II svetski rat 1939-1941

II svetski rat 1939-1941

Sile Osovine i Trojni pakt

• Ambicije Nemačke, Italije i Japana da u svetu uspostave novi poredak dovele su do sklapanja vojnog savezništva

• Nemačka i Japan su 1936.god. sklopile Antikominterna pakt, kojem se 1937.god. priključila i Italija, čime je formiran savez sila Osovine

• 1940.god. ove sile su učvrstile savezništvo sklapanjem vojnog saveza, koji je poznat kao Trojni pakt

I faza 1939-1941

• U martu 1939.god. Hitler je otkazao pakt o nenapadanju sa Poljskom i zatražio grad Dancig (Gdanjsk), koji je bio pod upravom Društva naroda

• Britanija i Francuska su garantovale odbranu Poljske, tako da je Nemačkoj postalo jasno da je rat neizbežan i vojne pripreme su počele u proleće 1939.god.

• Nemačka je napala Poljsku u ranu zoru 1.septembra 1939.god.

• Britanija i Francuska su 3.septembra objavile rat Nemačkoj, ali nisu Poljskoj uputile vojnu pomoć. Time je rat dobio karakter svetskog.

• Tehnički opremljenije nemačke trupe su u munjevitom ratu (blitz krieg) za manje od mesec dana okupirale Poljsku.

• Nemački stručnjaci su ustanovili da se, imajući u vidu nemački nedostatak nafte i drugih strateških sirovina, pobeda može ostvariti jedino munjevitim ratom, uz masovnu upotrebu tenkova, mehanizovanih jedinica i avijacije

• Za to vreme na zapadu je vladalo zatišje, period tzv.”lažnog rata”.

• Polovinom septembra, na osnovu sporazuma Ribentrop-Molotov, Crvena armija je okupirala delove Poljske i pripojila ih Belorusiji i Ukrajini

• Krajem 1939.god. SSSR je napao Finsku, nakon što su Finci odbili da predaju teritorije severno od Lenjingrada. Taj rat poznat je i kao “zimski rat”, Finska vojska je kapitulirala tek u proleće 1940.god.

• U leto 1940.god. SSSR je anektirao Letoniju, Estoniju i Litvaniju, a od delova Besarabije i Bukovine (u sastavu Rumunije) formirana je Moldavija, tako su granice SSSR-a bile slične granicama carske Rusije

• Zimski rat je zapadnim saveznicima skrenuo pažnju na Skandinaviju, počeli su da prave planove o blokadi nemačkog snabdevanja gvoždjem iz Švedske

• Uznemiren takvim planovima, Hitler je naredio da se naprave planovi za invaziju Danske i Norveške

• Osim toga, norveške luke su imale veliki značaj za planirane napade na Britaniju i kontrolu Atlantika

• Napad je usledio početkom aprila 1940.god. Danska je kapitulirala bez otpora, a Norveška je kapitulurala u junu 1940.god., uprkos britanske pomoći

• Vodja norveških nacista Vidkun Kvisling postao je predsednik marionetske vlade, a njegovo prezime postalo je sinonim za kolaboraciju

• Vidkun Kvisling (1887-1945)

• 10.maja 1940.god. počela je velika nemačka ofanziva na zapadu, napadom na Holandiju, Belgiju i Francusku

• Nemci su zaobišli francusku Mažino-liniju i preko Belgije prodrli u Francusku

• Holandija je nakon teškog bombardovanja Roterdama odmah kapitulirala, a ubrzo i Belgija

Vinston Čerčil (1874-1965)

• Novu vladu u Britaniji je tada formirao Vinston Čerčil, odlučni protivnik fašizma

• U svom prvom govoru kao britanski premijer narodu je obećao samo “krv, znoj i suze.”

• Čerčil je u Francusku uputio pojačanja, ali uprkos tome nemački tenkovi su izbili na Lamanš

• Savezničke trupe bile su opkoljene u luci Denkerk

• U nekoliko dana preko 300.000 britanskih i francuskih vojnika evakuisano je brodovima iz Denkerka u Englesku, jedna od najspektakularnijih akcija te vrste u istoriji

Evakuacija iz Denkerka

• Osvajanje Denkerka je Nemcima omogućilo da nesmetano napreduju prema jugu Francuske

• Francuska je kapitulirala 22.juna 1940.god. • Severni i zapadni deo Francuske stavljen je pod

nemačku okupaciju, nekoliko luka u južnoj Francuskoj pripalo je Italiji

• Ostatak Francuske kontrolisala je vlada maršala Petena, sa centrom u gradu Višiju (Višijevska Francuska), koja je saradjivala sa Nemcima

• Peten je kontrolisao i francusku flotu i francuske kolonije

• Filip Peten (1856-1951)

• Proslavio se odbranom Verdena 1916.god.

• Smrtna kazna posle rata preinačena je u doživotnu robiju

• Sa kapitulacijom se nije složio general Šarl de Gol, koji je izbegao u London i stvorio pokret “Slobodna Francuska”

• On je organizovao pokret otpora nemačkoj okupaciji, kojem su se priključile i brojne kolonijalne trupe

• Šarl de Gol (1890-1970)

• Bio je zagovornik modernizacije vojne doktrine, u kojoj bi prednost dobile oklopne i vazduhoplovne snage

• Bio je predsednik Francuske ( 1958-1969)

Francuska kapitulacija, Kompjenj, 22.jun 1940

• Nakon kapitulacije Francuske jedini protivnik Nemačke ostala je Britanija.

• Hitler je planirao invaziju na Britaniju (Operacija Morski lav), ali je preduslov za invaziju bila vazdušna nadmoć, odnosno eliminacija britanskog vazduhoplovstva (Royal Air Force-RAF)

• U tom cilju u leto 1940.god. Nemačka je pokrenula veliku vazdušnu ofanzivu na Britaniju, poznata kao “Bitka za Britaniju”

Britanski lovački avion Spitfajer

• Nakon nekoliko meseci teških borbi Britanci su primorali Hitlera da odustane od invazije

• Pobedu u ovoj bici Britanci su dugovali kvalitetu svojih pilota i lovačke avijacije, ali i upotrebi radara

• Juna 1940.god. italijanske trupe su napale Britance u severnoj Africi, ali su pretrpeli težak poraz, pa je Hitler početkom 1941.god. poslao “Afrički korpus” na čelu sa generalom Ervinom Romelom

• Cilj zajedničke nemačko-italijanske ofanzive bio je potiskivanje Britanaca i zauzimanje Sueckog kanala

• Ervin Romel (1891-1944)

• Poznat kao “pustinjska lisica”