه ىبارخ 198 . نهيم سرد نايالم هب شيپ لاس دص كي هلودلاراشتسم سنج دنوخآ هك دنكيم هيصوت اهنآ هب و دهديم ىتسود دياب ىم دوش هتخاس ىناريا سنج هكنآ ىارب و رخب ىناريا و تفر شناد و ملع لابند ًاتياهن و تخاس ناريا رد هناخراك.ديشك تسد ىمالسا ماكحا و هقف زا مولع ىاه هزوح رد نايالم ىاه هتخومآ و دياقع اب راثآ نيا ار نايالم ًاتعيبط و تشاد ىراكشآ و ىلوصا ترياغم ىنيد ريغتم ،تلم نايم رد راكفا نيا شرتسگ و موجه لباقم رد راچد ىحور و ىركف ىناشيرپ كي هب ار اهنآ و نيگمشخ و

198 ]۲٦۳ هحفص «هلودلاراشتسم ىخيرات ىاهتشادداي»[

Page 246: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

.دركيم ىبلط هطورشم تمعن ناخ زا هك نآ ىارب نانآ زا ىخرب ىم ىلعج ثيدح اتح شناد و ملع زا عافد رد دننامن بقع ناگديد متس زا دوخ هك ىزيچان رايسب تيلقا و دنتخاس هشيدنا زا عافد هب دندوب دوخ هقبط و فنص نارس رد اهنآ زا ىريثك هورگ نكيل .دنتخادرپ ىم تيطورشم و دنتفر ىم ربنم دادبتسا زا عافد رد اهناتسرهش و نارهت و ىهاوخيدازآ در رد نايالم ىاه هلاسر .دنتشونيم تالاسر هجوت خيرات قطنم هب هن و تشاد ىملع ىانبم هن تيطرشم ىاه هللا تيآ ىاه هتشون هب تسا ىفاك اهنت .دوب هدش ىا

لاس دص كي هك ىناسك ،دوش هجوت ناريا ىنونك مكاح هتشاذگ رس تشپ ار ىملع و ىتعنص روآ ماسرس تالوحت زا زونه ،دنا هدرب بيصن هزور ره نآ تارمث زا دوخ و دنا ىب نايودب و درگ ارحص نايزات ىايند رد ىلقع تمكح رظن كي نايالم زا ناوت ىم هنوگچ .دنتسه نادرگرس گنهرف

ىقرت ،ددجت ،ىدازآ عفادم هك تشاد عقوت شيپ لاس دص.دنروايب ىور ىلقع تمكح هب و دنشاب نوناق تموكح و نيهارب لئالد» هلاسر ىدنرم ىفجن نسحلاوبا خيش ىم «نابلط ىروهمج و نايكدزم دياقع در رد ناقرفلا و «نانز و ناوسن باجح نتشادرب» در رد و دسيون هك ازسان هچنآ «نايدا ىدازآ» و «تورث هنالداع ميسقت» زاربا و دنك ىم ناهاوخيدازآ راثن دناد ىم ىيالم گنهرف رد مالسا هضيب ظفاح» ناطلس رما تعاطا هك ديامرفيم لضف ره ىويند و ىنيد ضيارف زا و تسا ىهلا «ماكحا ىرجم و.دور ىم رامشب ناملسم ىرهشمه ىأر فالخ رب ،ىزيربت نيسح دمحم الم نم دارملا فشك هلاسر» ىزيربت فوبلاط شروهشم

Page 247: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

«دادبتسالا و هطورشملا 199 سلجم» زا ىو .تشون ار .درك ىم عافد «ىمالسا ىاروش«لهاجلا داشرا و لفاغلا ةركذت هلاسر» دمحا ديس الم 200 «لفاغ» ار ناهاوخيدازآ و ملاع ار دوخ ىو .درك رشتنم ار مدرم قوقح و ىدازآ در رد و تشادنپ ىم «لهاج» و نيرت ىرشق هدنيامن ىو .تشونيم ار ىروآ شدنچ بلاطم تيآ بارحم ديهش نادرگ رب سكع ًاقيقد و نويبهذم هقبط هطورشم رظن فالخ رب دمحا ديس الم .دوب بيغتسد هللا

ىاوتف قباطم ار تلم ىواسم قوقح ناهاوخيدازآ و نابلط ىنعي تاواسم» :تشون ىم و درمش ىم تسرد ان اهقف لاض مكح هكنآ لاح و تسا ناملسم اب هلاض قرف تاواسم و هقلطم[ نئاب شنز ،بجاو شلتق هك تسا نيا دترم ىنعي ترجا شراك و ملسم هب دوش ىم لقتنم شلام ،]دازآ«درادن 201 . و ىرون هللا لضف خيش اب هك تسا ىسك دمحا ديس الم و ءارزو و ناگدازهاش و هاوخ هعورشم نويناحور زا ىا هدع ىاروش سلجم هيلع ىوتف ىهاش ىلع دمحم رصع ءارما نتسب پوت هب ىناب و داد ناريا هطورشم ماظن و ىلم.دش سلجم ظعاو نيدلا لامج ديس هب تبسن تيلهاج رصع ناسنا نيا و دوب ناريا تيطورشم ردص روش رپ ظاعو زا هك ىناهفصا

199 هحفص ،داژن ىرگرز نيسحمالغ رتكد فيلأت »تيطورشم لئاسر»[ ۳۰۱[

200 داشرا و لفاغلا ةركذت هلاسر» خيرات نيققحم و نويناحور زا ىخرب[ ]دنهديم تبسن ىرون هللا لضف خيش هب ار ،«لهاجلا

201 ]«لهاجلا داشرا و لفاغلا ةركذت هلاسر»[

Page 248: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

ىم و درك ىم ىنارنخس تلم ىواسم قوقح نوماريپ و درك هقدنز و رفك هب مهتم ار وا و دوب نيگمشخ ،تشون نآ و نوعلم ىمنهج و قيدنز لامج» رگا داد ىوتف و ربانم رد تايرفك همه نيا ،اهنآ هوخا و سلدت رفكلارخف بوچ هعطق نوچ مدرم و دنتفگ ىمن دوخ ديارج و عماجم تيرح زا ىفرح لاح ،دندومن ىمن هقدنز نآ عامتسا گشخ«دش ىمن هدز تاواسم و 202 . زا ىرصتخم حرش ًالبق هك ىدنرم ىفجن سحلاوبا خيش هلاسر رد ،ميدروآ هيراجاق ناهاش دادبتسا هب ار شتامدخ ىرجه ۱۳۲۴ لاس ،«هعبس قعاوص» ناونع تحت رگيد ىا دجبا باسح اب دوب تيطورشم مالعا لاس هك ار ىرمق دجبا باسح هب و درك مالعا «هنتف تدش» ترابع ربارب .تسناد ىم ربارب «كرشم» ظفل اب ار «هطورشم» تغل .درمش ۵۶۰ مقر ربارب ىنعي قح ًامتح هيضق نيا رد ىدنرم ىفجن نسحلاوبا خيش «هنتف» ناريا هب تيطورشم ندمآ اب تفگ ىم هك تشاد هنتف و ميديد هك نانچ .تفرگ دهاوخ «تدش» نويناحور...دش زوريپ

ىمن هعورشم هطورشم مسجم واگ ىا»

202 ديس دياقع اب ىئانشآ ىارب ،«ناريا تيطورشم تضهن ىژولوئديا[ ىايور» باتك نتم و همدقم هب دينك هعجارم ىناهفصا ظعاو لامج]هنيبوچ مارهب ششوكب «هقداص

Page 249: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

«دوش 203

ناريا رسارس نايالم تيرثكا بناج زا اپ ىب و ىرشق راكفا همه نكيل .دش ىم ىنابيتشپ راجاق هاشداپ بناج زا و نايب ىمن ار تيطورشم تضهن هيلع تفلاخم زاربا تأرج اهنآ نابيتشپ و راي ناريا مدرم تيرثكا هك اريز دنتفاي قوقح و ىدازآ هب نديسر ىوزرآ رد و دندوب ناهاوخيدازآ.دندرك ىم شالت ىناسنا

و قوش اب و دوب هتفرگ ىرگيد ىمرگ و روش ىناريا هعماج و ناملسم نيب ىواسم قوقح ،دازآ تاباختنا نوماريپ فعش هك سلجم و نوناق لباقم رد ىماع و دنمتلود ،ناملسم ريغ هب دوب ىعامتجا ىساركومد هشيدنا ريذپان ىيادج لصا و ىعامتجا تلادع اهنآ فده .دنتخادرپ ىم وگتفگ و ثحب...دندرك ىم ركف ناشنهيم لالقتسا هب .دوب ىقوقح رس ،ددجتم و ىقرتم ىاه هشيدنا و راكفا نيا لباقم رد و ىبهذم ىيارگسپاو لبمس و ىرشق ناهيقف و نايالم هدرك دشرم ،ىرون هللا لضف خيش ،ىبهذم تافارخ همسجم ىالاب رد «هيقف تيالو تموكح» ناعفادم همه و ىنيمخ زا نم دصق» :تساوخ ىم و تفگ ىم ىرگيد زيچ ربنم لوا ...تسا رما هس ىارجا طقف فيرش ناكم نيا رد ندمآ

203 ىجاح .دسيون ىم ناريا تيطورشم رادمان خروم ىورسك دمحا[ همان اي( ىفارگلت ،هدمآ نوريب مشخ اب زيربت زا هكيماگنه ،نسح ازريم نينچ ناهاوخ هطورشم زا ىيوگدب زا سپ نآ رد و هداتسرف فجنب )ىا عجرم ىناردنزام هللادبع خيش جاح .«دشاب هعورشم هطورشم دياب»:هتفگ نسح ازريم خساپ رد هطورشم بالقنا رثؤم نانابيتشپ زا ىكي و نايعيش ىمن هعورشم هطورشم مسجم واگ ىا :تسا هتشون ىزيربت دهتجم ز ىلب» :دوب هدورس ىرعاش و داتفا اهنابزب نامز نآ ناتساد نيا .«دوش هطورشم خيرات» هب دوش هعجارم.«ناسنا تليضف وجم مسجم واگ]۲۸۷ هحفص ،۱۳٤۰ نيدرورف ،مجنپ پاچ «ناريا

Page 250: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

ملُسم دودح و قوقح ىواست ثعاب هك ار تاواسم ظفل هكنيا ميود هلئسم ...دنرادرب ىساسا نيناوق زا تسا كرُشم و مزتلم هكنيا ميس هلئسم ...دننك ليطعت ار هلخاد ديارج هب تعيرش فالخ هب ىنخس ...سدقم سلجم رد هك دنوش«دنرواين نابز 204 .

ءارآ و تيطورشم فلاخم نب و خيب زا ىرون هللا لضف خيش و تلادع» ظفل ود هك دوب دقتعم وا .دوب ناهاوخيدازآ

سلجم سيسأت اب و دنك ىم بهذم ال ار مدرم «اروش :تفگ ىم ىو .دريگ ىم ناياپ «نوىناحور تساير رصع» تعيرش و فوشكم تاردخم و تاركسم جاور ثعاب تيرح» ثعاب تيطورشم .دوش ىم «روجهم نآرق و خوسنم و ناوسن تيبرت سرادم حاتتفا و اه هناخ هشحاف هعاشا»205ديدرگ دهاوخ «ناگزيشود ناتسبد .

دريگ ىم داريا هلودلاراشتسم نوچ ىناهاوخيدازآ راكفا هب و ىناوخ هضور هوجو» دنهاوخ ىم ىناريا نويبالقنا هك رد و تاجناخراك داجيا رد ار هسدقم دهاَشم ترايز هوجو

204 ديهش خيش ،تابوتكم ،اه هيمالعا ،لئاسر» باتك هب دينك هعجارم[ ]۲٦۰ هحفص ،مود دلج ناكرت دمحم هدنروآ درگ ،«ىرون هللا لضف

205 هب هاگچيه و تشاد هطورشم تموكح لاس ۷٥ ًابيرقت ناريا روشك[ ىب .تشادن هناخ هشحاف و هشحاف ىمالسا ىروهمج ميژر نارود هزادنا ىدهم بالقنا ات :دنهديم رس دايرف بالقنا نارادساپ هك تسين ليلد و اه اقآ ىجاح نونكا ،هتشذگ فالخ رب اريز .رادهگن ار «هللا تموكح» ىچباعل و دنلوغشم تبحم ىلالد فيرش لغشب دجاسم جنك رد نايالم]دنا هدش فافع ىاه هناخ ىشاب

Page 251: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

«نهآ ىاه هار ثادحا رد و عراوش و قرط هيوست 206 جرخ ىم داريا نوناق لباقم رد دارفا ىقوقح ىواست هب و ،دننك :هك تفرگ و ىراصن و دوهي نيب ندرك تاواسم اهراك هلمج زا»

ىواسم دودح ماكحا رد ىگمه هك تسا ناملسم و سوجم ...ناناملسم امش رب ىاو ،ميوگ ىم امش هب نم سپ .دنشاب ار ملسم رورك لهچ ديناوت ىم هك دينك ىم نامگ ايآ

ءاملع ،هتفرن مالسا تريغ زونه هللاو ،دييامن بهذمال ىدازآ هك ديناوت ىمن ،دنا هتفرن ىياج نادلب رياس و نارهط«....درك ىراج مالسا رد ار قلطم 207 . ىالم ىا هدع اب تيلهاج رصع ناملسم و روزم خيش نيا تبون هب كي ره و دز رداچ هناخپوت ناديم طسو رد ىلكلا .دنديناروش ىم هطورشم هيلع ار مدرم و دنتفر ىم ربنم ربنم ىور تشاد رس رب ىگرزب همامع هك اهديس زا ىكي» لاح هب ات نم هك مسق ادخ هب ناناملسم ىا تفگ و داتسيا ىروك هب بشما ىلو ،ما هدروخن ]قرع[ فيثك عيام نيا زا

206 اضر ىاه هشيدنا زا ،ناريا رد ىضرا تاحالصا و نهآ هار ثادحا[ رب هوالع .دوبن اكيرمآ و سيلگنا مسيلايرپما اي و هاش اضر دمحم و هاش هب ىداليم ۱۹ نرق همين رد هك ىناسك ىمامت ،هلودلاراشتسم و هدازدنوخآ تارطاخ رد ىئاپورا كلامم رد نهآ طخ زا ،دندوب هدرك ترفاسم گنرف دروم رد .دنا هتشاد ناريا رد ار نآ ثادحا ىوزرآ و هدرك لقن دوخ ىاه همانمارم هب دينك هعجارم نهآ هار سيسأت و ىضرا تاحالصا زا لبق اهنآ تالاسر و هاوخيدازآ لاجر ىاه هتشون و ىسايس بازحا ،هلودلا عينص ناخ ىلق ىضترم زا «تاجن هار» باتك هب اي ،تيطورشم تاركاذم و ؛ناريا خيرات رشن ،ىراجاق لئاسر ،ىناوضر امه :ششوك هب]۱۳۳۲ دادرم ۲۸ ات زاغآ زا ىلم ىاروش سلجم

207 ]ىرون هللا لضف خش حياول[

Page 252: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

ىتمالس هب و مالسا نانمشد و اه نيد ىب و اهيباب مشچ ار ناگراوخ ىم تاحالطصا بوخ هچ ربمغيپ دالوا ديس[ ماج نيا ]هاش ىلع دمحم[ هانپ مالسا هاشداپ ]هتسناد ىم هطورشم نوخ زا ار ماج نيمه ادرف و مشك ىم رسب ار نيا ...مالسا ججح و ءاملع .ديشون مهاوخ هدركرپ نابلط رب تعيرش ظفح مان هب ار طاسب نيا و رازاب تسم هرظنم ىمن سفن و دنديد ىم ،دندوب هدرك اپ«دنديشك 208 هب ار هناخپوت ناديم هيضق هلودلاراشتسم. وا زا هك ىياهتشادداي رد ىرون هللا لضف خيش ىگدركرس:تسا هدرك لقن تحارص اب هدنام ىقاب پوت هدارع نيدنچ هدومن هطاحا قازق ار ناديم رود ًالوا»

تاجتسد و ،ىزادناريت هب رضاح فلتخم طاقن رد تحت هك هدايپ و هراوس شابوا ،اه ىچرطاق ،اهيدهشم عاونا هصالخ .دندوب هدروآ نيمارو زا دومحم خيش تساير ار ىئاه قرع ،رولور و قامچ و همق اب هك هلاجر تاجتسد زا رپ ناكتسا[ اهيناكتسود ىوت ناديم هطقن دنچ رد هك هطورشم و هطورشم هب هدروخ دندوب هدرك رضاح ]قرع هك هديمان ىئاهب ار نايسلجم همه و دنداد ىم شحف هاوخ تحت طاسب نيا همه .دنتسه مدلا رودهم و لتقلا بجاو ديس ىاقآ تنواعم اب دهتجم هللا لضف خيش هيلاع تساير ىاتدوك ريزو تسخن[ نيدلا ءايض ديس ردپ ىدزي ىلع ىزاريش تاداس و قحلا بلاط دمحم ديس شردارب و ]۹۹۲۱

208 ]۱٤۱ ص موس دلج ،«ناريا تيطورشم بالقنا» ،هداز كلم ىدهم[

Page 253: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

«دندوب هريغ و بالط و 209 . و هللا لضف خيش ىجاح ،۱۳۲۵ هدعقلا ىذ ۹ خيرات رد»

ناديم رد ىدزي دمحم ديس و ىدزي ىاقآ ىلع ديس ىجاح ىبن نيد ام :مالك نيا ركذتم ،هتخادنا تماقا لحر هناخپوت ! امالسا او ! ادمحم او .ميهاوخ ىمن هطورشم ،ميهاوخ .تسا رفك هطورشم ناناملسم ،نيد ىبيرغ زا داد ! انيداو نيا .دنتسه ىباب ناهاوخ هطورشم .تسا ىناملسم ىفانم«تسا اه ىباب تاريبدت 210 . و دندرك هعطق هعطق هناخپوت ناديم رد ار ناهاوخيدازآ ناراي زا ىكي .دنتخيوآ تخرد هب ار اهنآ هراپ هراپ شعن دايرف هناخپوت ناديم رد ربنم ىور ىرون هللا لضف خيش:دز ىم اما ،ديشكب مدآ ،دينكب ىدزد ،دينكب انز ناناملسم ىا»«ًاعيمج بونذلارفغي هللا نا ديورن سلجم نيا كيدزن 211 . رسارس دادبتسا رادفرط و ىرشق نايالم همه اب ىرون خيش طاقن همه هب مه ىناگدنيامن و ،هدرك رارقرب هطبار ناريا فارگلت اهنآ ىارب بترم روط هب و دوب هتشاد ليسگ روشك ناجنز رد .دننك اپب بوشآ ناهاوخيدازآ هيلع ات داتسرف ىم عمج ىلعنابرقالم رود و لزنم رد طاولا و رارشا ...» تسد هب تسا گرزب ناديم هب فرشم هك ىدجسم .دنتسه ،اه هتشكرسپ ،اه هتشك ردپ ...هدش ىدنب رگنس اهنآ

209 جريا ششوك هب ،«قداص هلودلاراشتسم دانسا و تارطاخ»[ ]٤۲ ص ،راشفا

210 ]۱٤٦ ص لوا دلج راگزور رد هيقافتا تاعقاو[

211 ]]قداص هلودلاراشتسم دانسا و تارطاخ[

Page 254: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

و ىكاش ىتلود ىودرا هب هجض و هلان اب اه هتشك رهوش ملظ ندينش زا دوش ىم تام اه لقع .دنشاب ىم ملظتم هب ار هاوخ هطورشم ىاه نز ،دندرك ىم مدرم هب هك ىياه هناخ هب روز هب ،هدرك ىم دقع ىرگيد هب ىلعنابرق مكح عقاولا ىف ... هديدرگ جارات اه لام .دنا هدرب ىم ىرگيد تنايد ىب نيا هك .دنازوس ىم ار بلق ذغاك نيا ندناوخ الم ناشسيئر هكنآ اب ،دنا هدرك اه هچ رارشا مدرم ىم نيدهتجم و نيدحوم زا ىكي ار دوخ هك هدوب ىلاعنابرق«دناد 212 . ىم ىلم ىاروش سلجم هب ىفارگلت رد نابلط هطورشم طبخم صخش نيا زا رگج نوخ تقو هچ ات» :دنسيون تشذگ دهاوخ روط نيا تيالو راگزور هزادنا هچ ات ميروخب دسفم صخش نيا مكح سدقم سلجم ىاضعا و تلود ارچ رارشا نيا علق رد ميراد اعدتسا ...دنيامرف ىمن ار طبخم راتشك و دنراد هميظع هدسفم لايخ الاو ديئامرف ىروف مادقا«دش دهاوخ دايز 213 ليكشت سلجم ىالكو نامز نيمه رد . لضف خيش لامعا نوماريپ ىلصفم ثحب و دنهد ىم هسلج ىم دهتجم دمحم ديس ازريم اقآ .دريگ ىم رد ىرون هللا خيش اقآ .«تسين ىرگيد زيچ داسف زج اهنيا لايخ» :ديوگ ىم هدروخ هللا لضف خيش لامعا هب دوخ قطن رد فسوي

هب ىتمدخ هچ» :دسرپ ىم نابلط هعورشم ربهر زا و دريگ رياد ار هناخ ضيرم مادك ،ديا هدرك نونك ات نيملسم.«...ديدومن سيسأت ار هسردم مادك ،ديتخاس

212 ]۲ دلج ،«راگزور رد هيقافتا تاعقاو» ،ىناشاك فيرش ىدهم دمحم[

213 سلجم رد ۱۳۲٥ ىلوالا ىدامج ۲۰ هبنش هس زور تاركاذم تروص[ ]ىلم ىاروش

Page 255: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

تيطورشم تضهن شياديپ تلع اقآ ىلع لضف ازريم اقآ ىم نايب نشور و هاتوك ىنايب و هداس ىنابز اب ار ناريا هطورشم ىعقاو هزيگنا و فده تقيقح نامگ ىب هك دنك:ديوگيم ىو .دنكيم اديوه ار ناريا نابلط ]ىلم ىاروش[ سلجم نيا هب ام ملظ ود تسوحن زا» نينچ زا ىكي ،]نارگتموكح ملظ[ ناويد زا ىكي ،ميديسر ام تقو چيه ]اه هللا لضف خيش نوچ ىنايالم ملظ[ ءاملع ميهاوخن مه الاح ،ميتسناد ىمن ءاملع ار ءاملع نينچ«تسناد 214 . هنايوج هنتف لامعا و ىرون هللا لضف خيش ىاه هسيسد رد ىنينوخ ىاهدروخو دز ثعاب ىو دبتسم ناتسدمه :دنسيون ىم .دش اهناتسرهش و نارهت هاگبرح ىلزنم كي رد ...هدش هتشك نيفرط زا رفن ۱۲۰۰»

،دنتخادنا ار دوخ ىزابرس سابل و گنفت ]ىتلود نوشق[ رسپ .مينك ىمن گنج ناناملسم اب ام هك دنيامن ىم رارف هب ار وا شعن شردپ ،دوش ىم هتشك گنج رد راجت زا ىكي شردپ .دنيامن ىم ىراز و هيرگ رهاوخ و ردام ،هدروآ هناخ رد ،هطورشم و ىدازآ هار رد وت رسپ :ديوگ ىم ردام هب هك مدروآ هناخ هب اروا شعن نم .هدش هتشك نطو ظفح قالط ار وت ،ىنك هيرگ رگا .دينك راختفا و ىداش اه امش«داد مهاوخ 215 . زا ىلم ىاروش سلجم و ناهاوخيدازآ هيلع ىرون خيش ندرك شوشغم ىارب و دوبن نادرگ ىور ىنمشد هنوگره ىلك هب و دز ىم ىنيد ىب تمهت ناهاوخيدازآ هب مدرم ركف

214 ]۱۳۲٥ ىدامج ۲۰ هبنش هس زور تاركاذم[

215 ]٤۳٥ ص ،۲ دلج راگزور رد هيقافتا تاعقاو[

Page 256: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

ىعامتجا ىاه هشيدنا و تيطورشم ىسايس هفسلف كرد زا رسارس نويناحور ىمامت هب ىو .دوب ربخ ىب ون ىايند:درك ىم فارگلت نينچ روشك

،ماخف ءاهقف و مالعا ىاملع تارضح تاكرب اب تمدخ» هللا لاطا مالسلا هيلع مانا نيعبات هفاك و ماظع راجت مومع و گنرف لوصا اب نآ تيعبت و سلجم رضاح عضو .مهئاقب زا هلمجلا ليلق و هلاض هقرف طلست و هلطاب بهاذم روهظ هدسفم هريغ و ضرغم و هيعيبط و سوجم و هيئاهب و هيباب هب ردق ره هدرك لزلزتم ار ايند و نيد ساسا ؛ تيوضع هب و همكاحم سلجم ليكشت ىاعدتسا تحيصن و هظعوم نابز ره ،دندادن ىباوج عانتما ريغ ميدرك رهطم عرش رب قيبطت هيام هك مينكب ىروط ار سلجم نيا ساسا هك ميتساوخ ردق اذهل .دندرك فاكنتسا دشاب دالب تينما و دابع شياسآ نيملسم ءالقع و نينمؤم و بالط و ءاملع سدقم تئيه اب هك ار ىدهع سيفن سفن لذب هب هك دنا هدش رضاح دنيامن ىرادهاگن ار هللا ةعيدو و دننك افو دنا هدومن دنوادخ هب دنا هتفرگ فالسا زا هك ىروطب ار فيرش عرش و و لوسر ترضح تامحز و تامدص ساپ دنراپسب فالخا نيرجاهم نيقيدص و ءادهش و مالسلا مهيلع ىده همئا رد ناشيك مه امش ،دنشاب هتشاد فلس ءاهقف و راصنا نيد دىئامرف تمه ...ديراد تكارش اهام اب فيلكت نيمه هحيحص هدولاش رب ار سلجم نيا ]ات[ دينك ترصن ار ادخ راد نيد نيب تبقاع سانش ادخ صاخشا و مينك انب هيعرش لاحلا هفرم ار ادخ ناگدنب و ميئامن نييعت تيوضع هب ار زا ميناوتب ات هدوسآ سان هفاك و رومعم ايند و نيد هدومن

Page 257: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

«ميئآ رب نيملاعلا برل سانلا موقي موي ىهلا باوج هدهع 216 . زا ناملسم نيخروم همه رظن فالخ رب هللا لضف خيش و رييغت هنوگره اب ىهاوخ هطورشم شبنج ىادتبا نامه رس و دوب فلاخم ناريا هعماج رد كيتاركمد لوحت ىاروش سلجم رد ىراذگنوناق اب ىو .تشاد ىراگزاسان و ىقوقح تلادع ،ملع ليصحت و ديدج سرادم داجيا ،ىلم و فلاخم ىلك روطب ،ناملسم ريغ و ناملسم نيب ىعامتجا و مالسا تعيرش ساسا اب تيدض ار دياقع هنوگنيا زاربا217تسناديم نيد ماكحا . رد ناهاوخ هطورشم ربهر «دهتجم ىاضر ازريم جاح»

ىم رارق «هنطلسلارفظ» نامرك مكاح رازآ دروم ،نامرك رد ،مكاح راتفر هب ضارتعا ىارب ىئابطابط هللا تيآ .دريگ ار ىا هدع ،تختياپ روهشم نويناحور رظن راسفتسا ىپ مالسالا مظان هلمج نآ زا ،دتسرف ىم نويناحور هناخب ناهاوخيدازآ زا ود ره هك ار ىنامرك مالسالادجم و ىنامرك مظان .دنكيم هناور ىرون هللا لضف خيش هناخب دندوب:دنكيم لقن مالسالا جاح هناخ فرط هب ىنامرك مالسالادجم و هدنراگن هدنب»

نمجنا ءازجا زا ىضعب و ميدش هناور هللا لضف خيش ءاملعلا ردص ىاقآ و ىناهبهب ىاقآ تاقالم ىارب ار ]ىرس[ جاح هناخ دراو هتشذگ بش زا جنپ تعاس رد .ميدومن هناور

216 ىنلع زا شيپ و تيطورشم هشيدنا ىادتبا نامه زا ،ىرون موحرم»[ اب مأوت ىديد اب ،تضهن عولط هناتسآ رد ىهاوخ هطورشم ركف ندش دلج ،»ىرون هللا لضف ديهش خيش«تسيرگن ىم نآ هب تفلاخم و ديدرت]٥٦ و ٥٥ تاحفص ،مود

217 ]۱٦ هحفص ،نارهت پاچ ،«تيطورشم لئاسر»[

Page 258: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

مه نمجنا ءاضعا و بالط زا ىعمج هدش هللا لضف خيش.دندوب اجنآ رد نارهت گرزب ءاملع زا هچرگا ]ىرون[ هللا لضف خيش جاح تسشن ىم هناخباتك رد هچ ،دوب تينايعا وا عضو ىلو دوب و تقو همه ،سرد سلجم رد هچ و كراپ ترامع رد هچ و وا سرد سلجم ًالثم .دوب دوجوم وا شيعت تامزال اج همه و ىنغور نان و دوبن ىئاچ و هوهق زا ىلاخ تقو چيه هضور رفن كي سرد زا دعب و سرد زا لبق .دوب مه ىنيريش تقو نآ ،دومن ىم ىتبيصمركذ ،ربنم ىالاب تفر ىم ناوخ اجنآ رد رفن ود ام هك بش نيا رد .درك ىم سرد هب عورش و تبرش و هوهق و ىئاچ هدش دراو دوب شا هناخباتك هك ضعب زا .دوب دوجوم اجنآ رد تاج هويم و ىنيريش ماسقا هك دوش ىم مولعم ]ىرون[ هللا لضف خيش جاح تاملك هرفس ...دوب فلاخم ءاملع رياس كلسم اب هيلاراشم كلسم هرفس رد رفن هاجنپ كاروخ هزادنا هب و دوب هدرتسگ وا راهن و هيهتشم تايبرم و هفيطل ىاهاذغ ماسقا .دوب رضاح وا

مظعاردص هرفس زا .دوب رضاح زين نوهتشيامم ريط موحل ،دوب اذغ فرص لوغشم هك تقو نآ رد ،مديد رتهب ناريا:تفگ رد دياب ميراد ىنوردنا و ىنوريب هك ىمادام ناريا لها ام

كي ىنوريب رد هك ىتقو هچ ،مينك ىناگدنز تشيعم قيض رد هتبلا ،هرفس كي مه ىنوردنا رد و دوش هتخادنا هرفس«...دوش ىم اديپ ىلك قرف جراخم زا رگيد هرطاخ دنچ دوخ باتك رد ىنامرك مالسالا مظان مالسالادجم اب هارمه سسپس و دنكيم فيرعت ىرون خيش ىرون خيش و دنيوگ ىم نخس «نامرك هعقاو زا»ىنامرك :هك دهد ىم باوج ،دشاب ىعاس لحم نآ مظن رد دياب ىلحم ره مكاح»

Page 259: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

دنيامن هيبنت و تسايس ار وا دياب دشاب مظن لخم سكره ثعاب ]دهتجم[ اضر دمحم جاح .ديس هاوخ دشاب الم هاوخ ىمادقا رگا مه امش دندومن هيبنت ار وا دوب ترارش و هنتف«ديدرگ ديهاوخ ىفنم و ديعبت ،دينك تلود دض رب زا اضر دمحم ازريم جاح نيا اقآ بانج :تفگ مالسالادجم موحرم هون ،رفعج وبا جاح موحرم رسپ و املع نيربتعم مظاك الم دنوخآ بانج نادرگاش زا ]ىقارن[ دمحا اقآ جاح ادرف ،دز بوچ ار وا هنطلسلارفظ زورما ...تسا ىناسارخ مالسالا مظان[ ...تخادنا دهاوخ بانط ارامش هلودلا نيع تمدخ ىئابطابط ىاقآ شيامرف بسح رب ام ]:تفگ نيا و هشحوم هعقاو نيا زا ىلاع بانج عالطا ىارب ،هديسر ؟هن اي ديراد ىهارمه ناياقآ تالايخ اب امش ايآ مينادب هك؟ديرضاح هزادنا هچ ات امش ميدومن راكب عورش رگا

هزادنا كي ات نم :تفگ ]ىرون هللا لضف[ خيش جاح تعلخ كي ميامن ىم تاقالم ار هلودلا نيع ،مراد ىهارمه.منك ىم رداص ]دهتجم[ اضر دمحم ازريم جاح ىارب تسا ىراك تعلخ رودص اقآ بانج :تفگ مالسالادجم هب درك ور ]ىرون هللا لضف[ خيش نيب نيا رد ...لهس دياب ار ريرش و دسفم هك متفگ :تفگ و مالسالادجم نيع ،ميراد مزال هاش ناريا ىلاها ام دنيامن هيبنت و تسايس ،ميراد مزال بضغ ريم و هكلف و بوچ ،ميراد مزال هلودلا و مكاح تعاطا رد دياب ،ديس ريغ و ديس ،الم ريغ و الم ،تسا هدروخ بوچ هك دنوخآ رفن كي ىارب .دنشاب هاش نآ لثم وت مادقا نيا .تخادنا مهب ار ىتكلمم ناوت ىمن و هطورشم ،ىسيون ىم همانزور رد هك تسا ىتالمهم ندش داسف ءاشنم و ندرب مسا همانزور رد ار ىروهمج و دروآ ور هدنراگن فرط هب ءانثا نيا رد .تسين عورشم ايآ مهد ىم مسق مالسا تقيقح هب ارت مالسالا مظان :تفگ

Page 260: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

نيا هب دورو ايآ و ؟تسين عرش فالخ هديدج سرادم نيا سرد ايآ ؟تسين مالسا نيد لالحمضا اب فداصم سرادم ار نادرگاش دياقع كيزيف و ىميش ليصحت و هجراخ نابز ؟دنك ىمن فيعض و فيخس جيورت زا ديارج رد ديتسناوت هچنآ ،ديدرك حاتتفا ار سرادم ىروهمج و هطورشم هب عورش الاح ،ديتشون سرادم هنزور مهاوخب نم رگا هطورشم تلود رد ديناد ىمن ؟ديدرك رگا و مهدب تايلام دياب ميامن ددعتم ار قاطا نيا خاروس و« مهدب تايلام دياب منك خاروس ود ار خاروس كي 218 .

نانچنآ تساك و مك نودب ار ىمالسا ماكحا ىرون دهتجم هعيش نويناحور ىاه هتخومآ اب و درك ىم نايب دوب هك رد جردنم ىرون خيش تاركفت لوصا .تشاد لماك تقباطم زا هن تيطورشم ىنابم هب ىو تاداريا و دوب هعيش هقف بتك دوب تيطورشم هفسلف زا ىو ىنادان اي و ىهاگآ ان ىور.دوب ىهاوخ تعيرش ىلوتم و هدنيامن وا هكلب ار ذوفن رپ دهتجم ،ىرون خيش هكنآ ىارب مالسالا دجم هطورشم زا ار وا سرت و ديامن ناهاوخيدازآ اب هارمه ىنعي هطورشم تلود» :ديوگيم وا هب دربب نيب زا ىهاوخ رد ادگ و هاش هيعرش نيزاوم هب دياب ىنعي ،هعورشم تلود

218 داينب تاراشتنا ،۸۲ ات ۸۰ هحفص ،لوا دلج ،نايناريا ىراديب خيرات[ زا سپ هك دشاب ىندناوخ ىخيرات هيضق نيا ندروآ دياش .ناريا گنهرف هللارصن ازريم و تفرگ الاب اهراجاق هيلع ىشكرس ،هاش دمحم گرم نايرج رد و دوب ىهاوخ ىروهمج هشيدنا نارومان زا ىليبدرا كلامملاردص تنطلس ناعفادم زا نايالم اما .تشاد ناوارف تلاخد ىهاوخ ىروهمج هعجارم .ديماجنا تسكشب كلامملاردص تامادقا و دندوب هاش نيدلارصان «ناريا ىمان لاجر» باتك اي و ۳۱۷ ات ۳۱٥ هحفص «ون خيرات» هب دينك] ۷۲ هحفص ىزويلاب و ٤ دلج ،۳۳٦ هحفص دادماب ىدهم زا

Page 261: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

هطورشم ىهگناو ...دنشاب هيوسلاب مالسا نوناق تحت ىرون خيش هب اتح مالسالادجم «تسا هدبتسم لباقم هب ناتدوخ روما رد دياب مه ىلاعبانج» : دهد ىم رادشه.«تفگ دنهاوخ دبتسم ار امش الا و ،ديئامن لمع ترواشم

هب مالسالادجم ىاه هتفگ دييأت رد ىنامرك مالسالا مظان ره زا دوصقم ىروهمج اي و هطورشم» :ديوگيم ىرون خيش دارم و تسا هطورشم دارفا زا ىروهمج هچ ،تسا ىكي ود ...تسا ىلم تنطلس و ىمومع تنطلس هطورشم زا

و نانز ىعمج نتشك و كيلش مكح درادن قح هنطلسلارفظ نيا نامدوصقم ميئوگ ىم هطورشم ام رگا .دهدب ار لافطا فرط زا هدش نايب ليالد اب ىرون خيش اما .«ريغال تسا هتسياش ىباوج و دشن مار ناهاوخيدازآ نيا ود ره هب ىخوش هب مالسالادجم هك ىروط هب .دادن نانآ تيرومأم :تفگ ىرون خيش ،دوش هطورشم ناريا تلود هك تقو ره مهد ىم لوق نم» خاروس ديراد ليم ردق ره ،دوشن امش خاروس عنام ىدحا نيرضاح .ديهدن مه تايلام ىهاش كي ،دينك ددعتم ار قاطا«دنداتفا رد هدنخ هب 219 . دوخ ىهاوخ هطورشم دض دياقع تاعفد هب هللا لضف خيش اب ىو ىنمشد .دوب هدرك نايب نارگيد روضح رد ار ىمالسا ماكحا زا ىو تخانش ىانبم رب ىهاوخ هطورشم هيضق رد .داد ىمن هار دوخب ىديدرت چيه نآ نايب زا و دوب نارهت هرامالاراد رد ىدنق ىاقآ مشاه جاح ندروخ بوچ نويناحور و دش ليطعت نارهت رازاب ،هلودلا ءالع روتسد هب نيا رد .دنتسشن تسب و دندرب هانپ ميظعلادبع هاش هب

219 ]۸۳ و ۸۲ تاحفص ،نيشيپ[

Page 262: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

ىدعب ترجاهم رد اما ،دركن ىهارمه ىرون خيش ترجاهم زا ريزگان ىرون خيش ،مق هب هاوخ هطورشم نويناحور نيا رد .درك تميزع مق هب و دش ناهاوخيدازآ اب ىهارمه نامرآ رس رب هك دنتشاد ىدايز تصرف نويناحور نامز و ثحب هب هريغ و هعورشم و هطورشم فيرعت و دوخ ىاه ار ام ،اهوگتفگ نيا زا ىرصتخم لقن دياش ،دننيشنب وگتفگ و هطورشم نافلاخم و نارادفرط ىوگتفگ و ثحب ىاضف اب رادفرط نويناحور زا ىرون خيش .ديامن انشآ هعورشم دينك ضرف «نارهت ار اج نيا نالا» هك دهاوخ ىم هطورشم ميهاوخ ىمادقا هچ اي ،درك ميهاوخ هچ منيبب ديئامرفب» و :دنتفگ ىئابطابط دهتجم دمحم ديس ازريم اقآ .«؟دومن و هطورشم هب تسا هلقتسم تنطلس رييغت ًادحتم ام دصق»

صخش ىارب تسا ىنيعم موسرم نييعت هطورشم زا دارم جراخم هب طيرفت ار تلم لوپ دناوتن تقوچيه هك هاشداپ .دزيرب رود و دنك فرص لصاح ىب فراصم و لطاب و بجاوم ،نيعم ناشدودح ءارزو هك تسا ىزيچ هطورشم .دنتسه ىعمج لوئسم همه و تسا راكشآ ىكي ره موسرم .دوش ىم فوقوم ]تسا هوشر روظنم اج نيا رد[ تافراعت ار مدرم تدم نيا هك ىيارزو هك تسا ىزيچ هطورشم و نيكمت ريغ زورما ،دنا هدوب ءاشيام لاعف هشيمه و هديپاچ ناگدنب هك تسا ىزيچ هطورشم .دنرادن ىا هراچ ميلست دنهاوخ صالخ تراسا ديق زا ،دنا هدش قلخ دازآ هك ادخ .تفاي دنهاوخ تاجن ،هلاس رازه نيدنچ راشف ريز زا و دش ار ىدازآ و تيرح معط هماع هك تسا ىزيچ هطورشم دحتم مدرم ،تشگ دهاوخ دازآ ملق و نابز .ديشچ دنهاوخ دهاوخ ديدپ تكلمم رد تاساوم و تاواسم ،دش دنهاوخ سلجم و هاش ىارب ىنوناق هك تسا ىزيچ هطورشم .تشگ مامت هك دش دهاوخ عضو هريغ و ءالكو و نايعا و ءارزو

Page 263: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

و حالف و عراز و فرع و عرش و ىتلم و ىتلود ىاهراك نوناق رما نودب سكچيه هك درك دهاوخ دودحم ار هريغ ىاقآ مامت تعاس كي .دنكب ىراك و ديوگب ىنخس دناوتن ىدازآ و تيرح و ار هطورشم تانسحم و دياوف ىئابطابط«دندرك نايب ار قلطم 220 .

نوماريپ دهتجم ىئابطابط دمحم ديس ازريم اقآ نانخس و هدش نايب ىدنوخآ تاحالطصا اب هك دنچ ره ،هطورشم ىمن هديد نآ رد تيطورشم ىسايس هفسلف ناينب زا ىناشن و ىندناوخ رايسب ىئالم سلاجم تاثحابم دح رد اما ،دوش خيش .دنك ىم نايامن ار بلط هطورشم نايالم هاگتساوخ باوج رد ىهاوخ هعورشم ركفت هدنيامن ىرون هللا لضف:ديوگ ىم ىئابطابط دمحم ديس ولج و دينامرد مسرت ىم هك ديورن دنت راك ىادتبا رد»

و بالط و ءاملع مامت نالا .دومن ديناوتن عامتجا زا ىريگ هب راصتخا روط هب و دنونش ىم ارم بلاطم دنرضاح ظاعو!دىنادب همه ميوگ ىم همه دهاوخ نيعم ءارزو و هاشداپ ىارب ىدودح ديدرك نايب هكنيا

اما .دنك بيذكت دناوت ىمن ىسك .تساجب و بوخ ىليخ دش دهاوخ راديدپ هقلطم تيرح و همات ىدازآ ديدومرف هكنيا نيا و طلغ لصا زا فرح نيا ،ميوگ ىم مهزاب ،تشگ امش همه زا ردق نامه ،تسا رفك ًاتيلك مالسا رد نخس رد هنخر هك ديئامرفن ىتكرح و دييوگن ىنخس هك مراد انمت دنهاوخ هيرخس ام رب بناجا تقو نآ .ديآ دراو مالسا نيد رد ام نوناق ًالوا .دش دهاوخ عضو هك ىنوناق اما .دومن ،هدش هداد ام هب و هتشون لبق لاس ىدنا و دصيس و رازه

220 ]۱۸ و ۱۷ هحفص ،تيطورشم لئاسر[

Page 264: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

رب هقباطم دياب دنسيونب ىنوناق دنهاوخب زورما هك ضرف رب ىم نم زا رگا .دشاب هتشاد ىدمحا تعيرش و دمحم نآرق ام فرح نيا تبقاع هك ديرادرب ار ىدازآ ظفل ،ديونش ديدومرف هك نيا رگيد و درك دهاوخ حضتفم ار ]نويناحور[ هك دينادب زين ار نيا ،دوب دهاوخ ىدودح زين عرش ىارب«...تسين ىدح عرش ىارب 221 دندوبن رضاح اتح نايالم . هدهعب ار تايعرش و هقف سيردت نونفلاراد هسردم رد ىمالسا دض ار سرادم هنوگنيا هب دورو اريز ،دنريگب.دنتسناديم داريا دروم نونفلاراد هسردم نيلصحم هكنيا ىارب كلملاريشم داوم زا ىكي مه ار هقف سرد» دنريگن رارق نويناحور

رد ار هقف نتفرگ ارف ...تقو ىاملع اما .داد رارق ىليصحت و دنتسناد ىم ىنيد مولع بالط تيحالص و دودح«دندركن لوبق هسردم نآ رد ار هقف سيردت مادكچيه 222 ... ىعرش ريغ و ىمالسا دض ار ديدج ندمت رهاظم همه نانآ تبحص مولعلارحب مانب نامرك ىالكو زا ىكي» :دنتسناديم ىم ار ىتلايا ىاهنمجنا هحيال هك ار )لوا( سلجم سيئر زا رتآت و هزوم هملك تساوخ رارصا هب و درك عطق دناوخ ماكحا فلاخم رتآت و هزوم اريز ددرگ فذح هحيال نتم«دنتسه كاپان نيرب انب و ىمالسا 223

و ناهاوخيدازآ ىسايس هاگتساوخ حوضو هب ىرون خيش

221 ]۱۸ هحفص ،نيشيپ[

222 ]۲۱ هحفص ۱۳٤٦ لاس ،«قوقح هدكشناد ىامنهار» هلجم[

223 نوديرف ملقب ،۱۳٤٤ هرامش ،نخس هلجم ،دياقع دروخرب هلاقم[ ]تيمدآ

Page 265: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

نابلط هطورشم ىاهنامرآ و تسناد ىم ار نابلط هطورشم مالسا نيد هفسلف و ماكحا هب لاح نيع رد .تخانش ىم ار تموكح بوچراهچ رد هك تسناد ىم و دوب ىهاگآ ىبوخب تيناحور هاگتسد ذوفن و تردق ىروهمج اي و هطورشم .دور ىم نيب زا ىلكب رد ىنيمخ هللا تيآ و ،دوخ «حياول» و اه هتفگ رد ىو هشيدنا نامه اب)ىمالسا تموكح( «هيقف تيالو» باتك شيپ لاس هاجنپ و دصكي هك دنديزرويم تفلاخم ىياه رد ىبالقنا ىاه هشيدنا راذگناينب هدازدنوخآ ىلعحتف ازريم نآ حيرشت و فيرعت هب ىبالقنا ناهاوخيدازآ رگيد و ناريا ،دازآ ىتلم .دندوب نآ ىرارقرب ىپ رد ناريا تلم و هتخادرپ «ىندم هعماج» كي هملك قيقد ىنعمب ،ىقرتم و ددجتم رب ،هاشداپ تردق ديدحت و تسايس رد نايالم تلاخد نودب رصع نامدرم ىمالسا ماكحا هن و ىئارگدرخ ىانبم تيطورشم ىلم بالقنا زا لاس دص كي نونكا .تيلهاج تبكن بالقنا كي زا سپ ناريا مدرم هزات و درذگيم ناريا زا هشيمه هك ىدزي ىالم كي داهنشيپ هب ،ىمالسا راب هب و ،دراد نت رب هلولگ دض سابل «بالقنا دض» سرت ،درادن ىداقتعا ىيارگدرخ و ديدج تيندم ىاهدروآ تسد قمع .دزادرپيم «ىندم هعماج» نوماريپ وگتفگ و ثحب هب سوملم ىنامز ىنادان هاچ رد ىناگمه طوقس و ىربخ ىب هدژم ىبوكياپ اب ىسايس و ىقرتم ىاهورين هك دوشيم هاجنپو دصكي هك دنهديم ار ىلئاسم رس رب وگتفگ و ثحب ،ىنامرك ناخاقآازريم ،هدازدنوخآ ىلعحتف ازريم شيپ لاس ناريا تيطورشم ىلم بالقنا و دندوب هتفگ ىزيربت فوبلاط...دوب اه هشيدنا نآ لصاح و هجيتن هللا لضف خيش ىاه هشيدنا اب مه راجاق هاش ىلع دمحم و ءاملع هب» هك دركيم فارگلت وا هب و دوب قفاوم ىرون

Page 266: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

روهشم ]ميظعلادبع[ هسدقم هيواز نيفكتعم ،مالسا ججح و ىلاعت هللادمح هب هك ]راجاق هاش ىلعدمحم ام[ ميراديم هضيب ظفح رد ام دادجا و فالسا ناهاشداپ و نيطالس هنم قفوم هلآ و هيلع هللا ىلص ىدمحم نوناق رشن و مالسا و تخت نيا هب لين زا دعب مه ام و هدومنن ىهاتوك و هدوب .تسا نيبم عرش ظفح فورصم ًاراهن و ًاليل ام تاقوا جات لها و عرش هب ىنيهوت دناوت ىمن ام هينس تدارا اب ىدحا

«...ديامن عرش 224 . ود ار ىزيربت دهتجم حاتفريم تنايخ ىدابآ تلود ىيحي لضف خيش» :دسيون ىم و دنكيم هدنز ام هظفاح رد هراب هاش رادفرط تلود و راجاق هاش اب كيدزن هطبار ىرون هللا هيسور ترافس ىتح و هاش .دراد ىرازت هيسور ىنعي راجاق هفاضا ىدابآ تلود .«دندوب هداد نيمأت ار وا نارهت رد هطبار زا و دندوب راك نايرج رد مه اهسيلگنا» هك دنكيم«دنتشاد عالطا سور ترافس اب هللا لضف خيش 225 . هك دنامن هتفگ ان» :دنكيم لقن نيملكتملا كلم رسپ ،هداز كلم دادبتسا هرود و دش هتسب پوت هب سلجم هكنآ زا سپ

هتشادرب اهراك ىور زا هدرپ هرابكي و تشگ زاغآ ريغص رداهب ريما و هللادعس و هللا لضف خيش هك دش ملسم ،دمآ ترافس رادراك اهنآ تاسلج رثكا رد و دنتشاد ىتاسلج و هتشاد روضح دوب انشآ ىدح ات ىسراف نابزب هك سور

224 ]مود دلج ،٥۷ هحفص ،ىرون هللا لضف ديهش خيش[

225 ]«ىرابآ تلود ىيحي تايح» باتك هب دينك هعجارم[

Page 267: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

«تسا هدوب ترافس روتسد و تروشم اب دندركيم هچنآ 226 .:تس ىندناوخ رومان خروم ىورسك دمحا نخس نيا ،دوب ىم ىرگيد هار رد رابكيب هللا لضف خيش جاح»

هزاوآ و مانب و ىگدنز شيارآ و هوكش هب وس كي زا درم و هداهن داينب هعيرشلا كراپ و تشاديم رايسب ىگتسبلد ىنايعا هاگتسد اب هشيمه ،هدرك جيسب هكسلاك بسا ار نآ جاور و دوبيم تعيرش هتفيرف وس كي زا .تسيزيم وا دزن اهزيچ هنوگنيا و روشك و هدوت ،تساوخ ىم رايسب«...تشاد ىمن ىجرا 227 .

ظفح رد رگيدكي تسد رد تسد ىبنجا لامع و خيش و هاش هب هاش و شراصنا و ناوعا هب خيش .دندوب اشوك دادبتسا هب هورگ ود ره و دنار ىم نامرف شمرادناژ و قازق طاولا و رارشا ىارب هاش .دنتفگ ىم «داب هدرم» هطورشم و مالس اب و داتسرف ىم هكشرد و لوپ ىرون خيش نيرصقم سبحم هب» مه اب سپس ،«بايفرش» تاولص .دندش ىم لوغشم نانآ مانشد و هجنكش هب «هتفر ىكتيلپ تشز ىليخ مدرم راظنا رد هاش و خيش لامعا» هك ىروطب قح تافيرشت و تامارتحا وحن نيا هك اريز ،هدمآ كيكر و ىرارشا و طاولا رفن دنچ تهج هب هن ... ]دوب[ ناطلس كي

226 دلج،مود پاچ ،هداز كلم ىدهم زا ،تيطورشم بالقنا خيرات[ زا هللا لضف خيش دسيونيم ۲۹ هحفص رد هداز كلم .۳۸ هحفص،لوا ار نيفلاخم ىگتسد رس ،دوب هتفرگ لوپ ىدايز رادقم» هاش ىلع دمحم اهنآ مكش و هدرك عمج دوخ هناخ رد ار بالط زا ىا هدع زور ره و لوبق هب هدرك ريس دشيم هيهت دبتسم هاش لوپ اب هك ىنيگنر هرفس زا ار ىا هدع اب افخ رد و تخادرپ ناهاوخ هطورشم و تيطورشم زا ىئوگدب ]«تشگ تسدمه دندوب تايالو رد هك نويناحور زا

227 ]ىورسك دمحا ،ناريا هطورشم خيرات[

Page 268: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

،اهنآ روجف و قسف و ىگزره و ترارش زا مدرم مامت هك ،هناخ پوت ناديم رد ىزاب هدنج و برش زا صوصخب و تامارتحا وحن نيا هك ديدرگ حضاو .دنا هتشاد ىهاگآ«تسا هدوب تلاذر و تجاجل بسح رب ،لامعا 228 . و سلجم ره رد» مدرم ،هاش و خيش ىاه تلاذر همه اب رد تاقيقحت و لالدتسا رد اهربعم و نابايخ و لفحم ىاروش سلجم نتشاد و تيطورشم و ىدازآ نتساوخ«ىلم 229 .دندوب اشوك ىم هاش هب باطخ ناهاوخيدازآ ،ىفخم ىا هيمالعا رد تلم رگا ادخ هب ،تسا تلم ،تسه هچ ره» :دنسيون رگم ...تسين هاش ،دشابن تلود رگا .تسين تلود ،دشابن ى هلان ،ادخ هب ...؟ىنك ىمن هشيدنا مولظم لد هآ زا زا ام ىزابناج هك درذگ ىمن ىزيچ و دنك ىم رثا مولظم ىاه هلان و اه نطو مه تيمح و تريغ و ناگتشذگ ناج تقو نآ دروآ ىم رد هزرل هب ار ادخ شرع ...اه نز هويب«تسا هدوب فرط مادك اب هفرص دوش ىم مولعم 230 . ىم ىبوخب ار دنوخآ هناشنم سولاس هاگتسد ناهاوخيدازآ

ىشزومآ و ىتيبرت تيهام هك دنتسناديم نانآ .دنتخانش رطاخ نيمهب .تسا هئطوت و ژاتناش زا ىا هتخيمآ ،دنوخآ دمحم ىتسدمه اب وا راصنا و ناوعا و ىرون خيش هك هچنآ بالقنا نديشك ههاريب هب و ىدازآ وحم ىارب ،هاش ىلع ردص نايناريا .دش بآ رب شقن ،دندرك ناريا هطورشم ىلم

228 ]راگزور رد هيقافتا تاعقاو ،ىناشاك فيرش ىدهم دمحم[

229 ]نيشيپ[

230 ]نيشيپ[

Page 269: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

تصرف دنوخآ و الم هب ديابن هك دنتسناد ىم تيطورشم .ديامن ىلمع ار دوخ ىاه هئطوت ات داد ار ديدهت و ژاتناش دننامب ،ديامن اديپ هئطوت و ژاتناش تصرف دنوخآ رگا اريز هناخراك كي رابنا ديلك ،ىلكلا داتعم كي هب هك تسا نيا ناريا هلئسم هب دنوخآ .دنشاب هداد ار ىزاس لكلا ميظع هب ىقطنم ىباوج ىناريا ناركفنشور زونه و هدش ليدبت و شسرپ نيا هب ايآ ...تسا هدادن ناريا هعماج هلئسم نيا هتفخ ىراكبيرف ىالم كي ىناريا درف ره ناهن رد هك رواب....؟تشاد ميهاوخ ىزورما و نشور ىباوج ،تسا رادفرط ناسيون خيرات طلغ روصت نيا ،ىخيرات دانسا ناهاوخيدازآ :دننك ىم ناونع هك ار ىرون خيش برشم وگتفگ و ثحب ب اب تهج نيمهب و دنتشادن ىسايس ىهاگآ زا ىلاخ و هياپ ىب ىلك هب ،دوب هتسب تيطورشم ردص رد.تسا ىخيرات ليلد هنوگ ره هناخ هب رس كي ،دندمآ نارهت هب ناجيابرذآ ناهاوخيدازآ هك دندرك لاوئس وا زا و دنتفر مظعاردص هلودلاريشم و هناكولم نامرف نيا ايآ ؟تسا هداد هچ تلم هب تلود» ناونع نآ ريغ اي تسا تيطورشم رد ،سلجم سيسأت نانيمطا ثعاب هك «دندومرف ىتانايب» هلودلاريشم .«؟تسا

نيا رگا» دنتفگ مظعا ردص هب مشخ اب سپ .«دشن ءالكو» تلود ،تسا هطورشم ريغ تسا هدش هداد تلم هب هك ناونع راك نايالم و نايرابرد هقح .«تسا هدرك تلم شوگ بآ

و تسايس رد رتكد گنرف رد مدرم ىالكو اريز ،دوبن زاس راهچ هحيال حرط ىكريز اب دندمآ سپ ،دندوب هدشن قوقح .دوب هنالقاع و هنادنمدرخ رظن ره زا هك دنتخير ار ىا هدام ىلع دمحم صخش رد و هيراجاق رد تنطلس ،هكنآ لوا» نامرف بجوم هب دهع تيالو ميود .تسا صوصخم هاش تلود ميس .دوب دهاوخ هاش دشرا روكذ دالوا هب هناكولم

Page 270: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

رارقرب تايالو رد اه نمجنا مراهچ .تسا هطورشم ناريا ىلع دمحم دزن ار هحيال سلجم ناگدنيامن .«دش دهاوخ ،هتخادنا اهنآ هب دولآ بضغ ىرظن» هاش و دنرب ىم هاش هك دنونش ىم باوج ؟ديهاوخ ىم هچ رگيد هك دندومرف ىم باوج رد هاش ىلع دمحم .«ميهاوخ ىم هطورشم «!دشاب هعورشم ؟تسا هدرك موزل هچ هطورشم» :ديوگ دنا هداد ىنالف داي دونر» هك دنوش ىم هجوتم ناگدنيامن هاش ىلع دمحم باوج رد .«ديهاوخب هعورشم وگب هك رگا» :دنيوگ ىم ىناجيابرذآ كريز و شوه زيت ناگدنيامن ادرف ،ديئامرفب لوبق ملاع ى هلبق ار هعورشم ناونع دنهاوخ ىوعد ]نويناحور[ نارگيد ار ىعرش تموكح تلم دوخ ىلك روطب و تلم ناگدنيامن و هاش اريز .«درك .دنرادن ىنيد تيعورشم دومن ىم قيدصت كلملادضع و دوب تكاس هلودلاريشم»

نمض رد» :ديوگ ىم سلجم هدنيامن .دشاب «نويستيتنك» و بهذم ىدازآ لثم تسا ىدعاوق نويستيتسنك ظفل«...هريغ نشور ًالماك سلجم و تلم هدنيامن خساپ231 .تسا و هاش ىلع دمحم نايم ىرمق ۱۳۲۴ لاس رخاوا رد و «هطورشم» هملك هراب رد ىشمشك ناهاوخ هطورشم اديپ ىارب موق ىالقع زا ىا هدع .تفرگ رد «هعورشم» دندرك داهنشيپ و دندرك هعجارم ءاملع هب لح هار ندرك سلجم رد عوضوم .دشاب «هعورشم» هطورشم هملك ىاجب دندمآ سلجمب هاش ىلع دمحم ناگداتسرف و دش حرطم لوا اب هك دشاب هعورشم دنفلاخم هطورشم اب ىا هدع هك و دندنام توهبم نايسلجم .دنكيم قيبطت زين عرش نيزاوم

231 ]نيشيپ[

Page 271: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

تفلاخم تأرج سلجم رد رضاح نويناحور لباقم رد ىسك هك لاقب فنص هدنيامن لاقب ىدهشم .تشادن هعورشم اب:دروآ رب دايرف ،دوب داوس ىب ىلكب و فانصا ام .مورب مالسا عراش و عرش نابرق ناياقآ»

ار ىزيچ ،ميناد ىمن ار ىبرع تاحالطصا نيا ماوع مدرم تسا هطورشم شمسا ميا هتفرگ رگج نوخ و تمحزب ام هك«...ميهد ىمن تسد زا ىناسآ هب ارنآ ام و 232

تموكح و هعورشم تموكح رد هك دنتسناد ىم نانآ لباقم رد تلم قوقح ىواست و بهذم ىدازآ ،ىمالسا ريذپ ناكما مالسا عرش ماكحا اب و ىمالسا هقف اب نوناق ندش اهر همزال» هك دنتسناد ىم ناهاوخ هطورشم .تسين و مالقا ىدازآ ،تراسا نيا زا ىصالخ و تيقر نيا ديق زا عفانم بلج رد .تسا قلخ تانكس و تاكرح قلطم و راكفا رد تيرح زا دارم ...تلم هماع زا هيعون راضم عفد و هماع قلخ عون ىياهر و قلطم ىرس دوخ هن ،هطورشم كلامم هماع ىدازآ ،تيرح زا دارم هكلب ...دنهاوخب هچره رد تسا

و ىباسح ىب و روز و مكحت هنوگ ره زا تسا قلخ دشاب هاشداپ هك ول و ىتوق اب صخش چيه هك ،ىيوگروز هك ولو ىفيعض چيه هوق رب دوخ ى هوق ببس هب دناوت ىمن ار ىباسح ىب رما كي و دنك نيكمت ،دشاب هدوب دابع فعضا تكلمم رد هك دشاب ىنوناق ىور زا رگم .ديامن ليمحت وا هب تحت ادگ و هاش زا مدرم ى همه و تسا لومعم و ىراج«دنلخاد هيوسلا قيرطلا ىلع نوناق نآ تيقر 233 نيمه اب . ىور تيطورشم تضهن هب نايناريا ىهاگآ و تخانش

232 ]۳٤ ص ،لابقا پاچ ،ىئاتكي ديجم ،ناريا هطورشم شياديپ[

233 ]نيشيپ[

Page 272: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

سلجم سيسأت و ىياپ رب رد دوخ ىلم بالقنا اب و دندروآ.دندش ماگمه ىلم ىاروش و لاجر ىاپ هب اپ فانصا همه و نايامرفراك ،نارگراك ىهاگ .دندرك ىم تيدج و شالت بالقنا نارس و نارومان دوخ ىماوع نابز هب مادك ره» دندز ىم باصتعا هب تسد ات دندوب «هتخيوآ دوخ طاسب لوا رد ،هتشون ىيولبات هك دشاب نيعم» و دنيامن نايب ار دوخ هقبط ىركف هاگياج اهنآ تروص هك هديد هتسياش .دنشاب ىم فنص هچ زا اهنآ«دراگنب ار 234 .

نهآ فنص ،زپ هروك فنص ،ىنغور فنص ،راجت فنص ،راسمس فنص ،نايچ هوهق فنص ،زود هبنپ فنص ،زاس هباتفآ( راد قيربا فنص ،دانق فنص ،ىناملس فنص)راد 235 . و ىناجيابرذآ ناريلد مايق رگا هك مينكن شومارف زگ ره ناريا تيطورشم ىلم بالقنا ،دوبن زيربت هنانامرهق تمواقم راتس ،ىدازآ نامرهق ود هرطاخ .ديسر ىمن ىزوريپ هب هقبط زا ود ره هك ىلم رالاس ناخ رقاب و ىلم رادرس ناخ .دش دهاوخن ناريا تلم شومارف هاگچيه ،دندوب رگراك رد دركيم ىگدنز اپورا رد ماگنه نآ رد هك ىنيوزق دمحم زا وا ترهش ًاجردتم» :دسيون ىم ناخ راتس هزاوآ دروم و تعاجش تيص و درك تيارس ناريا جراخ هب لخاد اپورا ديارج بلاغ رد .تفاي راشتنا ايند مامت رد وا ىگنادرم هحفص رد ناخراتس مسا ،تشرد طخ اب زور ره اكيرمآ و ىاه تمواقم و وا ىاهگنج ليصفت اب اه همانزور لوا

234 ]۷٤ ص لوا دلج ،راگزور رد هيقافتا تاعقاو[

235 ]۷٤ ص لوا دلج ،راگزور رد هيقافتا تاعقاو[

Page 273: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

ناگدنناوخ و دش ىم پاچ ىتلود نوشق لباقم رد وا تخس نيا ىراب ...دومن ىم نيسحت و باجعا نيرق ار ديارج نآ نرق لياوا رد ار ناريا ىور ناخراتس روآ تريح لامعا

ىم هقيقحلا ىف و دينادرگ ديفس هجراخ مامت رد مهدراهچ و ناريا ]نانامرهق نامرهق[ لاطبالا لطب ار وا ناوت نطو و ىگنادرم و ىروالد و تعاجش هنومن نيرتزرابم نيا تمواقم عقاولا ىف .دومن بوسحم ناريا داژن ىتسرپ تدم رد ،دوب هدمآ نوريب مدرم موس هقبط زا هك صخش و محر ىب نوشق رفن رازه ۴۰ لباقم رد مامت هام ۱۱ نيسحت و باجعا و مارتحا سح كي ديلوت ،ىتلود راوخنوخ هك دومن ايند مامت رد نايناريا مومع ىارب و وا ىارب غارس نم ريخا نرق هسود رد ناريا خيرات رد ار شريظن«مرادن 236 رد ،شكارم روشك ات روالد درگ نيا هزاوآ» . نيمزرس نآ نابز برع مدرم و دوب هديسر زين اقيرفآ هراق ىلم رادرس ناخراتس ديجمت و فيرعت رد ىياه هنارت«دندناوخ ىم زاوآ هب ار اهنآ تاقوا بلغا و هدورس 237 . هراتس نيا زا تسا رپ زونه نهك نيمزرس نيا نامسآ.....اه بالقنا ىزوريپ هار رد ىنوگانوگ ىاه نمجنا و بازحا بزح» نوچ ىياهتسيلايسوس مان نانآ نايم رد .دنديشوك داحتا بزح ،تاركمد بزح ،نويلادتعا بزح ،«نويعامتجا بزح ،نويلادتعا بزح ،ىقرت و قافتا بزح ،قافتا و

236 ]راگداي هلجم ۲ و ۱ هرامش «نيرصاعم تايفو» ،ىنيوزق دمحم[

237 ،«ناخراتس و ناجيابرذآ مايق» .ىزيخ ريما ليعامسا جاح[ ]٥۱٥ص

Page 274: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

238دوشيم هديد ،تشاد قلعت هنمارا هب هك نويسكانشاد . مان تحت ىرامشيب ىاه نمجنا ناريا ىاهرهش و نارهت رد دش سيسأت تيطورشم زا ىنابيتشپ ىارب «تايالو نمجنا» .تشاد ىناوارف ريثأت ناريا هطورشم بالقنا داجيا رد و نمجنا دننام تشاد دوجو ىرگيد ىاه نمجنا

،هيباب نمجنا ،حالصا نمجنا ،دمحم لآ نمجنا،تقيقح نمجنا ،ىفخم نمجنا ،ىرس نمجنا ،هسمخ نمجنا

،نايتشترز نمجنا ،ناريا تلم نايئادف نمجنا ،تداعس.هنمارا نمجنا ره زا و ىسايس كلسم و مارم و بهذم ره زا ،ناريا تلم تيطورشم بالقنا ىزوريپ ىارب ىعامتجا رشق و هقبط .دندروآ دوجوب ىلم ىگتسبمه كي و دنديشوج مه اب ناريا «هجو» تفايرد ىارب هن ناريا مدرم قافتا هب بيرق تيرثكا ىارب هكلب ،ترازو و تلاكو ماقم و ناونع رطاخ هب هن و

رد ىيالم دنچ رگا .دنتساخ اپ هب لالقتسا و ىدازآ بسك لوپ ات اما ،دنتشادرب ىمدق ناريا تيطورشم بالقنا هار ناريا تيطورشم بالقنا خيرات .دندركن ىتكرح دنتفرگن.تسا هدرك ناهنپ دوخ لد رد ار ىرامشيب دانسا زا ىضعب هب نايانشآ زا ىضعب طسوت» :دنسيون ىم تمس هب ىتكرح تسا بوخ ،دش هداد عالطا ءاملع ناياقآ هك هداتسرف ىهجو هنامرحم مه ىضعب تهج هب .دننكب مق

238 نوماريپ رتشيب عالطا ىارب،لوا دلج ،راگزور رد هيقافتا تاعقاو[ بازحا ىاه همانماظن و اه همان مارم» باتك هب دينك هعجارم اهكانشاد]ناريا ىسايس

Page 275: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

«...دنشاب هتشادن ىلطعم بابسا 239 .

رخآ نخس گنهرف» لاس دص دنچ لصاح و باتزاب تيطورشم بالقنا دادبتسا اب ىبهذم نارس ىراكمه و «ىمالسا راب تبكن شا ىلاچوپ و تسس ىنابم ببس هب هك ىگنهرف .دوب راظتنا نآ زا ىرگيد زيچ طوقس و طاطحنا زج ىا هجيتن ناريا و نيخروم همه دييأت و قيدصت هب .تفر ىمن بالقنا رصع ات هيوفص روهظ زا سپ ناريا روشك ،ناسانش اهنت هن ىگنهرف ىاه هنيمز همه رد ،ناريا تيطورشم ىلم طوقس و ىندت هب هكلب ،دركن لصاح ىلماكت و ىقرت.دش هديشك ،تايبدا ،قالخا ،بهذم نوچ ىگنهرف ىاه شخب همه رد و تعنص ،ىرامعم ،تسايس ،قوقح ،تيبرت و ميلعت ،رنه .دش ىمن هديد ىركذ لباق شالت هنوگ چيه هريغ و تراجت تأشن هك شا هدوسرف و راميب تشرس تلع هب هك ىگنهرف تفرگ ىم ىمالسا كتخب و تيلهاج نارود ىمالسا هقف زا و ىداصتقا ،ىسايس ،ىعامتجا تالكشم و لئاسم لح زا ىبالقنا .دوب ناوتان ىناريا هعماج ًاتعيبط و ون ىايند ىملع و لهج ،ىنادان هربنچ رد هك ىنويناحور تردق هيلع دوب و دبتسم ماكح هيلع دوب ىبالقنا .دندوب راتفرگ ملظ ناگناگيب و نارگرامعتسا رايتخا رد ار دوخ هك ىراوخنوخ.دندوب هتشاذگ طاسب نيا ىزادنارب ىارب ىناريا ناهاوخيدازآ و نويبالقنا اپ رب و راجاق ناهاش ىروتاتكيد و ىبهذم دادبتسا هدز كپك نيمه هب .دندرك مايق نردم و دنمدرخ هعماج كي نتخاس

239 ]٤۳٥ ص مود دلج ،راگزور رد هيقافتا تاعقاو[

Page 276: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

هتفگ هب انب ،ناريا هطورشم بالقنا تشرس و تيهام ببس ،نارود نآ لوا زارط نايالم و نيدهتجم ىاه هتشون و اه اريز .دوب داضت رد ىهقف ماكحا و جيار بهذم ساسا اب هتشون رد اي و دندينش ىم ناهاوخيدازآ نابز زا هك ار هچنآ ىتقفاوم عرش لوصا اب اهنت هن ،دندناوخ ىم نانآ ىاه و شاكنك .دوب لماك ترياغم و داضت رد اتح ،تشادن رد نايالم هناهلبا ىدودح ات و هناحول هداس ىوجتسج لوبق اي و در ىارب نآرق تايا هب نانآ دانتسا و ثيدح بتك تخانش مدع رب ىنشور ليلد دوخ ،ىهاوخ هطورشم ركف نانآ ىرود و تيطورشم ىژولوئديا و هفسلف زا نويناحور و ىعامتجا ىاه هشيدنا رد ىملع بان ركفت و ىيارگ لقع زا

اب نويناحور .تفر ىم رامشب تيطورشم شبنج ىسايس تيبرت و ميلعت ىنعي ،ون گنهرف و ندمت مهم لصا ود ديدج ىايند ىملع ىنابم اب «هيلدع» سيسأت و ىناگمه فلاخم تاسسؤم هنوگ نيا نانآ رظن هب .دندوب فلاخم نويناحور تردق هب ار ىناربج لباق ريغ تبرض و عرش240تخاس ىم دراو بلط تساير . نيا مهف ىارب نيرخآ و نيلوا ىاهقف راثآ رد هچ ره نايالم ىا هلمج ،دنتشگ ىم ناهاوخيدازآ ىاهيروآ ون و اهينوگرگد ىبهذم نوتم رد .دنتفاي ىمن ون راكفا دييأت رد ىا هملك اي و ،هشيدنا ىدازآ نوماريپ رد ىبلطم هنوگ چيه لوا تسد تلم و تلود تردق دودح ،ىراذگ نوناق سلجم سيسأت ىتنس و ىبهذم ىاه هتخودنا تلع هب نويناحور .دنتفاين لوصا فلاخم هك «ىساركومد» ركف اب دنتسناوت ىمن دوخ ،ىهاوخيدازآ هشيدنا اب ًاتعيبط و تسا مالسا تعيرش

240 امه ششوك هب ىرون هللا لضف خيش حياول هب دينك هعجارم[ ]ىناوضر

Page 277: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

.دنشاب هتشاد تقفاوم نويناحور دننام هب ناناقهد و نارگراك هك دنسيون ىم رگا رد ىدايز مهس و دندوب ربخ ىب تيطورشم لوصا زا تسا ليلد نيا هب دنتشادن ناريا تيطورشم بالقنا ىزوريپ نارگراك ات دوبن دوجوم ىا هناخراك نامز نآ ناريا رد هك هباتفآ» اما .دننزب ىرگراك تاباصتعا هب تسد تاجناخراك ىارب و دوخ هقح قوقح هب نديسر ىارب دجاسم «ىاهراد

قح زا ربخ ىب نايالم و نازامن شيپ رش زا دوخ تاجن و دندز ىلقتسم فنص سيسأت هب تسد ،نارگراك عفانم رگا .دندرك شالت ناريا تيطورشم بالقنا ىزوريپ ىارب بالقنا رد هنانامرهق هك ىناناقهد و نارگراك مان مهاوخب رد ار دندش هدرپس راد هبوچب اي و هجنكش ،دنتسج تكرش جاتحم ناريا تلم .دش دهاوخ ىنالوط ىراموط مروايب اجنيا ىلم بالقنا اب .دوب نديشك سفن ىارب هزات ىاوهدش ناريا دراو هزات ىاوه ،تيطورشم رد نانآ زا هك ىرصتخم بلاطم دانتسا هب ناهاوخيدازآ

و شزرا زا ىنشور و ىبوخب ،ميدرك لقن هتشذگ روطس ،ناهاوخيدازآ فده .دندوب هاگآ تيطورشم بالقنا تيهام.دوب نآ هملك قيقد ىانعم هب درف تيمكاح و ىدازآ هفسلف ناينب .دوب ىلم لالقتسا نانآ ىسايس زادنا مشچ تعيرش اب هن و دوب ىناريا بان ركف هن تيطورشم ىسايس .دوب ضراعتم نآ اب ناينب زا هكلب .تشاد ىتقباطم بهذم و بتكم زا مهلم ناسيون خيرات و ناگدازالم و نايالم ىاعدا و ناراذگ ناينب نويناحور هك ىخيرات هيضق نيا رد هيضيف شزرا و رابتعا ،دنا هدوب ناريا هطورشم شبنج ناعفادم نايلوتم و نويناحور راثآ رد ليلد نيمه هب .درادن ىملع تبسن اه هتفر «گنرف» هب ار شبنج نيا «ىيالم گنهرف» برغ» ناونع .دندركيم ىنعم «ىيارگ برغ» و هداد

Page 278: ﺕﺎﺑﻮﺘﻜﻣMAKTUBAT MIRZA FATHALI AKHUND ZADEH AKHUNDZADES BRIFE MAKTUBAT- E AKHUNDZADEH VORWORT UND HERAUSGEGEBEN von Bahram Choubine. 3. Aufl. Diese Sonderausgabe erscheint

ديد زا هك تسا ىناسك هدنزارب تقيقح رد «ىگدز مرها ماكحتسا و تابثا هب مسيلايرپما ىاهگولوئديا ىنعي اهتسيلايرپما و دنتخادرپ ناريا رد «ىيارگ تنس» هناهلبا و دندرك راكنا ار ون ناهج ىملع قياقح و تايعقاو

ىمن ىناريا هتسياش و روخ رد ار ىدازآ و ىقرت ،ددجت زونه و دنتسناد ىمن ىساركومد قيال ار ناريا تلم و دنديد ىروتاتكيد تموكح دوخ ىاه هتشون و اهاوتف رد مه رد نايناريا .دننك ىم زيوجت ناريا ىارب ار ىماظن و ىبهذم ددجت و نوناق تيمكاح زا وگتفگ شيپ لاس هاجنپ و دص كي شومارف ىنامز چيه رد ىلم هشيدنا نيا و دندرك ىقرت و.ديدرگن

هنيبوچ مارهب -۱۳۸۵ تشهبيدرا لوا