This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
بيان األلف (دراسة حتقيقية)
حبث
مقدم إىل كلية اآلداب والعلوم اإلنسانية جبامعة شريف هداية اهللا اإلسالمية احلكومية جباكرتا
للحصول على الدرجة اجلامعية األوىل
إعداد: حممد نداء فضالن
105021000809رقم التسجيل:
وآداا العربية اللغة قسم
اإلنسانية والعلوم اآلدب كلية جباكرتا احلكومية اإلسالمية اهللا هداية شريف اجلامعة
هـ1432 م /2011
اإلهداء والدي العزيزين احملبوبني
اللهم اغفريل ذنويب ولوالدي وارمحهما كما ربياين صغريا
بيان األلف (دراسة حتقيقية)
حبث
مقدم إىل كلية اآلداب والعلوم اإلنسانية جبامعة شريف هداية اهللا اإلسالمية
احلكومية جباكرتا للحصول على الدرجة اجلامعية األوىل
إذا كان البحث من غري إعدادي ويوجد فيه انتحال ألراء الغري دون .3
ذكره فاستعد أن أسلم كل العقوبات الىت قررا جامعة شريف هداية
اهللا اإلسالمية احلكومية جباكرتا.
2011 فربواري 21جاكرتا،
حممد نداء فضالن
قرار جلنة املناقشة واحلكم على البحث
" أمام جلنة بيان األلف: دراسة حتقيقيةمتت مناقشة هذا البحث وعنوانه "
املناقشة واحلكم بكلية اآلداب والعلوم اإلنسانية جبامعة شريف هداية اهللا
21 هـ املوافق 1432 ربيع األول 18اإلسالمية احلكومية جباكرتا يف
م. وقد مت قبوله شرطا للحصول على الدرجة اجلامعية األوىل 2011فربواري
يف قسم اللغة العربية وآداا.
هـ 1432 ربيع األول 18جاكرتا، م 2011 فربواري 21
جلنة اإلمتحان رئيس اللجنة
الدكتوراندوس أدنج أسداري املاجستري 195905101991031001 رقم التوظيف:
سكريتري اللجنة
الدكتورة جاهيا بوانا املاجستري 197506302003122001 رقم التوظيف:
األعضاء املناقش األول
الدكتور عمان فتح الرمحن املاجستري 196908081996031003 رقم التوظيف:
املناقشة الثانية
الدكتورة جاهيا بوانا املاجستري 197506302003122001 رقم التوظيف:
جتريد
حممد نداء فضالن: بيان األلف: دراسة حتقيقية.
املخطوطة هي التراث الثّقايفّ املكتوب الذي ال ميلكه كل دولة يف العامل. املخطوطة هنا مبعىن كل نسخة مكتوبة باليد قبل بداية القرن العشرين
امليالدي وتشمل كل نص كتب باليد كتابا كان أو غريه. 0Tة حبوث ال أنّ قلّةةالعلميينيصوص الدة تثريعن النفجوة بني اإلسالمي املخطوطة اإلسالمية بنوسنتارا هي من أهم0T باحلاضر. املاضي ربطمصاحل
التراث اإلسالمي بنوسنتارا. وصارت املخطوطات املكتوبة باللّغات املتنوعةمصدرا هاما للدراسات اإلسالمية، ومن بينها تشمل الدراسات الصوفية.
0T ف هي املخطوطة بعنوان "بيانصون التومن املخطوطات اليت تتضم اكرتابجهذه املخطوطة هي آخر جمموعة واردة يف املكتبة الوطنية 0Tو األلف".
. (Dluwang) هذه املخطوطة مكتوبة على ورقة دالووانج .(NB. 228 I)برقم وكانت هذه املخطوطة وحيدة. قد استعرِضت هذه املخطوطة يف وجوه
.(Tas/03/PNRI/2009) م وهلا رقم اإلستعراضية 2009املادية عام 0Tة0كتبت هذه املخطوطة باللّغة العربيT حلرف وتك شف املعىن الفلسفيمفهوم التجلّي وراء حرف األلف واملعىن اللفظي منه الصوفيةعند األلف
. للفظ اجلاللةوال شك أن املوضوع جزء هام من تاريخ نوسنتارا الروحي ملا فيه من أثركبري يف تنمية الفكرة اإلسالمية خاصة يف وقت تأليفه ويف كل وقت بعده.
ABSTRAKS
Naskah kuno (manuskrip) adalah peninggalan kebudayaan tertulis yang
tidak dimiliki oleh setiap negara di dunia. Naskah yang dimaksud adalah setiap
dokumen yang ditulis sebelum awal abad ke-20 Masehi dan meliputi setiap
naskah tertulis baik yang berbentuk buku ataupun yang lainnya.
Minimnya kajian-kajian ilmiah tentang naskah-naskah keislaman
mengakibatkan terjadinya kesenjangan antara hubungan permasalahan masa
lampau dengan saat ini. Naskah Islam Nusantara merupakan salah satu
peninggalan budaya Islam terpenting di Nusantara, naskah-naskah yang ditulis
dengan berbagai macam bahasa tersebut merupakan referensi terpenting dalam
konteks kajian keislaman termasuk di dalamnya adalah kajian sufistik.
Salah satu naskah yang membahas tentang kajian sufistik adalah naskah
yang berjudul Bayan al-Alif. Naskah ini merupakan koleksi terbaru Perpustakaan
Nasional RI. Jakarta dengan nomor koleksi NB 228 I. Naskah ini ditulis di atas
kertas Dluwang. Naskah ini merupakan naskah tunggal dan telah dikaji ulang
pada tahun 2009 dengan nomor Tas/03/PNRI/2009.
Naskah berbahasa Arab ini menjelaskan makna filosofis huruf Alif dalam
kajian sufistik diantaranya adalah Konsep Tajalli di balik huruf Alif dan makna
harfiyah yang terdapat pada lafadz Allah.
Tidak diragukan lagi bahwa naskah tersebut merupakan bagian terpenting
dalam sejarah spritualitas di Nusantara yang memiliki pengaruh yang sangat besar
dalam perkembangan pemikiran Islam khususnya pada saat ditulisnya naskah
tersebut maupun pada masa sesudahnya.
شكر وتقدير
بسم اهللا الرمحن الرحيم. احلمد هللا الذي أورث كتابه من اصطفاه
Eropa) اريخ، وفولكلورعة منها التن املخطوطات عادة مباحث متنوتتضم .
3 Henri Chambert-Loir dan Oman Fathurahman, Khazanah Naskah: Panduan Koleksi Naskah-naskah Indonesia Sedunia (World Guide to Indonesian Manuscript Collections), cet. 1 (Jakarta: Ecole francaise d’Extreme-Orient dan Yayasan Obor Indonesia, 1999), h. 10.
34 م)، ص 1982 (جدة: مكتبة العلم، 1ط حتقيق التراث، عبد اهلادي الفضلي، �
(القاهرة: عامل الكتاب، 1ط حتقيق املخطوطات بني النظرية والتطبيق، فهمي سعد وجمزوب، � 13 م)، ص 1993
3
(folklore/cerita rakyat) ة، وعلمينية، والفنون، والثّقافة، والعلوم الدوالقص ،
طب الركّة، والعلوم الزراعية، والقانون، والعرف.5F
�
وجائت أمهية املخطوطة العربية من الزوايا املتعددة، منها علمية، ومنها
فنية، ومنها تارخيية، وللمخطوطة قيمة كبرية بني األشياء النفسية والفريدة يف
العامل، وتكاد تكون املخطوطات أهم كنوز العرب، لعنايتهم ا على حساب
الفنون األخرى، مع وجود تلك الفنون بصورة أضيق من وجود املخطوطات،
وهذا ما بني سر إهتمام الباحثني باملخطوط العريب واقتنائه، ودفع املبالغ
6Fالكبرية فيه.
�
ويوجد عدد كبري من املخطوطات اإلندونيسية يف األمكنة املختلفة يف
,.Perpustakaan Nasional RI)العامل، مثل املتاحف و املكتبة الوطنية جباكرتا
6 Sinta Ridwan, Kita Ada di Masa Kini Karena Masa Lalu, artikel diakses pada 23 Juni 2010 dari http://duniasintaridwan.multiply.com/journal/item/163/makalah_diskusi_naskah_kuno_dan_filologi
. 25 (دمشق: دار الفكر، د.ت)، ص 1، ط يف املخطوطات العربية إمساعيل مروه، �
4
Jakarta) و مكتبة جامعة ليدان (Leiden University) ةولندا واملكتبات الوطني
7F يف أستراليا. (Victoria)فيكتوريا
�
10000كان عدد املخطوطات احملفوظة يف املكتبة الوطنية جباكرتا
8Fخمطوطة تقريبا.
خمطوطة 1000 وكانت املخطوطات العربية احملفوظة فيها �
تقريبا تتضمن املباحث املتنوعة، منها القرآن، واحلديث، والتفسري، والتوحيد،
والتصوف، والفقه، والسرية ، وسرية األنبياء، وعلم اللّغة، وعلم النحو
املهم أن نالحظ أن هذا املبلغ ال يشمل 1Tوالصرف، وعلم البالغة. ومن
لديهم ألنها تعترب اليت حمفوظة لدى أفراد الناس أو اتمعاملخطوطات
.مقدسة
1Tة حبوث ال وجدير بالذكر أنّ قلّةةالعلمية عن النصوص الدينياإلسالمي
املخطوطاتيف حني أن دراسة 0T1T 0T1Tباحلاضر املاضي ربط فجوة بني مصاحل تثري
8 Sanwani, Koleksi Naskah Kuno Perpustakaan Nasional RI, 11 September 2008 (Jakarta: PNRI, 2008), h. 5.
9 Tuti Munawar dan Nindya Noegraha, Khasanah Naskah Nusantara dalam Tradisi Tulis Nusantara: Kumpulan Makalah Simposium Tradisi Tulis Nusantara 4-6 Juni 1996 (Jakarta: Masyarakat Pernaskahan Nusantara, 1997), h. 39.
5
ملن يتقن اللّغة العربية فرصة واسعة للقيام كانت مهمة جدا للقيام به وبالنسبة
دراسات اإلسالمية الىت تشمل الدراسات التارخيية واالجتماعية لهاما ل
11Fوالفكرية اإلسالمية.
��
1T صوف وعلوم اللّغة ومن املمكنن علوم التإنّ من املخطوطات ما يتضم
أنّ هذه املخطوطة هي من أكثرها تضمنا بالنسبة لسائر املخطوطات
املوجودة.
10 Nabilah Lubis, Naskah, Teks, dan Metode Penelitian Filologi, cet. 4 (Jakarta: Puslitbang Lektur Keagamaan, Badan Litbang dan Diklat, Departemen Agama RI., 2007), h. 3-5.
.(Asia Tenggara) اآلن املذكور بآسيا اجلنوبية الشرقية ˺˺
12 Azyumardi Azra, Naskah Islam Nusantara, artikel diakses pada 17 Juli 2010 dari http://www.uinjkt.ac.id/index.php/section-blog/28-artikel/1553-naskah-islam-indonesia.html
6
1T اس إىلة ويتقرب النصوف على تركيز احلياة الروحيست دراسة التتأس
اهللا بوسائل خمتلفة كتزكية النفوس والعبادة وذكر اهللا وغريها من األعمال
1T12Fالروحية.
��1T فع، وكانتف جليل القدر، عظيم النصوومن املعروف أن الت
أنواره المعة، ومثاره يانعة، فهو يزكي النفس من الدنس، ويطهر األنفاس من
موظف املكتبة الوطنية يف كلّ صفحة من صفحات هذه املخطوطة مكتوبة
بالقلم الرصاص يف أعلى اليمني كل صفحة فردية.
وتوجد يف هذه املخطوطة الترمجة املعلّقة املكتوبة باللّغة اجلاوية
P0F(Jawa Pegon)واحلروف العربية املهلية
�P اية املخطوطة يوجد كولوفون ويف .
(Kolofon) يذكر فيها عنوان هذه املخطوطة فقط وهو "بيان األلف". وليس ،
فيها اسم املؤلّف، وال اسم الناسخ، وال تاريخ الكتابة، وال مكان الكتابة.
ويف أول الكتاب بدأ املؤلّف بـ:
هي التعبري الذي أورده اجلاويون للذّكر احلروف (Jawa Pegon)احلروف العربية املهلّية اجلاوية �
. هذه احلروف ليس يستخدمه باللّغة اجلاوية فقط لكن قد استخدمه أيضا (Bahasa Jawa)العربية باللّغة اجلاوية يف (Bahasa Bugis)واللّغة البوجيسية(Jawa Barat) يف جاوا الغربية (Bahasa Sunda) باللّغة السونداوية
سوالويسي (Sulawesi) ةة املالويوباللّغة اجلاوي (Bahasa Melayu)يف سومطرا(Sumatera) ولذلك فصارت . Tafsiyatun Rohanah, Pembelajaranأنظر: هذه احلروف كتابة املكتوبة باحلروف العربية وباللّغة املهلّية.
Kitab Kuning dengan Arab Pegon, (Skripsi S1 Jurusan Pendidikan Bahasa Arab Fakultas Tarbiyah Universitas Islam Negeri Yogyakarta, 2005), h. 1..
13
األلف ومعىن األلف بيان أنّ إعلم. الرحيم الرمحن اهللا بسم"
وهي الذرة ومعىن تذرة وهي النقط ومعىن النقط وهي األلف وأصل
تعاىل لقوله اخلفي السر وهي اخلفي الروح ومعىن اخلفي الروح
.." }.سره وأنا سري اإلنسان{
وجاء يف آخره:
كثري أو رزق قليل أنه يكتب يعىن رزق الثّالثّة والكلمة"...
كان إن شقاوته الرابعة والكلمة. الرزق من كذا يوم حيصل وأنه رزق،
متّت. الروح فيه ينفخ ذالك بعد مثّ. سعيدا كان إن وسعيدته شقيا،
".بالصواب فلاأل بيان كتاب
دتّوأما حالة هذه املخطوطة كلّها فصحيحة وكتابتها مرقومة. وجل
(Laminasi) يستوى مقاس ورقة هذه املخطوطة. وتوجد هذه املخطوطة حىت
إىل 277 ويقع نص "بيان األلف" يف صفحة (NB. 228)يف اموعات برقم
284 .
14
حمتويات املخطوطة .ب
0T ف. وترتكز مباحثهصون التصوص اليت تتضمبيان األلف" هو أحد الن"
على ستة أشياء وهي:
مفهوم التجلّي وراء حرف األلف. .1
املعىن اللفظي للفظ اجلاللة. .2
مجال القرآن. .3
املخلوقات األولية. .4
قضية خلق البشر. .5
6. .رة اخلري والشقضي
15
الباب الثّالث
حتقيق النص وتقدميه
إشارات التحقيق النقدي .أ
قبل أن أتعرض لتحقيق نص "بيان األلف" وتقدميه، أريد أن أسجل
إشارات التحقيق النقدي كما يلي:
: زيادة من عند الباحث،< > .1
: موجود يف األصل وأقترح حذفه،[ ] .2
/ وبداخلة رقم: رقم املخطوطة األصلية، / .3
4. ،صيف الن ن: املخطوط األصلي
+ : اهلوامش أو التعليقات املوجودة يف املخطوط. .5
16
نص بيان األلف .ب
/ بسم اهللا الرمحن الرحيم 1/
0Fإعلم
1F أنّ بيان األلف ومعىن األلف�
2F وأصل�
3Fهو]و[ األلف �
النقط �
4Fهي ذرة]و[ومعىن النقط
5Fهو]و[ ومعىن الذّرة �
6F الروح�
�7 اخلفيF
ومعىن الروح �
الحظت أنّ كتابة اهلمزة يف النص "بيان األلف" على الطّريقة القدمية حيث تكتب أحيانا حتت �احلرف وأحيانا فوقه. ولذلك أثبت كتابة اهلمزة وفقا على قواعد اإلمالء املقررة دون تسجيلها يف اهلامش.
ن: الف � ن: واالصل � ن: هي � ن: تذرة � ن: هي � عنه العبارة جيوز وال خلقه، من أحدا عليه يطلع ومل بعلمه، اهللا استأثر شيء الروح: اجلنيد قال �
عنه يعرب وال اللمس عن ويكرب احلس عن يلطف جسم الروح: النباجي اهللا عبد أبو قال. موجود من بأكثر إىل امللقي بإزاء يطلق الروح: عريب ابن وقال. األجسد قبل األرواح اهللا خلق: عطاء ابن قال. موجد من بأكثر مكتبة: بريوت (،الصوفية املصطلحات معجم خزام، أيب فؤاد أنوار. خمصوص وجه على الغيب علم القلب .92-91. ص ،) م1993 ناشرون، لبنان
17
8اخلفيF
9Fهو]و[ �
��10 السرF
��11 اخلفيF
12Fاإلنسان سري وأنا{ لقوله تعاىل ��
} سره��
ر13هو]و[ومعىن السF
نور الذّات والصفات ألنّ اهللا تعاىل بيان الذّات ��
14Fهي املعلومات اإلهلية]و[والصفات ومعىن الصفة
�� .
� ن: احلقي � ن: احلفي
ن: هي ��
��ن: سر يكن مل ما فائدة تفيد وال العمل عن تعجز النفس فإن النفس، آلة روحاين نور السر: التهانوي قال
القلب، بعد السر: الصوفية بعض وقال. عاجزة هلا السر إعانة بدون فالنفس النفس، مع مهه هو الذي السر حمل والقلب احملبة حمل والروح املشاهدة حمل السر وقيل. وألطف منه وأعلى الروح بعد وقيل الروح وقيل
م)،1993، مكتبة لبنان ناشرون (بريوت: الصوفية املصطلحات معجم خزام، أيب فؤاد أنوار أنظر:.املعرفة .98. ص
�� ن: احلفي
ن: آنا ��
ن: هي ��
ن: االهلي ��
18
15Fهو]و[إعلم أنّ بيان املعلومات
/ الروح قريب اىل 2 الروح ومعىن /��
إيل تقرب وإن ذراعا إليه تقربت بشرب إيل تقرب إن{اهللا تعاىل قوله تعاىل
16Fباعا إليه تقربت ذراعا
�� ومعىن الروح سر اإلميان واإلميان مكان السر ومعىن }
ر17هو]و[السF
18F نور الذّات ومعىن النور��
19Fهو]و[ ��
20F الضياء��
21F ومعىن الضياء��
��
علم.
ن: هي ��
ن: من تقرب مني بشرا تقربه منه ذرعا ومن تقرب مني ذرعا تقربه منه باعا اهللا تعايل�� النيب قال قال هريرة أيب عن صاحل أبا مسعت األعمش، حدثنا أيب حدثنا حفص بن عمر حدثنا
وإن ،نفسي يف ذكرته نفسه يف ذكرين فإن ذكرين إذا معه وأنا يب عبدي ظن عند أنا: تعاىل اهللا يقول: صلعم تقربت ذراعا إيل تقرب وإن ذراعا، إليه تقربت بشرب إيل تقرب وإن منهم، خري مالء يف ذكرته مالء يف ذكرين
(مصر: صحيح البخاري، البخاريأبو عبد اهللا حممد بن إمساعيل أنظر:.هرولة أتيته ميشى أتاين وإن باعا، إليه 278. ص ،4، ج. 1 هـ)، ط. 1425دار ابن اهليثم،
ن: هي ��
ويسمى والعني، العلم يف لغريه وإظهاره نفسه يف ظهوره باعتبار احلق الوجود عن عبارة النور �� أيب فؤاد أنوارأنظر: . املبصرات سائر وبواسطتها أوال الباصرة تدركها كيفية النور: اجلرجاين قال. أيضا مشسا
.176. ص ،الصوفية املصطلحات معجم خزام،
ن: هي ��
19
22Fفيهديك اهللا يف دار
23F القرار وهي القلب��
24F ليس بالقلب املظغة��
اي ��
القلب وهي اهلاء وهي النقط حني زمان العتق ينكلف اىل أربعة أشياء أوهلا
25Fفتح وثانيها
26F خفظ وثالثها��
27F رفع ورابعها��
28F/ مراد3 نقط وأما /��
الفتح ��
ن: الفياء ��
ويف. احلق بعني األعيان رؤية الضياء: عريب ابن قال. احلق عني احلق بعني األشياء رؤية الضياء ،الصوفية املصطلحات معجم خزام، أيب فؤاد أنوارأنظر: . احلق بعني األشياء رؤية هي: الصوفية اصطالح
.111. ص
ن: الغياء ��
ن: الدار ��
من األيسر اجلانب يف املودع الشكل الصنوبري اجلسماين القلب ذا هلا ربانية، لطيفة القلب �� والنفس. باطنه والروح الناطقة، النفس احلكيم ويسميها اإلنسان حقيقة هي اللطيفة وتلك. تعلق الصدر
النور هو القلب: اجليلي وقال. واملعاتب واملطالب واملخاطب اإلنسان من والعامل املدرك وهي. مركبه احليوانية معجم خزام، أيب فؤاد أنوار أنظر:.اإلنسان إىل به تعاىل اهللا لينظر األكوان عني يف املنزل العلي والسر األزيل
.144. ص ،الصوفية املصطلحات
ن: املظظة ��
ن: وثاا ��
ن: والثّالثها ��
ن: واربعها ��
20
29Fهو]و[
30F اسم الروح وأما مراد اخلفظ��
31Fهو]و[ ��
32F اسم القلم وأما مراد��
الرفع ��
33Fهو]و[
34F اسم العقل وأما مراد��
35Fهو]و[ النقط ��
36F اسم النور وأما مراد��
الروح ��
37Fهو]و[
اسم األلف. ��
ن: املراد ��
ن: هي ��
ن: احلفظ ��
ن: هي ��
ن: املراد ��
ن: هي ��
ن: املراد ��
ن: هي ��
ن: املراد ��
ن: هي ��
21
38Fهو]و[وأما مراد الالّم األول
اسم جربائيل أرسل إىل اخللق وأما ��
39Fمراد
40Fهو]و[ الالّم اآلخر ��
اسم نور حممد أرسل إىل اخللق وأما مراد اهلاء ��
41Fهو]و[
42F إىل املعبود وهي��
هو ذات اهللا تعاىل. ]و[ اسم الذّات الذّات ��
43Fإعلم أنّ األول نقط ومن النقط كسر الفتح واخلفظ
والرفع ومن ��
44Fاكسر
/ لقوله تعاىل نزل 4 كلّه من األلف ألنّ األلف سيد احلروف /��
45Fالقرآن
46F على أحد أحرف��
47Fهو]و[ وهي األلف واأللف ��
ظهور اهللا تعاىل ��
ن: هي ��
ن: املراد ��
ن: هي ��
ن: هي ��
ن: وهي وهي ��
ن: احلفظ ��
ن: أكثر ��
ن: القرأن ��
22
48Fومجاله
49F واحد قال اهللا تعاىل ﴿قل هو اهللا أحد��
اهللا الصمد مل يلد ومل يولد ��
50Fومل يكن له كفوا
51F أحد��
��﴾52F��53. ومجالF
54F القرآن��
55F يف الفاحتة ومجال��
��
ن: أخروف ��
ن: هي ��
ن: واجلماله ��
ن: أخد ��
ن: كفوء ��
ن: أخد ��
4-1: اإلخالص سورة��
ن: واجلمال ��
ن: القرأن ��
ن: واجلمال ��
23
56Fالفاحتة ىف بسم اهللا ومجال
57F بسم اهللا حروف��
58F ومجال��
59F احلروف��
��
60Fهو]و[
61F األلف ومجال��
62Fهو]و[ األلف ��
النقط كلّه من النقط. ��
والتوحيد أن ال يرى غري اهللا قال عليه أول ما خلق اهللا تعاىل العقل
/ تعاىل روحي أول ما خلق 5أول ما خلق اهللا تعاىل القلم أول ما خلق اهللا /
اهللا تعاىل نور حممد ص.م إنّ حممدا صنع املؤمنني وأنّ نوره روح حممد صنع
ن: واجلمل ��
ن: خروف ��
ن: واجلمال ��
ن: اخلروف ��
ن: هي ��
ن: واجلمال ��
ن: هي ��
24
63Fقال ياآدم
64F أبو بشر��
65F وأنا أبو أرواح��
وبيان حممد سر اهللا قال لقمان ��
66Fاحلكيم
بيان كما بيان حممد وبيان حممد كما بين اهللا تعاىل. ��
67Fوبيان النفس ذوق حممد وبيان النفس تبديل
حممد وبيان حممد ��
68Fتبديل
69F اهللا وبيان النفس هو��
70F حممد وبيان حممد صح هو��
71F اهللا هو��
حممد ��
72Fوحممد هو
73Fهو]و[ النفس ��
كمال النية. ��
ن: يادم ��
ن: أبو بشس ��
ن: اروح ��
ن: اخلكيم ��
ن: تبدل ��
ن: تبديد ��
ن: هي ��
ن: هي ��
ن: هي ��
25
74Fأما أينما مل يعرف كلّها فهو مغرور يف عماله كالغنم
/ وليس له 6 /��
75Fاإلسالم أنّ خلق أحدكم
76F اي أنّ صورة أحدكم��
77F <اي> أنّ جسم��
��
78Fأحدكم
جيمع يف بطن أمه أربعني يوما لنطفة املين قال عبداهللا ابن مسعود ��
79Fرضي اهللا خيلق عنه أنّ النطفة إذا وقعت يف الرحم فأراد
اهللا خيلق منها بشرا ��
80Fطريا يف بشر املرأة
81F حتت كلّ طفرة وشعرة��
82F مثّ ميكث��
أربعني ليلة مثّ ينزل ��
ن: هي ��
ن: هي ��
ن: كاالغنم ��
ن: أخدكم ��
ن: أخدكم ��
ن: اجلسم ��
ن: أخدكم ��
ن: فأرد ��
ن: املرأت ��
26
دما يف الرحم فذالك مجعها قوله مثّ يكون علقة مثل ذالك العلقة الدم غليظة
83Fاجلامدة مثّ يكون خلق أحدكم
/ أربعني يوما. 7 بعد النطفة /��
84Fولفظة ذالك إشارة إىل ما ذكره خمذوفا
اي مثل ذالك الزمان فذالك ��
الزمان هو أربعون يوما قوله مثّ تكون مظغة مثل ذالك املظغة قطعة من اللّحم
يعين أربعني بعد العلقة حلما أربعني يوما ويظهر يف آخره هذه أربعني فيه
85Fالعظم وصورته وأعضائه
86F وذكوره وأنثاه��
مثّ بعث اهللا ملكا بأربع كلمة ��
فيليها بعد أن يكون تلد الكلمة مكتوبة يف اللّوح احملفوظ.
ن: وسعرة ��
ن: مبكث ��
ن: أخدكم ��
ن: خمدوف ��
ن: عضائيه ��
ن: أنثيه ��
27
/ وتعلّق تلك الورقة يف 8قال ااهد تكتب هذه الكلمة يف ورق /
87Fعنقه حبيث
88F ال يراها��
89F الناس أحد��
الكلمة عمله يعين تكتب أنه يعمل ��
90Fخريا او شرا
91F ويعمل يوما كذا يعمل كذا و��
الكلمة الثّانية أجله يعين ��
92Fيكتب أنه كم يعشى الدنيا والكلمة
الثّالثة رزق يعين يكتب أنه قليل رزق ��
او كثري رزق وأنه حيصل يوم كذا من الرزق والكلمة الرابعة شقاوته ان كان
93Fشقيا وسعادته
94F إن كان سعيدا مثّ بعد ذالك ينفخ��
فيه الروح. ��
ن: خبيث ��
ن: ال يريها ��
�� ن: أحد
ن: سرا ��
ن: او ��
ن: والكلمات ��
ن: سعيدته ��
ن: ينفح ��
28
كتاب بيان األلف بالصواب. ��95Fمتّ
الترمجة اجلاوية املعلّقة يف النص .ج
(1) Kawikanana dene ing setuhune nyatakaken alif lan ma’nane alif lan
asline alif lan iya iku nuqat lan ma’nane naqt iku lan iya iku dzarrah lan ma’nane
dzarrah iku lan iya iku eruh iku kang samar. Utawi ma’nane eruh kang samar iku
lan iya iku rahsane pangeran kerna endikane Allah ta’ala utawi menusa iku
rahsaningsun lan isun rassane Allah. Utawi ma’nane rahsa iku lan iya iku cahyane
edzat dan sifate kerna setuhune Allah ta’ala iku nyatakaken edzat lan sifat. Utawi
ma’nane sifat iku lan iya iku sekabehe ma’lumane pangeraningsun.
Kawikanana dene ing setuhune nyatane ma’lumat iku lan iya iku eruh utawi
ma’nane (2) eruh iku parek maring Allah ta’ala endikane Allah ta’ala sopo-sopo
wonge emarekaken saking isun ing menusa maka emarekaken iya saking iya se-
dzira’ lan sing sopo emarekaken iya saking isun se-dzira’ maka emarekaken iya
ing isun saking iya. Lan ma’nane eruh iku rahsane iman lan iman iku anggone
rassa. Utawi ma’nane rassa iku lan iya iku cahyane edzat. Utawi ma’nane cahya
iku lan iya iku padang lan tegese padang iku padange ilmu.
ن: متّت ��
29
Maka enuduhaken ing sira Allah ingdalem desa kang parek iku lan iya iku
ati ora kelawan ati kang mudgah tegese ati a-m-c-t lan iya iku ha’ lan iya iku
nuqat ing nalikane masane y-r-h-y kang embuka iya maring patang perkara. Utawi
kang dingin iku jabar lan kapindoh iku e-j-r lan kaping telu iku e-f-s lan kaping
epat iku nuqat. Utawi anapun (3) kang kenarepaken jabar iku lan iya iku arane
nyawa. Utawi anapun kang kenarepaken e-j-r iku lan iya iku arane qalam. Utawi
anapun kang kenarepaken rafa’ iku lan iya iku arane b-d-d-y lan anapun kang
kenarepaken nuqat iku lan iya iku aran cahya. Utawi anapun kang kenarepaken
eruh iku lan iya iku arane alif.
Utawi anapun kang kenarepaken lam kang awal iku lan iya iku arane jibra’il
engutuse maring makhluk. Utawi anapun kang kenarepaken lam kang akhir iku
lan iya iku arane nur muhammad engutuse iya maring makhluk. Utawi anapun
kang kenarepaken ha’ iku lan iya iku maring kang sinembah lan iya iku iya iku
arane edzat. Utawi edzat iku lan iya iku edzate Allah ta’ala.
Kawikanana dene ing setuhune wiwitan iku nuqat lan saking nuqat iku
embuka fath lan khafd lan rafa’ lan saking embuka sekabehe iku saking alif kerna
setuhune alif gustine saking huruf (4) kerna endikane Allah ta’ala enurunaken
Allah ing qur’an ingatase suwiji huruf lan iya iku alif utawi alif iku lan iya iku
nyatakaken anane Allah ta’ala lan kaelokane ing Allah kang esa. Ngendika Allah
ta’ala: ucapen dene nur muhammad utawi Allah iku kang esa, utawi Allah iku
ngungsi kang ora anakan lan ora nganakaken lan ora ana kaduwe Allah iku
madani ing suwiji-wiji. Lan utawi kaluwihane qur’an iku ingdalem fatihah. Utawi
kaluwihane fatihah iku ing dalem bismillah lan kaluwihane bismillah iku
30
sekabehe huruf lan kaluwihane sekabehe huruf iku lan iya iku alif lan kaluwihane
alif iku lan iya iku nuqat sekabehe iya saking nuqat.
Utawi tauhid arep ora ningali ing liyane Allah. Ngendikane ingatase iya
utawi wiwitane dinadinaken dene Allah ta’ala akal. Utawi wiwitane dinadiyaken
dene Allah ta’ala iku qalam utawi wiwitane kang dinadiyaken dene Allah (5)
ta’ala iku eruh. Utawi wiwitane kang dinadiyaken dene Allah iku nur muhammad
sallallahu alaihi wa sallam. Setuhune nabi Muhammad iku punggawane sekabehe
mu’min lan setuhune cahya iku ruh Muhammad kang agawe. Ngendikane Adam
kang dadi bapane sekabehe menusa lan setuhune isun iku bapane eruh lan nyatane
nabi Muhammad iku rahsane Allah. Ngendikane Luqman Hakim kang nyatakaken
kaya nyatakaken Muhammad lan nyatane Muhammad iku kaya kang nyatakaken
ing Allah ta’ala.
Lan nyatane nafs iku Muhammad lan nyatane nafs iku gegentine nabi
Muhammad lan nyatane Muhammad iku gegentine Allah lan nyatane nafs iku iya
iku nabi Muhammad lan nyatane Muhammad iku esah iya iku Allah iya iku nabi
lan nabi Muhammad iku iya iku nafs lan iya iku kasempurnane niat.
Utawi anapun ingendi kang urun weruh wonge sekabehe iku maka iya iku
magrur ing sekabehe amale iya kaya wedus (6) lan ora n a-‘-y iku islam setuhune
endadiyaken salah suwijine tegese setuhune rupane salah suwijine sira kabeh
setuhune jisim iku salahsuwijine sira kabeh iku kumpul ingdalem wetenge
biyange iya iku patang puluh dina kerna nutfah iku mani. Ngendikane Abdullah
anake Mas’ud kang kinasihe dene Allah endadiyaken Allah saking iya setuhune
nutfah iku tatkala wis tumiba ingdalem palanatan maka karep Allah endadiyaken
31
Allah saking iya iku hale dadi menusa kang hale l-m-a-k ingdalem awake wadon
ing sore sekabehe kulit-kulite lan rambute maka kari-kari meneng patang puluh
wengi maka kari-kari nurunaken Allah ing getih ingdalem palanatan maka
mengkono iku kumpul getih ing nutfah pangendikane iya maka kari-kari ana iya
iku alaqah umpamane mengkono alaqah iku getih kang kedel kempel maka kari-
kari ana iya iku endadiyaken salah suwijine sira kabeh iku sawise nutfah (7)
patang puluh dina.
Lan lafadz mengkono iku enuduhaken maring kang sinebut iya iku buntung
tegese umpamane mengkono iku zaman maka mengkono iku zaman iya iku
patang puluh dina pangendikane iya maka kari-kari ana iya iku mudgah utawi
umpamane mengkono iku mudgah sa-iris saking daging tetegese patang puluh
dina sawise alaqah iku daging patang puluh dina lan den dohir-aken ingdalem
akhire iya patang puluh iki ing jerone iya balung lan rupane iya lan
penganggotane iya lan lanange iya lan wadone iya maka kari-kari a-k-w-n Allah
ing malaikat kelawan patang kalimat maka nulis malaikat iya sawise arep ana
kalimat iku kang tenulise ingdalem Lauh Mahfudz.
Ngendikane Mujahid nulise iya ing kalimat iki ingdalem gegoronge (8) lan
gantungaken iya ing iku gogorong ing gulune kelawan sekira-kira ora ningali iya
tulisan sopo menusa. Utawi suwiji-wiji kalimat iku amale iya tetegese tenulis iya
ing setuhune ngelakoni wong ing kasaeyan atawa ing ala lan agawe wong ing dina
iki agawe wong ing iki lan kalimat kang kapindoh ajale wong tegese tenulis iya
ing setuhune wong pira-pira uripe ingdalem dunia lan kalimat kang kaping telu
iku rezeki tetegese tenulis iya ing setuhune wong iku kedik rezekine atawa akeh-
32
akeh rezekine lan setuhune iya iku hasil ing iya ing dina iki saking rezeki lan
kalimat kang kaping epat iku d-w-r-n-y wong ing iya lamun ana iya wong iku
duka lan bagjane iya wong iku a-‘-n-y lamun ana wong iku bagja maka kari-kari
sawise mengkono iku tiniyupaken ing jerone iya opo eruh.
الترمجة اإلندونيسية للنص .د
Dengan Menyebut Nama Allah Yang Maha Pengasih dan Maha Penyayang
Ketahuilah penjelasan alif, arti dari alif, asal alif adalah titik. Titik
adalah atom, sedangkan atom adalah ruh lembut. Arti dari ruh lembut adalah sirr
al-khafi, berdasarkan firman Allah: manusia adalah sirr-Ku dan Aku adalah sirr
dia. Arti dari sirr adalah cahaya dzat dan sifat. Karena sesungguhnya Allah adalah
penjelasan dari dzat dan sifat itu. Dan arti dari sifat yaitu pengetahuan Tuhanku. Ketahuilah, penjelasan tentang pengetahuan (Tuhan) adalah ruh. (2) Dan
arti dari ruh yaitu dekat kepada Allah ta‘ala. Firman Allah dalam hadis qudsi:
“Barang siapa mendekatkan diri kepada-Ku sejengkal maka Aku akan mendekat
kepadanya sehasta”.
Arti dari ruh yaitu rahasia (sirr) iman. Sedangkan iman adalah tempat
rahasia (sirr). Arti dari rahasia (sirr) adalah cahaya dzat. Arti dari cahaya yaitu
terang. Dan arti dari terang adalah ilmu.
Semoga Allah memberi petunjuk kepadamu dalam rumah yang kekal,
yaitu hati. Akan tetapi bukan hati yang berbentuk segumpal daging. Yaitu ha’,
33
yaitu titik yang sejak masa lalu mencakup empat hal. Pertama, fath, kedua
khafadh (kasrah), ketiga rafa’, dan keempat naqt (sukun). (3) sedangkan yang
dimaksud dengan fath yaitu nama ruh. Dan yang dimaksud dari kasrah adalah
nama bagi pena (qalam). Sedangkan yang dimaksud dengan rafa’ adalah nama
bagi akal. Sedangkan yang dimaksud dengan naqt (sukun) yaitu nama bagi
cahaya. Maksud dari huruf lam yang pertama adalah nama malaikat Jibril yang
diutus kepada makhluk. Sedangkan maksud dari huruf lam yang terakhir adalah
nama bagi cahaya Muhammad yang diutus kepada makhluk. Yang dimaksud dari
huruf ha’ adalah yang maha disembah, yaitu nama dari dzat. Dzat yang dimaksud
yaitu dzat Allah ta’ala.
Ketahuilah sesungguhnya yang pertama kali adalah titik (naqt).
Kemudian dari titik (naqt) terbukalah fath, kasrah, dan rafa’, dan terbukalah yang
lainnya, termasuk juga alif. Karena alif termasuk tuannya para huruf. (4) Hal ini
berdasarkan firman Allah dalam hadits qudsi: “Allah menurunkan al-Qur’an
dalam bentuk satu huruf yaitu alif”. Alif merupakan dzohirnya Allah ta’ala dan
keindahan-Nya yang esa. Allah berfirman:
أحد كفوا له يكن ومل. يولد ومل يلد مل. الصمد اهللا. أحد اهللا هو قل
Keindahan al-Qur’an berada dalam surat al-Fatihah. Dan keindahan
surat al-Fatihah berada dalam basmalah. Dan keindahan basmalah berada dalam
huruf-huruf. Dan keindahan huruf-huruf ada dalam alif. Sedangkan keindahan alif
yaitu titik (naqt). Semuanya berasal dari titik (naqt).
34
Tauhid adalah tidak melihat selain Allah. Allah berfirman dalam hadits
qudsi: “yang pertama kali diciptakan oleh Allah ta’ala adalah akal, yang pertama
kali diciptakan oleh Allah ta’ala adalah pena (qalam), yang pertama kali
diciptakan oleh Allah ta’ala adalah wahyu, (5) yang pertama kali diciptakan oleh
Allah ta’ala adalah cahaya Muhammad Saw. Sesungguhnya Nabi Muhammad
adalah bentuk dari seluruh orang beriman. Sedangkan cahayanya adalah bentuk
dari ruh Muhammad. Muhammad bersabda: “Hai Adam, bapak para anak, aku
adalah bapak para arwah, Muhammad adalah rahasia (sirr) Allah. Berkata;
“Lukman al-hakim adalah bayan sebagaimana bayan Muhammad, sedangkan
bayan Muhammad adalah sebagaimana yang telah dijelaskan oleh Allah ta’ala.
Bayan dari nafsu adalah perasaan dari muhammad. Bayan dari nafsu
adalah pengganti Muhammad. Bayan Muhammad yaitu kebenaran, yaitu Allah.
Muhammad adalah nafsu itu sendiri, yaitu kesempurnaan niat. Meskipun
semuanya tidak diketahui. Akan tetapi merupakan penipuan dalam amal
perbuatan, seperti kambing. (6) hal demikian bukanlah Islam. Sesungguhnya
penciptaan salah seorang di antara kamu, yaitu bentuk salah satu di antara kamu,
yaitu sesungguhnya jism atau badan salah satu di antara kalian itu dikumpulkan di
dalam perut ibunya selama empat puluh hari dalam bentuk setetes air mani.
Abdullah ibn Mas’ud r.a berkata: “sesungguhnya ketika setetes air mani
diletakkan dalam kandungan, maka Allah sesungguhnya menginginkan
menciptakannya menjadi seorang manusia yang baik yang berada dalam perut
perempuan. Dengan diberi kulit dan rambut, kemudian menetap dalam kandungan
selama empat puluh malam. Kemudian air mani itu berubah menjadi segumpal
35
darah dalam kandungan. Hal ini telah disebutkan dalam al-Quran: ن علقةومث يك .
Yang dimaksud dengan ‘alaqah yaitu darah yang menggumpal keras. Hal itu
terjadi setelah penciptaan air mani selama empat puluh hari.
(7) Hal itu menunjukkan bahwa ada yang tidak disebutkan, yaitu
penciptaan dalam masa empat puluh hari. Kemudian segumpal darah itu berubah
menjadi segumpal daging, yaitu sepotong daging selama empat puluh hari, dan
terjadi setelah segumpal darah dalam masa empat puluh hari. Pada empat puluh
hari terakhir itu, maka akan nampaklah tulangnya, bentuk raganya dan anggota
tubuhnya, serta jenis kelaminnya, apakah laki-laki atau perempuan. Kemudian
Allah mengutus seorang malaikat kepadanya dengan menyampaikan empat
kalimat. Kalimat itu akan tertulis di Lauh al-Mahfudz.
(8) Mujahid berkata: “empat kalimat tersebut ditulis di atas daun,
kemudian daun itu digantungkan di leher orang tersebut dan tidak ada seorangpun
yang melihat tulisan tersebut. Kalimat pertama yaitu Amal perbuatannya setiap
hari ditulis di daun itu, apakah itu amal perbuatan baik ataupun buruk. Di daun itu
tertulis setiap hari dia perbuatan demikian dan seperti demikian. Kalimat yang
kedua yaitu tentang ajalnya, yaitu berapa lama dia hidup di dunia. Kalimat yang
ketiga adalah tentang rizkinya, yaitu tertulis apakah dia mendapat rizki yang
banyak ataukah sedikit. Kalimat yang keempat adalah keberuntungannya. Apakah
dia orang yang termasuk celaka ataukah dia termasuk orang yang beruntung.
Setelah ditulis keempat kalimat tersebut maka kemudian ditiupkanlah ruh ke
dalam dirinya.
36
Selesailah kitab Bayan al-Alif (penjelasan tentang alif). Allah yang maha
benar.
37
الباب الرابع
صة الواردة يف الناألفكار الرئيسي
مفهوم التجلّي وراء حرف األلف .أ
التجلّي هو إظهار النفس. يف اإلصطالح الصوفية، التجلّي مبعىن إظهار
0Fنفس اهللا املطلقة (ال حد له) يف هيئة املخلوق احملدود.
� ر يف النصكما ذك
"بيان األلف"، أنّ أصل األلف هي النقط الذي يعبر بالذّرة مبعىن الروح
اخلفي. أما معىن الروح اخلفي فهي السر اخلفي. ومعىن السر هي نور الذّات
والصفات. وأما بيان الذّات والصفات فهو اهللا تعاىل. واملذكور أيضا فيه أن
. واحد ومجاله تعاىل اهللا هورظ هي األلف
1 Tim Penulis UIN Syarif Hidayatullah Jakarta, Ensiklopedi Tasawuf Jilid III, cet. 1 (Bandung: Angkasa, 2008), h. 1246.
38
املعىن اللفظي للفظ اجلاللة .ب
أما املعىن اللفظية للفظ اجلاللة كما كتب يف نص بيان األلف فهي:
األلف الّذي أصله من النقط ينكلف إىل أربعة أشياء. أوهلا فتح وثاا .1
خفظ وثالثها رفع ورابعها نقط (السكون). وأما مراد الفتح وهي اسم
الروح. وأما مراد اخلفظ وهي اسم القلم. وأما مراد الرفع وهي اسم
العقل. وأما مراد النقط وهي اسم النور.
أما مراد الالّم األول وهي اسم جربائيل أرسل اهللا إىل اخللق. .2
أما مراد الالّم األخر وهي اسم نور حممد أرسل اهللا إىل اخللق. .3
أما مراد اهلاء وهي املعبود وهي اسم الذّات وهو ذات اهللا تعاىل. .4
مجال القرآن .ج
اهللا، بسمكلمة يف الفاحتة سورةومجال الفاحتة،سورة يف القرأن مجال
النقط هي األلف ومجال األلف هي احلروف ومجال حروف، اهللا بسم ومجال
.النقط من كلّه
39
املخلوقات األولية .د
ما أول القلم، تعاىل اهللا خلق ما أول العقل، تعاىل اهللا خلق ما أول
صنع حممدا أنّو حممد نور تعاىل اهللا خلق ما أول ،الوحي تعاىل اهللا خلق
. صنع حممد روح نوره وأنّ املؤمنني،
قضية خلق البشر .ه
عنه خيلق. املين لنطفة يوما أربعني ناأم بطن يف جيمع ناأحد جسم أنّ
املرأة بشر يف طاريا بشرا منها خيلق اهللا فأراد الرحم يف وقعت ذاإ النطفة أنّ
. يوكياكرتا: معهد إندونيسي–املنور: قاموس عريب منور، أمحد ورسون،
م. 1984املنور،
45
األجنبية .ب
Azra, Azyumardi, Naskah Islam Nusantara, artikel diakses pada 17 Juli 2010 dari http://www.uinjkt.ac.id/index.php/section-blog/28-artikel/1553-naskah-islam-indonesia.html.
Chambert-Loir, Henri dan Oman Fathurahman, Khazanah Naskah: Panduan
Koleksi Naskah-naskah Indonesia Sedunia (World Guide to Indonesian Manuscript Collections), cet. 1. Jakarta: Ecole francaise d’Extreme-Orient dan Yayasan Obor Indonesia, 1999.
Djamaris, Edward, Metode Penelitian Filologi, Jakarta: Pusat Pengembangan,
Pembinaan, dan Pengembangan Bahasa, 1991. Ikram, Achadiati, Filologia Nusantara, cet. 1. Jakarta: Pustaka Jaya, 1997. Jamil, M., Cakrawala Tasawuf, Sejarah, Pemikiran, dan Kontekstualitas.
Jakarta: Gaung Persada, 2004. Lubis, Nabilah, Naskah, Teks, dan Metode Penelitian Filologi, cet. 4. Jakarta:
Puslitbang Lektur Keagamaan, Badan Litbang dan Diklat, Departemen Agama RI., 2007.
Munawar, Tuti dan Nindya Noegraha, Khasanah Naskah Nusantara dalam
Tradisi Tulis Nusantara: Kumpulan Makalah Simposium Tradisi Tulis Nusantara 4-6 Juni 1996. Jakarta: Masyarakat Pernaskahan Nusantara, 1997.
Ridwan, Sinta, Kita Ada di Masa Kini Karena Masa Lalu, artikel diakses pada 23
Juni 2010 dari http://duniasintaridwan.multiply.com/journal/item/163/makalah_diskusi_naskah_kuno_dan_filologi.
Rohanah, Tafsiyatun, Pembelajaran Kitab Kuning dengan Arab Pegon, Skripsi
S1 Jurusan Pendidikan Bahasa Arab Fakultas Tarbiyah Universitas Islam Negeri Yogyakarta, 2005.
Sanwani, Koleksi Naskah Kuno Perpustakaan Nasional RI, 11 September 2008,
Jakarta: PNRI, 2008. Soebadio, Haryati, Penelitian Naskah Lama Indonesia dalam Buletin Yaperna
Vol. II No. 7, Jakarta: Yaperna, 1975. Tim Penulis UIN Syarif Hidayatullah Jakarta, Ensiklopedi Tasawuf Jilid III, cet.
1, Bandung: Angkasa, 2008.
BAYAN AL-ALIF
Tas/03/PNRI/2009 Arab Prosa 7 hlm/9 brs NB. 228 I Dluwang 28 x 21,5 cm 18 x 12,2 cm Kolofon Tammat kitāb bayān al-alif bi al-ṣawab Ringkasan Isi Teks berisi pembahasan tentang makna alif. Alif berasal dari titik. Titik bermakna dzarrah (atom). Dzarrah bermakna ruh. Ruh bermakna rahasia. Rahasia bermakna dzat dan sifat. Dan makna sifat yaitu menerangkan tentang ketuhanan. Keterangan Fisik Kondisi naskah baik, kokoh, dan teks terbaca dengan jelas. Naskah telah dikonservasi dengan laminasi sehingga ukuran kertas menjadi sama. Sampul naskah berupa hard cover baru berwarna cokelat. Penomoran halaman ditambahkan oleh penyunting; menggunakan angka Arab dengan pensil, di sudut kanan atas, terletak di halaman ganjil. Teks ini terdapat dalam naskah NB 228 halaman 277-284. Keterangan Tambahan Teks naskah ini diterjemahkan ke dalam bahasa Jawa menggunakan aksara Pegon dengan gantung lughat. Naskah ini diperoleh melalui Proyek Pengadaan Perpustakaan Nasional.