ﺭﻮﺤﻣ ﻥﺎﺴﻧﺍ ِﺭﺍﺪﻳﺎﭘ ﻞﻘﻧ ﻭ ﻞﻤﺣ …research.iaun.ac.ir/pd/farokhi/pdfs/PaperC_5450.pdf · ﺭﺍﺪﻳﺎﭘ ﺖﺴﻳﺯ ﻂﻴﺤﻣ ﻭ

ملي معماري، مرمت، شهرسازي و محيط زيست پايدارچاپ شده در كتاب مجموعه مقاالت منتخب اولين همايش

1392 شهريور

١

پياده راه، حلقه ي مفقوده حمل و نقل پايدارِ انسان محور

2*مريم فرخي ، 1مينا هرندي گروه شهرسازي دانشگاه آزاد اسالمي واحد نجف آباد. كارشناس ارشد برنامه ريزي شهري و منطقه اي ، مدرس -1

[email protected] گروه شهرسازي دانشگاه آزاد اسالمي واحد ، مدرس دانشجوي دكتري طراحي شهري دانشگاه بوعلي سيناي همدان -2

[email protected]، 09131692501 نجف آباد ، تلفن تماس :

: چكيده از مباحث اصلي در توسعه شهري پايدار، پيش نياز بودن توسعه محلي براي توسعه ملي است كه در اين نوع توسعه ، مردم و

هستند . شبكه هاي حمل و نقل به عنوان مهم ترين عامل توسعه شهري ، در سطح محيط زيست، محور اصلي برنامه ريزي عمل كرده و تاثير بسزايي در اصالح و تحريك فضاهاي پيراموني خويش ايفا مي نمايند . در "كانون هاي رشد"شهر همانند

تقويت رابطه اجتماعي شهروندان و اين ميان پياده راه ها به عنوان بستر شكل گيري توسعه محلي پايدار ، نقش مهمي درارتقاء كيفي محيط زيست شهري بر عهده دارد كه مي تواند تكميل كننده چرخه حمل و نقل پايدار باشد و از جنبه هاي

مختلف كالبدي، اجتماعي، زيست محيطي، فرهنگي، اقتصادي و سياسي سبب توسعه پايدار شهرها گردد. ين جايگاه پياده محوري در سيستم حمل و نقل عمومي به مطالعه پيشينه تحقيق در در پژوهش پيش رو با بررسي و تبي

جهان و ايران پرداخته و پس از تشريح ادبيات موضوع ، تعريف مفاهيم اصلي پژوهش و تجزيه و تحليل آن ها، در نهايت نتايج حمل و نقل پايدار ارائه مي گردد . پژوهش در قالب راهبردهاي عملياتي ، جهت برنامه ريزي پياده مداري در سيتم

. حمل و نقل عمومي، پياده مداري، حمل و نقل پايدار، پياده راه كليد واژه ها:

ملي معماري، مرمت، شهرسازي و محيط زيست پايدارچاپ شده در كتاب مجموعه مقاالت منتخب اولين همايش

1392 شهريور

٢

مقدمه .1يكي از مشكالت عمده زندگي شهري بشر امروزي، سرسپردگي بيش از حد به حركت سواره و در نتيجه غفلت از حركت

هاي حمل و نقل بوده و مي تواند از جنبه هاي پياده روي يكي از پايدارترين روش باشد.پياده و ساماندهي فضاهاي آن مي مختلف كالبدي، اجتماعي، زيست محيطي، فرهنگي، اقتصادي و سياسي سبب توسعه پايدار شهرها گردد.

ور ما ( يك روش اين در حالي است كه متاسفانه شواهد زيادي در دست است كه بر اساس مفهوم سنتي حمل و نقل در كشكارآمد جابجايي و حركت كه با به حداكثر رساندن سهولت جايجايي انسان و كاال از هزينه هاي سفر بكاهد) پياده روي حتي بعنوان روشي از حمل و نقل ناشناخته مانده است و به موجب اين ذهنيت در چند دهه اخير راهبردهاي غيرپايداري از جمله

ار در شهرها، كاهش فضاي پياده روي و نيز توسعه روزافزون وسائل نقليه پرسرعت، گريبان گير ساخت شبكه راه هاي بيشمشهرها و فضاهاي شهري كشور شده است .در حال حاضر با توجه به گرايش اخير نسبت به مبحث پايداري در كشور، مديران،

يط زيست آگاه تر شده و در نتيجه در تعيين سياست گذاران، برنامه ريزان، طراحان و همچنين مردم نسبت به حفاظت مح در زمينه توسعه حمل و نقل پايدار، اين جنبشراهكارهايي براي كاهش اين مشكالت در تمامي ابعاد شهر پيشگام شده اند.

، كاهش جلوگيري از آلودگي هاي ناشي از آن ، كاهش استفاده از سوخت هاي فسيلي وسعي در كاهش حجم ترافيك سوارهتعيين ضوابط و معيارهايي بر ي غيرضروري و نيز تاكيد بر جايگزيني الگوهاي سنتي با الگوهاي حمل و نقل پايدار و نيزسفرها

اين رويكرد سفرهاي پياده به مثابه يكي از دارد. دراساس ويژگي هاي اقليمي، اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي هر منطقه به عنوان بستر و برنامه ريزي و طراحي فضاهاي پياده ه شدهرسميت شناختبه حمل و نقل درون شهري پايدار هاي سيستم

شكل گيري اين امر از اهميت بسزايي برخوردار است كه در اين پژوهش بدان خواهيم پرداخت.ر مقاله حاضر ضمن مروري بر ادبيات و پيشينه موضوع، در پي ارائه سياست ها و راهكارهايي جهت تقويت نقش پياده مداري د

، جزء تحقيقات از نظرهدف ، پژوهش پيش روحمل و نقل عمومي پايدار مي باشد. در رابطه با نوع روش تحقيق سيستم ، اين مقاله روش گردآوري اطالعات در به حساب مي آيد .بنيادي و كاربردي و از لحاظ ماهيت، جزء تحقيقات توصيفي

هاي اطالعاتي مي مواردي چون مصاحبه، مشاهده، فيش، نمودارها و بانكابزار گردآوري شامل نيز كتابخانه اي و ميداني و باشد.

تعريف مسئله و اهداف تحقيق .2يكي از تحوالت اخير در گرايش هاي جديد شهرسازي جهان، توجه به حركت پياده و نيازهاي آن به عنوان يك موضوع

واره و حل مسايل مختلف آن و غفلت از ساماندهي و فراموش شده مهم شهري است. امروزه تاكيد بيش از حد بر حركت سبرنامه ريزي براي حركت پياده، يكي از نواقص شهرسازي معاصر محسوب مي شود. در دو سه دهه اخير، در نتيجه اوج گيري و

ت كيفيت حاد شدن مشكالت شهري مانند آلودگي محيط، دشواري رفت و آمد، ناامني راه ها، انحطاط مراكز تاريخي شهرها، اف... واكنش گسترده اي عليه سلطه حركت موتوري و كاهش تحركات پياده در جهان فضاهاي شهري، افول ارزش هاي بصري و

به وجود آمده است. در اين زمينه، بازيابي و توسعه فضاهاي پياده به يكي از محورهاي برنامه ريزي و طراحي شهري بدل شده ياد مي شود. "تريجنبش پياده گس"كه از آن به عنوان

اما در كشور ما متاسفانه به دليل بي توجهي و امكانات كم پياده راه ها، هم چنين عدم آموزش صحيح شهروندان، غالباً افراد از لذت سفرهاي پياده محروم مي شوند؛ كه عالوه بر اين با توجه به زندگي ماشيني و نظام حمل و نقل موجود اين مسئله شدت

كرده است. اين مقاله در پي پاسخ به اين سئوال است كه: با توجه به ويژگي هاي شهرهاي پياده محور، تاثير بيشتري پيدا پياده مداري در حمل و نقل عمومي چيست؟ و اين كه پياده مداري چگونه مي تواند به عنوان تكميل كننده سيستم حمل و

نقل پايدار ايفاي نقش نمايد؟

ملي معماري، مرمت، شهرسازي و محيط زيست پايدارچاپ شده در كتاب مجموعه مقاالت منتخب اولين همايش

1392 شهريور

٣

وابق و مباني نظري مباحث مورد مطالعه در اين پژوهش، با تاكيد ويژه بر حمل و نقل پايدار به مقاله پيش رو ضمن بررسي سدنبال چگونگي شكل گيري، رشد و تقويت پياده مداري در شهرهاي امروز است كه درنهايت نتايج به دست آمده در قالب

راهبردهاي عملياتي و به صورت كاربردي ارائه مي گردد .

: مباني نظري .3 . پيشينه تحقيق : 3-1

1950چنين عقيده دارند كه اوايل دهه 1387در مورد سابقه و پيشينه برنامه ريزي حمل و نقل شهري نوابخش و كفاشي به هزينه معطوف شهري ونقل حمل ريزي برنامه اصلي توجه اين دوران نخستين مطالعات حمل و نقل شهري انجام گرفت. در

به منحصر تقريباً آن مقايسه و ترافيك حجم روي بر عمدتاً ريزي بود و برنامه سيستم كاربران ديدگاه از آن از ناشي منافع و بالفصل هاي حاشيه يا شهر به متصل مناطق شهري نيز از محدوده هاي روستايي اينكه سرانجام و بود هاي راه شبكه احداثو 1964طرح شده حمل و نقل همگاني بود كه در سال هاي از مسائل اصلي م 1960در دهه .رفت نمي دورتر چندان شهري به شده ارائه ونقلي حمل هاي گزينه ، 1970 دهه قوانين مربوط به حمل و نقل همگاني شهري به تصويب رسيد. اما در 1966 ماليات از حاصل درآمد از كاهش ناشي فشار دليل به ساز و ساخت بودجه دوره اين پايان با زمان يافت و هم تغيير شدت در آينده توانست نمي وضع اين كه بود معلوم السير متعدد قطارسريع هاي اتمام سيستم رغم به و گذاشت كاهش به رو بنزين بازگشت همگاني ونقل حمل قلمرو در كه طوري به بود هاي پيشين گزينه به معطوف دوره اين در توجه يابد. بيشترين ادامه

تعريض به بازگشت نيز معابر شهري شبكه توسعه عرصه در و گرفت صورت جديد ونقلي لحم خدمات ها و اتوبوس سوي به حركت در دو افتاد. اين اتفاق معابر شبكه در اساسي تغييرات و راهنمايي هاي جديد چراغ هاي سيستم از استفاده ها، خيابان0Fستم هاي حمل و نقليپس مديريت سي آن از كه شدند محسوب تدابيري جزء ترافيك جريان بهبود عرصه

شكل گرفت و بر 1و بعد از آن با توجه به موضوع بودجه و 1980آن بود تا از سيستم هاي موجود بهترين استفاده ممكن را به عمل آورد. از دهه

تامين اعتبار، راه حل هاي پيشنهادي حمل و نقلي شامل مواردي چون حداقل ساخت و ساز در زمينه شبكه معابر، مديريت ستم هاي حمل و نقلي و حسن نگهداري و بهره برداري از تسهيالت موجود مي باشد و در اين دوره اولين گام ها در جهت سي

جايگزيني حمل و نقل همگاني بخش خصوصي برداشته شد.

. پيشينه پياده مداري در جهان : 3-1-1بود، به تدريج ديدگاه هاي برنامه ريزي و با شروع انقالب صنعتي در اروپا، كه با رشد و گسترش سريع شهرها همراه

طراحي شهرها تغيير يافت. با اختراع اتومبيل و استفاده از آن و از طرف ديگر پيدايش نظرياتي مانند منطقه بندي كاربري هاوليد ) و تفكيك آن ها بر اساس مسكن، كار، خريد و تفريح، در شهرهاي مدرن موجب افزايش فاصله ها شد. اما با ت1933(

انبوه اتومبيل كه كاهش نسبي قيمت را به همراه داشت، امكان افزايش دسترسي و استفاده از اين وسيله نقليه براي عموم مي نامند، توسعه يافت و تقريباً هشت "اتومبيل گرا "مردم فراهم شد. نگرش جديد در عرصه شهرسازي كه آن را شهرسازي

هاي شهري بر مبناي آن دنبال شد.دهه از قرن بيستم تهيه و اجراي طرح مهمترين پيامدهاي شهرسازي اتومبيل گرا را مي توان در موارد زير خالصه نمود:

به وجود آمدن فضاهاي محدود و بيكران سكونتگاهي - ايجاد بافت هاي بي هويت - نابودي فضاهاي شهري - بدون استفاده ماندن فضاهاي سبز - از دهه هشتاد به اين سو، نگرش جديدي بر مبناي ديدگاه هاي قديمي قبل از انقالب صنعتي در اروپا شكل گرفت و تا اما

خوانده مي شود، پايه و اساس الگوي "انسان گرا"به امروز روندي رو به گسترش داشته است. در اين نگرش كه شهرسازي

١ TMS

ملي معماري، مرمت، شهرسازي و محيط زيست پايدارچاپ شده در كتاب مجموعه مقاالت منتخب اولين همايش

1392 شهريور

٤

، توانمندي هاي فيزيكي و ميزان درك و ادراك فرد پياده، در هنگام رفت جابه جايي هاي درون شهري، بر قابليت هاي انسانيو آمد در فضاهاي شهري بنيان نهاده شده است. در اين دهه در اروپا تالشهاي زيادي براي احقاق حقوق قانوني فرد پياده

ترافيك و در امريكا براي احيا صورت گرفت. به طور كلي فضاهاي پياده ابتدا در اروپا با هدف حفظ مراكز تاريخي و بهبود ) .1380(حبيبي ، مراكز خريد آغاز گرديد ولي به سرعت اهدافي باالتر و وسيع تر يافت

به طور خالصه مي توان گفت كه اهداف جنبش پياده در چند مورد زير صورت گرفته است: ايجاد مناطق بي ترافيك -

ايجاد خيابان هاي پياده -

ز شهرايجاد ناحيه پياده در مرك -

ايجاد خيابان هاي سرزنده يا مردمي -

ايجاد مراكز خريد پياده -

ايجاد فضاها و مكان هاي عمومي و مردمي -

آرام سازي ترافيك در نواحي مسكوني -

ايجاد مسيرهاي پياده روي و دوچرخه سواري -

اهي از آن به عنوان يك جنبش گسترش پياده راهها، در طول عمر كوتاه خود، كارنامه پرباري داشته است، به طوري كه گ1Fپياده گرائي "گرايش جديد همگاني در شهرنشيني، يعني

2Fانقالب پياده "و يا " 2

موفقيت اجراي طرح ذكرشده ياد كرده اند. " 3 80تا دهه باعث گرديد تا در دهه هاي بعدي، اقدامات گسترده اي در بسياري از شهرهاي اروپايي صورت گيرد، به گونه اي كه

شهر در آلمان و بيش 500غالب بخش هاي مركزي و تاريخي شهرهاي عمده اروپا به روي اتومبيل بسته شدند. تنها ميالدي، خيابان پياده، فقط در اياالت 150تعداد 1970تا 1960سال از شهر در فرانسه بدين منظور مورد مداخله قرار گرفتند. 100از

برنامه هايي را در زمينه توسعه پياده "مكاري اقتصادي و توسعه اروپا و آمريكاسازمان ه "همچنين متحده آمريكا بوجود آمد. منتشر گرديده است. به "خيابانها براي مردم "با عنوان 1974راهها با موفقيت به انجام رسانيده، كه گزارش آن ها در سال

برگزار شد كه در سال هاي "االنه پيادهكنفرانس س"نخستين 1980منظور همكاري بيشتر و تبادل تجارب جهاني، در سال ، به خصوص در اواخر قرن بيستم ، توجه به پياده راه و محدود كردن حضور وسائل نقليه موتوري در شهرها شكل بعد نيز

جديدتري به خود گرفته است . ولي متاسفانه اين تحول عظيم در جهان، بر كشور ما تاثير چنداني نداشت، به گونه اي كه هم شده نيست. اكنون نيز اهميت توجه به عابران پياده براي دست اندكاران امور شهري آنچنان كه بايد شناخته

. پيشينه پياده مداري در ايران : 3-1-2به طور كلي سابقه طرح پياده رو و پياده راه ها، به زمان احداث اولين خيابان هاي كالسكه رو و پس از آن مسيرهاي عبور

و ماشين دودي، در تهران و برخي شهرهاي بزرگ كشور باز مي گردد. طرح موضوع در اين دوره نه به دليل واگن اسبي پرداختن به قلمرو پياده ها و پياده راه ها، بلكه به دليل ضرورت تعيين قلمرو سواره رو و پرتاب پياده ها به حاشيه قلمرو غصب

) .1390(حبيبي ، شده بوده استه سازي براي نخستين بار، در سمينار بررسي مسائل اجتماعي تهران، كه به همت موسسه تحقيقات توجه به پباده را

برگزار شد، طرح پياده راه كردن دسترسي 1343اجتماعي دانشگاه تهران برگزار شد، عنوان گرديد. در اين سمينار كه در سال وسط مجريان طرح ارائه شد. در همين سمينار پيشنهاد به مراكز محله در شهرك هاي تهران پارس، نارمك و نيروي هوايي ت

شهرسازانه اي مبني بر احداث يك مركز جديد شهري كه تمام رفت و آمد در آن به صورت پياده صورت گيرد، در محل پادگان

٢ Pedestrianism ٣ The Pedestrian Revolution

ملي معماري، مرمت، شهرسازي و محيط زيست پايدارچاپ شده در كتاب مجموعه مقاالت منتخب اولين همايش

1392 شهريور

٥

در خالل ، موجب مباحث و طرح نظرياتي شد كه1353در طرح بازسازي مناطق قديمي شيراز باغشاه (حر فعلي) نيز ارائه شد. آن براي حفظ مراكز قديمي و ارزشمند شهري به طرح پياده راه شدن آن ها پرداخته شد. مباحث پيش گفته را تشديد نمود.

توسط وزارت مسكن و شهرسازي، انديشه پياده راه ها در "سيري در تجارب مرمت شهري "با انتشار كتاب 1357در سال و مورد بررسي قرار گرفت. در اين كتاب خيابان هاي پياده رو به عنوان محور بافت هاي قديم به صورت جدي تر عنوان

ارتباطي پياده با نواحي مسكوني، مراكز محله، مراكز خريد، مراكز فعاليت هاي فرهنگي و عمومي، مراكز كار و اشتغال، مراكز الً جديد بود. و غيره مطرح شده كه از نظر كاركردهاي برشمرده براي آن نوظهور و كام تفريحي

و پياده هاي اخير در جهت ارتقا كيفيت حركت پياده يكي از بارزترين اقدامات ارزشمندي كه طي سال در حال حاضر نيز3Fتهرانمشهد و اروميه ، ، صورت گرفته احداث پياده راه هايي در شهرهاي تبريز، محوري

) .1389(فرخي ، بوده استو .... 4

. ادبيات موضوع : 3-2 نظريه توسعه پايدار شهري. 3-2-1

از پايه اي ترين مفاهيم در اين پژوهش توسعه پايدار است كه به شرح مختصري از آن مي پردازيم. پايداري، فرآيند است. شده نگريسته آن به جهاني مسئله يك عنوان به اخير، هايسال در كه است مفهومي پايدار، توسعه مخرب آثار از اجتماعي، عدالت با توام همگاني، رفاه ايجاد و اقتصادي، وضعيت ودبهب ضمن كه، است چند بعدي جرياني ) .1382(بحريني ، است دور به اجتماعي ناهنجاريهاي و اكولوژيكي و محيطي زيست

هاي بحث حاصل شهري پايدار توسعه ) چنين اظهار كرده اند كه: نظريه1387اما در همين رابطه نوابخش و كفاشي ( براي پايدار توسعه نظريه دنبال به كه است شهري زيست ويژه به محيطي زيست مسائل درباره زيست محيط انطرفدار و زمين از بهينه استفاده طريق از آينده و حال براي منابع نگهداري موضوع نظريه اين در شد. ارائه محيطي منابع از حمايت

آلودگي از جلوگيري هاي موضوع شهري پايدار توسعه نظريه است. رحمط تجديدناپذير منابع به ضايعات ترين كم كردن وارد حمايت عدم ها، بازيافت از حمايت ، ملي و اي ناحيه محلي محيط توليد هاي ظرفيت كاهش ، اي ناحيه و شهري محيط هاي

با را اهداف اين به رسيدن راه همچنين كند. مي مطرح را غني و فقير ميان شكاف بردن بين از و آور زيان هاي از توسعه(نوابخش و داند روستاست مي و شهر در بيشتر كنترل قانون با برابر كه ملي اي ناحيه روستايي- شهري هاي ريزي برنامه

استنادترين قابل و ترين كامل از يكي است. شده ارائه متعددي تعاريف پايدار توسعه اصطالح در كل، براي ) .1387كفاشي ، كند، تأمين را نيازهاي كنوني كه هايي است: توسعه گرديده بيان چنين اين 1987 سال در و متحد ملل سازمان توسط آن ها( اميني گويند پايدار توسعه را ايجاد كند، نيازهايشان تأمين جهت آينده هاي نسل توانايي براي اي مخاطره كه آن بدون

،1390. (

4Fاقتصادي يها همكاري و توسعه سازمان 1994سال در

كه نقلي و حمل نمود: اقدام پايدار نقل و حمل تعريف به نسبت 5( اميني است بوده پذير تجديد منابع از استفاده با سازگاري نيازمند ها جابجايي و اندازد نمي مخاطره به را عمومي سالمت

به ترتيب پياده راه هاي تربيت ، خيام ، جنت و سپه ساالر مي باشد . 4

٥ OECD

) ابعاد توسعه پايدار شهري ، مأخذ : نگارندگان1نمودار (

ملي معماري، مرمت، شهرسازي و محيط زيست پايدارچاپ شده در كتاب مجموعه مقاالت منتخب اولين همايش

1392 شهريور

٦

صول و مباني توسعه پايدار با توجه به ) ، انطباق توسعه حمل و نقل شهري، با ا1387نوابخش و كفاشي ( به عقيده) . 1390، چنين مقوالتي امكان پذير است:

كاهش مدت و شدت ازدحام وسايل حمل و نقل -

توجه به استانداردهاي ملي كيفيت هوا و سازمان بهداشت جهاني براي آلودگي هوا -

بررسي تاثير آلودگي صداي مزاحم ناشي از ترافيك -

ايمني راه ها -

تاريخي و فضاهاي باز احداث تسهيالت جديد حمل و نقل جلوگيري از نابودي آثار -

كاهش وابستگي حمل و نقل به سوخت هاي فسيلي به عنوان يك منبع انرژي تجديد ناپذير -

پياده راه . 3-2-2ورود اتومبيل به و مختص پيادگان هستند معابري با باالترين حد نقش اجتماعي هستند كهمحورهاي پياده (پياده راه ها)

اين معابر مي ماشين هاي آتش نشاني يا آمبوالنس. ورود اضطراري همچون مواردها به طور كلي ممنوع است، مگر براي آنو از نظر عملكردي نيز، توانند به صورت كوچه، بازار، بازارچه، مسيري در ميدان، پارك يا فضاي يك مجتمع شكل بگيرند

5F ترافيك سواره حوزه هاي عاري ازگستره هاي متفاوتي از جمله؛

6Fخيابان هايي براي قدم زدن، 6

7Fنواحي پياده مركز شهر، 7

و 88Fمركز خريد پياده

) .1389(فرخي ، كه در ادامه به توضيح آن ها مي پردازيم را به خود اختصاص مي دهند 99Fپياده گستري -

هدف آن يك گرايش عمومي جديد در شهرنشيني و شهرسازي است كه در چند دهه اخير مطرح شده و : 10 توسعه فضاهاي پياده به منظور باال بردن كيفيت زندگي در مراكز شهري و نواحي مسكوني مي باشد.

10Fبرنامه ريزي پياده -

شاخه جديدي از برنامه ريزي شهري است كه به تأمين نيازهاي عابر پياده و ايجاد هماهنگي ميان : 11 .حركت پياده و سواره در كل طراحي شهر و شبكه نظر دارد

11Fمنطقه بي ترافيك -

اين اصطالح در معني عام خود طيف وسيعي از فضاهاي شهري مثل پارك ها، ميدانچه ها و گردشگاه : 12 ها را در بر مي گيرد، ولي اخيراً در يك مفهوم خاص تر بكار مي رود.

وع گرديده و به تحركات منطقه بي ترافيك به سطوحي از شهر اطالق مي شود كه ورود اتومبيل هاي شخصي به آنها ممن - پياده و حمل و نقل عمومي در آن ها اولويت داده شده است.

12Fپياده راه -

: عنوان كلي براي آن دسته از معابر شهري است كه خاص عبور پيادگان و يا به طور عمده براي آنان در نظر 13 چه، و گذر يا مسيري در ميدان، پارك و ... باشند.گرفته شده است. اين معابر مي توانند به صورت خيابان، كوچه، بازار، بازار

13Fخيابان پياده -

به خيابان مجزا و منفردي گفته مي شود كه ورود اتومبيل به آن ممنوع شده است. ولي برخي از وسايل نقليه :14 ضروري مثل آمبوالنس، كاميون حمل زباله و... مي توانند در ساعات معين از آن عبور كنند.

منظور ناحيه يا محدوده اي از شهر است كه بنا به مالحظات تاريخي، فرهنگي و يا تجاري، ورود وسائل نقليه :14F15هناحيه پياد - به آن ممنوع مي گردد. اين نوع طبقه بندي معموالً در مراكز قديمي شهرها به كار مي رود.

٦ Traffic free Zone ٧ Walking Streets ٨ Pedestrian Districts ٩ Shopping Mall ١٠ Pedestrianisation ١١ Pedestrian Planning ١٢ Traffic-Free Zone ١٣ Pedestrian Way=Walk Way ١٤ Foot Street = Mall ١٥ Pedestrian District

ملي معماري، مرمت، شهرسازي و محيط زيست پايدارچاپ شده در كتاب مجموعه مقاالت منتخب اولين همايش

1392 شهريور

٧

. سياست توجه به پياده مداري3-2-3پايدار، مي بايست اين موضوعات در ساير ابعادي كه به نحوي با مباحث حمل و نقل عالوه بر بيان مفهوم پياده راه و توسعه

همگاني و شهر پايدار مرتبط است مورد بررسي قرار گيرد، كه در ادامه مقاله بدان خواهيم پرداخت. در ابتدا هدف از پرداختن مهندسين شهرساز و ترافيك جهت امنيت 60ه به مسئله پياده راه ها بيشتر جلوگيري از تصادفات بود به طوري كه در ده

پياده ها دست به كار شدند و بدين منظور سعي در بهسازي خيابان ها در جهت ايجاد محدوده هايي براي عابرين پياده، ) .1385(معيني ، افزايش امنيت و رفاه نسبي نمودند

د كه: در ميان كليه سفرهاي انجام شده در يك ) چنين بيان مي كنن1383سعيدي رضواني و همكاران به نقل از پاكزاد (روي بخشي از انجام تمامي سفرهاي روزانه ترين روش انجام سفر بوده و خواهد بود. پياده شهر، سفرهاي پياده هميشه مهم

انند با تو ها راه حل علمي و عملي براي بسياري از مشكالت حاد شهري هستند كه مي راه شهروندان است. به همين دليل پياده هاي اقتصادي و فيزيكي، افت كيفيت زندگي، آلودگي و تراكم و كوچ طبقه متوسط از مركز شهر مبارزه كنند تخريب موقعيت

) .1391، سعيدي رضواني() چنين عقيده دارند 1390اما در مورد بررسي رابطه بين توسعه مبتني بر حمل و نقل همگاني پياده مداري، بهزادفر و ذبيحي (

يجاد محيط هاي پياده مدار و جذاب از اهداف توسعه مبتني بر حمل و نقل عمومي است كه در قالب راهبردها و سياست كه ا : هاي زير محقق مي شود

شهري و...؛ مقياس، منظر طريق طراحي، از پياده عابرين براي جذاب اي مجموعه ايجاد -

و بازشوها؛ ها ورودي ن ها، ساختما جهت به توجه -

هوايي؛ و آب شرايط به توجه با طراحي -

را به هم وصل مي كند؛ TODاتصال مناسب خيابان ها، شبكه اي از خيابان ها كه حوزه داخلي -

طراحي مناسب خيابان و تعبيه مسيرهاي عبور پياده از عرض خيابان؛ -

توجه به ايجاد پياده رو؛ -

در نظر گرفتن تسهيالت مناسب براي دوچرخه؛ -

بايد به گونه اي تامين شود كه TODف توسعه، دسترسي محالت اطراف به تسهيالت واقع در ارتباط با نواحي اطرا - . )1390،بهزادفر و ذبيحي( اختاللي در دسترسي هاي پياده مدار داخلي حوزه به وجود نيايد

ياده راه تمام موارد مطرح شده، بررسي لزوم پياده مداري را آشكار مي نمايد كه در حالت كلي در مورد ضرورت پ - سازي مي توان به موارد زير اشاره نمود:

زماني كه فضا براي نيل به شهري انسان گرا :جهت پياده مداري و پاسخگويي به نيازهاي انساني و اجتماعي درآسايش و حضور ايمن و فعال عابر پياده در شهر مناسب نباشد ، اولين قشري كه از حضور در شهر محروم مي شوند

پياده راه ابزاري است براي . گروههاي ويژه يعني سالمندان ، معلولين ، كودكان و افراد بزرگسال همراه كودكان مي باشند ها آزادي عمل انسان باط با اقتصاد شهري، كيفيت محيطي و سالمت اجتماعي. در پياده راهفعاليت جمعي به خصوص در ارت

پياده براي توقف ، مكث ، تغيير جهت و تماس مستقيم با ديگران بسيار زياد است و از آنجا كه به گفته بيوكانن آزادي است ، مي توان گفت كه وجود پياده راه در حركت عابرين پياده در شهرها و فضاهاي شهري نشانه خوبي از تمدن آن شهر

. )1385(پاكزاد ، شهر مظهر تمدن و هويت هر شهر است از رواج استاندارد گرايي وساير معيارهاي طراحي متاثر: هويت شهر پياده مداري ونقش آن درحفظ ساختار و

بسياري از محالت قديمي و يكنواختي خودرور در خيابان بندي ها و عريض كردن آنها موجب ازبين رفتن ساختار اصلي در حفظ ساختار اصلي اين توجه به اصل پيوستگي فضايي در فضاهاي شهري ايران در گذشته، با سيماي شهرها شده است.

ملي معماري، مرمت، شهرسازي و محيط زيست پايدارچاپ شده در كتاب مجموعه مقاالت منتخب اولين همايش

1392 شهريور

٨

لذا براي اينكه اين پيوستگي برقرار بماند بايد اين گذرها و فضاها هم به فضاها مي بايست اين اصل را همواره در نظر داشت،هاي شهري الويت را به عبور خودرو حال اينكه اگر بخواهيم در اين بافت هم به لحاظ هويتي حفظ شود، ظ ساختار ولحا

وتوسعه الزاما تخريب بافت مي شويم به اين ترتيب است كه به اهميت پياده مداري در ساماندهي تعريض وبه دهيم ناچار قياس شهر براي سواره ساخته مي شود پياده در فضاي شهري احساس بريم.زماني كه م بافت هاي با ارزش تاريخي پي مي

پياده روي داراي اهميت اساسي در ادراك هويت فضايي، احساس تعلق به محيط گم گشتگي، نا امني و بي هويتي مي كند.اث پياده احد چهره شهر بيشتر از طريق گام زدن در فضاي شهري احساس مي شود. و دريافت كيفيت هاي محيطي است.

) .1389(فرخي ، راه را از جمله راههايي است كه مي تواند در تجديد حيات مدني مراكز شهري موثر باشند

:در عصري كه از بين رفتن منابع طبيعي، انقراض گونه ها و آلودگي هاي پياده مداري و تاثيرات زيست محيطي آنجه به سازگاري اكولوژيكي بسيار حائز اهميت است. به اين تو گوناگون به سطح تهديدكننده و خطرناكي رسيده است،

تيبالدز در كتاب) . 1382(بحريني ، هاي طبيعي ادغام گردد تري با نظام ترتيب كه فرهنگ انساني بايد به نحو مطلوبداشتن اگر بر نوشته است. شهرهاي انسان محور، با اشاره به تالش جاناتان پوريت براي دستيابي به نظام وسيع پايداري،

رار داريد، بايد خود را براي پرداخت كل هزينه هاي صآزادي هاي فردي كه استفاده از ماشين شخصي نيز از عواقب آن است ا آلودگي محيط و تخريب كيفيت زندگي، آلودگي صوتي، زيست محيطي آماده سازيد و حتي هزينه تراكم، تصادف ها و باليا،

زينه هگرمايش جهاني و بيماري تنفسي حاصل از استنشاق دودهاي سمي نيز از ان اسيدي،اثرهاي زيست محيطي شامل باردرباره اثرات زيست محيطي پياده مداري مي توان به كاهش تردد وسايل ) . 1387(قريب، هايي هستند كه بايد بپردازيد

ام كردن فضاهاي شهري مي كند.در نقليه موتوري در شهر اشاره كرد كه كمك شاياني به كاهش آلودگي هوا و صوت و آرضمن پياده مداري تاثير به سزايي در تشويق مردم به استفاده از حمل و نقل عمومي دارد.از آنجا كه در برنامه ريزي و

نقش عمده اي دارند ،طراحي پياده مداري سياست هايي همچون ايجاد فضاهاي سبز و كاشت گياهان در مسير هاي پيادهبطور يقين شهرهاي ايجاد شده قبل از انقالب صنعتي و ظهور و انجامد .پايداري زيست محيطي شهر مي اين مورد نيز به

تسلط اتومبيل بيشتر مقياسي انساني داشته و به عبارتي ديگر شهرهاي انسانگرايي بوده اند كه عابر پياده و پياده روي در آن باتوجه به تجربه ديرين انسان در جابجائي، كه ساختار سكونت نقش بسزائي داشته است چه اينكه بر اساس قرائن موجود

گاهها را طي قرون گذشته شكل داده مي توان به عامل انساني و نقش او در جابجائي پي برد. اما متاسفانه در بسياري از طرح شهرها يكي از عناصر ، و با توجه به حاكميت اتومبيل بر 1980تا 1950هاي شهرسازي و حمل و نقل مربوط به سالهاي

. ) (٢٠٠٣ , Iderlina ، سخاوتمندانه و آسان فراموش شده است)عابر پياده(اصلي در حمل و نقل

: پياده راه ها در مراكز شهري شرايط مطلوبي را براي خريد به وجود مي پياده مداري و نقش آن در اقتصاد شهرينق اقتصادي مي شود. از اين نقطه نظر مقامات دولتي ، احداث گذر پياده آورند. ايجاد پياده راه در مراكز تجاري باعث رو

باعث افزايش درآمدهاي دولتي از طريق ماليات مي گردد و تجار منطقه مركزي تجاري، احداث پياده راه را اقدامي در جهت اده موجب ارتقاء توريسم مي شودبازگرداندن حيات اقتصادي به منطقه مي دانند. در واقع، تركيب خريد و تفرج در نواحي پي

.)1385(پاكزاد ،

ملي معماري، مرمت، شهرسازي و محيط زيست پايدارچاپ شده در كتاب مجموعه مقاالت منتخب اولين همايش

1392 شهريور

٩

سلسله مراتب نياز هاي پياده راه ها . 3-2-4

طبقه بندي اصلي است كه شامل موارد 5، سلسله مراتب نياز هاي پياده راه داراي PPSبا توجه به دياگرام فوق طبق نظر زير مي باشد:

ا و انتهاي مشخص در مسير پياده راه و نيز تأمين دسترسي عابر پياده در امتداد آن بسيار در سطح اوليه وجود نقاط ابتدمهم مي باشد، در سطح دوم از احتياجات يك پياده راه ، احساس حفاظت است كه به معناي تأمين امنيت و ايمني عابران در

در مسير پياده راه بوده و در سطح چهارم شامل طول پياده راه مي باشد . سطح سوم شامل تأمين آسايش و راحتي عابران لذت بردن عابر از فضاي پياده راه مي باشد كه اين سطح از سلسله نيازهاي يك پياده راه پايدار به فاكتورهاي متعددي وابسته

ين سطح نياز هاي يك است ، مانند ، موقعيت و جانمايي تسهيالت پياده راه ، همپيوندي شبكه پياده و .... . همچنين از باالترپياده راه ، مي توان به درجه هويت مندي و تشخص پياده راه اشاره نمود كه به معناي امكان مشاركت ( برقراري ارتباط ) با

5امكانات و تسهيالت پياده راه است كه يكي از عوامل آن امكان دريافت اطالعات محيطي توسط عابر پياده مي باشد. اين نياز خاصي را برآورده مي سازد، تقسيم مي شوند "اتب نياز هاي پياده راه، خود به فاكتورهايي كه مستقيماسطح از سلسله مر

كه در سمت چپ نمودار به آنها اشاره شده است. از جمله فاكتور هاي مذكور مي توان به امنيت، ايمني، احساس تعلق، ضا، سرعت پياده روي، جنب و جوش و سرزندگي، همپيوندي و آسايش، راحتي، جذابيت، پيوند هاي اجتماعي، ارتباط با ف

پيوستگي، حس مكان، زيبايي، تداوم و ..... مي باشد. الزم به ذكر است كه تا زماني كه نياز هاي اوليه پياده راه برآورده نشده . باشند، نياز هاي ثانويه قابل دسترسي نيستند

بررسي چند نمونه موردي. 3-2-5 مطالعه و تحليل نمونه موردي هايي از كشورهاي انگلستان، ژاپن و آمريكا پرداخته خواهد شد. در اين بخش به

1-5-2-3 . Arundel Street ( Portsmouth City Centre , Portsmouth , UK ) ه سال گذشته شكل گرفته است. اين محدوده داراي دسترسي مناسب ب 300اين قسمت از مركز شهر به تدريج در طول

اين خيابان يكي از ورودي هاي اصلي پياده براي ايستگاه هاي حمل و نقل عمومي و پاركينگ هاي اتومبيل مي باشد.سال گذشته به شدت 30اين محدوده به دليل نگهداري نامناسب در طول دسترسي به مركز خريد شهر به شمار مي رود.

اين اميدواري وجود ان اوقات فراغت به اين مكان شده است.آسيب ديد اما طراحي جديد سبب جذب مردم به منظور گذر ) .www.pps.org( بهتر در آينده شود سبب رشد اقتصادي دارد كه اقدامات صورت گرفته

www.pps.orgمأخذ : ،) سلسله مراتب نيازهاي پياده راه ها2نمودار (

ملي معماري، مرمت، شهرسازي و محيط زيست پايدارچاپ شده در كتاب مجموعه مقاالت منتخب اولين همايش

1392 شهريور

١٠

2-5-2-3 . Cat Street (Tokyo, Japan ) ترافيك توكيو را براي عابر پياده ايجاد مي كند فرصت فرار از اين خيابان دو قسمت اصلي شهر را به هم متصل مي كند و

از نظر بصري اين محدوده تا حدودي پنهان مي باشد كه اين امر موجب برانگيختن حس كنجكاوي استفاده

اين خيابان تأثير كنندگان و جذابيت فضا مي شود.شگفت انگيزي در استفاده كنندگان از فضا به وجود مي

لف بومي در سراسر خيابان مشاهده رنگ هاي مخت آورد.ورد. آفرصت مناسبي براي پرسه زدن در آن فراهم مي

در فضاي خيابان افراد فعاليت هاي دست فروشي، حضور هنرمندان و حتي يك فضاي بازي كوچك مخصوص

) .www.pps.org( كودكان وجود دارد

3-5-2-3 . Downtown Crossing ( Boston ) گرفته داراي دسترسي مطلوب توسط پياده، اتوبوس و مترو مي رترافيك ترين مناطق شهر قراراين خيابان در يكي از پ

و مردم خواندمي فرا خود سوي اين خيابان به عنوان فضايي تجاري شناخته مي شود كه مردم را به واسطه شهرتش به باشد.، عابرين پياده و مسافران را به خود جذب مي كند، اين خيابان به عنوان يك مكان گذر در اين مكان احساس آرامش مي كنند.

ه عنوان مكاني اجتماعي سبب جذب مردم در اداري مطرح است و ب –عالوه بر آن اين خيابان به عنوان فضايي تجاري ) .www.pps.org( تعطيالت آخر هفته به منظور خريد، پرسه زني و مالقات يكديگر مي شود

مأخذ : همان، Arundel Street )1(شكل

مأخذ : همان، Arundel Street )2(شكل

. )www.pps.org(مأخذ : ، Cat Street )3(شكل

مأخذ : همان ، Downtown Crossing Street) 4شكل (

مأخذ : همان ، Downtown Crossing Street) 5(شكل

ملي معماري، مرمت، شهرسازي و محيط زيست پايدارچاپ شده در كتاب مجموعه مقاالت منتخب اولين همايش

1392 شهريور

١١

طراحي پياده راه .برنامه ريزي و3-3 معيارها و ضوابط طراحي پياده راه ها -3-3-1وجود فعاليت هاي مختلف سبب مراجعه مداوم مردم به يك فضا مي شوند. بنابراين در نظر گرفتن طيف جذابيت : -

نظر مي وسيعي از فعاليت ها براي گروه هاي مختلف سني، مردان، زنان و زمان هاي مختلف شبانه روز الزم و ضروري به رسد.

خوانايي و تشخص يكي از معيارهاي خلق فضاي شهري موفق مي باشد. خلق تصوير مطلوب از يك خوانايي و تشخص : -

فضا نيازمند نگهداري مناسب از آن فضا مي باشد كه خود منجر به ايجاد حس تشخص در محيط مي گردد .

راه مي بايست با مقياس انساني طراحي شوند و امكان طبقات همكف ساختمان هاي جداره پياده وجود لبه هاي فعال : -

به عبارت ديگر فعاليت هاي جداره پياده راه بايد از نفوذ تداوم فعاليت اين فضاها به فضاي پياده راه وجود داشته باشد. پذيري عملكردي و بصري برخوردار باشد.

راهم مي كنند. نورپردازي مناسب در جهت افزايش پياده راه هاي موفق زمينه حضور فعاليت هاي مختلف را ف تنوع : -

ايمني محيط، پيش بيني مكان هايي جهت نشستن و استراحت و وجود سطل آشغال هاي متنوع و جذاب به منظور حفظ نظافت محيط از جمله موارد پشتيباني كننده اين كيفيت به شمار مي روند.

ضا از عوامل موفقيت آن فضا به شمار مي رود. اين مديريت تنها وجود يك نهاد مديريت فعال بر يك ف فعال : مديريت -

شامل تأمين ايمني و نظافت محيط نمي باشد بلكه برنامه ريزي فضا به منظور انجام فعاليت هاي روزانه را نيز شامل مي شود.

مكان بر پايي : اتخاذ تمهيداتي نظير امكان برپايي نمايش هاي خياباني، ا تمهيدات مختلف براي فصول مختلف -

تجمعات، وجود فعاليت هاي تفريحي و سرگرم كننده در فضاي خيابان و امكان برپايي بازارها در ايام تعطيل و ... در تمامي فصول سال موجب موفقيت يك پياده راه به عنوان يك فضاي شهري مي شود.

ل دسترس هستند و در ضمن تعداد پياده را هاي موفق به راحتي توسط حمل و نقل عمومي قاب دسترسي مناسب : -

مناسبي پاركينگ اتوموبيل در اطراف آن ها وجود دارد، اين خيابان ها به خوبي حركت پياده و دوچرخه را پشتيباني مي كنند و امكان تردد اتوموبيل در آن ها وجود ندارد .

احي پياده راه ها براساس مباني توسعه پايداراصول طر -3-3-2 توجه كافي به مكانيابي يك محدوده پياده براساس حداكثر ارتباط با بافت محله -

ايجاد تسهيالت الزم در اطراف پياده راه جهت جلوگيري از اخالل در حركت سواره -

ريبه حداكثر رساندن تنوع كاربريها در محدوده پياده و با رعايت اصل سازگا -

توجه به مقياس انساني در كليه مراحل مكانيابي و طراحي و در تمامي جزييات -

حداكثر استفاده از گياهان، آب و عناصر و مصالح طبيعي در بهسازي و مبلمان پيشنهادي -

حفاظت از بناهاي باارزش تاريخي در پياده راه و يا توسعه محدوده هاي پياده حول اين ابنيه -

پياده ه چشم اندازهاي طبيعي و مصنوعي و بويژه دورمنظر انتهايي در محدودهتوجه ب - تا مناطق شهري نوسازتمركز بيشتر بر ايجاد و توسعه پياده راه ها در محالت شكل گرفته -

استفاده از مواد و مصالح بومي و همساز با اقليم در جزييات مصنوع پياده راه -

ملي معماري، مرمت، شهرسازي و محيط زيست پايدارچاپ شده در كتاب مجموعه مقاالت منتخب اولين همايش

1392 شهريور

١٢

تفاده بهينه از نور طبيعي با توجه به نوع اقليمطراحي اجزاي محدوده پياده جهت اس -

تغييرات آنطراحي بدنه هاي پياده راه همساز با بناهاي همجوار و خط آسمان و اقليم و -

توجه به زيرساختهاي موجود با درنظر گرفتن توسعه هاي آتي و چشم اندازهاي بصري -

پيراموني پياده راهتوجه به الگوها و روشهاي رايج ساخت و ساز در بافت موجود و -

رعايت نقطه نظرات اكثريت كاربران محدوده از طريق نظرسنجي و مشاركت دادن آنان -

نتيجه گيري .4در اين مقاله كه با رويكرد انسان محور به بررسي جايگاه پياده مداري در سيستم حمل و نقل پايدار پرداخته شد و با در

ژاپن و آمريكا و همچنين مطالعات انجام شده، ضرورت توجه به پياده مداري نظر گرفتن نمونه هاي موردي در انگلستان،بررسي، و نتايج در قالب راهبردهايي ارائه گرديد. از ديدگاه سيستمي، نظام حركت پياده از يك سو ارتباط مستقيمي با

ي سبز و باز و نوع بافت هاي استخوان بندي شهر يعني نظام كاربري اراضي، نظام حمل و نقل، نظام تأسيسات، نظام فضاكالبدي دارد، و از سوي ديگر، از شرايط محيطي، اجتماعي و مديريت تأثير مي پذيرد. با توجه به اين عوامل، برنامه ريزي و طراحي پياده، مستلزم انجام مطالعات ويژه است كه متاسفانه در كشور ما جزء ابعاد فراموش شده مي باشد. به كارگيري

در برنامه ريزي پياده مدار اثرات مثبت فراواني چون تاثير مطلوب زيست محيطي، كاهش تردد وسايل نقليه موتوري و راهكارها تشويق مردم براي استفاده از حمل و نقل عمومي؛ همچنين بازگرداندن حيات اقتصادي و در نهايت هدايت شهر به سوي

از اين رو جهت نيل به يك سيستم حمل و نقل پايدار و پياده مدار، ساختاري انسان گرا و با هويت را در پي خواهد داشت. تاكيد بر مولفه هاي انسان محور الزم و ضروري است.

ملي معماري، مرمت، شهرسازي و محيط زيست پايدارچاپ شده در كتاب مجموعه مقاالت منتخب اولين همايش

1392 شهريور

١٣

اهــداف عملياتي راهـبـــردهــاي توسعـه فضـاهاي پـايـدار پيــاده محــــورمؤلفه هاي

پايداري

پيش بيني (زمان هاي مختلف شبانه روز درو جنسي گروه هاي مختلف سني تقويت حضورپذيري • ، ديدن و ديده شدن و ساير فعاليت هاي اجتماعي در فضا )مكان هايي جهت نشستن و استراحت

ايجاد كاربري هاي فعال خصوصاً در ساعات پاياني روز درپياده راه . •

پياده راه . جهت افزايش ايمني محيطافزايش كيفيت و كميت نورپردازي •

ظارت اجتماعي بر فضا .افزايش ن •

فضا . جهت بهبود كيفيات رعايت نقطه نظرات كاربران از طريق نظرسنجي و مشاركت دادن آنان •

در فضاي پياده راه . شكل دهي گروه ها و نهاد هاي اجتماعي مختلف تشويق مردم به •طرح ها و در امكانات و تسهيالت الزم جهت افزايش دامنه فعاليت و تاثيرگذاري شهروندان ايجاد •

برنامه ها.

ســرزندگـــي (پويايي اجتماعي)

بعد اجتماعي

امنـــيـت

مشاركت اجتماعي

حس تعلــق

. پيراموني پياده راهايجاد شبكه همپيوند پياده روي در محدوده بافت • .هماهنگي و وحدت فضايي ر جهت ايجادتأكيد بر پيوستگي بصري و ادراكي مسي •هماهنگي در شيوه ساختماني، شكل هاي معماري، از طريق وحدت و پيوستگي مسير ايجاد •

...... كاربست مصالح، رنگ، تناسبات، كف سازي، اثاثيه شهري و پياده راه .فضاي يتادراك كل پياده جهتتأكيد بر نقاط آغازين و پاياني مسير •

. انشهروند ادراكدر تقويت نقاط لنگرگاهي منظر عيني و ذهني • حفاظت از بناهاي باارزش تاريخي در پياده راه و يا توسعه محدوده هاي پياده حول اين ابنيه . •

. ايجاد تسهيالت الزم در اطراف پياده راه جهت جلوگيري از اخالل در حركت سواره • تقويت كيفيت ايمني پياده در برابر حركت سواره . •

پيوستگـي فضـايي ( تــداوم )

يبعد كالبد

مقيـاس و تنـاسب

خـوانـايـي

قلمــروگرايي ( حــد و حــريم )

. به آن نفوذ پذيري عملكردي و بصري و ايجاد وجود لبه هاي فعال در جداره پياده راه •

اتصال شبكه ي پياده روي به پايانه هاي حمل و نقل عمومي . •

. رعايت اصل سازگاري به حداكثر رساندن تنوع كاربريها در محدوده پياده و با •

زمان هاي و جنسي دردر نظر گرفتن طيف وسيعي از فعاليت ها براي گروه هاي مختلف سني • .مختلف شبانه روز

كارايي و عدالت

يصاد

بعد اقت

سرزندگي اقتصادي

حداكثر استفاده از گياهان، آب و عناصر و مصالح طبيعي در فضاي پياده راه . • . پياده هاي طبيعي و مصنوعي ، به ويژه دورمنظر انتهايي در محدودهتوجه به چشم انداز •آرام سازي و كاهش بار ترافيكي مسير هاي سواره در مجاورت فضاي پياده راه به منظور كاهش •

آلودگي صوتي ، بصري و هوا . استفاده از مواد و مصالح بومي و همساز با اقليم در جزييات مصنوع پياده راه . • اي محدوده پياده جهت استفاده بهينه از نور طبيعي با توجه به نوع اقليم .طراحي اجز •

. طراحي مطابق با بستر و اقليم • گونه هاي مختلف فضاي سبز ( نقطه اي ، سطحي و حجمي ) در فضاي پياده راه .به كار گيري •

طبيعت مداري

ت محيطيس

بعد زي

كاهش آلودگي ها

آسايش اقليمي

سبزينگي

اهداف عملياتي و راهبردهاي پيشنهادي توسعه ي فضاهاي پياده در قالب مؤلفه هاي پايداري ، مأخذ : نگارندگان . )1(جدول

ملي معماري، مرمت، شهرسازي و محيط زيست پايدارچاپ شده در كتاب مجموعه مقاالت منتخب اولين همايش

1392 شهريور

١٤

مراجع .5 .65شماره ،سال ششم، ماهنامه شهرداريها ،» ضرورت توجه به حركت پياده در مراكز شهري« ) ؛ 1383(اسداللهي، شيوا .1، يازدهمين » شهروند و سالمت شهر ضامن مدار؛ انسان نقل و حمل«) ؛ 1390اميني، الهام و غالمعلي پور، سارا ( .2

نقل و ترافيك، تهران.كنفرانس بين المللي مهندسي حمل و . هران ، دانشگاه تهرانترآيند طراحي شهري ، ف ) ؛ 1382(بحريني ، سيد حسين .3راهنماي برنامه سازي حوزه هاي شهري در چارچوب توسعه مبتني بر حمل «) ؛ 1390بهزادفر، مصطفي و ذبيحي، مريم ( .4

.45-44، 18، فصلنامه باغ نظر، شماره » و نقل عمومي .كيا نقش،تهران ،وزارت مسكن و شهرسازي ، راهنماي طراحي فضاهاي شهري در ايران) ، 1385( نشاهپاكزاد ، جها .5 .حسن علي لقايي/فيروزه جدلي، دانشگاه تهران ، ترجمهشهرهاي انسان محور) ؛ 1385(تيبالدز ، فرانسيس .6 .ي ،دانشگاه تهرانحميدرضا پارس، ترجمه مرگ و زندگي شهرهاي بزرگ آمريكا) ؛ 1386( جين جيكوبز، .7 . 9، شماره مجله هنرهاي زيبا، » مسير پياده گردشگري« ) ؛ 1380( ، سيدمحسن حبيبي .8 ، موسسه انتشارات دانشگاه تهران.قصه شهر؛ تهران، نماد شهر نوپرداز ايراني ) ؛ 1390( حبيبي، سيد محسن .9

صفه ، ، » نهر و ضرورت توجه به آن و احياي آاهميت مركز ش« ) ؛ 1385( حسين زاده دلير ، كريم و جوادي ، اردشير .10 . 42سال پانزدهم، شماره پژوهشي معماري و شهرسازي، -نشريه علمي

.سازمان حمل و نقل و ترافيك شهرداري تهران ،راهنماي تسهيالت عابرين پياده) ؛ 1384( حكيمي ، فرزانه .11اجتماعي -مركز مدارك اقتصادي برنامه و بودجه، سازمان، روي تسهيالت پياده؛ دفتر تحقيقات و معيارهاي فني .12

.2و1جلدپياده راه ها از آرمان تا واقعيت ، مطالعه موردي: شهر « ) ؛ 1391سعيدي رضواني، نويد ، فدوي، الهام و هرندي ، مينا ( .13

.96، 208-206، ماهنامه دانش نما، شماره» جديد بهارستان .تهران ،دفتر پژوهش هاي فرهنگي، در بافتهاي تاريخي ايرانضاهاي شهري ) ؛ ف1370( حسين ،سلطان زاده .14سال ششم شهرداري ها ، ماهنامه پژوهشي ، برنامه ،» مقدمه اي بر طراحي پياده راه ها« ) ؛1383( سولماز حسينيون .15

.61شماره ، ريزي و مديريت شهري . 67شماره ، سال ششم، هنامه شهرداريهاما، »پياده رو گذري فراموش شده در شهر« ) ؛ 1384( شهبازي ، فاطمه .16 ، اولين همايش توسعه پايدار شهري در ايران ، دانشگاه تهران . » پياده راه تاريخي تربيت تبريز « ) ؛ 1389فرخي، مريم ( .17جستارهاي شهرسازي ، فصلنامه ، » اهميت فضاهاي پياده در شهر هاي هزاره ي سوم« ) ؛ 1385(كاشاني جو ، خشايار .18

.18و 17پنجم شماره هاي پژوهشي علوم اجتماعي، سال -ليتحلي .دانشگاه تهران فريدون قريب،ترجمه ،ده و دوچرخهااصول برنامه ريزي تردد پي) ؛ 1387( هرمان كنف الخر، .19 .شركت پردازش و برنامه ريزي شهري فرهاد مرتضايي،، ترجمه فضاي شهري طراحي) ؛ 1387( علي مدني پور، .20، نشريه هنرهاي زيبا، »افزايش قابليت پياده مداري،گامي به سوي شهري انساني تر« ) ؛ 1385هدي (معيني، محمد م .21

.12، 27شماره) ؛ برنامه ريزي اجتماعي حمل و نقل و نقش آن در توسعه پايدار(مطالعه موردي: 1387نوابخش، مهرداد وكفاشي، مجيد ( .22

، گروه پژوهش هاي فرهنگي و اجتماعي.شهر تهران) ، پژوهشنامه مديريت و برنامه ريزي شهري٢٣. Iderlina Mateo-Babiano ( ٢٠٠٣) ؛ Sustainable + Mobility + Management: Pedestrian Space Management as

a Strategy in Achieving Sustainable Mobility, oikos PHD summer academy ٢٠٠٣, Sustainability Marketing, Management,Consumption.

٢٤. www.pps.org.