III . TA RIM O RMA ŞÛRA KİTABI N ŞÛR ASI

ISBN

: 978-605-7599-0

8-7

T.C. TARIM VE ORMAN BAKANLIĞIÜniversiteler Mah. Dumlupınar BulvarıNo: 161 06800 Çankaya/ANKARA0312 287 33 60 (PBX)

III. TARIM

ORM

AN

ŞÛRA

SI18-21 K

ASIM

2019 ŞÛRA KİTABI

18-21 KASIM 2019ANKARA

III. TARIM ORMAN ŞÛRASI

T.C. TARIM VE ORMAN BAKANLIĞIIII. TARIM ORMAN ŞÛRASI18-21 KASIM 2019ANKARA

Her Hakkı Saklıdır.T.C. TARIM VE ORMAN BAKANLIĞI

ISBN: 978-605-7599-08-7

www.tarimormansurasi.gov.tr/

Yayına HazırlayanIII. Tarım Orman Şûrası Sekreteryası

Tasarım UygulamaNuray KİNSİZEsin İlkay YETİŞEN

RedaktörAyşegül SİVRİKAYA

BasımT.C. Tarım Orman BakanlığıEğitim ve Yayın Dairesi Başkanlığı MatbaasıGayret Mahallesi İvedik Caddesi Bankacılar Sokak No. 10Yenimahalle / ANKARAT. 0312 315 65 55

İÇİNDEKİLER

Önsöz...............................................................................................................................................5

III. Tarım Orman Şûrası İcra Kurulları......................................................................................9

Komisyonlar Şûra İcra Kurulları ve Temsilcileri...................................................................10

Komisyonlar Başkan, Başkan Yardımcısı ve Raportörleri................................................13

Tarımsal Yapı ve Dönüşüm........................................................................................................21

Bitkisel Üretim ve Bitki Sağlığı................................................................................................25

Hayvansal Üretim ve Hayvan Sağlığı....................................................................................35

Balıkçılık ve Su Ürünleri............................................................................................................49

Tarımsal Girdiler ve Finansman..............................................................................................55

Gıda Güvenliği ve Güvencesi...................................................................................................71

Tarımsal Meteoroloji, Çevre ve Doğal Kaynakların Yönetimi.........................................87

Tarımsal Sulama ve Su Yönetimi............................................................................................97

Mera Yönetimi............................................................................................................................105

Tarımsal Öğretim, Çiftçi Eğitimi, Yayım, AR-GE ve İnovasyon......................................113

Tarımda Üretici Örgütlenmesi...............................................................................................125

Tarımsal Pazarlama ve Yeni Pazarlama Trendleri.............................................................131

Kırsal Kalkınma ve Kırsalda İstihdam...................................................................................137

Tarımsal Destekleme Politikaları...........................................................................................145

Tarım ve Orman Hukuku..........................................................................................................151

Tarımsal Üretim Planlaması.....................................................................................................157

Tarımda Teknolojik Dönüşümler............................................................................................165

Uluslararası İlişkiler ve Stratejik Yaklaşımlar......................................................................169

Sürdürülebilir Orman Yönetimi..............................................................................................173

Orman Yangınlarıyla Mücadelede Yenilikçi Yaklaşımlar.................................................179

Orman Kaynaklarından Faydalanma....................................................................................183

Sonuç Bildirgesi.........................................................................................................................187

III. Tarım Orman Şûrası Üyeleri..............................................................................................193

Şûra İcra Kurulları ve Temsilcileri

4

5

“Ambarın anahtarı kimin elindeyse güç de onun elinde olur.” derler. Milletimizin gıda güvenliğini garanti altına almak, her ülke gibi Türkiye için de bir milli güvenlik meselesi haline gelmiştir. Temel tarım ürünlerinde dışa bağımlı olmak, en az savunma sanayinde dışa bağımlılık kadar tehlikelidir. Kıtaların ve çıkar mücadelelerinin kesiştiği bir bölgede yer alan bizim gibi bir ülke için bu, göze alınamayacak bir risktir. Bu sebeple son 18 yılda tarım politikalarımızı bu gerçeklerin üzerine bina ettik.

18 Kasım’da başlayan Şûra boyunca Türk tarımı ve ormancılığıyla ilgili son derece verimli, kapsamlı tartışmalar yapıldı. 15 yıl aradan sonra “ortak akıl buluşması” temasıyla düzenlenen Şûra’da sektörün tüm paydaşları görüşlerini, eleştirilerini ve geleceğe dair önerilerini özgür bir şekilde ifade etme imkânı buldu. Oluşturulan 21 ayrı çalışma grubunda bitkisel üretimden hayvan sağlığına, desteklemeden gıda güvenliğine, orman hukukundan balıkçılık ve su ürünlerine, tarımda teknolojik dönüşüme kadar çok geniş bir yelpazede kısa, orta ve uzun vadeli stratejiler belirlendi. Ayrıca, ülkemiz tarım ve ormancılığını geliştirmek, sıkıntılarına çözüm bulmak için Şûra’ya 50 binin üzerinde görüş iletildi. Bunun yanında 81 ilde düzenlenen toplantılara sektörle ilgili 7 bini aşkın insanımız katıldı. Bu özellikleriyle 3. Tarım Orman Şûrası şimdiye kadarki en geniş katılımlı Şûra olarak kayıtlara geçti.

Alınan kararların tarım ve ormancılık sektörümüzün önümüzdeki 5 yılına istikamet çizeceğine inanıyorum. Elbette karar almak önemlidir. Ama asıl mesele, alınan kararları takip edip hayata geçmesini sağlamaktır. Uygulamaya ve politikaya dönüşmeyen her karar ne kadar güzel, ne kadar güçlü, ne kadar ufuk açıcı olursa olsun havada kalmaya mahkûmdur. Çiftçimizin, üreticimizin, rızkını topraktan çıkaran tarım emekçilerimizin hakkını ancak bu kararları hayata geçirerek ödeyebiliriz. Türk tarım ve ormancılığını çok daha ilerilere taşımak için, ortak akılla şekillendirdiğimiz Şûra kararlarını ülkemizin, milletimizin ve çiftçimizin menfaatini en üst düzeyde tutacak şekilde yine ortak bir çabayla uygulamaya koyuyoruz.

Bugüne kadar olduğu gibi bundan sonra da tarım alanlarımızın geliştirilmesine, su kaynaklarımızın korunmasına, orman varlığımızın güçlendirilmesine özel önem vereceğiz. Tarımsal üretimi ekonomik boyutunun çok ötesinde stratejik bir sektör olarak görüyoruz. Sorumluluğumuzun, 18 yıldır bizi gerektiğinde canı pahasına destekleyen milletimizin bizatihi kendisine karşı olduğunu aklımızdan çıkarmıyoruz. Bundan sonra da milletimiz için çalışmaya, üretmeye, ter dökmeye devam edeceğiz.

2023 hedeflerimize ulaşmada büyük katkısı olacak 3. Tarım Orman Şûrası’nın ülkemiz, milletimiz, özellikle de tarım sektörümüz için hayırlara vesile olmasını diliyor, Şûra’nın düzenlenmesinde emeği geçen herkese, tüm katılımcılara şahsım, ülkem ve milletim adına şükranlarımı sunuyorum.

Recep Tayyip ERDOĞANCumhurbaşkanı


6

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ile tarım, orman ve su alanlarında geniş bir görev ve sorumluluk üstlenmiş olan Bakanlığımız; toprak ve su kaynakları ile orman alanlarımızı koruyarak üretimde verim ve kaliteyi artırmak, üreticinin emeğini ve alın terini korumak, vatandaşlarımızın gıda güvenliğini teminat altına almak için çalışmalarını sürdürmektedir.

“Bir devlet için savunma ve yerli silah sanayi ne kadar önemliyse, o devlet için tarımsal üretim de o nispette önemlidir” prensibi ve “Küresel ölçekte model bir ekolojik kaynak yönetimi” vizyonuyla, temel hedefimiz dünyada ve bölgesinde söz sahibi bir ülke olmaktır.

“Güçlü Tarım, Güçlü Türkiye” ilkesi ve rekabetçi, örgütlü, teknolojik ve sürdürülebilir üretim modelleri ile üretmekle kalmayıp ulaşılabilir, katma değeri yüksek, rekabet edebilir markalar oluşturmak için üreticimizle birlikte, omuz omuza çalışmaya devam ediyoruz. Ayrıca gerek politika oluştururken gerekse uygulama aşamalarında üreticilerimizle, ilgili STK’larla ve özel sektörle iş birliğimizi her geçen gün artırmaktayız. İnancımızın bir gereği, milletimizin kadim bir geleneği, tarım ormanın bereketli geleceği için birlikte konuşalım, birlikte planlayıp, birlikte yol alalım istiyoruz.

Bu kapsamda 5 yılı planlayarak, 25 yıla ışık tutması amacıyla 3. Tarım Orman Şûrası’nın ilk toplantısını 17 Temmuz’da gerçekleştirdik. 81 ilimizin valilikleriyle, belediye meclis üyeleriyle, 50.000’den fazla muhtarımızla bizzat temasa geçerek, “bir fikrim var” diyen herkesin, Şûra’ya katkıda bulunmasını sağladık.

Dört aylık zaman diliminde, 10.000’den fazla paydaş ile ortak akıl buluşmaları gerçekleştirerek, halkımıza dokunan, halkımızı anlayan bir anlayış ortaya koymaya çalıştık. 21 çalışma grubundaki yaklaşık 2.000 katılımcı ile yoğun toplantılar ve çalışmalar gerçekleştirildi. 2.000 sayfalık çalışma belgesi, 3.000 sayfalık taşra raporları, yüzlerce kamu ve özel sektör raporu oluşturuldu.

Toplumun tüm kesimlerini kapsayan, gelmiş geçmiş en geniş katılımlı Şûra hedefiyle çıktığımız bu yolda, “Şûra’da benim de sesim duyulsun” diyen herkes tarafından tarimormansurasi.gov.tr web sitesi aracılığıyla ve sosyal medya mecraları üzerinden 50.000’den fazla görüş, öneri ve proje bildirildi.

Tarım Orman Şûramızın komisyonlarında, optimizasyon, örgütlenme, tarımsal hasıla artışı, tarımsal girdi ve etkin lojistik, finans ve pazarlama, sürdürülebilir orman ve su yönetimi, doğal kaynakların korunması, gıda güvenliği ve dengeli beslenme gibi pek çok farklı konu üzerinde duruldu. Kadın girişimci ve istihdam konuları öncelikli alanlar olarak belirlendi.

Bu Şûra’nın farkı, tavsiye kararları sonrasında ilk 2 aylık süreçte yol haritamızı belirlemek ve ardından uygulama aşamasında, mevzuat, bütçe, zaman, insan kaynağı ve etkin iş birliği kıstaslarını dikkate alarak bir eylem planı ortaya koymak oldu. Şûra’nın takip sürecini ciddiyetle yöneterek, oluşturulan eylem planının uygulanması konusunda yasal veya kamusal her türlü tedbiri almaktayız.

Bakanlığımız bir sonraki Şûra tarihi olan “2024” yılına kadar, toprak ve su kaynakları ile orman alanlarımızı koruyarak, üretimde verim ve kaliteyi artırmak, üreticinin emeğini korumak, vatandaşlarımızın gıda güvenliğini teminat altına almak için çalışmalarını sürdürecektir.

Bakanlığımızın ve ülkemizin 2023 hedeflerine ulaşmasında büyük katkısı olacağına inandığım 3. Tarım Orman Şûrası’nda emeği geçenlere, katkı sunanlara, Bakanlığımızın değerli mensuplarına, aziz milletimize, alın terini eksik etmeyen emeklerini esirgemeyen çiftçilerimize, yetiştiricilerimize, ormancılarımıza teşekkürlerimi sunuyor; milletimize, memleketimize hayırlı olmasını diliyorum.

Dr. Bekir PAKDEMİRLİTarım ve Orman Bakanı

9

III. TARIM ORMAN ŞÛRASI İCRA KURULLARI


10


Şûra Başkanı

Dr. Bekir PAKDEMİRLİ

Tarım ve Orman Bakanı

Şûra Yürütme Kurulu Başkanı

Fatih METİN

Bakan Yardımcısı

Şûra Yürütme Kurulu Üyeleri

Akif ÖZKALDI Tarım ve Orman Bakanlığı - Bakan Yardımcısı

Mehmet Hadi TUNÇ Tarım ve Orman Bakanlığı - Bakan Yardımcısı

Mustafa AKSU Tarım ve Orman Bakanlığı - Bakan Yardımcısı

Oruç Baba İNAN Tarım ve Orman Bakanlığı - Strateji Geliştirme Başkanı

Prof. Dr. Necdet BUDAK Ege Üniversitesi - Rektörü

Hasan Hüseyin COŞKUN Türkiye Ziraat Odaları Birliği - Genel Sekreteri

Prof. Dr. Yunus KILIÇ TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu Başkanı

Ahmet GÜLDAL Toprak Mahsulleri Ofisi - Genel Müdürü

Rifat Tan BENADAM Tarım ve Orman Bakanlığı - Bakan Danışmanı

Ayşe Ayşin IŞIKGECE Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü - Genel Müdürü

Şûra Genel Sekreterliği

Mehmet Cihad KAYA Enstitü Müdürü - Genel Sekreter

Dr. Gonca Gül YAVUZ Müdür Yardımcısı - Genel Sekreter Yardımcısı

Cengiz SOLMAZ İdari Koordinatör - Genel Sekreter Yardımcısı

Volkan BURUCU Bölüm Başkanı - Teknik Personel

Ebru YAZICI Teknik Personel

Ömer ŞENTÜRK Teknik Personel


11

Şûra Başkanlık Divanı

Hasan KALYONCU TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu BaşkanvekiliBaşkan Vekili

Prof. Dr. Necdet ÜNÜVARCumhurbaşkanlığı Sağlık ve Gıda Politikaları Kurulu Üyesi Başkan Vekili

Vedat MİRMAHMUTOĞLUMülga Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Müsteşarı (Emekli) Başkan Vekili

Bekir KARACABEY Orman Genel Müdürlüğü - Genel Müdürü Başkan Vekili

Mustafa ÖZKAYA Orman Genel Müdürlüğü - Genel Müdür YardımcısıRaportör

Halis BOSTAN DSİ Genel Müdürlüğü - Strateji Geliştirme Dairesi BaşkanıRaportör

Zekeriyya NANE Orman Genel Müdürlüğü - Strateji Geliştirme Dairesi BaşkanıRaportör

Yavuz EKİCİ Tarım ve Orman Bakanlığı - Gölbaşı İlçe Tarım Orman MüdürüRaportör

Web : http://www.tarimormansurasi.gov.tr/Telefon : 0312 287 58 33-03Faks : 0312 287 54 58E-Posta : [email protected]

III. Tarım Orman Şûrası Komisyon İsimleri

12

III. TARIM ORMAN ŞÛRASI KOMİSYONLARI

1 Tarımsal Yapı ve Dönüşüm

2 Bitkisel Üretim ve Bitki Sağlığı

3 Hayvansal Üretim ve Hayvan Sağlığı

4 Balıkçılık ve Su Ürünleri

5 Tarımsal Girdiler ve Finansman

6 Gıda Güvenliği ve Güvencesi

7 Tarımsal Meteoroloji, Çevre ve Doğal Kaynakların Yönetimi

8 Tarımsal Sulama ve Su Yönetimi

9 Mera Yönetimi

10 Tarımsal Öğretim, Çiftçi Eğitimi, Yayım, AR-GE ve İnovasyon

11 Tarımda Üretici Örgütlenmesi

12 Tarımsal Pazarlama ve Yeni Pazarlama Trendleri

13 Kırsal Kalkınma ve Kırsalda İstihdam

14 Tarımsal Destekleme Politikaları

15 Tarım ve Orman Hukuku

16 Tarımsal Üretim Planlaması

17 Tarımda Teknolojik Dönüşümler

18 Uluslararası İlişkiler ve Stratejik Yaklaşımlar

19 Sürdürülebilir Orman Yönetimi

20 Orman Yangınlarıyla Mücadelede Yenilikçi Yaklaşımlar

21 Orman Kaynaklarından Faydalanma

Komisyonlar Başkan, Başkan Yardımcısı ve Raportörleri

13

KOMİSYONLAR

TARIMSAL YAPI VE DÖNÜŞÜM

Başkan Prof. Dr. Fikret AKINERDEM Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi

Başkan Yrd. Muhlis ATAY Türk Veteriner Hekimleri Birliği Raportör Doç. Dr. Ferit ÇOBANOĞLU Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü

Raportör Cahit Coşkun ALTINOĞLU Türk Ziraat Yüksek Mühendisleri Birliği

BİTKİSEL ÜRETİM VE BİTKİ SAĞLIĞI

Başkan Prof. Dr. Gökhan SÖYLEMEZOĞLU Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Başkan Yrd. Dr. Yunus BAYRAM Tarımsal Kalkınma Vakfı

Raportör Prof. Dr. Cem ÖZKAN Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü

Raportör Dr. Ayşen ALAY VURAL Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

HAYVANSAL ÜRETİM VE HAYVAN SAĞLIĞI

Başkan Prof. Dr. Haki KARA Cumhuriyet Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi

Başkan Yrd. Dr. Emine SEVER İl Tarım ve Orman Müdürlüğü Eskişehir

Raportör Levent GENÇ Türkiye Ziraat Odaları Birliği

Raportör Gönül ÖZTÜRK Tarım ve Orman Bakanlığı Hayvancılık Genel Müdürlüğü


14

BALIKÇILIK VE SU ÜRÜNLERİ

Başkan Prof. Dr. Naim SAĞLAM Fırat Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi

Başkan Yrd. Prof. Dr. Zafer TOSUNOĞLU Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi

Raportör Ali Osman KARAKAŞ Tarım ve Orman Bakanlığı Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü

Raportör Dr. Erdal ÜSTÜNDAĞ Tarım ve Orman Bakanlığı Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü

TARIMSAL GİRDİLER VE FİNANSMAN Başkan Prof. Dr. Kenan PEKER Fırat Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümü

Başkan Yrd. Dr. Kenan YALVAÇ Türkiye Tohumculuk Endüstrisi Derneği

Başkan Yrd. Doç. Dr. Altuğ ÖZDEN Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü

Raportör Bora SÜRMELİ Özel Sektör

Raportör Türkay BARS Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Müdürlüğü

Raportör Dr. Burçak YÜKSEL Tarım ve Orman Bakanlığı AB ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü


15

GIDA GÜVENLİĞİ VE GÜVENCESİ

Başkan Prof. Dr. Nevzat ARTIK Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü

Başkan Yrd. Prof. Dr. Hakan YARDIMCI Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı Raportör Dr. Öğr. Üyesi Mehmet BEYKAYA Iğdır Üniversitesi

Raportör F. Sedat KAYHAN Tarım ve Orman Bakanlığı Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

TARIMSAL METEOROLOJİ, ÇEVRE VE DOĞAL KAYNAKLARIN YÖNETİMİ Başkan Türkan GÜMÜŞAY Türk Veteriner Hekimleri Birliği

Başkan Yrd. Murat YILDIRIM Tarım ve Orman Bakanlığı Meteoroloji Genel Müdürlüğü

Raportör Eser BORA Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

Raportör İsmail KURHAN Tarım Orman ve Doğa Bilimleri Derneği

TARIMSAL SULAMA VE SU YÖNETİMİ

Başkan Dr. Bülent SELEK Tarım ve Orman Bakanlığı Su Yönetimi Genel Müdürlüğü

Başkan Yrd. Prof. Dr. Mahmut ÇETİN Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar Bölümü

Raportör Altunkaya ÇAVUŞ Tarım ve Orman Bakanlığı Su Yönetimi Genel Müdürlüğü

Raportör Hilmi KIYMIK Tarım ve Orman Bakanlığı Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü


16

MERA YÖNETİMİ Başkan Prof. Dr. Ali KOÇ Osmangazi Üniversitesi Ziraat Fakültesi

Başkan Yrd. Prof. Dr. Hayrettin KENDİR Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi

Raportör Mevlüt ERDOĞAN Tarım ve Orman Bakanlığı Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü

Raportör Dr. Zerrin ÖZKAN Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Müdürlüğü(TEPGE)

TARIMSAL ÖĞRETİM, ÇİFTÇİ EĞİTİMİ, YAYIM, AR-GE VE İNOVASYON

Başkan Prof. Dr. Orhan ÖZÇATALBAŞ Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü

Başkan Yrd. Prof. Dr. Murat BOYACI Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü

Raportör Yıldız ÇİRLİ Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu

Raportör Ayfer ŞAHİN Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

Raportör Dr. Fatih TOSUN Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

TARIMDA ÜRETİCİ ÖRGÜTLENMESİ

Başkan Mehmet TAŞAN Tarımsal Kalkınma Vakfı

Başkan Yrd. Prof. Dr. İbrahim YILMAZ Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü

Raportör Dr. Erhan EKMEN Tarım ve Orman Bakanlığı Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

Raportör Dr. Hakkı ÇETİN Tariş Zeytin-Zeytinyağı Tarım Satış Kooperatifleri Birliği


17

TARIMSAL PAZARLAMA VE YENİ PAZARLAMA TRENDLERİ

Başkan Prof. Dr. Nurettin PARILTI Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi

Başkan Yrd. Prof. Dr. Vedat DAĞDEMİR Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü Raportör Aslı İLGEN Beyaz Et Sanayicileri ve Damızlıkçıları Birliği ( BESD-BİR )

Raportör Doç. Dr. Sertaç DOKUZLU Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü KIRSAL KALKINMA VE KIRSALDA İSTİHDAM

Başkan Prof. Dr. Bülent GÜLÇUBUK Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü

Başkan Yrd. Nimet KALELİ Tarım ve Orman Bakanlığı Eğitim ve Yayın Dairesi Başkanlığı

Raportör Dr. Öğr. Üyesi Mustafa KAN Ahi Evran Üniversitesi Ziraat Fakültesi

Raportör Miray ENGİN Süs Bitkileri Üreticileri Birliği

TARIMSAL DESTEKLEME POLİTİKALARI

Başkan Prof. Dr. Fahri YAVUZ Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü

Başkan Yrd. Prof. Dr. Gülistan ERDAL Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü

Raportör Davut GÜR Tarım ve Orman Bakanlığı Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü

Raportör Mehmet Fatih AKTAY Tarım ve Orman Bakanlığı Hayvancılık Genel Müdürlüğü


18

TARIM VE ORMAN HUKUKU

Başkan Dr. Öğr. Üyesi Zuhal KARAKAYACI Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü

Başkan Yrd. Elif ÖĞÜTLÜ Tarım ve Orman Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü

Raportör Dr. Yücel KEŞLİ Türk Ziraat Yüksek Mühendisleri Birliği

Raportör Hülya GÜRSOY Tarım ve Orman Bakanlığı Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü

TARIMSAL ÜRETİM PLANLAMASI

Başkan Prof. Dr. Zeki BAYRAMOĞLU Konya Selçuk Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü

Başkan Yrd. İbrahim SAĞLAM İl Tarım ve Orman Müdürlüğü Osmaniye

Raportör Güntülü KURŞUN Tarım ve Orman Bakanlığı Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

Raportör Burak TURGUT Türkiye Tohumcular Birliği

TARIMDA TEKNOLOJİK DÖNÜŞÜMLER

Başkan Doç. Dr. Arif Behiç TEKİN Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları ve Mühendisliği Bölümü

Başkan Yrd. Selim ÖZKÖK Selçuk Üniversitesi Teknokent ALGIFARM AR-GE

Raportör Hakan SAÇTI Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

Raportör Dr. Ali BERK Tarım ve Orman Bakanlığı Tarım Reformu Genel Müdürlüğü


19

ULUSLARARASI İLİŞKİLER VE STRATEJİK YAKLAŞIMLAR

Başkan Doç. Dr. Figen ÇUKUR Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Milas Meslek Yüksekokulu Başkan Yrd. Okan SEZGİN Tarım ve Orman Bakanlığı AB ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü

Raportör Ceysun MOLLA Tarım ve Orman Bakanlığı AB ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü

SÜRDÜRÜLEBİLİR ORMAN YÖNETİMİ

Başkan Mehmet ÇELİK Tarım ve Orman Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü

Başkan Yrd. Prof. Dr. Özden GÖRÜCÜ Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi

Raportör Metin GÜLTEKİN Tarım ve Orman Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü

Raportör Kahraman TEMÜR Tarım ve Orman Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü

ORMAN YANGINLARIYLA MÜCADELEDE YENİLİKÇİ YAKLAŞIMLAR

Başkan Şahin AYBAL Tarım ve Orman Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü

Başkan Yrd. Mithat ATEŞ Tarım ve Orman Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü

Raportör Kamil Tolgay DURSUN Tarım ve Orman Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü

Raportör Uğur BALTACI Tarım ve Orman Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü


20

ORMAN KAYNAKLARINDAN FAYDALANMA

Başkan Hayati ÖZGÜR Tarım ve Orman Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü

Başkan Yrd. Ahmet AYDIN Tarım ve Orman Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü

Raportör GÖKSEL KORKMAZ Türkiye Orman Ürünleri Sanayicileri ve İş adamları Derneği (TORİD)

Raportör Bülent GÜNEŞ Tarım ve Orman Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü

21

Tarımsal Yapı ve DönüşümKomisyon Raporu

Tarımsal Yapı ve Dönüşüm Komisyon Raporu

22

HEDEF 1- Tarımsal işletmelerin yapılarının güçlendirilmesi.

STRATEJİLER

1. Mevcut işletmelerin ekonomik (arazi varlığı, alet-ekipman varlığı, hayvan varlığı ve iş gücü vb.) yapılarının güçlendirilmesi yönünde çalışmalar yürütülmelidir.

2. Tarım işletmeleri miras yolu ile de olsa bölünmemelidir. 5403 sayılı Kanun revize edilmelidir. Tarım arazilerinin 5403 sayılı Kanun’un yayını tarihi öncesi intikalini yaptırmayan ve mülkiyetle ilgili sorunları bulunanlar ile 5403 sayılı Kanun’un etkin ve verimli çalışmasına yönelik “Arazi Edindirme Ofisleri” kurularak çözüme kavuşturulmalıdır.

3. Tarım işletmeleri bir bütün olarak değerlendirilmeli ve yeter gelirli tarımsal işletme büyüklükleri tespit edilmelidir. Tarım işletmelerinin yapısının sağlıklı ortaya konulmasına yönelik tarım sayımı çalışmaları tamamlanmalıdır.

4. Atıl hayvancılık işletmelerinin üretime kazandırılmasına yönelik çalışmalar yapılmalıdır.

5. Arazi toplulaştırma projeleri, arazi edindirme çalışmaları ile entegre şekilde yürütülmelidir.

6. Başta arazi toplulaştırması ile yetkili olmak üzere tarımın tüm konularına yönelik “İhtisas Mahkemeleri” oluşturulmalıdır.

7. Mülkiyeti Milli Emlak Genel Müdürlüğünde olan tarım arazilerinin tasarruf hakkı (meralarda olduğu gibi) Tarım ve Orman Bakanlığına devredilmelidir.

8. Başta aile işletmeciliği olmak üzere küçük ve orta ölçekli tarımsal işletmelerin sürdürülebilirliği sağlanmalıdır.

9. Tarımsal üretim ile üretilen ürünlerin işlenmesine yönelik sanayi tesislerinin yer alacağı Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgeleri projeleri; bölgesel olarak üretim potansiyeli, çiftçi alışkanlıkları, gelenekler, hastalık riskleri, atık yönetimi ve ihtiyaçlar yönünden detaylı analiz çalışmaları yapılarak geliştirilmelidir.

HEDEF 2- Su güvenliğinin sağlanması.

STRATEJİLER

1. Su temini ve yönetimine ilişkin tüm tasarruflar Tarım ve Orman Bakanlığında olmalı ve DSİ Tarım ve Orman Bakanlığının bünyesinde kalmalıdır.

2. Belediyelerin veya diğer tüzel kişiliklerin su kullanım yetkisi DSİ tarafından denetlenebilmeli, su hasadı sistemleri belediyelerin desteğiyle yapılarak yer altı baraj ve göletlerinin yapılabilirliği araştırılmalı ve tarımsal sulama istatistikleri güvenilir ve güncel hale getirilmelidir.


23

HEDEF 3- Kooperatifler ve birliklerin yeniden yapılandırılması.

STRATEJİLER

1. Üretici birlikleri, ticaret yapabilecek bir yapıya kavuşturulmalıdır.

2. Çiftçi örgütleri ile ilgili mevzuat sadeleştirilmeli, bir çatı mevzuatı hazırlanmalı, örgütlerin yönetim ve denetim aşamalarında profesyonel destek alınması sağlanmalıdır.

3. Görev alanı itibarıyla birbiri ile örtüşen örgütler sadeleştirilmelidir.

4. Çiftçinin örgütlenme bilincini teşvik edici tedbirler alınmalıdır.

5. Bakanlığın mevcut iş yükünün azaltılması ve çiftçi örgütlerinin etkinliğinin arttırılması için kayıt sistemleri çiftçi örgütleri ve kamu tüzel kişiliğini haiz meslek örgütlerine aktarılmalıdır.

HEDEF 4- Bakanlığın kurumsal yapısının güçlendirilmesi.

STRATEJİLER

1. Merkez ve taşra teşkilatındaki mevcut yetki ve sorumluluk paylaşımındaki karmaşık durum ortadan kaldırılmalı ve farklı merkez veya taşra teşkilatları tarafından yürütülen ve çakışan hizmetler tek çatı altında toplanmalıdır.

2. Bakanlığın merkez kurumları üretimin ve sağlığın her boyutuyla: planlama, yetiştiricilik, mücadele, eğitim, hizmet, kamu dışı örgütlenme vb. yetki ve sorumluluğu tek bir yapıda ve buna bağlı taşra yapılanmasının olması gerektiği prensibi ile oluşturulmalıdır.

3. Bakanlığın ilgili kurumları olan Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü bitkisel ürünlerde, Et ve Süt Kurumu Genel Müdürlüğü ise hayvansal ürünlerde, “Piyasa Düzenleme Kurumu” olarak yeniden yapılandırılmalıdır.

HEDEF 5- Büyükşehir Belediye Kanunu’nun tarımsal yapı ve üretim açısından yeniden düzenlenmesi.

STRATEJİLER

1. Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nda yapılacak bir düzenleme ile kırsalda yer alan ve mahalleye dönüştürülen köyler, tekrar “köy” statüsüne dönüştürülmelidir.

2. Büyükşehir Belediye Başkanlıkları, Belediyecilik Kanunu çerçevesinde kendilerine verilen altyapı, yol, içme suyu vb. gibi hizmetleri vermeli, tarım sektörü ile ilgili hizmetler Tarım ve Orman Bakanlığına bırakılmalıdır.


24

HEDEF 6- Gıda denetimleri ve kontrolünde etkinliğin sağlanması.

STRATEJİLER

1. Özerk bir “Gıda Güvenliği Otoritesi” kurulmalıdır.

HEDEF 7- Tarım ihtisas üniversitelerinin oluşturulması.

STRATEJİLER

1. Tarım konusundaki eğitim ve öğretim sisteminin yeniden yapılandırılarak, mevcut tarım ve hayvancılık ile ilgili yükseköğretim kurumlarından bir kısmı Tarım İhtisas Üniversitelerine dönüştürülmelidir.

HEDEF 8- Tarıma dayalı enerji sistemlerinin geliştirilmesi.

STRATEJİLER

1. Biyoyakıtların ham maddesi olan bitkilerin enerji tarımı içerisinde üretiminin arttırılması yönünde destekleme modeli oluşturulmalıdır.

2. Hayvansal ve bitkisel atıkların kullanılması suretiyle oluşturulan enerji sistemlerine ilişkin teşvik edici modeller oluşturulmalıdır.

3. Halen sanayi sektöründe kullanılmakta olan enerji sistemlerine uygulanan ekonomik teşvik ve muafiyetler tarım sektörüne de uygulanmalıdır.

HEDEF 9- Yenilenebilir enerji ve enerji tarımı çalışmalarının etkinleştirilmesi.

STRATEJİLER

1. Tarımın önemli alanlarından biri olan “enerji tarımı” çalışmaları hızlandırılmalı, biyoyakıt bitkileri üzerine araştırmalar yoğunlaştırılmalı, enerjide çiftçi yükünün azaltılması için biyoyakıt ve yenilenebilir enerjinin kullanılması yaygınlaştırılmalıdır.

25

Bitkisel Üretim ve Bitki Sağlığı Komisyon Raporu


26

BİTKİSEL ÜRETİM KONUSUNDA HEDEF VE STRATEJİLER

HEDEF 1- Bitkisel üretimde üretim miktarı, verimlilik ve kalitenin arttırılması.

STRATEJİLER

1. Tarım arazilerinin tarım dışı kullanımını önlemek.

2. Bitkisel üretimde üretim planlanması gerçekleştirmek.

3. AR-GE ve inovasyon faaliyetlerine öncelik ve hız vermek.

4. Bitkisel üretimde modern üretim tekniklerinden yararlanmak.

5. Girdi maliyetlerini düşürmek.

6. Üreticileri bilinçlendirmek, eğitim-yayım faaliyetlerini arttırmak ve etkinleştirmek.

7. Olumsuz gelir beklentisi nedeniyle tarım üretimi dışında bırakılan arazileri bitkisel üretime yeniden kazandırmak için kanunen belirlenecek süre dışında (maksimum 3 yıl) tarımsal üretim yapılmayan arazileri üretime kazandıracak her türlü tedbiri almak.

8. Bitkisel üretimde %100 sertifikalı tohumluk kullanmak.

9. Genetik kaynakları korumak, geliştirmek ve sürdürülebilir kullanımını sağlamak.

10. Bitkisel üretimde verim ve kalite kayıplarına neden olan zararlı organizmalarla mücadele etmek.

11. Hasat öncesi ve hasat sonrası kayıpları önlemek.

12. Nadas alanlarının azaltılmasına yönelik önlemler almak.

HEDEF 2- Bitkisel üretimde sürdürülebilirliğin sağlanması.

STRATEJİLER

1. Doğal kaynakları (toprak, su, hava ve biyolojik çeşitlilik) korumak.

2. Yerel çeşitlerin (ata tohumu) kayıt altına alınması, üretilmesi ve muhafaza edilerek geliştirilmesini sağlamak.

3. 6964 sayılı Kanun’da ifade edilen çiftçiliği meslek olarak tanımlamak ve zorunlu periyodik eğitimlerle desteklemek.

4. Özellikle genç nüfusu kırsalda tutabilecek sosyal, ekonomik, eğitim vb. yaşam standartlarını iyileştirecek stratejileri oluşturmak ve üretimin sürdürülebilirliğini sağlamak. Özellikle genç üreticilerin üretime devam etmeleri için SGK ve özendirici girişimcilik destekleri sağlamak.

5. Üreticinin korunması için girdi maliyetlerinin azaltılmasına yönelik stratejileri oluşturmak.

6. Arazi toplulaştırma çalışmalarını hızlandırarak tamamlamak.


27

7. Zararlı organizmalarla entegre mücadele yöntemlerini benimsetmek.

8. Hastalık ve zararlılardan ari alan çalışmalarını yaygınlaştırarak arttırmak.

9. Bitkisel üretimde iç ve dış pazarda rekabet şartlarının korunması ve iyileştirilmesine yönelik çalışmalar yapmak, yerli ürün tüketimini özendirecek faaliyetleri desteklemek.

10. Sürdürülebilirlik için dönemsel olarak çiftçinin girdilerdeki ve ürettiği ürünlerin pazar fiyatlarındaki dalgalanmaları önleyecek kurumların daha etkin rol oynamasını sağlamak.

11. Üretici örgütlerinin ham maddenin temininden itibaren girdi tedariki, üretim, işleme ve pazarlama süreçlerindeki etkinliğini arttırmak. Uygun tarımsal ürünlerde Elektronik Ürün Senedi kullanımını yaygınlaştırmak.

12. Dijital tarım ve Tarım 4.0 gibi yenilikçi gelişmelerden faydalanarak akıllı tarım teknolojileri başta olmak üzere yenilikçi ve çevreci üretim teknikleri geliştirmek. Aynı zamanda küreselleşen, teknoloji, iletişim ve ulaşım alanında hızlı gelişmelerin yaşandığı dünyada özellikle mevcut dış pazarlar ile yeni dış pazarlara açılmak amacıyla pazarlama teknikleri ve stratejileri geliştirmek. e-Ticaret ve e-İhracatı yaygınlaştıracak mekanizmalar geliştirmek.

13. Küresel iklim değişikliğinin tarımsal üretimimiz üzerindeki olumsuz etkisini minimum düzeye indirecek tedbirler almak.

14. Tarımda risk yönetiminin bir parçası olarak tarım sigortalarının etkinliğini arttırmak.

15. Tarımsal biyokütle atıklarının değerlendirmesini sağlamak.

HEDEF 3- Tarımsal eğitim ve AR-GE çalışmalarının arttırılması, Bakanlık-üniversite-özel sektör-sivil toplum kuruluşları arasındaki iş birliğinin güçlendirilmesi.

STRATEJİLER

1. Bitkisel üretimde ihtiyaca yönelik kalite ve arz sürekliliğini sağlamak amacıyla yeni çeşit geliştirme ve AR-GE altyapısını geliştirmek.

2. AR-GE ve inovasyon faaliyetlerinde geleceğe yönelik projeksiyonlar yapmak, katma değerli ürün yaratacak süreçler planlamak.

3. Bitkisel üretimde özel sektörün AR-GE çalışmalarına yönelmesi ve AR-GE kültürünün geliştirilmesi amacıyla daha etkin teşvik edilmesini sağlamak.

4. Üreticilerin sürdürülebilir üretim teknikleri ve uluslararası rakipleri ile rekabet edebileceği teknik ve teknolojiler konusundaki bilgi eksikliklerini teorik ve uygulamalı eğitimlerle gidermek.


28

5. III. Tarım Orman Şûrası kapsamında tüm paydaşların görüşünün alınmasına yönelik “Görüşünü bildir” portalı üzerinden tarafımıza ulaşan taleplerin büyük çoğunluğunda gerek görsel gerekse yazılı bilgiye ulaşmada yeni gelişmeleri ve teknolojileri takip etmede son derece ihtiyaç olduğu belirtilmiştir. Bu da göstermektedir ki ülkemizin hem ekonomik hem de kırsal kalkınmasında büyük bir öneme sahip olan tarım sektörünün hem bilimsel hem de daha profesyonel olarak işlendiği yaygın ve örgün eğitim için “TRT-Tarım” adlı yeni bir kanalın kurulması son derece zorunlu bir ihtiyaç olarak karşımıza çıkmaktadır.

6. Gıda güvencesi için tarımın ne denli önemli bir sektör olduğu ortadadır. Milli Eğitim Bakanlığı ile birlikte çalışarak anaokulundan başlayarak tarımın önemini anlatmak, tarımı cazip hale getirmek. Bu amaca yönelik olarak ilköğretim müfredatına zorunlu tarım dersi koymak. Milli Eğitim Bakanlığına bağlı kurumlarla iş birliği yapılarak tüketicilerde tarım, çevre, yaşam bilimleri farkındalığı oluşturmak.

7. Ticarete konu olan ve pazar değeri yüksek bütün bitkisel ürünlerin yetiştiriciliğinde kalite ve verimliliğin arttırılması, dış pazar isteklerine uygun kalitede çeşitler ile üretim yapılabilmesi amacıyla teknik konularda üreticilere her türlü bilgi akışını sağlamak, eğitim ve yayım faaliyetlerine gereken önemi vermek.

HEDEF 4- Bitkisel üretimde girdi maliyetlerinin düşürülmesi ve yurt dışına bağımlılığın azaltılması.

STRATEJİLER

1. Üretim alanlarının küçük olmasından kaynaklanan yüksek üretim maliyeti ve düşük verimlilik sorununa karşı arazi toplulaştırma çalışmalarını ve üreticilerin örgütlenmelerini (üretici birlikleri, kooperatifler vb.) mutlak teşvik etmek.

2. Tarımsal üretim desteklerini verimi ve üretim kalitesini artırıcı, sürdürülebilir kılıcı ve bizzat üretim aşamalarında kullandırılarak girdi maliyetlerini minimum düzeye indirecek birlik, kooperatif ya da kümelenme gibi oluşumları destekleyecek şekilde yeniden düzenlemek.

3. Tarımsal üretimde kullanılan bitki koruma ürünleri ve gübreler, maliyetlerin önemli bir bölümünü oluşturmaktadır ve çoğu yabancı orijinlidir. Bunları yerli kaynaklarla üreterek maliyetleri önemli derecede azaltmak.

4. Kooperatifler ve üretici birlikleri kanalıyla üreticinin ürününü rahatlıkla pazarlayabileceği yerel market ve alışveriş merkezlerinde satış reyonları kurmak.

5. Özelleştirilen elektrik dağıtım şirketleri mevzuatı gerekçe göstererek üreticilerimize aylık fatura düzenlemektedir. Gerekli mevzuat değişikliği yapılarak aylık fatura tahakkukunun kaldırılmasını ve elektrik faturalarının hasat dönemine göre yılda iki kez olacak şekilde düzenlenmesini sağlamak. Geçmiş yıllarda olduğu gibi tarımsal sulamada kullanılan elektriğe indirim uygulamak.


29

HEDEF 5- Sürdürülebilir üretim tekniklerinin geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması (iyi tarım uygulamaları (İTU), organik tarım, GLOBAL G.A.P. vb.).

STRATEJİLER

1. Tüketici bilincini geliştirmek ve talep artışını sağlamak.

2. Tedarik zincirinde bu ürünlerin yer almasını sağlamak.

3. Üretim bazlı destekleri arttırmak.

4. Destekleri kontrollü üretime katılımı teşvik edecek şekilde belirlemek.

5. Bitkisel üretimde iç tüketimin karşılanması ve hedef pazarlarda ihracatın geliştirilmesi için pazar isteklerine uygun çeşitlerle, güvenilir gıdanın sağlandığı, verim ve kalitenin yüksek, maliyetin düşük olduğu, geniş bir zaman diliminde süreklilik arz eden, sertifikalı üretim modelleriyle ilgili politikalar geliştirmek.

6. Organik tarım mevzuatını Avrupa Birliği mevzuatı ile (EC 848/2018) iyi tarım uygulamaları mevzuatını ise dünyada kabul görmüş GLOBAL G.A.P. sistemi ile eş değer olacak şekilde güncellemek, ayrıca uygulamaların sürdürülebilirlik indeksini (karne) arttırmak.

7. Yurt içi ve yurt dışı pazarlarda izlenebilirlik sisteminin kurulması ve veri güvenliğinin sağlanması amacıyla web tabanlı yazılım oluşturmak

8. Özellikle dış satım olanağı yüksek olan ürünlerde sektörde yer alan tüm kuruluşların marka oluşturmaya yönelik çalışmalarına aktif destek vermek.

HEDEF 6- Tarımsal desteklerin bitkisel üretimin yapısal problemlerinin çözümüne katkıda bulunacak şekilde düzenlenmesi.

STRATEJİLER

1. Havza Bazlı Destekleme Modelini, sadece 21 ürün için değil, ihracatı yapılan tüm bitkisel ürünleri kapsayacak şekilde yeniden düzenlemek. Söz konusu desteklemelerden doğrudan üreticiye yönelik ödeme içerenleri özellikle ürün fiyatlarının düşük olduğu veya üretim maliyetlerinin arttığı yıllarda uygulamak.

2. Destek modelinin verim ve kaliteye yönlendirilerek, sürdürülebilir tarım tekniklerini acilen devreye almak ve üreticilere yönelik desteklemelerin üretim planlamasına bağlı olarak alan bazında değil, ürün bazında yapılmasını sağlamak.

3. Desteklemeler mülkiyet esaslı değil üretim esaslı olmalı. Tarımsal desteklerin ekim zamanından önce belirlenip, üretim takviminin başında ve üretim zamanı içerisinde belirlenecek periyotlarda ödenmesini sağlamak (pancar üretiminde olduğu gibi).

4. Bitkisel üretimde pestisitlerin insan ve çevre sağlığına etkileri ve kalıntı sorununu önlemek.


30

HEDEF 7- Tohumculuk sektörünün ulusal ve uluslararası rekabet gücünün artırılması.

STRATEJİLER

1. Sağlıklı ve ismine doğru fidan üretimi için organize fidan damızlık ihtisas sanayi bölgelerini oluşturmak.

2. Sertifikalı tohumluklarda (resmi kontrol ve etikete bağlı) KDV’yi %1’e düşürmek.

3. Kayıt dışı tohumluk satışını önlemek.

4. Tohumculuk sektöründe ismine doğrulukla ilgili gerekli mevzuat düzenlemelerini yapmak.

5. Tohumculuk sektörü ile ilgili çoklu etki mekanizmasını yeniden düzenlemek.

6. Firmaların yurt içi ve yurt dışındaki tanıtım ve reklam faaliyetlerini arttırmak, fuar ve organizasyonlara etkin katılım sağlamak.

BİTKİ SAĞLIĞI KONUSUNDA HEDEF VE STRATEJİLER

HEDEF 1- Bitki sağlığı faaliyetlerinin etkin olarak sürdürülmesi için Bitki Sağlığı Organizasyonu’nun sahaya yönelik yeniden yapılandırılması.

STRATEJİLER

1. Bitki sağlığı faaliyetlerinin sürdürülebilmesi için bitki koruma şubelerini yeniden kurmak, norm kadro ve personel istihdamı sağlamak.

2. Bitki koruma şubelerinin yeniden kurulması durumunda, bitki ve bitkisel ürün ihracatını il müdürlüklerince, ithalatını ise zirai karantina müdürlüklerince yapmak. Zirai Karantina Müdürlükleri ile Veteriner Sınır Noktası Müdürlükleri birleştirilerek Sınır Kontrol Müdürlükleri olarak yapılandırmak.

3. Tarım ilaçlarında görülen problemleri azaltmak için BKÜ kalite kontrol analiz laboratuvarları -GKGM uhdesinde- kurmak. Bitki sağlığı ve bitki koruma ürünleri konusunda referans laboratuvarları kurmak.

4. Akredite ulusal bitki sağlığı araştırmaları laboratuvarını kurmak.

5. Zirai mücadele araştırma enstitülerinin her biri için ayrı ayrı verilen ülkesel görev tanımı çerçevesinde, bu ülkesel görevlerin hayata geçirilmesi için (kimyasal mücadele, biyolojik mücadele, biyoteknik mücadele, kültürel mücadele, entegre mücadele vb.) enstitülerin kendi görev alanında laboratuvar, altyapı, personel, teçhizat varlığını arttırmak ve her birini kendi alanında mükemmeliyet merkezi haline getirmek.


31

HEDEF 2- Sürdürülebilir bitki sağlığı uygulamaları.

STRATEJİLER

1. İl müdürlükleri, araştırma kuruluşları ile üniversiteler etkin ve koordineli çalışarak üreticilere gerekli teknik desteğin verilmesini sağlamak ve rehberlik yapmak, teknik elemanların sahaya inmeleri ve üretime yön vermelerini sağlamak. Bitki sağlığı faaliyetlerinde etkin rol almak için üretici ve diğer paydaşlara eğitim yayım faaliyetlerinde bulunmak, yeni eğitim modül ve programları geliştirmek.

2. Risk bazlı olarak başta taze meyve ve sebzede olmak üzere BKÜ reçeteli olarak kullandırmak ve “Yetkili BKÜ Ofislerini’’ işlevsel hale getirmek.

3. Ziraat Odalarında destekleme kapsamında çalışan tarım danışmanlarını bitki sağlığı hizmetlerinde etkin istihdam etmek, özellikle yaş meyve ve sebze üretiminin yapıldığı illerde tarım danışmanı istihdamını arttırmak.

4. Kontrol ve denetim işlerinde uygulama birlikteliğinin sağlanması için tüm kontrol işlemlerini bir çatıda toplamak. Gıda denetimlerinde olduğu gibi bayi denetimlerini yapan kontrolörlerin yetkileri ve sayılarını arttırmak

5. GKGM tarafından oluşturulan “Ulusal Bitki Sağlığı Komitesini” aktif ve kapsamlı hale getirmek. Komitede, bitki sağlığı alanındaki tüm birim ve paydaşların temsilcileri yer alacak şekilde, periyodik toplantılarla kurumlar arası sorunları çözmek ve koordinasyonu sağlamak.

6. Ziraat Fakültesinden başarı ile mezun olmuş öğrencilerden %10’unu Bakanlık, üniversite ve İŞKUR gibi kurumlar ile iş birliği yapılarak saha çalışmalarında istihdam etmek.

7. İklim değişikliği nedeni ile yeni zararlı organizmaların ortaya çıkma riskine karşı, belirli periyotlarda zararlı organizmaları izlemek.

HEDEF 3- Alternatif mücadele metotlarının kullanımının yaygınlaştırılması.

STRATEJİLER

1. Kültürel, mekanik, fiziksel, biyolojik ve biyoteknik mücadele metotlarını uygulayan üreticileri desteklemek ve bu mücadele metotlarının benimsetilmesi için eğitim çalışmalarına ağırlık vermek.

2. Biyolojik ve biyoteknik mücadele ürünlerinde yerli üretimi teşvik etmek ve üreticinin erşimini sağlamak.

3. Biyopestisitlerin ülkemizde üretilmesine destek sağlamak.


32

HEDEF 4- Entegre mücadele uygulamalarının ürün bazında ve ülke çapında yaygınlaştırılması

STRATEJİLER

1. Entegre mücadele uygulanan ürün sayısı ve uygulanan alan miktarını arttırmak.

2. Entegre mücadele programlarını destekleyecek AR-GE çalışmalarını desteklemek.

3. Entegre mücadele yapılarak elde edilen bitkisel ürünlerin fiyatlandırılması ve pazarlanması konusunda politikalar geliştirmek.

4. Sivil toplum kuruluşları, odalar, kooperatifler ve üreticileri iyi tarım uygulamaları ve entegre mücadele uygulamalarına yönlendirmek ve bu paydaşlar vasıtasıyla diğer üreticileri de entegre mücadeleye özendirmek.

5. Entegre mücadele metotlarını teşvik etmek, kamu spotu vb. tanıtım araçlarıyla bu uygulamaları tanıtmak ve benimsetmek.

6. Entegre mücadele faaliyetlerini sürdürülebilir kılmak için belli bir takvim içerisinde zorunlu hale getirmek.

HEDEF 5- Bitki sağlığı alanında dijital ve yenilikçi teknolojilerin kullanılması.

STRATEJİLER

1. Yenilikçi teknolojiler kullanarak tahmin uyarı çalışmalarını yapmak.

2. Hassas tarım sistemlerini uygulamak.

3. İHA vb. teknolojiden faydalanarak uzaktan algılama sistemi esaslı zararlı organizmaları izlemek.

4. Ülkemiz için stratejik önem taşıyan ürün gruplarındaki önemli zararlı organizmalara karşı acil eylem planı oluşturmak.

5. Tahmin uyarı için uygun olan zararlı organizmalar belirlemek, dijital tarım ve Tarım 4.0 çerçevesinde uzun yılların verilerini değerlendirerek tahmin uyarı sistemlerini geliştirmek, kullanmak ve yaygınlaştırmak.

HEDEF 6- Bitki koruma ürünlerinin etkin yönetilmesi.

STRATEJİLER

1. “Direnç yönetimi stratejisi” geliştirilerek ülkesel ve bölgesel olarak ürün veya zararlı organizma bazında direnç oluşumunu yönetmek.

2. Pestisitlerin çevre ve insanda oluşturacağı olası yan etkileri konusunda AR-GE çalışmalarını arttırmak.

3. Pestisitlerin bilinçsiz kullanımı ve uygulamada alınması gereken önlemler hakkında eğitim yayım faaliyetlerini yaygın ve etkin hale getirerek üretici bilinci oluşturmak.


33

4. Pestisitler konusunda kamuoyunda oluşan olumsuz algının, atık ve ambalajlarının yönetimi hususunda ‘’Özel Sektör Destekli Sosyal Sorumluluk Projeleri’’ yürütmek, boş BKÜ ambalajlarının bertaraf edilmesi için bir sistem ve buna yönelik mevzuat altyapısı oluşturmak.

5. BKÜ satan bayilerin sıkı denetimler yapılarak çiftçiye gereksiz pestisit kullandırılmasının önüne geçmek.

HEDEF 7- Bitki karantinası tedbirlerinin artırılması, laboratuvarların fiziki ve beşeri altyapısının güçlendirilmesi.

STRATEJİLER

1. Bitki karantinası kontrollerinde denetim mekanizmasını güçlendirmek.

2. Hızlı analiz tekniklerini geliştirmek.

3. Karantina laboratuvarlarının sayısını arttırmak, fiziki ve beşeri altyapısını desteklemek ve güçlendirmek.

35

Hayvansal Üretim ve Hayvan Sağlığı Komisyon Raporu


36

HEDEF 1- Hayvancılık ile ilgili daha etkin politikaların oluşturulması için hayvansal üretimde doğru, güncel ve güvenilir verilerin oluşturulması.

STRATEJİLER

1. Acilen bir envanter çıkarılmalı ve verilerin sürekli olarak güncel tutulması sağlanmalı.

2. Hayvan sahipleri yılda iki kez beyan vermeli yanlış beyanda bulunanlar desteklemelerden yararlandırılmamalı.

3. Hayvan tanımlama araçları kaliteli, kalıcı ve kolay uygulanabilir olmalı.

4. “Küpe affı” olarak adlandırılan ve sık sık uygulanan yeni hayvan kayıt girişlerine izin verilme işlemlerine kesinlikle başvurulmamalıdır.

5. Kesimhanelerde yetkilendirilmiş görevlilerce kesilen hayvanların kimlik kontrolü ve sistemden düşürülmesi sağlanmalıdır. Yine hayvan pazarlarında görevlendirilecek yetkililerce alım satım işlemleri anında kayda geçilmelidir.

6. Kimliklendirme ve kayıt işlemleri meslek örgütleri sivil tolum örgütleri ya da ilgili paydaşlarca yapılmalıdır.

HEDEF 2- İthalatın sonlandırılarak ihtiyacın iç piyasadan sağlanması.

STRATEJİLER

1. İthalata aktarılabilecek kaynaklar, ülke içi üretimi artırmaya yönelik politikalara yönlendirilmelidir.

2. İhtiyaç duyulan materyalin (damızlık, besi vb.) üretilmesi için TİGEM, üretici örgütleri ve özel sektör teşvik edilmelidir.

3. Damızlık hayvan ithalatı izni her isteyen yetiştiriciye değil, sadece hastalıktan ari işletmeler için verilmelidir.

4. Mera hayvancılığının yoğun olduğu yerlerde işletmelere yönelik özel destekleme politikaları oluşturulmalıdır.

5. Kaba ve kesif yemini kendi üreten tüm işletmelere özel destek ve kredi politikaları hayata geçirilmeli.

6. Düve merkezlerinin sayısı artırılmalı ve sürdürülebilir hale getirilmeli.

7. Arı ürünleri ithalatı yasal mevzuata kavuşturulmalıdır.


37

HEDEF 3- Yetiştiricilerin desteklenmesinde, üretimin devamlılığı ve özendirilmesi, çiftçinin refah düzeyinin artırılması, üretim kapasitesinin belirli düzeylere gelerek ülke içerisinde fiyat politikasının standartlara ulaşması amacıyla hayvancılık desteklerinin etkinliğinin ölçülmesi, sürdürülebilir hale getirilmesi.

STRATEJİLER

1. Desteklerin etkinliğini ölçmek amacıyla, desteklemeler üretici gelirleri dikkate alınarak yapılmalı, bu kapsamda üretici gelir ve giderini ortaya koyabilen Avrupa

2. Birliği Tarım Muhasebesi Veri Ağı (FADN) sistemi etkin olarak devreye sokulmalı, FADN verileri ışığında işletmelerin gelir kayıplarını telafi edici destekleme sistemi hayata geçirilmeli.

3. Coğrafi şartlara uygun hayvan yetiştiricilik bölgeleri belirlenmeli. Ek destek verilerek teşvik edilmeli.

4. İşletmelerin optimum büyüklükleri belirlenmeli, küçük aile işletmeleri “optimum büyüklüğe” göre desteklenmeli.

5. Hastalıktan ari işletme destekleri artırılmalı.

6. Sözleşmeli besicilik, destekler verilerek geliştirilmeli.

7. Hayvansal ürünlerde arz fazlası olduğu dönemlerde regülasyon uygulanmalı.

8. Hayvancılık işletmelerinde ürün/yem paritesinde üretici lehine destekleme modeli geliştirilmeli.

9. Hayvancılık desteklemeleri uzun vadeli olarak planlanmalı ve belirli bir takvim içerisinde ve zamanında ödenmeli.

10. Arpa gibi ticari ürünler işletmesindeki hayvanına kullandığında da desteklenmeli.

11. Her türlü yem üretimiyle ilgili başta yem kırma ve karma makinesi olmak üzere alet ekipman alımları özendirilmeli ve desteklenmeli.

12. Şehrin cazibesi nedeniyle kırsaldan göç eden genç nüfusun kırsalda kalarak hayvancılık faaliyetlerini yürütme isteklerini arttırma yönünde, başta kırsal yaşam koşullarının iyileştirilmesi olmak üzere ekonomik ve kültürel kapsamlı projeler geliştirilmeli.

13. Üretimde yakıt, elektrik su vb. girdi kalemlerinde maliyetler düşürülmeli.

HEDEF 4- Islah çalışmalarının etkinliği artırılarak yüksek verimli ve sağlıklı hayvanların elde edilmesi.

STRATEJİLER

1. Düzensiz melezleme, saf ırk damızlık materyal tedariğinin sıkıntıya girmesine neden olacağından, her yaştan sütçü ve kombine damızlık hayvanlara etçi ve kombine ırk spermaları ile suni tohumlama yapılmasından vazgeçilmeli.


38

2. Islahta istenilen başarının elde edilebilmesi için hayvan hareketleri ve hastalıkları kontrol edilmeli, ari işletme sayısı artırılmalı ve korunmalı.

3. Önümüzdeki yıllarda yeni genetik kusurların daha sık gündeme gelebileceği düşüncesiyle genetik kusur taşıyan hiçbir sperma ithal edilmemeli. Ayrıca sperma üreten yerli firmalarımızdan da tüm genetik kusurlarla ilgili rapor istenmeli ya da doku örneği alınarak, analizler daha detaylı olarak yaptırılmalı.

4. Ülke içinde üstün vasıflı yerli sperma üretimi ve kullanımı teşvik edilmeli.

5. Soy kütüğü (verim kayıtları vb.), genomik seleksiyon çalışmaları ile genomik analizlerin yapılabileceği akredite laboratuvarlar kurulması desteklenmeli.

6. Halk elinde ıslah çalışmaları ile yerli ırklarımızın muhafaza ve ıslahına yönelik çalışmalar artırılmalı ve elde edilecek materyalin ticarileşmesi sağlanmalı.

7. Islah çalışmalarına karar verebilmek için bakanlık, yetiştirici birlikleri ve üniversitelerin katılımı ile bölgesel bazlı ıslah komisyonu kurulmalı ve etkinleştirilmeli.

8. Küçükbaşta ıslah programları ve soy kütüğü sistemi tek çatı altında birleştirilmeli.

9. Yıllık 200-250 binlik nitelikli damızlık koç ve teke üretimi karşılanarak yetiştirici taban sürülerine dağıtılmalı.

10. Bölgesel bazda koç ve teke test istasyonları kurulmalı.

11. Birliklerin suni tohumlama, embriyo transferi ve genomik seleksiyon ile ilgili uygulamalarına yönelik altyapıları geliştirilmeli ve desteklenmeli.

12. Oluşturulan Küçükbaş Ulusal Islah Programı ve Soy Kütüğü Sistemi ile yerli koyun ve keçi ırkları başta olmak üzere geliştirilmeli.

13. Yetiştirici düzeyinde damızlık etçi baba hattı üretimi yapan özel işletmeler desteklenmeli.

14. Etçi ve yumurtacı damızlıklarda yerli materyal kullanımı teşvik edilmeli.

HEDEF 5- Hayvancılık işletmelerinin iş gücü ihtiyacının karşılanması.

STRATEJİLER

1. Ailedeki kadın üreticinin sigorta primleri destekleme kapsamına alınarak ücretli çalışan ihtiyacını azaltma yoluna gidilmeli.

2. Aile işletmeleri şeklindeki işletmelerin çocuklarına eğitim bakımından (yurt, kredi, burs vs.) destek verilmeli.

3. Çocuğunu kendi işletmesinde istihdam etmek isteyen aile işletmelerine İŞKUR ve Aile Sosyal Politikalar Bakanlığınca istihdam teşvik desteği verilmeli.

4. Yabancı işçi çalıştırılmasına düzenleme (kayıt ve devlet tarafından sosyal güvence altına alınması vb.) getirilmeli. Çalışma şartları bir sözleşme çerçevesinde yapılmalı ve bu işçilerin, sözleşme imzaladıkları işletmenin dışında başka bir işletmede çalışmalarına müsaade edilmemeli.


39

5. Hayvancılık işletmeleri ile ilgili bir işletme tanımlaması yapılmalı; işletmelerin kurulması, geliştirilmesi, uyacakları kurallar gibi konuları içeren “Hayvancılık İşletmeleri Yönetmeliği” çıkartılmalı. Büyükşehir Yasası, Toprak Koruma Kanunu, Mera Kanunu ve ilgili yönetmelikler yeni işletmelerin kurulmasını mevcutların sürdürülebilirliğini zorlaştırmamalıdır.

6. Hayvancılık işletmeleri uzmanlaşarak etçi, damızlık, sütçü veya kombine amaçlı işletmeler olarak ihtisaslaşmalı, bölgesel işletme modelleri oluşturulmalı ve desteklenmeli.

HEDEF 6- Hayvancılık işletmelerinin kaliteli kaba/kesif yem ihtiyacı ve açığının karşılanması.

STRATEJİLER

1. İşletmelerin, kaba yem ihtiyacının en az %80’ini kendilerinin üretmesi sağlanmalı.

2. Hayvancılık kredileri kullandırılırken ve hibe destekleri verilirken yem bitkisi üretebileceklere ayrıcalık ve öncelik tanınmalı.

3. Toplam ekilebilir tarım arazilerinde, yem bitkisi ekim alanı oranı artırılmalı.

4. Çiftçimizin ekmekten vazgeçtiği tarım alanları ile nadas alanları, yem bitkileri ekimi için kullandırılmaya özendirilmeli.

5. İklim değişikliklerine yönelik yem üretim planları üzerinde çalışılmalı, kuraklığa dirençli yem bitkileri üretimi hedeflenmeli.

6. Yem bitkisi tohumculuğu geliştirilmeli ve desteklenmeli.

7. Yem katkı maddeleri ve premikslerin (enzimler, mineral-vitaminler, probiyotik vb.) Türkiye de üretimine yönelik araştırma ve üretim teşvikleri verilmeli.

8. Soya yerine alternatif bitkisel kaynaklı ürünlerin kullanılması amacıyla yapılan çalışmalar arttırılmalı.

9. Mera alanlarının amaç dışına hiçbir şekilde çıkarılmasına müsaade edilmemeli.

10. Meralarda hayvan barınakları için yeri olmayan yetiştiricilere geçici barınak izni verilmeli.

11. Mera tescil çalışmaları hızla tamamlanmalı ve mera varlığımız tam olarak ortaya konularak kaba yem açığı kapatılmaya çalışılmalı.

HEDEF 7- Hayvansal ürün arz ve talebinde gelişmiş ülkeler seviyesine ulaşılması.

STRATEJİLER

1. Okul sütü programı vb. tekrar hayata geçirilerek öğretim yılının tamamını kapsayacak şekilde genişletilmeli; peynir, yoğurt, yumurta, bal vb. hayvansal ürünler ile çeşitlendirilmeli ve uzun yıllar kararlılıkla devam ettirilmeli.

2. Hayvansal üretimde sürdürülebilir üretim odaklı planlama yapılmalı.


40

3. Üretici ve tüketici hassasiyeti dikkate alınarak sütte kaliteye göre fiyatlandırma veya ilave prim uygulamaları yapılmalı. Bu amaçla çok sayıda ve etkin olarak çalışmayan laboratuvarlar yerine, bölgesel olarak bağımsız süt analiz referans laboratuvarlarının kurulması teşvik edilmeli.

4. Süt fabrikalarının yem karşılığı süt almaya zorlamalarının önüne geçilmeli.

5. Kasaplık hayvanların karkasları sınıflandırılmalı. Ayrıca kırmızı eti pazara arz ederken karkas etleri etiketlenmeli.

6. Hayvan pazarları mutlaka rehabilite edilmeli.

7. Kesimhanelerin ruhsatlandırılması bir plan dâhilinde tamamlanmalı ve etkin şekilde denetlenmeli, kontrolsüz kesimlerin önüne geçilmeli.

8. Hayvansal ürünlerin fiyat düzenlemeleri, üretim ve pazarlama aşamalarında verilen sübvansiyonlar, müdahale alımları, kalite kriterleri, fiyatlardaki değişiklikler, depolama, iç ve dış satışlar gibi faaliyetlerden sorumlu üreticilerin de yer aldığı etkin bir Müdahale Kurumu oluşturulmalı.

9. Hayvansal ürün fiyatlarında istikrar sağlanması için hayvansal ürün ihtisas borsaları kurulmalı, var olanlar etkinleştirilmeli.

10. Kanatlı sektöründe, iç piyasa dengesi korunarak ülke bazlı ihracat stratejisi geliştirilmeli, ihracat planlaması yapılmalı ve yeni hedef pazarlara kalıcı girmek için girişimlerde bulunulmalı.

11. Arz fazlalığının oluştuğu dönemlerde ihracat gibi alternatif tüketim ve ileri işlenmiş gıda sanayi geliştirilmeli.

12. İyi tarım uygulamaları ve organik hayvancılık yaygınlaştırılmalı, organik hayvancılıkta sözleşmeli üretim modeli yaygınlaştırılmalı.

13. Hem işleme (sanayi) hem de üretim ayağında (büyük ölçekli çiftlikler) tekelleşmeyi özendirecek uygulamalardan kaçınılmalı.

14. Büyükşehir Belediye Yasası çerçevesinde mücavir alan içerisinde kalan hayvancılık işletmeleri korunmalı, üretimden el çektirilmek yerine bu alanların üretimi sürdürülebilir şekilde korunmalı ve desteklenmeli.

15. Geçmişten günümüze manda yetiştiriciliğinin geleneksel olarak yapıldığı il ve ilçelerimizdeki su kaynaklarının (dere, nehir yatağı, gölet, göl, longoz vb.) mutlaka korunmasıyla birlikte var olanların iyileştirilmesi ve yeni kaynakların yaratılması konusunda planlı çalışmalar yürütülmeli.

16. Üretim sözleşmelerinin yetiştiriciler ve entegrelerin ortak çalışması sonucu yeniden yapılması ve düzenlenmesi sağlanmalı.

HEDEF 8- Eğitim faaliyetlerinin artırılması.

STRATEJİLER

1. Tarımsal yayım ve danışmanlık hizmetlerinde görülen aksaklıklar giderilerek daha işlevsel hale getirilmeli ve yaygınlaştırılmalı.


41

2. Danışmanlar için zengin içerikli, uygulamalı eğitim programları hazırlanmalı, danışmanlar her yıl bir yurt içi ve bir yurt dışı fuara ya da eğitim programına katılması desteklenmeli.

3. Basın yayın organlarında bilgi kirliliğini gidermek için kamu spotları yapılmalı.

4. Kırsalda yaşamayı ve üretimi özendirecek hayvansal gıda tüketimini artıracak konularda bilgilendirme filmleri, özendirici ve tanıtıcı kısa film ve çizgi filmler yapılmalı.

5. Çoban ve çobanlık eğitimini verecek eğiticiler eğitilmeli ve eğitimler yerinde yapılmalı.

6. Üretim potansiyeline sahip yerleşim yerlerinde ve kooperatif bünyesinde hayvan refahı yetiştirme koşullarının iyileştirilmesine yönelik etkin ve verimli teorik ve pratik eğitim/yayım çalışmaları yapılmalı.

HEDEF 9- Arı yetiştiriciliğinin geliştirilmesi arı ürünlerinin çeşitlendirilmesi ve desteklenmesi.

STRATEJİLER

1. Lokal bal arısı ırk ve ekotiplerinin fizyolojik, morfolojik ve genetik özellikleri belirlenmeli ve ıslah çalışmalarına hız verilmeli yeni projelere de destek verilmeli, birer damızlık materyal kaynağına dönüştürülmeli.

2. Lokal bal arısı damızlık materyal olarak kullanılıp bölgesel ana arı üretim işletmeleri oluşturulmalı.

3. Ana arı ihtiyaçlarını, lokal ana arı üretim merkezlerinden sağlayan üreticiler katma değer yaratan sürdürülebilir güdümlü projelerle desteklenmeli.

4. Ülkeye yasa dışı yollardan getirilen yabancı menşeli ana arı üretim ve satışları engellenmesi için ciddi yaptırımlar içeren yasal düzenlemeler yapılmalı.

5. Gerek gezgin gerekse sabit arıcılık için tam olarak alanların koloni kapasitesi belirlenmeli, etkin ve verimli kullanım için arılık yerleri oluşturulmalı, alanların kullanımına yönelik idari düzenlemeler yapılmalı.

6. Arıcılıkta faaliyet gösterenlerin bilgi ve becerileri artırılmalıdır. Bu amaçla Bakanlık ve ilgili paydaşlarca eğitim programları geliştirilmeli, uygulamalı sabit ve mobil sürekli eğitim merkezleri oluşturulmalı.

7. Üretim alanlarının arttırılması için ulaşılamayan üretim alanlarına ulaşım sağlanmalıdır. Monofloral üretim için özellikle tıbbi aromatik bitkiler gibi katma değer yaratacak yeni bal üretim alanları oluşturulmalı. Mevcut flora zenginleştirilerek korunmalıdır.

8. Bal dışındaki diğer arı ürünlerinin de üretimine yönelik arıcılar özendirilmeli ve desteklenmeli.

9. Paket arıcılık sistemleri geliştirilmeli, paket arıcılık yapılabilmesine olanak sağlayacak yasal mevzuat çıkartılmalı.


42

10. Arı yetiştiriciliği, arı ürünleri ve üretimlerine yönelik mevzuatlar günümüz şartlarına göre düzenlenmeli ve güncel tutulmalı.

11. Zirai mücadelede ilaç uygulamaları paydaşlarca eş güdüm içerisinde yürütülmeli.

12. Arı ve arı ürünlerinin ihracatına yönelik altyapıların oluşturulması için kovan başına destek yerine kaliteli ve akredite analizlerle belgelenmiş tüm arı ürünlerine destek verilmelidir.

13. Akredite merkezlerde yapılacak arı ürünleri analizleri desteklenmelidir.

14. Temel petek üretiminde kullanılan bal mumları, arı ve insan sağlığına uygun olmalı, agro-kimyasal bulaşıklığından ari olmasına ilişkin çalışmalar ve üretici firmalar desteklenmeli.

15. Dünyada %92’lik üretim kapasitesi ülkemizde bulunan çam balının üretim alanları arttırılmalı ve bu sayede marka değeri yaratarak ihracat düzeyi yükseltilmelidir.

16. Arı ürünleri tüketiminin önemine yönelik olarak tüketiciler bilgilendirilmeli, toplumsal farkındalık oluşturulmalıdır. Bu amaçla yazılı ve görsel medya kullanımına ağırlık verilmelidir. Arı ürünleri tanıtım ve bilgilendirmesine yönelik sempozyum ve fuar gibi organizasyonlar desteklenmelidir.

17. Apiterapide sertifikalı hekim sayısı artırılmalı, uygulamalarda kullanılacak arı ürünlerinin standartları açıkça ortaya koyulmalı, üretimleri ve klinik araştırmaları desteklenmelidir.

18. Bakanlığa bağlı, arıcılık konusunda çalışmalar gerçekleştiren enstitülerde bombus arısı ile ilgili araştırmalar yürütülmesi sağlanmalı.

19. Yabancı firmalara bağımlılığın azaltılması adına yerli firmalara teknik ve maddi açıdan destek verilebilecek mekanizmalar oluşturulmalı.

20. Bombus arısı konusunda yaşanan ticarileşme B. terrestris’in doğada yayılma potansiyelini artırmaktadır. Bu nedenle farklı ticari popülasyonlar ve doğal popülasyonlar aynı zamanda genetik açıdan da tanımlanmalı olası risklere karşı tedbir alınmalı ve doğal popülasyonlar ile olası ticari melezleri arasındaki genetik etkileşimler ortaya konulmalıdır.

21. Ticari kolonilerde görülen parazit ve patojenlerin doğal B. terrestris ve diğer arı popülasyonlarına bulaşma durumu ile yuva yeri ve besin kaynakları bakımından oluşabilecek rekabet ekolojik açısından incelenmelidir.

HEDEF 10- İpekböceği yetiştiriciliğinin canlandırılması, geliştirilmesi ve sürdürülebilirliğinin sağlanması ve katma değer yaratan ürünlere dönüştürülmesi.

STRATEJİLER

1. Ulusal dut ve ipekböcekçiliği eylem planı oluşturulmalı.

2. İpekböceğinde yaprakla çok az alındığında bile özellikle son yaşta juvenile hormonu ve ecdysteroid hormon salınımlarını bozarak “Koza Örememe Sendromu”na neden olan hydroprene gibi (IGR grubu) etken maddelerin kullanılması yasaklanmalı.


43

3. Yaş koza destekleme ve ürün alım fiyatları ipekböceği tohum dağıtımından önce açıklanmalı.

4. Dağ ve orman köylerinde, özellikle köylere yakın alanlarda, bal ormanları gibi dut bahçeleri oluşturulmalı, bu alanlarda ipekböcekçiliği yetiştirme bölgeleri oluşturulmalı.

5. Ülkemizde kuru koza işlenerek markalaştırılmış nihai ürüne (ipek ipliği, halı, sabun, toz, hap, krem vb. ürünler) gidilmesi hedeflenmeli ayrıca teknolojik yatırımlar ve üretici gelirlerini artıracak yeni üretim modellerinin gelişmesine yönelik çalışmalar hızlandırılmalı.

6. Üretimin olmazsa olmazlarından olan dut bahçeleri ve modern besleme evleri entegrasyon içerisinde toplulaştırma şeklinde ele alınarak desteklenmeli, önceki dönemlerde üreticilere verilen Genç Çiftçi Destek Programı gibi küçük aile işletmelerini destekleyen programlar uygulanmaya devam edilmeli.

7. Hibrit ipekböceği yumurtası üretiminde kullanılan saf hatların yanında yeni saf hatlar geliştirilmeli ve gerekli görülmesi durumunda ise uygun görülecek damızlık hatların ithal edilmesini sağlayacak araştırma ve düzenlemeler yapılmalı.

8. Alana yönelik bilimsel araştırmalara destek verilerek ipekböceği yetiştiriciliğinde uzman personel açığı giderilmelidir.

HEDEF 11- Atçılık sektörünün geliştirilmesi.

STRATEJİLER

1. Atçılık işletmeleri kırsal kalkınma desteklemeleri kapsamına alınmalı.

2. Yeni doğan tayların DNA Analiz ve Tescil İşlem Maliyetlerinin yetiştiricilerin desteklenme kapsamına alınması değerlendirilmeli ve genetik kusurların da DNA analizi ile ortaya çıkarılması için gerekli çalışmalar yapılmalıdır.

3. Hippoterapi merkezleri yaygınlaştırılmalı, Pony at üretiminin artırılması ve yaygınlaştırılması sağlanmalı.

4. Suni tohumlama kayıtlarının, büyükbaş hayvanlarda uygulanan e-ıslah kayıt sistemi gibi bir veri tabanı oluşturularak ıslah çalışmaları kayıt altına alınmalı.

5. Yarış atı yetiştiriciliği sektöründe iş modeli ve finansal olarak uzun vadeli sürdürülebilir güvence sağlanmalı, at yarışçılığının ve safkan yarış atı yetiştiriciliğinin geliştirilmesi için ayni ve nakdi teşvik mekanizmaları yaratılarak sektör yatırımcı için özendirici hale getirilmeli.

6. Safkan yarış atları uygun ortamlarda, kalifiye sektör paydaşları tarafından yetiştirilmeli, yarışlara hazırlanmalı ve koşturulmalı.

7. Safkan yarış atı yetiştiriciliğinde yetiştiricilik ve yarışçılık koşul ve imkânları açısından devletin regülasyonlarıyla tam rekabeti sağlanmalı.

8. Safkan yarış atı satış organizasyonu kurumsallaştırılmalı, ithalat/ihracatı geliştirilmeli.


44

9. At sahipliği ve/veya yetiştiriciliği cazip hale getirilmeli ve çeşitlendirerek at sahibi ve/veya yetiştirici olma kolaylaştırılmalı.

10. At yarışçılığı ve yetiştiriciliği alanında tescil, lisanslama, satış vb. işlemler kolaylaştırılmalı.

11. Bakanlık ve sektör paydaşları ile üniversitelerden belirlenecek üyelerden oluşan bir At Sağlığı Komisyonu oluşturulmalı.

12. Artan gelirlerden at nesli ıslah faaliyetlerine ve yatırımlara daha yüksek oran ve tutarlarda pay aktarılmalı, yeni hipodromlar inşa edilmeli.

13. Otorite ve/veya özel sektörün gerekli bölgelerde idman merkezleri açması ve işletmesi için gerekli destek verilmeli.

14. Doping Yönetmeliği güncellenerek ceza sınıflandırma sistemi getirilmeli.

15. Damızlık kısrak/aygır kalitesi arttırılmalı.

HEDEF 12- Salgın hayvan hastalıkları ve zoonoz hastalıkların önlenmesi, kontrol altına alınması ve eradike edilmesi.

STRATEJİLER

1. Buzağı/kuzu kayıpları ve döl verim sorunları ile infertilite ve abortların insidensinin azaltılmasına yönelik ulusal eylem planı hazırlanmalı.

2. Hayvan hastalıkları ile mücadelede başarılı olunması için yeterli kaynak oluşturulmalı.

3. Salgın hastalıkların kontrolü ve eradikasyonu için salgın hastalıklarla mücadele tazminat fonu oluşturulmalı.

4. Tarımsal Desteklemelere İlişkin Karar ve Tebliğ zamanında yayınlanmalı ve kaynak ayrılmalı.

5. Türkiye Zoonotik Hastalıklar Milli Komitesi daha etkin ve fonksiyonel çalışmalı.

6. İnsan ve hayvan sağlığı dikkate alındığında diğer meslek gruplarıyla multidisipliner çalışılmalı, bu kapsamda tek sağlık konsepti çalışmalarına hız verilmeli.

7. Tarım Sigortaları Havuzu (TARSİM) uygulaması yaygınlaştırılmalı.

8. Salgın ve vektörel hayvan hastalıkları ile ilgili eylem planları oluşturulmalı.

9. Ulusal aşılama programlarının eksiksiz yürütülmesi için gerekli önlemler alınmalı.

10. Veteriner hekimlik hizmetlerinin daha etkin ve hızlı yürütülebilmesi için Sağlık Bakanlığındaki Aile Hekimliği uygulamasına benzer bir yapı oluşturulmalı.

HEDEF 13- Veteriner sağlık ürünleri üreten yerli üreticilerin güçlendirilmesi.

STRATEJİLER

1. Yerli veteriner tıbbi ürünlerin üretimi artırılmalı ve kullanımı yaygınlaştırılmalı.


45

2. AB, OIE vs. standartlarında kalıntı ve diğer toksikolojik çalışmaları yürütecek kurumlar kurulmalı.

3. Genel Müdürlükçe yürütülen GMP, ruhsatlandırma ve farmakovijilans gibi faaliyetler bilimsel ve teknik altyapıya sahip bir merkeze devredilmeli.

4. İlaçlardaki yükselen fiyat oluşumlarının önüne geçilmesi için üretici toptan satış yerleri, parakende satış yerleri, veteriner ecza depoları, meslek örgütleri ve paydaş gruplarıyla komisyon oluşturulmalı ve tavan fiyat belirlenmeli.

5. Hayvanlara yönelik enfeksiyöz hastalıklara karşı yerli aşılar üretilmeli.

6. Özel sektör iş birliği ile aşı üretim merkezleri kurulmalı.

HEDEF 14- Veteriner sağlık altyapısının güçlendirilmesi.

STRATEJİLER

1. Veteriner hekim muayeneleri, laboratuvar teşhis ve analizleri ile reçeteye temel teşkil edecek diğer değerlendirmeler kayıt altına alınmalı.

2. Muayenesiz düzenlenebilen tavsiye reçetesinin ülkemizdeki durumu, hangi hastalıklarda veya veteriner tıbbi ürünler için düzenlenebileceği kurallara bağlanmalı.

3. Bakanlıkta çalışan uzman/doktoralı personelin özlük haklarında iyileştirmeler yapılarak üniversitelere geçişin önüne geçilmeli, gerekli görüldüğü takdirde Sağlık Bakanlığında olduğu gibi akademik çalışmalarına ve kadro tahsisine imkân sağlanmalı.

4. Sokak hayvanları konusunda paydaşlar (TOB il ve ilçe müdürlükleri, belediyeler, sivil toplum örgütleri) koordineli hareket etmeli, gerekirse ortak fon kurarak bakım besleme, veteriner hizmetleri bu fondan karşılanmalı, kısırlaştırılması sağlanmalı, kimliklendirilmesi tamamlanmalı.

5. Büyükşehir belediyelerinde Veteriner Hizmetleri Daire Başkanlıkları kurulmalı ve çalışmaya başlamalı.

6. Yaban hayvanları tedavi rehabilitasyon merkezlerinin sayısı artırılarak personel ve ekipman yönünden güçlendirilmesi sağlanmalı.

7. Özellikle yoğun kış koşullarının yaşandığı yerlerde yaban hayvanlarına gıda bırakılması çalışmaları artırılmalı.

8. Orman yangınları müdahele ekiplerinde veteriner hekimler bulundurulmalı.

9. Veteriner Hekimlikte Uzmanlık Eğitimi hayata geçirilerek uzman açığı giderilmeli.

10. Yönetmelik gereği kurulan uzmanlar kurulu toplanmalı, uzmanlık alan komisyonları oluşturulmalı, ihtiyaç duyulan alanlar dikkate alınarak uzmanlık sayısı arttırılmalı.

11. Veteriner İşleri Genel Müdürlüğü yeniden kurulmalı.

12. Hayvan hastalıkları ile mücadelede çalışacak personel sayısı arttırılmalı, serbest veteriner hekimler mücadele çalışmalarında kullanılmalı.


46

13. Hayvan Hastalık ve Zararlıları ile Mücadele Projesi bütçesine zoonotik hastalıklar ile mücadele için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı ve Büyükşehir Belediyelerince kaynak ayrılmalı.

14. Biyogüvenlik, koruyucu hekimlik ve eğitim çalışmaları ile tedavi harcamalarını minimum düzeye indirmeye yönelik çalışmalara ağırlık verilmeli.

15. Hayvan hastalıklarının klinik tanısı yanında laboratuvar desteği alması teşvik edilmeli.

16. Metabolik ve beslenme hastalıklarının prevalansı düşürülmeli.

17. Epidemiyolojik verilerin toplanması, odakların tespiti, kapasitesi belirlenmeli.

18. Aniden ortaya çıkan hastalıklarla ile ilgili mücadele metotları tanımlanmalı ve erken uyarı sistemini oluşturulmalı.

19. Biyogüvenlik önlemleri belirlenmeli ve denetlenmeli (Tek olarak konak hayvan, sürü bazlı önlemler, hastalık ve çevre).

20. Hastalıklarla mücadele ile hayvancılık destekleri entegre edilmeli.

21. Hayvan hastalıklarının kısa-orta ve uzun zamanlı kontrol ve eradikasyon programları hazırlanarak devlet politikası olarak desteklenmeli.

22. Hayvan ithal edilen ülkelerde bulunan hayvan hastalıkları literatür bazlı olarak belirlenmeli ve değerlendirilmeli.

23. Ülkemize gümrük girişi olan egzotik hayvanların türüne özgü sağlık sertifikası olmadan satışına izin verilmemeli, sağlık sertifikası düzenlenmesinde laboratuvar destekli tanı kontrolleri yapılmalı.

24. Ülkemizde il bazlı ihbarı mecburi hayvan hastalıklarının dışında kalan hastalıkların da envanteri çıkarılmalı.

25. Başta KKKA hastalığı olmak üzere vektörler ile mücadele programları oluşturulmalı, izlenmesi ve uygulanması için bir birim kurulmalı ve vektör kaynaklı patojenler izlenmeli.

26. Hayvan sağlığı ve veteriner tıbbi ürünler ile ilgili Avrupa Birliği ve Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü (OIE), FAO, FDA, USDA, Avrupa İlaç Ajansı, Avrupa Farmakopesi müktesebatı çerçevesinde hareket edilmesi sağlanmalı.

27. Veteriner fakültelerinin müfredatı günümüz ihtiyaçlarına göre yenilenmeli, Fakülte açmaya sınırlama getirilmeli asgari şartlar belirlenerek ilan edilmeli.

28. Veteriner tıbbi ürünlerinin reklamının yapılması ve rahatça her ortamda satılmasının önüne geçilmeli, tıbbi olmayan ürünlerin de tıbbi ürün gibi satışının önüne geçilmeli.

29. Yetkilendirilmiş (akredite) veteriner hekimlik aktif hale getirilmeli.

30. Veteriner sağlık ürünleri sektörüne yönelik mevzuatın ve uygulamasının temel amaçları halk sağlığı, hayvan sağlığı ve çevrenin korunması ile birlikte mutlaka sektöre yönelik idari yükün azaltılmalı, iç piyasa iyileştirilmeli, ülkemizdeki veteriner tıbbi ürünlerin varlığı ve çeşitliliği arttırılmalı.


47

31. Veteriner tıbbi ürün üretiminde kullanılan ithal edilen etken maddelerin yerli üretimi sağlanmalı.

32. Veteriner tıbbi ürünlerde değişikliklere ilişkin yönetmelik ve kılavuzlar yeniden değerlendirilmeli, bu düzenlemelerden kaynaklanan idari ve mali yük sektörün üzerinden alınmalı.

33. AB’de olduğu gibi, kalıntı izleme programlarında tespit edilen her bir veteriner tıbbi ürün kaynaklı kalıntı vakası farmakovijilans değerlendirmesine alınmalı, kalıntının nedenleri ve sonuçları kamuoyu ile paylaşılmalı; aşılamalar neticesinde oluşan anafilaksilerin farmakovijilans araştırma ve incelemeleri yapılarak hayvan varlığımızda ve bütçemizde oluşan ciddi kayıplar önlenmeli.

34. Veteriner tıbbi ürün için pazarlama izni, sınırsız bir süre için verilmeli.

35. AB, kovucu aktiviteye sahip madde içeren antiparaziterlerin veteriner tıbbi ürünlere dâhil olduğunu belirtmiştir. Bu nedenle hâlihazırda biyosidal olarak Sağlık Bakanlığınca ruhsatlanan bazı ürünlerin durumu yeniden değerlendirilmeli.

36. İlaç fiyatları ile birlikte iç piyasanın korunması ve izlenmesi için Bakanlık, Konsey ve STK’lar tarafından oluşturulacak ortak bir komisyon kurulmalı bu komisyon tavsiyeleri doğrultusunda gerekli düzenlemeler yapılmalıdır. İlaç fiyatlarının belirlenmesi ve iç piyasanın korunmasında: ülkemizde yatırım yapan ilaç üreticileri, depolar, klinikler, eczacılar ile yetiştiriciler arasında bir denge kurulmalı.

37. Bakanlık, Veteriner Fakülteleri, meslek örgütleri, yetiştirici örgütleri tarafından ülkemizde tedavi yoksunluğu bulunan hayvan hastalıkları ve hayvan türleri belirlenmeli. AR-GE destek planlarında bu hastalık ve türlere yönelik veteriner tıbbi ürünlere yer verilmeli.

38. Ülkemizde görülen viral, bakteriyel, fungal ve paraziter hastalık etkenleri ile hayvan sağlığı ve beslemesi için faydalı mikroorganizmaların tutulduğu milli koleksiyon merkezi oluşturulmalıdır. Merkez, ülkemiz araştırmacılarının ve sektörün kullanımına açık olmalı, araştırmacıların koleksiyona katkı vermesi teşvik edilmelidir.

39. AR-GE önceliklerine ülkemizin sahip olmadığı virus benzeri partiküller (VLP), rekombinant ürünleri, marker aşılar, subunit ve mutant aşılar gibi biyoteknolojik aşılar konulmalı.

40. Avrupa İlaç Ajansı tarafından veteriner aşılarına erişim başlığı altında uygulanan tedbirlerin tamamı ülkemizde uygulamaya konulmalıdır. Minör türler ve minör hastalıklar belirlenerek bunlara yönelik aşı ve ilaç ruhsatlandırılmasına başlanılmalı.

41. Veteriner tıbbi ürün kontrol merkezi için faaliyete geçilmelidir. Bu Merkez bünyesinde BSL-3 Deney hayvanları ünitesi kurulmalı, sektörün ve araştırmacıların kullanımına açılmalıdır. Merkez iyi laboratuvar uygulamaları (GLP) sertifikalı olmalı ve özel sektör ile araştırmacılar bu merkezde klinik çalışma yapabilmelidir. Hâlihazırda ilaç ve aşıların yapılamayan analizlerin tamamı yapılabilmeli, analizlerde yaşanan gecikmeler ve raf ömrü kayıpları önlenmeli.

42. Pazarlama izni ve farmakovijilans komisyonlarına veteriner fakülteleri dâhil edilmeli.


48

43. Veteriner tıbbi ürünlerin izlenmesi karekod, barkod ile tekil olarak gerçekleştirilmeli.

44. Veteriner hekim muayenehane, poliklinik ve hayvan hastanelerine aynı Genel Müdürlük altında ayrı daire başkanlıkları tarafından ruhsat ve perakende satış izni verilmektedir. Veteriner biyolojik ürünlerin muhafazası yönüyle de mevzuatta çelişki bulunması nedeniyle bu çelişki ortadan kaldırılmalı, konu ile ilgili Bakanlık kayıt sistemleri tek çatı altında toplanmalı.

45. Persiste (gizli) hayvan hastalıklarının belirlenmesine yönelik çalışmalar arttırılmalı.

46. Enstitülerdeki özellikle teşhis hizmetlerinde çalışan yetişmiş personelin üniversitelere kaçışının önünü kesmek amacıyla bu personellerin özlük haklarında düzenleme yapılmalı. Tarım ve Orman Bakanlığı bünyesinde Veteriner Sağlık Üniversitesi kurulmalı.

47. Aşıların etkinliğinin bağımsız olarak değerlendirildiği merkezler kurulmalı.

48. Uluslararası (UPOV sözleşmesi) ve ulusal mevzuat (Islahçı Hakkının Korunmasına İlişkin Kanun ve Yönerge) kapsamında faydalı buluş yapanlara (yeni bitki çeşidi ıslah eden vb.) verilen teşvikin Veteriner Kontrol/Şap Enstitülerinde araştırma sonucunda faydalı buluş (aşı, teşhis kiti, teşhis metodu geliştiren vb.) yapan personele de verilmesi için mevzuatta değişiklik yapılmalı.

49. Arıcılıkta ana arı üretim işletmelerinde sağlık denetimi artırılmalı ve ülkemize kaçak girişleri önlenmeli.

50. Veteriner hekimlik hizmetlerinin daha etkin ve hızlı yürütülebilmesi için Sağlık Bakanlığındaki Aile Hekimliği uygulamasına benzer bir yapı oluşturulmalı.

HEDEF 15- Laboratuvar hayvanları ile ilgili çalışmaların standardizasyonunun yapılması.

STRATEJİLER

1. Deney hayvanlarının mikrobiyolojik kalitesi ile ilgili yasal mevzuatı oluşturulmalı.

2. Laboratuvar hayvan araştırma tesisleri eğitiminin ve hayvanların genetik ve mikrobiyal standardizasyonu sağlanmalı.

49

Balıkçılık ve Su ÜrünleriKomisyon Raporu

Balıkçılık ve Su Ürünleri Komisyon Raporu

50

HEDEF 1- Su ürünleri ile ilgili iş ve hizmetlerin etkinliği, verimliliği ve rasyonelliğinin sağlanması.

STRATEJİLER

1. Su ürünleri ile ilgili tüm iş ve hizmetlerin (üretici örgütleri, işleme tesisleri, su ürünleri hastalıkları, balıklandırma, ithalat-ihracat, kontrol vb.) Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğünün sorumluluğunda toplanması.

2. Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğünün uluslararası etkinliğinin artırılması.

3. Kamu/üniversite/STK/özel sektör iş birliğinin artırılması.

4. Su ürünleri faaliyetleri kapsamında vergi indirimi ve girdi fiyatlarını hafifletici önlemlerin alınması.

5. Su ürünleri veri toplama sistemindeki yetersizliklerin giderilmesi.

6. Küçük ölçekli ve geleneksel balıkçı, üretici ve işletmelerin desteklenmesi.

7. Üretici örgütlerinin su ürünleri yönetiminde ve pazarlamasında daha çok rol alması.

8. Su ürünleri konusunda yasal mevzuatlardaki yetki kargaşasının önlenmesi.

HEDEF 2- Sürdürülebilir su ürünleri avcılığının sağlanması.

STRATEJİLER

1. Kanun değişikliği sonrasında ikincil mevzuatın güncellenmesi.

2. Yasa dışı (illegal) avcılığın önlenmesi.

3. Uluslararası sularda ve başka ülke kara sularında Türk balıkçılar tarafından yapılan avcılığın desteklenmesi.

4. Avcılıkta kota uygulamasına geçilmesi.

5. Bölgesel balıkçılığın uygulanması.

6. Av araçları standardizasyonu ve envanter oluşturulması.

7. Karaya çıkış noktalarındaki balıkçılık idari binalarının daha etkin hale getirilmesi ve sayısının artırılması.

8. Karaya çıkış noktaları, su ürünleri kooperatifleri ve endüstriyel balıkçı gemilerinde su ürünleri konusunda lisans düzeyinde eğitim almış mühendislerin istihdam edilmesi.

9. Av araçlarına göre hedef dışı av ve ıskarta oranlarının belirlenmesi, bu oranları azaltacak seçici araç ve yöntemlerin uygulamaya alınması.

10. Av baskısının azaltılması için av gücünün düşürülmesi.

11. Balıkçı gemisi geri alım programının devam ettirilmesi.

12. Amatör avcılıkta izleme sistemi başlatılması.


51

13. Avlanan su ürünlerini işleyecek fabrika gemilerinin desteklenmesi.

14. Koruma alanlarının uluslararası kabul edilebilir seviyeye getirilmesi.

HEDEF 3- Yetiştiricilikte sürdürülebilirliğin sağlanması, üretim ve verimliliğin artırılması.

STRATEJİLER

1. Potansiyel yetiştiricilik alanlarının planlanması ve yatırıma hazır hale getirilmesi.

2. Mevcut tesislerde kapasite kullanım oranının artırılması.

3. Finans kaynaklarına ulaşımda ve yararlandırılmasında kolaylık sağlanması.

4. Kapalı devre yetiştiricilik sistemlerinin yaygınlaştırılması.

5. Kabuklu, çift kabuklu ve yumuşakça yetiştiriciliğinin geliştirilmesi.

6. Kullanılan suyun arıtılması için yatırım ve enerji giderlerinin desteklenmesi.

7. Deniz ve barajlardaki yetiştiricilik işletmeleri için kıyılarda yükleme, boşaltma, lojistik, aşılama vb. ihtiyaçlar için alan ve imkânların sağlanması.

8. Biyoteknoloji ve ıslah çalışmalarının yaygınlaştırılması ve desteklenmesi.

9. Su ürünleri hastalıkları bölgesel laboratuvarlarının kurulması, hastalık risk analizi ve yönetim planlarının geliştirilmesi.

10. Su ürünleri hastalıklarına karşı aşılama programları oluşturulması.

11. Alternatif su ürünleri türleri de dâhil olmak üzere kuluçkahane ve yavru üretim altyapısının geliştirilmesi.

12. Su bitkilerinin üretim ve yetiştiriciliğinin geliştirilmesi.

13. Polikültür yetiştiriciliğinin geliştirilmesi.

14. Alternatif ve yeni türlerle birlikte, omnivor ve herbivor su ürünleri türlerinin yetiştiriciliğinin geliştirilmesi.

15. Tarıma dayalı su ürünleri ihtisas organize sanayi bölgelerinin oluşturulması.

16. Organik su ürünleri yetiştiriciliği ve iyi tarım uygulamalarının teşvik edilmesi.

17. Sürdürülebilir yetiştiricilik tekniklerinin kullanılması ve desteklenmesi.

HEDEF 4- Su ürünleri kaynaklarının korunması, geliştirilmesi ve sürdürülebilir işletilmesi.

STRATEJİLER

1. Kamu kaynaklarının etkin kullanımı ve verimliliğin sağlanması için ülkesel balıklandırma faaliyetlerinin geliştirilerek tek elden yürütülmesi.

2. Sucul biyoçeşitliliğin korunması ve sürdürülebilirliğinin sağlanması.

3. İstilacı türlerle etkin mücadele yapılması.


52

4. İklim değişikliği eylem planının ve su ürünlerine olası etkilerine yönelik politikaların geliştirilmesi.

5. Su kaynaklarına müdahale ve yapılaşmaların sucul ekosisteme olan olumsuz etkilerinin önlenmesi.

6. Balıkçı barınaklarının modernizasyonu için imar planlarının hazırlanması, yapısal sorunlarının giderilmesi alt ve üstyapı ihtiyaçlarının tamamlanması.

7. Su ürünleri kaynaklarının korunması için kirlilik ve çevre izleme çalışmalarının yürütülmesi.

8. Tür koruma eylem planları yapılarak hayata geçirilmesi.

9. Balık dışı kaynakların kullanımının geliştirilmesi.

10. Sucul biyoçeşitliliği ve kaynakları koruma bilinci ve farkındalığın artırılması.

HEDEF 5- Su ürünleri işleme, değerlendirme ve pazarlama sektörünün geliştirilmesi.

STRATEJİLER

1. Su ürünlerinde markalaşma ve coğrafi işaretlemenin yaygınlaştırılması.

2. Su ürünlerinde denizden/çiftlikten sofraya kadar izlenebilirliğin sağlanması.

3. Balık tüketiminin artırılması ve pazarlanmasına yönelik desteğinin sağlanması, görsel ve yazılı medyadan etkin yararlanılması, anasınıfından başlamak üzere su ürünleri tüketim alışkanlığı kazandırılmasına yönelik eğitim faaliyetleri yürütülmesi ve yaygınlaştırılması.

4. Su ürünleri pazarlamasında ulusal ve uluslararası rekabet gücünün artırılması.

5. Tüketime hazır su ürünlerinin çeşitlendirilmesi.

6. Avlanan ve yetiştirilen su ürünlerinin katma değeri yüksek işlenmiş ürün olarak pazarlanması.

7. Uluslararası kalite ve gıda güvenliği sertifikasyon belgelerine sahip olunmasının teşvik edilmesi.

8. İşleme atıklarının etkin bir şekilde değerlendirilmesi.

HEDEF 6- Su ürünlerinde AR-GE ve inovasyon faaliyetlerinin artırılması.

STRATEJİLER

1. Su ürünleri stoklarının belirlenmesi ve izlenmesi.

2. Balık beslemede alternatif yem ham maddelerinin geliştirilmesi.

3. Sürdürülebilir yetiştiricilik tekniklerinin geliştirilmesi.

4. Sosyoekonomik araştırmaların arttırılması.


53

5. Hedef dışı ve ıskarta türlerin avcılığının azaltılmasına yönelik AR-GE çalışmalarının yürütülmesi.

6. Alternatif ve yeni türlerin kültüre alınması için AR-GE çalışmaları yapılması.

7. Su ürünleri kaynaklarının izlenmesinde Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS), Bilgi ve İletişim Teknolojileri (BİT) kullanımına yönelik çalışmalar yürütülmesi.

8. İnsan tüketiminde kullanılmayan su ürünlerinin ve su ürünleri artıklarının değerlendirilmesine yönelik AR-GE çalışmaları yapılması.

9. Su ürünleri hastalıklarına karşı yerli aşı ve ilaçların geliştirilmesi.

10. Su ürünleri üretiminde yerli teknolojinin geliştirilmesi.

11. Su ürünleri üretiminde alternatif ve yenilenebilir enerji kaynağı (dalga, akıntı, rüzgâr, güneş enerjisi vb.) kullanımının geliştirilmesi.

12. Su ürünleri gen kaynaklarının belirlenmesi ve ıslahı ile ilgili çalışmalar yapılması.

13. Tür bazında risk planlarının yapılması.

14. Su ürünlerinde Endüstri 4.0 ve Tarım 4.0 uygulamalarının kullanımının artırılmasına yönelik AR-GE faaliyetleri yürütülmesi.

15. Su ürünleri eğitiminin niteliğinin artırılması ve nitelikli genç araştırmacı yetiştirilmesi.

16. AR-GE için fon kaynaklarının çeşitlendirilmesi ve artırılması.

17. Yürütülen AR-GE çalışmaları ve sonuçlarının ortak bir veri tabanında toplanması ve paylaşımı için bir veri paylaşım sistemi geliştirilmesi.

55

Tarımsal Girdiler ve FinansmanKomisyon Raporu

Tarımsal Girdiler ve Finansman Komisyon Raporu

56

HEDEF 1- Tarım orman girdisi bitkisel ve hayvansal gen kaynaklarının (biyogüç) sürdürülebilir kullanımını sağlamak.

STRATEJİLER

1. Nitelikli havza ve ekosistemlerde biyo çeşitliliği korumak.

2. Entegre tarım işletmelerini özendirmek.

Konuyla ilgili AR-GE çalışmalarını desteklemek.

HEDEF 2- Tarım orman girdileri kullanımında verimliliği arttırmak.

STRATEJİLER

1. Verimlilik analizleri ve girdi kullanımına yönelik karar destek modelleri geliştirmek.

2. Hassas tarım uygulamalarını ve akıllı tarım sistemlerini yaygınlaştırmak.

Arazi, iş gücü, sermaye ve toplam faktör verimliliğini arttırmak yönünde izleme ve değerlendirme yapmak.

Girdiler için ikame (alternatif) uygulamaları (iş gücü-makine vb.) araştırmak.

Ölçek uygulamalarının avantajları için arazilerin birlikte kullanımları konusunda işletme modelleri geliştirmek.

Bölgesel etkinlik ve verimlilik analizleri yapmak.

Tarımda israf ve kayıpları azaltmak.

HEDEF 3. Tarım orman girdilerinde yerli kaynaklara dayalı üretimi arttırmak.

STRATEJİLER

1. Yerli kaynaklarla yeni ve yenilikçi girdiler üretmek.

2. Ön koruyucu mühendislik gibi yerli kaynaklara dayalı yeni yöntemleri geliştirmek.

Akıllı tarım uygulamaları ile dozundan fazla gübre, su, ilaç kullanımlarını kontrol altına almak.

Yerli kaynaklara dayalı kimyevi, organik ve organomineral gübre üretimlerini teşvik etmek.

Yerli kaynaklarla üretilen ön koruyucu ürünlerin uygulanması ve yeni ürünlerin üretilmesini teşvik etmek.

Yerli kaynaklardan etken maddelerin üretilmesine yönelik AR-GE çalışmalarını desteklemek.


57

HEDEF 4- Girdi yönetiminde bütüncül yaklaşımı koordine etmek.

STRATEJİLER 1. Girdilerin entegrasyonu, paydaşların etkileşimi ve alt sektörlerin optimum

kombinasyonlarını sağlamak. 2. Sürdürülebilir yenilikçi girişimcilik ekosistemleri oluşturmak. 3. Teknoloji-Tarım Orman Su ürünleri Tarım (T-TOST) sisteminin kombinasyonunu

sağlamak.

Kamu-üniversite-sivil toplum-özel sektör iş birliğini artırmak.Toprak-su-tohum ve toprak-su-enerji ilişkisinde optimizasyonu sağlamak.

HEDEF 5- Tarım orman sektörünün yetişmiş insan kıymetleri ihtiyacının karşılanmasında sürekliliği sağlamak.

STRATEJİLER

1. III. Tarım Orman Şûrası’nın hazırlığı için https://sura.tarimorman.gov.tr/Gorus çalışma benzeri http://uzman.tarimorman.gov.tr/gorus şeklinde üreticilerin sorularını uzmanlara soracakları bir web sitesi ve karar destek modeli geliştirmek.

2. Tarım ve Orman Bakanlığına bağlı Ziraat Meslek Liselerini yeniden açmak.

3. Meslek lisesi ve üniversite öğrencilerine yönelik İŞKUR destekleriyle staj uygulamaları, işbaşı uyum eğitimleri ve mesleki eğitim konularında paydaşlar iş birliğindeki eğitim programlarının TİGEM işletmelerinde uygulanmalarını desteklemek.

4. Bakanlığın ilgili birimlerinde çalışan teknik elemanların araştırmacı olarak etkin çalışmalarına fırsat sağlamak.

Eğitimli üreticiler ile bilgiye dayalı tarım orman sektörü için çiftçi eğitimine önem verecek şekilde eğitim, araştırma ve yayım faaliyetlerinin birlikte ele alındığı ve kamu-üniversite-sivil toplum paydaşlarının birlikte yürütücü oldukları iş birliği zemini ve işletmeciliğinde AR-GE - ÜR-GE entegrasyonu programları yürütmek.

Orta öğretim okullarındaki lise öğrencilerine yaz aylarında 1-2-3 aylık sürelerle tarım orman sektörlerinde, ücret ödenerek uygulamalı yaz okulu kurslarını teşvik etmek.

Tarım ve Orman Bakanlığı, ilgili fakülteler ve Milli Eğitim Bakanlığı iş birliği ile çocuk ve gençlerin tarıma ilgilerini artıracak tanıtım ve eğitim programları düzenlemek.

Meslek lisesi mezunları ile üniversite mezunlarının tarım orman sektörlerindeki girişimciliklerine hibe vermek, mentör uygulamaları ve AR-GE faaliyetlerini desteklemek.

Mesleki ve teknik liseler ve tarım orman ile ilgili yükseköğrenimde yurt dışı iş birliklerini arttırmak, uluslararası tarım orman eğitim programlarını yaygınlaştırmak.


58

Mesleki eğitimler ve sonrasında yapılacak sınavlarda başarılı olanlardan oluşacak uzman ekibin (Kamu-araştırma enstitüleri + üniversiteler-tarım, orman, su ürünleri vb. + Özel sektör-tohum, gübre, ilaç, yem, damızlık, fide, fidan, akıllı tarım teknolojileri vb.) güçlü bir mesleki dayanışma ile bilgi paylaşımlarını sağlamak.

HEDEF 6- Tarım orman girdilerinin maliyetlerini azaltmak.

STRATEJİLER

1. Arazi kullanımında kurumsal kaynak planlamasına geçmek.

2. Arazinin tahsisinde sektörler ve hedef gruplar düzeyinde optimizasyon çalışmaları yürütmek.

3. Kaynakların fırsat maliyetini hesaplamak, kaynak verimliliği ve etkinliğini sağlamak için çok amaçlı kullanımları belirlemek.

4. Tarımsal yayım faaliyetlerini yaygınlaştırmak.

5. İş gücü-makine ikamesinde tarımsal mekanizasyona önem vermek.

6. Minimum maliyetli yem kombinasyonlarını ve yerli ham madde ikamelerini yaygınlaştırmak.

7. Arazi kullanımında orman içi odun dışı tarımsal ürünler üretimine müsaade etmek.

8. İlaç, gübre, su gibi girdilerin optimum düzeyde kullanımını sağlamak.

9. Su kaynaklarının su ürünleri, enerji ve sulama şeklinde çok amaçlı kullanımını sağlamak.

10. İşletmelerin yıllık faaliyet sonuçlarına göre analizlerini yapmak ve buna göre kaynak kullanım etkinliği ile işletme başarılarını belirlemek.

11. Tarım makineleri kullanım maliyetlerinin minimizasyonu için ortak makine kullanımlarını teşvik etmek.

12. Kamu-üniversite-yerel yönetim-sivil toplum iş birliği (KÜSİ) için tarım orman sektöründe Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından uygulanan KÜSİ modeli bir çalışmayı başlatmak.

13. Bentler inşa edilerek yağış sularını kışın biriktirilip yaz aylarında tarımsal sulamada kullanmak.

Arazi varlığını kayıt altına almak.

Çiftçi Kayıt Sistemi’ni, işletmelerde envanter çıkarmayı ve faktör-faktör ve faktör-ürün düzeyini ortaya koymayı sağlayacak şekilde genişletmek.

Doğal kaynakların korunması ve sürdürülebilirliğini sağlamak.

Finansman ödemelerinin takibini ve etki analizlerini yapmak.

Boğa evleri-suni tohumlama programlarını iyileştirmek.


59

Aşı ve kit geliştirmek.

Kombine ırkları yaygınlaştırmak.

Embriyo transferi uygulamalarındaki aksaklıkları araştırmak için çalışmaları yaygınlaştırmak.

Hayvan içme suyu göletleri yaparak hayvanların mera ve yaylaklardaki su bulma sorununu çözmek.

Geleneksel tarım, iyi tarım uygulamaları, hassas tarım ve akıllı tarım için girdi kombinasyonlarını belirlemek.

Havzalar bazında hangi hayvancılık faaliyetlerine yer verileceğini belirlemek.

Hayvan refahı ve hayvansal üretim dengesini sağlamak.

Fırsat maliyetlerine göre girdilerin kullanımlarını belirlemek.

İleri teknoloji düzeylerine göre girdi kullanımlarını belirlemek.

İşletmelerin kapasite arttırma ve modernizasyon çabalarını desteklemek.

İşletmelerde kullanılan arazi, iş gücü, sermaye, girişimcilik gibi girdilerin getirilerini hesaplamak, girdi kombinasyonları, optimum girdi kullanımı ve girdi-ürün için fırsat maliyetlerini hesaplamak. Buna göre bölge ve havzalar bazında işletmelerde ihtisaslaşma ve tipolojileri belirlemek.

İşletmelerin planlanması için alternatif üretim faaliyetleri ile kısıtlara ait verileri sağlamak.

Alivre satışları sigortalı sözleşmeli yetiştiricilik şeklinde Endüstri 4.0 uygulamalarıyla yapmak.

Ahır ve ağıl gibi yapıların teşviki yanında basit alet-makinelerle yatırım yapmış işletmelerde sağım sistemi gibi hijyen konularında sorun olmaması şartıyla hayvan alımlarını desteklemek.

İşletmelerde kârın maksimizasyonu yanında etik, ekolojik ve eğitim konularında da optimizasyon için düzenlemeler yapmak. Bunun için işletmelere çevre koruma desteği vermek.

Sektörde kümelenme, AR-GE - ÜR-GE’nin birlikte yürütüldüğü projeleri öncelikli desteklemek.

İşletmeleri mevcut teknoloji düzeyine ve ileri teknoloji düzeyine göre planlamak.

Hayvan hareketlerini ve hayvan sevkiyatı sınırlarını belirlemek.

Desteklemelerden kesintiler ve üye aidatları konusunda üreticiler lehine düzenlemeler yapmak.

Tarım orman paydaşı kurum ve kuruluşların görev tanımlarını yeniden yapmak.

Organizasyon çalışmaları şeklinde bölgesel iş birlikleri, uluslararası kuruluşlarla iş birliği, AR-GE ile üretim alanını birleştirme modelleri uygulamak.


60

HEDEF 7- Tarım orman sektöründe teknoloji kullanımını yaygınlaştırmak.

STRATEJİLER

1. Donanımlara uygun yerli yazılım uygulamalarını geliştirmek.

2. Hassas tarım teknolojilerini ve akıllı tarım uygulamalarını yaygınlaştırmak. Arazi varlığı için kurumsal kaynak planlaması (ERP) sistemini kurmak.Üretici performanslarının maksimum kılınması için İnsan Kaynakları Yönetimi (HRM) sistemini kurmak.

HEDEF 8- Tarım orman sektörünün girdi altyapılarını geliştirmek.

STRATEJİLER

1. Tarım orman sektörünün girdi altyapılarını modernize etmek.

2. Tarım orman sektörünün bütüncül yaklaşımla kaynak kullanım etkinliğini arttırmak için arazi kadastro işlemlerini revize etmek.

3. Su ve iş gücünden tasarruf sağlayan yenilenebilir enerji kaynaklarını kullanan otomasyon sistemlerini yaygınlaştırmak.

4. Tarım orman sektörünün çiftlik sistemleri şeklinde optimizasyonu ve elektronik uygulamalarıyla otomasyonu şeklinde tip işletmeler kurmak.

Tarımsal altyapının düzenlenmesi için köyler, ilçeler, iller, havzalar ve tarım bölgeleri ölçeğinde kaynakları tespit etmek ve sürdürebilirlik kaynak planlaması şeklinde çevre düzeni planlarını hazırlamak.

Tarımsal pazarlama altyapılarını (yöresel ürün satış pazarları, şehirlerarası yollarda köy pazarları, e-pazarlama, lojistik tarım köyleri vb.) tamamlamak.

Arazi içi yolları yapmak.

Çiftlik Muhasebe Veri Ağı’nı tüm illere yaygınlaştırmak ve muhasebeyi bilanço esasında geliştirmek.

Bir yandan entegre işletmeciliğini özendirirken diğer yandan da aile işletmeciliğini koruma şeklindeki altyapı düzenlemelerini yapmak.

Meraların korunması, ıslahı ve sürdürülebilir kullanımları için yatırımlar yapmak.

Yerli hayvan ırklarının korunması ve ıslahı için yatırımlar yapmak.

Doğu ve İç Anadolu iklimine uygun küçükbaş hayvancılık çiftlikleri kurulmasını teşvik etmek.


61

HEDEF 9- Girdi kullanımlarını yerinde yönetmek.

STRATEJİLER

1. Kontrol stratejisini kontrol mühendisliği seviyesine getirmek.

2. Entegrasyon ve bunun kontrol standartlarını belirlemek (Tarıma bağlı sanayiler-tarım-tarıma dayalı sanayiler ve diğer ilgili sanayiler şeklindeki süreçleri belirlemek).

3. Tarım orman faaliyetlerinin sürekliliğine yönelik bilgi sistemlerini geliştirmek.

4. Girdilerin üretimden son tüketime kadar izlenebilirliğini sağlamak.

Yerinde kontrol yapmak ve pazar denetimlerini arttırmak.

Bitki koruma ürünleri ve veteriner ilaçlarının kullanımını kontrol etmek.

Çiftçilerin elindeki zirai mücadele aletlerinin düzenli aralıklarla kontrolü ve kalibrasyonunu sağlamak.

Hayvan pazarlarına belgesiz hayvan girişlerini kontrol etmek.

Tarım orman sektöründe bilgi ve iletişim, raporlama, kayıt ve dosyalama sistemi, hata, usulsüzlük ve yolsuzluklar şeklinde bilgi ve iletişim sistemi geliştirmek.

Tarım orman sektörünün izleme standartlarını (iç denetim, dış değerlendirme) geliştirmek.

HEDEF 10- Dünya girdi pazarlarındaki rekabetimizi arttırmak.

STRATEJİLER

1. Girdi pazarlama altyapılarını geliştirmek.

2. Havza bazlı çiftlik sistemlerinin optimizasyonu+otomasyonu+nesnelerin internetini yaygınlaştırmak.

3. Kurumsal iletişim ile pazarlama yapmak suretiyle dünya pazarlarındaki rekabet şansını arttırmak.

4. Uluslararası markalar oluşturmak.

HEDEF 11- Girdi kullanımından kaynaklanan çevre kirliliğini minimize etmek. STRATEJİLER

1. Tarım orman sektöründe döngüsel yaklaşımla sıfır atık uygulamalarını yaygınlaştırmak.


62

2. Doğal kaynaklar ve çevre/ AR-GE ve inovasyon çıktıları-tarıma bağlı sanayiler (girdi sanayileri)- üretim (tarım, orman, su ürünleri), bölüşüm-dağıtım-tüketim-geri dönüşüm-kaynaklar döngüsünde işletme, havza, bölge vb. ölçeklerde çalışarak bilgiye dayalı kalkınma için kültür, bilgi, bilim, teknoloji, inovasyon ve inovasyonla kalkınma şeklindeki süreci havza bazlı başlatmak.

AR-GE ve inovasyon faaliyetleri için sektör kümeleri, ağlar ve iş birliği + agro ekolojik parklar + çiftlik sistemleri-agribusiness-yaşam döngüsü şeklinde stratejik planlar ve operasyonel planları hazırlamak ve uygulamak.

Tarım orman sektörünün iş çevresinde (kültür, çalışanlar, işverenler), görev çevresinde (yerel yönetimler, STK), strateji çevresinde (uluslararası organizasyonlar) etkileşimle entegre tarım işletmeciliği, konsentrik büyüme, döngüsel ekonomi, biyo sektörler ve biyoekonomi şeklindeki süreci hızlandıracak sevk ve idareyi kurmak. Böylece tarım orman sektöründe biyosektörler ve biyoekonomi aşamasında doğa (arazi, iklim ve biyogüç) ve çevrenin korunduğu sürdürülebilir biyo sistemleri inşa ederek tamamen biyolojik girdi kullanılan üretimi inşa etmek. Söz konusu sürece bütüncül yaklaşımla hizmet edecek şekilde Tarım Orman Sektörü Sevk ve Organizasyon Enstitüsü kurmak veya Tarım Orman Bakanlığı Kalite Kurulunu oluşturmak. Burada sektörün AR-GE alanı ile üretim alanı planları, programları ve projelerinin uygulanmasında izleme, değerlendirme ve etki değerleme ağırlıklı hizmet sunmak.

HEDEF 12- Kredi ve finansmana erişimi kolaylaştırmak, çeşitlendirmek ve etkilerini değerlendirmek.

STRATEJİLER

1. Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu kapsamında, hayvan, ağaç, işletme, emtia vb. varlıkların teminat olarak kullanılmasına yönelik sicil altyapısını hem yasal hem pratik olarak uygulanabilir hale getirmek.

2. Kooperatiflerin öz kaynak ve ortak sayılarını dikkate alarak gerekirse çeşitli fonlar da kullanılmak suretiyle alternatif finansman kaynaklarından faydalanmalarını sağlamak.

3. Mikro ve küçük ölçekli işletmelerin girdilere, finansmana ve pazara erişimlerinin kolaylaştırılmasında önemli bir enstrüman olan sözleşmeli üretim modeli ile ilgili düzenlemeleri günün gereklerine göre yeniden tasarlamak.

4. Tarımsal örgütlenme ve kooperatifçilikle ilgili yasal altyapının yeniden tasarlanması suretiyle bu örgütleri yapısal ve finansal açıdan güçlü, şeffaf, denetlenebilir hale getirmek.

5. Faiz hassasiyeti bulunan üreticilerin ihtiyaçları da gözetilmek suretiyle faaliyetlerini katılım temelli olarak da yürütebilecek bir kooperatif bankacılığı sistemi oluşturmak.

6. Üreticilerin kâr marjını korumaya yönelik gelir sigortası uygulamalarını devreye almak.


63

7. Kredi Garanti Fonu (KGF) tarafından tarım sektörüne yönelik sağlanan ürünler yanında sektöre özgü bir tarımsal/kırsal kredi garanti mekanizması oluşturmak.

Finansmana erişimin sağlanabilmesi için tarımsal faaliyetlerin kayıtlılığın arttırılması amacıyla gerekli önlemler almak.

Ülkemizde uygulanmakta olan tüm hibe, teşvik, destekleme, sübvansiyon uygulamalarını sosyal ve ekonomik olarak ayırmak, her iki grup uygulamayı kendi dinamiklerine göre kurgulamak.

Örgütlenmeyi ve sözleşmeli üretimi desteklemek ve klasik sözleşmeli üretim modellerinin yanı sıra kooperatifler aracılığıyla kâr paylaşımı esasına dayalı uygulamaları teşvik etmek.

Tarımsal değer zinciri içerisinde kooperatiflerin etkinliğini arttırmak.

Halen gelişmekte olan lisanslı depoculuk uygulamasını küçük ölçekli çiftçilerin daha fazla yararlanmasına imkân sağlayacak şekilde geliştirmek.

HEDEF 13- Tarım orman sektöründe girişimcilik kapasitesini güçlendirmek.

STRATEJİLER

1. Tarım orman sektöründe sürdürülebilir yenilikçi girişimcilik ekosistemini kurma sürecini hızlandırmak.

2. Geleneksel girişimciliği AR-GE ve inovasyon faaliyetleri ile devam ettirerek tekno girişim, eko girişim, biyoekonomi girişimciliği, inovasyon girişimciliği ve sürdürülebilir yenilikçi girişimcilik ekosistemi şeklindeki programlarla desteklemek.

HEDEF 14- Girdi kullanımında dönüşümü hızlandırmak.

STRATEJİLER

1. Yerli kaynaklardan girdi üretimini tarıma bağlı sanayiler şeklinde güçlü bir sanayiye dönüştürmek.

2. Girdiler için AR-GE ve inovasyon yapılarının kurulmasıyla tarım orman sektöründe AR-GE alanı ile üretim alanını bir süreç şeklinde tasarlayarak, “tarımsal girdiler sanayisini güçlendirmek” – “tarım, orman, su ürünleri ve teknoloji üretimini geliştirmek” – “tarıma dayalı sanayilerin rekabet gücünü arttırmak” ve “kırsal turizm altyapılarını tamamlamak” şeklindeki entegre yaklaşımıyla tarım orman sektörünün yatay ve dikey büyümesine karar destek ve iş geliştirme modelleri uygulayarak “mükemmeliyet merkezi” olma sürecinde iyileştirme çemberini uygulamak.


64

HEDEF 15- Tarım orman girdilerinin yönetiminde hızlı şekilde Tarım 4.0 aşamasına ulaşmak.

STRATEJİLER

1. Tarım orman sektöründe kaynaklar-girdiler (tarıma bağlı sanayiler) sürecinin yönetiminde girdi-girdi, girdi-ürün, ürün-ürün uygulamalarının ilke ve prensiplerini kullanarak:

2. Seviye 1. Tarım (birincil faaliyetler)

3. Seviye 2. Tarımsal sanayi (tahıl, yumru, et, süt, meyve sebze, …)

4. Seviye 3. Sanayi (gıda+diğer, karışım+katkı)

5. Seviye 4. Endüstri 4.0 (mal+hizmet+nesnelerin interneti)

6. Seviye 5. Portföy (değer zincirinin tüm bileşenlerinde tamamlamak)

7. Seviye 6. Endüstriyel liderlik (maliyet, pazarlama, kaynak ve hizmet kombinasyonu liderliği)

8. Seviye 7. Mükemmeliyet merkezleri aşamalarındaki gelişmeyi kümeler ve ağlar şeklinde tüm paydaşlar için farkındalık, algı, kavrama, analiz ve sentez aşamalarında eğitim faaliyetleri ile yürütmek.

Tarım havzaları bazında Evren + Hayat + Kâr dengesinde ürün, teknoloji ve politikalar geliştirilmesiyle tarım orman sektöründe optimizasyon + otomasyon + nesnelerin interneti şeklinde somut uygulamalar gerçekleştirmek.

HEDEF 16- Tarım orman sektörünün sosyal yapılarını güçlendirmek.

STRATEJİLER

1. Tarım orman sektöründe Toplum 5.0 uygulamalarına hazırlık düşünüldüğünde kırsal alan yönetiminde “sosyal yapı ekonomik yapıyı belirler” anlayışıyla Sosyal Programları başlatmak.

2. Topluluk Eğitim Programları (Çocuk programı, Gençlik programı, Aile programı) başlatmak suretiyle sosyalleşmeyi hızlandırılmak.

3. Doğayı (arazi, iklim, biyogüç) var olan büyük bir değer gören ontolojik yaklaşımla ele almak.

4. Sağlık programını sağlıklı gıda ve sağlıklı çevre şeklinde yaygınlaştırmak. Çok iyi hastaneler yanında sağlıklı gıda ve sağlıklı çevre anlayışıyla doğal ve sosyal dengede yaşayan sağlıklı toplum oluşturmak. Beslenme bozuklukları, çevreden etkileşimle oluşan enfeksiyon hastalıkları, aşırı ilaç tüketimi, toplumsal etkileşimle ortaya çıkan ruh hastalıkları, gıda sağlığı ve güvenliği yanında sürdürülebilir ekosistemler oluşturmak.


65

Doğa Programı başlatmak. Bunun iklim, doğa, tarım ve çevre programı şeklinden ziyade Doğa Programı şeklinde bütüncül yaklaşımı tercih etmek.

Tarım orman sektörünün Toplum 5.0 Mühendislik Programını (sistem mühendisliği) başlatmak. Bu anlayış beşer olan insanın doğal ve sosyal dengede sağlıklı yaşamasının mühendisliğini içermektedir. Bunun için doğayı arazi, iklim ve biyogüç şeklinde büyük değerler olarak değerleme (kıymet takdir etme) ve yapılacaklar için önceden ön etki analizi ve toplulukların farkındalık, algı, kavrama ve sentez sürecinde yapabilmeyi yaşatma şeklindeki ilerlemeyi koordine etmek.

HEDEF 17- Arazi vasıflarını (toprak, su, çayırlar, meralar, plantasyonlar-orman-fundalık, madenler, dağlar, ovalar) korumak ve sürdürülebilir bir şekilde kullanmak.

STRATEJİLER

1. Kadastro çalışmalarının yenilenmesi ve orman vasfını kaybetmiş araziler ile fundalıklarda odun dışı tarımsal ürünler üretimine izin verilmesi.

2. İklim konusunda sürecin (Etkileri azaltma, uyum, elastikiyet, teknoloji, sistem) arazi vasıflarının korunması şeklinde yönetilmesi.

3. Sürdürülebilir yenilikçi girişimcilik ekosistemlerin oluşturulması.

HEDEF 18- Tarım orman sektörünün girdileri konusunda kayıtlı ekonomiye geçişi sağlamak.

STRATEJİLER

1. Arazi toplulaştırma çalışmalarını hızlandırmak.

2. Arazi bankacılığı uygulamalarını başlatmak.

3. Tarım orman sektöründe dijitalleşmeyi hızlandırmak.

4. Kadastro uygulamalarını mülkiyet durumlarını esas alarak güncellemek.

Kayıt sisteminin geliştirilmesi ve kayıt dışılığın önlenmesi.

Tarım orman sektöründe kayıt, envanter, analiz ve planlama ile ilgili süreç yönetimi.

İstatistiksel bölge ve ürün sınıflandırmasına göre tarımsal girdilerle ilgili veri tabanını güçlendirmek.

Akıllı tarım uygulamalarına geçmek ve teknolojinin kullanımını yaygınlaştırmak.

Bilgi ve teknolojiye dayalı çiftlik sistemlerini geliştirmek ve yaygınlaştırmak.

Çiftlik Muhasebe Veri Ağı (FADN) işletme analizleri ve planlama uygulamalarını yaygınlaştırmak.


66

HEDEF 19- Tarım orman sektörünü gençler için cazip hale getirmek ve iş gücü verimliliğini arttırmak.

STRATEJİLER

1. Kırsal kesimdeki yaşam koşullarını, sosyal güvenlik uygulamalarını ve refah seviyesini iyileştirmek için süreç yönetimi yapmak.

2. Tarımsal iş gücü arz-talep dengesini sağlamak.

3. Genç iş gücünün tarımda istihdamını teşvik etmek.

4. Kırsal kesimden şehirlere göçü azaltarak genç nüfusun tarımda istihdamını sağlamak.

5. İlerleyen teknolojilerle birlikte atıl kalan iş gücünü eğitim ile teknolojiyi kullanabilen iş gücüne dönüştürmek.

6. Havza bazlı destekleme modelleri ile hangi üründe hangi dönemde ve hangi niteliklerde ne kadar iş gücüne ihtiyaç olduğunu belirlemek.

7. Türkiye’nin tarım kültürü, mesleki birikimi ve yetişmiş insan gücünü dikkate alarak kamu-üniversite-sivil kuruluşlar iş birliğinde tarım orman paydaşları arasındaki etkileşimi ve örgüt kültürünü geliştirmek.

8. Çiftçilerin tarımsal üretim tecrübeleri için veri, veri madenciliği ve büyük veri sürecini geliştirmek.

Kırdan kente göç olgusunu detaylı araştırmak.

Türkiye’deki yabancı iş gücünün (yabancı iş gücü için SGK numarası verilmek suretiyle) kayıtlı ve uygun ücretle istihdamlarını sağlamak.

Tarım orman sektörü için uzun vadeli modern istihdam politikaları geliştirmek.

Teknolojik ilerlemelerle birlikte atıl kalan iş gücünün eğitim ile teknolojiyi kullanabilen iş gücüne dönüştürmek için mesleki eğitimleri yaygınlaştırmak.

Kırsal ve kentsel yaşam alanlarındaki sosyoekonomik gelişmişlik farklılıklarını azaltmak.

Hâlihazırda uygulanmakta olan genç çiftçilerin ve sürü yöneticisi istihdamının desteklenmesi gibi projelere devam etmek.

Gençlere yönelik proje ve programlar devam ederken ilave olarak tarımda teknolojik girişimciliğin desteklenmesi şeklinde yeni proje başlatmak.

Kırsal alanlarda tarımsal sulama, ekoturizm, el sanatları gibi faaliyetlerle yeni iş gücü talepleri oluşturmak.

Kentten köye dönüş olgusunun yayın organlarında işlenmesini teşvik etmek.

Tarım sektöründeki iş gücü maliyetlerinin azaltılması ve bunun yanında kayıt dışılığın önlenebilmesi için öncelikle çalışır bir kayıt sisteminin oluşturulması ve iş gücünün SGK giderlerinin devlet tarafından karşılanması.


67

Türkiye İş Kurumu – İŞKUR tarafından yürütülen Toplum Yararına Çalışma Programı’nın (TYP) tarım orman sektöründe yoğun iş gücü talebinin olduğu aylarda azaltılması ve diğer mevsimlere kaydırılması.

Düzey bölgeleri ve iller bazında tarım orman sektörü iş gücü piyasası araştırmalarının yapılması.

Kırsal alanın canlandırılması için tarım alanındaki projeler yanında tarım dışı yatırımların da kırsalda yapılmasının veya kırsala kaydırılmasının desteklenmesi.

Tarım ve Orman Bakanlığı ile ilgili kurum ve kuruluşların hatta bazı kamu kuruluşlarının şubelerinin kırsala taşınmasıyla kırsal alanlardaki canlılığın arttırılması.

Bölgelere has ürün ve üretim tekniklerini ön plana alan uygulamalı tarımsal eğitim merkezleri kurulması ve bu merkezlerde verilecek pratik ve uygulamalı eğitimlerle nitelikli eleman ihtiyacının sağlanması.

Tarım orman sektöründe hem işveren hem de çalışan için gelir düzeyini arttırıcı politikalar uygulanması.

Tarım orman sektöründe özellikle kadınlar ve gençler için yaratılacak yeni istihdam alanlarının teşvik edilmesi.

Ürün çeşitlendirmesi veya işletme tipolojilerinin karışık tip işletmeler şeklinde düzenlenmesiyle istihdamın yılın her ayına dağılımının sağlanması.

Tarımsal ürünleri işlenmeden satılması yerine katma değeri yüksek ürünlere işleneceği sanayilerin kurulması.

HEDEF 20- İklimin tarım orman üzerindeki etkilerini azaltmak, iklime adaptasyon ve esneklik sağlamak.

STRATEJİLER

1. İklim ve doğal afetlerden kaynaklı risk yönetimi yapmak.

2. Tarımsal sigorta uygulamalarının kapsamını genişletmek ve yaygınlaştırmak.

3. Erken uyarı sistemini kurmak.

4. Akıllı tarım uygulamalarını yaygınlaştırmak.

Sera gazları salımını azaltmak.

HEDEF 21- Kredi ve finansmana erişimi kolaylaştırmak, çeşitlendirmek ve etkilerini değerlendirmek

STRATEJİLER

1. Kooperatiflerin öz kaynak ve ortak sayılarını dikkate alarak gerekirse çeşitli fonlar da kullanılmak suretiyle alternatif finansman kaynaklarından faydalanmalarını sağlamak.


68

2. Mikro ve küçük ölçekli işletmelerin girdilere, finansmana ve pazara erişimlerinin kolaylaştırılmasında önemli bir enstrüman olan sözleşmeli üretim modeli ile ilgili düzenlemeleri günün gereklerine göre yeniden tasarlamak.

3. Tarımsal örgütlenme ve kooperatifçilikle ilgili yasal alt yapının yeniden tasarlanması suretiyle bu örgütleri yapısal ve finansal açıdan güçlü, şeffaf, denetlenebilir hale getirmek

4. Faiz hassasiyeti bulunan üreticilerin ihtiyaçları da gözetilmek suretiyle faaliyetlerini katılım temelli olarak da yürütebilecek bir kooperatif bankacılığı sistemi oluşturmak.

5. Üreticilerin kâr marjını korumaya yönelik gelir sigortası uygulamalarını devreye almak.

6. Kredi Garanti Fonu (KGF) tarafından tarım sektörüne yönelik sağlanan ürünler yanında sektöre özgü bir tarımsal/kırsal kredi garanti mekanizması oluşturmak.

Finansmana erişimin sağlanabilmesi için tarımsal faaliyetlerin kayıtlılığının arttırılması amacıyla gerekli önlemleri almak.

Ülkemizde uygulanmakta olan tüm hibe, teşvik, destekleme, sübvansiyon uygulamalarını sosyal ve ekonomik olarak ayırmak; her iki grup uygulamayı kendi dinamiklerine göre kurgulamak.

Örgütlenmeyi ve sözleşmeli üretimi desteklemek ve klasik sözleşmeli üretim modellerinin yanı sıra kooperatifler aracılığıyla kâr paylaşımı esasına dayalı uygulamaları teşvik etmek.

Tarımsal değer zinciri içerisinde kooperatiflerin etkinliğini arttırmak.

HEDEF 22- Tarımsal değer zincirinde tarımsal teknoloji ve mekanizasyon uygulamalarının etkin şekilde kullanılmasını sağlamak.

STRATEJİLER

1. Tarım orman sektöründe bulunan tarımsal bilgi sistemlerinin tarımsal değer zincirinin her safhasında verimliliği arttıracak tarımsal teknoloji ve mekanizasyon uygulamalarının geliştirilmesine yönelik kullanmak.

2. Kamu ve özel sektörün ortak hedefleri için e-tarım stratejisini geliştirmek.

3. Kamu ve özel sektörün her konuda iş birliğini arttırmak için platform oluşturmak.

Tarımsal teknoloji kullanımının ve erişimin kolaylaştırılması amacıyla yayım çalışmalarının bu konuda yoğunlaştırılması.

Çeşitli ülkelerdeki teknolojik tarım aletleri ve bunlara ilişkin destek programlarının incelenmesi ve alternatif destekleme modelleri üzerinde “düzenleyici etki analizi” çalışmaları yapılması.


69

Desteklerin işletme ölçekleri ve ihtiyaçlara göre belirlenmesi yanında tarım teknolojileri için güç kapasitelerinin de dikkate alınması.

Öncü tarımsal teknoloji girişimcilerinin, yerli ve yabancı tarımsal girdi firmalarının, STK’ların ve elbette kamu sektörünün bir arada ortak akıl geliştirmesine yönelik tarımda e-dönüşüm platformunun oluşturulması.

Tarımsal teknoloji uygulamalarının maliyet-fayda etkisinin ölçülmesine yönelik çalışmalar.

Akıllı tarım gibi çok üst düzeyde teknoloji içeren türden makinelerin üretilmesi için araştırma, modelleme, ürün geliştirme, tarla denemeleri gibi uzun bir döneme yayılan zor ve meşakkatli bir süreç için süreç geliştirme ve yönetiminin yapılması.

Tarımsal teknoloji kullanımında kısa, orta ve uzun vadeli stratejiler belirlenerek ulusal e-dönüşüm stratejisi dikkate alınarak dinamik hale getirilmesi.

Tarımsal mekanizasyon ve hassas tarım uygulamalarının kolay temin edilebilmesi amacıyla alternatif finansman modelleri üzerinde çalışılması ve öncelikle, tarımsal üretime uygun koşullara göre leasing modellerinin belirlenmesi amacıyla finans kuruluşlarıyla ortak çalışmalar yürütülmesi.

Sadece tarım teknolojilerine odaklı çalışan, yeni teknolojilerin geliştirilmesinin yanı sıra dünyada geliştirilen tarım teknolojilerini çekebilmek amacıyla çalışmalar yapacak tarımsal bilim ve teknolojik yenilikler araştırma parkı kurulması.

Tarımsal teknoloji girişimcilerini desteklemek üzere bir teknoloji yarışmasının düzenlenmesi.

Maliyetlerin düşürülmesinde önemli katkısı bulabilecek alternatif enerji kaynağı (güneş, rüzgâr, hibrit sistemler vb.) kullanabilen, elektrik motorlu araçların teknolojik altyapısı ve kullanımının yaygınlaştırılmasına yönelik çalışmaların kamu ve özel sektör iş birliğine yönelik yeni bir yapılanma çalışması yürütülmesi.

HEDEF 23- Tarımsal girdilerde “Döngüsel Ekonomi” ve “Sıfır Atık” yaklaşımını esas almak.

STRATEJİLER

1. “Kaynaklar-girdiler-üretim-bölüşüm (piyasa dengesi) – dağıtım (ulaştırma) – tüketim-geri dönüşüm ve tekrar kaynaklar” şeklinde işletmeler, havzalar, tarım bölgeleri ve ülke ölçeğinde döngüyü oluşturmak.

2. Minimizasyon stratejisi + maksimizasyon stratejisi + kümeleme stratejisi + hareketlilik stratejisi + iş birliği ağları stratejisi ve örgütlenme stratejisi şeklinde süreç yönetimini geliştirmek.

71

Gıda Güvenliği ve GüvencesiKomisyon Raporu

Gıda Güvenliği ve Güvencesi Komisyon Raporu

72

AB VE TÜRKİYE’DE GIDA GÜVENCESİ

HEDEF 1- Türkiye’nin AB mevzuatı ile uyum çalışmalarını daha etkili devam ettirilebilmesi için tarım, hayvancılık ve gıda istatistikleri oluşturulmalı, ayrıca AB tarımsal destekleme politikasını uyumlaştırmak üzere strateji geliştirilmelidir.

STRATEJİLER

1. Tarım, hayvancılık ve gıda istatistiklerinin etkin ve verimli bir şekilde ortaya konulması için teknolojiden en üst düzeyde faydalanılmalı, bilişim sistemlerindeki gelişmeler takip edilerek tarımsal verilere uyarlanmalıdır.

2. Tarımsal üretim ve tarımsal ticaretin tamamının kayıt altına alınabilmesi için altyapı ve mevzuat eksikliği giderilmelidir.

HEDEF 2- Tarım, hayvancılık ve gıda alanlarında AR-GE ve ÜR-GE’ye daha fazla kaynak aktarılmalıdır.

STRATEJİLER

1. Starter kültür, maya ve enzim başta olmak üzere dışarıya bağımlı olduğumuz stratejik öneme sahip biyoteknolojik ürünlerin AR-GE ve ÜR-GE’sinin ülkemizde yapılması sağlanmalıdır.

2. Biyoteknoloji konusunda üniversite, kamu ve özel sektör kuruluşlarının iş birliği için mevzuat değişiklikleri ve kolaylıkları sağlanmalıdır. Bu tip biyoteknoloji projelerine TÜBİTAK desteği verilmelidir.

3. AR-GE ve ÜR-GE çalışmaları ile üretilecek ürünler için öncelikle mevzuat oluşturulmalıdır.

4. Tarım ve gıda sanayinde kullanılan işlem yardımcılarının üretimi için planlama yapılmalı ve destek verilmelidir.

5. Bakanlıklar arası ortak çalışma alanlarında ilgili bakanlıkların koordinasyonunu sağlayacak işlevsel komite ve kurullar oluşturulmalıdır.

HEDEF 3- Kırsal kalkınma programları geliştirilerek özellikle kadınların ve genç çiftçilerin tarımsal üretimde kalması için teşvik politikaları uygulanmalıdır.

STRATEJİLER

1. Kırsal ve kentsel alanlar arasında ekonomik ve sosyal dengeyi sağlayacak projeler yapılmalıdır.

2. Şehirlere göçü engellemek için tarıma dayalı sanayi ve kırsal kalkınma projelerine öncelik verilmelidir.


73

HEDEF 4- Pazar araştırması, pazarlama iletişimi ve üretim planlaması ile uyumlu sürdürülebilir üretim için aile işletmeleri etkin bir şekilde desteklenmelidir.

1. Küçük aile işletmelerine destek ve kredilerde pozitif ayırımcılık yapılmalıdır.

2. Küçük aile işletmelerinin devamı açısından önem taşıyan sosyal güvenlik prim gün sayısı 2008’de olduğu gibi yeniden 15 güne çekilmelidir.

3. Küçük işletmelerde üretilen ürünlerin pazarlanmasında vergi istisnası sağlanmalıdır.

GIDA KAYIP VE İSRAFI

HEDEF 1- Başta otel ve restoranlar olmak üzere toplu tüketim yerlerinde gıda kayıp ve israfının azaltılması.

STRATEJİLER

1. Tarım ve Orman Bakanlığının koordinasyonunda tüm kamu kuruluşları ve özel sektör ile iş birliği yaparak reklam ve kamu spotları hazırlanması; sosyal, yerel ve ulusal medyanın aktif olarak kullanılması ve mevzuatın güncellenmesi.

2. FAO, CFS, Dünya Bankası, IFPRI, İİT gibi uluslararası kurum/kuruluşlarla gıda kayıpları, atık ve israf konusunda iş birliği yapılması ve projeler gerçekleştirilmesi.

3. Gıda kaybı ve atıkları ile ilgili bilinçlendirme yapılması, entegre sosyal programların uygulanması, gıda atıklarının alternatif kullanımının yaygınlaştırılması (kompost, biyolojik ayrıştırma, hayvan yemi).

4. Sürdürülebilir gıda üretiminin desteklenmesi, destekleme sisteminin hasat öncesi ve sonrası kayıpları azaltacak bir şekilde yapılması.

5. Lisanslı depoculuk sistemini teşvik eden ve geliştiren uygulamaların yürürlüğe konulması.

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK

HEDEF 1- Ülke gıda güvencesinin sürdürülebilir üretimle kısa, orta ve uzun dönemde sağlanması.

STRATEJİLER

1. Tarım ve Orman Bakanlığı, üniversiteler, tarım ve gıda sektöründeki STK’lar ve faaliyet gösteren işletme ve firmaların, tüketicilere yeterli ve dengeli beslenme imkânı sunarak gıda güvencesini sağlama amacıyla sürdürülebilir üretimi merkeze alması.

2. Sürdürülebilir üretimin sağlanması için teknik ve ekonomik olarak sulanabilir arazilerin yeniden tespit edilmesi, bu arazilerin sulama altyapı yatırımlarının tamamlanması. Mevcut sulama altyapısının su tasarrufunu en üst seviyeye çıkaracak şekilde modernize edilmesi.


74

3. Başta su kaynakları olmak üzere tarım arazileri ve doğal kaynakların dikkatli ve verimli kullanımı için projeler geliştirilmesi.

HEDEF 2- Üretim açığı bulunan yem bitkileri, kuru baklagiller, mısır ve pirinç gibi tahıllar, ayçiçeği ve soya gibi yağlı tohumlar ve pamukta üretimin artırılması, ülkede üretimi mümkün olmayan ürünler hariç ithalatın sıfırlanması.

1. Üretim açığı bulunan yem bitkileri, kuru baklagiller, mısır ve pirinç gibi tahıllar, ayçiçeği ve soya gibi yağlı tohumlar ve pamukta, yeni sulama alanlarının açılması.

2. Verimlilik artışı sonucu atıl kalacak tarım alanlarının üretim açığı olan ürünler için kullanılmasının sağlanması.

3. Kullanılmayan tarım arazilerinin üretime yeniden kazandırılması.

HEDEF 3- Hayvancılıkta sayı, verim ve kalitenin artırılarak ithalatın asgari düzeye indirilmesi, su ürünleri üretiminde ülke su kaynaklarının etkin kullanımının sağlanması.

STRATEJİLER

1. Hayvan ıslahı çalışmalarına ağırlık verilmesi. Hastalıklara dayanıklı verimli ve kaliteli ırkların yaygınlaştırılması.

2. Meraların ıslah edilmesi, yem bitkileri üretimine ağırlık verilmesi, kaba yem açığının kapatılması.

3. Yem üretiminde ham madde üretimi desteklenerek ithalata dayalı yapının sona erdirilmesi.

4. Hayvan hastalıklarıyla etkin mücadele edilmesi ve eradikasyonun sağlanması.

5. Hayvan hastalıklarıyla mücadelede kullanılan yerli ilaç ve aşı başta olmak üzere veteriner tıbbi ürün üretimine desteğin artırılması.

6. Kırmızı et sektöründe mevcut arz yetersizliğini gidermek için tüketim alışkanlığının küçükbaş hayvan etine yönlendirilmesi amacıyla, proje ve kamu spotları hazırlanması.

7. Hayvancılık sektöründe üretici maliyetlerinin azaltılması için gerekli tedbirlerin alınması.

8. Su ürünleri yetiştiriciliği için su kaynaklarında sürdürülebilir yeni üretim alanlarının oluşturulması.

9. Su ürünleri tüketiminin artırılması ve tüketicilerin biliçlendirilmesi için kamu spotlarının hazırlanması.


75

ERİŞİLEBİLİRLİK

HEDEF 1- Üreticinin yeterli ve istikrarlı gelir düzeyine ulaşmasının, tüketicinin ise makul fiyatlarla ürün satın alabilmesinin sağlanması.

STRATEJİLER

1. Başta girdi olmak üzere üretim maliyetlerinin makul seviyeye indirilmesi. Çiftçiyi üretimden uzaklaştıran sermaye yetersizliği, finansman sorunu gibi olumsuzlukların giderilmesi.

2. Tarımsal desteklerin artırılarak devam ettirilmesi. Desteklerin, özellikle üretim açığı olan ürünlere ve küçük aile işletmelerine yönelik olması.

3. Üretimden tüketime kadar olan sürecin kontrol edilmesi, bu süreçteki zincirin kısaltılması. Piyasa düzenleyici mekanizmaların etkinliğinin artırılması.

HEDEF 2- Üretim planlaması yapılarak piyasa arz-talep dengesizliklerinin en aza indirilmesi.

STRATEJİLER

1. Ülke toprak ve su kaynaklarının etkin kullanımı için tarım havzalarının ayrıntılı olarak yeniden tespit edilmesi; ülke ihtiyaçları, ihracat potansiyeli, ürünün stratejik önemi, üretim açığı olup olmaması, üretici gelir istikrarının sağlanması ve benzeri unsurlar göz önünde bulundurularak üretimin tarımsal desteklemelerle yönlendirilmesi.

2. Üretim planlaması için etkin ekonomik örgütlenmenin sağlanması, kooperatifleşmenin önündeki engellerin kaldırılması ve teşvik edilmesi. Üretici kooperatiflerinin yanı sıra tüketici ve pazarlama kooperatiflerinin de yaygınlaştırılması. Kayıt dışılıkla mücadelenin etkinleştirilmesi. Pazarlama kanallarının etkin çalıştırılması.

3. Tarımsal üretimin stratejik önemi ve ülke ekonomisine katkısı göz önüne alınarak gıda ürünlerinin arzını ve fiyatını istikrarlı hale getirmek için dış ticaret önlemlerinin temkinli ve ihtiyatlı bir yaklaşımla tasarlanması.

HEDEF 3- Tarladan sofraya bütün süreçlerde kayıpların en aza indirilmesi.

STRATEJİLER

1. Hızlı bir ulaştırma sistemi kurulması, depolama kapasitesinin artırılması, akıllı depolama sistemlerine geçilmesi. Taşıma ve depolamada soğuk zincirin etkin olarak kullanılması.

2. Tarlada kaybın en aza indirilmesi için hasat dâhil kültürel işlemlerin eksiksiz yapılması, ürünün uygun koşullarda muhafaza altına alınması (ambalajlama), tarımda mekanizasyona ağırlık verilmesi ve mekanizasyon stokunun yenilenmesi için gereken politikaların uygulamaya konulması.


76

BULUNABİLİRLİK

HEDEF 1- Ülke sathında planlamayla yıl geneline yayılmış olarak yeterli miktarda ürüne ulaşabilme imkânının sağlanması.

STRATEJİLER

1. Ülkenin hemen her bölgesinde tarımsal üretimin sekteye uğramadan yapılmasının sağlanması. Tüm bölgelerde tarım alanlarının korunması.

2. Tüketim bölgelerine en yakın üretim bölgelerinde tarımsal üretimin devamının sağlanması için gereken desteklerin verilmesi.

3. Hızlı ve etkin bir ulaştırma sistemi kurulması. Pazarlama kanallarının etkin çalıştırılması. Depolama kapasitesinin artırılması. Akıllı depolama sistemlerine geçilmesi. Taşıma ve depolamada soğuk zincirin etkin olarak sağlanması.

4. Üretimden tüketime kadar olan sürecin kontrol edilmesi, tarladan veya çiftlikten satış yerlerine olan zincirin kısaltılması. Piyasa düzenleyici mekanizmaların etkinliğinin artırılması.

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN GIDA GÜVENCESİNE ETKİSİ

HEDEF 1- İklim değişikliğinin toprak, su, bitkisel ve hayvansal ürün verimleri üzerinde etkilerinin havza, bölge ve ülke bazında en aza indirilmesi.

STRATEJİLER

1. İklim değişikliğinin toprak, su, bitkisel ve hayvansal ürün verimleri üzerindeki etkisinin havza, bölge ve ülke bazında tespit edilmesi.

2. Kuraklık izleme sistemlerinin yaygınlaştırılması.

3. Meteorolojik veriler konusunda erken uyarı sistemlerinin geliştirilmesi.

4. İklim değişikliğine uyum sağlayacak tür ve çeşitlerin geliştirilmesi.

5. Ekonomik, sosyal ve çevresel etki analizi çalışmalarının ülke, bölge ve havza bazında yapılması.

6. Risk açısından yüksek bölgeler ve grupların belirlenmesi, kuraklık riskini azaltıcı eylem planları oluşturulması.

7. Hayvan ve bitki hastalıklarında ortaya çıkabilecek yeni hastalık etkenlerine karşı eylem planları hazırlanması.

8. İklim değişiklikleri nedeniyle tehdit altında olan başta endemik olmak üzere bitki ve hayvan türlerinin korunması için eylem planları hazırlanması.


77

GIDA ÜRETİM VE TÜKETİM PROJEKSİYONLARI (2030 PROJEKSİYONU)

HEDEF 1- Gıda üretim ve tüketim projeksiyonlarının her beş yılda bir hazırlanması için gerekli tedbirlerin alınması.

STRATEJİLER

1. Tarımsal verilerin elde edilebilmesi için veri kayıt sistemlerinin güncellenmesi, ilgili kurum ve kuruluşlar arasındaki iş birliğinin artırılması.

2. Ülke gıda tüketim eğilimlerinin düzenli olarak saptanması. İhracattaki eğilimlerin takip edilmesi.

HEDEF 2- Ülke üretiminin iç tüketim ve ihracat göz önünde bulundurularak planlanması.

STRATEJİLERTürkiye’nin üretim açığı olan ürünlerde hem kendine yetebilir hale gelmesi hem de tarım ve gıdada çevre ülkelerin gıda açığını kapatabilecek ihracat potansiyeline ulaşması.Üretim açığı bulunan yem bitkileri, kuru baklagiller, mısır ve pirinç gibi tahıllar, ayçiçeği ve soya gibi yağlı tohumlar ve pamukta üretimin artırılması.

GIDA GÜVENCESİ ENDEKSLERİ

HEDEF 1- Tarımsal üretim verileri dikkate alınarak üretim planlamasının yapılması.

STRATEJİLERKüresel tarım, gıda ve beslenme konusunda gıda güvencesi endeksleri takip edilerek ülkemizin durumunun iyileştirilmesi için havza bazlı üretim sisteminin aktif hale getirilmesi.

AB VE TÜRKİYE’DE GIDA GÜVENLİĞİ

HEDEF 1- Gıda güvenliği, canlı hayvanlar ve hayvansal ürünlerin topluluk içi ticareti, hastalık kontrol ve eradikasyonu, hayvansal kökenli ürünlerin üretiminin kontrolü, bitkisel kökenli ürünlerde bitki koruma ürünleri kalıntıları ile ilgili düzenlemeler başta olmak üzere ilgili AB mevzuatı ile uyumun sağlanması.

STRATEJİLERKurulacak komisyonlarda mevzuat uyumunun etkin olarak sağlanması.


78

GIDA DENETİM VE KONTROLÜNÜN ETKİNLEŞTİRİLMESİ

HEDEF 1- Gıda ve yem denetim ve kontrolünün etkinliğinin artırılması.

STRATEJİLER

1. Resmî kontrollerin süresinin gözden geçirilmesi, resmî kontrol görevlisi sayısı ve laboratuvar olanaklarının artırılması.

2. Gıda ve yem işletmelerine yönelik risk ve potansiyel tehlikelere ilişkin bilimsel bilginin üretilmesi ve internet aracılığı ile paylaşılması.

3. Erken/hızlı uyarı sisteminin ve kriz yönetiminin etkinleştirilmesi.

4. Türkiye’de Şap Hastalığının Kontrolü Projesi kapsamında Trakya Bölgesi’nin şaptan ariliğinin sağlanması çalışmalarında olduğu gibi gıda güvenliğini etkileyen hayvan ve bitki sağlığı konularında da resmî kontrol ve koruyucu tedbirlerin bölgesel projeler ışığında gerçekleştirilmesi.

5. Resmî kontrollerin gıda işletmelerine değer katmasının sağlanması (Resmî Kontrol Görevlisinin denetlediği alanda saha deneyiminin varlığı, farkındalık, sistem ve yönetim bilgisi).

6. Tarım ve Orman Bakanlığınca sektöre yönelik gıda mevzuatı ve mevzuata uyum konularında eğitimler düzenlenmesi, özel ya da kamu sektör ayrımı gözetmeksizin, bilgi ve deneyimi olan kişi, kurum ve kuruluşlar ile iş birliği yapılması.

7. 24.04.1930 tarihli ve 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu’nun 127’nci maddesini dayanak alan “Hijyen Eğitimi Yönetmeliği”nin ismi yanlış anlaşılmaya neden olmakta ve bu da gıda güvenliğini zaafiyete uğratmaktadır. İş Güvenliği ile ilgili ve işçinin sağlığını ilgilendiren bu Yönetmelik’te işçi sağlığı korunmaya çalışılmakta olup “sıhhi” kelimesi yanlışlıkla hijyen olarak değerlendirilmiştir. Yönetmeliğin adı “İşçi Sağlığı Eğitimi Yönetmeliği” olarak değiştirilerek Gıda Hijyeni Eğitimi ile karışmasının önlenmesi, gıda çalışanları için gıda alanında eğitim görmüş yetkin kişilerce verilecek Gıda Hijyeni Eğitimi’nin zorunlu hale getirilmesi.

8. Mevzuat ve Hijyen Kılavuzlarına ve bunların sadece güncel-değişikliğe uğramış son hallerine internet ortamından kolay erişimin sağlanması.

9. Gıda zinciri boyunca gıdaya doğrudan ve dolaylı olarak temas eden çalışanların sağlık kontrollerinin zorunlu hale getirilmesi.

10. İlgili STK’ların hijyen kılavuzlarının hazırlanmasına katkı sağlaması ve bu kılavuzlar çerçevesinde sektöre eğitim verilebilmesinin önünün açılması.

11. Resmî kontrol görevlilerinin yetkinlik, farkındalık, başarı, saha deneyimi vb. konularda performans kriterlerinin belirlenerek yüksek performansa teşvik edici uygulamaların oluşturulması.


79

HEDEF 2- Bazı kamu gıda kontrol laboratuvar müdürlüklerinin bölgesel ihtiyaçlar doğrultusunda ürün ve analiz bazlı laboratuvarlara dönüştürülmesi. STRATEJİLERBölgesel ihtisas laboratuvarlarının kurulması.

GIDA MEVZUATININ GÜNCELLENMESİ

HEDEF 1- İdari yaptırımların caydırıcı hale getirilmesi, gıda denetimiyle görevli “gıda denetçisi” tanımının yapılarak gıda denetiminin bu personel tarafından yapılmasının sağlanması, gıda işletmelerinde çalışacak olan istihdamı zorunlu personele periyodik olarak hizmet içi eğitim verilmesi, istihdamı zorunlu personelin ücretlerinin kamu veya meslek odaları tarafından kurulacak bir fondan karşılanması.

STRATEJİLER

1. Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağılığı, Gıda ve Yem Kanunu’nda değişiklik yapılarak, gıda ve yemde mevzuata aykırılıkta, işlenen kabahatin kasıtlı olup olmadığı da gözetilerek idari para cezalarının caydırıcı olacak şekilde artırılması, kasıtlı davranışların tekrarında işletmelere faaliyetten men cezası verilebilmesi. İdari para cezalarının belirlenmesinde işletmenin cezaya muhatap işlemindeki ürün cirosunun dikkate alınması.

2. Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu’nda düzenleme yapılarak, istihdamı zorunlu personelin görev ve sorumluluklarının belirlenmesi, istihdamı zorunlu personel ücretinin gıda işletmecilerinin katkı sağlayacakları KOSGEB bünyesinde kurulacak bir fondan karşılanması, istihdam edilen personelin idari yönden kamu personeli gibi disiplin işlemine tabi tutulabilmesi.

3. İstihdamı zorunlu personele yönelik meslek odaları ve Bakanlık ile müştereken periyodik olarak hizmet içi eğitimler verilmesi, eğitimlere katılmayanların çalışma vizelerinin yenilenmemesi.

HEDEF 2- Gıda denetimlerinin kamu tüzel kişiliğine sahip bağımsız bir gıda güvenliği kurumu tarafından yapılması, gıda konusundaki uyuşmazlıkların görüleceği gıda ihtisas mahkemeleri ve bağımsız risk değerlendirme kurumunun kurulması.

STRATEJİLER

1. Yasal düzenlemeyle yetkilendirilen bağımsız bir kamu tüzel kişiliği tarafından gıdaya dair mevzuatın oluşturulmasının ve denetimlerin yapılmasının sağlanması. Bu tüzel kişiliğin, yönetim kurulu marifetiyle gıdaya ilişkin politikaları belirlemesi.

2. Gıdaya ilişkin uyuşmazlıkları görüşüp karara bağlayacak gıda ihtisas mahkemelerinin kurulması. Gıda konusundaki idari işlemlere karşı bu mahkemelerde dava açılabilmesi. Bu konuda Adalet Bakanlığı tarafından da gerekli düzenlemenin yapılması.


80

HEDEF 3- Gıda mevzuatındaki karmaşıklığın önüne geçmek için ikincil mevzuatta dikey mevzuat yerine daha çok yatay mevzuat ile düzenleme yapılması. Mevzuat düzenlemelerinde geleneksel ürünlerin ve coğrafi işaretli ürünlerin korunması.

STRATEJİLER

1. Her ürün için ayrı bir Tebliğ yerine birkaç ürün grubunu kapsayacak Yönetmelikler ile gıdaya ilişkin düzenlemelerin yapılması. Türk Patent ve Marka Kurumu ile Türk Standardları Enstitüsü tarafından yapılan tescil ve standartlarda Türk Gıda Kodeksi mevzuatının dikkate alınması.

2. Geleneksel ve coğrafi ürünler için ürünlerin karakteristiğini net bir şekilde kayıt altına alacak mevzuat düzenlemesi yapılması ve bu ürünlerin tanıtımına katkı sağlanması. Mevzuat düzenlemesinde geleneksel ve coğrafi işaretli ürünlerin üretimlerinde, üretim sürecini sekteye uğratmayacak esneklikler tanınması.

3. Adak kurban kesimi konusunda yasal mevzuatın hazırlanması.

HEDEF 4- Biyoteknoloji alanındaki gelişmelerin gerisinde kalmamak için Biyogüvenlik Kanunu ve ikincil mevzuatta gerekli güncellemelerin yapılması. Biyoteknoloji alanında AR-GE çalışmalarını teşvik edecek yasal düzenleme yapılması. Biyoteknoloji Enstitüsü kurulması.

STRATEJİLER

1. Biyogüvenlik Kanunu’nda, ülke ihtiyaçları ve dünyadaki gelişmeler dikkate alınarak özellikle AR-GE’ye engel olan hususların ortadan kaldırılması.

2. Biyoteknoloji alanında dünyadaki gelişmeleri takip edecek, ülkemizdeki çalışmaları koordine edecek, yeterli altyapı ve personele sahip Bakanlığa bağlı kuruluş olarak Biyoteknoloji Enstitüsü kurulması. Kurulacak Biyoteknoloji Enstitüsünün statüsünün yasal düzenlemeyle belirlenmesi.

İZLENEBİLİRLİK

HEDEF 1- Gıda ve yem güvenliğini, halk sağlığı, bitki sağlığı, hayvan sağlığı ve refahı ile hayvan ıslahını, tüketici menfaatleri ile çevrenin korunması da dikkate alınarak korumak ve sağlamak amacıyla çiftlikten sofraya tüm zincirdeki izlenebilirlik sisteminin etkinleştirilmesi.

STRATEJİLER

1. Yasa gereği izlenebilirliğin birinci derecede sorumluluğunu taşıyan üretici, yetiştirici ve işletme sahiplerinin bu konuda bilgilendirilmesinin sağlanması, gerekli eğitimlerin verilmesi.

2. Resmî denetimlerde, izlenebilirlik ile ilgili kayıt ve belge kontrollerinin etkin hale getirilmesi.

3. Denetimlerin yeterli sıklıkta ve kararlı bir şekilde yapılması.


81

4. Çiftlikten sofraya ürünlerin takibinin sağlandığı bir sistemin oluşturulması.

5. Bakanlık tarafından ürün geri toplama sisteminin kurulması ve buna işletmeler düzeyinde uyum sağlanması.

6. İzlenebilirliğin sağlanmasındaki en büyük engel olan kayıt dışı üretim ve ticaret ile ilgili etkin önlemlerin alınması.

GIDADA TAKLİT VE TAĞŞİŞ

HEDEF 1- Türkiye’de gıda güvenliğinin önündeki önemli engellerden biri olan taklit ve tağşişinin önlenmesi, güvenli gıdanın piyasaya arzının sağlanması.

STRATEJİLER

1. Taklit veya tağşiş yapılması yaygın olan gıdalarda izleme ve denetimin sürekli yapılması.

2. Taklit veya tağşiş yaptığı tespit edilen firmalara uygulanacak idari yaptırımların artırılması, adli yaptırımlarla ilgili mevzutta gerekli düzenlemelerin yapılması.

3. Taklit veya tağşiş konusunda üreticilerin ve tüketicilerin bilgi ve bilinç seviyesinin arttırılması.

4. Laboratuvar altyapısı ve kapasitesinin ihtiyaç ve gereklilikler göz önüne alınarak sürekli güncellenmesi.

TÜKETİCİ ALGISI VE ALIŞKANLIKLARI

HEDEF 1- Tüketici algı ve alışkanlıklarının gelişiminin küçük yaşta edinildiği göz önünde bulundurularak çocuklara yönelik eğitim kurumlarında, televizyon programlarında ve sanal platformlarda beslenme ile ilgili doğru algıların oluşturulması.

STRATEJİLER

1. Anaokulu ve ilkokul çağındaki çocukların, bilinçli ve bilgili birer tüketici olarak yetişmesini teminen, Bakanlık Eğitim ve Yayın Dairesi Başkanlığınca, Milli Eğitim Bakanlığı ile koordineli olarak anaokullarında ve ilkokullarda gezici eğitim veren ekiplerin oluşturulması ve kısmi zamanlı eğitim vermesi.

2. Gıda güvenliği konusunda müfredata ilköğretim düzeyinde ders konulması.

3. Çocuklarda doğru tüketici bilincinin oluşturulması amacıyla sanal platformlarda kamu spotlarının yayınlanmasının zorunlu hale getirilmesi.

HEDEF 2- Ürün ambalajı üzerindeki bilgiler konusunda tüketicilerin bilinçlendirilmesi.

STRATEJİLER

1. Gıda güvenliği alanında konu uzmanı olmayanların kamuoyu ile bilgi paylaşmaması için mevzutta gereken düzenlemelerin yapılması.


82

2. Günlük hayatta karşılaşılan bilgilerin sorgulama ve doğrulama alışkanlığının tüketicilerde geliştirilmesi. Bunun için etiket okuryazarlığı konusunda tüketicilerin bilinçlendirilmesi.

GIDADA BİLGİ KİRLİLİĞİ

HEDEF 1- Bağımsız Gıda Güvenliği Kurumunun kurulması.

STRATEJİLER

1. Tüketicilerin gıda güvenliği ve beslenme alanındaki bilgi kirliliği konusunda Bakanlığa ve ilgili aktörlere karşı yaşanan güven kaybının önlenmesi ve bilgi kirliliğinin azaltılması için bilimsel dayanağı olan düzenlemelerin hayata geçirilmesi.

2. Gıdada bilgi kirliliği problemi ile mücadele etmek için kamunun, sektörün, tüketicilerin ve araştırmacıların bir araya gelebildiği platformların oluşturulması.

3. MEB müfredatına gıda güvenliğine ilişkin konuların eklenmesi.

4. Bilgi kirliliğinin yasal tanım ve çerçevesi belirlenerek mevzuata eklenmesi, kasıtlı bilgi kirliliği yaratanlara adli ve idari yaptırım uygulanması (Bankacılık sektöründe yapılan spekülasyonlara uygulanan cezai yaptırımlar vb.).


83

GIDA SAVUNMASI

HEDEF 1- Gıda savunması ile ilgili AB ile paralel mevzuat düzenlemelerinin yapılması.

STRATEJİLER

1. Ülkemizde 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu kapsamında gıda, gıda ile temas eden madde ve malzeme ve yem ile ilgili faaliyet gösteren işletmeler, faaliyetlerinin her aşamasında gıda güvenliği şartlarını sağlamakla yükümlüdür. Olası kasıtlı saldırılara karşı gerekli önlemlerin alınması için gıda savunması sistemlerinin işletmelerce kurulmasının özendirilmesi veya teşvik edilmesi.

2. Tüketicilerin kanıta ve araştırmaya dayalı bilimsel yayınlara, doğru bilgi kaynaklarına ve doğru uzmanlara ulaşabilmesi için Gıda Güvenliği Uzman Portalının oluşturulması.

HEDEF 2- Gıda savunması ile ilgili kurumsal ve teknik altyapı oluşturulması.

STRATEJİLER

1. Kasıtlı saldırıların engellenmesi amacıyla, biyoterör saldırısında kullanılabilecek mikroorganizmanın güvenli saklanması, nakledilmesi ve uygun bilimsel amaçlarla kullanımı için özel biyoterörizmle mücadele programlarının uygulanması, cezai işlemlerin artırılması, teşhis laboratuvarlarının kapasitelerinin artırılarak doğal salgın ve biyoterörizm ayırımını yapabilecek konuma getirilmesi.

2. Üniversitelerin yüksek lisans ve doktora programlarına “gıda savunması” konusunun ilave edilmesi ve bu konuda personel yetiştirecek programların açılması.

3. Gıda savunması konusunda paydaş kurumlar arasında eş güdüm sağlanması.

GIDA GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMLERİ

HEDEF 1- Bütün gıda işletmelerinde yasal zorunluluk olan tehlike analizleri ve kritik kontrol noktaları ilkelerine dayalı Gıda Güvenliği Yönetim Sistemlerinin uygulanması.

STRATEJİLER

1. Gıda işletmelerine Gıda Güvenliği Yönetim Sistemlerine yönelik eğitimler verilmesi.

2. Saha deneyimini de göz önüne alan, bağımsız, tarafsız gıda Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi eğitmeni kriterlerinin ve eğitmen performans kriterlerinin belirlenmesi.

3. Resmî kontrol yapan bütün kontrol görevlilerinin HACCP tetkik eğitimini alması ve gıda kontrol görevlisi sayısı ve niteliğinin artırılması.


84

4. Küçük ölçekli işletmeler tarafından iyi uygulama kılavuzlarının kullanımının yaygınlaştırılması.

5. İyi tarım uygulamaları sertifikası veren belgelendirme kuruluşlarının denetimlerinin etkinleştirilerek tarımsal desteklemelerde iyi tarım uygulamalarının ön şart olarak getirilmesi.

COĞRAFİ İŞARETLERİN GIDA GÜVENLİĞİ VE GÜVENCESİNE KATKISI

HEDEF 1- Türkiye’de coğrafi işaretli ürün pazarının geliştirilmesi için acil eylem planları hazırlanması.

STRATEJİLER

1. Bir ekosistem (tescil, hukuk, pazarlama, marka yönetimi, ekogastronomi, ekoturizm, kırsal kalkınma) olan coğrafi işaretli ürünlerin tüm alt bileşenlerinin birbirleri ile olan ilişkilerini düzenlemek için eylem planı hazırlanması.

2. Kamu spotları ile toplumda coğrafi işaretli ürün tanınırlığının ve farkındalığının artırılması.

HEDEF 2- Coğrafi işaretli ürünlerin markalaşması ve ihracatında yeterli devlet desteğinin sağlanması.

STRATEJİLER

1. Her coğrafi işaretli ürün için marka iletişimi strateji belgesinin düzenlenmesi.

2. Coğrafi işaretli ürünlerin kurumsal kimliklerinin yeniden tasarlanması.

3. İhraç edilecek coğrafi işaretli ürünlerin kurumsal kimlik tasarımları, etiket, ambalaj standartlarının çağdaş tasarım ilkeleri seviyesinde oluşması için çalışmalar yapılması, yapılanlara devlet desteği sağlanması.

HEDEF 3- Coğrafi işaretli ürünlerin üretim, AR-GE, pazarlanma ve pazarlama iletişimi olanaklarının artırılması.

STRATEJİLER

1. Coğrafi işaretli ürünlerin pazarlanmasında üreticilerine pozitif ayrımcılık uygulanması.

2. Coğrafi işaretli ürünlerin pazarlanmasında ayrı raf uygulanmasına geçilmesi.

3. Tescil sahibi kurum ve STK’ların üreticilere yaptığı uygunluk denetimlerinin raporlarının kamuoyuna açıklanması, uygunluk denetimlerinden geçen üreticilerin desteklenmesi ve ödüllendirilmesi.

4. Coğrafi işaretli ürünlerin envanterinin hazırlanması.


85

ŞEKERDE OPTİMİZASYON VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK

HEDEF 1- Şekerde tesis edilen arz-talep dengesinin sürdürülmesi.

STRATEJİLER

1. Tahsis edilen kotaları karşılayacak miktarda pancar üretiminin sağlanması, yurt içi şeker talebinin yurt içi üretimle karşılanması.

2. Sektörün ilgili tarafları ile iş birliği halinde şeker sektörü master planının hazırlanması.

3. İzleme ve denetim hizmetlerinin teknolojik altyapı kullanılarak etkinleştirilmesi.

4. Yüksek yoğunluklu tatlandırıcıların (YYT) gıdalarda kullanım limitlerine uyum bakımından denetim etkinliğinin artırılması.

HEDEF 2- Çevre ve doğal denge dikkate alınarak pancar üretiminde sürdürülebilirliğin tesis edilmesi.

STRATEJİLER

1. Birim alandan elde edilen şeker pancarı verimi dikkate alınarak uygun ekim alanlarının belirlenmesi.

2. Üreticilerin ham maddenin temininden itibaren girdi maliyetlerinin azaltılması.

3. Toprak ve su şartları dikkate alınarak münavebenin etkin bir şekilde uygulanması ve münavebe yıllarında diğer ürünlerin sözleşmeli alım modeline dâhil edilmesi.

4. Su kısıtının olmadığı yerlerde üretimin yaygınlaştırılması.

HEDEF 3- Yerli pancar tohumunun geliştirilmesi ve kullanımının yaygınlaştırılması

STRATEJİLER

1. AR-GE faaliyetlerinin artırılarak, bölgesel planlamaya uygun olarak hastalık ve zararlılara dayanıklı yerli pancar tohumlarının geliştirilmesi ve ticarileştirilmesi.

HEDEF 4- Şeker üretim sürecinde oluşan yan ürünlerin ve atıkların daha etkin değerlendirilmesi.

STRATEJİLER

1. Şeker üretim sürecinde oluşan yan ürünlerin (melas, posa/küspe vb.) başta biyoplastik ve hayvancılık sektörü olmak üzere en etkin şekilde kullanılması, ayrıca atık ve artıklardan alternatif ürünlerin elde edilmesine yönelik iş modellerinin geliştirilmesi.


86

HEDEF 5- Uluslararası rekabet gücünün geliştirilmesi.

STRATEJİLER

1. Fabrika ve tarla aşamasında ölçek ekonomisine geçilerek, üretim maliyetlerinin azaltılması.

2. Nişasta bazlı şeker (NBŞ) sektörünün atıl kapasitelerinin değerlendirilmesi bakımından ihracat olanaklarının geliştirilmesi.

HEDEF 6- Şeker fabrikalarında kalifiye iş gücüne imkân tanıyacak istihdam modeli geliştirilmesi.

STRATEJİLER

1. İnsan kaynaklarının geliştirilmesi, eğitimlerin arttırılması, iş gücünün doğru kullanılması kapsamında mesleki yeterliliğe sahip personelin çalıştırılması.

87

Tarımsal Meteoroloji, Çevre ve Doğal Kaynakların Yönetimi

Komisyon Raporu

Tarımsal Meteoroloji, Çevre ve Doğal Kaynakların Yönetimi Komisyon Raporu

88

HEDEF 1- Tarımsal kuraklık izleme ve erken uyarı sistemlerinin geliştirilmesi.

STRATEJİLER

1. Toprak-bitki-atmosfer ilişkilerini inceleyebileceğimiz meteoroloji gözlem sistemleri ve toprak nem sensörlerinin kurulması ve uzaktan algılama ile CBS çalışmalarının yaygınlaştırılması

HEDEF 2- İklim değişikliği nedeniyle bitki, hayvan hastalık ve zararlılarının tespit edilmesi.

STRATEJİLER

1. İklim değişikliği projeksiyonları kapsamında, hastalık ile zararlılarının tespiti ve yönetilmesi.

HEDEF 3- Hayvanlarda dölveriminin optimal düzeyde devam ettirilmesi.

STRATEJİLER

1. Hayvanlar üzerinde sıcaklık stresinin etkilerinin belirlenmesine yönelik bilimsel araştırmalara ve AR-GE faaliyetlerine gerekli mali desteklerin verilmesi.

2. İklim değişikliklerine bağlı oluşacak olan dölverimi sorunlarının önlenmesine yönelik değerlendirilen biyoteknolojik yöntemlerin (embriyo transferi-IVF) desteklenmesi.

HEDEF 4- Tarımsal ve Hayvansal Kaynaklı Sera Gazı Emisyonlarını Ölçmek ve Azaltım Politikalarını Belirlemek.

STRATEJİLER

1. Tarımsal ve hayvansal kaynaklı sera gazı (CO2, karbon, metan, H20, vb.,) emisyonlarını ölçmek için Bakanlığımızın araştırma enstitülerinde bitki, toprak ve hayvanlar için tasarlanmış sera gazı ölçüm sensörleri ile AR-GE projeleri geliştirmek.

2. Daha az sera gazları salınımı sağlayan kaba yem ve mera bitkileri üzerine çalışmalar yürütmek.

3. Çiftlik hayvanlarında sera gazları salımlarını azaltmaya yönelik tanen ve saponin içeren tıbbi-aromatik bitkiler üzerinde çalışmaların desteklenmesi.

4. Düşük metan üreten hayvanların geliştirilmesi çalışmaları sahaya indirgenmelidir.


89

HEDEF 5- Genetik çalışmaları geliştirilmeli.

STRATEJİLER

1. İklim değişikliklerine bağlı kaybolması söz konusu olan türlerin genetik materyallerinin veya nesillerinin devamı için doku veya embriyolarının bir merkezde muhafaza edilmesi.

2. Tarımı yapılan ürünlerin içinde yer alan mevcut genetik çeşitliliğin iklim değişikliğine uyum anlamında yerel değerinin ve verimliliğinin çiftçi geçim kaynakları açısından yeniden ele alınması.

3. İklim değişikliğinin etkilerine uyum için tarımsal biyolojik çeşitlilik ve kaynakların korunması.

4. Kuraklığa dayanıklı çeşitlerin tohumluk ihtiyacının tespiti ve tedariki, kuraklığa dayanıklı çeşitlerin geliştirilmesine yönelik ıslah ve AR-GE çalışmalarının yürütülmesi.

5. Tarımsal üretimde yüksek sıcaklığa dayanıklı gen kaynaklarının seleksiyon ve ıslah çalışmalarında kullanılması sağlanmalıdır.

HEDEF 6- Kentlerde etkin ve düzenli meteorolojik gözlemler yapılması.

STRATEJİLER

1. İklim değişikliği etkisinin gözlemlemek maksadıyla şehir meteorolojisi gözlem ağının arttırılması.

2. Kentsel planlama çalışmalarına değişen iklim verilerinin entegre edilmesi sağlanmalıdır.

HEDEF 7- Ekolojik temelli kentsel planlama ve tasarım ilkelerinin geliştirilmesi; Açık ve yeşil alan sistem planlarının oluşturulması vb.

STRATEJİLER

1. Kentlerde yüksek yoğunluklu yapılaşmanın yer seçiminde kentin topografik, jeolojik ve hidrolojik bölgelemelerinin yanı sıra peyzaj karakter analizlerinin de yapılarak ekolojik süreçlerin planlama ve tasarıma entegre edilmesi.

2. Ekosistem hizmetleri kavramının tarım, orman vb. sektörel çalışmalara entegre edilmesi.

3. Kentlerde geçirgen yüzeylerin arttırılması ve kuraklığa dirençli kurakçıl peyzaj düzenlemeleri.

4. Kent ormanları kavramının geliştirilmesi, kent içi alanlarda veya kent çeperlerinde alternatif faaliyetlerinin geliştirilmesi (topraksız tarım, kentsel arıcılık, kent bostanları vb.)


90

HEDEF 8- Bitki hastalık ve zararlılarıyla çevreye duyarlı etkin mücadelenin yapılması sisteminin geliştirilmesi.

STRATEJİLER

1. Meteorolojik veriler kullanılarak Bitki Hastalık ve Zararlı Tahmin Uyarı Sistemi Programı Geliştirilmesi.

2. Çiftçilerimizin uygulamadan kolaylıkla faydalanabilmesi için cep telefonu uygulamalarının hazırlanması, uygulamanın saha gözlemlerinin Tarım ve Orman il/ilçe müdürlükleri tarafından düzenli yapılarak mücadele zamanının duyurulması.

HEDEF 9- İklim değişikliğinin bitki ve hayvan deseni üzerine etkilerinin belirlenmesi.

STRATEJİLER

1. İklim değişikliği sebebiyle bitki ve hayvan desenlerinde olacak değişimlerin, bitki-iklim modelleri yardımıyla belirlenerek ileriye dönük planlamaların yapılması.

2. Mevcut iklim şartlarına göre ülkemizde mikroklima alanlarının tespit edilerek yetiştirilmeyen yeni bitkiler için uygun alanların tespit edilmesi.

HEDEF 10- Ulusal fenolojik gözlem ağı ve veri tabanının oluşturulması.

STRATEJİLER

1. Fenolojik gözlemlerin Tarım ve Orman Bakanlığı il-ilçe müdürlükleri, araştırma enstitüleri tarafından her bitki için sürekli gözlemlenerek yıllık raporların oluşturulması ve paylaşılması.

HEDEF 11- Otomatik Meteoroloji Gözlem İstasyonu (OMGİ) kurulumunda MGM ile işbirliği yapılması.

STRATEJİLER

1. Kurum ve kuruluşların kuracakları OMGİ planlama ve teknik şartname hazırlama aşamasında MGM ile protokol yapılarak koordineli çalışılması.

HEDEF 12- Ormanlık alanlarda tutulan karbon miktarının artırılması ve İklim değişikliği etkilerine karşı orman ekosistemlerinin izlenmesi ve değerlendirilmesi.

STRATEJİLER

1. Orman yangınları ile etkin mücadelede yerel/ bölgesel planlama çalışmalarının iklim değişikliği kapsamında ele alınması ve bütünleşik afet risk yönetimi ile birlikte değerlendirilmesi.


91

2. Orman yangınları, hastalık ve zararlılarıyla mücadelede etkinliğin artırılması için yeni yöntem ve tekniklerin kullanımının geliştirilmesi.

HEDEF 13- Sürdürülebilir su yönetimine ilişkin yöntemlerin tekniklerinin geliştirilmesi, uygulanması ve mevcut su potansiyelimizin etkin ve verimli kullanılması.

STRATEJİLER

1. Yeşil, mavi ve gri alt yapı uygulamalarının geliştirilmesi, su ayak izinin izlenmesi.

2. Değişen iklim koşullarına göre en uygun (optimum) bitki desenlerinin belirlenmesi ve uygulanarak teşvik edilmesi.

3. Parsel bazında tarımsal kuraklık risk analizinin yürütülmesi.

4. Yağmur suyu hasadı tekniklerinin uygulanmasının teşvik edilmesi.

5. Sektörün üretim kapasitesine göre su tahsisi.

6. Temiz üretim uygulamalarının hayata geçirilmesi, sektörel bazda mevcut en iyi tekniklerin uygulanması.

7. Tüm havzalarda, yıllık olarak su bütçesi çalışmalarının yapılması.

8. Sektörel tahsisler gerçekleştirilirken iklim değişikliği etkilerinin göz önüne alınması.

9. Taşkın yönetim planlarının etkin bir şekilde uygulamaya geçirilmesi.

10. Hidrojeolojik etüt çalışmalarının tüm havzalarda yürütülmesi.

HEDEF 14- Toprak-su ve enerji dengesi yöntemlerine dayalı bitki su tüketimi çalışmalarının yaygınlaştırılması.

STRATEJİLER

1. Bitkiler tarafından atmosfere salınan enerji akılarının (flux) mikrometeorolojik yöntem ile belirlenmesi.

2. Lizimetreler kullanılarak gerçek bitki su tüketiminin belirlenmesi ve diğer metodların kalibrasyonunda kullanılması.

3. Uzaktan algılama yöntemleri ile bölgesel bazda bitki su tüketimlerinin belirlenmesi.

HEDEF 15- Su Kalitesi Yönetimi ve Su Kirliliği Kontrolü konularında yetki karmaşasının giderilmesi ve mevzuatların geliştirilmesi.

STRATEJİLER

1. Yeterli ve nitelikli izleme veri ağının oluşturulması.


92

2. Suyun miktar ve kalite yönünden -izlenmesine ilişkin mevcut laboratuvar ve uzman personel altyapısının iyileştirilmesi.

3. Alıcı ortam bazlı deşarj standartlarının belirlenmesi ve ihtiyaç doğrultusunda mevzuatın güncellenmesi.

4. Sulama suyu kalitesine ilişkin mevzuatın yayınlanması.

5. Tarımsal kaynaklı su kirliliğini (pestisit, besin maddesi, vb) önlemeye yönelik tedbirlerin yaygınlaştırılması ve kırsalda yaşam kalitesini artırmaya, kırsalı korunan, yaşanan ve üreten alanlar haline getirmeye yönelik çevresel destek ve teşviklerin artırılması, yeraltı sularının, pestisit kaynaklı kirliliğin izlenmesi ve yürütülen çalışmaların geliştirilmesi.

6. e-Zirai ilaç sisteminin etkin bir şekilde denetlenmesi.

HEDEF 16- Türkiye’de Sulanan Bitkilerin Bitki Su Tüketimi Rehber’inin İklim Değişikliği Projeksiyonlarına Göre Güncellenmesi.

STRATEJİLER

1. İklim değişikliğine bağlı değişen su potansiyelimizin tarımsal sulama açısından risk yönetiminin hazırlanması.

2. Ülkemiz özelinde belirlenmiş olan iklim projeksiyonları rehberdeki sonuçlara eklenerek tüm iklim kuşaklarımızda ve sulanan bitkilerimizde risk analizinin belirlenmesi.

HEDEF 17- Sürdürülebilir Arazi Yönetimine hizmet edecek üst çatı kavram olan Arazi Tahribatının Dengelenmesi 2030 (ATD) hedeflerine ulaşılması sağlanmalıdır.

STRATEJİLER

1. Arazi tahribatının dengelenmesi, hedef ve politikalarının kapsamlı bir şekilde ülkemiz hükümet programlarında, kalkınma planlarında ve strateji belgelerinde yer alması sağlanmalıdır.

2. Arazi tahribatının dengelenmesi ile ilgili göstergelerin bilgi teknolojileri ile izlenmesi ve değerlendirilmesi yapılmalıdır.

3. Ülke kadastro işlemleri CBS ile uyumlu hale getirilerek bitirilmelidir.

4. Toprağın korunması, iyileştirilmesi ve yönetilmesi ve maden yasası da dâhil olmak üzere ilgili mevzuatın geliştirilmelidir.

5. Tarım alanlarında bilinçli gübre, ilaç kullanımı, toprak işleme ve modern sulama teknikleri ile uygun türlerle oluşturulan ekim nöbetleri uygulamalarının yaygınlaştırılması için gerekli çalışmalara ağırlık verilmelidir.

6. Tarım alanlarının noktasal ve yayılı kaynaklı kirleticilere karşı korunmasına yönelik çalışmalar arttırılmalıdır.


93

7. Su kaybını önlemek ve arazilerin muhafazasını sağlamak amacıyla basınçlı sulama sistemleri ve malçlamaya (toprağın örtülmesi) hibe desteği ve teşvikler arttırılmalıdır.

8. Topraktaki organik maddeyi arttırmak amacıyla hayvansal ve bitkisel organik maddelerin kompost veya fermente edilmesi ve kullanılması konusunda gerekli destekler verilmelidir.

9. Sürdürülebilir toprak ve su kaynakların yönetimi için katı atık işleme ve atıksu arıtma tesisleri yaygınlaştırılmalı ve bu tesislerde geri kazanım ve yeniden kullanım sağlanmalıdır.

10. Hayvancılıktan ortaya çıkan artıkların, alt ölçeklerde yönetilmesine ilişkin üretici teşviklerini de içeren tekniklerin geliştirilmesi.

11. Kırsal mekanlarda peyzaj planları ile ilişkili olarak arazi kullanım planlarının oluşturulması.

12. Organik madde içeriği, düşük erozyona uğramış, toprak ıslahı gerektiren alanlarda döngüsel ekonomi çerçevesinde evsel kentsel arıtma çamurlarının toprak iyileştirici olarak kullanılmasına yönelik çalışmaların arttırılması.

13. Gıda endüstrisi arıtma çamurlarının, AB uygulamasında olduğu gibi çevre dostu etiketi alınması şartıyla toprak ıslah edici maddeler içinde değerlendirilmesi.

14. Maden ve taş ocakları sahalarının kullanım sonrası rehabilitasyon ve reklamasyon (farklı bir alana dönüşüm) çalışmalarına ilişkin projelerin yaygınlaştırılması, farkındalığın arttırılması.

HEDEF 18- Çölleşme ve Erozyonla etkin mücadele için risk odaklı yaklaşımla yasal ve kurumsal kapasite güçlendirilmeli, kurumlar ve paydaşlar arasında katılımcılık eş güdüm ve iş birliği sağlanmalıdır.

STRATEJİLER

1. Çölleşme, arazi bozulumu ve erozyonla mücadele konularında farklı kurumlardaki yetki ve sorumluluklarla ilgili çatışma ve çakışmaları ortadan kaldırmak için koordinasyon tek bir kurumda toplanmalı.

2. Erozyon, çölleşme arazi bozulumu ile mücadele konularında faaliyet gösteren kurumların kapasiteleri geliştirilmeli.


94

HEDEF 19- Korunan alanlar, ekolojik süreçler açısından önemli alanlar ve korumaya değer biyolojik çeşitlilik unsurlarının, gelecek kuşaklara aktarılması için çevre, orman ve doğa korumaya odaklı Tarım ve Orman Bakanlığı bünyesinde tek bir kurum çatısı altında etkin bir yapılanma ile birlikte yasal ve yönetsel yapının oluşturulması.

STRATEJİLER

1. Doğa koruma ve korunan alanları kapsayan ve uluslararası sözleşmelerden kaynaklanan yükümlülüklerimizin de göz önünde bulundurulduğu korunan alanların tespit, tescil, onay, ilan, yönetimi gibi işlemlerinin sadece bir kurum tarafından yürütülmesine olanak sağlayan “Doğa Koruma ve Korunan Alanlar Kanunu’nun hazırlanması.

2. Yeni yapılanma kapsamında merkez ve yerel teşkilatın uzman personel ve ekipman bakımından yeterli alt yapısı oluşturularak görev tanımları yapılmalıdır.

3. Doğa Koruma faaliyetleri kapsamında elde edilen her türlü gelirin (izin, satış, ceza vb.) yine doğa koruma faaliyetlerinde kullanılması için alanlara özgü farklı mekanizmaların geliştirilmesi.

4. Ulusal Biyolojik Çeşitlilik Koordinasyon Kurulu’nun etkin bir şekilde faaliyete geçirilmesi.

5. Korunan alanların ilanında alanın ekosistem bütünlüğünün ve fonksiyonlarının korunmasına yönelik bilimsel esaslara dayalı yöntem ve yaklaşımlarının geliştirilmesi.

6. Korunan alanlar üzerindeki etkilerin tespit edilmesi ve öncelikle mevcut durumlarının korunarak, daha iyi ekolojik durum için restorasyon, rehabilitasyon, vb. telafi edici tedbirlerin planlı olarak yapılması.

7. Korunan alanların planlanması ve yönetiminde uluslararası uygulamalar da dikkate alınarak ortak anlayışın geliştirilmesi, uygulanması ve mekânsal planlara entegre edilmesi.

8. Ülkemizin sahip olduğu av turizmi potansiyelini koruma-kullanma dengesi gözeterek kullanmak ve bu yolla milli ekonomiye katkıda bulunmak.

9. Yerel yönetimlere, sahipsiz hayvanların rehabilitasyonunun sağlanması maksadıyla hayvan bakımevi yapımı ve sahipsiz hayvanların kısırlaştırılması için yeterli bütçe ayrılmadır.

10. Hayvanları Koruma Kanunu’nun Yerel Yönetimlere yüklediği sorumlulukların daha etkin ve sonuç odaklı uygulanabilmesi için Büyükşehir Belediyeleri bünyesinde Veteriner İşleri Daire Bakanlıkları kurulmalıdır. İllerde Veteriner İşleri Müdürlükleri bütçelerinin İl Özel İdareden almalıdır.


95

HEDEF 20- Uluslararası Süreçlere etkin ve verimli katılım sağlanması, dış kaynaklı projelerin üretilmesi, yürütülmesi ve izlenmesi için kurumsal kapasitenin artırılması, doğa koruma konusunda plan ve projelerin geliştirilmesi.

STRATEJİLER

1. Doğa koruma, korunan alanlar ve biyolojik çeşitliliğin izlenmesi konusunda eğitim ve bilinçlendirme çalışmalarının yaygın ve örgün eğitimlere entegre edilmesi.

2. Ulusal peyzaj eylem planlarının hazırlanarak, Ulusal peyzaj atlasları projelerinin 25 ana nehir havzasında yaygınlaştırılması ve süreç içinde güncelleştirilmelidir.

3. Hayvanlar (sahipsiz, evcil ve yabani) ve insanların uyumlu bir şekilde yaşayacağı çevrenin oluşturulması ve toplum bilincinin arttırılması.

4. Avcılarımızın, av eğitim düzeylerini geliştirilmesine yönelik eğitim ve faaliyetlerin arttırılması, yasa dışı belgesiz avcıları kayıt altına alabilmek için belirli bir sistem içinde eğitim ve bilgilendirme faaliyetleri çoğaltılmalıdır.

5. Canlı türlerin ticaretinin kontrol altına alınması ve rehabilitasyonlarının sağlanması için yönetişim teknikleri geliştirilmelidir.

6. Korunan alanlar ve ekolojik önemi olan alanlar (sulak alanlar, bozkırlar, vb.) ile iklim değişikliği etkileşimine yönelik çalışmalar yapılmalıdır.

7. Denizsel ürünler ekonomisi içinde yer alan kültür balıkçılığının deniz ekosistemi üzerine potansiyel etkilerinin araştırılmalıdır.

8. Genetik kaynaklar ve biyolojik çeşitliliğe dayalı geleneksel bilgilerin sürdürülebilirliğinin sağlanması ve ülke ekonomisine kazandırılması, hukuki ve kurumsal düzenlemelerin yapılmalıdır.

9. Yaban hayatının etkin bir şekilde yönetilerek nesli tehlike altındaki yaban hayvanı türlerinin korunmasına yönelik çalışmalar yürütülmelidir.

10. Yaban hayatına ya da yaban hayatından bulaşabilecek zoonoz hastalıklar için av avcı, halk ve çevre sağlığını koruyucu hekimlik önlemleri için sağlık personeli ve sağlık bütçesi oluşturulmalıdır.

11. Yaban hayatının tarım üzerine olan baskısının önlenmesine yönelik alınabilecek tedbirlerin ve tarımsal üretimi koruma amaçlı çiftçi teşviklerinin geliştirilerek olumlu modeller uygulamaya konulmalıdır.

HEDEF 21- Doğa koruma kapsamında ülkemizdeki biyolojik çeşitliliğin tespiti ve izlenmesi

STRATEJİLER

1. Canlı grupları için Ulusal Kırmızı Listelerin hazırlanması.

2. Kanatlı, memeli ve sucul av hayvanlarının sayılarının arttırılması için teşvikler arttırılmalıdır.


96

3. Yaban hayvanı tedavi, rehabilitasyon, yaşam alanlarının izlenmesi ve yeni koruma stratejileri belirlenmelidir.

4. Bilinçsiz ve aşırı avlanma, yaşama ortamlarının bozulması, kontrolsüz, aşırı zirai-biyosidal ilaç kullanımından dolayı tabiattaki sayılarında azalma görülen av-yaban hayvanları türlerinin üretimi, doğal yaşama ortamlarına yerleştirme, izleme çalışmaları sürdürülmelidir.

5. Doğa koruma ve korunan alanlar konusunda eğitim ve bilinçlendirme çalışmalarının yaygın ve örgün eğitimlere entegre edilmelidir.

6. Yerel türlere ait gen kaynaklarının yerinde (in-situ) korunmasına yönelik yöntemler geliştirilerek sahada uygulanmalıdır.

7. Biyolojik çeşitliliğin sürdürülebilir şekilde ekonomiye kazandırılmalıdır.

8. Biyolojik çeşitlilik izleme çalışmaları konusunda teknik altyapının geliştirilmesi, izleme çalışmalarının devamlılığının sağlanması için kurumsal kapasitenin artırılması ve ilgili mevzuat eksikliği giderilmelidir.

9. Av turizmi faaliyetleri kapsamında elde edilen gelirin faaliyetin yapıldığı yerleşim birimlerine (köy, bağımsız mahalle…) katkı sağlaması için yasal mekanizmaları geliştirilmelidir.

10. Av ve yaban hayatında, popülasyonun arttığı durumlarda popülasyondaki türlerin av turizmi faaliyeti kapsamında değerlendirilmelidir.

11. Av ve yaban hayatındaki farklı türlerden (yaban domuzu vb) zarar gören çiftçilerimizin zararlarının TARSİM sigortası kapsamına alınarak genişletilmelidir.

12. Ağaçlandırmalarda yaban hayatının beslenme kaynağı olan meyve türlerinin dikilmesinin arttırılması, korunması, silvi kültürel müdahalelerde meyveli türlerin kesilmemesi, ürünlerinin hayvanlar dışındaki tüketiminin kontrol ve denetim altına alınarak yaban hayatının yerinde besin zinciri oluşturulmalıdır.

13. Saz yangınları ile mücadelede Orman Genel Müdürlüğü başta olmak üzere ilgili kurumların bünyesindeki ekipmanların kullanılmasının sağlanması ve sazlıkların yoğun olduğu yörelerdeki yerel halkın bilinçlendirilmesi sağlanmalıdır.

14. Saz ve Orman Yangınlarına müdahalede Av ve Yaban Hayvanları için AFAD bünyesinde acil müdahalelerde Hayvan Sağlığı Ekipleri oluşturulmalıdır.

15. Anız yakılmasının önlenmesi için denetimler arttırılmalıdır.

16. Göl, akarsu, dere, vb. alıcı ortamlara deşarj yapan işletmelerin meri mevzuata uygun deşarj standartlarını sağlayacak şekilde deşarj yapmaları için etkin denetim mekanizmaları oluşturulmalıdır.

97

Tarımsal Sulama ve Su Yönetimi Komisyon Raporu


98

HEDEF 1- Tarımsal altyapı yatırımları ile entegre sulama tesis sayısının artırılması.

STRATEJİLER

1. Arazi toplulaştırma ve tarla içi geliştirme hizmetleri sulama projeleriyle birlikte tasarlanacaktır.

2. Drenaj suları kalitesini bozacak unsurlar ortadan kaldırılarak mansapta daha fazla alanın sulanmasında kullanılacaktır.

3. Sulama projeleri tamamlanarak sulamaya açılan alanlarda eksik olan drenaj, toplulaştırma ve tarla içi geliştirme hizmetleri projeleri tamamlanacaktır.

4. On birinci Kalkınma Planı’nın Tarım Sektörü Politika ve Tedbirleri’ne de uygun olarak sulama yatırımlarında alternatif iç ve dış finansman yöntemleri geliştirilecek ve söz konusu yatırımların bu yolla tamamlanması sağlanacaktır.

HEDEF 2- Su kullanım etkinliğinin artırılması.

STRATEJİLER

1. Ülkemizde sulu tarım alanlarına yönelik Sulama Veri Tabanı oluşturulacak ve izleme ve değerlendirme çalışmalarında standart sağlanacaktır.

2. Ülkemizde seri bazlı toprak etütleri yapılarak haritalandırılması ve Toprak Veri Tabanı oluşturulması sağlanacaktır.

3. Mevcut açık sulama sistemlerinin rehabilite edilerek veya yenilenerek kapalı sulama sistemlerine geçilmesine öncelik verilecektir.

4. Sulama suyunun ücretlendirilmesinde kademeli olarak hacim esaslı sisteme geçirilecektir.

5. Özellikle kış yağışlarının yetersiz yıkamaya neden olduğu bölgelerde damla sulama yöntemlerinde bitki kök bölgesinde tuzluluk ve alkalilik koşullarının oluşmasını önlemeye yönelik izlemeler yapılarak gerekli tedbirler alınacaktır.

6. Açık sulama sistemlerinde basınçlı sulama yöntemlerinin kullanımını sağlayacak tedbirler geliştirilecektir.

7. Sulama zaman planlamasını esas alan modern yönetim sistemleri yaygınlaştırılacaktır.

8. Drenaj sistemlerinin sulama sistemleri ile birlikte izleme değerlendirilmesine yönelik altyapı çalışmaları hayata geçirilecektir.

9. Tarımsal üretim bölgelerinde su potansiyeline uygun optimum ürün desenleri belirlenecektir.

10. On birinci Kalkınma Planı’nda belirtildiği şekilde sulama oranının artırılması ve proje sulama sahalarının tamamının sulanmasına yönelik gerekli çalışmalara ağırlık verilecektir.


99

11. Sulamaya açılan tarım arazilerinin tarım dışı maksatlarla kullanımı baskısının engellenebilmesi için arazi kullanım planlarının hazırlanması, bütün sektörler için arazi kullanım kriterlerinin belirlenmesi ve uygulanması sağlanacaktır.

HEDEF 3- Tarımsal sulama işletmeciliğinde etkinliğin artırılması.

STRATEJİLER

1. Tarımsal sulama işletmelerinin etkinliğini artıracak mevzuat çalışmaları tamamlanacaktır.

2. Tarımsal sulama işletmelerinin (kooperatif, birlik vb.) kurumsal kapasitesi artırılacaktır.

3. Tarımsal sulama işletmelerinin dış kaynaklı projelere erişimi artırılacaktır.

4. Tarımsal sulama işletmeleri veri tabanı oluşturulacaktır.

5. Tarımsal sulama işletmelerinde Toprak, Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü mezunu ziraat mühendislerinin istihdamı artırılacaktır.

6. 7139 sayılı Kanun ile 6172 sayılı Sulama Birlikleri Kanunu’nda yapılan değişikliklerin uygulama sonuçları yakından izlenecektir.

HEDEF 4- Tarımsal Sulama ve Su Yönetimi alanında yapılan AR-GE çalışmalarının etkinliğinin ve verimliliğinin artırılması.

STRATEJİLER

1. Tarım ve Orman Bakanlığı bünyesinde yürütülen tarımsal sulama ve su yönetimine yönelik araştırma fonları artırılacaktır.

2. Dış kaynaklı araştırma proje sayısı artırılacaktır.

3. Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü (TAGEM) bünyesinde özel sektör tarımsal sulama AR-GE altyapı destek programları oluşturulacaktır.

4. Uygulayıcı kurumların ve üniversitelerin tarımsal sulama ve su yönetimine ilişkin teorik ve uygulamaya yönelik çalışmaları desteklenecektir.

5. İklim değişkenliğinin etkileri dikkate alınarak dinamik sulama programları ve üretim planlamaları yapılarak muhtemel kuraklıkların etkilerinin azaltılmasına yönelik çalışmalar yapılacaktır.

6. Arazi ıslahına yönelik araştırma çalışmalarına ağırlık verilecektir.


100

HEDEF 5- Sulama yönetimi çalışmalarında yüksek teknoloji kullanımının yaygınlaştırılması.

STRATEJİLER

1. Sulama zaman planlamasına dayalı karar destek araçlarının kullanımı yaygınlaştırılacaktır.

2. Yapay zekâ yöntemlerinin sulama yönetiminde kullanımı yaygınlaştırılacaktır.

3. Uzaktan algılama ve coğrafi bilgi sistemlerinin sulama yönetiminde kullanımı yaygınlaştırılacaktır.

4. Akıllı sulama sistemlerinin kullanımı desteklenecek, farkındalık ve eğitim programları düzenlenecek, kurumsal kapasite artırılacaktır.

5. Yerli ve milli akıllı sulama sistemlerinin üretimine yönelik disiplinler arası iş birlikleri ve girişimciliği desteklenecektir.

6. Ulusal modelleme çalışmalarında, ilgili kurumlar ve akademisyenlerle birlikte çalışma yapılması teşvik edilecek ve aynı maksada yönelik kullanılan modeller standartlaştırılacaktır.

HEDEF 6- Sulama hizmetlerinde etkin atık yönetim uygulamalarına geçilmesi.

STRATEJİLER

1. Sulama malzemelerinin üretiminde kullanılan atık plastiklerin toplanması ve işlenmesine yönelik düzenleme yapılacaktır.

2. Sulama malzemesi üreten firmaların atık plastik kullanımına yönelik standardizasyon ve düzenlemeler yapılacaktır.

3. Tek yıllık damla sulama boruları hibe ve kredi destekleri kapsamı dışına çıkarılacaktır.

HEDEF 7- Sulama desteklemelerinin etkinliğinin artırılması.

STRATEJİLER

1. Tarımsal sulama alanında hibe ve kredi desteği süreçlerinde yer alan personelin mesleki yeterlilik kriterleri yeniden oluşturulacaktır.

2. Su ölçüm sistemleri destekleme kapsamına alınacaktır.

3. Tarımsal sulama teşkilatlarına yönelik özel teşvik ve destek programları hazırlanacaktır.

4. Desteklemeye konu sulama malzemelerinin kalite standartlarına uygunluğuna ilişkin kontrol ve denetim etkinliği artırılacaktır.

5. Su kaynaklarına göre optimum bitki desenleri belirlenecek ve destekleme programları su kısıtı gözetilerek tasarlanacaktır.


101

6. Sulama sistemlerinde otomasyon sistemlerinin KDV yükünü hafifletecek şekilde tedbirler araştırılacaktır.

HEDEF 8- Sulama yönetimine yönelik etkin eğitim ve yayım programlarının oluşturulması.

STRATEJİLER

1. Sulama eğitim ve yayım programları sürekli hale getirilecektir.

2. Sulama ve su yönetimine yönelik AR-GE raporları yayım uzmanlarınca paydaşlara aktarılacaktır.

3. Sulamanın yoğun olduğu tarım bölgelerinde “Sulama Test ve Eğitim Merkezleri (STEM)” kurulacaktır.

4. Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Eğitim Merkezlerinin rutin olarak verdiği sulayıcı yetiştirme kurslarının ve sulayıcıların bu kurslara katılarak sertifika verilmesinin yaygınlaştırılması ve teşviklerde dikkate alınması sağlanacaktır.

5. Orta Doğu, Afrika, Balkan ülkeleri ve Türkî Cumhuriyetlere Tarımsal Sulama ve Su Yönetimi Eğitim Fırsat Strateji Planı hazırlanacaktır.

6. Uluslararası düzeyde eğitim faaliyetleri olan kurum ve kuruluşlarla (TİKA, Yurt Dışı Türkler ve Akraba Topluluklar, FAO, Dünya Bankası vb.) iş birlikleri geliştirilecektir.

HEDEF 9- Ulusal su politikalarında tarımsal sulama yönetimine ağırlık verilmesi.

STRATEJİLER

1. Ulusal Su Planı çerçevesinde tarımsal sulama planı oluşturulacaktır.

2. Tarımsal sulama yönetiminde toprak ve su varlığını esas alan su havzası bazlı yönetim ilkesi benimsenecektir.

3. 25 havza bazında suyun kullanım maksatlarına göre Sektörel Su Tahsis Planlarının hazırlanması ve uygulanması sağlanacaktır.

4. Toprak ve su kaynaklarının etkin bir şekilde yönetilmesine yönelik koordinasyon artırılacaktır.

5. Tarımsal sulama yönetimine yönelik olarak yıllık risk analizleri yapılacaktır.

6. Tarımsal sulama için gerçekleştirilmesi planlanan havzalar arası su transferi projelerinde gelecek ihtiyaçlar ile sosyoekonomik, ekolojik ve sürdürülebilirlik kriterleri dikkate alınacaktır.


102

HEDEF 10- Sulamada enerji maliyetlerinin azaltılması.

STRATEJİLER

1. Su kullanıcı teşkilatların, enerji ihtiyaçlarını yenilenebilir enerji kaynaklarından karşılamalarına imkân tanıyacak yasal düzenlemeler yapılacaktır.

2. İlgili kurum ve kuruluşlarla iş birliği yapılarak tarımsal sulamada yenilenebilir ve alternatif enerji kullanımları desteklemelerle yaygınlaştırılacaktır.

3. Pompajlı sulama ve drenaj sahaları için güneş enerji sistemlerinin (GES) kurulması olanakları araştırılarak enerji maliyetinin düşürülmesi sağlanacaktır.

4. Tarımsal sulamada kullanılan enerji maliyetine dâhil olan ek yükler (ÖTV, KDV, TRT payı, kayıp-kaçak bedeli vb.) azaltılacaktır.

HEDEF 11- Sulama suyu kalitesinin korunması ve miktarının sürdürülebilir kullanımı için Avrupa Birliği Su Çerçeve Direktifi doğrultusunda izlenmesi.

STRATEJİLER

1. Su Çerçeve Direktifi’ne tam uyumlu olarak hazırlanan taslak su kanununun yasalaşmasına yönelik çalışmalar hızlandırılacaktır.

2. Su kaynaklarının sürdürülebilir yönetimi ilkeleri çerçevesinde hazırlanan Ulusal Su Planı’nın uygulanması sağlanacaktır.

3. Yer altı sularının aşırı çekimi önlenerek olağanüstü hallerde kullanılmak üzere rezervde tutulması sağlanacaktır.

4. Yer altı su kaynakları kullanımının kontrol altına alınması için tüm kullanımlar kayıt altına alınarak envanter oluşturulacaktır.

5. Yer altı su kaynakları kullanımının kontrol altına alınması için kademeli olarak tüm kuyulara sayaç takılacaktır.

6. Yer altı ve yer üstü su kaynaklarına yönelik oluşturulan Ulusal İzleme Programı’na uygun olarak su kalitesi izleme çalışmaları yapılacaktır.

7. Nehir Havzası Yönetim Planlarında yer alan iyi tarım uygulamaları kodunun ve diğer tedbirlerin hayata geçirilmesi sağlanacaktır.

8. Havza Yönetim Heyetlerinin yapısı güçlendirilecek ve tüzel kişilik kazanması sağlanacaktır.

9. Sulama tesislerinin işletme haritalarına ait verilerin sayısallaştırılması çalışmaları tamamlanarak Ulusal Su Bilgi Sistemine aktarılacaktır.

10. Tarımsal drenaj sularındaki pestisit ve besin elementlerinin azaltılması için denetim çalışmaları ile yapısal tedbirler artırılacaktır.

11. Tarımsal kaynaklı su kirliliğini önlemeye yönelik tedbirlerin yaygınlaştırılması ve kırsalda yaşam kalitesini artırmaya, kırsalı korunan, yaşanan ve üreten alanlar haline getirmeye yönelik çevresel destek ve teşvikler artırılacaktır.


103

HEDEF 12- Kullanılmış suların tarımsal sulamada kullanım imkânlarının artırılması.

STRATEJİLER

1. Kullanılmış suların yeniden kullanılmasına yönelik mevzuat yayımlanacaktır.

2. Kullanılmış suların başta tarım olmak üzere yeniden kullanılması için havza bazında planlama yapılacak ve su kaynakları üzerindeki baskı azaltılacaktır.

3. Kullanılmış suların yeniden kullanımında tercih edilecek sulama yöntemleri, sulama sistemleri, bitki türleri, çevre ve toprak şartları belirlenecektir.

HEDEF 13- Sulamada kullanılan su miktarının ölçümünün sağlanması ve SCADA sistemlerinin kullanımının yaygınlaştırılması.

STRATEJİLER

1. Sulama tesislerinde şebekeye alınan ve dağıtılan su miktarlarının ölçülebilmesi için elektronik ölçüm sistemleri kurulacaktır.

2. Su kaynaklarımızın havza bazında yönetimini sağlamak maksadıyla Milli Su Yönetim Sistemi kurulacaktır.

3. Su kaynakları miktarının sürekli izlenmesini ve su kullanımlarının kontrolünü sağlayacak SCADA sistemleri kurulacak ve Milli Su Yönetim Sistemi’ne entegre edilecektir.

HEDEF 14- Sulama malzemelerinde yerli üretimin ve ihracat kapasitesinin artırılması

STRATEJİLER

1. Sulama malzemelerinin yerli üretimi teşvik edilecektir.

2. Sulama malzemeleri değer zincirinde yer alan paydaşlarla iş birliği sağlanacaktır.

3. Tarım ve Orman Bakanlığı başkanlığında Tarımsal Sulama Yönetimi Hizmetleri Pazar Araştırma Komisyonu kurulacaktır.

105

Mera YönetimiKomisyon Raporu

Mera Yönetimi Komisyon Raporu

106

HEDEF 1- Mera tespit, tahdit ve tahsis çalışmaları bitirilmelidir.

STRATEJİLER

1. Mera Kanunu’nun yürürlüğe girdiği 1998 yılından bugüne tespit, tahdit ve tahsis çalışmaları bitirilememiştir. Bu durum Kanun’un uygulanmasında aksamalara neden olduğundan anılan işlemler en kısa sürede tamamlanmalıdır.

2. Tahdit çalışmalarında önemli bir maliyet getiren sınır taşı uygulamasından vazgeçilmeli ve uzaktan algılama teknolojilerinden faydalanılmalıdır.

3. Tahsislerin yerleşim birimlerine yapılması yerine özel veya tüzel kişiliklere yapılmalıdır.

4. Meralar tüzel kişiliği haiz bir genel müdürlük tarafından yönetilerek Mera Kanunu uygulamalarına ve meraların korunmasına etkinlik kazandırılmalıdır.

5. Tahsisin yapıldığı her yerleşim biriminde mera yönetim birliğinin kurulması etkin sonuç vermediğinden yerel ölçekte birlikler kurulmalı ve alt birimler buradan koordine edilmelidir. Bu birliklerin kendi bütçesinin olması etkin çalışmaları açısından önemlidir.

6. Büyükşehir Yasası ile birlikte köylerin mahalleye dönüştürülmesiyle ortaya çıkan belirsizliğin giderilmesi için düzenleme yapılmalıdır.

7. Mera tespit çalışmalarında kadastro kayıtlarından ziyade alanın yapısal özelliği dikkate alınarak tespitler gerçekleştirilmeli ve bu sayede teknik açıdan mera olarak kullanılacak yerler mera envanterine kazandırılmalıdır. Bu konuda hazine arazisine kayıtlı alanlara öncelik verilmelidir.

HEDEF 2- Tahsis amacı değişikliklerinde karşılaşılan sorunlar giderilmelidir.

STRATEJİLER

1. Yatırımcı kuruluş ve şahıslar genellikle yatırımları için en kolay ve ucuz olarak elde edebilecekleri mera alanlarına yönelmektedirler. Bu anlamda mera alanlarından alınan ot bedeline rayiç bedelinin belirli bir miktarının da eklenmesi mera alanlarına yönelmeyi azaltacaktır.

2. Yatırımcı kuruluş ve şahıslar mera alanlarında çalışmalar bittikten sonra geri dönüşüm için istekli olmamaktadır. Bu konuda yeni düzenlemelere ihtiyaç vardır.

3. Maden, petrol ve mineralli su arama faaliyetlerinde belli bir büyüklüğün altında kalan alanlar için geri dönüşüm dosyası istenmemesi, eski haline getirme işleminin alınacak teminat karşılığında il müdürlükleri tarafından yapılması süreci hızlandıracaktır.


107

HEDEF 3- Mera mevzuatındaki aksayan yönler ile ilgili gerekli düzenlemeler yapılmalıdır.

STRATEJİLER

1. 4342 sayılı Mera Kanunu’nda cezai müeyyide bulunmamaktadır. Mera Kanunu’na bu konuda hükümler eklenmelidir.

2. Yaylak ve yayla tanımının ayrı ayrı kullanıldığı durumların (tapu kaydı vb.) sebep olduğu kavram kargaşasının sonlandırılması için terminolojide uyum sağlanmalıdır.

3. Kamunun farklı kurumları adına kayıtlı veya tahsisli, tapudaki vasfı mera, yaylak, kışlak, otlak olan alanların dava açılmadan mera özel siciline tescili sağlanmalıdır.

4. Islah amaçlı mera kiralamaları Devlet İhale Kanunu gereği en fazla 10 yıl süre ile yapılabilmektedir. Kanun ile yönetmelik arasında uyum sağlamak için yönetmelikte ifade edilen “25 yıl” süresine ilişkin ifadeler Kanun’a eklenmelidir.

5. Kadastro Komisyonunca karara bağlanan taşınmaz ile ilgili tespit ve tahdit askısına itirazlar mera komisyonunda değerlendirilemeyeceğinden askıya çıkarılarak gereksiz vakit kaybedilmemesi için askıya çıkmanın sona erdirileceği düzenleme yapılmalıdır.

6. İl mera komisyonu üyelerinin mevcut sayısı yeniden gözden geçirilmeli ve konu uzmanlarından oluşacak şekilde yeniden düzenlenmelidir.

7. Yatırımcıların izin talepleri en kısa sürede sonuçlandırılmalıdır.

8. Ülkemizde yayla arazileri mera, orman veya hazine arazisi envanterinde yer almaktadır. Buralardaki işgaller her zaman mevcut mevzuatlara göre çözülememektedir. Çözümü esnasında birden fazla kanunla karşılaşılmaktadır. Mevcut işgaller ile ilgili mevzuat yetersizliği vardır. Bu sorunlara köklü çözüm getirilmelidir.

9. Islah amaçlı mera kiralamalarında hayvancılık maksatlı yapılara izin verilirken, tahsisli meralarda da geçici hayvan barınakları ve kolaylaştırıcı tesislere izin verilmelidir.

HEDEF 4- Mera yönetimi (amenajmanı) ile ilgili yeni düzenlemelerin yapılması.

STRATEJİLER

1. Otlatma yönetim planlanması ile ilgili mevzuatın uygulanabilir hale getirilmesine öncelik verilmelidir.

2. Mera parselleri arasında geçiş koridorları olmadığı için otlatma planlarının uygulanmasında aksaklık yaşanmaktadır. Parçalı meralarda geçiş koridorları tesis edilmelidir.

3. Farklı kurumların envanterine kayıtlı planlanan otlatma alanlarında koordinasyonundan sorumlu çatı/şemsiye kurumun olması gerekmektedir. Bu kurum otlatma takviminin hazırlanması ve uygulanmasından sorumlu olmalıdır.


108

4. Mera yönetimi/otlatma planları belirli meslek grupları tarafından değil daha geniş bir perspektifle ele alınarak yapılmalıdır.

5. Mera bitki örtülerinin değişimi düzenli olarak izlenmelidir. Bu amaçla uzaktan algılama tekniklerinden etkin bir şekilde faydalanılmalıdır.

6. Meradaki yem kalitesi takip edilerek (uzaktan algılama yöntemleri bu amaç için kullanılabilir) mera dönemi ek yemleme programları geliştirilmelidir.

HEDEF 5- Merada sürü yönetimi ile ilgili aksayan yönler giderilmelidir.

STRATEJİLER

1. Ülkemizdeki mera otlatma tarihleri esas alınarak doğumların toplulaştırılması teşvik edilmelidir. Merada yem kalitesi düşmeye başladığı dönemde ek yemleme gündeme alınmalıdır. Mera dönemi sonunda semirtme programı etkin bir şekilde uygulanarak kesim yapılıp et şoklanmalıdır. Bu sayede kış beslenmesinde ciddi bir ot tasarrufu sağlanmış olacak ve maliyetler ciddi şekilde düşecektir.

2. Mera hayvancılığında yapılacak olan yeniliklerin benimsetilmesi amacıyla yetiştiricilere ilave teşvikler ihdas edilmelidir.

3. Sürü yöneticileri (çoban) kayıt altına alınmalıdır. Mesleki eğitim verilerek başarılı olanlara sürü yöneticisi sertifikası verilmelidir. Sertifikasız sürü yöneticisi istihdamına izin verilmemelidir. Sürü yöneticilerinin mesleki eğitim, istihdam, statü ve sosyal hakları konusunda mevzuat düzenlemesi yapılmalıdır.

4. Farklı ekolojideki meralar için otlatmada kullanılacak uygun hayvan türleri belirlenmelidir. Bu amaçla aynı tür içinde de uygun hayvan ırkı geliştirme çalışmalarına önem verilmelidir.

HEDEF 6- Mera bitki örtülerinin ıslahı ile ilgili çalışmalarda yeni yaklaşımlara ihtiyaç vardır.

STRATEJİLER

1. Ağırlıklı olarak orta ve zayıf mera durumuna sahip otlatma alanlarında otlatma yönetimi ve uygun ıslah programları ile bitki örtüsünün iyileştirilmesi hedeflenmelidir.

2. Mera ıslah çalışmalarının sürdürülebilirliği sağlanmalıdır.

3. Mera ıslahında kullanılacak materyalin kolay temin edilebilmesi (mera tipi yem bitkisi çeşit eksikliği, tohumluk temini vb.) sağlanmalı ve bu amaçla yerli tohum geliştirilmelidir.

4. Mera ıslahında öncelik ot üretiminden ziyade ekosistem fonksiyonlarının sürdürülebilir hale getirilmesi olmalıdır. Gerekirse merayı kullananlara cazip gelecek ve onların da bu sürece dâhil olabileceği alternatif çözümler üretilmelidir.

5. Yapılan ıslah çalışmalarının denetimi ve takibi sağlanmalıdır.


109

6. Doğru kullanımın sağlanması kaydıyla mera ıslahında kullanılacak bitki türleri geliştirilmeli ve egzotik türlerin kullanılmasından kaçınılmalıdır.

7. Mera alanlarında canlı gölgelik oluşturmak amacıyla en fazla üç dekar büyüklüğünde alanlarda ağaçlandırma yapılmalıdır. Bu alanlarda kullanılacak türler yöreye uygun ve hızlı gelişen türlerden seçilmelidir. Biyolojik bağımsızlığına kavuşuncaya kadar bu alanlar korunmalıdır.

HEDEF 7- Meralarda erozyon görülen alanlarda tekniğine uygun ıslah çalışmaları yapılmalıdır.

STRATEJİLER

1. Türkiye su erozyonu haritası sonuçlarına göre arazi kullanım türleri içerisinde en yüksek erozyon %53,6 ile mera alanlarında görülmektedir. Meralarda yapılacak ıslah projelerinde su erozyonu haritası temel altlık olarak kullanılmalıdır.

2. Türkiye su erozyonu haritasında şiddetli ve çok şiddetli erozyonun görüldüğü alanlarda toprak muhafaza önlemleri alınmalıdır.

3. Ağır otlatmadan dolayı tahrip olmuş mera alanlarında ıslah ile iyi mera vasfına dönüştürülebilecek meralarda yamaç erozyonunu önlemeye yönelik eğimli teraslar (akıtıcı teraslar) eğimsiz (emdirici) gradoni teraslar, çit teraslar, taş kordon, çevirme hendeği, saptırma kanalları vb. drenaj tesisleri yapılmalıdır.

4. Üst havzalardaki mera alanlarında ana ve yan derelerde sediment taşınmasını önlemeye yönelik oyuntu ıslahı (kuru duvar eşik, çalı demetli canlı eşik, ahşap eşik, çuvallı sedde, galvanizli kafes tel eşik vb.) ve daha aşağı noktalarda sel oluşumu önlemeye yönelik (harçlı eşikler, ıslah sekisi, tersip bentleri, taban kuşağı, britler, miks eşikler, boşaltma kanalları gabyon eşikler, ahşap eşikler vb.) tesisler yapılmalıdır.

HEDEF 8- Mera ıslahıyla ilgili altyapı çalışmalarına ihtiyaç vardır.

STRATEJİLER

1. Mera yolları yapılarak ulaşım kolaylaştırılmalı ve parseller arası koridorlar oluşturulmalıdır.

2. Merada ürün işlemeye yönelik altyapılar geliştirilmelidir. Bu konuda Türk Gıda Kodeksi esas alınmalıdır.

3. Hayvan barınakları, hayvan müdahale üniteleri ve güncel teknolojilerden (güneş enerjisi, rüzgâr enerjisi gibi) faydalanılarak içme suyu temini gibi merada ihtiyaç duyulan tesislerin yapımına önem verilmelidir.


110

HEDEF 9- Islah amaçlı mera kiralamalarında gelir ve giderler ile ilgili düzenlemeler yapılmalıdır.

STRATEJİLER

1. Islah amaçlı mera kiralamalarında masraf olarak düşülecek bedel, toplam kira bedelinin %50’sini geçmemelidir.

2. Mera kiralamalarında kira gelirlerinin İl Müdürlüklerinde açılacak bir hesaba yatırılarak, meraların ıslahı ve geliştirilmesinde kullanılması sağlanmalıdır.

HEDEF 10- Arazi toplulaştırma çalışmalarında meralar için özel düzenlemeye ihtiyaç vardır.

STRATEJİLER

1. Arazi toplulaştırma çalışmalarında büyük mera alanları toplulaştırma harici tutulmalı, küçük parçalı mera alanlarının arazi toplulaştırma çalışmalarına dâhil edilmesi durumunda sulama altyapısı kurulmalıdır.

HEDEF 11- Meraların biyoçeşitlilik envanteri çıkarılmalı ve mera yönetimine entegre edilmelidir.

STRATEJİLER

1. Meraların floristik ve faunistik envanteri çıkarılmalı ve mera yönetimi planlamalarında biyoçeşitlilik (özellikle yaban hayatı) göz önünde bulundurulmalıdır.

2. Mera yönetim planlamalarında yaban hayatının besin ihtiyacı dikkate alınmalıdır.

3. Biyolojik çeşitlilik konusunda çalışan birimler arasında koordinasyon sağlanmalıdır.

4. Meraların biyoçeşitliliğini ve yaban hayatını korumak ancak ekosistem tabanlı bir yaklaşımla mümkündür. Tarım ve Orman Bakanlığı bünyesindeki biyoçeşitlilik konusunda çalışan birimlerin mera yönetimi ve planlaması çalışmalarına aktif katılım sağlanmalı, biyoçeşitlilik ile ilgili mevcut bilgiler tek merkezde toplanmalı ve otlatma planlarında dikkate alınmalıdır.

HEDEF 12- Meraların ekosistemdeki işlevleri konusunda toplum bilinçlendirilmelidir.

STRATEJİLER

1. Toplumun tüm kesimlerine mera ekosisteminin işlevleri konusunda etkin bilgilendirme yapılmalıdır. Bu konuda kitle eğitim araçları ve örgün eğitim kurumlarından faydalanılmalıdır.

2. Erozyonla mücadelede doğru mera kullanımı ve mera ıslahının rolü izah edilmelidir. Bu amaçla yazılı ve görsel medya etkin bir şekilde kullanılmalıdır.


111

3. Şehirlerdeki temiz hava, temiz su, verimli tarımsal üretim için meranın olmazsa olmaz bir doğal varlık olduğu bilinci yerleştirilmelidir.

HEDEF 13- Yayla turizmi ve ekoturizm gibi uygulamalarda havza bütüncül değerlendirilmelidir.

STRATEJİLER

1. Yaylak ve kışlaklardaki ekoturizm uygulamalarında çevre kirliliğine sebep olacak faaliyetlere yönelik izin veren kurum tarafından tedbir alınmalıdır. Zira yaylalar havzanın zirvesi veya zirveye yakın yerinde yer aldığından buralardan salınan kirlilik havzanın alt kesimlerini de etkileyecektir. Bu da aynı havzanın aşağı kesimlerinde bulunan yerleşim yerlerini başta içme suyu olmak üzere birçok konuda tehdit edecektir.

113

Tarımsal Öğretim, Çiftçi Eğitimi-Yayım, AR-GE ve İnovasyon

Komisyon Raporu

Tarımsal Öğretim, Çiftçi Eğitimi-Yayım, AR-GE ve İnovasyon Komisyon Raporu

114

TARIMSAL ÖĞRETİM

HEDEF 1- Tarımın/çiftçiliğin saygınlığını artırmak ve gençler için cazip hale getirmek.

STRATEJİLER

1. Anaokulundan başlayarak tarımı tanıtan, sevdiren ve öneminin farkına vardıran, bilinç yükleyen oyunlar, dramalar, dersler, ders içinde konular ve çeşitli etkinliklerin eğitim programlarında yer alması.

2. Çiftçiliğin sevdirilmesine yönelik filmler, çizgi filmler, diziler ve programların hazırlanması ve desteklenmesi.

3. Özellikle tarım alanına eleman yetiştiren ortaöğretim ve yükseköğretim kurumlarına çiftçi çocuklarının yönlendirilmesi, tarımla ilgili okullardan mezun olan çiftçi çocuklarının tarımsal destekler ve teşviklerden özel olarak yararlandırılmasının sağlanması.

4. Kırsalda genç nüfus potansiyelinin korunması ve girişimciliğin teşvik edilmesi.

5. Mezunların sektörden beklentilerinin analiz edilerek tarımsal istihdama dâhil edilmelerine yönelik politikaların geliştirilmesi.

6. Tarımsal eğitimi başarı ile tamamlayan gençlere hazine arazilerinin bedelsiz veya düşük bir bedelle kiralanması (Hazine arazilerinin boş kalması engellenip gençlerin istihdamına da katkı sağlanabilir).

HEDEF 2- Ortaöğretimde öğrencileri erken yaşta tarım eğitimine yönlendirmek, daha becerili meslek elemanları yetiştirmek.

STRATEJİLER

1. Tarım yükseköğretimine kapasiteli öğrencilerin yönlendirilmesi.

2. Tarım alanında eğitim veren okulların öğretim programlarının sektörel gelişmeler ve ihtiyaçları doğrultusunda güncellenmesi ve iyileştirilmesi.

3. Genç nüfusun tarım yükseköğretimi için önemli bir potansiyel oluşturması nedeniyle ilkokul, ortaokul ve liselerde tarım derslerinin müfredata koyularak kırsal alan ve tarım sevgisinin gönüllere ve değerinin zihinlere yerleştirilmesi.

4. Hem meslek liselerine hem yükseköğrenim kurumlarına yönelik kariyer fuarları hazırlanması ve mesleki deneyim alanları oluşturulması.

5. Tarım eğitimi veren kurumlardaki eğitim programlarının ve öğrenci kontenjanlarının bölgelerin ürün deseni, iklimsel özellikleri, ticaret potansiyelleri ve sektörel taleplere göre belirlenmesi.

6. Ortaöğretim ve yükseköğretim kurumlarında verilen eğitimlerde yeni tarım sistemlerine (iyi tarım, dikey tarım, akıllı tarım, organik tarım vb.) yönelik olarak eğitim programlarının güncellenmesi.

7. Öğrencilerin niteliklerinin geliştirilmesi ve uluslararası programlara katılımlarının artırılması.


115

HEDEF 3- Eğitim ile araştırma ve yayım arasındaki bağı daha güçlü hale getirmek.

STRATEJİLER

1. Kırsaldaki problemlerin, araştırma ve yayım etkinliklerinin sınıfa taşınması.

2. Uygulamalı ve hayatla iç içe bir tarım eğitimi verilmesi.

3. Eğitim, araştırma ve topluma yönelik hizmetlerde; uygulama, yararlılık ve piyasanın ihtiyaçları dikkate alınarak eğitimin kırsalla ilişkilendirilmesi.

HEDEF 4- Yükseköğretimde uygulamalı eğitime ağırlık vermek, bölümleri ve kontenjanları ülke ve bölge önceliklerini dikkate alarak belirlemek.

STRATEJİLER

1. Tarımsal öğretimde sektörle iş birliğinin artırılması gibi yöntemlerle mesleki uygulama (staj vb.) faaliyetlerinin artırılması ve kapsamın genişletilmesi.

2. Tarımsal teknolojiye ve yenilikçi faaliyetlere yönelik olarak mevcut koşulların revize edilmesi ve öğretim içeriklerinin bu alanlara uygun şekilde düzenlenmesi.

3. Öğretim programları ve ders içeriklerinin sektörel gelişmelere ve ihtiyaçlara uyumlu olarak güncellenmesi.

4. Fakültelerin bölge tarımına katkısının artırılabilmesi, sahadaki problemlerin araştırmalara konu edilebilmesi, arazideki deneyimlerin ve araştırma sonuçlarının sınıfta ders, tarlada çiftçi eğitimi materyali olarak kullanılabilmesi için tarımsal eğitim, araştırma ve yayım ilişkisinin üniversiteler ve Bakanlığın yakın iş birliği ile güçlendirilmesi

5. Eğitim sürecinde güçlü bir akademik eğitim yanında uygulamaların artırılması, program yeterliliklerinin, dolayısıyla ders öğrenme çıktılarının istihdamda aranan özellikleri içermesi ve stajların beceri kazandırma odaklı olarak (süre ve dönem dikkate alınarak) yeniden düzenlenmesi.

6. Tarım eğitimi veren kurumlarla özel sektör arasında iş birliğinin geliştirilerek öğrencilerin uygulama alanlarının artırılması, stajların sektörün beklentileriyle uyumlu yürütülmesi.

7. Öğretim programlarının ihtiyaçlar dikkate alınarak güncellenmesi ve iyileştirilmesi.

8. Tarım, laboratuvar hizmetleri, hayvan yetiştiriciliği ve sağlığı alanlarında becerilerin öğrencilere gerçek ortamlarda uygulamalı olarak kazandırılması.

9. Tarım ve Orman Bakanlığı Eğitim ve Yayın Dairesi Başkanlığının hazırladığı elektronik, görsel ve basılı materyallerden (tarımsal yayımla ilgili yaptığı çalışmalardan) Millî Eğitim Bakanlığı Mesleki ve Teknik Eğitim okullarının (Tarım, Hayvan Yetiştiriciliği ve Sağlığı, Laboratuvar Hizmetleri alanları ile Denizcilik alanı Balıkçılık ve Su Ürünleri dalında eğitim veren okullar) yararlanmasının sağlanması ve iş birliği yapılması.


116

10. Genel anlamda artan burs ve yurt imkânları yanında özelde tarım eğitimine 2016 yılından itibaren sağlanan “ilk üç sırada programlara yerleşen öğrencilere burs” olanağı sağlandığı bilgisinin, sınav başvuru kılavuzu yanında diğer araçlarla da tüm öğrencilere etkin şekilde duyurulması.

11. Kapasitesi yüksek öğrencilerin tarım yükseköğretimini tercih etmeleri için iş garantisinin sağlanması.

12. Uluslararası niteliklere sahip, dil ve teknik yeterliliği olan meslek insanlarının yetiştirilmesi üzerine odaklanılması.

13. Tarım yükseköğretiminde gerek öğretim üyelerinin gerekse her seviyedeki öğrencilerin uluslararası deneyimlerinin ve uluslararası hareketliliğe katılımlarının artırılması, bu anlamda öğrenci ve öğretim üyelerinin ihtiyaç duyulan uzmanlık alanlarında uluslararası deneyim kazanmalarının sağlanması.

14. Uluslararası hareketliliğin artışıyla tarımsal yükseköğretimin uluslararası standartları içselleştirmesi.

HEDEF 5- Tarım bilimleri ile ilgili fakülteleri yeniden yapılandırmak.

STRATEJİLER

1. Tarım yükseköğretiminde program kontenjanları oluşturulurken ihtiyaç analizlerinin yapılması.

2. Tarım ve orman bilimleri ile ilgili fakültelerin ülke ihtiyaçları doğrultusunda yeniden yapılandırılması (açılması veya kapatılması).

3. Tarım bilimleri ile ilgili fakülteleri “Tarım Üniversiteleri” adı altında birleştirme imkânlarının değerlendirilmesi

4. Yükseköğretimin uluslararasılaşması ve uluslararası akreditasyonun yaygınlaştırılması.

5. Yükseköğretimde tarımla ilgili fakültelerde “Tarımsal Yayım ve İletişim Teknikleri” dersinin zorunlu hale getirilmesi.

6. Farklı isimlerle kurulan ziraat ile ilgili fakültelerin “Ziraat Fakültesi” olarak isimlendirilmesi.

HEDEF 6- Çölleşme, erozyon, sel, taşkın, çığ, heyelan ve dolu gibi afetlere ilişkin farkındalığı sağlamak ve zarar azaltma bilincini geliştirmek.

STRATEJİLER

1. Örgün eğitim ve yayım programlarında yer alması.

2. Sürdürülebilir yaşamın öğretilmesi ve öneminin belirtilmesi.

3. Doğal kaynaklara olan baskıların azaltılması için toplumun her kesiminde farkındalık ve bilinçlendirme çalışmalarının yapılması.


117

4. Çölleşme ve erozyonla mücadelede; doğal kaynakların kullanımı, korunması, rehabilitasyonu ve kırsal yoksulluk ile mücadele konularında bilgi, bilinç ve toplumsal fayda oluşturma hedeflerini içeren entegre yaklaşımın benimsenmesi.

YAYIM (ÇİFTÇİ EĞİTİMİ)

HEDEF 1- Çiftçiliği saygınlığı yüksek bir meslek olarak benimsetmek

STRATEJİLER

1. Mesleki ve teknik eğitimlerle çiftçiliğin saygınlığını öne çıkaran ve bilinç yükleyen konuların ele alınması.

2. Etkin bir tarımsal eğitim, istihdam ve destek modelinin kurgulanması.

HEDEF 2- Çiftçiliği meslek olarak seçecek yeni kuşağın çiftçi olmak için en az “Tarım/Çiftçilik Okulu Mezunu” olmasını sağlamak.

STRATEJİLER

1. Çiftçilik okullarının açılması.

2. Çiftçilik mesleğini destekleyen sertifika programlarının açılması.

3. Çiftçilik okullarının sürdürülebilirliğini sağlamak yönünde katılımcı çiftçilere uygun teşviklerin sağlanması.

HEDEF 3- Bakanlık Eğitim Merkezlerini sürekli öğrenen okullara (akademilere) dönüştürmek.

STRATEJİLER

1. Akademilerin uygulamalı eğitime (yaparak öğrenme) imkân sağlayacak “Eğitim Çiftlikleri” şeklinde yapılandırılması.

2. Kurallarını Bakanlığın belirleyeceği standartlarda kamunun (TİGEM vb.), özel sektörün, Ziraat Odaları Birliğinin, diğer üretici örgütlerinin ve diğer kurumların çiftçi eğitim merkezleri kurmaları veya mevcutların desteklenmesi.

3. Her bölgede en az bir çiftçi eğitim merkezi kurulması.

HEDEF 4- “Gelecek Tarımda, Tarımın Geleceği Gençlerde” ilkesini benimsemek.

STRATEJİLER

1. Çiftçi çocuklarının ve gençlerin tarımda yer almasını sağlayacak modellerin geliştirilmesi.


118

2. Okul öncesi eğitimden başlayarak, eğitim programlarına çocukların toprak ve tarımla bütünleşeceği içeriklerin eklenmesi.

3. Gıda güvenliği ve güvenilirliği, iklim değişikliği, israf, meyve ve sebzelerde ürün kaybı gibi konularda yayım kampanyalarının ilkokul düzeyinden başlamak üzere yaygınlaştırılması.

4. Kentte yaşayan çocukların ve gençlerin tarıma ilgisini artırmak ve kırsal yaşamın değerini anlatmak için tarımla ilgili kurs ve kampların düzenlenmesi.

5. Gençlerin tarım sosyal güvenlik primlerinin devlet tarafından desteklenmesi.

HEDEF 5- Tarım politikaları ve yayım politikalarını eş güdüm içerisinde yürütmek.

STRATEJİLER

1. Tarımsal üretiminde aktif yer alan kadınların, gençlerin ve diğer dezavantajlı grupların hedef kitle kabul edilmesi.

2. Katılımcı yaklaşımların kullanılması, yerel öncelik ve koşulların dikkate alınması.

HEDEF 6- Yayımda güçlü bir kurumsal yapı kurmak.

STRATEJİLER

1. Yayımın genel müdürlük düzeyinde yapılandırılması.

2. Sistemin yürütücüsü olarak illerde yayım (çiftçi eğitimi) ve danışmanlık şubelerinin kurulması.

3. Kamu yayımcısının görev tanımının yapılması.

4. Yayımcının görevini yapmada zamana, mekâna, başka iradeye bağlı kalmaması.

5. İlçe düzeyinde de yayım işlevlerini yürütecek birimlerin oluşturulması.

6. Yayım birimlerinde yayımcı olarak çalışacak personelin tam zamanlı ve/veya yarı zamanlı olarak belirlenmesi.

HEDEF 7- Geliştirilen yenilikleri sahaya aktarmak.

STRATEJİLER

1. Yeniliklerin sahaya aktarılarak çiftçiler tarafından benimsenmesinin sağlanması.

2. Üniversitelerin 2547 sayılı Yasa çerçevesinde yayım işlevini daha etkin geçekleştirmesi.

3. Araştırma enstitüleri ve üniversitelerce ortaya konulan yeniliklerin yayımcılara, tarım danışmanlarına ve çiftçilere hızlı ve zamanında ulaşması için ilgili birimler (Enstitü, İl Müdürlüğü, Üniversite ve Bakanlığın yayımla ilgili birimi) bünyesinde kurum içi ve kurum dışı iletişimi ve iş birliğini sağlayacak etkin mekanizmaların oluşturulması (Tarımsal Yayım ve Araştırma Koordinasyon Kurulu gibi).


119

4. Problem analizi, program planlama ve uygulamalarına enstitülerdeki araştırmacıların, akademisyenlerin, çiftçi temsilcilerinin, ihracatçı ve diğer ilgili meslek kuruluşlarının ve çevre kuruluşları gibi paydaşların etkin katılımının sağlanması.

5. Araştırma konularının belirlenmesinde Bakanlık araştırma enstitülerinin etkili rol oynaması, illerdeki yayımcıların, danışmanların, üniversitelerin, çiftçi kuruluşlarının, özel sektörün, meslek kuruluşlarının, çevre ve tüketici dernek ve kuruluşlarının görüş ve taleplerinin alınarak, eğitim ve yayım çalışmalarıyla uyumlu AR-GE programlarının geliştirilmesi.

6. Çiftçilerin Bakanlıkla, üniversitelerle ve diğer kurum/kuruluşlarla ilişkilerin güçlenmesine katkı sağlamak için, tarımla ilgili uygulama alanlarını yerinde görmeleri ve farkındalıklarının sağlanması.

7. Farkındalık ve bilgilendirme faaliyetlerinde dijitalleşmenin etkin ve planlı kullanılması.

8. Sosyal medya, gençlerin kullandığı çevrim içi uygulama ve platformların faaliyetlerde aktif kullanılması.

HEDEF 8- Geleneksel gıda ürünlerinin bilinçli ve güvenilir üretim ve tüketimine yönelik eğitim ve danışmanlık hizmetleri vermek, sahip olunan kırsal mirasın öneminin farkında olmak ve korunmasını ve yaşatılmasını sağlamak.

STRATEJİLER

1. Temel gıda maddeleri (ekmek gibi) konuları olmak üzere, özellikle küçük ölçekli işletmelere rehberlik edebilecek eleman yetiştirilmesi.

2. Gıda güvenilirliği, insan sağlığı ve geleneksel ürünlerle ilgili olarak eğitimler verilmesi.

3. İsrafın önlenmesine yönelik eğitim hizmetlerinin geliştirilmesi.

4. Kırsal mirası ifade eden soyut ve somut kültürel değerlerin korunması ve yaşatılmasına yönelik bilinç oluşturulması ve uygun politikaların geliştirilmesi.

HEDEF 9- Eğitim ve yayım faaliyetlerini geliştirmek için yayım konularını çeşitlendirmek.

STRATEJİLER

1. Çevre ve doğal kaynakların (orman, su, toprak) korunması, iklim değişikliği, dikey tarım, hassas tarım, akıllı tarım, topraksız tarım, ürün kaybı, israf, tarımda iş sağlığı ve güvenliği, gıdalardan kaynaklı hastalıklardan korunma, biyolojik ve biyoteknolojik mücadele, girişimcilik, kadın girişimciliği, pazarlama, örgütlenme gibi konuların yayımın öncelikli çalışma alanları olması.

2. Yayım çalışmalarında Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları dikkate alınarak, yerelle ilişkilendirilmesi.

3. Yayım çalışmalarında kırsal miras konularına yer verilmesi.


120

HEDEF 10- Çiftçilerin iş sağlığı ve güvenliğini sağlanmak.

STRATEJİLER

1. Çiftçi ve ailesinin işletme güvenliği konularında bilgilendirilerek, iş kazaları ve meslek hastalıklarının azaltılması.

2. Yöneticilerin (kamu, özel, STK) farkındalığının artırılması.

3. Çiftçilerin iş kazası ve meslek hastalıkları kayıtlarının/ istatistiklerinin tutulması.

4. İş sağlığı ve güvenliği konusunun yayıma dâhil edilmesi.

HEDEF 11- Tarımsal danışmanlık sisteminin sürdürülebilirliğini sağlamak.

STRATEJİLER

1. Danışmanlık hizmeti alan çiftçi sayısının ve yayım hizmetinin etkinliğinin artırılması.

2. Yayım/danışmanlık hizmetlerini talep eden üreticilerin maliyet paylaşımını esas alacak şekilde uygun düzenlemelerin yapılması.

3. Tarımsal yayım ve danışmanlık sisteminin güçlenmesine katkı sağlamak ve eğitim, yayım ve diğer hususlarla ilgili alınan kararlarda çiftçi ve sektör temsilcilerinin katılımıyla oluşan İl Teknik Komiteleri’nin daha etkin çalışması.

4. Kamunun yayımda, görev tanımlarını belirleme (kural koyma), izleme ve denetleme görevini yerine getirmesi, yayım görevinin farklı hizmet sunucularının da yer aldığı daha etkin çoğulcu bir yapıya kavuşturulması.

5. Üretici örgütlerinde konusu ile ilgili eğitim almış (ön lisans, lisans) kişilerin yönetici olması yönünde çalışması ve yayım örgütleriyle daha güçlü ilişkilerin kurulması.

6. Projeye dayalı yayım faaliyetleri amacıyla tarım danışmanlığını desteleyecek bir model oluşturulması ve dijital teknolojiden yayımcı ve danışmanların etkin yararlanması.

7. Üye sayısı 500 ve üzeri olan ziraat odası ve üretici örgütlerinin tarımsal danışmanlık birimi oluşturulmasının teşvik edilmesi.

HEDEF 12- Kırsal alandaki kadınların girişimcilik ve üretim becerilerini artırmak.

STRATEJİLER

1. Üretimde yer alan kadınlara yönelik girişimcilik eğitimleri verilmesi ve kadınlara becerilerini artıracak yayım hizmeti sağlanması.

2. Projeli tarımsal girişimlere destek sağlanması.

3. Yayım kuruluşlarında görev alan kadın yayımcılarının sayılarının artırılması.

4. Kentte yaşayanların tarıma bakışlarını ve yaklaşımlarını olumlu etkileyecek çalışmaların yapılması.


121

AR-GE ve İNOVASYON

HEDEF 1- Doğal kaynakların korunmasına yönelik AR-GE’ye ayrılan kaynakları etkili, ekonomik ve verimlilik esasına göre kullanmak.

STRATEJİLER

1. AR-GE çalışmalarına konu olabilecek zengin bitkisel ve hayvansal gen kaynaklarının korunarak teknoloji üretimine yönelik çalışmalara kaynaklık etmesinin sağlanması.

2. Gen bankalarındaki genetik materyalin moleküler ve morfolojik karakterizasyonunun yapılarak araştırmacıların kullanımına sunulması.

3. Çölleşme, arazi bozulumu, erozyon, sel, çığ, taşkın ve kuraklığın tesirlerinin azaltılması konularında araştırma-geliştirme faaliyetleri odak noktası kurumların koordinasyonunda yürütülmesi diğer kurum ve kuruluşlarla iş birliğinin artırılması.

4. Mevcut ulusal çölleşme ve erozyon izleme değerlendirme sistemlerinin geliştirilmesi.

5. Bilgi, deneyim ve kurumsal hafızanın korunması.

HEDEF 2- Araştırmaları sürdürülebilir bir ekosistem içerisinde ve çok disiplinli olarak tasarlanmak ve yürütmek.

STRATEJİLER

1. Araştırmaların sorun-çözüm odaklı ve teknoloji geliştirmeye yönelik olarak tasarlanması ve yürütülmesi.

2. Araştırma projelerinde farklı paydaşlarla (kamu-özel-üniversite) iş birliği yapılması.

3. Sorun çözme ve yenilik getirmeye yönelik nitelikli araştırmalara odaklanılması.

4. Güçlü bir ekosistemin oluşturulması için fiziki ve beşerî kaynakların sağlanması.

5. Sonuçların yayılması üzerinde durulması.

6. Sistemin yönetilmesinde bilişim teknolojilerinden daha etkin yararlanılması.

7. Sektörün ve Bakanlığın uygulayıcı birimleri ile toplantılar düzenlenerek AR-GE projelerinin önceliklerinin belirlenmesi.

HEDEF 3- Kamu kaynaklarının etkin ve verimli kullanılması amacıyla benzer konularda AR-GE projesi yapılmasının (dublikasyon) önüne geçmek.

STRATEJİLER

1. AR-GE desteklemelerinin kamuda tek bir çatı altında toplanması.

2. AR-GE desteklemesi yapan kurumlar arasında bir ağ (network/portal) oluşturulması.


122

HEDEF 4- Yerli ırk, tür ve çeşitleri geliştirmeye yönelik dışa bağımlılığı azaltacak yönde AR-GE çalışmaları yapmak.

STRATEJİLER

1. AR-GE çalışmaları konuları belirlenirken yerli ırk ve türleri geliştiren ve dışa bağımlılığı azaltmaya yönelik projelere öncelik verilmesi.

2. Dışa bağımlı olunan ırk ve türlerde milli çeşit geliştirme çalışmalarına hız verilmesi.

HEDEF 5- AR-GE alanında kamu-özel sektör, üniversite, STK ve uluslararası iş birliğini artırmak.

STRATEJİLER

1. İş birliğini artırmak amacıyla yılda en az bir kez AR-GE proje öncelik konularını belirlemek üzere paydaşlarla toplanılması.

2. AR-GE sonuçlarının duyurulması amacıyla bölgesel ve ülkesel çapta toplantılar yapılması.

HEDEF 6- AR-GE sonucu elde edilen çıktıların patent ve tescillenmesine yönelik çalışmalara ağırlık vermek.

STRATEJİLER

1. Patent alan ve tescil yaptıran araştırmacılara ödül ve destek verilmesi.

2. Araştırmacılara patent ve tescil işlemlerinde öncülük edecek ve bu konularda eğitim verecek TAGEM bünyesinde bir birim oluşturulması.

HEDEF 7- AR-GE projelerinin etkisini ölçmek.

STRATEJİLER

1. AR-GE desteklemelerinin etki analizlerinin 3 veya 5 yıllık dönemlerde yapılması.

2. Projelerin başarı durumlarının saptanması.

HEDEF 8- AR-GE kapasitesini geliştirmek.

STRATEJİLER

1. AR-GE’ye ayrılan kaynaklar GSYH’nin %2’si düzeyine çıkarılması.

2. Toplam AR-GE içerisinde tarıma ayrılan payın en az %10’a çıkarılması.

3. AR-GE’ye GSYH’den ayrılan payı artırmak amacıyla ilgili kurumlarla görüşmeler yapılması.


123

HEDEF 9- Araştırmacı kapasitesini nitelik ve nicelik açısından geliştirmek.

STRATEJİLER

1. Nitelikli araştırmacıların özlük hakları ve çalışma koşullarının iyileştirilmesi.

2. Araştırmacıların eğitim ihtiyaçlarının belirlenerek, ihtiyaçlar doğrultusunda yurt içi ve yurt dışı eğitim programlarına katılımın sağlanması (1416 sayılı Kanun kapsamında, Milli Eğitim Bakanlığı kontenjanı kapsamında Lisansüstü Eğitim Bursu ile Yüksek Lisans ve doktora yapmak üzere yurt dışına öğrenci gönderilmesinin devamının sağlanması, araştırıcılara ulusal ve uluslararası dış kaynak, burs, eğitim fırsatları ve araştırma alanı ilgili önemli organizasyonlar hakkında bilgilendirme çalışmaları yapılması).

HEDEF 10- Bilişim/dijital teknolojilerinin kullanımına yönelik yazılımlar geliştirmek.

STRATEJİLER

1. Yazılımların AR-GE kapsamında desteklenmesi.

2. Üretilen yazılımların yayım ve danışmanlık hizmetlerinde kullanımının sağlanması.

HEDEF 11- Özel sektörün daha fazla AR-GE yapması ve AR-GE’ye daha çok yatırım yapılması için ortam oluşturmak.

STRATEJİLER

1. Özel sektörün AR-GE desteklerinden daha fazla yararlandırılması.

2. Özel sektörün AR-GE birimleri kurmasını sağlamak amacıyla teşviklerin verilmesi.

3. Özel sektörün AR-GE yapması için altyapı ve AR-GE personel ihtiyaçlarının kamu, üniversite ve özel sektör iş birliği ile karşılanması.

125

Tarımda Üretici Örgütlenmesi Komisyon Raporu


126

HEDEF 1- Üretici örgütleri yeniden yapılandırılmalıdır.

STRATEJİLER

1. Tarımsal örgütlenme ile ilgili Tarım ve Orman Bakanlığı bünyesinde bir genel müdürlük kurulmalıdır.

2. Polikültür üretim yapan üreticiler, çok sayıda örgüte üye/ortak olmak zorunda kalmamalıdır. Çok amaçlı bir birim örgütün yerelde bütün alanlar ile ilgilenmesi, ihtisaslaşmanın dikey yapıda ele alınması konusuna dikkat edilmelidir.

3. Kooperatif, birlikler ve diğer üretici örgütlerinin görev tanımları açık ve net bir şekilde belirtilmeli, çakışmalar engellenmeli ve yetki karmaşasına son verilmelidir.

4. Amaç ve konuları itibarıyla tarımsal üretim alanında faaliyet gösteren, 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’nda belirtilen tarımsal amaçlı kooperatifler ve üst kuruluşları Tarım ve Orman Bakanlığı altında toplanmalıdır.

5. Tarımsal örgütler arasında koordinasyonu sağlayacak bilgi ağı “Tarım Örgütleri Ağı” kurulmalıdır.

6. Tarımsal üretici örgütlerinin ve kooperatiflerin bölge birliklerine, bölge birliklerinin de merkez birliğine ortak/üye olma zorunluluğu ile kendi içlerinde dikey yapılanmayı zorunlu kılacak tedbirler alınmalı ve gerekli düzenlemeler yapılmalıdır.

7. Mevzuat ve örgüt yapısında sadeleşme yapılmalıdır.

8. Kooperatiflerin ekonomik eksende daha geniş yerleşim yerlerinde kurulmaları teşvik edilmelidir. İlçe bazında da kooperatifler kurulabilmelidir.

9. İlgili bakanlıklarca üretici örgütleri için akreditasyon kriterleri belirlenmeli ve uygulanması sağlanmalıdır.

10. Tarımsal örgütlerin kuruluşunda kadınlara ve gençlere teşvik edici yaklaşım sergilenmelidir.

11. Tarım alanında faaliyet gösteren bütün merkez birliklerinin bir araya geleceği bir çatı/üst yapılanma oluşturulmalıdır.

12. Kooperatiflerin ve diğer bütün üretici örgütlerinin ticaret sicili işlemlerinden ve borsa tescillerinden ücret alınmaması ile ilgili düzenleme yapılmalıdır.

13. Kooperatiflerin ve diğer bütün üretici örgütlerinin genel kurullarını bölge birliklerinin, bölge birliklerinin genel kurul kararlarını merkez birliğinin onaylamasına dair düzenleme yapılmalıdır.

HEDEF 2- Üretici örgütlerinin finans ve sermaye sorunlarını çözecek ve desteklerden en etkin şekilde faydalanmasını sağlayacak bir yapı oluşturulmalıdır.

STRATEJİLER

1. Tarımın ve kooperatiflerin finansmanını üstlenecek mevcut bütün üretici örgütlerinin ortaklaşa katılımıyla bir Kooperatif Bankası kurulmalıdır.


127

2. Tarıma yapılan desteklerin, üretime ve üreticiye yansıması aynı zamanda da tarımda örgütlenme bilincinin artması amacıyla desteklerin üretici örgütleri (Ticaret Bakanlığı bünyesindeki kooperatifler dâhil) aracılığı ile yapılması sağlanmalıdır.

3. Desteklemeler, üretici örgütleri üzerinden sözleşmeli üretim modeliyle yapılmalı ve ilave desteklemeler ile teşvik edilmelidir.

4. Daha önceki yıllarda uzun vadeli krediler ile Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından desteklenen, ortaklar mülkiyetinde kooperatif projelerine benzer projeler günümüz şartlarına uygun olarak bütün üretici örgütleri için cazip şartlarda tekrar geliştirilmeli ve uygulanmalıdır.

5. Hazinenin Ziraat Bankası ve Tarım Kredi Kooperatiflerine uyguladığı imtiyazlı destekler tarım satış kooperatifleri ve birlikleri dâhil bütün kooperatifler ve birlikler için uygulanmalıdır. Teminat ve ipotek koşulları da kolaylaştırılmalıdır.

6. Öz sermaye ve ekonomik katılım artırımı konusunda üye/ortaklara bilinç sağlanmalıdır. Sermayenin güçlendirilmesi ve yatırımların teşvik edilmesi için ortaklık payı ve sermaye oranında borçlanma limitleri arttırılmalıdır.

7. Kooperatiflerde yasada öngörülen sermayeye sınırlı faiz uygulaması ile zamanla ortakların ortaklık paylarının ve kooperatif sermeyesinin artışı sağlanmalıdır.

8. 6585 sayılı Perakende Ticaretinin Düzenlenmesi Kanunu’nda tarımsal ürünler ile ilgili ödeme vadelerinin belirlenmesi konusunda düzenleme yapılmalı.

HEDEF 3- Üretici örgütleri, ekonomik kuruluşlar olarak piyasaya girmeli, ürün alıp satarak piyasayı düzenlemeli, üreticiye ucuz girdi temin etmeli, soğuk hava depoları, ürün işleme ve paketleme tesisleri kurmalı, ürüne katma değer kazandırmalıdır.

STRATEJİLER

1. Entegre projelerin uygulanmasına yönelik desteklemelerde üretici örgütlerine öncelik tanınmalıdır.

2. Üretici örgütleri üretim ve pazarlama planlaması yaparak sözleşmeli üretim gerçekleştirmelidir. Üretici örgütleri ile üye/ortak arasındaki sözleşmeli tarım-ticaret modeli uygulanmalıdır.

3. Rekabet gücü ve pazar payının arttırılması için markalaşma ve pazarlamaya yönelik destek programları (teşvik, vergi muafiyeti, kota) oluşturulmalıdır.

4. Kadın ve genç çiftçilere üretici örgütleri aracılığıyla pazarladıkları üretimleriyle orantılı sosyal güvenlik priminde destek uygulanmalıdır.

5. Elektronik pazarlamayı geliştirici tedbirler alınmalıdır.

6. Tüketiciye aracısız satış olanağı sunan üretici örgütlerinin kuracağı marketler teşvik edilmelidir.

7. Üretici örgütlerinin coğrafi işaretlemeyi özendirici tedbirler alınmalıdır.


128

8. Tarımsal örgütlerin faaliyet konularına giren ithal ikame niteliğindeki tarımsal ürünlerde uygulanan gümrük vergilerinin yerli üretim ve üreticiyi olumsuz yönde etkilemeyecek oran ve miktarda belirlenmesine yönelik uygulamalar oluşturulmalı ve desteklenmelidir. Bu doğrultuda Tarım ve Orman Bakanlığı ve Ticaret Bakanlığı uygulamalarında eş güdüm ve tutarlılığın sağlanmasına yönelik daimî komisyon benzeri bir yapı oluşturulmalıdır.

HEDEF 4- Üretici örgütlerinin profesyonelce yönetilebilmesi ve denetlenebilmesi için gerekli düzenlemeler yapılmalıdır.

STRATEJİLER

1. Tarımsal örgütlerde idari, mali, hukuki ve teknik yönden iç denetim geliştirilmeli, güvenilir profesyonel bağımsız dış denetim hizmeti verebilecek üst kurul ya da kooperatif şeklinde denetim birlikleri oluşturulmalıdır. Bu yapı bütün üretici örgütlerinin bir araya gelmesiyle ortaklaşa oluşturulmalıdır.

2. Gençlerin ve kadınların üretici örgütlerinin yönetimine katılımını teşvik edici tedbirler alınmalıdır.

3. Kooperatif ve diğer üretici örgütleri üst birliklerinde kooperatifleri denetleyecek, mevcut teftiş birimleri yeterli düzeye çıkartılmalıdır.

4. İlgili bakanlıklarda örgütlenme ile denetim elemanı sayısı arttırılmalıdır.

5. Üretici örgütlerine ilişkin istatistiki bilgilerin temin edilebileceği bir veri tabanı oluşturulmalı ve bu konuda yasal altyapı güçlendirilmelidir.

HEDEF 5- Üretici örgütleri eğitim ve AR-GE hizmeti vermelidir.

STRATEJİLER

1. Üretici örgütlerinde yetişmiş teknik personel istihdamını özendirecek tedbirler alınmalıdır.

2. Kooperatif ortakları ve çalışanlarının eğitimi için de Tarım ve Orman, Sanayi ve Teknoloji, Ticaret ve Milli Eğitim Bakanlıkları ile üniversiteler arasında koordinasyon sağlanarak sürekli ve kalıcı eğitim programları ile kooperatifçilik yayım projeleri uygulanmalıdır.

3. Yöneticilere, denetçilere, üye/ortaklara ve idari personele belirli bir program dâhilinde eğitimler verilmesi için bütçe oluşturulmalıdır. Tarımsal örgütlerde belli bir büyüklüğe ulaşanların zorunlu eğitim merkezi kurmaları sağlanmalıdır.

4. İlköğretimden itibaren kooperatifçilik eğitimi verilmelidir.

5. Üniversitelerde kooperatifçilik ana bilim dalı geliştirilmeli, Meslek Yüksek Okulları, Ziraat, Veteriner ve Su Ürünleri Fakülteleri ile Gıda Mühendisliği Bölümleri mezunlarının (tarım ekonomisi ve üretici örgütlenmesi ile ilgili eğitim alanlar öncelikli olmak kaydıyla) istihdamı kolaylaştırılmalıdır.


129

6. Üretici örgütlerinin modern tarım ve bilişim teknolojilerini kullanmalarını özendirecek tedbirler alınmalıdır.

7. Tarımsal örgütlerin faaliyetleri ile ilgili kapsamlı bir etki analizi çalışması yapılması, bölgesel olarak örgütlerin etkinliklerinin ölçülmesi gereklidir.

8. Üst üretici örgütlerinde ve kamuda rehberlik ve danışmanlık hizmeti verecek birimler oluşturulmalıdır.

HEDEF 6- Üretici örgütlerinin imaj problemleri düzeltilmeli, toplumda farkındalık yaratılmalıdır.

STRATEJİLER

1. Üreticinin örgütlenmesini özendirecek kamu spotları hazırlanmalıdır.

2. Başarılı örgütlerin ödüllendirilmesini sağlayacak düzenlemeler yapılmalıdır.

3. Dünya Kooperatifçilik Günü etkinliklerinin daha geniş etkinlikler ile kutlanması sağlanmalıdır.

131

Tarımsal Pazarlama veYeni Pazarlama Trendleri

Komisyon Raporu

Tarımsal Pazarlama ve Yeni Pazarlama Trendleri Komisyon Raporu

132

HEDEF 1- Bireysel satıştan organize pazarlamaya geçilmesi.

STRATEJİLER

1. Güçlü ve faal örgütlenme yapısının teşvik edilmesi.

2. Mevcut örgütlerin etkin hale getirilmesi.

3. Stratejik iş birlikleri kurulması.

4. Ortak pazarlama ajanslarının kurulması.

5. Entegre tesislerin kuruluşunun teşvik edilmesi.

6. Lojistik merkezleri kurularak ürün standardizasyonunun ve toplanmasının kolaylaştırılması.

Hedef 1’de yer alan tüm süreçlerin performanslarının ölçülebilir ve izlenebilir olmasına yönelik yazılım donanım vb. altyapının kurulması, tarım, gıda ve ormancılık sektörlerinde kümelenmenin teşvik edilmesi yönünde tedbirler alınması.

Üretici örgütlerine pazarlama elemanı desteği verilmesi.

Kooperatifler Kanunu ve bu Kanun’a dayanılarak çıkarılan ana sözleşmelerinin revize edilmesi, günün şartlarına göre yeniden düzenlenmesi.

Tarımda ticari zincirin kurulabilmesi için şirketleşme konusunda teşviklerin verilmesi ve yol gösterici bir sistemin kurulması.

Üreticilerin ve üretici örgütlerinin üretim, işleme, muhafaza, pazarlama, markalaşma vb. konularda sürekli olarak eğitilmesi.

Üreticilerin ve üretici örgütlerinin, başarılı örgütlerin işleyişini yerinde görmelerinin sağlanması amacı ile yurt içi ve yurt dışı teknik gezilerin proje bazlı olarak desteklenmesi.

Lojistik merkezlerinin kurulmasına yönelik çalışmalar yapılması, örnek uygulamalar başlatılması.

Özellikle üretici örgütlerinin işleme tesisi kurmasının öncelikli olarak teşvik edilmesi.

HEDEF 2- Rekabet gücünün artırılması.

STRATEJİLER

1. Maliyet avantajı yaratılması.

2. Markalaşma çalışmalarının geliştirilmesi.

3. Pazarlama altyapısının güçlendirilmesi.

4. Ürün farklılaştırma ve çeşitlendirme.

5. Ulusal ve uluslararası piyasa izleme ve pazarlama bilgi sistemlerinin oluşturulması ve geliştirilmesi.

6. Sektörde AR-GE ve inovasyon çalışmalarının geliştirilmesi.


133

7. Ürünlerin ihracatını zorlaştıran ya da engelleyen faktörlerin tespit edilerek giderilmesi.

8. İthalat politikalarının sektörü koruyacak şekilde belirlenmesi.

9. Kalitenin geliştirilmesine yönelik çalışmaların desteklenmesi.

10. Kayıt dışılığın önlenmesi.

11. Tarımsal işletme ölçeğinin rekabet edebilir boyuta getirilmesi için Endüstriyel Tarım İşletmeleri (ETAİ1 ) modelinin geliştirilmesi ve uygulanması.

Üretim girdilerinin üretici örgütleri tarafından ortak temini yoluna gidilmesi.

Ulusal ve uluslararası üretim, tüketim, fiyatlar, talepler vb. bilgilerin ilgili tüm taraflarca görülmesini sağlayacak bir pazarlama bilgi portalının oluşturulması.

Tüm üreticilerin bilgilerinin kaydedileceği bir veri tabanının oluşturulması (bazı ürünlerin çeşitler bazında kayıt altına alınması), bu sayede gıda sanayinin istediği nitelikte ham madde tedarik etmesinin sağlanması.

Kamu – sanayi – üniversite iş birliklerinin artırılması.

AR-GE bazlı girişimciliğin ve inovasyonun desteklenmesi.

Kayıt dışı üretim yapan firmalara uygulanan yaptırımların ağırlaştırılması.

İnternet ortamında kayıt dışı tarım ve gıda ürünleri satışı yapılmasının önlenmesi.

Verimliliğin artırılmasına yönelik çalışmaların yapılması.

Tarımsal faaliyetlerin endüstriyel tarım işletmeleri (ETAİ) marifetiyle icra edilmesinin geliştirilmesi.

Üreticilerin, üretici örgütlerinin ve firmaların pazarlama ile ilgili bilgilere erişiminin kolaylaştırılması.

Taklit ve tağşişin önlenmesine yönelik tedbirlerin artırılması.

“Food defence” uygulamalarının incelenmesi.

Ürünlerin nakliyesinde sürat, ısı kontrolü ve sarsıntısız taşıma gibi konulara belli standartlar getirilmesi.

Mesleki Yeterlilik Kurumu (MYK) yetkilendirmesi ile belgelendirmeye yetkili kurum veya kuruluşlar tarafından yapılacak Mesleki Yeterlilik Belgelendirme çalışmalarının artırılması.

1 ETAİ: tüm tarımsal (bitkisel üretim, hayvansal üretim vb.) faaliyetlerin, toplumun sosyoekonomik yapısı ile iktisadın marjinal verim ilkesini konsolide eden optimum büyüklüklerdeki tarımsal işletmeler marifetiyle yapılması amacıyla tasarlanmış yapılar olarak değerlendirilmektedir.


134

HEDEF 3- Fiyat istikrarının sağlanması.

STRATEJİLER

1. Tarım sektöründe uzun dönemli politikaların uygulanması.

2. Tarımsal üretim planlamasının etkinliğinin artırılması ve geliştirilmesi.

3. Lisanslı depoculuk uygulamalarının geliştirilmesi.

4. Ürün işleme ve muhafaza sistemlerinin geliştirilmesi.

5. Ürün fiyatlarına yön verebilecek ürün bazlı organizasyonların oluşturulması ve var olanların işlerliğinin artırılması.

6. Sözleşmeli üretim modelinin geliştirilmesi.

7. Kaliteyi destekleyecek bir fiyatlandırma sisteminin oluşturulması.

Lisanslı depoların işleyişlerinin, kârlılığının ve üreticilerin bu depolardan daha fazla ne şekilde yararlanabileceğinin araştırılması ve gerekli tedbirlerin alınması.

Ürün ihtisas borsalarının, ticaret borsalarının ve ürün konseylerinin daha aktif çalışması için gerekli tedbirlerin alınması. Herhangi bir organizasyonu olmayan ürünler için gerekli yapıların oluşturulması.

Üretim planlamasının tarımsal bilgi sistemlerine dayalı olarak (CBS vb.) yapılması ve pazarlama ile üretim planlamasının entegre edilmesi.

Sözleşmeli üretim ile ilgili sorunların tespit edilmesi ve sorunları çözecek yasal düzenlemeler getirilmesi.

Kalite kontrol çalışmalarının arttırılması için analiz ücretlerinin düşürülmesi.

Ürüne göre depolama ve muhafaza şartları ve tarımsal ürünün üretim durumuna göre üretimi karşılayabilecek depo kapasiteleri araştırılarak mevcut duruma göre yeni ve ürüne uygun modern depoların yapılabilmesi için teşvik verilmesi veya artırılması.

HEDEF 4- Stratejik tarım ürünlerinin ve yöresel ürünlerin iç tüketiminin ve pazarlamasının geliştirilmesi.

STRATEJİLER

1. Ülke içinde tüketimin artırılması ile hem yeterli ve dengeli beslenmeye katkıda bulunacak, hem de arz fazlası sorununu giderecek bazı ürünlerde (zeytinyağı, fındık, beyaz et, süt, su ürünleri vb.) tanıtım çalışmalarının artırılması.

2. İç tüketim artışını teşvik etmek amacıyla ürün fiyatlarının makul seviyelerde tutulmasına yönelik çalışmalar yapılması.

3. Yöresel ürünler satış olanaklarının artırılması.

4. Potansiyeli olan yöresel ürünlerin coğrafi işaret tescil sürecinin başlatılması ve desteklenmesi.


135

5. Coğrafi işaretler hakkında farkındalık yaratılması.

6. Coğrafi işaretlerin aktif şekilde kullanılmasının sağlanması.

7. AB’de coğrafi işaret alacak ürün sayısının artırılması.

İllerin belli yerlerinde yöresel ürünler satışı yapacak noktaların açılması.

Coğrafi işaretlerin denetleme sisteminin geliştirilmesi ve belli bir standarda bağlanması.

Coğrafi işaretli ürünlerin iç ve dış denetim etkinliğinin artırılması ve gereken hallerde idari yaptırım uygulanmasına yönelik yeni düzenlemelerin yapılması.

Tüketicileri ve üreticileri coğrafi işaretler konusunda bilinçlendirmeye yönelik kamu spotlarının hazırlanması.

6585 sayılı “Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun”da belirtildiği üzere, market raflarında yöresel ürünlerin yer almasının sağlanması.

Yöresel ürün ticarileştirme mali destek programı başlatılması.

Jenerik reklamların yapılması, kamu spotlarının hazırlanması.

Ülke Tanıtım Grubunun yurt dışında olduğu gibi yurt içinde de tanıtım çalışmalarında bulunması.

Tüketimi artırmak açısından festival, kampanya, yarışma, okul programları vb. belediye – kamu – üretici örgütü iş birlikleri düzenlenmesi.

Gıda bankaları kurulması ve yaygınlaştırılmasının teşvik edilmesi.

Medyada tüketicinin yanlış bilgilendirilmesinin önüne geçilmesi ve bu konuda idari yaptırım uygulanmasına yönelik düzenleme yapılması.

Tüketicileri bilinçlendirmeye yönelik bir platform kurulması (web sitesi, sosyal medya, televizyon programı vb.) üzerine çalışmalar yapılması.

Eğitim programlarına gıda okur-yazarlığı, coğrafi işaretler, gıda güvenilirliği vb. konuların konulması.

HEDEF 5- Pazarların genişletilmesi, yeni pazarların tespit edilmesi ve pazara girişlerin kolaylaştırılması.

STRATEJİLER

1. Yurt içi pazarlara erişimin kolaylaştırılması.

2. Uluslararası pazarlara girişin önündeki engellerin kaldırılmasına ilişkin çalışmalar yapılması.

Hedef ürün ve hedef pazarların araştırılması ve gerekli tanıtım faaliyetlerinin yapılması.

Hedef pazar olarak belirlenen ülkelerin ve ikili ticaret anlaşmalarının sayısının artırılması.


136

Toptancı hallerinde üretici örgütlerine öncelik tanınması ile ilgili yasal düzenlemelerin hayata geçirilmesi, bu konudaki yaşanan yasa dışı engellemelerin önüne geçilmesi.

Özellikle üretici organizasyonlarının satış yeri açmasına öncelik ve destek verilmesi.

Üretici örgütlerinin ve firmaların pazarlamaya yönelik (yurt içi ve yurt dışı) web sitesi hazırlıklarına destek verilmesi.

Elektronik ticaret olanaklarının geliştirilmesine yönelik çalışmalar yapılması.

Yeni girilen pazarlara veya riskli pazarlarda karşılaşılabilecek muhtelif risklere karşı ihracatçıyı garanti altına almak amacıyla “ihracat ürün sigortası” sisteminin geliştirilmesi.

HEDEF 6- Yeni pazarlama trendleri çerçevesinde sürdürülebilir tarımsal pazarlama uygulamalarının yaygınlaştırılması

STRATEJİLER

1. Tarımsal pazarlama stratejilerinin planlamasında yeni çevresel, sosyal, ekonomik ve teknolojik gelişmelerin takip edilmesi.

2. Yeni pazarlama trendlerine uygun strateji, politika, mevzuat vb. gerekli düzenlemelerin yapılması.

Sürdürülebilir tarımsal pazarlama girişimlerinin tutundurma faaliyetlerinde yöresel lezzetler, güvenli üretim metotları, çevrenin ve insan sağlığının korunması, bölgesel gelişme, yöresel sanatlar ve biyoçeşitlilik gibi temaların ön plana çıkartılması.

Tarımsal pazarlamayı geliştirici yönde verilen hibe fonlarının yeni pazarlama trendlerine uyumlu olarak kullandırılması.

Ulusal ve uluslararası düzeyde tüketici araştırmalarının ve pazarlamada yeni trendler ile ilgili bilgilerin toplandığı ve uygulama prensiplerinin açıklandığı bir web sayfası oluşturulması.

Ürün grupları bazında uluslararası üretim ve pazarlama trendlerinin izlenerek, ilgili kesimlere duyurulmasını sağlayacak bir birim oluşturulması (Söz konusu birim sadece pazarlamaya değil aynı zamanda üretim planlama vb. konulara da yol göstermelidir).

137

Kırsal Kalkınma ve Kırsalda İstihdam Komisyon Raporu


138

HEDEF 1- Kırsal veri tabanını güncel biçimde oluşturmak ve sürekli yenilemek.

STRATEJİLER

1. Kırsal kalkınma paydaşlarına sürekli bilgi akışı sağlamak.

2. Kurumlar arası veri entegrasyonu sağlanarak ortak bir veri tabanının oluşturmak ve veri akışının sürekliliğini sağlamak.

3. Ulusal ve bölgesel farklılıklar dikkate alınarak kırsal alan tanımını güncellenmek ve dezavantajlı bölge tanımını geliştirmek, veri tabanını bu tanımlara göre hazırlamak.

HEDEF 2- Kırsal alanda istihdamı arttırmak.

STRATEJİLER

1. Potansiyel gelir kaynağı yaratabilecek ürünlerde ve alanlarda envanter çıkarmak.

2. Kırsal alanda ekonomik faaliyetleri çeşitlendirmek ve geliştirmek.

HEDEF 3- Kırsalda refah ve yaşam düzeyini yükseltmek.

STRATEJİLER

1. Kırsalda kişi başına mili geliri ülke ortalamasına kavuşturmak.

2. Kentlerdeki alt ve üstyapı hizmetlerini kırsala da sunmak.

3. Sosyoekonomik açıdan yaşanabilir bir kırsal yaşam sunmak.

4. Özellikle kadınların iş ve yaşam koşullarını kolaylaştıracak önlemler almak.

5. Kırsal alanda yaşanabilir mekânlar oluşturmak ve kalıcı kırsal planlamaya gitmek.

6. Kırsal network ve iletişim altyapısını güçlendirmek.

HEDEF 4- Kırsal kalkınma desteklerini refaha yönelik, çevreci ve verimli bir tarımsal üretim için yeniden planlamak.

STRATEJİLER

1. Kırsal kalkınma desteklerinin etki analizini sürekli ve güncelleyerek yapmak.

2. Tarımsal üretime yönelik programlar uygulamak.

3. Bölgesel yatırım konularını belirlemek, bölge üstünlüklerini ön plana çıkarmak.

4. Çevre dostu yatırımlara ayrıcalık vermek.

5. Güncellenmiş kırsal alan tanımına göre destekleri planlamak.

6. Kırsal alana verilecek desteklerde STK ve kooperatiflerin etkinliklerini arttırmak ve yasal altyapısının oluşturmak.


139

HEDEF 5- Kırsalda pazarlama ve örgütlenme altyapısının kooperatifçilik temelinde pazarlama, pazara erişim ve yaşam maliyetini düşürecek biçimde oluşturmak ve yaygınlaştırılmak.

STRATEJİLER

1. Kırsalda pazarlama ve örgütlenme ile ilgili durum tespitlerini yapmak.

2. Tarımda örgüt dağınıklığını ortadan kaldıracak yasal düzenlemelere gitmek.

3. Kooperatiflerin kurumsal kapasitelerini ve pazarlara giriş imkânlarını geliştirmek.

4. Üretim ve tüketim kooperatiflerini birlikte geliştirmek.

5. Kooperatiflerde profesyonel yönetim anlayışının ve teknik uzmanların istihdamını destekleyerek sağlamak.

6. TOBB ve TZOB’un kırsalda örgütlenme ve kalkınma çalışmalarında kapasitelerini geliştirmek ve katkılarını arttırmak.

7. Örgütlenme bilincinin erken yaşta geliştirilmesi için müfredata dâhil etmek.

8. Kooperatifler yoluyla üretimi planlamak ve sözleşmeli üretim modellerini geliştirmek.

9. Kooperatifler ve özel sektör arasında iş birliğini geliştirmek.

10. Kırsalda pazara erişim için soğuk zincir uygulamalarını örgütsel temelde yaygınlaştırmak, kısa tedarik zincirini oluşturmak.

HEDEF 6- Kırsal sanayi, kırsalda girişimcilik ve inovasyon uygulamalarını geliştirmek ve yaygınlaştırmak.

STRATEJİLER

1. Kırsalda tarım dışı istihdam alanları yaratmak.

2. Tarımda ve kırsalda sektörel ve yaşam alanına ilişkin girişimcilik ve inovasyonları hayata geçirmek.

3. İş gücü verimliliğini artırmak.

4. Kırsal kalkınma desteklerinde kırsal sanayi ve inovatif uygulamalara öncelik vermek.

5. Girişimcilik ve inovasyon uygulamalarında yerli üretimin öncelikli kullanılmasını teşvik etmek.


140

HEDEF 7- Aile çiftçiliğinin sürdürülebilirliğini sağlamak.

STRATEJİLER

1. Ulusal ve bölgesel farklılıklar dikkate alınarak aile çiftçiliği tanımını yapmak.

2. Aile çiftçiliğine yönelik özel destekleme mekanizmaları geliştirmek.

3. Aile çiftçiliği yapanların pazarlara girişini sağlamak, kolaylaştırmak.

4. Örgütlü yapılarla aile çiftçiliğinin sürdürülebilirliğini sağlamak.

5. 2019-2028 Aile Çiftçiliği 10 Yılı Ulusal Eylem Planı’nı hazırlamak.

HEDEF 8- Özel politika gerektiren gruplar olarak: kadınlara, gençlere, yaşlılara, engellilere, çocuklara, mevsimlik tarım işçileri ve göçmenlere (mülteci, sığınmacı vd.) ilişkin politika uygulamalarını hayata geçirmek.

STRATEJİLER

1. Gençlere yönelik eğitim, meslek, istihdam vd. konularda özel politika uygulamalarına gitmek.

2. Tarımda çalışmak, kırsalda yaşamak isteyen gençlere yönelik destek programları uygulamak ve bunu sürdürülebilir kılmak.

3. Kadınların sosyal ve ekonomik yönden desteklenmelerine yönelik çalışmalar yapmak.

4. Özel politika gerektiren gruplar için yaşanabilir bir kırsal çevre oluşturmak.

5. Sosyal güvenlik kapsamına kırsaldaki herkesin dâhil edilmesini sağlamak.

6. Mevsimlik tarım işçilerinin koşullarını iyileştirmek.

7. Özel politika gerektiren gruplar için uygulanan politikaların izleme ve değerlendirmelerini yapmak.

8. Özel politika gerektiren gruplara yönelik Tarım ve Orman Bakanlığı bünyesinde yapılanmayı sağlamak.

HEDEF 9- Tarımda ve ormanda iş sağlığı ve güvenliği uygulamalarını herkesi kapsayacak biçimde yaygınlaştırmak.

STRATEJİLER

1. Tarımda ve ormanda iş gücü hakkında geçerli verileri güncellemek.

2. Tarımda ve ormanda iş kazalarını en aza indirmek için gerekli önlemleri almak.

3. Tarımda ve ormanda çalışanları kayıt altına almak ve ilgili yasal mevzuata dâhil etmek.

4. İşverenlerin ve kamu birimlerinin konu hakkında duyarlılıklarını artırmak.

5. Mesleki Yeterlilik Belgelerinin tarım ve ormanda çalışanların almasına yönelik uygulamaları teşvik etmek.


141

HEDEF 10- Kırsalda yoksulluğu azaltma.

STRATEJİLER

1. Yoksulluk konusunda güvenilir veri oluşturmak.

2. Bölgesel yoksulluk durumlarını ortaya çıkarmak.

3. Kırsalda yoksullukla mücadele politika ve stratejilerini belirlemek.

4. Kırsalda yoksulluğu azaltacak üretim, gelir, pazarlama stratejilerini belirlemek ve uygulamaya geçirmek.

HEDEF 11- Kırsal alanda insan kaynaklarını geliştirmek ve verimliliği yükseltmek.

STRATEJİLER

1. Kırsalda eğitimi nicel ve nitel açılardan geliştirmek, iyileştirmek.

2. Mesleki kapasiteyi artırmak, kalifiye bireyler ve istihdam alanları ortaya çıkarmak.

3. İlgili meslek okullarını kırsalda yaygınlaştırmak.

4. Kırsalda sosyal yaşam ve sürekli eğitim programlarını uygulamak.

5. Kentteki insanları doğaya yönlendirecek eğitim programlarını geliştirmek.

HEDEF 12- Kırsal kalkınmada iyi yönetişim ilkesini eksiksiz uygulamak.

STRATEJİLER

1. Kırsal kalkınma konusundaki kurum ve kuruluşlar arasında eş güdüm ve koordinasyon sağlamak.

2. Kırsal kalkınmada yerel yönetimler, vatandaşlar, STK ve kooperatifleri de kapsayacak iyi yönetişim altyapısını oluşturarak, sürdürülebilir biçimde uygulamaya aktarmak.

HEDEF 13- Orman köylerinde sürdürülebilir yaşam ve kalkınmayı sağlamak.

STRATEJİLER

1. Orman köylerinde sürdürülebilir geçim kaynaklarını oluşturmak.

2. Orman köylerinin altyapı eksikliklerini gidermek.

3. Yaşanabilir köyler için eksiklikleri gidermek.


142

HEDEF 14- Kır kültürünü ve kırsal mirası yaşatmak ve korumak.

STRATEJİLER

1. Kır kültürü envanterini ortaya çıkarmak ve bunu arşivlendirmek.

2. Yazılı ve yazılı olmayan kültürel değerleri korumak ve geleceğe aktarmak.

3. Kır kültürü ile turizmi entegre etmek.

HEDEF 15- Kırsal turizm uygulamalarını çevre duyarlı bir yaklaşımla desteklemek ve yaygınlaştırmak.

STRATEJİLER

1. Çevre ve doğaya duyarlı turizm yaklaşımını kırsal alanda ön planda tutmak.

2. Kırsal turizm rotalarını belirlemek.

3. Kırsal turizmin tanımlanması ve uygulanması konusunda ilgili bakanlıklar arasında eş güdümü sağlamak.

4. Kırsal turizm kapsamında yerel kültüre ait gastronomi değerlerini ortaya çıkarmak.

5. Kırsal turizm bölgelerinde turizm hizmetlerinin sunumu konusunda yerel halkı bilgilendirmek ve bilinçlendirmek.

HEDEF 16- Geleneksel ürünler, yöresel ürünler, coğrafi işaretler yoluyla kırsal kalkınmanın ekonomik ve sosyal boyutunu güçlendirmek ve bunlardan oluşan katma değerden üreticilerin daha fazla gelir elde etmesini sağlamak.

STRATEJİLER

1. Geleneksel ürünler, yöresel ürünler, coğrafi işaretli ürünleri üreten üreticilerin örgütsel girişimlerini desteklemek.

2. Coğrafi işaretli ve geleneksel ürünler dışında yöresel ürünler için de farklı tescil sistemlerini geliştirmek.

3. Pazarlamada üretici örgütlerini aktif ve etkin hale getirmek.

4. Yöresel ürünlerin gıda güvenliği gözetilerek üretim ve pazarlamasını sağlamak.


143

HEDEF 17- Yenilenebilir enerji kaynaklarını ve kullanımını çevreye duyarlı şekilde kırsalda yaygınlaştırmak.

STRATEJİLER

1. Güneş, rüzgâr, jeotermal, biyoyakıt gibi enerji kaynaklarından daha fazla yararlanmak ve bunun kullanımına yönelik destek-teşvik mekanizmalarını oluşturmak.

2. Tarımsal maliyeti düşürmede bu enerji kaynaklarından daha fazla yararlanmak.

3. Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımında risk analizi yapmak.

HEDEF 18- İklim değişikliğine uyumda sürdürülebilir uygulamalara gitmek ve risk yönetimini somutlaştırmak.

STRATEJİLER

1. İklim değişikliği konusunda kırsal toplumu bilgilendirmek.

2. İklim değişikliğine uygun üretim desenini ortaya çıkarmak ve buna uygun üretim planlamasına gitmek.

3. İklim değişikliğine yönelik risk haritalaması yapmak.

4. TARSİM’in her alanda yaygınlaşmasına yönelik çalışmalarda bulunmak.

145

Tarımsal Destekleme PolitikalarıKomisyon Raporu

Tarımsal Destekleme Politikaları Komisyon Raporu

146

HEDEF 1- Rekabet edebilir bir tarım sektörü oluşturmak.

STRATEJİLER

1. Tarımsal destekleri sektörün yapısal ve dönemsel problemlerini çözecek özellikte hazırlamak.

2. Tarımsal desteklemeleri ürün kalitesiyle ilişkilendirmek.

3. Miras Kanunu’nda yapılan değişikliğin işlerliğini artırmak için tarımda kalacak aile fertlerine kredi faiz desteği vermek.

4. Yem üretimi için ham madde temininde dışa bağımlılığı azaltmaya yönelik destekler oluşturmak.

5. Uluslararası düzeyde tohumculuk kuruluşları oluşturmak için yerli çeşit geliştirme başta olmak üzere tohumculuk AR-GE faaliyetlerini desteklemek.

6. Bölgeler, iller ve işletmeler düzeyinde desteklerden yararlanma miktarlarındaki farklılıkları gözeterek daha dengeli destekler oluşturmak.

HEDEF 2- Tarımsal destekleme politikalarını daha etkin hale getirmek.

STRATEJİLER

1. Desteklemeleri çok yönlü çözümler üreten bütüncül bir yaklaşımla oluşturmak.

2. Desteklemeleri kalkınma planları doğrultusunda uzun dönemli -5 yıllık- belirlemek.

3. Destekleme miktarlarını üretim sezonu başında açıklamak ve zamanında ödemek.

4. Mevcut ve planlanan destekler için politika etki analizleri yapmak ve bu analizlerin sürekliliğini sağlamak.

5. Destekleme politikası analizleri yapacak gerek Bakanlığa bağlı özerk ve gerekse üniversiteler içinde araştırma merkezleri kurulmasını desteklemek.

6. Desteklemeleri çiftçinin destekleme alanındaki mesleki yetkinliği ile ilişkilendirmek.

7. Desteklemelerden yararlanmayı çiftçinin aldığı sosyal desteklerle ilişkilendirmemek.

8. Çiftçilerin kredi desteklerinden yararlanma şartlarını kolaylaştırmak.

9. Desteklemeler planlanırken fiyat-maliyet sıkışmasını dinamik bir şekilde dikkate almak.

10. Desteklemelerden alınan gelir vergisinden çiftçiyi muaf tutmak.

11. Tarım Piyasaları İzleme ve Değerlendirme Kurumu oluşturmak.

12. Tarım sayımı ve Çiftlik Muhasebe Veri Ağı çalışmalarını amaçları doğrultusunda hızlandırmak.


147

13. Mevcut havza bazlı destek modelini mukayeseli üstünlük prensibinin işaret ettiği doğrultuda iyileştirmek.

14. Hayvancılık desteklerini de havza bazlı destekler ile ilişkilendirmek.

15. Tarım danışmanlarının işlevselliğini geliştirmek için danışmanlık desteklerini artırmak.

16. AR-GE desteklerinde proje yürütücüsü ve araştırmacılara teşvik ikramiyesi vermek ve proje bütçelerine bursiyer kalemi koymak.

17. Desteklerin belirlenmesini siyasi mülahazalardan arındırmak.

HEDEF 3- Tarımda sürdürülebilirliği sağlamak.

STRATEJİLER

1. Doğal kaynaklar ve çevreyi koruma amaçlı ÇATAK gibi destekleme politikalarının geliştirilerek devamlılığını sağlamak.

2. Topraksız tarım, dikey tarım, kuru tarım ve etkin su kullanım tekniklerini desteklemek.

3. Tarımsal üretim kaynakları kısıtlı olan bölgelerde yöresel ürünlerin coğrafi işaret ve AB ürün kalite tescili alma süreçlerini desteklemek.

4. Gençlerin tarımda kalmasını ve tarıma dönmesini özendirecek ve tarımdan uzaklaştıran nedenleri ortadan kaldıracak özel destekleme politikalarını artırmak.

5. İyi ve organik tarım uygulamalarına yönelik desteklemeleri, çiftçi mutabakatıyla ürün ve bölge bazında kurgulayarak bu uygulamalarda çok daha ileri hedeflere ulaşmak.

6. Dekara pancar verimi düşük ancak polar oranı yüksek bölgelerde şeker fabrikalarının ham madde ihtiyacının karşılanması amacı ile şeker pancarına özel prim desteği vermek.

7. Meyveciliğin taban arazilerden eğimli arazilere kaydırılmasına teşvik edecek özel destekler vermek.

8. Suni tohumlama yoluyla hayvan ıslahına ve halk elinde gen kaynaklarının korunmasına ağırlık vererek hayvan genetiğini korumaya yönelik destekleri artırmak.

9. Hayvancılık desteklerini çiftçinin yem bitkileri üretim potansiyeli ile ilişkilendirmek.

10. Sürüde doğan dişi buzağıların damızlık olarak tutulmasını sağlayacak destekleri kesintisiz olarak devam ettirmek.

11. Özellikle gençler için cazip olmayan dezavantajlı kırsal alanlarda özel hayvan yetiştiriciliği destekleri vermek.

12. Türkiye’de üretilen yerli ve yerel tohum -fide/fidan- çeşitlerinin üretimine ve kullanımına destek vermek ve bu destekleri yerli tohum firmalarıyla ilişkilendirmek.

13. Tarım ormancılığının uygulanmasını ve yaygınlaştırılmasını desteklemek.


148

14. Desteklemeye konu çay budamalarının doğru yapılmasını denetlemek ve çok yaşlı çaylıkların yenilenmesini daha az meyilli arazilerden başlayarak pilot uygulama olarak desteklemek.

15. Tarım sigortalarına devlet tarafından verilen prim desteğini devam ettirmek.

16. Küresel ısınma ve iklim değişikliği sonucu ortaya çıkabilecek yeni riskleri sigorta kapsamına dâhil ederek tarımsal sigorta desteklerinin toplam destekler içindeki payını artırmak.

17. Gelir koruma sigortasının uygulanabilmesi için ihtiyaç duyulan veri temini altyapısını oluşturmak.

18. Tarımsal desteklemelere AB’de uygulanan çapraz uyuma benzer şartları koymak.

HEDEF 4- Gıda güvencesini ve güvenliğini sağlamak.

STRATEJİLER

1. Çok hızlı artan mevsim dışı tarımsal ürün talebinin karşılanması için örtüaltı üretimi daha ileri düzeyde desteklemek.

2. Arazi toplulaştırma ve sulama yatırımlarında daha ileri hedeflere ulaşmak için sağlanan desteklemelerin miktar ve etkinliğini artırmak.

3. Hayvancılık desteklerindeki artış hızının devamlılığını sağlamak.

4. Kendiliğinden yetişen ve/veya yetiştirilen otları hiç zayi etmeden ete ve süte dönüştüren yaygın bir hayvancılığı desteklemek.

5. Göçer hayvancılığı da dâhil ederek küçükbaş hayvancılık desteklerinin toplam hayvancılık desteklerindeki payını artırmak.

6. Mera ıslahına ağırlık vererek ve özel doğal çayır alanlarındaki ot üretimine de dâhil ederek kaba yem üretimini daha ileri düzeyde desteklemek.

7. Çiğ süt gelirini ve hayvancılığı kârlı kılmak için soğuk zincirin yaygınlaştırılmasına ağırlık vererek çiğ süt kalite yönetim sistemini geliştirmeye yönelik destekleri artırmak.

8. Arz açığı olan tarımsal ürünlerde yurt dışı üretimine yönelik yatırımları desteklemek ve yine bu amaca yönelik dış ticaret rejiminde gerekli düzenlemeleri yapmak.

9. Bitkisel üretimde entegre mücadele yöntemlerinin desteklemek.

HEDEF 5- Kırsalda iş ve yaşam şartlarını iyileştirmek.

STRATEJİLER

1. Kırsalda yaşayan ve tarımla uğraşan kadınlara ve gençlere sosyal sigorta primi desteği vermek.

2. Kırsal kalkınma projelerine başvuru süreçlerinde proje hazırlama desteği sağlamak.


149

3. Kırsal kalkınma hibelerini bölgelerin kalkınmışlık seviyeleri ve üretim kapasiteleri ile ilişkilendirmek.

4. TKDK’nın destekleme programını tüm illere yaygınlaştırmaya çalışmak.

5. TKDK, KKYDP, Büyükşehir Belediyeleri, Bölge Kalkınma İdareleri ve Kalkınma Ajansları tarafından fonlanan kırsal kalkınma projeleri arasında iş birliği ve tamamlayıcılık ilişkisini kurmak.

6. Kırsal kalkınma projelerinde yerel inisiyatifleri harekete geçirme, yerel potansiyelleri değerlendirme ve iyi uygulama örneği olanları görünür yapma özellikleri aramak.

7. Özellikle yöresel ve/veya geleneksel ürünlere dayalı kırsal turizmi geliştirmeye ve yaygınlaştırmaya yönelik destekleri artırmak.

HEDEF 6- Çiftçinin ürettiğinin ticaretinde olmasını sağlamak.

STRATEJİLER

1. ABD’deki Ürün Kredi Şirketi ve İngiltere’deki Süt Pazarlama Bordu gibi piyasa düzenleyici sistemleri desteklemek.

2. Destekleri üretici örgütleri ve sözleşmeli üretimle ilişkilendirmek ve destekleme kapsamına dâhil etmek.

3. Çiftçinin doğrudan tüketiciye ulaşabildiği yerel pazar ve marketlerin yaygınlaştırılmasını desteklemek.

4. Katma değer meydana getiren ürün işleme, sunma ve satış gibi faaliyetlere yönelik destekleri artırmak.

5. Lisanslı depoculuk sisteminin gelişimi tamamlanana kadar depo kullanımı yapan üreticilerin ve depo sahiplerinin desteklenmesine devam etmek ve rekolteye bağlı olarak bu destekleri dinamik bir yapıya kavuşturmak.

HEDEF 7- Tarım teşkilatının destekleme görevindeki etkinliği artırmak.

STRATEJİLER

1. Entegre İdare ve Kontrol Sisteminin altyapısını hazırlayarak en kısa sürede yürürlüğe girmesini sağlamak.

2. Desteklemelerin veri girişleri ve işlenmesi için veri hazırlama ve kontrol işletmeni istihdam etmek.

3. Tarımsal destekleme türü, miktarı ve dağılımının belirlenmesinde taşra teşkilatlarını belli ölçüde yetkilendirmek.

4. Teşkilatın en uç noktasında sahada görev yapan teknik personele destekleme görevleriyle ilgili daha fazla yetki ve sorumluluk vermek.


150

HEDEF 8- Gıda tüketimini desteklemek.

STRATEJİLER

1. Tüketim desteklerine yönelik bütçeyi, tarımsal desteklemeler bütçesinden ayrı olarak ve ilgili bakanlıkların iş birliği ve katkısıyla belirlemek.

2. Tüketim desteklerini sağlıklı nesiller yetiştirmeyi hedefleyen, tüketimi zaruri temel gıdalara ve arz fazlalığı olan ürünlere yoğunlaştırmak.

3. Su ürünleri tüketiminin artırılmasını, KDV’nin toptan ve perakende satışta %1’e düşürülmesi dâhil ilave yöntemlerle desteklemek.

HEDEF 9- Tarımsal desteklerin dağıtımını ve yararlanılmasını kolaylaştırmak.

STRATEJİLER

1. Özel destekler dışındaki tüm tarımsal destekleri AB’de olduğu gibi tek ödeme sistemine benzer bir yapıya dönüştürmek.

2. Çiftçinin desteklerden yararlanmasındaki bürokratik süreçleri mümkün olduğunca azaltmak.

151

Tarım ve Orman HukukuKomisyon Raporu

Tarım ve Orman Hukuku Komisyon Raporu

152

HEDEF 1- Tarımla ilgili tüm mevzuatın bütüncül olarak değerlendirilmesi.

STRATEJİLER

1. Tüm mevzuatın kendi içinde ve bir diğeriyle olan çelişkileri kısa dönemde giderilmeli.

2. Bu çelişkiler komisyonlar aracılığıyla tespit edilmeli.

3. Kanunlarda uygulanamayan/uygulanmayan/işlevsiz kalan/ihtiyacı karşılamayan hükümler kaldırılmalı veya değiştirilmeli.

HEDEF 2- Tarım mevzuatındaki idari yaptırımlara karşı açılacak davaların kabahat türünden olduğu için idari yargıda değil adli yargıda görülmesi.

STRATEJİLER

1. Tarım mevzuatı bir komisyon marifetiyle incelenerek, adli yargıya tabi olması gereken mevzuat kısa dönemde belirlenmeli.

HEDEF 3- Kanunların uygulanmasında karşılaşılan sorunlara neden olan istisnaların hukuki prensip gereği dar yorumlanması, özellikle tarım arazilerinin suistimalinin önlenmesi.

STRATEJİLER

1. Mevzuatta yer alan tüm istisnalar sayma yöntemiyle belirlenmeli.

2. Yargının ilke bazlı kararları idarenin tüm uygulamalarında dikkate alınmalı.

HEDEF 4- Kırsal alan sınırlarını ve statüsünü koruyan yasal düzenlemelerin yapılması.

STRATEJİLER

1. İdari yapılanma ile ilgili mevzuat tarıma ilişkin ve mali/vergisel hükümler göz önünde bulundurularak yeni bir sınırlandırma kriteri ile yeniden düzenlenmeli.

2. Kırsal alanın planlamasını yapacak uygun genel müdürlük bünyesinde bir birim kurulmalı.

HEDEF 5- Tarım ile ilgili ihtisas bilgisi gerektiren davaların ihtisas mahkemelerinde görülmesi.

STRATEJİLER

1. Gıda, arazi toplulaştırması, biyogüvenlik, tohumculuk ve tarım arazilerinin miras yoluyla intikali gibi özel ihtisas mahkemeleri kurulmalı.

2. Özel ihtisas mahkemelerinin kurulması için Adalet Bakanlığı ve Hakimler Yüksek Kurulu ile iş birliği yapılmalı.


153

HEDEF 6- Arazi planlamasında tarım arazileri ve orman alanları için özellikle amaç dışı kullanımlardan korunması amacıyla “üstün kamu yararı” kavramına yer verilmesi.

STRATEJİLER

1. Üstün kamu yararı kavramı hem kanun tekliflerinde mevzuat hazırlama ve değişiklik aşamalarında hem de idare tarafından ikincil mevzuatın hazırlık ve uygulanması aşamasında (yönetmelik, alt düzenlemeler, genelge, talimat gibi) dikkate alınmalı.

HEDEF 7- Stratejik öneme sahip olan yer altı sularımızın etkin ve sürdürülebilir yönetimi için, mevcut yer altı suları ile ilgilenen birim yapılanmasının yine DSİ bünyesinde çok daha güçlü, bağımsız ve taşra teşkilatında yeterli uzman personel ve donanımın olduğu yeni bir yapıya kavuşturulması.

STRATEJİLER

1. Yer altı sularının etkin ve sürdürülebilir yönetimi için büyük önem arz eden tahsislerin birden çok kurum tarafından (DSİ, İl Özel İdareleri ve Milli Emlak Genel Müdürlüğü) yapılmasının önüne geçen ve bu konudaki tek yetkili kurumun DSİ olması yönünde hükümler içeren Su Kanunu taslağının ve ikincil mevzuatın kısa vadede yürürlüğe girmesi sağlanmalı.

HEDEF 8- Su kaynaklarımızın verimli kullanılması için gelecek nesillerin ihtiyacının da dikkate alınması ve havza bazında koruma planları yapılması ile insan ve çevre sağlığının korunması, devamlılığının sağlanması ve kullanılmış suların yeniden kazanımı hususlarında yetki-sorumluluk paylaşımının netleştirilmesi ve konuyla ilgili gerekli mevzuat düzenlemelerinin yapılması.

STRATEJİLER

1. Su kaynaklarının: miktar ve kalitesinin korunması, geliştirilmesi, iyileştirilmesi, ihtiyaç önceliklerine uygun olarak sürdürülebilir bir şekilde kullanımının sağlanması, su yönetiminde yetki çakışmasının giderilmesi, havza esasında bütüncül yönetilmesi, suyun verimli kullanılması, havza yönetim planlarının hazırlanması ve uygulanması, tahsislerin tek elden yapılmasına ilişkin düzenlemeler ihtiva eden ve bunların yanı sıra ülkemiz mevzuatının AB Su Çerçeve Direktifi ile uyumlaştırılmasını sağlayan Su Kanunu taslağının kısa vadede yürürlüğe girmesi sağlanmalı.

HEDEF 9- Gıda güvenilirliğinin temini için kayıt dışılığın önlenmesi ve etkin denetimin sağlanması.

STRATEJİLER

1. Ürünün birincil üretimden tüketiciye kadar olan süreçte izlenebilirliğinin sağlanmasına yönelik denetim mekanizması oluşturulmalı.


154

2. Kayıt dışılığın ve etkin denetimin sağlanmasında yetki karmaşasının önlenmesi için yetkilerin tek bir kurumda toplanmasına yönelik kısa vadede mevzuat düzenlenmeli.

3. Gıda denetimlerinde etkinliğin artırılması için tüm kurumların ortak olduğu erken uyarı ve kayıt sistemi kurulmalı.

4. Etkin denetimin sağlanması için caydırıcı yaptırımlara yönelik mevzuat düzenlenmeli.

5. Laboratuvar yetkilendirilmesinde yasal düzenlemeyle akreditasyon hususu ön koşul haline getirilmeli.

HEDEF 10- Tüketicilerin bilinç düzeyinin artırılması ve bilgi kirliliğinin önlenmesi amacıyla gıda okur-yazarlığının geliştirilmesi.

STRATEJİLER

1. Gıda okur-yazarlığının geliştirilmesi ile ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının iş birliği yapmasını sağlayıcı mevzuat düzenlenmeli.

HEDEF 11- Toplam ihracattaki işlenmiş gıda ürünlerinin ihracat içinde payının ve çeşitliliğinin artırılması ve yeni pazarlara girilmesi.

STRATEJİLER

1. Mevzuat altyapısı oluşturularak işlenmiş gıda maddelerindeki yöresel/geleneksel ürün çeşitliliği korunarak gıda güvenirliği standartlarına uygun marka ürünlerin üretilmesi sağlanmalı, iç ve dış piyasalara pazarlanmalı.

HEDEF 12- Yeter gelirli işletme büyüklüklerinin ivedilikle yeniden hesaplanması.

STRATEJİLER

1. Bölgesel ölçekte tarımsal yapı göz önünde bulundurularak sürdürülebilir gelirin sağlanması amacıyla işletme büyüklükleri hesaplanmalı.

HEDEF 13- Enflasyon sepetinde yer alan tarım ürünlerinin belirli kriterlere göre değerlendirilmesine yönelik düzenlemenin yapılması.

STRATEJİLER

1. Tarım ürünlerinin mevsimsel durumu dikkate alınarak enflasyon sepetindeki ağırlıklarının belirlenmesine yönelik mevzuat düzenlenmeli.


155

HEDEF 14- Ürün fiyatlarının düşürülmesini temin etmek üzere tohumluklardan alınan KDV oranlarının en aza indirgenmesi, borsa kesintisi ve hal rüsumu uygulamasına son verilmesi.

STRATEJİLER

1. Konu ile ilgili gerekli mevzuat düzenlemeleri yapılmalı.

HEDEF 15- Tarım arazilerinin, meraların ve ormanların korunmasına yönelik önlemlerin artırılması.

STRATEJİLER

1. Mevcut olan Mera Kanunu’nun daha aktif kullanılması (meraların kiralanmasında alınan bedelin köy tüzel kişiliği lehine artırılması, hayvancılık yapan işletmelerin meralardan daha fazla faydalandırılması) için mevzuatta düzenleme yapılmalı.

2. Tarım arazilerinin, meraların, ormanların korunması temel ilkesi altında; bu alanlarla ilgili idari işlemler ve mevzuat değişikliği söz konusu olduğunda, ilgili tüm kuruluşların belirli bir koordinasyon ilkesi altında bir araya gelmesini sağlayıcı mevzuat değişikliği yapılmalı.

HEDEF 16- Tohumculuk Kanunu’nda yer alan şirket kapatma cezalarının kaldırılması.

STRATEJİLER

1. Kapatma cezaları yerine caydırıcı nitelikli daha yüksek idari para cezaları getirilmeli.

HEDEF 17- Tohumculuk sektörü meslek kuruluşlarının gelirlerini, etkin bir şekilde toplamalarına imkân veren tedbirlerin alınması ve bu kuruluşların organlarının hizmet süresinin verimlilik ve etkinlik adına uzatılması.

STRATEJİLER

1. 5553 sayılı Tohumculuk Kanunu’nda gerekli düzenlemeler kısa vadede yapılmalı.

HEDEF 18- Belediyelerin tarım birimlerinin, ülkenin tarım mevzuatı ile çelişmeyen uygulamalarda bulunmasını temin edici mevzuat değişikliğinin yapılması.

STRATEJİLER

1. Belediyelerin tarım birimlerinin ilgili mevzuat çerçevesinde Tarım ve Orman Bakanlığı ile koordineli olarak çalışmasına yönelik mevzuat düzenlemeleri yapılmalı.


156

HEDEF 19- Fikri mülkiyet hakkı yaklaşımında, “ıslahçı hakkı” ile buluşlar üzerindeki “patent hakkı” arasındaki vergi kaynaklı ayrımcılığı önleyen tedbirlerin alınması.

STRATEJİLER

1. Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5/B maddesine paralel, ıslahçı hakkını içeren ve korumalı çeşit sahiplerine %50 kurumlar vergisi istisnası sağlayan yeni bir madde eklenmeli.

HEDEF 20- Tarım ve orman sektöründe mevzuatın uygulanmasına yönelik üretim ve piyasa aşamasında uzman bilgisini gerektiren ilgili uzman/idari personel sorununun çözülmesi.

STRATEJİLER

1. Nitelik ve nicelik açısından personel istihdamının değerlendirilmesi.

2. Nicelik/sayısal açısından sorun saptanması halinde personel istihdamının ivedi olarak sağlanması.

3. Nitelik açısından ihtisaslaşmayı sağlayacak hizmet içi eğitimin sağlanması ve kurum içi terfilerin de bu eğitimlere bağlı olarak yapılması. Bu sistem değişikliği mevzuat değişikliğini gerektiriyor ise ilgili kurumlarla iş birliği yapılarak düzenlenmesi.

4. Üniversite/meslek kuruluşları ile Bakanlığın iş birliği sağlanarak nitelikli personelin yetiştirilmesi.

Tarım ve orman ile ilgili mevzuat düzenlemelerinde III. Tarım Orman Şûrası’nda alınan kararların mutlaka dikkate alınması.

157

Tarımsal Üretim PlanlamasıKomisyon Raporu

Tarımsal Üretim Planlaması Komisyon Raporu

158

HEDEF 1- Etkin bir üretim planlaması yapılabilmesi için tarımsal işletmelerin üretim faaliyetleri, iş gücü ve işletme varlığı dikkate alınarak kayıt altına alınması.

STRATEJİLER

1. Kayıt sistemi oluşturulurken tarım arazisini ve ürünü takip etmek yerine, bir karar verme birimi olarak işletme izlenmelidir. Tarım işletmelerinin tipi, sahip olduğu arazi, sermaye miktar ve dağılımı, ürün deseni, verimlilik ve kârlılık göstergeleri vb. hususlar izlenmelidir. Buna ilave olarak tarımda iş gücünün üretim bölgelerine göre dağılımı, işletme ve üretici ihtisasları açısından dikkate alınmalıdır. Kamu politikalarına yön verecek, piyasa değişkenlerinin izlendiği sistemle entegre bir merkezden koordine edilebilecek kayıt sisteminin ve buna dayalı erken uyarı sistemlerinin oluşturulması gerekmektedir.

2. Bu amaca yönelik olarak Tarım ve Orman Bakanlığı bünyesinde üretim ve piyasa izleme için Genel Müdürlük oluşturulması karar vericileri etkinleştirmek açısından önem taşımaktadır.

HEDEF 2- Tarım bölgelerinin toprak kabiliyetleri, iklimsel özellikleri, tarımsal sulama potansiyeli ile birlikte sosyal, kültürel ve ekonomik özellikleri de dikkate alınarak homojen tarımsal üretim bölgelerinin tanımlanması.

STRATEJİLER

1. Tarım topraklarının verimliliğini ortaya koyan detaylı toprak etüt ve haritalama çalışmalarının tamamlanması.

2. Üretim bölgelerindeki toprak yapısı, iklimsel faktörler, yetiştiriciliği yapılması planlanan ürünlerin ekolojik isteklerine uygunluk, bölgenin tarıma dayalı sanayi yapısı, pazar olanaklarının, tarım kültürünün sahip olunan kaynakların miktar ve niteliklerinin, iş gücü varlığının ve iş gücü verimliliğinin, işletmelerin genel özellikleri, birim başına elde edilen gelir ve teknik katsayıların (üretim fonksiyonları), ürün piyasası değişkenlerinin (fiyat, nakliye vb.) tespit edilerek arazi kullanım planlamaları tamamlanmalıdır.

3. Sosyal yapının bilinmesi istihdam olanakları, gerekli iş gücünün temini ve kırsal nüfusun sürdürülebilir istihdamı açısından dikkate alınmalıdır.

HEDEF 3- Arazi parçalanması yerine işletme bütünlüğünün korunması kavramı ön planda tutulması ve tarımsal işletme ile parsel büyüklüğünün arttırılması.

STRATEJİLER1. Arazi toplulaştırmaları, birim parsel başına tek bir varise sürdürülebilir geliri

sağlayacak işletme büyüklüğü dikkate alınarak ve mülkiyet hakları düzenlenerek yapılmalıdır.

2. Arazi toplulaştırılması yapılan yerlerde tüm tarla içi hizmetleri ve kapalı devre sulama sistemleri tamamlanmalıdır.


159

3. Toplulaştırma yapılmış alanlarda üretim desenine göre tarla içi sulama sistemlerinde basınçlı sulama sistemlerinin kullanımı zorunlu hale getirilmelidir.

HEDEF 4- Su yönetiminin etkinleştirilmesi.

STRATEJİLER

1. Üretim bölgelerinde sulama organizasyonu tek bir yapı altında toplanmalıdır.

2. Fiyatlar, su yönetimi ile ilgili ürün ihtisas örgütleri ile birlikte koordineli olarak belirlenmelidir.

3. Su kısıtı dikkate alınarak üretim planlaması yapılmalıdır.

4. Su hasadına yönelik kamu politikaları geliştirilmeli ve destekler yaygınlaştırılmalıdır.

HEDEF 5- Üretim bölgelerine göre sürdürülebilir işletme büyüklüğüne ulaşılması.

STRATEJİLER

1. İşletme tipolojilerini belirlenmelidir.

2. Tipolojilerine göre sürdürülebilir işletme büyüklüğü hesaplanmalıdır (bölgelerine göre).

3. Destekler, işletmelerin tipolojilerine ve sürdürülebilirliklerine göre verilmelidir.

4. Sürdürülebilir işletme büyüklüğünün yasal olarak korunmasına yönelik çalışmaların yapılmalıdır.

HEDEF 6- Etkin planlama için talep tahminlerinin oluşturulması.

STRATEJİLER

1. Tarım ürünlerinin yurt içi talebi yıl içerisinde belirli periyotlarla ölçülmeli ayrıca tüketim alışkanlıkları bölgesel ve il bazında belirlenmeli ve yıllara göre değişimi takip edilerek bunu etkileyen faktörler üretim planlaması açısından politika aracı olarak kullanılmalıdır.

2. Tarım ürünlerinin yurt dışı talebi yıl içerisinde belirlenmeli ve üretim döneminde ihtiyaç duyulan ihraç edilecek ürün miktarı ve yurt dışı pazarımız olan ülkelerle kısa, orta ve uzun vadeli siyasi ilişkiler göz önünde bulundurulmalı ve buna göre planlanma yapılmalıdır.

3. Ülkenin ihtiyacı olan tarım ürünleri miktarı belirlenirken tarımsal üretimde takvim yılı 1 Ekim-30 Eylül olarak dikkate alınmalıdır.

4. Ürün özellikleri dikkate alınarak arz dalgalanmalarına yönelik müdahale mekanizması oluşturulmalıdır.


160

HEDEF 7- Tarımsal planlama için etkin örgütlenme modellerinin geliştirilmesi.

STRATEJİLER

1. Tarımda örgütlenme tüm tarımsal üretimi kapsayacak şekilde yeniden planlanmalıdır.

2. Tüm tarımsal üretim örgüt çatısı altında gerçekleştirilmelidir.

3. Örgütlenme tek merkez çatısı altında ürün gruplarına göre ihtisas örgütleri şeklinde (hububat, yem bitkileri, endüstri bitkileri, yağlı tohumlar, meyve, sebze, büyükbaş hayvan yetiştiriciliği, küçükbaş, kanatlı vs.) olmalıdır.

4. Tarımsal ihtisas örgütleri ürünlerin finansmanı, girdi temini, pazarlaması ve teknik bilgi desteği konusunda çalışmalar yapabilmelidir.

5. Tarımsal örgütlerin ürün işleme ve piyasa oluşumu konusundaki payları arttırılmalı, yetkileri güçlendirilmelidir.

6. Yurt dışı pazar bulma ve oluşturma konusunda politika geliştirilmelidir. Hükümet politikalarında tarımsal örgütlerin lehine hukuksal düzenlemeler yapılmalıdır. Nitekim örgütlerin kamu tarım politikalarına aracılık edebilecek bir nitelikte olması önem arz ettiğinden, örgütlerde sürdürülebilir bir yönetim yapısı oluşturulmalıdır. Bu uygulama yarı devlet vesayeti olup yüksek kontrol mekanizması içerisinde denetlenmelidir. Böylece kişisel hatalardan kaynaklanan başarısızlıklar önlenmiş olacaktır.

7. Tarımsal üretimin tüm yönlendirmeleri örgütler üzerinden yapılmalı ve desteklerde örgüt üyelik şartı aranmalıdır.

8. Örgütlerin amaç dışı alanlarda faaliyet göstermeleri engellenmeli. Söz konusu örgütler işletmelere yatırım ve üretim yönetimi ile teknik konularda danışmanlık hizmeti vermeli ve yönlendirilmelidir. Üst örgüt onayı almayan yatırım planlamaları desteklenmemelidir. Böylece arz dalgalanmalarına sebebiyet verecek atıl yatırımların önüne geçilecektir.

HEDEF 8- Etkin planlama için alternatif üretim faaliyetlerinin araştırılarak geliştirilmesi.

STRATEJİLER

1. Ürün ihtisas örgütleri kapsamında su ürünleri yetiştiriciliği, kanatlı yetiştiriciliği, orman ürünleri ve diğer alternatif üretim faaliyetleri (iyi tarım, arıcılık, ipek böcekçiliği, organik tarım, permakültür tarım, topraksız tarım, tıbbi ve aromatik bitki yetiştiriciliği vb.) planlanmalı, desteklenmeli ve geliştirilmelidir.

2. Alternatif ürünlerin desteklenmesi sınırlı alanlarda talep dikkate alınarak geliştirilmelidir.

3. Alternatif ürünler için yurt içi ve yurt dışı piyasalara yönelik pazar araştırmaları yapılmalıdır.


161

HEDEF 9- Etkin tarımsal planlama için üreticilerin meslek tanımının yapılması.

STRATEJİLER

1. Tarımsal üretim faaliyetinde bulunan üreticilerin hukuki olarak meslek tanımları yapılmalıdır.

2. Tarımsal işletmecilik belgesi oluşturulmalı, üretim bölgesinin özellikleri dikkate alınarak üreticinin ve işletmenin ihtisası yazılmalıdır. Bu belge verilirken üreticinin ikinci bir işi (memur, tüccar vs.) olmamasına dikkat edilmelidir.

3. Aynı anda birden fazla gelir getirici işle meşgul olması kanuni olarak engellenmelidir. Bu durum tarımsal üretime odaklanmayı sağlayacak ve tarım işletmelerinde ölçek büyümesi yönetim ve kaynak kullanım etkinliğini beraberinde getirecektir.

4. Profesyonel işletme yöneticiliği desteklenmelidir (İlgili meslek gruplarının profesyonel işletme yöneticiliği teşvik edilmeli).

HEDEF 10- Tarımsal üretim planlaması için etkin kaynak yönetimi oluşturulması.

STRATEJİLER

1. Türkiye’nin doğal-suni mera potansiyelinin arttırılması.

2. Atık bitkisel ürünlerle birlikte alternatif yem kaynakları (örn: böcek unları) değerlendirilmelidir.

3. Hayvansal üretim maliyetlerini düşürecek sürdürülebilir önlemler alınmalıdır.

4. Doğal ve atık bitkisel ürünlerden elde edilen yemlerle beslenme potansiyeli özelliğine sahip hayvan ırkları kullanımı ve gelişimi sağlanmalıdır. Yüksek ve kaliteli yem ihtiyacına dolayısıyla yüksek bakım maliyetine sahip hayvan ırkları üretimde tercih edilmemelidir.

5. Hayvansal ve bitkisel atıkların geri dönüşümü sağlanarak tarım ve tarım dışı alternatif kullanım alanları belirlenmelidir.

6. Dikili alanlar tarla tarımına rekabet etmeyecek şekilde planlanmalıdır.

7. Tarım topraklarının organik madde içeriğinin zenginleştirilmesine yönelik doğal gübre kullanımı arttırılmalıdır.

8. Yerli tohum, fide, fidan ve damızlık materyallerinin üretim potansiyelleri geliştirilmeli ve kullanımı yaygınlaştırılmalıdır.

9. Ortak makine kullanımı yaygınlaştırılmalıdır.


162

HEDEF 11- Etkin planlama için hedef politikaların belirlenmesi.

STRATEJİLER

1. Tarımsal altyapı yatırımlarında işletme bazlı üretim ve yatırım planlaması yapılmasında makro hedefler belirlenmeli ve dikkate alınmalıdır (Birim işletme gelirinin artırılması, bölge ve ülke ekonomisine katkı, ihracatın artırılması, ithalatın azaltılması, kırsal istihdamın artırılması, üretimin artırılması gibi makro hedeflere hizmet eden kamu politikaları birbirinden bağımsız uygulanabilmektedir. Örneğin süt sığırcılığının desteklenmesinde; süt arz açığı bulunmazken işletme gelirini artırmak için işletme yatırımları desteklenerek yüksek maliyetli üretim sistemine geçildi. Bu gibi durumlarda makro hedefin belirlenmesi ve mikro politikaların makro politikaların tamamlayıcısı olacak şekilde bölgesel ve ülkesel amaç dışı kaygılardan uzak olarak geliştirilmesi önemlidir. Son yıllarda zorunlu tüketim malları olan hububat, baklagiller ile yağlı tohumlu bitkilerin ekim alanı %13 azalmış, mutlak tüketime ihtiyaç duyulmayan meyve üretim alanı aynı süreçte %25 artmıştır. Zorunlu tüketim mallarının ihtiyaçlarının karşılanması öncelikli olmakla birlikte ihracat gelirlerini artırmak için katma değeri yüksek ve mutlak üstünlüğe sahip olduğumuz ürünlerin planda yer almasına dikkat edilmelidir.).

2. Politika geliştirilmesinde yerel özelliklerin dikkate alınması, politikaların benimsenmesinde etkili olacaktır. Bu nedenle tarım sektörü için geliştirilen politikalarda yerel tarımsal teammüller, örfi hukuk, bölgesel yetiştiricilik uygulamaları, sosyal yapı ve üreticilerin yetiştiricilik bilgi seviyeleri dikkate alınmalıdır.

HEDEF 12- Etkin tarımsal üretim planlaması için ülkesel marka değerinin oluşturulması.

STRATEJİLER

1. Tarıma dayalı sanayi işletmeciliği oluşturulan üretim planlarına ve üretim bölgelerine göre yurt içi ve yurt dışı rekabet gücü oluşturabilecek düzeyde yönlendirilmelidir.

2. İşlenmiş ürünlerde de örgütlenme modelleri ürün gruplarına göre yapılmalı ve ürün ihtisas örgütleri ile işleme ve pazarlamada koordineli çalışmalıdırlar. Bu kapsamda ihtisas örgütleri ile koordineli sözleşmeli üretim olanağı sağlanarak başta yurt dışı olmak üzere tüm pazarlarda ülkesel ürün marka etkinliğinin artırılması sağlanmalıdır.

3. Üretim bölgeleri itibarıyla coğrafi işaretlenebilecek ürünler belirlenmeli ve bu ürünlerin rekabet güçleri arttırılmalıdır.

HEDEF 13- Tarımsal üretim planlama için piyasanın etkin takibinin oluşturulması.

STRATEJİLER1. Bakanlık bünyesinde ürün izleme ve değerlendirme sistemi geliştirilmeli ve

bunda tarımsal örgütler üst düzeyde görev almalıdır.

2. Haftalık, aylık fiyat takipleri yapılmalı ve fiyat değişimlerinin gerekçelerine zamanında müdahale edilmelidir.


163

3. Tedarik zincirinde bulunan tüm aktörlerin katma değer analizi gerçekleştirilmeli ve örgüt destekli çalışmalar yapılmalıdır.

HEDEF 14- Tarımsal üretim planlaması için sözleşmeli üretimin desteklenmesi.

STRATEJİLER

1. Sanayi ile üreticiler arasındaki girdi temini, finansman, teknik bilgi sağlama, ürün alımı ve benzeri konularda yapılan sözleşmeler üretici örgütleri aracılığıyla yapılmalıdır.

2. Her iki tarafın sözleşme koşullarına uymamaları durumunda yaptırımlar uygulanmalıdır.

HEDEF 15- Etkin planlama için sosyal ihtiyaçların karşılanması.

STRATEJİLER

1. Genç çiftçilerin kırsalda kalabilmesi ve sosyal ihtiyaçlarının karşılanması için Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ile iş birliği içerisinde kırsal alanın sosyal ve kültürel özelliklerine yönelik davranış biçimi konusunda yönlendirici çalışmalar yapılmalıdır.

2. Gençlerin kırsalda kalmasını sağlayabilecek sosyal ihtiyaçların karşılanabilmesi ve tarımda iş gücü veya girişimci olarak çalıştıkları süre çerçevesinde sosyal güvencelerinin devlet tarafından garanti altına alınmasının yardımcı olabileceği düşünülmektedir. Bu sayede üretim planlamasının gerçekleşmesi için gereken üretici ve iş gücü yerinde (bölgesinde) sağlanmış olacaktır.

HEDEF 16- Etkin üretim planlaması için iş gücü teminin sağlanması.

STRATEJİLER

1. Tarım sektöründe iş gücü piyasalarını kontrol etmek ve kayıt altına almak için iş gücü örgütleri kurulmalıdır.

2. İş gücü örgütleri, özlük haklarının korunmasını sağlamasının yanında tarım sektöründe çalışılmasını teşvik etmeli böylece örgütler iş gücünün ilgili ürün yetiştiriciliğinde eğitimini üstlenerek iş gücü verimliğini arttırmalıdır.

3. Yurt içi ve ihtiyaç duyulduğunda yurt dışından tarımda istihdam edilmek üzere iş gücü temin edilebilir. Özellikle yurt dışından resmi yollarla seçilerek kırsal iş gücü arz eksiği karşılanması sağlanabilir.


164

HEDEF 17- Etkin planlama için teknoloji kullanımı.

STRATEJİLER

1. Üretim bölgelerinin ve yetiştirilmesi planlanan ürünlerin özellikleri dikkate alınarak yüksek teknolojili (Tarım 4.0) üretim sistemleri kullanılmalıdır. Bu teknoloji ürün ihtisas örgütleri aracılığı ile sağlanmalı ve kaynakların etkin kullanımı ile en düşük masraflı üretim düzeyi hedeflenmelidir.

HEDEF 18- Etkin planlama için risk yönetimi.

STRATEJİLER

1. Tarımsal üretim planlaması yapılırken meteorolojik bilgi, tahmin ve uyarılar ile iklim projeksiyonlarının kullanılması sağlanmalıdır.

2. İklim değişikliğinin belirlenmesinde ana unsur olan meteorolojik gözlem ve erken uyarı sistemlerinin yaygınlaştırılması ve sürdürülebilmesi sağlanmalıdır.

3. Üretici, tüketici, çevre ve ürün sağlığı refahının korunmasına yönelik önlemler alınmalıdır.

4. Örgüt üyesi tüm üreticiler için gelir, verim ve bölgesel olarak gerçekleşme olasılığı yüksek olan riskler için tarım sigortası zorunlu olmalıdır.

5. İhtisas Örgütleri Merkez Birliği TARSİM yönetim kurulunda en az bir üye ile temsil edilmelidir.

HEDEF 19- Etkin planlama için kamu güvencesinin sağlanması.

STRATEJİLER

1. Tarımsal üretim planlaması devlet politikası haline getirilmeli ve kanunla güvence altına alınmalıdır. Üretim planlaması kapsamında üretimi yönlendirme etkisi olan altyapı, kırsal kalkınma ve üretim destekleri tek bir çatı altında koordine edilecek şekilde düzenlenmelidir.

2. Farklı kurumlar tarafından uygulanan politika araçlarının tek merkezden ve ortak amaçlar doğrultusunda üreticiye ulaştırılabilecek şekilde düzenlenmesi hem kamu kaynaklarının etkin kullanımını sağlayacak hem de kanunla belirlenen üretim planlamasının gerçekleşmesine olanak sağlayacaktır.

HEDEF 20- Biyoekonomi politikalarının oluşturulması.

STRATEJİLER

1. Türkiye biyoekonomi büyüklüğü belirlenmelidir.

2. Katma değeri yüksek tarımsal ürünler desteklenmelidir.

3. Akıllı tarım uygulamaları yaygınlaştırılmalıdır.

165

Tarımda Teknolojik DönüşümlerKomisyon Raporu

Tarımda Teknolojik Dönüşümler Komisyon Raporu

166

HEDEF 1- Türkiye tarım veri bankası kurulması.

STRATEJİLER

1. Tarımla ilgili kurum ve kuruluşların verilerinin ortak bir merkezde toplanmasına yönelik kurumsal altyapılarının veri teknolojilerine uygun olarak kurulmasının sağlanması.

2. Coğrafi Bilgi Sistemleri ile Dijital Teknolojilerden veri toplama, yönetimi, izleme ve değerlendirilmesi amacıyla etkin yararlanılması.

3. Tarım sektöründe milli ve yerli bilişim, donanım, yazılım ve tarımsal uygulamaların geliştirilmesi.

4. Tarımsal veri ve bilgilerin güvenilir, güncel, birbiri ile uyumlu ve birlikte çalışabilir olmasının sağlanması.

5. Tarım bilgi ağlarının geliştirilmesi, ulusal ve uluslararası ağ yapıları ile entegrasyonu ve kurumlar arası iş birliği ile sağlanması.

6. Veri sahipliği ve güvenliği ile paylaşımına yönelik yasal altyapının hazırlanması amacıyla gerekli çalışmalarının yapılması.

HEDEF 2- Tarımda sürdürülebilirliğin sağlanması amacıyla çevre dostu ve yenilikçi teknolojilerin geliştirilmesi ve yararlanılması.

STRATEJİLER

1. Sıfır emisyon çiftlik modelleri geliştirilmeli, hassas hayvancılık temelli olan bu tür çiftlikler için teknolojik alt yapıların oluşturulması.

2. Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımının ve teknolojilerinin tarımsal üretimle güçlü entegrasyonunun enerji kooperatifleri ve yöresel enerji çiftlikleri ile sağlanması.

3. Tarımsal atıkların takibi için dijital ağ oluşturulması, tarımsal atık borsasının kurulması.

4. Tarımsal ilaç ve kimyasalların temini, izlenmesi ve bertaraf edilmesi yenilikçi teknolojilerin kullanılması, yerel bazlı tehlikeli atık toplama/bertaraf merkezlerinin kurulması ve gerekli finansman desteğinin sağlanması.

5. Erozyon risk haritasının güncellenmesi amacıyla yeni teknolojilerden yararlanılması.

6. Su kaynaklarının sürdürülebilir yönetimine yönelik teknolojilerin kullanılması ve geliştirilmesi.


167

HEDEF 3- Tarımsal üretimde akıllı tarım teknolojilerinin kullanılması.

STRATEJİLER

1. Dijital tarım teknolojilerinin geliştirilmesi ve kullanılması konusunda girişimcilerin ve çiftçilerin desteklenmesi.

2. Dijital kooperatifçilik gibi yeni nesil örgütlenme modellerinin yaygınlaştırılması.

3. Gen kaynaklarının karakterizasyonu, muhafazası ve biyoçeşitliliğin korunmasına yönelik teknolojilerin kullanılması ve geliştirilmesi.

4. Akıllı tarım konusunda yetişmiş çiftçi/mühendis/ara eleman sayısındaki yetersizliklerin giderilmesi.

5. Kimyasal gübre ve pestisit satışlarının reçete sistemi ve parsel bazlı olarak kayıt altına alınmasını sağlayacak bir sistem oluşturulup girdi kullanımlarının olması gereken düzeyde kontrol altına alınması.

6. Yarının teknolojilerine odaklanılmış, hayvan hastalıklarında ve yetiştiriciliğinde, erken uyarı ve kontrol mekanizmaları sunabilecek yüksek teknolojiye sahip sistemlerin geliştirilmesi.

7. Hayvancılıkta üreme verimliliğini arttırmaya yönelik teknolojik ve biyoteknolojik metotların geliştirilmesi ve kullanılması.

8. Hayvanların kimliklendirilmesinde, dışarıdan insan müdahalesine olanak vermeyen ve kimliklendirme güvenliği sağlayan ilgili yazılımlar ve donanımları ile birlikte implante teknolojilerin geliştirilmesi.

9. AR-GE çalışmalarına paralel olarak hayvancılık destekleri sürdürülebilir verimlilik esası ile ele alınması, yatırımların teknoloji ve biyoteknoloji ile buluşturulması.

10. Hayvan sağlığına yönelik, ilaç, aşı ve teşhis kitlerinin yerli imkânlarla üretilmesi için sonuç odaklı AR-GE çalışmaları ve teknolojik yatırımlar teşvik edilmesi ve desteklenmesi.

HEDEF 4- Yeni teknolojilerin kullanımını gerçekleştirecek nitelikli insan kaynağının artırılması.

STRATEJİLER

1. İlgili eğitim ve öğretim kurumlarında tarımda akıllı/teknolojik eğitim programlarının yaygınlaştırılması.

2. Eğitim ve yayım faaliyetlerinde bilgi ve iletişim teknolojilerinin (e-öğrenme, mobil uygulamalar, sosyal medya vb.) etkin olarak kullanılması.

3. Üretici ve tüketicilere yönelik görsel/etkileşimli eğitim içeriklerinden oluşan bir e-eğitim portalının oluşturulması.

4. Tarımsal eğitim ve yayımda sanal gerçeklik (VR), artırılmış gerçeklik (AR) gibi teknolojiler ile uygulanan simüle eğitim modellerinin altyapısının geliştirilmesi.


168

5. İlk ve ortaöğretim eğitim kurumlarında tarım, ekosistem ve çevresel konularda teknoloji tabanlı eğitim programlarının geliştirilmesi ve kullanılması.

6. Kırsal alanda yer alan erişilebilir maliyetli geniş bant internet bağlantısı altyapısının iyileştirilmesi.

7. GSM operatörlerinin e-eğitim platformlarında, Bakanlığın görev alanına yönelik içeriklerin yer alması ve kullanıcıların bu içeriklere ücretsiz erişiminin sağlanması.

8. Konu paydaşı tüm bakanlıkların birbirini destekleyen eğitim ve yayım faaliyetlerini yürütmesine yönelik projeler (teknoloji ve bilişim sistemleri, tarımsal mekanizasyon kapsamındaki makineler için operatör, bakım ve tamir ustası vb.) geliştirilmesi.

9. Coğrafi bilgi teknolojilerine yönelik eğitilmiş insan kaynağı kapasitesinin arttırılması.

HEDEF 5- Tarım ürünleri ticaretinde bilgi ve iletişim teknolojilerinin kullanılması.

STRATEJİLER

1. Gıda güvenliği ve güvenilirliğini sağlayacak teknolojik altyapının oluşturulması.

2. Tarımsal ürünlerin muhafaza ve depolamasında yenilikçi teknik ve teknolojilerin yaygınlaştırılması.

3. Tarımsal e-ticarete özgü lojistik sistemlerinin geliştirilmesi.

4. E-ticaret uygulamaları, blok zincir ve mobil ödeme sistemlerinin desteklenerek yaygınlaştırılması.

5. Tarıma dayalı sanayilerin istenen niteliklere sahip standart ürün ve ham madde gereksinimlerinin karşılanması.

6. Tarım ve gıdada değer zinciri içerisinde yer alan aktörlerin, teknolojileri etkin kullanımının sağlanması.

HEDEF 6- İleri tarım teknolojileri AR-GE faaliyetleri yürütülmek üzere “tarımda yenilikçi teknoloji üslerinin (TEKNO-HARMAN)” kurulması.

STRATEJİLER

1. Tarımsal sanayi alanında faaliyet gösteren firmaların AR-GE merkezi oluşturmalarının desteklenmesi ve TEKNO-HARMAN içinde yer alması.

2. Bakanlığa bağlı Akıllı Tarım Enstitüsünün TEKNO-HARMAN içerisinde kurulması.

3. Tarımsal araştırma kuruluşlarının teknolojiye dayalı güçlü araştırma olanakları ile donatılması ve üniversitelerle araştırma enstitüleri arasında eş güdüm sağlanması.

4. TEKNO-HARMAN üslerinin kurulumu amacıyla gerekli yasal düzenlemelerin yapılması.

169

Uluslararası İlişkiler ve Stratejik Yaklaşımlar

Komisyon Raporu

Uluslararası İlişkiler ve Stratejik Yaklaşımlar Komisyon Raporu

170

HEDEF 1- Küresel düzeyde ülkemizin görünürlüğünü ve etkinliğini daha da artırmak.

STRATEJİLER

1. Küresel anlamda ilişki içinde olduğumuz ülke sayısını ve bu ülkelerle olan iş birliği alanlarını artırmak ve çeşitlendirmek.

2. Teknik bilgi birikimini diğer ülkelerle karşılıklı olarak paylaşmak.

3. Uluslararası alanda iş birliğini sağlayan projelerin devamlılığını sağlamak ve geliştirmek.

HEDEF 2- Bölgemizde etkinliğimizi en üst seviyeye taşımak.

STRATEJİLER

1. Sınır ötesi iş birliği projelerini tarım ve ormancılık alanında geliştirmek ve uygulamak.

2. Uluslararası kuruluşların bölge ofislerinin ülkemizde konuşlandırılması için gerekli girişimlerde bulunmak.

3. Bakanlığımızın uluslararası örgütlerdeki tecrübesini bölge ülkelerinin diplomatlarına aktarmak, ortak hareket etme kapasitesi sağlamak.

4. Orman yangınlarına müdahale konusunda ülkemizi bölgesel merkez haline getirmek.

5. Tarım ve orman sektöründe ülkemizi eğitim merkezi haline getirmek.

HEDEF 3- Avrupa Birliği’ne tam üyelik yolunda çalışmalara devam etmek.

STRATEJİLER

1. Kapalı olan fasılların açılması için gerekli diplomatik girişimleri yoğunlaştırmak.

2. Açık olan 12. Fasıl kapsamında mevzuat uyum çalışmalarını hızlandırmak.

3. Katılım öncesi mali yardımları etkin kullanmaya devam etmek.

4. Gümrük Birliği’nin olası güncellenmesine yönelik Bakanlığımızın müzakere pozisyonunu oluşturmak.

HEDEF 4- Uluslararası platformlarda temsil ve etkinliği artırmak.

STRATEJİLER

1. Tarımsal diplomasiyi uluslararası alanda kurumsallaştırmak.

2. Uzmanların uluslararası kuruluş ve komisyonlarda yönetim kademeleri de dâhil olmak üzere aktif görev almasını teşvik etmek.


171

3. Uluslararası kurum, kuruluş ve süreçlerin karar alma aşamalarında Türkiye’nin etkin rolünün sürdürülebilirliğini sağlamak ve alınan kararların uygulanmasına, izlenmesine yönelik mekanizmalar geliştirmek.

4. Tarım Müşavirleri kadrolarını artırmak.

5. Uluslararası kuruluşlar ve yabancı misyon temsilcileri ile temas halinde olan personelin teknik donanım ve yabancı dil becerisini artırmak.

6. Yeterli teknik donanım ve yabancı dil becerisine sahip yetişmiş personelin uluslararası kurum ve kuruluşlarda görev alabilmesi için lobicilik faaliyetlerine önem vermek.

HEDEF 5- Bakanlığımız ilgili kurumlarının diğer ülke muadilleri ile kurumsal iş birliği olanaklarını artırmak.

STRATEJİLER

1. Karşılıklı iş birliği protokolleri oluşturmak.

2. Muadil kuruluşlar arasında ortak projeleri hayata geçirmek.

3. Kurumlar arası bilgi beceri ve tecrübe paylaşımı yapmak.

HEDEF 6- Uluslararası ortamda Bakanlığımızın görünürlüğünü artırmak amaçlı Uluslararası Tarım ve Orman İletişim Stratejisi (UTİS) hazırlamak.

STRATEJİLER

1. UTİS’i hazırlamak ve uygulanmasına yönelik kurumsal yapı oluşturmak.

2. UTİS Eylem Planı’nı hazırlamak ve uygulamak.

3. UTİS çerçevesinde çalışma alanı iletişim planlaması olan kurum ve kuruluşlarla iş birliği yapmak.

HEDEF 7- Ürün çeşitliliği, tanıtım ve markalaşma çalışmalarını artırarak sürdürmek.

STRATEJİLER

1. AB tescilli coğrafi işaretli ürün sayısını artırmak ve uluslararası platformlarda tanıtmak.

2. Gastronomik değeri olan ürünlerimizi belirlemek ve ürün envanteri oluşturulması ve uluslararası gastronomi turizminde etkinliğin artırılmasına yönelik çalışmalar yapmak.

3. Tarım ve orman ürünleri dış ticareti yapan özel sektör temsilcileri, STK’lar, üniversiteler, kamu kurum ve kuruluşları arasında danışma ve istişare platformu oluşturmak.


172

4. Türkiye’de uluslararası olma potansiyeli olan tarım ve ormancılık ihtisas fuarlarını teşvik etmek.

HEDEF 8- Küresel iklim değişikliğinin tarım ve orman sektörü üzerindeki risklerini azaltmak.

STRATEJİLER

1. Tarım ve orman sektörüne yönelik iklim projeksiyonlarının ilgili kamu kurum ve kuruluşları, özel sektör ve üniversiteler tarafından ulusal ve uluslararası çalışmalar yapmak.

2. İklim değişikliği risklerini azaltmak ve iklim değişikliğine uyum için tarım ve orman sektörü adına ulusal ve uluslararası çalışmaları arttırıcı yönde politika geliştirmek.

3. Kuraklık Eylem Planı, İklim Eylem Planı ve Çölleşme ile Mücadele Eylem Planı ve Biyoçeşitlilik Eylem Planı’nı uluslararası anlaşmalar ve politikalar nezdinde güncellemek.

HEDEF 9- Türkiye’nin tarım ve orman ürünleri ihracat olanaklarını araştırmak ve konuya ilişkin stratejik politikalar geliştirmek.

STRATEJİLER

1. İhracata yönelik olarak kamu, özel sektör, üniversite iş birliği ile ortak akıl platformu oluşturmak.

2. Tarım ve orman ürünlerinin yüksek katma değer kazandıracak ürünlere dönüştürülmesinin özendirilmesine yönelik politikalar geliştirmek.

3. Rekabet üstünlüğüne sahip olduğumuz tarım ve orman ürünlerinin uluslararası ürün ihtisas borsalarının ülkemizde kurulmasını sağlamaya yönelik girişimlerde bulunmak.

173

Sürdürülebilir Orman Yönetimi Komisyon Raporu


174

HEDEF 1- Orman kadastrosu tamamlanarak kadastrosu kesinleşen ormanların tapuya tescili 2021 yılı sonuna kadar sağlanmalı, 2/B uygulamaları ise 2023 yılı sonuna kadar tamamlanmalıdır.

STRATEJİLER

1. Kadastro çalışmalarının sonuçlandırılmasını engelleyen mevzuat düzenlemeleri yenilenerek Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü ile müşterek yapılan çalışmalarda yaşanan sorunlar ortadan kaldırılmalıdır.

2. 5531 sayılı Kanun kapsamında kalan kadastro hizmetleri için ormancılık büro ve şirketlerinden hizmet alınması yaygınlaştırılmalıdır.

HEDEF 2- Hastalık ve böcek zararlılarıyla mücadelede uygulanan biyolojik mücadele yöntemleri artırılarak devam ettirilmeli, bu doğrultuda yeni yöntem ve teknikler geliştirilmelidir.

STRATEJİLER

1. Orman zararlılarıyla biyolojik mücadelenin yaygınlaştırılması ve etkinliğinin arttırılması için kurulmuş olan laboratuvarlar işlevsel hale getirilerek doğal düşmanlardan yararlanma yolları araştırılmalıdır.

2. Orman alanlarında biyotik dengenin sağlanmasına yardımcı olacak “Can Suyu” tesislerinin yaygınlaştırılması sağlanmalıdır.

HEDEF 3- Orman sağlığının izlenmesi ve karantina uygulamalarındaki eksiklikler giderilmeli ve gelişen teknolojiden yararlanılmalıdır.

STRATEJİLER

1. Ormanlık alanlarda kurulan gözlem alanlarına dayalı olarak ormanların sağlığı kesintisiz olarak izlenmeli, izlemede çalışan uzmanların devamlılığı sağlanarak kaliteli ve kabul edilebilir veri sağlanmalı, veriler raporlanmalı ve sonuçlar paylaşılmalıdır.

2. Orman bitkisi ve ürünlerine yönelik karantina uygulamalarında ve gümrüklerde inspektör olarak orman mühendisi ve orman endüstri mühendislerinin görevlendirilmeleri sağlanmalı ve bu hususta Orman Genel Müdürlüğü yetkili olmalıdır.

3. Yabancı orijinli istilacı türlerin tespit edilmesi ve izlenmesi amacıyla gerekli çalışmalar sürdürülmeli ve EPPO (European and Mediterranean Plant Protection Organization) gibi uluslararası kuruluşlarla iş birliği geliştirilmelidir.

4. Zararlı organizmalarla mücadelede bilimsel temele dayalı tahmin ve erken uyarı sistemleri geliştirilmelidir.


175

HEDEF 4- Orman ağaçları ve tohumları ıslah çalışmaları geliştirilerek kesintisiz bir şekilde sürdürülmelidir.

STRATEJİLER

1. Orman ağacı türlerinin kalıntı meşcereleri veya popülasyonlarının in-situ ve ex-situ olarak korunmasına yönelik çalışmalar artırılmalıdır.

2. Tohum stok merkezlerinin eksikleri giderilerek, bu merkezlerin bazılarının tohum ve gen bankası olması yönünde çalışmalar yapılmalıdır.

3. Endüstriyel ağaçlandırmalarda kullanılacak fidan materyallerinin klonal üretimi amacıyla, bazı fidanlıklar ve araştırma enstitüleri bünyesinde, biyo teknolojiye dayalı yeni klonal üretim merkezleri kurulmalı ve mevcutlar güçlendirilmelidir.

4. İklim değişikliğine uyum kapsamında ağaçlandırma, erozyon kontrolü, süs bitkileri, rekreasyon ve Odun Dışı Orman Ürünleri (ODOÜ) konusunda orijinine uygun ıslah edilmiş, genetik ve fizyolojik özellikleri üstün tohum kaynaklarının oluşturulması, geliştirilmesi ve kullanımı yaygınlaştırılmalıdır.

5. Orman ekosistemlerindeki bitki türlerinin tescili ve sertifikasyonu çalışmalarının hızlı, etkin ve verimli olarak yürütülmesi için “Orman Bitkileri Tohumları Tescil ve Sertifikasyon Merkezi” ihdas edilmelidir.

HEDEF 5- Biyolojik çeşitlilik, ekolojik ve lojistik avantajlarımızı kullanarak, ülkemiz fidan üretim ve pazarlama merkezi haline getirilmelidir.

STRATEJİLER

1. Fidanlıklarımızda doğal türlerimizin üretimi arttırılmalı, başta Millet Bahçeleri olmak üzere tüm yeşil alanlar ile ağaçlandırma, erozyon kontrolü, peyzaj vb. çalışmalarda yerli üretim kullanımı yaygınlaştırılmalıdır.

2. Özel fidanlıkların envanteri ivedilikle çıkarılmalı, sektör için kısa, orta ve uzun vadeli gelişim ve üretim programları hazırlanmalıdır.

3. Özel sektör, üniversite ve kamu araştırma kurumlarının, AR-GE çalışmalarını koordine ederek, eş güdüm içerisinde bitki ıslahı ve çeşit geliştirme olanakları arttırılmalıdır.

4. Fidan ve süs bitkileri ithalatı ve ihracatı konusunda kontrol ve denetim altyapısı güçlendirilmeli ve uzman personel yetiştirilmesi sağlanmalıdır.

5. Ormanlık alanlardan arazi tahsisi yapılarak özel sektör fidancılığının uzun vadeli yatırım yapmasının önü açılmalı, orman alanları dışında kalan kamu arazilerinde kiralama süresinin daha uzun süreli olması sağlanmalıdır.

6. Süs bitkileri sektörünün gerek yurt içi üretimin artırılması gerekse uluslararası rekabet açısından güçlendirilmesi için uygulanan %18’lik KDV oranının %8’e düşürülmesi sağlanmalıdır.

7. Uluslararası düzeyde fidan test laboratuvarı kurulmalıdır.


176

HEDEF 6- Sürdürülebilir orman yönetimi açısından son yaş periyodundaki 1,5 milyon hektar ormanlık alan gençleştirilmeli ve bakım yapılacak orman alanı miktarı artırılmalıdır.

STRATEJİLER

1. Yıllık ortalama 30.000 hektar olan gençleştirme programı 50.000 hektara çıkarılmalıdır.

2. Ormanların sağlık ve kalitesinin artırılmasına yönelik yıllık 1,3 milyon hektar sahada bakım çalışmalarına devam edilmelidir.

HEDEF 7- Odun ham maddesi ihtiyacının yerli kaynaklardan karşılanmasına yönelik olarak endüstriyel ağaçlandırma uygulamaları geliştirilerek devam edilmelidir.

STRATEJİLER

1. Hızlı gelişen türlerle yapılmakta olan endüstriyel ağaçlandırma miktarı asgari 2 katına çıkarılmalı ve özel sektöre yapılacak destekler artırılmalıdır.

2. Giderek artan odun ham maddesi açığının giderilmesine yönelik ülkemizde atıl bulunan tarım alanlarında endüstriyel ağaçlandırma uygulamaları teşvik edilerek hızlı gelişen türler yaygınlaştırılmalıdır.

HEDEF 8- Erozyonla mücadelede havza bütünlüğü esas alınarak katılımcı yaklaşımla kırsal kalkınmaya destek sağlayacak entegre proje ve uygulamalar geliştirilmelidir.

STRATEJİLER

1. Kurumsal kapasitenin geliştirilmesine yönelik eğitim ve bilinçlendirme çalışmaları yapılmalı, kurum ve kuruluşlarla ortak çalışma yaygınlaştırılmalıdır.

2. Havza bazında uygun alanlarda tarımsal ormancılık teknikleri kullanılarak kırsal kalkınmaya katkı sağlayacak uygulamalara öncelik verilmeli ve mevzuattaki eksiklikler giderilmelidir.

3. Erozyonla kaybedilen toprak miktarı 2023 yılı itibarıyla 130 milyon ton/yıla indirilmelidir.

HEDEF 9- İklim değişikliği ve arazi kullanımına bağlı olarak artış gösteren sel, çığ, heyelan ve kaya düşmesi zararlarını azaltmaya yönelik çalışmalar artırılmalıdır.

STRATEJİLER

1. Sel, çığ, heyelan ve kaya düşmesiyle etkin mücadele için plan ve uygulamalar, havza temelli çalışan diğer kurumlarla entegre bir şekilde artırılmalı, uygulamaya yönelik kurumsal mevzuat güçlendirilmelidir.

2. Sel, çığ, heyelan ve kaya düşmesinden kaynaklanan zararlara ilişkin duyarlılık ve tehlike haritalarının planlamalarda kullanımı artırılmalıdır.


177

HEDEF 10- İklim değişikliğinin ormanlar üzerine etkilerinin izleme ve değerlendirilmesine yönelik faaliyetler arttırılmalı, hassas türlerin korunmasına yönelik eylem planları geliştirilmelidir.

STRATEJİLER

1. Ormanların İzlenmesi Programı (ICP) iklim değişikliği etkilerinin de izlenmesini içerecek şekilde genişletilmelidir.

HEDEF 11- Ekosistem hizmetlerinin kıymet takdiri yapılarak fon kaynakları artırılmalı ve döner sermaye bütçe yapısı güçlendirilmelidir.

STRATEJİLER

1. Ekosistem hizmetleri kıymet takdiri yapılarak muhasebeleştirilmelidir.

2. Uluslararası karbon pazarlarından ormancılık sektörüne kaynak aktarımı için gerekli çalışmalar yapılmalı ve bu kaynak ormanların geliştirilmesinde kullanılmalıdır.

3. Ekoturizm potansiyeli yüksek olan havzalarda ekoturizm uygulamaları yaygınlaştırılmalıdır.

4. Döner sermayeden elde edilen kârdan kurum çalışanlarına pay verilme imkânı getirilmelidir.

HEDEF 12- Ulusal orman envanteri çalışması tamamlanmalıdır.

STRATEJİLER

1. Orman kaynaklarının sürdürülebilir yönetimi açısından önemli ve gerekli olan Ulusal Orman Envanteri 2023 yılı sonuna kadar tamamlanmalıdır.

179

Orman Yangınlarıyla MücadeledeYenilikçi Yaklaşımlar

Komisyon Raporu

Orman Yangınlarıyla Mücadelede Yenilikçi Yaklaşımlar Komisyon Raporu

180

HEDEF 1- Orman yangınlarının önlenmesinde hedef/sonuç odaklı bir yaklaşımla spesifik koruyucu-önleyici tedbirlerin geliştirilmesi gerekmektedir.

STRATEJİLER

1. Orman içi ve kenarındaki mesken ve iş yeri ruhsatlandırılmalarında yangın güvenliği açısından gerekli yasal düzenlemelerin oluşturulması gerekmektedir. Konut ve iş yeri sahipleri, orman yangınları açısından gerekli tedbirleri almadan inşaat ruhsatı verilmemelidir. Bu konuda ihtiyaç duyulan mevzuat değişikliği yapılmalıdır.

2. Özellikle tarımsal faaliyetlerden kaynaklanan orman yangınlarının önlenmesinde kurumlar arası iş birliği ile gerekli yasal düzenlemelerin hazırlanması sağlanmalıdır.

3. Yangına hassas alanlarda bulunan milli parklar ve mevzuat çatışması bulunan diğer korunan alanlarda, “Yangın Yönetim Planları”nın yapılması ve uygulanması sağlanmalıdır.

4. Orman-iskân ara kesitindeki alanlar ile enerji nakil hatları, karam yolları ve demir yolu hatları boyunca önleyici tedbirlerin alınması hususunda yasal ve idari çalışmaların yapılması gerekmektedir.

5. Halkın orman yangınları konusunda bilinçlendirilmesi amacıyla sosyal medyanın daha etkin şekilde kullanımı sağlanmalıdır. Bu amaçla yerli teknolojiler de desteklenerek altyapı hazırlanmalı, vatandaşların da bu konuda bilinçlendirilmesi sağlanmalıdır.

HEDEF 2- Karar vericiye yardımcı olmak üzere Karar Destek Sistemlerinin geliştirilmesi ve ivedilikle uygulamaya konulması gerekmektedir.

STRATEJİLER

1. ORBİS ile entegre çalışan bir veri tabanı sistemi ile bir karar destek sistemi olarak Ulusal Yangın Tehlike Oranları Sistemi, ivedilikle tamamlanmalı ve uygulamaya konulmalıdır.

2. Orman yangınları için kullanılan erken uyarı sistemlerinin günün şartlarına göre sürekli olarak geliştirilerek güncel tutulması sağlanmalı, yeni teknolojiler takip edilerek özellikle yerli teknolojilerden yararlanılması teşvik edilmelidir.

3. Orman yangınlarının geniş alan gözetleme sistemleri ile kayıtlarının tutulması ve yanan alanları kapsayacak şekilde hava halleri verilerinin eş zamanlı olarak kaydedilmesi sağlanmalıdır.

4. Üniversiteler ve araştırma kuruluşları ile iş birliği yapılarak yangın yayılış modelleri geliştirilmelidir.

Orman Yangınlarıyla Mücadelede Yenilikçi Yaklaşımlar Komisyon Raporu

181

HEDEF 3- Orman yangınlarıyla daha etkin bir mücadele stratejisi geliştirilmesi gerekmektedir.

STRATEJİLER

1. Orman yangınlarıyla mücadelede alternatif olarak daha etkili, yerli, yeni nesil çevreci kimyasal çözeltilerle ilgili araştırmalar yapılmalı, araştırma sonuçlarına göre tescili yapılan ürünlerin kullanılması sağlanmalı ve ilgili kuruluşlarla iş birliği yapılmalıdır.

2. Orman yangınları ile mücadelede çalıştırılmak üzere, hükümlülerin topluma kazandırılması konusunda gerekli mevzuat çalışmaları tamamlanarak, ilgili kuruluşlarla iş birliği yapılmalıdır.

3. Orman yangınlarıyla mücadelede bölgesel tecrübeler göz ardı edilmemelidir. Özellikle orman yangınları konusunda uzmanlaşmış personelin mümkün olduğu kadar benzer yörelerde aynı uzmanlık alanında görev yapması sağlanmalı, uzmanlık gerektiren kadrolar kesinlikle rotasyon dışı bırakılmalıdır. Bu konuda ihtiyaç duyulan mevzuat değişikliği yapılmalıdır.

4. Mevcut araç ve makine parkına göre işçi norm kadroları ve yaş sınırları belirlenerek nitelik ve nicelik olarak eksiklikler giderilmelidir.

5. Orman yangınlarına müdahalede yüksek teknoloji ve yapay zekâ uygulamaları araştırılmalı, üniversiteler ve araştırma kuruluşları ile iş birliği yapılarak uygulamaya aktarılması sağlanmalıdır.

183

Orman Kaynaklarından FaydalanmaKomisyon Raporu

Orman Kaynaklarından Faydalanma Komisyon Raporu

184

HEDEF 1- Odun üretiminde kalitenin, verimliliğin ve miktarın artırılması.

STRATEJİLER

1. Odun üretiminde çalışanların eğitilmesi ve belgelendirilmesi süreci devam ettirilmelidir.

2. Odun üretiminde iş gücünün giderek azalması nedeniyle mekanizasyon tercihleri ön plana çıkarılmalıdır. ORKÖY destekleri ile mekanizasyonun üretim içerisindeki ağırlığı artırılmalıdır.

3. Profesyonel üretim işçiliği geliştirilecek, bu maksatla serbest ormancılık ve orman ürünleri büro ve şirketlerinin bünyesinde olanlar da dâhil olmak üzere üretim şirketlerinin oluşturulması ve işlendirilmesi süreci desteklenecektir.

4. Profesyonel üretim işçiliğinin geliştirilmesine yönelik olarak 6831 sayılı Orman Kanunu’nun 34. ve 40. maddeleri yeniden düzenlenmelidir.

HEDEF 2- Orman Genel Müdürlüğünün odun üretimi ve satış politikalarının ihtiyaçlara göre geliştirilmesi.

STRATEJİLER

1. Piyasanın talebi doğrultusunda kaliteli odun üretimi artırılmalıdır.

2. Elektronik ortamda yapılan orman ürünleri satışı yaygınlaştırılmalıdır.

3. Odun ürünlerine olan talebin sürdürülebilir bir şekilde karşılanabilmesi ve geleceğe yönelik planlanabilmesi için yıllara sari satışlara geçilmelidir.

4. Odun ürünleri üretim ve satışlarında, maliyetlerin düşürülmesi, odun ham maddesinin temininde ve nihai ürünlerde fiyat istikrarının sağlanmasına yönelik çalışmalar yapılmalıdır.

5. Ahşap kullanımının yaygınlaştırılması, yapısal ahşap standartlarının belirlenmesi ve ahşap yapı mevzuatının düzenlenmesi sağlanmalıdır.

6. Dikili ağaç satışlarının yaygınlaştırılmasına yönelik uygulama ve mevzuat çalışmalarına devam edilmelidir.

7. Planlanmış olan orman yol ağı hızla tamamlanmalı, mevcut orman yolları rehabilite edilmeli ve standartları yükseltilmelidir.

8. Sektörün ihtiyacını karşılamaya yönelik olarak hızlı gelişen türlerle yapılan endüstriyel ağaçlandırmalara artırılarak devam edilmelidir.

9. Ham madde kullanımında verimlilik artırılarak, odun ham maddesinin yüksek katma değerli ürünlere dönüştürülmesini sağlamak için üniversiteler, sektör ve kamu iş birliğiyle AR-GE faaliyetlerine hız verilmelidir.

10. “Milli Ormancılık Sertifikasyon Birliği” kurularak, Ulusal Orman Yönetim Standartları oluşturulmalı ve sertifikasyon çalışmaları yaygınlaştırılmalıdır.

Orman Kaynaklarından Faydalanma Komisyon Raporu

185

HEDEF 3- Odun dışı orman ürün ve hizmetlerinde çeşitlilik ve miktarın artırılması, sürdürülebilirliğin sağlanması ve katma değerin yükseltilmesi.

STRATEJİLER

1. Odun dışı orman ürün ve hizmetlerinde, eğitim ve belgelendirme süreçleri devam ettirilmelidir.

2. Odun dışı orman ürünlerindeki katma değerin artırılması için üretim ve yerinde işlemenin desteklenerek yöre halkının refahı artırılmalıdır. Üniversiteler, sektör ve kamu iş birliğiyle AR-GE faaliyetlerine hız verilmelidir.

3. Doğal mantarlar öncelikli olmak üzere odun dışı orman ürünlerinin envanter ve planlama çalışmalarına devam edilmeli, bu gayeye uygun uzman personel istihdamı sağlanmalıdır.

4. Ülkemiz orman biyolojik çeşitliliğinin tespit, teşhis ve envanterine yönelik çalışmalar yapılarak koruma hedefleri doğrultusunda amenajman planlarına entegre edilmelidir.

5. Ülkemizde arıcılığın geliştirilmesi gayesiyle ilgili kurum, kuruluş, üretici ve özel sektörle beraber çalışmalar yapılmaya devam edilmelidir.

6. Ekoturizm potansiyeli yüksek alanlar, bütünleşik ve katılımcı bir yaklaşımla hazırlanmış planlar dâhilinde yönetilmelidir.

7. Toprak ve bitki verimliliğini artıran, bitki sağlığında kullanılan mikrobiyal gübrelere kaynak teşkil eden, orman toprağında bulunan mikroorganizmaların teşhisi ve kullanım imkânlarının artırılmasına yönelik üniversiteler ve araştırma enstitüleri ile ortak çalışmalar yapılmalıdır.

8. Orman biyolojik çeşitliliğinin korunması, sürdürülebilir kullanımının ve kırsal kalkınmanın sağlanması, bu ürünlerin katma değeri yüksek ürünlere dönüştürülmesi kapsamında bölgesel bazda “bayrak türler’” belirlenmelidir.

HEDEF 4- Orman köylülerinin sosyoekonomik düzeyinin yükseltilmesi.

STRATEJİLER

1. Orman köylülerinin refah seviyelerinin yükseltilmesine yönelik hazırlanacak projelere sağlanan kredi ve hibe destekleri artırılmalıdır.

2. Orman köylülerinin orman kaynaklarından elde edilen faydalanma ve gelir imkânları artırılmalı ve geliştirilmelidir.

3. Verilen kredi ve hibe destekleri, bölgesel bazda ve çeşitleri itibarıyla incelenerek uygulama sonuçları raporlanmalı, etki analizi yapılarak orman köylüsüne en fazla gelir sağlayan desteklere öncelik verilmelidir.

187

III. TARIM ORMAN ŞÛRASISonuç Bildirgesi

III. Tarım Orman Şûrası Sonuç Bildirgesi

188

III. TARIM ORMAN ŞÛRASISonuç Bildirgesi

III. Tarım Orman Şûrası: 18-21 Kasım 2019 tarihleri arasında öğretim üyeleri, sivil toplum kuruluşları, özel sektör temsilcileri, çiftçiler ile Bakanlığımız ve diğer kamu

kurum/kuruluşları konu uzmanlarının yoğun katılımıyla Ankara’da gerçekleştirilmiştir.

1. Tarım ve orman politikalarının stratejik üretim ve sürdürülebilirlik ilkeleri temel alınarak oluşturulması, bütüncül ve entegre bir yöntemle hayata geçirilmesi,

2. Tarım sektörünün yapısını iyileştiren, doğal kaynakları ve çevreyi koruyan, en az üç yıllık dönemi kapsayacak, aktif çiftçi odaklı, üretim, kalite, ulaşılabilir fiyatlar ve sürdürülebilirliği esas alan yönlendirici bir destekleme sisteminin oluşturulması,

3. Tarımsal işletmelerde küçük, orta ve büyük ölçekli işletme tanımlarının yapılarak faaliyetlerin planlanması,

4. Sürdürülebilirlik, verimlilik ve rekabet ilkelerine dayalı, birim sudan maksimum faydayı sağlayacak, tarımsal üretim planlamasının bir devlet politikası haline getirilerek güvence altına alınması,

5. Arazi toplulaştırma ve sınıflandırma projelerinin hızlandırılarak on yıl içerisinde tamamlanması, toprak bilgi sistemine dayalı tarımsal arazi kullanım planlarının hazırlanması,

6. Atıl tarım arazilerinin üretime kazandırılması için arazi bankacılığı ve birlikte üretim gibi alternatif modellerin oluşturularak yaygınlaştırılması, miras mevzuatı geliştirilerek tarım arazilerindeki intikal sorununun çözülmesi,

7. Uzun vadede ortaya çıkabilecek olan risklerin bertaraf edilmesi, ürün çeşitliliği, dış ticarette sürekliliği sağlama, ürün maliyetlerinin düşürülmesi ve en önemlisi jeopolitik siyaset açısından yabancı ülkelerde stratejik anlamda üretimin teşvik edilmesi için arazi kiralamalarının devam edilmesi, uluslararası tarım ve orman faaliyetlerinin kurumsal altyapıya kavuşturulması,

8. Tüm ilgili kurum ve kuruluşlarla etkin iş birliği yapılarak tohumdan sofraya dijital değer zincirinin kurulması, tarım sayımının yapılması ve güncellenebilir veri tabanının oluşturulması,

9. Serbest piyasa düzeni içerisinde tarımsal ürünlerde fiyat spekülasyonlarının önüne geçilmesi için stok takip sisteminin oluşturulması, gıda depolarında izlenebilirliğinin sağlanması,

10. Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuğu kapsamındaki ürünlerin artırılması, sistemin geliştirilmesi, lisanslı depo işletmelerince tarım ürünlerine dayanılarak oluşturulan elektronik ürün senetleri ticaretinin yaygınlaştırılması,

11. Aile işletmeciliğinin sürdürülebilirliğini sağlamak için kadın ve gençlerde girişimciliğin desteklenmesi,

12. Bitki ve hayvan hastalıkları ile etkin mücadelede yerli ilaç ve aşı üretiminin teşvik edilmesi,

13. Buzağı ölümleri ve döl verimi istatistiklerinde uluslararası ortalamalara ulaşılması,


189

14. Kırmızı et sektöründe küçükbaş hayvan eti tüketiminin özendirilmesi ve pazar payının artırılması,

15. Küçük ve büyükbaş hayvancılıkta halk elinde ıslah ve benzeri projelerle yerli ırklarımızın muhafaza ve ıslahına yönelik çalışmaların artırılması,

16. Mera hizmetlerinin yürütülebilmesi, mera niteliği taşıyan alanların tespit ve tahdit çalışmalarının ivedilikle tamamlanması, üreticiler ve üretici örgütlerine tahsis edilmesi, mera ıslahında kullanılacak bitki tohumları geliştirme çalışmalarının teşvik edilmesi,

17. Büyükşehir belediyelerinde mahallelerin kırsal ve kentsel olarak yeniden yapılandırılması, kırsal mahallelerde köy tüzel kişiliği yapısının korunması, kırsal yaşamın Tarım ve Orman Bakanlığı bünyesinde bütüncül ve entegre bir bakış açısıyla koordine edilmesi,

18. Su ürünlerinde balık işleme sektörünün geliştirilmesi, pazarlama ve marka tescilinin desteklenmesi, ihracatın ve yerli tüketimin artırılması,

19. Yetiştiricilikte ve avcılıkta alternatif su ürünleri türleri ile üretim ve verimliliğin sürdürülebilirlik ilkeleri çerçevesinde artırılması,

20. Tarımsal verimliliğin artırılması ve kaynakların daha etkin kullanılması için bilişim teknolojisini tarım sektörüne entegre ederek Akıllı Tarım Uygulamalarının yaygınlaştırılması, Akıllı Tarım konusunda yetişmiş çiftçi/mühendis/ara eleman sayısının özel programlar uygulanarak artırılması,

21. Sertifikalı tohum kullanımının yaygınlaştırılması çalışmalarına devam edilmesi,

22. Ülkemizin yerel hazinesi olan ata (yerel) tohum çeşitlerinin korunması, geliştirilmesi ve ticarete kazandırılması,

23. Gıda ve yem güvenliği, halk sağlığı, bitki sağlığı, hayvan sağlığı ve refahını sağlamak amacıyla tohumdan sofraya tüm zincirde etkin bir izlenebilirlik sağlanması ve denetim sisteminin etkinliğinin arttırılması,

24. Tarım ve ormancılıkta iklim değişikliği ile önemi daha çok artan meteorolojik bilginin üretimin her aşamasında etkin kullanılması, iklim değişikliğinin etkilerini izlemeye ve araştırmaya yönelik faaliyetlerin arttırılması ve olası etkileri engellemeye yönelik eylem planlarının geliştirilmesi,

25. Toprak ve su kaynaklarının sürdürülebilir yönetim ilkeleri çerçevesinde kullanılması, korunması ve izlenmesinin sağlanması,

26. Ülkemiz su kaynaklarının daha etkin ve daha verimli yönetilebilmesi, ihtiyaç duyulan hukuki altyapının sağlanabilmesi amacıyla Su Kanununun çıkarılması,

27. Yeni sulama yatırımlarının ve rehabilitasyon projelerinin önümüzdeki 25 yılda tamamlanması, tarımda suyun etkin ve verimli kullanılmasının sağlanması,

28. AR-GE ve inovasyonda kaynakların daha etkin kullanılması için kamu, özel sektör ve üniversiteleri de kapsayacak yeni bir kurumsal altyapının oluşturulması,


190

29. Tarım ve ormancılıkta yerli genetik kaynakların ve biyoçeşitliliğin tespit, korunma, ıslah ve yaygınlaştırılması çalışmalarının artırılması,

30. Tarım ve orman ürünlerinde kalite ve standardizasyon çalışmalarının tamamlanması, sertifikasyon çalışmalarının yaygınlaştırılması,

31. Ülkemizde yetiştirilen ve uluslararası piyasalarda yüksek oranda talep gören tarım, gıda ve ormancılık ürünlerinde ihracat gelirlerini arzu edilen seviyelere çıkarmak için marka, kalite, standardizasyon, tanıtım ve özendirme çalışmalarının desteklenmesi, dünya üretiminde lider konumda bulunduğumuz ürünlerin tanıtım faaliyetlerinin profesyonel düzeyde yapılması ve pazar paylarının artırılması,

32. Tarım ve ormancılıkta iş sağlığı ve güvenliği uygulamalarının yaygınlaştırılması,

33. Tarım ve ormanla ilgili tüm mevzuatın bütüncül olarak değerlendirilmesi, yalın ve çelişkisiz bir mevzuat yapısının oluşturulması,

34. Kayıt, nakliye, hayvan pazarları ve mezbaha altyapımızın yenilenerek, hayvan hareketlerinde etkin kontrolün sağlanması,

35. Tarımsal girdi ve finansman ihtiyacını karşılayan sözleşmeli bitkisel ve hayvansal üretim modellerinin desteklenmesi ve yaygınlaştırılması,

36. Arı ürünleri üretiminde verimliliğin artırılması ve katma değerli arı ürünlerinin çeşitlendirilmesi, bal harici ürünlerin eğitimlerinin yaygınlaştırılması, tüketiminin artırılması,

37. Atık yönetiminde sıfır atık hedefine ulaşmak için geri dönüşüm tesislerinin artırılması, atıkların değerlendirilmesine yönelik AR-GE projelerinin desteklenmesi,

38. Coğrafi işaretli ürünler, markalaşma ve katma değerli üretim ile pazar çeşitliliğinin artırılması, coğrafi işaretlerin yönetişim ve denetleme süreçlerinin gözden geçirilerek mevzuatın tamamlanması,

39. Kadastrosu kesinleşen ormanların tapuya tescilinin tamamlanarak, orman sınırı dışına çıkarılacak yerlerin tayin ve tespiti (2/B) çalışmalarında yaşanan mülkiyet sorunlarının giderilmesi,

40. Uluslararası standartlara uygun Ulusal Orman Envanterinin tamamlanması,

41. Ülkemizin uluslararası arenada orman fidanı üretim ve pazarlama merkezi haline getirilmesi,

42. Ahşap kullanımının yaygınlaştırılması, yapısal ahşap standartlarının belirlenmesi ve ahşap yapı mevzuatının düzenlenmesi,

43. Doğal kaynakların ve biyolojik çeşitliliğin tespit, korunma, geliştirme ve izlenme çalışmalarının sürdürülmesi,

44. Orman köylülerinin gelir seviyelerinin artırılması için odun dışı orman ürünlerinin çeşitlendirilmesi ve tarımsal ormancılığın teşvik edilmesi,

45. Tarımsal üretimde ve ormancılık faaliyetlerinde yenilenebilir enerji sistemleri kullanımının yaygınlaştırılması,


191

46. Başta çiftçilik olmak üzere tarım ve ormancılık sektöründe yürütülen faaliyetler için meslek standartlarının oluşturulması, çiftçilik mesleki eğitim kurumlarının açılması ve eğitim alan gençlerin teşvik edilmesi, tarım ve ormancılıkta mesleki eğitimin geliştirilmesi,

47. Organik ve organomineral gübre üretiminin ve kullanımının teşvik edilerek kimyasal gübre ithalatının ve çevre kirliliğinin azaltılması, biyolojik ve biyoteknik mücadelenin yaygınlaştırılması,

48. Üretici örgütlerinin girdi temini, üretim ve pazarlama aşamalarında etkinliklerinin arttırılması için yönlendirilmesi,

49. Gıdada bilgi kirliliğinin tanım ve çerçevesinin belirlenmesi, bilgi kirliliği çıkaranlara cezai yaptırım uygulanması için yasal mevzuatın çıkarılması,

50. Beslenme okuryazarlığının artırılması,

51. Gıda kayıp ve israfının önlenmesine yönelik ulusal politikaların geliştirilmesi, ulusal ve uluslararası iş birliklerinin artırılması,

52. Gıdada taklit ve tağşiş cezalarının etkin caydırıcılığı için mevzuatta düzenleme yapılması,

53. Deneyim ve teknik bilgi değişimi amaçlı uluslararası projelerin teşvik edilmesi,

54. Orman içi ve kenarındaki mesken ve iş yeri ruhsatlandırılmalarında yangın güvenliği açısından gerekli yasal düzenlemelerin oluşturulması,

55. Orman yangınlarına müdahalede yüksek teknoloji ve yapay zekâ uygulamalarının kullanılması,

56. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından yürütülen tarım ve ormancılık faaliyetlerinde denetimli serbestlik kapsamında kamuya yararlı işte çalışma cezası alan hükümlülerin kullanılması,

57. Çölleşme ve erozyonla mücadelenin etkin ve verimli bir şekilde yürütülmesi, uluslararası kuruluşlarla etkin iş birliği yapılması,

58. Tarım sektörünün en önemli problemi olan risk ve belirsizliğin azaltılması için gelir garantili ürün sigortasının çıkarılması,

59. Tarım, orman ve suyun yönetiminin aynı çatı altında toplanmasından doğan sinerjinin bölgesel dinamiklerle en etkin şekilde ekonomiye yansıtılması için bölge veya havza bazlı yönetim modeline geçilmesi,

60. Bir sonraki Tarım Orman Şûrası’nın 2024 yılında toplanması,

önerilmiştir.

Recep Tayyip ERDOĞAN Cumhurbaşkanı

193

III. TARIM ORMAN ŞÛRASIÜyeleri

III. Tarım Orman Şûrası Üyeleri

194

III. TARIM ORMAN ŞURASI ÜYELERİ

SIRANO ÜNVANI ADI SOYADI KURUMU

1 Adil Yüksel PERKİN AB ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü

2 Ahmet Volkan GÜNGÖREN AB ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü

3 Aşiyan ÖZKÖK AB ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü

4 Aykut ORDUKAYA AB ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü

5 Dr. Burçak YÜKSEL AB ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü

6 Dr. Can İÇEL AB ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü

7 Ceysun MOLLA AB ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü

8 Doğan DURNA AB ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü

9 Fatih DENİZ AB ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü

10 Gülçin Elif SÖĞÜT AB ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü

11 Dr. Halit ÇINAR AB ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü

12 İrem ŞAFAK ŞİMŞEK AB ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü

13 Mehmet Ali KARAGÖZ AB ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü

14 Mehmet Ali ÖZDEM AB ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü

15 Nuray AKAN YALTIRAKLI AB ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü

16 Nursel KILIÇ AB ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü

17 Okan SEZGİN AB ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü

18 S. Burak GÜRESİNLİ AB ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü

19 Seçil Adalet GÖK AB ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü

20 Selda COŞKUN AB ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü

21 Serap HIZLI AB ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü

22 Şenol ACAR AB ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü

23 Tamer KÖSE AB ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü

24 Tarık TOPÇU AB ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü

25 Zeynep ORAL AB ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü

26 Müslüm DOĞRU Adana Turunçgil Üreticileri Birliği (ADATÜB)

27 Mehmet MÜHÜR Adana Turunçgil Üreticileri Birliği (ADATÜB)

28 Mutlu DOĞRU Adana Turunçgil Üreticileri Birliği (ADATÜB)

29 Remziye KARABUCAK Adana Turunçgil Üreticileri Birliği (ADATÜB)

30 M. Yaşar ÖZEKENCİ Adana Turunçgil Üreticileri Birliği (ADATÜB)

31 Prof. Dr. Deniz ÇOBAN Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Su Ürünleri Mühendisliği Bölümü

32 Doç. Dr. Ferit ÇOBANOĞLU Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü


195

33 Arş. Gör. H. İbrahim YILMAZ Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü

34 Doç. Dr. Osman Orkan ÖZER Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü

35 Doç. Dr. Altuğ ÖZDEN Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü

36 Doç. Dr. Mustafa SÜRMEN Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü

37 Dr. Amir SOLTANBEİGİ Afyon Kocatepe Üniversitesi

38 Doç. Dr. Hakan GÜR Ahi Evran Üniversitesi

39 Doç. Dr. Hasan Gökhan DOĞAN Ahi Evran Üniversitesi Ziraat Fakültesi

40 Dr. Öğr. Üyesi Mustafa KAN Ahi Evran Üniversitesi Ziraat Fakültesi

41 Zübeyde KARAGÖZ Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı

42 Aslıcan GÜLER Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı

43 Gülçin ÇELİK KIZILDAĞ Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı

44 Nihal Janset GÜVEN Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı

45 Sever GÜZELMANSUR Akdeniz İhracatçı Birlikleri

46 Tahsin KABAALİ Akdeniz Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçıları Birliği

47 Prof. Dr. Ahmet BAYANER Akdeniz Üniversitesi İdari ve İktisadi Bilimler Fakültesi

48 Prof. Dr. Cengiz DEVAL Akdeniz Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi

49 Prof. Dr. Sepil YILMAZ Akdeniz Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi

50 Prof. Dr. Cengiz SAYIN Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü

51 Prof. Dr. İbrahim YILMAZ Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü

52 Prof. Dr. Orhan ÖZÇATALBAŞ Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü

53 Serkan Koray ZEYBEK Aksaray Ziraat Mühendisleri Odası

54 Nagihan YILMAZ Alternatif Enerji ve Biyodizel Üreticileri Birliği Derneği (ALBİYOBİR)

55 Sezar SALMAN Alternatif Enerji ve Biyodizel Üreticileri Birliği Derneği (ALBİYOBİR)

56 Devrim YÜNCÜ Anadolu Solucan Gübresi Üretim ve Pazarlama Kooperatifi

57 Özcan ÖZDEMİR Anadolu Solucan Gübresi Üretim ve Pazarlama Kooperatifi

58 Özkan ÖPÖZ Ankara Gıda Kontrol Laboratuvar Müdürlüğü

59 Prof. Dr. Haşim ÖZÜDOĞRU Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi


196

60 Prof. Dr. Nurettin PARILTI Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi

61 Prof. Dr. Türksel KAYA BENSGHİR Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi

62 Prof. Dr. Nevzat ARTIK Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü

63 Prof. Dr. Cem ÖZKAN Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bitki Korumu Bölümü

64 Dr. Güzin İPLİKÇİOĞLU ÇİL Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi

65 Doç. Dr. Özge ÖZMEN Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi

66 Prof. Dr. Engin SAKARYA Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi

67 Prof. Dr. Yılmaz ARAL Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi

68 Prof. Dr. Hakan YARDIMCI Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi

69 Prof. Dr. Necmettin ÜNAL Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi

70 Prof. Dr. Gökhan SÖYLEMEZOĞLU Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü

71 Doç. Dr. Mücahit Taha ÖZKAYA Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü

72 Prof. Dr. Soner KAZAZ Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü

73 Prof. Dr. Hijran YAVUZCAN Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Su Ürünleri Mühendisliği Bölümü

74 Prof. Dr. Hasan Hüseyin ATAR Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Su Ürünleri Mühendisliği Bölümü

75 Prof. Dr. Bülent GÜLÇUBUK Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü

76 Prof. Dr. Erdoğan GÜNEŞ Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü

77 Prof. Dr. Füsun ERDEN Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü

78 Doç. Dr. Yener ATASEVEN Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü

79 Doç. Dr. Alper Serdar ANLI Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü

80 Prof. Dr. Yusuf Ersoy YILDIRIM Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü

81 Prof. Dr. Hayrettin KENDİR Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü

82 Prof. Dr. Hasan Sabri ÖZTÜRK Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bölümü

83 Doç. Dr. Engin YENİCE Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü


197

84 Prof. Dr. Aydın TÜFEKÇİOĞLU Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Mühendisliği

85 Prof. Dr. Bülent SAĞLAM Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Mühendisliği

86 Doç. Dr. Mehmet YAVUZ Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Mühendisliği

87 İbrahim Batuhan AKKAYA ASELSAN

88 Dr. Ayhan KOÇ Atatürk Orman Çiftliği Müdürlüğü

89 Gökhan ÖZEN Atatürk Orman Çiftliği Müdürlüğü

90 Dr. Zümrüt TÜRKOĞLU ÇELİK Atatürk Orman Çiftliği Müdürlüğü

91 Prof. Dr. Murat ARSLAN Atatürk Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi

92 Prof. Dr. Fahri YAVUZ Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü

93 Dr. Öğr. Üyesi Okan DEMİR Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi

Tarım Ekonomisi Bölümü

94 Prof. Dr. Tecer ATSAN Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü

95 Prof. Dr. Vedat DAĞDEMİR Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü

96 Prof. Dr. Altan ÖZKİL Atılım Üniversitesi

97 K. Gökhan KURTAR Bağımsız Tarım Orman ve Çevre Sendikası (BATOÇ-SEN)

98 Doç. Dr. Zülfikar BAYRAKTAR Bakan Danışmanı

99 Teoman BOZOĞLU Bakan Danışmanı

100 A. Hakan UÇAR Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü

101 Ali Osman KARAKAŞ Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü

102 Ali TOPAL Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü

103 Basri EVCİ Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü

104 Beytullah OKAY Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü

105 Candan KELEŞ Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü

106 Cennet ÜSTÜNDAĞ Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü

107 Dursun ÖZDOĞAN Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü

108 Dr. Ercan ERDEM Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü

109 Dr. Erdal ÜSTÜNDAĞ Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü

110 Erkan Elfaz ERMİŞ Balıkçılık ve Su ürünleri Genel Müdürlüğü

111 Filiz EKER Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü

112 Hamdi ARPA Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü

113 Hidayet EREZ Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü

114 Hüseyin DEDE Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü

115 İl Bilge Aslıhan OKUMUŞ Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü


198

116 İlhan ÖZE Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü

117 Koray TUÇDAN Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü

118 Doç. Dr. Mahir KANYILMAZ Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü

119 Mehmet GÜNDOĞDU Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü

120 Melda AKGÜNDÜZ Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü

121 Melih ER Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü

122 Murat TERCAN Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü

123 Murat TOPLU Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü

124 Nadir USLU Balıkçılık ve Su ürünleri Genel Müdürlüğü

125 Necip Murat ŞAHİN Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü

126 Nimet KAVUZ Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü

127 Dr. Nurgül KOYUNCU Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü

128 Nuri ÇELİK Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü

129 Onur Has ALTUNTAŞ Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü

130 Ö. Faruk HEKİMOĞLU Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü

131 Önder YAĞLI Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü

132 Özerdem MALTAŞ Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü

133 Dr. Pınar SEVİM Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü

134 Salih KÜÇÜKKAYA Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü

135 Semavi ÖNAL Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü

136 Uğur ÖZER Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü

137 Hakkı BAHAR Batı Akdeniz İhracatçıları Birliği

138 Prof. Dr. Vecihi AKSAKAL Bayburt Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Fakültesi

139 Prof. Dr. Ahmet ERGÜN Beyaz Et Sanayicileri ve Damızlıkçıları Birliği ( BESD-BİR )

140 Aslı İLGEN Beyaz Et Sanayicileri ve Damızlıkçıları Birliği ( BESD-BİR )

141 Ergun DİNÇEL Beyaz Et Sanayicileri ve Damızlıkçıları Birliği ( BESD-BİR )

142 Tarık SÜRÜM Beyaz Et Sanayicileri ve Damızlıkçıları Birliği ( BESD-BİR )

143 İbrahim Aykut KAYA Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı

144 Serpil ERYİĞİT Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı

145 Doç. Dr. Cengizhan MIZRAK Bilimsel Tavukçuluk Derneği

146 Prof. Dr. Ruveyde AKBAY Bilimsel Tavukçuluk Derneği

147 Prof. Dr. Hüseyin NURSOY Bingöl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü

148 Abdullah ERDEM Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü


199

149 Atilla ARSLAN Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü

150 Aydın TÜFEKÇİ Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü

151 Ayşe TÜZÜN Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü

152 Banu ŞENER Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü

153 Bülent YALÇIN Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü

154 Davut GÜR Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü

155 Davut ÖZGÜR Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü

156 Deniz Savaş SARI Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü

157 Emre YENİAY Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü

158 Ersin GÖNÇ Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü

159 Fatma DİNGİL AKKAYA Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü

160 Fevzi KAÇAR Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü

161 Gültekin ÖÇALAN Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü

162 Hacı Veli DEVECİ Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü

163 Hasan ÜNAL Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü

164 Hasan Yılmaz DURSUN Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü

165 İlhan ÖZCAN Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü

166 Kağan TAN Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü

167 Koray ALBAYRAK Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü

168 M. Bülent AKÇAY Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü

169 Mehmet Ali YAVAŞ Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü

170 Mehmet ÖZTİRYAKİ Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü

171 Melih ÖZBAYER Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü

172 Mevlüt ERDOĞAN Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü

173 Nejdet ÇAYLAN Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü

174 Dr. Refi Ratip ÖZLÜ Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü

175 Serkan DÖLEK Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü

176 Şakir BERKTAŞ Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü

177 Şakir KARAKAYA Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü

178 Dr. Talat ŞENTÜRK Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü

179 Tolga ERYILMAZ Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü

180 Zafer YAŞAR Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü

181 Arif ASMA Bolu Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Birliği

182 Metin ALAGÖZ Bolu Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Birliği

183 Mustafa GÜLKAYA Bolu Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Birliği

184 Gül YILDIZ Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı-DAP


200

185 Şeref DEMİR Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı-DOKAP

186 Mustafa AFŞAR Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı-GAP

187 Dr. Nusret MUTLU Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı-GAP

188 M. Ümit YORGANCILAR Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı-KOP

189 Doç. Dr. Neşat ERKAN Bursa Teknik Üniversitesi

190 Prof. Dr. Temel SARIYILDIZ Bursa Teknik Üniversitesi

191 Doç. Dr. Gül ATANUR Bursa Teknik Üniversitesi

192 Cafer BOZ Bursa/Gürsu

193 Kemal ÇİFÇİ Coğrafi İşaretler Derneği

194 Prof. Dr. M. Kemal KÜÇÜKERSAN Coğrafi İşaretler Derneği

195 Dilek Erdin ELİVAR CTR Uluslararası Belgelendirme ve Denetim Ltd. Şti.

196 Dr. Ümmügülşen ÖZTÜRK Cumhurbaşkanlığı Sağlık Gıda Politika Kurulu

197 Z. Füsun KÜMET Cumhurbaşkanlığı Sağlık Gıda Politika Kurulu

198 Hakan GÜNLÜ Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı

199 Prof. Dr. Haki KARA Cumhuriyet Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi

200 H. İbrahim BÜYÜKGAGA Çanakkale İl Tarım ve Orman Müdürlüğü

201 Prof. Dr. Sibel TAN Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Ziraat Fakültesi

202 Dr. Öğr. Üyesi Canan ÖZTOKAT KUZUCU Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi

203 Doç. Dr. Arif SEMERCİ Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü

204 Prof. Dr. Duygu AKTÜRK Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü

205 Dr. Öğr. Üyesi Murat TEKİNER Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Ziraat

Fakültesi Tarımsal Yapılar Sulama Bölümü

206 Ebru Şengül BAŞARAN Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü

207 Şenol YILMAZ ÇEKÜD - Çevre Kuruluşları Dayanışma Derneği

208 Dr. Erdem ERCAN Çevre ve Şehircilik Bakanlığı

209 Gülhan SAYGILI Çevre ve Şehircilik Bakanlığı

210 Gülsevim ŞENER Çevre ve Şehircilik Bakanlığı

211 Süheyla PARMAK AYDOS Çevre ve Şehircilik Bakanlığı

212 Umut GÜNGÖR Çorlu/Tekirdağ - Renkly Fuarcılık

213 Beytullah FİDAN Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü


201

214 Derya POLAT Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü

215 Emin KARAMAN Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü

216 Emine AYDINOĞLU Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü

217 İsmail BULUT Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü

218 M. Abdullah YURTOĞLU Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü

219 Mediha HALİLOĞLU Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü

220 Dr. Mehmet DEMİRCİ Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü

221 Pınar CANLI Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü

222 S. Serdar YEGÜL Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü

223 Sezgin AKSU Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü

224 Sibel Nihal TEKİN Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü

225 Ali TANIŞ Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü

226 Prof. Dr. Ayzin KÜDEN Çukurova Üniversitesi Bahçe Bitkileri

227 Prof. Dr. M. Rıfat ULUSOY Çukurova Üniversitesi Bitki Koruma

228 Prof. Dr. Recep YURTAL Çukurova Üniversitesi İnşaat Müh. Bölümü

229 Prof. Dr. Mahmut ÇETİN Çukurova Üniversitesi Tarımsal Yapılar

230 Prof. Dr. Oya IŞIK Çukurova Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi

231 Prof. Dr. Dilek Bostan BUDAK Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü

232 Prof. Dr. Bülent ÖZEKİCİ Çukurova Üniversitesi-Tarımsal Yapılar ve Sulama

233 Muhammet GÜZEL Danimarka

234 Mustafa ÇİFTÇİ DEMBİR Çanakkale Başkanı

235 Ahmet MUTLU DEMBİR Trabzon Başkanı

236 Ali GÜNEY Deniz Ürünleri Avcıları Üreticileri Merkez Birliği (DEMBİR)

237 Kübra Sıla SÖYLEMEZ Deniz Ürünleri Avcıları Üreticileri Merkez Birliği (DEMBİR)

238 Dr. Betül ŞAHİNER Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı

239 Dr. Kerim TURAN Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı


202

240 Rukiye ÖZDEMİR GÜNER Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı

241 Zeliha AY Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı

242 Dr. Murat ALP Devlet Su İşleri Bölge Müdürü Ankara

243 Mahmut DÜNDAR Devlet Su İşleri Bölge Müdürü Kars

244 İsmail KAYA Devlet Su İşleri Bölge Müdürü Sivas

245 Adil CIRDI Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü

246 Adnan YILMAZ Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü

247 Ahmet ARSLAN Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü

248 Ayşegül YILMAZ Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü

249 Dilek DEMİREL YAZICI Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü

250 Fazilet ÜNLÜ Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü

251 Filiz BULUT Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü

252 Dr. Filiz MALKOÇ Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü

253 Gülçin TİRYAKİ Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü

254 Gürhan DEMİR Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü

255 H. Uğur KOLSUZ Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü

256 Habip KÜÇÜK Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü

257 Hilmi KIYMIK Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü

258 Hülya GÜRSOY Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü

259 İbrahim Utku TİRYAKİ Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü

260 İlyas BULUT Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü

261 İsmail AKBULUT Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü

262 İsmail KÜÇÜK Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü

263 Kutlan UZUNKAYA Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü

264 Mehmet Halit ŞARALDI Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü

265 Mesut KELEŞ Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü

266 Mukaddes ERDOĞAN Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü

267 Murat YAKUT Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü

268 Mustafa DEMİR Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü

269 Nuriye AYDIN Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü

270 Orhan AYDIN Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü

271 Özlem DİNÇER Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü

272 Suat ŞAHİN Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü

273 Şeyma BALCI Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü

274 Şule Nur ÖZTÜRK Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü

275 Turgay GÜNDOĞAN Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü

276 Zafer ÖZTEKİN Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü

277 Zeynep Kübra DÖNMEZ Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü


203

278 Doç. Dr. Oktay KAPLAN Dicle Üniversitesi Veteriner Fakültesi

279 Doç. Dr. Neşe ÜZEN Dicle Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama

280 Osman ERDEM Doğa Araştırmaları Derneği

281 Erdem KARAAĞAÇ Doğa Koruma ve Milli Parklar Bölge Müdürü Ankara

282 S. Hakan ERDEN Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü

283 S. Sabri ÇAĞIRANKAYA Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü

284 Hakan ERDEN Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü

285 İbrahim Ethem AVŞAR Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü

286 Nurşen BAHÇE Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü

287 Osman Uğur AKINÇ Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü

288 Ramazan DİKYAR Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü

289 Doç. Dr. Osman UZUN Düzce Üniversitesi Orman Fakültesi

290 Yomtov ÇİKUREL Ege Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği

291 Haluk TAKTAK Ege İhracatçı Birlikleri

292 Necdet KÖMÜR Ege İhracatçı Birlikleri

293 Cahit Doğan YAĞCI Ege Mobilya Kâğıt ve Orman Ürünleri İhracatçıları Birliği

294 Prof. Dr. Ali Yıldırım KORKUT Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi

295 Doç. Dr. Mehmet Tolga DİNÇER Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi

296 Prof. Dr. Zafer TOSUNOĞLU Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi

297 Prof. Dr. Ayşe GÜL Ege Üniversitesi Bahçe Bitkileri

298 Prof. Dr. Yusuf KURUCU Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi

299 Doç. Dr. Hakan ADANACIOĞLU Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi

300 Prof. Dr. Murat BOYACI Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü

301 Doç. Dr. Sevtap GÜMÜŞ Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü

302 Doç. Dr. Arif Behiç TEKİN Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları ve Mühendisliği Bölümü

303 Cengiz BALIK Ege Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği

304 Aslı ÇAVUŞ Eğitim ve Yayın Dairesi Başkanlığı


204

305 Dr. Ergül ÇOLAK Eğitim ve Yayın Dairesi Başkanlığı

306 Fatma MAMAK Eğitim ve Yayın Dairesi Başkanlığı

307 Gülsen ÖZBEY Eğitim ve Yayın Dairesi Başkanlığı

308 Haluk BALİÇ Eğitim ve Yayın Dairesi Başkanlığı

309 K. Selin KANDEMİR Eğitim ve Yayın Dairesi Başkanlığı

310 Kemal Yasin ZABUN Eğitim ve Yayın Dairesi Başkanlığı

311 Koray ÇAM Eğitim ve Yayın Dairesi Başkanlığı

312 M. Soner TANIŞIK Eğitim ve Yayın Dairesi Başkanlığı

313 Mehmet BİLİR Eğitim ve Yayın Dairesi Başkanlığı

314 Mehtap CEYLAN Eğitim ve Yayın Dairesi Başkanlığı

315 Dr. Murat TOY Eğitim ve Yayın Dairesi Başkanlığı

316 Dr. Mustafa Yavuz ÇELİK Eğitim ve Yayın Dairesi Başkanlığı

317 Dr. Nazime DEMİR Eğitim ve Yayın Dairesi Başkanlığı

318 Dr. Nihal YÜKSEK SARIÖZ Eğitim ve Yayın Dairesi Başkanlığı

319 Nimet KALELİ Eğitim ve Yayın Dairesi Başkanlığı

320 Nurettin AÇIKGÖZ Eğitim ve Yayın Dairesi Başkanlığı

321 Serpil SÖNMEZ Eğitim ve Yayın Dairesi Başkanlığı

322 Şeref ÇAKIR Eğitim ve Yayın Dairesi Başkanlığı

323 Melih OLCAY Emekli Orman Müdürü

324 Prof. Dr. Uygun AKSOY Emekli Öğr. Üyesi

325 Abdurrahman BAYRAKTARKATAL

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Enerji - Enerji İşleri Genel Müdürlüğü

326 Selim KARAASLAN Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Enerji - Enerji İşleri Genel Müdürlüğü

327 Mehmet ÇÖTELİ Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğü

328 Yılmaz BULUT Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğü

329 Prof. Dr. Osman SÖNMEZ Erciyes Üniversitesi Seyrani Ziraat Fakültesi Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü

330 Fazıl KARABULUT Esenboğa Havalimanı Veteriner Sınır Kontrol Noktası Müdürlüğü

331 İsmail KEMALOĞLU Eski TMO Genel Müdürü

332 Prof. Dr. Alper ÇABUK Eskişehir Teknik Üniversitesi

333 Dilek KÖROĞLU Et ve Süt Kurumu

334 Dr. İsmail Erim KÖSEOĞLU Et ve Süt Kurumu

335 M. Sami CÜCELOĞLU Et ve Süt Kurumu

336 Uğur YAŞAR Et ve Süt Kurumu

337 Ahmet KALKAN Et ve Süt Kurumu


205

338 Aydan ÖZKİL FAO

339 B. Kenan POLAT FAO

340 Bayram HOPUR FAO

341 Ercan DANSUK FAO

342 Hakkı Emrak ERDOĞAN FAO

343 Hilal AYDOS FAO

344 Leyla AKYÜZ SÖNMEZ FAO

345 Neşe ÇAKIR SAYRAN FAO

346 Ramazan ÇELEBİ FAO

347 Dr. Şebnem GÜRBÜZ FAO

348 Yasemen Aslı KARATAŞ FAO

349 Prof. Dr. Kenan PEKER Fırat Üniversitesi İBF. İşletme Bölümü

350 Prof. Dr. Bülent ŞEN Fırat Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi

351 Prof. Dr. Kenan KÖPRÜCÜ Fırat Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi

352 Prof. Dr. Naim SAĞLAM Fırat Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi

353 Serpil ORHAN FEDAKAR Fidan Üreticileri Alt Birliği

354 Hurşit NALLI Fidan Üreticileri Alt Birliği, Türkiye Tohumcular Birliği

355 Handan BÜYÜKDEMİRCİ FÜAB ve Türkiye Tohumcular Birliği

356 Ramazan TORUN GAİB Kuru Meyve Sebze İhracatçılar Birliği

357 Prof. Dr. İlkay ERDOĞAN ORHAN Gazi Üniversitesi

358 Prof. Dr. Şeref SAĞIROĞLU Gazi Üniversitesi

359 Prof. Dr. Metin GÜRÜ Gazi Üniversitesi Kimya

360 Prof. Dr. Güngör YILMAZ Gaziosmanpaşa Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü

361 Prof. Dr. Yaşar AKÇA Gaziosmanpaşa Üniversitesi

362 Doç. Dr. Hilmi ERDAL Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu

363 Doç. Dr. H. Sibel GÜLSE BAL Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi

364 Prof. Dr. Adnan ÇİÇEK Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü

365 Prof. Dr. Gülistan ERDAL Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü

366 Kübra ATALAYIN Gıda İçecek ve Tarım Politikaları Araştırmaları Merkezi (GİFT)

367 Rifat BAYKAL Gıda İçecek ve Tarım Politikaları Araştırmaları Merkezi (GİFT)

368 Samet SERTTAŞ Gıda İçecek ve Tarım Politikaları Araştırmaları Merkezi (GİFT)


206

369 Seher GÜMÜŞ Gıda İçecek ve Tarım Politikaları Araştırmaları Merkezi (GİFT)

370 Songül YILGIN Gıda İçecek ve Tarım Politikaları Araştırmaları Merkezi (GİFT)

371 Dilek EMİL Gıda Kurtarma Derneği

372 Gürcan GÜRSU Gıda Laboratuvarları ve Gıda Denetçileri Derneği ( GLADER )

373 Kemal Zeki TAYDAŞ Gıda Mühendisleri Odası

374 Ahmet ERCAN Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

375 Ahmet GÜNGÖR Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

376 Ali ŞİMŞEK Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

377 Dr. Atila BEŞKAYA Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

378 Aysu MEMİŞSEVİL Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

379 Çiğdem KURTAR Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

380 Dilek DERVİŞOĞLU İÇEL Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

381 Emel MOLLA Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

382 Emine KAYHAN Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

383 Erhan YEDİKARDAŞ Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

384 F. Nevra ÖZCAN Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

385 F. Sedat KAYHAN Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

386 Fatih SERDAROĞLU Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

387 Dr. Funda KADİM Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

388 Dr. Gencay ERGİN Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

389 Gülay ÇANGA Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

390 Dr. Güzin ŞAHİN Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

391 Hacer Özlem ARSLAN Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

392 Hakan ERYILMAZ Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

393 Halil APAYDIN Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

394 Harun TOKAY Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

395 İlhami ŞAHİN Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

396 Dr. İlker ALTINTAŞ Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

397 İsmail AKYOL Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

398 Kamil EREN Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

399 Leyla KIRAÇ Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

400 Mehmet MENDERİS Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

401 Metehan HARMANCI Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

402 Muammer FİDAN Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

403 Nihal Ayşe MORTEPE Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

404 Dr. Nilay DEMİR Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü


207

405 Nurullah AYYILDIZ Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

406 Dr. Önder SEHAR Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

407 Sadık ERTUĞRUL Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

408 Salih KÖKSAL Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

409 Sema EBTER Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

410 Serap KIZILOĞLU Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

411 Serkan SOYKAN Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

412 Seyit SONUVAR Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

413 Sezai CİBELİK Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

414 Şenay EKEN Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

415 Tijen COŞKUN Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

416 Tülin GÜL Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

417 Yasemin ATAYETER Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

418 Yasemin BAYDERE Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

419 Yılmaz ÇİFTÇİ Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

420 Zühra TEPE Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

421 Berrin YETKİN Gönen Merkez Tarım Kalkınma Kooperatifi

422 Nevma DENİZ Gönen Merkez Tarım Kalkınma Kooperatifi

423 Metin GÜNEŞ Gübre Üreticileri, İthalatçıları ve İhracatçıları Derneği

424 Gulshan ZARE Hacettepe Üniversitesi

425 Prof. Dr. İ. İrem ÇANKAYA Hacettepe Üniversitesi

426 Prof. Dr. Güler EKMEKÇİ Hacettepe Üniversitesi Fen Fakültesi

427 Doç. Dr. Remziye YILMAZ Hacettepe Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü

428 Erdem AK Hasat TÜRK Gazetesi İZMİR

429 Mustafa KILINÇ HAVELSAN

430 Adem BÖLÜKBAŞI Hayvancılık Genel Müdürlüğü

431 Ali Rıza AKINCI Hayvancılık Genel Müdürlüğü

432 Dr. Buket EROL Hayvancılık Genel Müdürlüğü

433 Cengiz CEYLAN Hayvancılık Genel Müdürlüğü

434 Cengiz GÜR Hayvancılık Genel Müdürlüğü

435 Cezmi ÖZDEMİR Hayvancılık Genel Müdürlüğü

436 Çağdaş Gökhan KOSER Hayvancılık Genel Müdürlüğü

437 Erdinç YAZICI Hayvancılık Genel Müdürlüğü

438 Gönül ÖZTÜRK Hayvancılık Genel Müdürlüğü

439 Gülten BULUT Hayvancılık Genel Müdürlüğü

440 Mehmet Fatih AKTAY Hayvancılık Genel Müdürlüğü

441 Melda KÖKSAL Hayvancılık Genel Müdürlüğü


208

442 Mustafa TAHRA Hayvancılık Genel Müdürlüğü

443 Ömer Bedir ERDEM Hayvancılık Genel Müdürlüğü

444 Remzi BAYAR Hayvancılık Genel Müdürlüğü

445 Semray ALPAĞAN Hayvancılık Genel Müdürlüğü

446 Şifai Şerif TARAYICI Hayvancılık Genel Müdürlüğü

447 Şükrü CÜRE Hayvancılık Genel Müdürlüğü

448 Ünal ESER Hayvancılık Genel Müdürlüğü

449 Ünal KOÇAK Hayvancılık Genel Müdürlüğü

450 Zafer MAMUR Hayvancılık Genel Müdürlüğü

451 Ahmet ERTÜRK Hayvancılık Kooperatifleri Merkez Birliği ( HAY-KOOP )

452 Erdal GÜNCÜ Hayvancılık Kooperatifleri Merkez Birliği ( HAY-KOOP )

453 Faruk ÖZEN Hayvancılık Kooperatifleri Merkez Birliği ( HAY-KOOP )

454 Recep PULAT Hayvancılık Kooperatifleri Merkez Birliği ( HAY-KOOP )

455 Volkan ÖZTÜRK Hayvancılık Kooperatifleri Merkez Birliği ( HAY-KOOP )

456 Gizem GERGİN Hazine ve Maliye Bakanlığı

457 Metin TEKTAS Hazine ve Maliye Bakanlığı

458 Özge Çağlayan KOÇ Hazine ve Maliye Bakanlığı

459 Dr. Öğr. Üyesi Güngör KARAKAŞ Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler MYO.

460 Ege Çağrı YILDIZ Hukuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü

461 Füsun HİLMİOĞLU Hukuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü

462 Ö. Umut EKER Hukuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü

463 Yunus KAYA Hukuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü

464 Harika ARDOR Hukuk Müşavirliği

465 Prof. Dr. Mehmet Hakkı ALMA Iğdır Üniversitesi

466 Dr. Öğr. Üyesi Bakiye KILIÇ TOPUZ Iğdır Üniversitesi Ziraat Fakültesi


467 Dr. Öğr. Üyesi Mehmet BEYKAYA Iğdır Üniversitesi

468 Prof. Dr. Mehmet EKER Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi

469 Dr. Öğr. Üyesi Yasin ÜNAL Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi

470 Prof. Dr. Yılmaz ÇATAL Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi

471 Prof. Dr. Ayşegül KUBİLAY Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi

472 Adem AKSOY İç Denetim Başkanlığı


209

473 Bahadır TOPAL İç Denetim Başkanlığı

474 Erdal ÖZYÖN İç Denetim Başkanlığı

475 Göktuğ BAĞLI İç Denetim Başkanlığı

476 Haydar SÜNER İç Denetim Başkanlığı

477 Lütfi KORKUT İç Denetim Başkanlığı

478 Ramazan ORMAN İç Denetim Başkanlığı

479 Selçuk OLUM İç Denetim Başkanlığı

480 Yahya CEVİZ İç Denetim Başkanlığı

481 Yavuz YENER İç Denetim Başkanlığı

482 Gürkan YAŞAR İl Tarım Orman Müdürü Adana

483 İbrahim ACAR İl Tarım Orman Müdürü Afyon

484 Bülent KORKMAZ İl Tarım Orman Müdürü Ankara

485 Mustafa ÖZEN İl Tarım Orman Müdürü Antalya

486 Kurtuluş CANDAN İl Tarım Orman Müdürü Balıkesir

487 Abdulsetter BAYRAM İl Tarım Orman Müdürü Bartın

488 İzzet MURAT İl Tarım Orman Müdürü Bolu

489 Erdem KARADAĞ İl Tarım Orman Müdürü Çanakkale

490 Orhan SARI İl Tarım Orman Müdürü Çorum

491 Yılmaz ERKAYA İl Tarım Orman Müdürü Denizli

492 Mustafa Ertan ATALAR İl Tarım Orman Müdürü Diyarbakır

493 Atilla BAYAZIT İl Tarım Orman Müdürü Edirne

494 Turan KARAHAN İl Tarım Orman Müdürü Elazığ

495 Dr. Emine SEVER İl Tarım Orman Müdürü Eskişehir

496 Mehmet KARAYILAN İl Tarım Orman Müdürü Gaziantep

497 Edip BİRŞEN İl Tarım Orman Müdürü Gümüşhane

498 Enver Murat DOLUNAY İl Tarım Orman Müdürü Isparta

499 Ahmet Yavuz KARACA İl Tarım Orman Müdürü İstanbul

500 Musa BAKAN İl Tarım Orman Müdürü İzmir

501 Dr. Hüseyin DÜZGÜN İl Tarım Orman Müdürü Kars

502 Mustafa ŞAHİN İl Tarım Orman Müdürü Kayseri

503 Kerim METE İl Tarım Orman Müdürü Kocaeli

504 Ali ERGİN İl Tarım Orman Müdürü Konya

505 Metin ÖZTÜRK İl Tarım Orman Müdürü Manisa

506 Menduh DİNLER İl Tarım Orman Müdürü Mardin

507 Barış SAYLAK İl Tarım Orman Müdürü Muğla

508 Mehmet AYDIN İl Tarım Orman Müdürü Muş

509 Kemal YILMAZ İl Tarım Orman Müdürü Ordu

510 İbrahim SAĞLAM İl Tarım Orman Müdürü Osmaniye


210

511 Şafak BULUT İl Tarım Orman Müdürü Rize

512 Bayram AY İl Tarım Orman Müdürü Samsun

513 Dr. Murat ÇAKMAKLI İl Tarım Orman Müdürü Şanlıurfa

514 Orhan ŞAHİN İl Tarım Orman Müdürü Tokat

515 Cahit GÜLBAY İl Tarım Orman Müdürü Trabzon

516 Ertan KELEŞ İl Tarım Orman Müdürü Uşak

517 İbrahim GÖRENTAŞ İl Tarım Orman Müdürü Van

518 Adnan YETKİN İl Tarım ve Orman Müdürlüğü Şanlıurfa

519 Abdulkadir KARABULUT İl Tarım ve Orman Müdürü Bayburt

520 Osman AKAR İl Tarım ve Orman Müdürü Erzurum

521 Prof. Dr. Hüseyin Emrullah ÇELİK İstanbul Cerrahpaşa Üniversitesi

522 Furkan AKALIN İstanbul Maden ve Metaller İhracatçı Birlikleri

523 Prof. Dr. Doğanay TOLUNAY İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa

524 Dr. Öğr. Üyesi Muvaffak Osman ENGÜR İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa

525 Prof. Dr. Türker DÜNDAR İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa

526 Prof. Dr. Aynur AYDIN İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Orman Fakültesi

527 Prof. Dr. Devrim MEMİŞ İstanbul Üniversitesi Su Bilimleri Fakültesi

528 Gülşah AYVAZOĞLU ÇEVİK İyi Pamuk Uygulamaları Derneği

529 Şükran BAYÇURA İyi Pamuk Uygulamaları Derneği

530 Bülent UÇAK İzmir Ticaret Borsası

531 İlhan ZİNCİRCİOĞLU İzmir Ticaret Borsası

532 Prof. Dr. Özden GÖRÜCÜ Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi

533 Dr. Coşkun ŞEREFOĞLU Kalkınma Ajansı-Ankara

534 Mehmet Emin PAÇA Kalkınma Ajansı-Dicle

535 Mehmet SEZGİN Kalkınma Ajansı-Doğukaradeniz

536 Serkan ATABAŞ Kalkınma Ajansı-Doğukaradeniz

537 Taner ÖNAL Kalkınma Ajansı-Fırat

538 Emrah ÇELİK Kalkınma Ajansı-Güney Ege

539 Hüseyin ÇİFTÇİ Kalkınma Ajansı-Güney Ege

540 Mevlüt ÖZEN Kalkınma Ajansı-Orta Karadeniz

541 Ahmet Mücahit KÖKSOY Kalkınma Ajansı-Serhat

542 Nurullah KARACA Kalkınma Ajansı-Serhat

543 Abdullah KOÇ Kanatlı Hayvan Eti Üreticileri Merkez Birliği (TÜKEBİR)

544 Eren Günhan ULUSOY Karadeniz Hububat Bakliyat Yağ. Toh. ve Mam. İhr. Bir.


211

545 Yaşar SERPİ Karadeniz Hububat Bakliyat Yağ. Toh. ve Mam. İhr. Bir.

546 Sertaç TORAMANOĞLU Karadeniz İhracatçı Birlikleri

547 Şahin KURUL Karadeniz İhracatçı Birlikleri

548 Prof. Dr. İbrahim TURNA Karadeniz Teknik Üniversitesi

549 Prof. Dr. Mustafa Fehmi TÜRKER Karadeniz Teknik Üniversitesi

550 Prof. Dr. Ertuğrul BİLGİLİ Karadeniz Teknik Üniversitesi Orman Mühendisliği

551 Dr. Kadir Alperen COŞKUNER Karadeniz Teknik Üniversitesi Orman Mühendisliği

552 Prof. Dr. Ömer KÜÇÜK Kastamonu Üniversitesi

553 Doç. Dr. Miraç AYDIN Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi

554 Prof. Dr. Mahmut ELP Kastamonu Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi

555 Doç. Dr. Serkal GAZYAĞCI Kırıkkale Üniversitesi Veteriner Fakültesi

556 Hakan ÖNEM Kırmızı Solucan Kooperatifi

557 Prof. Dr. Nazım ŞEKEROĞLU Kilis 7 Aralık Üniversitesi

558 Doç. Dr. Ayhan ORHAN Kocaeli Üniversitesi

559 Prof. Dr. Behiç COŞKUN Konya Gıda ve Tarım Üniversitesi, Tarım ve Doğa Bilimleri Fakültesi

560 Prof. Dr. Zeki BAYRAMOĞLU Konya Selçuk Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi

561 Osman Nuri ATÇEKEN Konya-Ereğli Belediyesi

562 Halim UTLU Kooperatifler Başkontrolörü

563 Aysel AKBABA Koza Birlik

564 Ramazan IŞIK Koza Birlik

565 Turgay SOLMAZ Köy Kalkınma ve Diğer Tarımsal Amaçlı Kooperatif Birlikleri Merkez Birliği

566 Eray ÇİÇEKKöy Kalkınma ve Diğer Tarımsal Amaçlı Kooperatif Birlikleri Merkez Birliği (KÖY-KOOP)

567 Prof. Dr. Nadir BAŞÇINAR KTÜ Sürmene Deniz Bilimleri Fakültesi

568 Prof. Dr. Sevim KÖSE KTÜ Sürmene Deniz Bilimleri Fakültesi

569 Zeynep ERKUNT ARMAĞAN Makine İhracatçıları Birliği

570 Prof. Dr. Orhan GÜNDÜZ Malatya Turgut Özal Üniversitesi Battal Gazi Meslek Yüksekokulu

571 Adem GENÇ Mdf ve Lif Yonga Üreticileri Derneği

572 Tevfik DEDEBAŞ Mdf ve Lif Yonga Üreticileri Derneği

573 Dr. Hakan DOĞAN Mersin Meteoroloji Müdürlüğü

574 Doç. Dr. Cafer Erkin KOYUNCU Mersin Üniversitesi

575 Doç. Dr. Nida NAYCI Mersin Üniversitesi


212

576 Yalçın ÜN Meteoroloji Bölge Müdürlüğü Erzurum

577 Yusuf ULUPINAR Meteoroloji Bölge Müdürü Konya

578 Dr. Abdullah CEYLAN Meteoroloji Bölge Müdürü Trabzon

579 Ali KARATAŞ Meteoroloji Genel Müdürlüğü

580 Doç. Dr. Ali Ümran KÖMÜŞCÜ Meteoroloji Genel Müdürlüğü

581 Dr. Mesut DEMİRCAN Meteoroloji Genel Müdürlüğü

582 Mithat EKİCİ Meteoroloji Genel Müdürlüğü

583 Muhammed Cem AKCAPINAR Meteoroloji Genel Müdürlüğü

584 Murat YILDIRIM Meteoroloji Genel Müdürlüğü

585 Dr. Mustafa YILDIRIM Meteoroloji Genel Müdürlüğü

586 Yüksel NADAROĞLU Meteoroloji Genel Müdürlüğü

587 İpek İŞBİTİREN Meyve Suyu Endüstrisi Derneği

588 Hasan YEŞİLYURT Milli Eğitim Bakanlığı

589 İsmail Rahman KÖSE Milli Eğitim Bakanlığı

590 Nurullah TÜRKER Milli Eğitim Bakanlığı

591 Solmaz UZER Milli Eğitim Bakanlığı

592 Şenol ÖZCAN Milli Eğitim Bakanlığı

593 Fahri ÖZBUDUN Milli Eğitim Bakanlığı

594 Bekir KUL Milli Eğitim Bakanlığı

595 Harika DURGUT Muğla Girişimci Kadınlarından Yer Kooperatifi

596 Seyhan DURGUT Muğla Girişimci Kadınlarından Yer Kooperatifi

597 Doç. Dr. Figen ÇUKUR Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Milas Meslek Yüksekokulu

598 Prof. Dr. Celal ATEŞ Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi

599 Prof. Dr. Taçnur BAYGAR Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi

600 Doç. Dr. Tayfun ÇUKUR Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Tarım Ekonomisi

601 Prof. Dr. Yaşar KARADAĞ Muş Alparslan Üniversitesi

602 Dr. Halim AYDIN Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği-MÜSİAD

603 Dr. Öğr. Üyesi Betül GÜRER Niğde Ömer Halis Demir Üniversitesi

604 Prof. Dr. Sedat SERÇENiğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Zir. Tarım Bilimleri ve Teknolojileri Fakültesi Tarımsal Genetik Mühendisliği Bölümü


213

605 Ayfer KOCA OAİB Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamuller İhracatçılar Birliği

606 Harun YETER OAİB Süs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçıları Birliği

607 Prof. Dr. Mehmet BOZOĞLU Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü

608 Dr. Öğr. Üyesi Selim BIYIK Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi

Zootekni Bölümü

609 Prof. Dr. Musa SARICA Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü

610 Prof. Dr. Ahmet BALKAYA Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri

611 Halil HALAÇ Organik Tarım Üreticisi

612 İsmet EROL Orman Bölge Müdürlüğü - Adana

613 Nezir ŞAHBAZOĞULLARI Orman Bölge Müdürlüğü - Adana

614 Esat ŞİMŞEK Orman Bölge Müdürlüğü - Ankara

615 Hüseyin ACAR Orman Bölge Müdürlüğü - Ankara

616 İbrahim ACAR Orman Bölge Müdürlüğü - Ankara

617 Türker GÜVEN Orman Bölge Müdürlüğü - Ankara

618 Veysel KODALAK Orman Bölge Müdürlüğü - Ankara

619 Mustafa SONGUR Orman Bölge Müdürlüğü - Antalya

620 Metin KIRCI Orman Bölge Müdürlüğü -Balıkesir

621 İhsan GÖNÜL Orman Bölge Müdürlüğü - Bursa

622 Tuncay IŞIK Orman Bölge Müdürlüğü - Çanakkale

623 Mustafa KORUCU Orman Bölge Müdürlüğü - Denizli

624 Fikret HÜRYAŞAR Orman Bölge Müdürlüğü - İzmir

625 Gürsel ŞENTÜRK Orman Bölge Müdürlüğü - İzmir

626 Nedim BOZKURT Orman Bölge Müdürlüğü - İzmir

627 Alpaslan ALTINDAŞ Orman Bölge Müdürlüğü - Kahramanmaraş

628 Adnan DİLTEMİZ Orman Bölge Müdürlüğü - Kayseri

629 Mehmet İŞÇİ Orman Bölge Müdürlüğü - Muğla

630 Okan KURŞUN Orman Bölge Müdürlüğü - Sakarya

631 Ahmet ÜNVER Orman Bölge Müdürlüğü - Şanlıurfa

632 Mümin DÖNGEZ Orman Bölge Müdürlüğü - Trabzon

633 A. Mete YÜKSEL Orman Genel Müdürlüğü

634 Adil ŞENCAN Orman Genel Müdürlüğü

635 Adnan DİNÇER Orman Genel Müdürlüğü

636 Ahmet Emin MERCAN Orman Genel Müdürlüğü

637 Akın EMİN Orman Genel Müdürlüğü

638 Ali Olcay SANCAR Orman Genel Müdürlüğü


214

639 Ali TEMERİT Orman Genel Müdürlüğü

640 Ali TUTKUN Orman Genel Müdürlüğü

641 Alper AKGÜN Orman Genel Müdürlüğü

642 Alper Tolga ARSLAN Orman Genel Müdürlüğü

643 Ayşe TOPTAN Orman Genel Müdürlüğü

644 Başar BAKIR Orman Genel Müdürlüğü

645 Bayram ÖZMEN Orman Genel Müdürlüğü

646 Can ASAN Orman Genel Müdürlüğü

647 Cezmi KELEŞ Orman Genel Müdürlüğü

648 Devrim BEKTAŞ Orman Genel Müdürlüğü

649 Elif ÖĞÜTLÜ Orman Genel Müdürlüğü

650 Ersin TURAN Orman Genel Müdürlüğü

651 Galip Ç. TUFANOĞLU Orman Genel Müdürlüğü

652 Hakan GÖKHAN Orman Genel Müdürlüğü

653 Hayati ÖZGÜR Orman Genel Müdürlüğü

654 İbrahim ERGÜVEN Orman Genel Müdürlüğü

655 İbrahim ŞANLI Orman Genel Müdürlüğü

656 İrfan FİLİK Orman Genel Müdürlüğü

657 Kaan TOPTAN Orman Genel Müdürlüğü

658 Kamuran BİRİNCİ Orman Genel Müdürlüğü

659 Kenan DÜLGER Orman Genel Müdürlüğü

660 Mehmet ÇELİK Orman Genel Müdürlüğü

661 Mehmet KOÇ Orman Genel Müdürlüğü

662 Mehmet YILDIZ Orman Genel Müdürlüğü

663 Metin GÜLTEKİN Orman Genel Müdürlüğü

664 Metin ÜNLÜ Orman Genel Müdürlüğü

665 Muhammet URHAN Orman Genel Müdürlüğü

666 Muharrem SÖZBİLİCİ Orman Genel Müdürlüğü

667 Murat DİKMEN Orman Genel Müdürlüğü

668 Mustafa Mukan YAZAR Orman Genel Müdürlüğü

669 Özgür TOPRAK Orman Genel Müdürlüğü

670 Dr. Özlem DOSTBİL Orman Genel Müdürlüğü

671 Pınar HANGÜN Orman Genel Müdürlüğü

672 Salim SIĞIRCI Orman Genel Müdürlüğü

673 Ş. Mehmet KARAKUŞ Orman Genel Müdürlüğü

674 Şafak KEMALOĞLU Orman Genel Müdürlüğü

675 Şahin AYBAL Orman Genel Müdürlüğü

676 Şule YEL Orman Genel Müdürlüğü


215

677 Tuncay CAN Orman Genel Müdürlüğü

678 Uğur KARAKOÇ Orman Genel Müdürlüğü

679 Uğur TÜFEKÇİOĞLU Orman Genel Müdürlüğü

680 Umut Ahmet ŞEKERCAN Orman Genel Müdürlüğü

681 Ümit TURHAN Orman Genel Müdürlüğü

682 Yunus GÜNEŞ Orman Genel Müdürlüğü

683 Züleyha MARAL Orman Genel Müdürlüğü

684 Adnan EMİRALİOĞLU Orman Genel Müdürlüğü

685 İbrahim YÜZER Orman Genel Müdürlüğü

686 Fahrettin AY Orman Genel Müdürlüğü

687 Hacer SEMERCİ Orman Genel Müdürlüğü

688 Tuncay PORSUK Orman Genel Müdürlüğü

689 Ahmet AYDIN Orman Genel Müdürlüğü

690 Bülent GÜNEŞ Orman Genel Müdürlüğü

691 Edip ATAHAN Orman Genel Müdürlüğü

692 Hakan KILIÇ Orman Genel Müdürlüğü

693 Halil ERGİN Orman Genel Müdürlüğü

694 Osman BALCI Orman Genel Müdürlüğü

695 Reşat BENLİ Orman Genel Müdürlüğü

696 Selami CİLAN Orman Genel Müdürlüğü

697 Ergün ÇETİN Orman Genel Müdürlüğü

698 Ahmet AKBULUT Orman Genel Müdürlüğü

699 Özgür BALCI Orman Genel Müdürlüğü

700 Salih YİĞİT Orman Genel Müdürlüğü

701 Zafer FİLİZ Orman Genel Müdürlüğü

702 Şah İsmail BAYAZIT Orman Genel Müdürlüğü

703 Süleyman Işık DERİLGEN Orman Genel Müdürlüğü

704 Zühal Yılmaz Orman Genel Müdürlüğü

705 Murat ÇEVİRME Orman Genel Müdürlüğü

706 Mesut GÜLER Orman Genel Müdürlüğü

707 Dr. Nurşen GENCER Orman Genel Müdürlüğü

708 İlhami AYDIN Orman Genel Müdürlüğü

709 Kamil Tolgay DURSUN Orman Genel Müdürlüğü

710 Mithat ATEŞ Orman Genel Müdürlüğü

711 Fatih ÜLKÜDÜR Orman Genel Müdürlüğü

712 Sıtkı ÖZTÜRK Orman Genel Müdürlüğü

713 Oktay ÇELİKELOĞLU Orman Genel Müdürlüğü

714 Uğur BALTACI Orman Genel Müdürlüğü


216

715 Hüdaverdi ŞEN Orman Genel Müdürlüğü

716 Kahraman TEMÜR Orman Genel Müdürlüğü

717 M. Rıdvan ÇÖRTÜ Orman Genel Müdürlüğü

718 Sema TOPÇU Orman Genel Müdürlüğü

719 Zekeriya NANE Orman Genel Müdürlüğü

720 Sıtkı ERAYDIN Orman Genel Müdürlüğü

721 Mahmut KILIÇ Orman Genel Müdürlüğü

722 Salih DEMİREL Orman Genel Müdürlüğü

723 Muhammet AKYILDIZ Orman Muhafaza Memurları ve Emeklileri Derneği

724 Doç. Dr. Barış SALİHOĞLU Orta Doğu Teknik Üniversitesi

725 Prof. Dr. Hami ALPAS Orta Doğu Teknik Üniversitesi

726 Doç. Dr. Uğur Murat LELEOĞLU Orta Doğu Teknik Üniversitesi

727 Prof. Dr. Ali KOÇ Osmangazi Üniversitesi Ziraat Fakültesi

728 Orhan EROĞLU Öğrenci - Tarım Ekonomisti Y. Lisans

729 Merve BOZDEMİR Öğrenci - Tarım Ekonomisti Doktora

730 Süheyla AĞIZAN Öğrenci - Tarım Ekonomisti Doktora

731 Ünal ÖNAL Ör-Koop Nazilli ve Çevresi Tarımsal Kalkınma Kooperatifi

732 Mehmet ÇETİN Öz Orman - İş Sendikası

733 Nihat KAŞIKÇI Öz Orman - İş Sendikası

734 Ramazan GÜN Öz Orman - İş Sendikası

735 Dr. A. Burhaneddin AKKAYA Özel Sektör

736 Mete KARAKAYA Özel Sektör

737 Metin EZER Özel Sektör

738 Ragıp TUR Özel Sektör

739 Serkan ILGAZ Özel Sektör

740 Tayfur ÇAĞLAYAN Özel Sektör

741 Lerzan ERKILIÇ Özel Sektör (Üretici - Adana)

742 Dr. Tayfur AKIN Özel Sektör-Kütaş Tarım Ürünleri Dış Ticaret ve San. AŞ.

743 Bora SÜRMELİ Özel Sektör Temsilcisi

744 Ali MAZICIOĞLU Özel Sektör-Beyza Gıda-Baharat işletmesi - Kayseri

745 Salih GÜRAN Özel Sektör-İva Reçine Biyokütle Sanayii AŞ.

746 Zeki ÖZBAKIR Özel Sektör-Kanatlı Tesisi

747 Erol Ertürk TÜRKMENOĞLU Özel Sektör-Yazılım

748 Doç. Dr. Devrim ALKAYA Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği


217

749 A. Tufan PALALI Pancar Ekicileri Kooperatifleri Birliği( PANKOBİRLİK )

750 Alkım AYDAŞ Pancar Ekicileri Kooperatifleri Birliği (PANKOBİRLİK )

751 D. Mehmet GÜLER Pancar Ekicileri Kooperatifleri Birliği (PANKOBİRLİK )

752 Esref DİKMEN Pancar Ekicileri Kooperatifleri Birliği (PANKOBİRLİK )

753 Kaan Sıtkı KAYHAN Pancar Ekicileri Kooperatifleri Birliği (PANKOBİRLİK )

754 Mehmet ŞAHİNER Pancar Ekicileri Kooperatifleri Birliği (PANKOBİRLİK )

755 Muhsin Arif AKKAYA Pancar Ekicileri Kooperatifleri Birliği (PANKOBİRLİK )

756 Necmi KURT Pancar Ekicileri Kooperatifleri Birliği (PANKOBİRLİK )

757 Özhan CANOLER Pancar Ekicileri Kooperatifleri Birliği (PANKOBİRLİK )

758 Rasim Serdar ASILİSKENDER Pancar Ekicileri Kooperatifleri Birliği (PANKOBİRLİK )

759 Selçuk ERSOY Pancar Ekicileri Kooperatifleri Birliği (PANKOBİRLİK )

760 Selçuk PINAR Pancar Ekicileri Kooperatifleri Birliği (PANKOBİRLİK )

761 Taşkın EROĞLU Pancar Ekicileri Kooperatifleri Birliği (PANKOBİRLİK )

762 Turgut AĞIRNASLIGİL Pancar Ekicileri Kooperatifleri Birliği (PANKOBİRLİK )

763 Aydın ÜLVAN Personel Genel Müdürlüğü

764 Ramazan ŞERİF Personel Genel Müdürlüğü

765 Bülent YAŞAR Polatlı

766 Ahmet ÇELİK Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı

767 Asuman BORA Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı

768 B. Zafer UÇAK Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı

769 G. Esra SARICA Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı

770 Gökhan CAN Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı

771 Dr. Harun VATANSEVER Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı

772 Dr. Mehmet Ali KATI Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı

773 Nur CERİT Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı

774 Sabri GÜDELOĞLU Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı

775 Tahsin Erman ÇAĞDAŞ Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı

776 Tuba MELİKOĞLU Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı


218

777 Muhammet KOÇ Samsun Atakum Süt Birliği

778 Emrullah KAYA Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı

779 Özlem BARAN Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı

780 Mansur KÜÇÜK Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı AR-GE Teşvikleri Genel Müdürlüğü

781 Mithat KAYA Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı AR-GE Teşvikleri Genel Müdürlüğü

782 Burak YARDIMCI Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü

783 Prof. Dr. Hüseyin ERDEM Selçuk Üniversitesi

784 Prof. Dr. Hasan Hüseyin DOĞAN Selçuk Üniversitesi

785 Selim ÖZKÖK Selçuk Üniversitesi Teknokent Algıfarm AR-GE

786 Doç. Dr. Rahim ADA Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi

787 Prof. Dr. Ercan CEYHAN Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi

788 Prof. Dr. Fikret AKINERDEM Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Endüstri Bitkileri ABD

789 Prof. Dr. Cennet OĞUZ Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü

790 Dr. Öğr. Üyesi Zuhal KARAKAYACI Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi


791 Prof. Dr. Selda UZAL SEYFİ Selçuk Üniversitesi-Tarımsal Yapılar ve Sulama

792 A. Samed ÇİFTÇİ SERA AŞ.

793 Ayşegül ÖCAL SERA AŞ.

794 Elif YILMAZ SERA AŞ.

795 Eser ÖRTÜLÜ SERA AŞ.

796 Mesut TOPUZ SERA AŞ.

797 Özgür GÜVEN SERA AŞ.

798 Sadrettin DOĞRUSOY SERA AŞ.

799 Sinan BUTAR SERA AŞ.

800 Prof. Dr. Levent BAT Sinop Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi

801 İbrahim KARADİKME Sivas Pancar Ekicileri Kooperatifi

802 Abdullah Asım YILMAZ Strateji Geliştirme Başkanlığı

803 Aykut GEREN Strateji Geliştirme Başkanlığı

804 Ayşe HIZAL Strateji Geliştirme Başkanlığı

805 Dr. Bülent ORSAY Strateji Geliştirme Başkanlığı

806 Mehmet Ali KOÇKAYA Strateji Geliştirme Başkanlığı

807 Mehmet ERKOÇ Strateji Geliştirme Başkanlığı

808 Dr. Neşe ALTINTAŞ Strateji Geliştirme Başkanlığı


219

809 Servet KOÇ Strateji Geliştirme Başkanlığı

810 Ufuk ERDEM Strateji Geliştirme Başkanlığı

811 Yakup SAĞLAM Strateji Geliştirme Başkanlığı

812 Ayşegül TAŞDEMİR Su Ürünleri Kooperatifleri Merkez Birliği ( SÜR-KOOP )

813 Ramazan ÖZKAYA Su Ürünleri Kooperatifleri Merkez Birliği ( SÜR-KOOP )

814 Prof. Dr. Vahdet ÜNAL Su Ürünleri Kooperatifleri Merkez Birliği ( SÜR-KOOP )

815 Adem ÇOLAK Su Ürünleri Mühendisleri Derneği

816 Doç. Dr. Özcan GAYGUSUZ Su Ürünleri Mühendisleri Derneği

817 Dr. Buket YAZICIOĞLU ALTINTAS

Su Ürünleri Yetiştiricileri Üreticileri Merkez Birliği

818 Faruk COŞKUN Su Ürünleri Yetiştiricileri Üreticileri Merkez Birliği

819 Altunkaya ÇAVUŞ Su Yönetimi Genel Müdürlüğü

820 Burcu TEZCAN Su Yönetimi Genel Müdürlüğü

821 Burhan Fuat ÇANKAYA Su Yönetimi Genel Müdürlüğü

822 Dr. Bülent SELEK Su Yönetimi Genel Müdürlüğü

823 Ercan BAYRAK Su Yönetimi Genel Müdürlüğü

824 Esra ŞILTU Su Yönetimi Genel Müdürlüğü

825 Huriye İNCECİKCEYLAN Su Yönetimi Genel Müdürlüğü

826 Nermin ANUL Su Yönetimi Genel Müdürlüğü

827 Ozan SOYTÜRK Su Yönetimi Genel Müdürlüğü

828 Saliha DEĞİRMENCİOĞLU Su Yönetimi Genel Müdürlüğü

829 Serap PERÇİN Su Yönetimi Genel Müdürlüğü

830 Dr. Yakup KARAASLAN Su Yönetimi Genel Müdürlüğü

831 Prof. Dr. Mustafa AVCI Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi

832 Miray ENGİN Süs Bitkileri Üreticileri Birliği

833 Elif YÜCEL Süt, Et, Gıda Sanayicileri ve Üreticileri Birliği (SETBİR )

834 Fatma Can SAĞLIK Süt, Et, Gıda Sanayicileri ve Üreticileri Birliği (SETBİR )

835 Gizem ARALAN Süt, Et, Gıda Sanayicileri ve Üreticileri Birliği (SETBİR )

836 Ertan AĞTÜRK Şap Enstitüsü

837 Cansu GÜRPINAR Şeker Dairesi Başkanlığı

838 Deniz HEKİMOĞLU Şeker Dairesi Başkanlığı

839 Ergin ÇİLALİ Şeker Dairesi Başkanlığı


220

840 Ezgi DEMİREL Şeker Dairesi Başkanlığı

841 Fatih YILDIRIM Şeker Dairesi Başkanlığı

842 Dr. Figen GÜNGÖR Şeker Dairesi Başkanlığı

843 Füsun ÇELİK Şeker Dairesi Başkanlığı

844 Mehmet HASDEMİR Şeker Dairesi Başkanlığı

845 Rahşan MALGAZ Şeker Dairesi Başkanlığı

846 Aysun KONAKOĞLU Şeker İş Sendikası

847 Engin TÜRKMEN Şeker İş Sendikası

848 Mehtap BİÇER Şeker İş Sendikası

849 Tarık KORKMAZ Şeker İş Sendikası

850 Mehmet Ali ÇITAK Şeker Üreticileri Derneği ( PANŞEK )

851 Zahide EKER BEDESTENLİOĞLU T.C. Ziraat Bankası AŞ.

852 Deniz KOCABIYIK T.C. Ziraat Bankası AŞ.

853 Ferhat PİŞMAF T.C. Ziraat Bankası AŞ.

854 Mehmet TURGUT T.C. Ziraat Bankası AŞ.

855 Tülin AKIN TABİT Akıllı Tarım Teknolojileri AŞ. İstanbul

856 Meltem Deniz CAN Tarım Alet ve Makine Test Merkezi Müdürlüğü Ankara

857 Dr. Mustafa KANTAŞ Tarım Alet ve Makine Test Merkezi Müdürlüğü Ankara

858 İsmail UĞURAL Tarım Gazetecileri ve Yazarları Derneği

859 Dr. Hulusi ÜTEBAY Tarım İlaçları Sanayi İthalatçı ve Temsilcileri Derneği TİSİT

860 A. Noyan AVGIN Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü

861 Ahmet TUNCER Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü

862 Bayram MAVİŞ Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü

863 Faruk ERKAN Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü

864 Fatih KARAÖNCEL Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü

865 Necati BİLGİÇ Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü

866 Suat ATEŞ Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü

867 Uğur Bilge ÇINAR Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü

868 Nihal GÖKSU Tarım Kooperatifler Konya Karaman Bölge Birliği

869 Mehmet ÖZKURNAZ Tarım Kooperatifleri Merkez Birliği

870 Ramazan DEMİRKIRAN Tarım Kooperatifleri Merkez Birliği

871 Seyit Mehmet DAĞ Tarım Kooperatifleri Merkez Birliği

872 Vesile Nur GÜVEN Tarım Kooperatifleri Merkez Birliği

873 Ahmet NAMALDI Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği


221

874 Ahmet NAZLI Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği

875 Ali Rıza BULUTÇU Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği

876 Burak HAYKIR Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği

877 Burçak AKANSEL Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği

878 Caner ÇELEBİ Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği

879 Emir Gaffar ATEŞ Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği

880 Emre Murat ODACIOĞLU Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği

881 Erol APAYDIN Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği

882 Fatih ÇELİK Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği

883 Gürcan GÖKTAŞ Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği

884 Mehmet EROL Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği

885 Mehmet SUCU Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği

886 Mert Eser AKÇAY Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği

887 Nihal DAYI Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği

888 Oktay ERKILIÇ Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği

889 Oktay KOÇ Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği

890 Özgür KARAKOYUN Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği

891 Özkan ÇELİKTEN Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği

892 Seçil AĞAR Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği

893 Serkan ÇAPACI Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği

894 Tolga KARADENİZ Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği

895 Umut SAYIN Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği

896 Yasin DURSUN Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği

897 Ali Rıza AKPINAR Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği

898 İsmail İDİZ Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği

899 Veysel Tolga ATİK Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği

900 Fikret AKDENİZ Tarım Orman Çalışanları Birliği Sendikası TOÇBİRSEN

901 Sabri KIZILKAYA Tarım Orman Çalışanları Birliği Sendikası TOÇBİRSEN

902 Zekeriya YAZICI Tarım Orman Çalışanları Birliği Sendikası TOÇBİRSEN

903 İsmail KURHAN Tarım Orman ve Doğa Bilimleri Derneği

904 Kani YAYLA Tarım Orman ve Doğa Bilimleri Derneği

905 A. Bülent BEŞPARMAK Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

906 Abdulkadir KARAKUŞ Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

907 Abdüssamet AYDIN Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

908 Ahmet Savaş İNTİŞAH Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

909 Ahmet ÜNSAL Tarım Reformu Genel Müdürlüğü


222

910 Dr. Ali BERK Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

911 Ali Çağlar ÇELİKCAN Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

912 Dr. Ali Kılıç ÖZBEK Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

913 Bekir ENGÜRÜLÜ Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

914 Bekir Sıtkı ÖZBEK Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

915 Ekrem SAVAŞ Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

916 Dr. Erhan EKMEN Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

917 Faruk Bahadır ÖZER Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

918 Fehmiye AYDIN Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

919 Gülseren ATA Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

920 Güntülü KURŞUN Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

921 Haluk ÇAĞLAR Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

922 Dr. Hasan ŞANLI Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

923 Hayri YILMAZ Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

924 Hüseyin ERASLAN Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

925 İbrahim MÜFTÜOĞLU Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

926 İmam Ali ÖZCAN Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

927 İpek ÖZENÇ Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

928 İshak HACIKAMİLOĞLU Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

929 İsmail AYDIN Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

930 İsmail COZOĞLU Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

931 Kutluhan ÖZDEMİR Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

932 Levent SAKA Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

933 M. Fatih HACIALİBEYOĞLU Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

934 M. Lokman RAMAZANOĞLU Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

935 Mehmet AYDINBELGE Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

936 Mehmet Emin PAMUK Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

937 Mehmet GÜNEŞ Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

938 Murat ÖZTÜRK Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

939 Mustafa Serdar KÖKSAL Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

940 Necati Cem AKTUZ Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

941 Nihal ERDEM Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

942 Nilgün TAŞLI KAYAALP Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

943 Nuran EKEN Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

944 Nurdan BUĞDAY Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

945 Orhan SEZGİN Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

946 Saliha AKBAŞ Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

947 Sami TURAN Tarım Reformu Genel Müdürlüğü


223

948 Sebahattin KESKİN Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

949 Serdal KOÇ Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

950 Serdar Tevfik GÜRBÜZ Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

951 Serkan IŞIK Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

952 Sevda KOÇTAŞ Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

953 Seyfettin GÜN Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

954 Soner MAVİ Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

955 Dr. Şenay SEVENGÖR Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

956 Tuncay ÖZMEN Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

957 Yaşar YEŞLİYURT Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

958 Yılmaz ÜLKÜ Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

959 Yusuf GÜRBÜZ Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

960 Haluk EMİROĞLU Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

961 Tülin TEKER Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

962 Zeynep DEMİREL ATASAY Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

963 F. Hülya BİLGİÇ Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

964 Cengiz CANDAN Tarım Reformu Genel Müdürlüğü

965 Dr. Erol YALÇINKAYA Tarım Sigortaları Havuz İşletmesi AŞ. ( TARSİM )

966 Ertuğrul ÇELİK Tarım Sigortaları Havuz İşletmesi AŞ. ( TARSİM )

967 Fatih KOCA Tarım Sigortaları Havuz İşletmesi AŞ. ( TARSİM )

968 Necati İÇER Tarım Sigortaları Havuz İşletmesi AŞ. ( TARSİM )

969 Orhan SARITEPE Tarım Sigortaları Havuz İşletmesi AŞ. ( TARSİM )

970 Ümit DALAN Tarım Sigortaları Havuz İşletmesi AŞ. ( TARSİM )

971 Arzu DURAN Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu

972 Ersen ÇATAK Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu

973 Fatma ÖZYÖRÜK Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu

974 Hakan Efendi ÖZAT Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu

975 Kürşat YILMAZ Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu

976 Yıldız ÇİRLİ Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu


224

977 A. Haluk YAŞARER Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

978 Dr. Abdullah YILMAZ Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

979 Ahmet BUDAKLIER Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

980 Ahmet Yasin GÖKÇE Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

981 Alamettin BAYAV Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

982 Ayfer ŞAHİN Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

983 Ayfer YILDIRIM Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

984 Aynur BARAN Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

985 Dr. Aynur KARAHAN Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

986 Dr. Ayşe ÖZDEM Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

987 Dr. Ayşen ALAY VURAL Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

988 Cihat ÖZTÜRK Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

989 Derya ÜNAL Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

990 Dr. Emre EVLİCE Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

991 Erhan KALENDAR Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

992 Dr. Erkan TAÇBAŞ Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

993 Eser BORA Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

994 Esin DİLBİRLİĞİ Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

995 Esin TOPARLAK Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

996 Dr. Esin ÜNSALDI Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

997 Esra AKÇELİK Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

998 Dr. Evran DOĞAN Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü


225

999 Dr. Fatih TOSUN Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

1000 Gökhan KIZILCI Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

1001 Gönül GÜVENDİK Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

1002 Dr. Gülnur ÖZDEMİR Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

1003 Hakan SAÇTI Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

1004 Handan ERKAN ŞAHİN Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

1005 Dr. Hesna ÖZCAN Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

1006 Hüseyin AKYOL Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

1007 İhsan ÇETİN Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

1008 Dr. İlkem DEMİRKESEN MERT Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

1009 İsmail ARAS Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

1010 Dr. Kürşat ALKOYAK Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

1011 Mehmet SIĞIRCI Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

1012 Melek AKAY Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

1013 Merve ALTAN Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

1014 Muhammed GÖKALP Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

1015 Muharrem AKSUNGUR Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

1016 Muharrem SATILMIŞ Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

1017 Muharrem ŞİMŞEK Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

1018 Mustafa GEZİCİ Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

1019 Naciye ÇAKIR Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

1020 Nadir KARAKAŞ Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü


226

1021 Nilgün AKSUNGUR Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

1022 Nilgün ARIKAN Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

1023 Dr. O. Sedat SUBAŞI Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

1024 Onur AYVAZ Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

1025 Dr. Osman UYSAL Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

1026 Ömer Faruk KARAŞÖR Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

1027 Dr. Rahmi TAŞÇI Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

1028 Dr. Sebahattin KUTLU Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

1029 Dr. Serdar KAMANLI Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

1030 Dr. Serhan CANDEMİR Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

1031 Sevinç KARABAK Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

1032 Sinem GÜLER Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

1033 Solmaz ANAYURDU Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

1034 Dr. Suat KAYMAK Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

1035 Süveyla YILMAZ Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

1036 Şahin ÇAKIR Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

1037 Şenay BOYRAZ TOPALOĞLU Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

1038 Şeref TEPE Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

1039 Şule KÜÇÜKCOŞKUN Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

1040 Turgut ORMAN Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

1041 Ufuk KAYA Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

1042 Dr. Ünal ASAV Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü


227

1043 Dr. Yasemin DEMİR Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

1044 Yasemin SEYMAN Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

1045 Yılmaz BOZ Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

1046 Dr. Zerrin ÇELİK Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

1047 Zübeyde ALBAYRAM DOĞAN

Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

1048 Ayten SALANTUR Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

1049 Duygu BİROL Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

1050 Murat KÜÇÜKÇONGAR Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

1051 Demet BURUCU Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Müdürlüğü

1052 Eda AYGÖREN Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Müdürlüğü

1053 Dr. Fatma TOSUN Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Müdürlüğü

1054 Fatma Tuğba ÇÖTELİ Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Müdürlüğü

1055 Fatmagül CANİK Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Müdürlüğü

1056 Günay KAYA Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Müdürlüğü

1057 Dr. İlkay UÇUM Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Müdürlüğü

1058 İsa YILDIRIM Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Müdürlüğü

1059 Dr. Kemalettin TAŞDAN Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Müdürlüğü

1060 Koray DOĞU Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Müdürlüğü

1061 Melike ÖZCAN Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Müdürlüğü

1062 Mine HASDEMİR Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Müdürlüğü

1063 Muhammet DURMUŞ Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Müdürlüğü

1064 Peruze BOZER Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Müdürlüğü


228

1065 Seda DEMİRCAN Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Müdürlüğü

1066 Türkay BARS Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Müdürlüğü

1067 Uğur BAYRAM Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Müdürlüğü

1068 Dr. Umut GÜL Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Müdürlüğü

1069 Zarife Nihal GÜLAÇ Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Müdürlüğü

1070 Zehra Betül ÖZCAN Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Müdürlüğü

1071 Zehra ÇİÇEKGİL Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Müdürlüğü

1072 Zehra YEGÜL Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Müdürlüğü

1073 Dr. Zeliha YASAN ATASEVEN Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Müdürlüğü

1074 Dr. Zerrin ÖZKAN Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Müdürlüğü

1075 Zeynep KANAT Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Müdürlüğü

1076 Mehmet Cihad KAYA Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Müdürlüğü

1077 Dr. Gonca GÜL YAVUZ Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Müdürlüğü

1078 Cengiz SOLMAZ Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Müdürlüğü

1079 Ebru YAZICI Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Müdürlüğü

1080 Volkan BURUCU Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Müdürlüğü

1081 Ömer ŞENTÜRK Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Müdürlüğü

1082 Abdurrahim ÖZASLAN Tarımsal Kalkınma Vakfı

1083 Dr. Ahmet ANTALYALI Tarımsal Kalkınma Vakfı

1084 Ayhan KARAYAMA Tarımsal Kalkınma Vakfı

1085 Cemil USANMAZ Tarımsal Kalkınma Vakfı

1086 Dr. Durali KOÇAK Tarımsal Kalkınma Vakfı

1087 Enver ŞİMŞEK Tarımsal Kalkınma Vakfı

1088 Halil İbrahim EKREN Tarımsal Kalkınma Vakfı

1089 Hanifi AVCI Tarımsal Kalkınma Vakfı

1090 Mehmet TAŞAN Tarımsal Kalkınma Vakfı


229

1091 Muharrem SELÇUK Tarımsal Kalkınma Vakfı

1092 Ramazan ÇAKIR Tarımsal Kalkınma Vakfı

1093 Tuncer KALKAY Tarımsal Kalkınma Vakfı

1094 Yaşar KAVAK Tarımsal Kalkınma Vakfı

1095 Dr. Yunus BAYRAM Tarımsal Kalkınma Vakfı

1096 Ali ŞİMŞEK Tariş Zeytin-Zeytinyağı Tarım Satış Kooperatifleri Birliği

1097 Dr. Hakkı ÇETİN Tariş Zeytin-Zeytinyağı Tarım Satış Kooperatifleri Birliği

1098 Arzu TOKLUCU TARMAKBİR

1099 H. Ekinç ERGÜREŞ TARMAKBİR

1100 Selami İLERİ TARMAKBİR

1101 Emrah ERTEK Tarnet AŞ.- Tarım Kredi Kooperatifi

1102 İbrahim VELİ Tarnet AŞ.- Tarım Kredi Kooperatifi

1103 Mustafa ATALAR Tarnet AŞ.- Tarım Kredi Kooperatifi

1104 Doç. Dr. Mehmet ŞENER Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi

1105 Prof. Dr. Yasemin ORAMAN Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi

1106 Prof. Dr. Gülen ÖZDEMİR Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü

1107 Selim ÖZTÜRK Terme Süt Üreticileri Birliği

1108 Mehmet Nadir GÜNERİ Ticaret Bakanlığı

1109 M. Sıla ÜLTANIR Ticaret Bakanlığı Esnaf Sanatkârlar ve Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü

1110 Selçuk MERT Ticaret Bakanlığı Esnaf Sanatkârlar ve Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü

1111 Emre KIRICIOĞLU Ticaret Bakanlığı Helal Akreditasyon Kurumu

1112 Güner GENÇER Ticaret Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü

1113 N. Doğan GÜNER Ticaret Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü

1114 Burhan YÖRÜK Ticaret Bakanlığı İthalat Genel Müdürlüğü

1115 Bilal BELYURT Ticaret Bakanlığı Serbest Bölgeler Yurtdışı Yatırımlar ve Hizmetleri Genel Müdürlüğü

1116 Harun KALENCİ Ticaret Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı

1117 Ömer Faruk ÇAKIR Ticaret Bakanlığı Ticaret Araştırmaları Genel Müdürlüğü

1118 Ayşegül ULUHAN Ticaret Bakanlığı Ürün Güvenliği ve Denetimi Genel Müdürlüğü

1119 Tolgahan ALAVANT Ticaret Borsası - Antalya

1120 Ahmet TİRYAKİOĞLU Ticaret Borsası - Gaziantep

1121 Şahin BİLGİÇ Ticaret Borsası - Adana


230

1122 Ali ŞAHİN Ticaret Borsası - Denizli

1123 Ahmet Dursun YILMAZ Tiftik ve Yapağı Tarım Satış Kooperatifleri Birliği

1124 Ahmet YAVUZ Tiftik ve Yapağı Tarım Satış Kooperatifleri Birliği

1125 Ahmet ATALIK TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası

1126 Prof. Dr. Ahmet ÇOLAK TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası

1127 Ali İhsan İLHAN TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası

1128 Baki Remzi SUİÇMEZ TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası

1129 Fatma Meltem BÜYÜKYAVUZ TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası

1130 İbrahim ARICI TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası

1131 M. Bülent TORUNBALCI TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası

1132 Mehtap Ercan BİLGEN TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası

1133 Muhammet TEMEL TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası

1134 Murat ASLAN TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası

1135 Özden GÜNGÖR TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası

1136 Serdar KARACA TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası

1137 Vecdi KARACAOĞLU TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası

1138 Vuslat BEKTAŞ TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası

1139 İsmail Hakkı BÜCÜK Tohum Dağıtıcıları Alt Birliği, Türkiye Tohumcular Birliği

1140 Dr. Ayşe SAADET ARIKAN Tohum Sanayicileri ve Üreticileri Alt Birliği

1141 Doç. Dr. Hamit AYANOĞLU Tohum Sanayicileri ve Üreticileri Alt Birliği

1142 Nihal POYRAZ Tohum Sanayicileri ve Üreticileri Alt Birliği

1143 Dr. Nilgün SEZER AKMAN Tohum Sanayicileri ve Üreticileri Alt Birliği

1144 Dr. Elif BALCI Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkez Müdürlüğü

1145 Ali ERDEN Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Müdürlüğü

1146 Adem ÇİFTÇİ Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü

1147 Cüneyd ÇAKMAK Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü

1148 Esin TUNÇ Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü

1149 Hepşen NUMANOĞLU Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü

1150 Canan ULUS ÖĞÜTMEN Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü

1151 Çetin YILMAZ Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü

1152 Hatice ORAK Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü

1153 Mehmet TANRITANIR Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü

1154 Esen GÖKÇEK Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü

1155 Mehmet ERSÖZ Trakya Birlik

1156 Serkan ÇELİK Trakya Birlik


231

1157 Mehmet ALDEMİR TSBM

1158 Yiğit ŞAHİN TÜBİTAK

1159 Serkan TUNA TÜBİTAK

1160 Durmuş ERDURMUŞ Türk Ziraat Yüksek Mühendisleri Birliği

1161 Prof. Dr. Gürsel DELLAL Türk Ziraat Yüksek Mühendisleri Birliği

1162 Mustafa Asım MUTLU Türk Ziraat Yüksek Mühendisleri Birliği

1163 Nazmi CEYLAN Türk Ziraat Yüksek Mühendisleri Birliği

1164 Ali KURT Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı-TİKA

1165 Sami DUR Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı-TİKA

1166 Ahmet DEMİRCİ Türk Tarım Orman Sendikası

1167 Selim SARI Türk Tarım Orman Sendikası

1168 Prof. Dr. A. Kürşat AZKUR Türk Veteriner Hekimleri Birliği

1169 Abdulbaki ŞAHİN Türk Veteriner Hekimleri Birliği

1170 Prof. Dr. Ahmet GÜNER Türk Veteriner Hekimleri Birliği

1171 Cengiz TAŞ Türk Veteriner Hekimleri Birliği

1172 Prof. Dr. Duran BOLAT Türk Veteriner Hekimleri Birliği

1173 Dr. Ebru TONG Türk Veteriner Hekimleri Birliği

1174 H. Haluk AŞKAROĞLU Türk Veteriner Hekimleri Birliği

1175 Hayati DEMİREL Türk Veteriner Hekimleri Birliği

1176 Muhittin EYİMAYA Türk Veteriner Hekimleri Birliği

1177 Muhlis ATAY Türk Veteriner Hekimleri Birliği

1178 Prof. Dr. Mustafa ATASEVER Türk Veteriner Hekimleri Birliği

1179 Prof. Dr. Mustafa TAYAR Türk Veteriner Hekimleri Birliği

1180 Prof. Dr. Mustafa ULUDAĞ Türk Veteriner Hekimleri Birliği

1181 Sinan SAĞLAM Türk Veteriner Hekimleri Birliği

1182 Prof. Dr. Soner ALTUN Türk Veteriner Hekimleri Birliği

1183 Şaban AYDEMİR Türk Veteriner Hekimleri Birliği

1184 Tahir GONCAGÜL Türk Veteriner Hekimleri Birliği

1185 Türkan GÜMÜŞAY Türk Veteriner Hekimleri Birliği

1186 Yaşar ŞAHİN Türk Veteriner Hekimleri Birliği

1187 Cahit Coşkun ALTINOĞLU Türk Ziraat Yüksek Mühendisleri Birliği

1188 Celil ÇALIŞ Türk Ziraat Yüksek Mühendisleri Birliği

1189 Fehmi KİRAZ Türk Ziraat Yüksek Mühendisleri Birliği

1190 Ferhat ÖZBAŞ Türk Ziraat Yüksek Mühendisleri Birliği

1191 Fikri KAYA Türk Ziraat Yüksek Mühendisleri Birliği

1192 Numan Ertuğrul BABAROĞLU Türk Ziraat Yüksek Mühendisleri Birliği

1193 Dr. Yücel KEŞLİ Türk Ziraat Yüksek Mühendisleri Birliği


232

1194 Ahmet Aykut ŞÖHRET Türk-İş Konfederasyonu-Tarım İş Sendikası

1195 Ramazan GÜRBÜZ Türk-İş Konfederasyonu-Tarım İş Sendikası

1196 Alim TUTA Türkiye Arı Yetiştiricileri Merkez Birliği

1197 Refika GÜNALP Türkiye Arı Yetiştiricileri Merkez Birliği

1198 Suat MUSABEŞEOĞLU Türkiye Arı Yetiştiricileri Merkez Birliği

1199 Yücel SAYGI Türkiye Arı Yetiştiricileri Merkez Birliği

1200 Ziya ŞAHİN Türkiye Arı Yetiştiricileri Merkez Birliği

1201 Hüseyin SONGÜL Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası

1202 Hacı SELVİ Türkiye Damızlık Birliği

1203 İrfan GÜNDOĞDU Türkiye Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Merkez Birliği

1204 Vedat KOÇ Türkiye Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Merkez Birliği

1205 Veysel ÖREN Türkiye Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Merkez Birliği

1206 H. Ahmet KIRLIOĞLU Türkiye Damızlık Sığır Yetiştiricileri Merkez Birliği

1207 Hasan Hüseyin ÖZDEMİR Türkiye Damızlık Sığır Yetiştiricileri Merkez Birliği

1208 İbrahim KARAKOYUNLU Türkiye Damızlık Sığır Yetiştiricileri Merkez Birliği

1209 Kamil ÖZCAN Türkiye Damızlık Sığır Yetiştiricileri Merkez Birliği

1210 Mehmet Sedat GÜNGÖR Türkiye Damızlık Sığır Yetiştiricileri Merkez Birliği

1211 Onur YİĞİT Türkiye Damızlık Sığır Yetiştiricileri Merkez Birliği

1212 Saadet OCAKLI Türkiye Damızlık Sığır Yetiştiricileri Merkez Birliği

1213 Serhat GÜNDÜZ Türkiye Damızlık Sığır Yetiştiricileri Merkez Birliği

1214 Serhat VAYISOĞLU Türkiye Damızlık Sığır Yetiştiricileri Merkez Birliği

1215 Tuncay AYTIN Türkiye Damızlık Sığır Yetiştiricileri Merkez Birliği

1216 Yılmaz KAYA Türkiye Damızlık Sığır Yetiştiricileri Merkez Birliği

1217 Yunus BAYDAR Türkiye Damızlık Sığır Yetiştiricileri Merkez Birliği

1218 Ecem DEMİRHAN Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV)

1219 Halil AGAH Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV)


233

1220 Fahri SOMUNCU Türkiye Enerji Stratejileri ve Politikaları Araştırma Merkezi (TESPAM)

1221 Mehmet Aytaç KENAR Türkiye Enerji Stratejileri ve Politikaları Araştırma Merkezi (TESPAM)

1222 Neşat GÜNDOĞDU Türkiye Enerji Stratejileri ve Politikaları Araştırma Merkezi (TESPAM)

1223 Prof. Dr. Engin KINACI Türkiye Erozyonla Mücadele Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı-TEMA

1224 Dr. Hikmet ÖZTÜRK Türkiye Erozyonla Mücadele Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı-TEMA

1225 Prof. Dr. Murat ALTIN Türkiye Erozyonla Mücadele Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı-TEMA

1226 Tanfer DİNLER Türkiye Erozyonla Mücadele Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı-TEMA

1227 İlknur MENLİK Türkiye Gıda ve İçecek Sanayii Dernekleri Federasyonu (TGDF)

1228 Kıvanç YARANGÜMELİ Türkiye Gıda ve İçecek Sanayii Dernekleri Federasyonu (TGDF)

1229 Nebahat ÇAKAR Türkiye Gıda ve İçecek Sanayii Dernekleri Federasyonu (TGDF)

1230 Arap DİRİ Türkiye İstatistik Kurumu ( TÜİK )

1231 Arzu YETİK Türkiye İstatistik Kurumu ( TÜİK )

1232 Aysun SELEZ Türkiye İstatistik Kurumu ( TÜİK )

1233 İlkay DEMİRSOY Türkiye İstatistik Kurumu ( TÜİK )

1234 Mehmet Emre UĞUR Türkiye İstatistik Kurumu ( TÜİK )

1235 Nihal ERTÜRK Türkiye İstatistik Kurumu ( TÜİK )

1236 A. Kutay YUSUFOĞLU Türkiye Jokey Kulübü

1237 Recep GÜR Türkiye Kasaplar Besiciler Et ve Et Ürünleri Esnaf ve Sanatkârları Federasyonu

1238 Adnan GÜLTEK Türkiye Kırmızı Et Üreticileri Merkez Birliği

1239 Ercan Aras Türkiye Kırmızı Et Üreticileri Merkez Birliği

1240 Murat DEĞER Türkiye Kırmızı Et Üreticileri Merkez Birliği

1241 Şahin GÜNEŞER Türkiye Kırmızı Et Üreticileri Merkez Birliği

1242 Zekiye ASLAN AYDEMİR Türkiye Kırmızı Et Üreticileri Merkez Birliği

1243 Yücel SEVİNÇ Türkiye Mermer Doğaltaş ve Makinaları Üreticileri Birliği

1244 Dilaver ARSLAN Türkiye Milli Botanik Bahçesi Müdürlüğü

1245 Ali KOYAK Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği

1246 Ertunç İŞBAY Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği

1247 İsmail KOCAMAN Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği

1248 Ömer ZEYDAN Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği


234

1249 Özer MERTLİ Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği

1250 R. Kayhan ÜNAL Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği

1251 Türker ATEŞ Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği

1252 Yakup PEKER Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği

1253 Yiğİt ATEŞ Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği

1254 Göksel KORKMAZ Türkiye Orman Ürünleri Sanayicileri ve İş adamları Derneği (TORİD)

1255 Erdem KAPLANTürkiye Ormancılık Kooperatifleri Merkez Birliği ( OR-KOOP )

1256 Ünal ÖRNEKTürkiye Ormancılık Kooperatifleri Merkez Birliği ( OR-KOOP )

1257 Dr. Salih ÇALI Türkiye Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD)

1258 Uzay ŞENTÜRK Türkiye Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD)

1259 Yasemin TATAR Türkiye Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD)

1260 Günhan AKTAN Türkiye Seyahat Acentaları Birliği

1261 Burcu YAZICI Türkiye Su Enstitüsü Başkanlığı

1262 Çiğdem KUŞ Türkiye Su Enstitüsü Başkanlığı

1263 Füsun GÖKOĞLU Türkiye Su Enstitüsü Başkanlığı

1264 Nuray AKALIN Türkiye Su Enstitüsü Başkanlığı

1265 Tuğba EVRİM MADEN Türkiye Su Enstitüsü Başkanlığı

1266 A. Halis UYSAL Türkiye Sulama Kooperatifleri Merkez Birliği

1267 Bünyamin YILDIZ Türkiye Sulama Kooperatifleri Merkez Birliği

1268 Hatice ÜNAL Türkiye Süs Bitkileri Birliği

1269 Ali ÖZGEHAN Türkiye Süt Üreticileri Merkez Birliği

1270 Atilla METİN Türkiye Süt Üreticileri Merkez Birliği

1271 Cihat ŞİMŞEK Türkiye Süt Üreticileri Merkez Birliği

1272 Şaban CETİZLİ Türkiye Süt Üreticileri Merkez Birliği

1273 Kahraman ARLI Türkiye Süt Üreticileri Merkez Birliği

1274 Dr. Ayşegül İLİKER Türkiye Tabiatını Koruma Derneği

1275 Yunus ENSARİ Türkiye Tabiatını Koruma Derneği

1276 Amine GÖLBAŞI Türkiye Tohumcular Birliği

1277 Ayhan IŞIK Türkiye Tohumcular Birliği

1278 Buket SAKMANLI Türkiye Tohumcular Birliği

1279 Burak TURGUT Türkiye Tohumcular Birliği

1280 Bülent GÜÇLÜOĞLU Türkiye Tohumcular Birliği


235

1281 Ebru ERKAN Türkiye Tohumcular Birliği

1282 Galip Umut ÖZDİL Türkiye Tohumcular Birliği

1283 Gülay ÇALIŞKAN Türkiye Tohumcular Birliği

1284 H. Ömer GÜLER Türkiye Tohumcular Birliği

1285 Harun GÖK Türkiye Tohumcular Birliği

1286 Dr. İ. Aydın ATASAYAR Türkiye Tohumcular Birliği

1287 Mehmet Ali SAĞIR Türkiye Tohumcular Birliği

1288 Mehmet BAYRAM Türkiye Tohumcular Birliği

1289 Muammer VARLIK Türkiye Tohumcular Birliği

1290 Muhteşem TORUN Türkiye Tohumcular Birliği

1291 Mustafa KANLI Türkiye Tohumcular Birliği

1292 Muzaffer IŞIK Türkiye Tohumcular Birliği

1293 Ökkeş YILDIRIM Türkiye Tohumcular Birliği

1294 Özkan İNCİ Türkiye Tohumcular Birliği

1295 Özlem BOY Türkiye Tohumcular Birliği

1296 Sultan ÇETİN Türkiye Tohumcular Birliği

1297 Yıldıray GENÇER Türkiye Tohumcular Birliği

1298 Dr. Kenan YALVAÇ Türkiye Tohumculuk Endüstrisi Derneği

1299 Şükrü Turgay KOP Türkiye Yarış Atı Yetiştiricileri ve Sahipleri Derneği

1300 Kamile SAVAŞ Türkiye Yem Sanayicileri Birliği (TÜRKİYEMBİR)

1301 M. Ülkü KARAKUŞ Türkiye Yem Sanayicileri Birliği (TÜRKİYEMBİR)

1302 Adem ERTAŞ Türkiye Ziraat Odaları Birliği

1303 Ali Şener BAYRAKTAR Türkiye Ziraat Odaları Birliği

1304 Arif DEMİRKAN Türkiye Ziraat Odaları Birliği

1305 Aysun ÇİLİNGİROĞLU Türkiye Ziraat Odaları Birliği

1306 Bülent UYANIK Türkiye Ziraat Odaları Birliği

1307 Fatma GÜNDÜZ Türkiye Ziraat Odaları Birliği

1308 Hatice ÇAKIR Türkiye Ziraat Odaları Birliği

1309 Hüsnü EGE Türkiye Ziraat Odaları Birliği

1310 Levent GENÇ Türkiye Ziraat Odaları Birliği

1311 M. Akın DOĞAN Türkiye Ziraat Odaları Birliği

1312 Dr. M. Fethi GÜVEN Türkiye Ziraat Odaları Birliği

1313 Mehmet GÜLEÇ Türkiye Ziraat Odaları Birliği

1314 Metin TÜRKYILMAZ Türkiye Ziraat Odaları Birliği

1315 Muhsin GÜMÜŞ Türkiye Ziraat Odaları Birliği

1316 Neşe TEZER Türkiye Ziraat Odaları Birliği


236

1317 Ramazan İRİBOY Türkiye Ziraat Odaları Birliği

1318 Sezer ATSAN Türkiye Ziraat Odaları Birliği

1319 Sibel ŞERİFOĞLU Türkiye Ziraat Odaları Birliği

1320 Savaş SEYHAN Tütün Eksperleri Derneği

1321 Servet YAPRAK Tütün Eksperleri Derneği

1322 Necmettin TEKDEMİR Tütün ve Alkol Dairesi Başkanlığı

1323 Refik YEL Tütün ve Alkol Dairesi Başkanlığı

1324 Doç. Dr. Sertaç DOKUZLU Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü

1325 Zeynep Tuğba BURKAN Ulusal Gıda Referans Laboratuvar Müdürlüğü

1326 Mehmet Celalettin AKÇA Ulusal Ahşap Birliği

1327 Oğuzhan CİVELEKOĞLU Ulusal Çay Konseyi

1328 Sebahattin ARSLANTÜRK Ulusal Fındık Konseyi

1329 Ziver KAHRAMAN Ulusal Fındık Konseyi

1330 İsmail ÖZKAN Ulusal Hububat Konseyi

1331 Ahmet HACIİNCE Ulusal Kırmızı Et Konseyi

1332 Ahmet EYÜPOĞLU Ulusal Pamuk Konseyi

1333 Fuat TANMAN Ulusal Pamuk Konseyi

1334 Prof. Dr. Ünal EVCİM Ulusal Pamuk Konseyi

1335 Kemal KAÇMAZ Ulusal Turunçgil Konseyi

1336 Prof. Dr. Okan ÖZKAYA Ulusal Turunçgil Konseyi

1337 Canel BAŞER Ulusal Turunçgil Konseyi

1338 Ferhat Çağla YÜREKLİ Ulusal Zeytin-Zeytinyağı Konseyi

1339 Dr. Engin ÜNAY Uluslararası Hayvancılık Araştırma ve Eğitim Merkez Müdürlüğü

1340 Bülent SEZER Uluslararası Tarımsal Eğitim Merkezi Müdürlüğü

1341 Selman EREN Uluslararası Tarımsal Eğitim Merkezi Müdürlüğü

1342 İsmail SAYLAM Üretici

1343 Ali HOMURLU Üretici-Adana

1344 Burak KARABUCAK Üretici-Adana

1345 İhsan BEYARSLAN Üretici-Adana

1346 Yunus DUMAN Üretici-Ağrı

1347 Kasım BÖLER Üretici-Gaziantep

1348 Emre GÖKTAŞ Vakıf Katılım Bankası

1349 Osman YAĞCI Vakıf Katılım Bankası

1350 Recep ACAR Vakıf Katılım Bankası


237

1351 Prof. Dr. Fazıl ŞEN Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi

1352 Dr. Öğr. Üyesi Cengiz ERKAN Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi

Zootekni Bölümü

1353 Dr. Cevdet YARALI Veteriner Kontrol Merkez Araştırma Enstitüsü

1354 Dr. Erdem DANYER Veteriner Kontrol Merkez Araştırma Enstitüsü

1355 Musa ARIK Veteriner Sağlık Ürünleri Sanayicileri Derneği

1356 Ahmet VURAL WWF- Türkiye Dünya Doğayı Koruma Vakfı

1357 Ercan SÜTLÜ WWF- Türkiye Dünya Doğayı Koruma Vakfı

1358 Mustafa Önder ERSİN WWF- Türkiye Dünya Doğayı Koruma Vakfı

1359 Muhammed Seyfettin ULUSOY Yeşil Türkiye Ormancılar Derneği

1360 Mustafa ÇETİN Yeşil Türkiye Ormancılar Derneği

1361 Şaban ÇETİNER Yeşil Türkiye Ormancılar Derneği

1362 Prof. Dr. Mehmet ÇAKMAKÇI Yıldız Teknik Üniversitesi

1363 Prof. Dr. Meral UZUNÖZ Yıldız Teknik Üniversitesi

1364 Prof. Dr. Mustafa VAR Yıldız Teknik Üniversitesi

1365 Dr. Hüseyin SUNGUR Yumurta Üreticileri Merkez Birliği (YUM-BİR)

1366 Dr. Hüseyin VELİOĞLU Yumurta Üreticileri Merkez Birliği (YUM-BİR)

1367 İbrahim AFYON Yumurta Üreticileri Merkez Birliği (YUM-BİR)

1368 Dr. Sait ERTÜRK Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü

1369 Dr. Murat KANTARCI Zirai Mücadele İlaçları Üreticileri Derneği (ZİMİD)

1370 Dr. Burcu HAMLECİ Zirai Mücadele İlaçları Üreticileri Derneği (ZİMİD)

NOTLAR:.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

NOTLAR:.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

NOTLAR:.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ISBN

: 978-605-7599-0

8-7

T.C. TARIM VE ORMAN BAKANLIĞIÜniversiteler Mah. Dumlupınar BulvarıNo: 161 06800 Çankaya/ANKARA0312 287 33 60 (PBX)

III. TARIM

ORM

AN

ŞÛRA

SI18-21 K

ASIM

2019 ŞÛRA KİTABI

18-21 KASIM 2019ANKARA


III . TA RIM O RMA ŞÛRA KİTABI N ŞÛR ASI

Documents