This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
حل ای راه ای سامانهه بندی گزینه مدلی برای امکان سنجی و اولویت های معماری اطالعات سازمانی گذار پروژه در تدوین برنامه
چکیدهشده است و کمتر از مدل برای انجام آن استفاده در گذشته حلها بعنوان گامی در زیستچرخ سنتی تولید سامانه های اطالعاتی فعالیت کهنی است که ی راه امکان سنج
دار در گام گـذار تهیـه صـورت اولویـت امروزه با گسترش انجام مطالعات معماری .اند پرداخته آن مثالً اقتصادی ،این زمینه هم تنها به یک وجه موجود در افزارهای نرمدر این مقاله مدلی سه وجهی در ابعاد اقتصادی، فنی و اجرائی براساس مدلهای خطی امتیازدهی بـرای ایـن . نیاز به این امکان سنجی دارد ،های پیشنهادی هم سامانه
.ت قرار گرفته اسکار پیشنهاد شده که ثمره بخشی آن در دو پروژه عملی مورد ارزیابی
مقدمه نادقیق و در مـواردی ،مدل سازی دون کاالی منطقی نرم افزاری با ابعاد امکان سنجی متعدد اجرای آن ب در تولید که است فعالیت مهندسی مورد نیازی ،گزینه سنجی روابـط چندگانـه سازی غیرخطی براساس مدل امکان ،پس از کسب نتایج آماری موارد مختلف می شود و های سنجیده با مدلسازی خطی آغاز مدلسازی. ناممکن است
. نوآوری و اثربخشی آن قابل استدالل استی خطی اما ابعاد امکان سنجی آن متعدد و در موارد،مدل پیشنهادی این مقاله. فراهم می گرددها بین مولفه
معیارهای امکان سنجیشـاخص هـای کمّـی و :کنـیم مـی در هفت گروه معیار زیر دسته بنـدی پیشنهادیسنجی در مدل معیارهای امکان ) اقتصادی، فنی، اجرائی (مستقل از نوع امکان سنجی
کیفی، شاخص های مالی، شاخص های محیطی، شاخص های مدیریت خطر، شاخص های زمانی، شاخص های اولویتی و شاخص های پیشینه ای برای هفت گـروه معیـار :پیشنهاد می گردندر مذکور، سی و دو صفت یا شاخص با توزیع طبقاتی زی
ی، درجه درجه پیش نیاز، درجه پیچیدگی: شامل یازده معیار با عناوین زیر) Q2M: Quality & Quantities Metrics(های کمی و کیفی معیارهای گروه شاخص-1توان جذب سـازمانی، تناسـب بـا خـدمات موجـود، ، سطح خودکاری مورد نیاز، درجه حمایت از تابع هدف ، درجه نیاز سازمان ، نقش در هوشمندسازی گزینه سازی،
.صرفه اقتصادیتناسب و رضایت کاربری، گهداری، هزینه راهبـری، هزینـه هزینه نهزینه تولید، قیمت خرید، :شامل شش معیار با عناوین زیر) FM: Financial Metrics( معیارهای گروه شاخص های مالی-2
.های سازمان افزاری قابلیت، افزاری های زنده قابلیت، میـزان خطـر بکـارگیری ، میزان خطر تولید :ر با عناوین زیرشامل چهار معیا)RMM: Risk Management Metrics( معیارهای گروه شاخص های مدیریت خطر-4
.میزان خطر نگهداری، )خرید(میزان خطر تهیه .عمر مفید، مدت تقویمی تهیه، مدیریت تقویمی تولید :شامل سه معیار با عناوین زیر) TM: Time Metrics( معیارهای گروه شاخص های زمانی-5 .اولویت کارشناسی، امتیاز اولویت سنجی :شامل دو معیار با عناوین زیر) PM: Priority Metrics( معیارهای گروه شاخص های اولویتی-6 .پیشینه بکارگیری خارجی، پیشینه بکارگیری داخلی :شامل دو معیار با عناوین زیر)HM: Historical Metrics( معیارهای گروه شاخص های پیشینه ای-7
سنجیگروه بندی معیارها در ابعاد امکان
نمائیم تا بـر اسـاس آن و دو معیار فوق را در قالب این سه طبقه به شرح زیر درج می واجرائی، سی برای تدقیق سه بعد امکان سنجی برگزیده شده یعنی ابعاد اقتصادی، فنی .ویژگیهای هر بعد در گزینش معیارها بوده استمعیار این دسته بندی ماهیت هر بعد امکان سنجی یا غالب بودن . بتوانیم عمل امکان سنجی را انجام دهیم
برای این بعد امکان سنجی یازده معیار شامل پنج شاخص مالی، سه شاخص زمانی و سـه ): EF: Economical Feasibility Study( معیارهای امکان سنجی اقتصادی-1 هزینـه نگهـداری ، )Bp: Buy's Price(قیمـت خریـد ، )PC: Product Cost(هزینـه تولیـد :شاخص کمی و کیفی با عنـاوین زیـر در نظـر گرفتـه شـده اسـت
)MC: Maintenance Cost( ، هزینـه آمـوزش)TC: Training Cost( ، هزینـه شـالوده سـازی)IC: Infrastructure Cost( ، مـدت تقـویمی تولیـد )PCD: Production Calender Duration( ، مدت تقویمی تهیه)BCD: Buy's Calendar Duration( ، عمر مفید)LV: Life Value( ، درجه نیاز
Degree( ، اولویت کارشناسی)EP: Expert Priority .( برای این بعد امکان سنجی نه معیار شامل چهار شـاخص کمـی و کیفـی، دو ): OF: Operational Feasibility Study)(عملیاتی(ائی معیارهای امکان سنجی اجر -3
، )PD: Prerequizite Degree(درجـه پـیش نیـازی :شاخص مدیریت خطر، دو شاخص پیشینه ای و یک شاخص مالی با عناوین زیر در نظر گرفتـه شـده اسـت US: Users(رضایت کاربران ، )SC: Service Consistency(تناسب با خدمات موجود ، )GSD: Goals Support Degree( تابع هدف درجه حمایت از
مدل تجمیعی امکان سنجی گزینه ها اجد میزان کمینه شرایط باشند به همین دلیـل گزینـه هـا ابتـدا گزینه هائی خواهند بود که از هر سه بعد اقتصادی، فنی و اجرائی و ، گزینه های راه حل چون در این مدل
شوند و مجموعه منتخب به لحاظ قابل تولید و تهیه بودن امکان سنجی فنی می گردند و مجموعه ای از گزینـه هـا کـه واجـد هـر دو خصیـصه امکان سنجی اقتصادی می های منتخـب براسـاس بیـشترین اولویت نهائی گزینه . ند تا صورت گزینه های ممکن استخراج شوند اقتصادی و فنی هستند در مرحله سوم، امکان سنجی عملیاتی می گرد
ها، بر همین اساس آنها مرتب و پیشنهاد امتیاز که از جمع امتیاز از هر مرحله امکان سنجی با امتیاز معادل رتبه حاصل می شود به دست می آید که در صورت نهائی گزینه . خواهند شد
RAF=30-[INT (EF/5)* INT (TF/5)* INT (OF/10)* (EF+ TF+ OF)]1 بندی امکان سنجی گزینه هاه فرمول رتب 1) RAF: Rank of Alternatives
سازی تـابع هـدف و رعایـت براساس کمینه یا بیشینه مدل ریاضی بهینه سازی که . امکان سنجی براساس نیازهای گزینه ها و امکانات خواهنده گزینه ها صورت می پذیرد ) LP: Linear Programming( با توجه به خطی یا غیرخطی بودن تابع هدف با الگوهای برنامه ریزی خطی،طراحی می گردند) در قالب نامعادالت ریاضی(محدودیت ها
) به کمک بسته های نـرم افـزاری (قابل حل و از طریق محاسبات ریاضی ) Simplex(س با روشهای نظیر سیمپلک) DP: Dynamic Programming(یا برنامه ریزی پویا بـسیاری تولید این مدلها و انجام این محاسبات نیاز به اطالعات دقیق از محیط بهینه سـازی دارد کـه در . منجر به ارائه گزینه های راه حل در فضای حل مسئله می شوند
عمل امکان سنجی را از بعـد اقتـصادی و بـا پارامترهـای اقتـصاد کـالن انجـام COMFAR از سوئی دیگر نرم افزارهائی نظیر .رند ندا در دسترس پژوهشگران قرار ها پروژه با توجه به عدم دقت شاخص هـای در دسـترس اقتـصاد کـالن، چنـدان SOSTACدهند که تنها یکی از ابعاد امکان سنجی است و استفاده از مدلهای راهبردی نظیر می
. نیستثمربخش اسـت یعنـی هنجـار امکانـات 1 واجد یک رخداد به عنوان هنجار امکانـات ، در هر سه وجه اقتصادی، فنی و اجرائی به ازای سازمان مجری پیشنهادی مدل امکان سنجی اما
یعنـی شناسـه نیازهـای اقتـصادی، فنـی و اجرائـی مقایـسه 2سه نیـاز اقتصادی، فنی و اجرائی سازمان که در ازای هر گزینه با رخدادهای معادل پروژه ای آن با عنوان شنا . هائی که نیازهای اقتصادی، فنی و اجرائی آنها توسط امکانات سازمانی قابل برآورد باشد در چارچوب گزینـه هـای نهـائی امکـان سـنجی قـرار مـی گیرنـد گردد، گزینه می
در گام بعدی به توصیف صفات این موجودیت ها یعنی شناسه هـای نیازهـای اقتـصادی، فنـی و . امتیاز خواهند بود تر واجد امتیاز بیشتری در این مجموعه های اولی گزینه . اجرائی گزینه ها و هنجارهای امکانات اقتصادی، فنی و اجرائی سازمان مجری می پردازیم
گروه شاخص های محیطی گروه شاخص های کمی و کیفیریت گروه شاخص های مدی
خطرگروه شاخص های اولویتی
معیارها
تعاریفدرجه درجه پیچیدگی
سازی گزینهنقش در
هوشمندسازیسطح خودکار سازی مورد نیاز
توان جذب سازمانی
قابلیت های سخت افزاری
قابلیتهای نرم افزاری
قابلیت های زنده افزاری
قابلیت های سازمان افزاری
میزان خطر تولید
میزان خطر تهیه
اولویت کارشناسی
یار معیف
تعر
نشانه میزان پیچیدگی یک
با است که گزینه گزینه -5ضریب
دارای هایپیچیدگی کمتر را
دراولویت قرار .می دهد
نشان دهنده تعداد گزینه هایی است که از این گزینه .حاصل می شوند
نشانه میزان ارزش در هوشمند گزینه
.سازی می باشد
ح نشان دهنده سطخودکارسازی مورد
.نیاز می باشد
نشان دهنده توان سازمان در جهت
جذب گزینه مورد .نظر می باشد
نشان دهنده قابلیت سخت ابزارهای مورد
نیاز جهت برپائی . گزینه ها می باشد
نشان دهنده قابلیت نرم ابزار مورد نیاز جهت استفاده در وب
سایت یا پورتال .می باشد
قابلیت نشان دهندهابزارها درفناوری زنده
اطالعات می باشد یا به عبارتی میانگین سطح سواد برفناوری اطالعات
. می باشد
نشان دهنده جایگاه فاوا در
.سازمان می باشد
و خطرمحتملمتصور درشرایط تهیه گزینه نرم افزاری از طریق
تولید
و خطرمحتملمتصور درشرایط تهیه گزینه نرم
طریق افزاری از خرید
ارزش دهنده نشانهای گزینه راه حل
از بعد سطح فناوری مصرفی و
و اهمیت کیفت ارائه خدمات قابل
.باشد آن می
مّیل ک
مد
حاصلجمع وزنهای تعیین کننده
پیچیدگی پس از اعمال ضرایب
تقسیم بر مجموع ضرایب
مقادیر وزنی با توجه به درخت گزینه ها حاصل
.شده است
مل مقدار عاهوشمند سازی با
توجه به گزینه های بی تاثیر تا
خیلی زیاد با 5 الی 1وزنهای
.بدست آمده است
سطح خودکار سازی مورد نیاز با توجه به
عامل های بدوی، معمولی، خوب،
پیشرفته، پوشا و جامع 6 الی 1با وزنهای
.بدست آمده است
توان جذب سازمانی با توجه به عامل
های ،متوسط، کم،معمولی
خوب،زیاد و عالی با 6الی1های وزن
.بدست آمده است
قابلیت های سخت ابزاری با توجه به عاملهای برون،درون سازمانی
شبکه ای و اینترانتی و 1اکسترانتی با وزن های
. بدست آمده است5الی
قابلیت های نرم ابزاری با توجه به
عاملهای وب سایت و پرتال با وزن
ب های به ترتی بدست آمده 2و1
.است
این قابلیت با توجه به عامل های سواد رایانه
ای، شبکه ای و اینترنتی بدست 3و2با وزنهای او .آمده است
این قابلیت با توجه به عاملهای نهفته، مرکزرایانه، شبکه، واحد فاوا ومدیریت منابع
اطالعات با 5 الی 1وزن های
.بدست آمده است
احتمال وقوع اثرخطر* خطر
احتمال وقوع اثرخطر* خطر
مقدار این عامل با توجه به گزینه
های کم تا خیلی 1زیاد با وزنهای
بدست آمده 4الی .است
نی وز
دیرمقا
ی معان
این مقدار میزان پیچیدگی یک
گزینه را مشخص .می کند
این مقدار پیش زینه ای نیازهای گ
یک گزینه را .مشخص می نماید
1: بی تاثیر 2: کم
3: معمولی 4: زیاد
5: خیلی زیاد
1: بدوی 2: معمولی 3: خوب
4: پیشرفته 5: پوشا 6: جمع
1: کم 2: معمولی 3: متوسط 4: خوب 5: زیاد 6: عالی
1:برون سازمانی 2:درون سازمانی
3:شبکه ای 4: اینترنتی
5:اکسترانتی
1: وب سایت 2: الپرت
1:سواد رایانه ای 2: سوادشبکه ای 3:سواداینترنتی
1: نهفته 2: مرکزرایانه 3: مرکزشبکه 4: واحدفاوا
مدیریت منابع 5: اطالعات
نشانه احتمال وقوع خطر و اثر
خطر تولید به های گزینه صورت
خیلی کم، کم ،متوسط، زیاد و .بسیار زیاد است
شانه احتمال وقوع نخطر و اثر خطر
تهیه به های گزینه صورت
خیلی کم، کم ،متوسط، زیاد و .بسیار زیاد است
مقادیر وزنی 1: کم
2: معمولی 3: زیاد
4: خیلی زیاد
ز نیا
بیر تع
ای
نه گزی
مقدار کمینه درجه پیچیدگی
یک گزینه
مقدارکمینه گزینه سازی یک گزینه
مقدار کمینه نقش در هوشمند سازی
یک گزینه
مقدار کمینه سطح خودکار سازی یک
گزینه
مقدار کمینه توان جذب سازمان برای
یک گزینه
مقدار کمینه قابلیت های سخت ابزاری یک
گزینه
قابلیت مقدارکمینهاری های نرم ابز
گزینه
مقدار کمینه قابلیت های زنده ابزاری گزینه
مقدار کمینه قابلیت های سازمان
ابزاری گزینه
میزان کمینه خطر تولید یک
گزینه
میزان کمینه خطر تهیه یک گزینه
مقدار کمینه اولویت گزینه سی کارشنا
ار نجر ه
عبیت
نیزما
سا
دامنه کمینه و بیشینه قابل قبول
دگی برای یک پیچی گزینه
دامنه کمینه و بیشینه قابل قبول درجه گزینه سازی
برای یک گزینه
دامنه کمینه و بیشینه هوشمندی
قابل قبول برای یک گزینه
دامنه کمینه و بیشینه سطح خودکارسازی
مورد انتظاربرای یک گزینه
دامنه کمینه و بیشینه توان جذب یک گزینه
توسط سازمان
نه و بیشینه دامنه کمیقابلیت های سخت
افزاری قابل قبول برای یک گزینه
دامنه کمینه و بیشینه قابلیت های
نرم افزاری قابل قبول برای یک
گزینه
دامنه کمینه و بیشینه های زنده افزاری قابلیت
قابل قبول برای یک گزینه
دامنه کمینه و بیشینه قابلیت های سازمان فزاری قابل
یک قبول برای گزینه
دامنه کمینه وبیشینه قابل پذیرش خطر
تولید یک گزینه نرم افزاری
دامنه کمینه وبیشینه قابل
خطر تهیه پذیرش یک گزینه نرم
افزاری
دامنه کمینه و بیشینه اولویت
کارشناسی قابل پذیرش برای یک
گزینه
))عملیاتی( بعد اجرائی (ن سنجی جدول بیان تعریف، مدل کمّی، معانی مقادیر وزنی معیارهای امکا معیارها گروه شاخص های مالی گروه شاخص های پیشینه ای گروه شاخص های مدیریت خطر گروه شاخص های کمی و کیفی
عدد وزنی که نشانه وجود مورد یا مواردی ازبکارگیری گزینه پیشنهادی در خارج
.کشور است
نشان دهنده هزینه راهبردی سیستم پس از تهیه و نصب و
.راه اندازی می باشد
مّیل ک
مد
مقدار آن با توجه به هاوزنهای گزینه درخت
تا صفر را به خود 15 .اختصاص می دهد
مقدار آن با توجه به تا خیلی گزینه های کم 4 الی 1زیاد با وزنهای .بدست می آید
مقدار این معیار با توجه به گزینه های نامناسب، کم،
معمولی، خوب، زیاد، بسیار .است حصول قابل زیادومناسب
مقدار این معیار با توجه به گزینه های
سب، کم،معمولی، نامناخوب، زیاد، بسیارزیاد
حصول ومناسب قابل . است
* احتمال وقوع خطر اثرخطر
مقدار این معیار با توجه اثرخطر* احتمال وقوع خطر به گزینه های رایج، موجود، متعارف، به
ندرت، ناپیدا و ناموجود .حاصل گردیده است
مقدار این معیار با توجه ، موجود، به گزینه های رایج
متعارف، به ندرت، ناپیدا و ناموجود حاصل گردیده
.است
مقدار آن از طریق هزینه تولید *عمرمفید% / 20
.حاصل شده است
نی وز
دیرمقا
ی معان
تعداد گزینه های پیش نیاز یک گزینه
1: کم 2: معمولی
3: زیاد 4: خیلی زیاد
1: نامناسب 2: کم
3: معمولی 4: خوب 5: زیاد
6: بسیارزیاد 7: کامالً مناسب
1: کم 2: عمولیم
3: خوب 4: زیاد
5: بسیارزیاد 6: مناسب
نشانه احتمال وقوع خطر و اثر خطر بکارگیری به
صورت گزینه های خیلی متوسط، زیاد و کم، کم ،
.بسیار زیاد است
وقوع خطر و اثر خطر نشانه احتمال نگهداری به صورت گزینه های
متوسط، زیاد و خیلی کم، کم ، .بسیار زیاد است
1: رایج 2: موجود 3: متعارف 4: به ندرت
5: ناپیدا 6: ناموجود
1: رایج 2: موجود 3: متعارف 4: به ندرت
5: ناپیدا 6: ناموجود
هزینه به تومان راهبری یک گزینه نرم افزاری
تع
یازیر ن
بای
نه گزی
میزان کمینه درجه پیش نیازی گزینه
برای یک گزینه
میزان کمینه درجه حمایت از تابع هدف
برای یک گزینه
میزان کمینه تناسب خدمات گزینه پیشنهادی با خدمات
نقطه تجاری برای یک گزینه
میزان کمینه رضایت کاربران برای یک
.گزینه
بکارگیری میزان کمینه خطر یک گزینه
میزان کمینه خطر نگهداری یک گزینه
میزان کمینه بکارگیری از گزینه پیشنهادی در داخل
کشور
میزان کمینه بکارگیری از گزینه پیشنهادی در خارج
کشور
میزان کمینه هزینه راهبری یک گزینه نرم افزاری
نیزما
ساار نجر ه
عبیمینه وبیشینه دامنه کت
قابل پذیرش برای پیش نیازی
دامنه کمینه و بیشینه قابل قبول حمایت گزینه
از تابع هدف
دامنه کمینه وبیشینه قابل متناسب با خدماتارائه
خدمات موجود نقطه تجاری
دامنه کمینه وبیشینه مورد قبول رضایت
کاربری از یک گزینه نرم افزاری
ه قابل دامنه کمینه وبیشینپذیرش خطر بکارگیری یک
گزینه نرم افزاری
دامنه کمینه وبیشینه قابل پذیرش خطر نگهداری یک گزینه نرم افزاری
دامنه کمینه وبیشینه قابل بکارگیری داخلی پذیرش
برای یک گزینه نرم افزاری
دامنه کمینه وبیشینه قابل بکارگیری خارجی پذیرش
برای یک گزینه نرم افزاری
امنه کمینه وبیشینه هزینه قابل د پرداخت برای راهبری یک گزینه
جداول مدیریت خطر شاخص های خطر آفرین
جدول درجه بندی اثرات خطر بر حوزه های امکان سنجی
و یا از طریـق مقـادیر عـددی ) "بسیار زیاد " تا "بسیار کم "نظیر(توانند به واسطه مقادیر ترتیبی میزان تأثیرات بر ابعاد امکان سنجی می
ی بوده و نشانگر این نکته می باشد که سازمان، صراحتاً عددی نشان داده شده در این مثال بصورت غیر خط امانه س.مورد ارزیابی قرار گیرند . اثرات زیاد و یا بسیار زیاد استخطرهای واجدخواستار اجتناب از
ارزیابی تاثیر یک ریسک بر امکان سنجی یک گزینه )مقادیر ترتیبی یا مقادیر عددی، غیرخطی(
میزان خطر
حوزه خطر )8/0( زیاد بسیار )4/0(زیاد )2/0(متوسط )1/0(کم )05/0(خیلی کم
هزینه
افزایش غیرقابل توجه هزینه
افزایش هزینه به 5میزانی کمتر از
درصد
5افزایش هزینه بین درصد10تا
10افزایش هزینه بین درصد20تا
افزایش هزینه به 20میزانی بیش از
درصد فنی
عدم امکان غیرموثر دسترسی به فناوری
عدم امکان کم تاثیر فناوری دسترسی به
عدم امکان با تاثیر محدود دسترسی به
فناوری
عدم امکان موثر دسترسی به فناوری
عدم امکان دسترسی به فناوری
مشکل ساز
عملیاتی
امکان عملیاتی سازی با دشواری نامحسوس
امکان عملیاتی سازی با دشواری کم
امکان عملیاتی سازی با دشواری
موثر
امکان عملیاتی سازی دشوار مشکل ساز با
امکان عملیاتی سازی با دشواری
بازدارنها
)PI(تأثیر/ جدول احتمال
های خطر همانگونه که در آستانه. هر خطر بر مبنای احتمال وقوع و اثر آن در صورت رخداد درجه بندی گردیده است برای خطر پایین با رنگ خاکستری، برای خطر متوسط با رنگ خاکستری روشن و برای خطر باال بـا رنـگ (این جدول
.نشان داده شده است به تعیین امتیاز هر یک از خطر می پردازد ) سیاه
امتیاز حوزه های خطر امتیاز ریسک = P * I احتمال بروز خطر
40/0 20/0 10/0 05/0 03/0 5/0 متوسط 24/0 12/0 06/0 03/0 02/0 3/0 کم
08/0 04/0 02/0 01/0 01/0 1/0 خیلی کم 80/0 بسیارزیاد 40/0زیاد 20/0متوسط 10/0کم 05/0خیلی کم میزان خطر یکسان برجنبه های مختلف امکان سنجی تأثیر محتمل
)مقدار نسبی(
)مدل پیشنهادیمثالی برای استفاده از (و امکان سنجی گزینه های تولید آن ) سپه(سامانه پاسخگوی هوشمند
) سپه(شمند امکان سنجی گزینه های راه حل در سامانه پاسخگوی هو
گزینه سازی در این فصل بر مبنای ساختاری مولفه ای شکل گرفته و طیف گزینه ها با معماری الیه ای ارزش افزا از گزینه کمینه تا بیشینه پیشنهاد شده مورد استفاده فرآروش .است که همه گزینه ها در چارچوب طرح مفهومی سپه است
نه ای و غیرسامانه ای بعنوان زیربنای گزینه ها انتخاب گردیده اند که با افزودن مولفه های اصلی و ارزش افزا برحسب مـورد، شـانزده گزینـه مولفه های شالوده ای در دو گونه ساما سـپس مـدل اولویـت سـنجی . نـد در این فصل ابتدا این چهار نوع مولفه و عناصر آنها توصیف و گزینه های راه حل بیان گردیـده ا . راه حل از مدل مفهومی استخراج گردیده است
مـدل مـورد اسـتفاده در اولویـت سـنجی مـدل . ها از منظر کارشناسی جهت انطباق و استخراج معیارهای اولویت گذاری توصیف و گزینه ها بر آن اساس رتبه بندی شده اند گزینه مدل کوکومو گزینه ها جهت تخمین هزینه و زمان تولید مورد بررسـی واقـع شـده و سپس براساس . امتیازدهی کارشناسی با رعایت میزان بیشینه عوامل قابل استخراج بوده است
.براساس قیمت متوسط معتبر روز هزینه های منابع انسانی این قیمت ها برآورد شده استسـنجی بهمین منظور مـستقل از ابعـاد امکـان . فته است سپس برمبنای امکانات سازمان مجری و نیازهای گزینه ها، امکان سنجی در سه بعد اقتصادی، فنی و اجرائی صورت پذیر
یک مدل رتبه . هفت گروه شاخص واجد سی و دو معیار فنی معتبر تعریف گردیده و برای هر یک از ابعاد امکان سنجی زیر مجموعه های مناسب از این معیارها انتخاب گردیده اند گزینه، چهار گزینه جهت پیاده سازی مناسب تشخیص داده 16و بر اساس آن امکان سنجی صورت پذیرفته که از بین بندی بر اساس تجمیع مورد نظر ابعاد امکان سنجی انتخاب
شده اند که در پایان این فصل این گزینه ها توصیف گردیده اند مدلهای بکار رفته جهت اولویت گذاری و امکان سنجی، توصیفات و قابلیت های گزینه های سپه را مفصل تر بیـان . کرده که برای پیاده سازان این گزینه می تواند مورد استفاده واقع شده و برای طراحی مدلهای کارائی سنجی این سامانه ها مورد استفاده واقع شود
:سازی سامانه خدمات پاسخگوی هوشمندانه بر روی نقطه تجاری ایران های پیاده صورت گزینه
از یک گزینه کمینه آغاز و به یک گزینه بیشینه ختم می گردند که گزینه اول نشان دهنده میزان کمینه قابلیـت ) سپه(اسخگوی هوشمند سامانه خدمات پ گزینه های پیاده سازی .های الزم برای برپائی این سامانه و گزینه بیشینه مبیین سقف کارکردهای سپه بر اساس معماری مفهومی آن است
تدریج از گزینه کمینه به بیشینه هر یک واجد قابلیت های گزینه قبلی به اضافه قابلیت های جدیدی هستند که منجـر بـه خـدمات بیـشتر گزینه های میانی به شکل ارزش افزا به . ری و مـدیریتی اسـت گزینه به روز شونده امکانات سپه را قابل به هنگامی می کند و برای مدیریت گردش اطالعات و منابع اطالعاتی واجد خـدمات کـاربری و راهبـ . سپه می شود
. گزینه بعدی که گزینه کاربرپسند است به کمک خدمات یک سامانه جزئی مدیریت پیوند با کاربران، گونه های شخصی و مناسب شده سپه را در اختیار هـر کـاربر قـرار مـی دهـد گزینه کارساز سپه . ار می دهد د و سازمانهای همکار مرتبط با امر صادرات و واردات قر گزینه همکارجو با استفاده از خدمات یک سامانه جزئی پیوند با همکاران این خدمات را به افرا
گزینه دانش ساز چرخه های گردش دانش بین عوامل مرتبط بر روی این سامانه را . را بر اساس گردش کار مدیریت می کند که امکان به روز رسانی آن بر ارزش های سپه می افزایدگزینه امکان ساز شرایط اخذ اطالعات و خدمات از سـامانه هـای خودکـار . گذارد فکر به اشتراک می سامان داده و تجارب معامالتی، مذاکره ای و دانشی را در گروههای همکار و هم
گزینه فرصت ساز با داشتن امکان مدیریت فرصت ها، ارزش های افـزوده بـسیاری بـرای . کند همکاران سازمانی را فراهم می سازد و خدمات الکترونیکی را بر روی سپه یکپارچه می
گزینه خدمت ساز با داشتن قابلیت مـدیریت کانالهـای ارتبـاطی، سـپه را در مـسیر . موجودی را بالفعل می سازد های نا راهم می کند و با تجمیع و تجربه آنها فرصت کاربران سپه ف از ارتقاء خدمات اطالعاتی، گزینه معاملـه گـرا بـا ارائـه گزینه اطالع گرا . محیط های موجود متعامل بین کاربران و همکاران قرار داده و تنوع دسترسی را برای سپه فراهم می سازد
گزینه کاربردگرا از نسل گونه های تکامل یافته سپه بـا امکـان . خدمات انجام معامالت تجاری و گزینه تسهیالت گرا با ارائه خدمات جانبی مورد نیاز بر مطلوبات کاربران می افزایند گزینه مطلوب با داشتن امکان مدیریت پیکربندی، انعطاف کاربری گـسترده ای را . طه تجاری هستند در گزینه هوشمند تکامل می یابند ارائه خدمات الکترونیکی یکپارچه برروی نق
. های اکسترانتی، شالوده ای ارتقاء یافته را هم عرضه می دارد عرضه می دارد که در گونه بیشینه این امکان با قابلیت
.های اصلی ای به اضافه مؤلفه ای غیرسامانه های شالوده ه شامل مؤلف: گزینه کمینه-1
.های اصلی ای و مؤلفه ای سامانه شامل مؤلفه های شالوده: روزشونده گزینه به-2
.روز شونده به اضافه مدیریت الکترونیکی پیوند با کاربران شامل گزینه به: د گزینه کاربرپسن-3
. به اضافه مدیریت الکترونیکی پیوند با همکاراندشامل گزینه کاربر پسن: و گزینه همکارج-4
).اخذ، تبدیل و بارگذاری (ETL شامل گزینه دانش ساز به اضافه مولفه :ساز گزینه امکان-7
.ها شامل گزینه امکان ساز به اضافه مدیریت فرصت: ساز گزینه فرصت-8
. شامل گزینه فرصت ساز به اضافه مدیریت کانالهای ارتباطی:ساز گزینه خدمت-9
).1-ح( شامل گزینه خدمت ساز به اضافه مؤلفه ارزش افزای ارتقاء خدمات اطالعاتی:گرا گزینه اطالع-10
).3-ح(شامل گزینه خدمت ساز به اضافه مؤلفه ارتقاء خدمات معامالتی: گرا گزینه معامله-11
).2-ح( شامل گزینه خدمت ساز به اضافه مؤلفه ارتقاء خدمات تسهیالتی :گرا گزینه تسهیالت-12
. خدمات کاربردی شامل گزینه خدمت ساز به اضافه مؤلفه ارتقاء:گزینه کاربردگرا-13
).5-ح( خدمات هوشمند نه خدمت ساز به اضافه مؤلفه ارتقاء شامل گزی: گزینه هوشمند-14
. شامل گزینه هوشمند به اضافه مدیریت پیکربندی مشخص شونده: گزینه مطلوب-15
.سازی شالوده ارتقاء یابنده شامل گزینه مطلوب به اضافه امکان فراهم: گزینه بیشینه -16
و هزینه زمـان گزینهتفاده از مدل برآورد توان کاری کوکومو و جدول نرخ خدمت کارشناسی در کشور اولویتی هر با اس پیشنهادیابتدا براساس یک مدل اولویت سنجی .ام بعدی مورد امکان سنجی واقع شودآن حساب شده تا در گ
ها تولید یا تهیه گزینه)زمان-برآورد اولویت و هزینه(اولویت سنجی مدل های
:مدل محاسبه اولویت
به امتیاز اولویتی گزینه ها، یک مدل وزنی خطی با شش عامل افزاینده و یک عامل کاهنده در نظر گرفته شده است که بیشترین امتیـاز محاسـبه شـده برای محاس زمان، درجه حمایـت از درجه پیش نیازی، نقش در هوشمند سازی، درجه نیاز سا نوع گزینه، : معیار افزاینده وزن شامل . مبین باالترین اولویت برای یک گزینه است
. کاهد عامل کاهنده وزن میزان پیچیدگی نرم افزار است که از اولویت انتخاب گزینه با مالحظات اجرائی می. تابع هدف و اولویت و ارزش فنی کارشناسی گزینه استهـای وزنـی برای میزان پیچیدگی لحاظ شده که ارزش دو در نظر گرفته شده است در حالیکه این ضریب به شکل منفی عدد 33جمع ضریب وزنی عوامل افزایشی
درجه نیاز به سازمان، درجه حمایت از تابع هـدف درجه پیش نیازی، نقش در هوشمندسازی، پنج و پنج برای نوع گزینه، ده، پنج، هر عامل که به ترتیب، پنج، سه، تقـسیم خواهـد شـد 31 است که جمع این وزن ها پس از اعمال ضرایب بـر عـدد -2ب و اولویت و ارزش فنی کارشناسی گزینه است، میزان پیچیدگی دارای ضری
توصیف هر معیار یا عامل در نظرگرفته شـده . که حاصل، اولویت میانگینی است که میانگین وزنهای در نظرگرفته شده با توجه به ضرایب اعمال شده است )2-33( : استدر فرمول محاسبه اولویت گزینه ها به شرح زیر
این معیار با وزن پنج هم عرض درجه نیاز سازمان، درجه حمایت از تابع هدف، اولویت و ارزش فنـی کارشناسـی در نظرگرفتـه شـده :نوع گزینه ) الفاست و در پیوند با مدل کوکومو، سامانه ها را با اندازه های کوچک، متوسط و بزرگ در گونه های منسجم، نیمه مستقل و تعبیه شـده
سیم بندی نموده که در این مدل برای اولویت دادن به سامانه های کوچک تر که سهولت تهیـه، تولیـد و برپـائی دارنـد بـه ترتیـب تق . برای هر مورد در نظر گرفته شده است2 و 4 ،6های وزن
ابل حصول است که با توجه بـه درخـت گزینـه، درجه پیش نیازی با وزن سه نمایانگر تعداد گزینه هائی است که از یک گزینه ق : درجه پیش نیازی ) ب . تا صفر به گزینه های متفاوت تعلق گرفته است که این وزن، گزینه های بنیادی تر را در اولویت قرار می دهد15وزنهای
زنهای یک تا پنج به میزان عامل هوشمند سازی با ضریب ده برای هر گزینه در حالت های بی تاثیر تا خیلی زیاد مؤثر با و : نقش در هوشمندسازی ) پگزینه در هوشمندسازی سامانه راه حل اشاره دارد که با توجه به میزان خدمات هوشمندانه در نظرگرفته شده برای هر گزینه ارزش
.درج شده استبه نیاز سازمان به این گزینه با توجه به این درجه با وزن پنج و گزینه های کم تا خیلی زیاد با ارزشهای وزنی یک تا چهار اشاره : درجه نیاز سازمان ) ت
.مطالعه نیازسنجی انجام شده دارد که گزینه های مورد نیاز را در اولویت قرار می دهددرجه حمایت از تابع هدف با ضریب پنج مبیّن ارزش گزینه در حمایت از تابع هدف فراسازمانی یعنی افـزایش کمّـی صـادرات و : درجه حمایت ار تابع هدف ) ث
.این عامل دارای گزینه های کم تا خیلی زیاد با وزنهای یک الی چهار است. افزایش کیفی واردات است این عامل با ضریب پنج، نشانه ارزش های گزینه راه حل از بعد سطح فناوری مصرفی و کیفیت و اهمیت خدمات قابـل ارائـه :اولویت و ارزش فنی کارشناسی ) ج
. کم تا خیلی زیاد با مقادیر وزنی یک الی چهار استآن دارد که دارای گزینه هایها برای محاسبه میزان پیچیدگی گزینه. گزینه های واجد پیچیدگی کمتر را در اولویت تولید یا تهیه قرار می دهد ،دو با ضریب وزنی منهای :میزان پیچیدگی)چ
ز محاسبه شده مبیّن بیشترین پیچیدگی برای یک گزینـه از یک مدل وزنی خطی با پنج عامل استفاده شده است که باالترین امتیا دشواری تحلیل، دشواری طراحی، دشـواری پیـاده سـازی و وزن پیچیـدگی ی خدمات و خروجی ها، وزن کمّ : معیارها شامل . است
، کـه جمـع ایـن چهار، پنج و دو در نظر گرفته شده است ارزش های وزنی هر عامل به ترتیب، یک، سه، . الگوریتم های گزینه است توصیف هر معیار یا عامل در . که حاصل میزان پیچیدگی گزینه ها است تقسیم خواهد شد15وزن ها پس از اعمال ضرایب بر عدد
: نظر گرفته شده در فرمول محاسبه میزان پیچیدگی گزینه ها به شرح زیر استفته شده است که مقدار وزن کمّی خدمات و خروجـی هـا بـه صـورت این معیار با وزن یک در نظرگر:وزن کمّی خدمات و خروجی ها ) 1-چ
تجمیعی بوده و با افزایش ماهیت گزینه ها که به ترتیب پیچیده تر می شـوند ایـن وزن هـا هـم بـه . ترتیب بیشتر خواهد شد
کـه دشـواری تحلیـل گزینـه اشـاره دارد به میزان 20 و 15، 10، 5دشواری تحلیل با ضریب سه برای هر گزینه با وزن های : دشواری تحلیل ) 2-چ .مقدار بیشتر وزن ها نشان دهنده بیشترین دشواری تحلیل برای گزینه است
به میزان دشواری طراحی گزینه ها اشاره دارد که 20 و 15، 10، 5دشواری طراحی با ضریب چهار برای هر گزینه با وزن های : دشواری طراحی )3-چ . ه بیشترین دشواری در طراحی گزینه استنشان دهندمقدار بیشتر وزنها
بـه میـزان دشـواری پیـاده سـازی 20 و 15، 10، 5عامل دشواری پیاده سازی با ضریب پنج برای هر گزینه با وزن های : سازی دشواری پیاده )4-چ .می باشدها اشاره دارد که مقدار بیشتر وزن ها نشانه باالترین دشواری برای پیاده سازی گزینه ها گزینه
هـا کـه بـه مقدار وزن پیچیدگی الگوریتم ها با افزایش ماهیت گزینه . این معیار با وزن دو در نظرگرفته شده است : وزن پیچیدگی الگوریتم ها )5-چتر می شوند الگوریتم گزینه ها هم به همین نسبت پیچیده تـر شـده و وزن آنهـا نیـز بـه ترتیـب ترتیب پیچیده
بیشینه کمینه بیشینه کمینه بیشینه کمینه بیشینه کمینه بیشینه کمینه بیشینه کمینه بیشینه کمینه بیشینه کمینه بیشینه کمینه بیشینه کمینه بیشینه کمینه امتیاز اولویت سنجی صرفه اقتصادی درجه نیاز سازمان عمر مفید مدت تقویمی تهیه مدت تقویمی تولید هزینه شالوده سازی هزینه آموزش هزینه نگهداری قیمت خرید هزینه تولید
دامنه هنجارهای سازمانی بعنوان انات اقتصادی سازمانامک) دامنه(هنجار امکانات در دسترس
ارتقاء خدمات اطالعاتی بـه خـدمات خبرهـای تحلیلـی رونـدهای . (اطالعاتی است )ازارسنجی وخبردهی برای همکار و کاربر یابیاقتصادی و ب
15 144/1 تولید
گزینه امکان ساز:گزینه اول گزینه9 تعداد گزینه های پیش نیاز .این گزینه از نوع نیمه مستقل است نوع گزینه
زیاد درجه نیاز سازمان به گزینه زیاد نقش در هوشمند سازی معمولی اولویت و ارزش فنی کارشناسی معمولی حمایت از تابع هدفدرجه
گزینه پیشنهادی16 در میان 7 رتبه اولویتی گزینه )دارای پیچیدگی کمتری نسبت به گزینه های منتخب(13.8 میران پیچیدگی گزینه ماه تقویمی12 مدت زمان تولید گزینه ماه-نفر 89 نفرماه کاری مورد نیاز
میلیون تومان 62/4 هزینه نگهداری میلیون تومان49 لید گزینههزینه تو تومان1631667 هزینه راهبری تومان1386000 هزینه آموزش
ت گردش شامل امکانات مولفه های اصلی، شالوده ای غیرسامانه ای و سامانه ای درگاه به اضافه مدیریت الکترونیکی پیوند با کاربران و همکاران و مدیری :قابلیت ها . و بارگذاری اطالعات و خدماتتبدیلکار ودانش و امکانات اخذ،
زگزینه فرصت سا: گزینه دوم گزینه8 تعداد گزینه های پیش نیاز .این گزینه از نوع نیمه مستقل است نوع گزینه
زیاد درجه نیاز سازمان به گزینه زیاد نقش در هوشمند سازی معمولی اولویت و ارزش فنی کارشناسی معمولی یت از تابع هدفدرجه حما
گزینه پیشنهادی16 در میان 8 رتبه اولویتی گزینه 15,5 میران پیچیدگی گزینه ماه تقویمی13 مدت زمان تولید گزینه ماه-نفر 102 نفرماه کاری مورد نیاز
یلیون تومانم 28/5 هزینه نگهداری میلیون تومان1/56 هزینه تولید گزینه تومان 1870000 هزینه راهبری تومان1584000 هزینه آموزش
.همه امکانات گزینه امکان ساز به اضافه امکان ساز به اضافه امکان مدیریت فرصت هاست: قابلیت ها
گزینه خدمت ساز: گزینه سوم گزینه7 ه های پیش نیازتعداد گزین .این گزینه از نوع نیمه مستقل است نوع گزینه
زیاد درجه نیاز سازمان به گزینه متوسط نقش در هوشمند سازی زیاد اولویت و ارزش فنی کارشناسی معمولی درجه حمایت از تابع هدف
گزینه پیشنهادی16 در میان 9 رتبه اولویتی گزینه 15,8 میران پیچیدگی گزینه ماه تقویمی13 مان تولید گزینهمدت ز ماه-نفر 104 نفرماه کاری مورد نیاز
میلیون تومان28/5 هزینه نگهداری میلیون تومان2/57 هزینه تولید گزینه تومان1906667 هزینه راهبری تومان1584000 هزینه آموزش
گزینه3 تعداد گزینه های پیش نیاز .این گزینه از نوع تعبیه شده است نوع گزینه معمولی درجه نیاز سازمان به گزینه متوسط نقش در هوشمند سازی
زیاد اولویت و ارزش فنی کارشناسی زیاد درجه حمایت از تابع هدف گزینه پیشنهادی16 در میان 11 رتبه اولویتی گزینه 17,8 میران پیچیدگی گزینه ماه تقویمی15 مدت زمان تولید گزینه ماه-نفر 262 نفرماه کاری مورد نیاز
میلیون تومان2/13 هزینه نگهداری میلیون تومان1/144 هزینه تولید گزینه تومان 3602500 هزینه راهبری تومان 3960000 هزینه آموزش
ارتقاء خدمات اطالعاتی به خدمات خبرهـای تحلیلـی رونـدهای (دمت ساز به اضافه مولفه ارزش افزای ارتقاء خدمات اطالعاتی است همه امکانات گزینه خ : قابلیت ها )اقتصادی و بازارسنجی و خبردهی برای همکاریابی و کاریابی
مؤخره ساده و مستدل دارد تا بتوان در چـارچوب امکانـات و محـدودیت هـای شـرایط تولید و امکان سنجی و اولویت بندی گزینه های راه حل نیاز به مدل سازی کاربردی،
مدل پیشنهادی این مقاله می تواند زمینه ای برای تولید یک مدل مبتنی بر قاب برای امنکان سنجی . واقعی مناسب ترین گزینه ها را در اجرا انتخاب یا پیشنهاد نمود . جنبه امکان سنجی بتوان عمل امکان سنجی و اولویت بندی را در ابعاد گوناگون با شاخص متعدد و متفـاوت انجـام داد باشد تا با انسجام بیشتر بین شاخص های هر
. انجام شده است که با نرم افزاری مدل ساز می تواند در انجام این کار برای کاربران تسهیالت بیشتری فراهم نمودExcelاین امر در این مقاله بکمک صفحات
منابع فهرست [1] Y.Kim, Y.Park, I.Kang, “On the Design of work flow based Knowledge Management system for R&D organization”, Issues and
trends of IT Management in contemporary organization, IDEA Group Publishing, 2002. [2] I.Lee, T.Kaul, “Developing a channel Management framework for hybrid E-commerce organization”, Issues and trends in
contemporary organization, IDEA Group Publishing, 2002. [3] Y.LI, Z.Weiming, W. changing, G.yong, “Basic organization structure Model for Cooperative Information Prosessing”, Issues
and Trends of IT Management in contemporary organization, IDEA Group Publishing, 2002. [4] T.Forgi, P.Laing, “Business Modeling for e-collaboration Networks: the path from Entrepreneurial strategy to Customer-
oriented Business Modeling”, Issues and Treads of IT Management in contemporary organization, IDEA Group Publishing, 2002. . 1379، شرکت راهگشای سامانه تهران، "فناوری مراکز امداد صنایع کشور"سید ابراهیم ابطحی، احمد مرآت نیا، ] 5[
[6] Steven Randich, “NASDAQ makes a smart trade: Legacy for learning edge”, www.tibco.com, AT:28 Sept 2004. [7] U.P.Babaty, “Computer Based Group Communication: the AMIGO activity model”, Ellis Harwood Limited, 1989. [8] P. Greenberg, “CRM: At the speed of light”, Mc Graw Hill, 2004. [9] P.Cunnigham, F.Frosohl, “Electronic Business Revolution”, spring, 1999. [10] UNCTAD (1995), “How to Provide, studies and exchange information in the global trade point network (GTPN),
[12] M.Fregusen, “the foundation stone for Intelligence Business”, www.businessintelligence.com/ex/asp/code.46/xe/articl.HTM, AT: 27 Sept 2004.
[13] UN, “Introduction to UN/EDIFACT”, www.unece.org/trade /untdid/texts/dioo_d.htm, AT: 27 Sept 2004. [14] UN, “Uniform rules of conduct for interchanging of Trade data by teletransmission (part1, part2)”,
www.unece.org/trade/undid/texts/unrci.htm, AT: 28 Sept 2004. [15]------, “Using internet for service exporting”, www.intracen.org/serviceexport /sehp_using_internet.htm, AT: 28 Sept 2004.